Cartulaire de l'abbaye de Moissac
Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac
5. 847, mars Donation par Austorgue de la fortification de Cordes et de terres sises en Villelongue, à Saint- Porquier et à Couture. A. Original perdu. B. Copie ancienne: ADTG, G 570 (Andurandy 5970).* Notice: Dufour 1972, p. 97. C. Mentionné fin XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric de Peyrac, f. 109rb. D. Copies du XVII e siècle par Estiennot: BN, ms. lat. 12751, p. 547 et 779. E. Analyse du XVIII e siècle d’après un fragment de cartulaire du début du XII e siècle (perdu): Andurandy 603, n° 19. F. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 5970. Editions: a. Devals aîné, Etudes sur la topographie d’une partie de l’arrondissement de Castel-Sarrasin pendant la période mérovingienne, p. 21. b. HGL, t. 2, p. 274. c. Levillain, p. 33-35. Bibliographie, édition et traduction: Régis de la Haye, Cordes-Tolosannes est-il l’ancien Cerrucium ?, in: BSATG 119 (1994), p. 73-83. B. < >: lacunes, complétées d’après Levillain. Mention dosale ancienne: Karta de cerrucu castello + Cum cursus humane vite proclivis trahatur ad mortem, et incertum unicuique homini sit quando ex hoc transeat seculo, quapropter, dum in suo quisque consistit arbitrio, debet sollicite querere quid ei post mortem proficiat ad salutem. Idcirco ego in Dei nomine Austoricus, Christique Redemptoris nostri amore, et ut mihi idem pius Redemtor me a meis absolvat vinculis delictorum, cedo viro venerabili Uuittardo abbati et monachis ibidem ab eo congregatis, presentibus scilicet et futuris, sub norma vel ordine regularis vite degentibus beati Benedicti, castrum quod Cerrucium dicitur, 1 situm in pago Tolosano, super fluvium Garonna, in vicaria Garonensem 2 quæ in subdivali ejus plaga australi ubi ipsud monasterium situm est, cui vocabulum inponimus “Bone Vallis”, in honore Dei ejusissimi apostoli Petri et sancti Aviti, ubi ipse cum suis Deo famulari videtur, et ut pro meis delictis apud Deum intercessores exhistant. Idcirco ego ipsum castellum, quod mihia domni et senioris mei serenissimi Pipini regis per cartulam obvenit, de meo jure et potestate trado in jure et potestate illorum, presencium scilicet et futurorum, una com et edificiis, terris cultis et incultis, vineis, pomiferis, silvis, pratis, pascuis, molendinis, piscatoriis, ovicinis, exio et regressio, cum omni jure et adjacentias ad ipsum castrum pertinentibus, sicut a nobis presenti tempore possidetur. Et nos eis designatum habemus contra orientem et meridiem per Garonnam et illam guttam quæ decurrit per termino, 3 et signa a nobis facta usque in supradicto fluvio, in Garonnam. Quantum infra istos fines conclusum est, totum et ab integrum dono. 1 Il doit s’agir de Cordes-Tolosannes. Voir: Régis de la Haye, Cordes-Tolosannes est-il l’ancien Cerrucium ?, in: BSATG 119 (1994), p. 73-83. 2 La viguerie de Garnès s’étendait sur les coteaux à l’ouest de la Garonne. 3 Il s’agit du petit ruisseau passant à l’ouest de Cordes, appelé localement “Le Tailleur”. 22
Cedo et in Villalonga, 1 in villa sancti Porcarii 2 et villa Gottorum, 3 terras et vineas quascumque Atilius Rodaldi habebat in easdem villas. Quando de hac vita migravit, perpetualiter volumus esse concessum, ita ut de ab odierno die ipsi et successores eor exinde pro oportunitate sua facere voluerint, liberum in omnibus perfruantur arbitrium. Et, quod futurum esse non credo, si ego ipse, instigante Diabolo, contra hanc donatione a me facta venire temtavero, aut ullus de heredibus aut pro heredibus meis, vel quislibet persona, ullo umquam teore eam inrumpere voluerit, Omnipotentis incurrt et a liminibus sanctæ ejus ecclesię exors maneat, et cum Core, Dathan et Abiron, quos ob scelere dev terra obsorbuit, 4 pars illius stagno ignis et sulfuris, et cum Balthasar qui sacratissima Dei vasa contra preceptum Domini indignis tractans manibus or sacrilego mortem repent æternalem, 5 et ejus pulsatio nullo umquam tempore obtineat effectum. Stipulatione subnixa. Facta cessio ista se Martio, anno Incarnationis Domini DCCC mo .XL mo .VII et rgnante Lothario imperatore anno VI. Austoricus. Sig. Austo qui hanc cartulam contulitionis fieri et adfirmare rogavit. Sig. Datoni fratris Sig. Olibani. Sig. Bertarii. Signum Atilio A. Sig. Teadgarii. Sig+ Doctriramni. Sig. Garinnomancii. Sig. Siguualdi. Sig. Costani qui Uciande vocatur. Sig. Dodoagnaldi. Sig. Dadulino. Sig. Bosone. Sig+ Wandarii. Sig+ Dedoni. Sig+ Salomon. Sig+ Uciandi. Sig+ Agusto. Sig+ Sig+ Ebeloni. Sig+ Sig+ Dodo rogitus. Sig+ Rigoni presbitero. Sepparinus presbiter pressens fuit. 1 L’archidiaconé de Villelongue s’étendait entre Tarn, Garonne, Tescou et Tescounet: François Moulencq, Firmin Galabert, Documents historiques sur le Tarn-et-Garonne, t. 1 (Montauban 1879 = reprint Paris 1991), p. XLIV. 2 Saint-Porquier (Tarn-&-Garonne, arr. Montauban, canton Montech). 3 Il ne peut s’agir de Goudourville, qui ne se trouve pas en Villelongue. Il s’agirait plutôt, vu le contexte géographique, de Godor(e) ou Couture, sur la commune d’Escatalens, qui fait encore l’objet d’une donation à Moissac vers 954. 4 Voir: Nombres 16. 5 Voir: Daniel 5. 23
- Page 1 and 2: Régis DE LA HAYE Recueil des actes
- Page 3 and 4: Le conservateur La Règle de saint
- Page 5 and 6: 239 articles, parut en 1894. 1 Mais
- Page 7 and 8: l'acte en question. Conformément
- Page 9 and 10: Abréviations ADTG Archives Départ
- Page 11 and 12: ABBATIAT DE LEUTADE (fin du VII e s
- Page 13 and 14: Sig+ Gundoberto. Sig+ Sicardo. Sig+
- Page 15 and 16: quoque (B) ecclesiam in pago Tholos
- Page 17 and 18: B. Pipinus, gratia Dei Aquitanorum
- Page 19 and 20: a. ipsius] le formulaire ajoute: lo
- Page 21: Facta cessio ista mense Majo, anno
- Page 25 and 26: testamentario jure concessit, pro a
- Page 27 and 28: ABBATIAT D’HUGUES I er (début du
- Page 29 and 30: abeas, Stephanus, possideas et faci
- Page 31 and 32: 10. [936/954], juin Donation par le
- Page 33 and 34: ACTES SANS MENTION D’ABBATIAT [95
- Page 35 and 36: In mense Septembris, sub die tertio
- Page 37 and 38: Montebetone 1 sive Montogio, et per
- Page 39 and 40: ABBATIAT D’ARNAUD (seconde moiti
- Page 41 and 42: ABBATIAT DE GAUSBERT (seconde moiti
- Page 43 and 44: ACTES SANS MENTION D’ABBATIAT (se
- Page 45 and 46: Donation par Asnarius, prêtre, d
- Page 47 and 48: 22. s.d. [vers 969] 1 Donation par
- Page 49 and 50: 24. [955/985], 31 juillet Donation
- Page 51 and 52: 26. [955/986], janvier Donation par
- Page 53 and 54: 28. [X e siècle] Donation par Dura
- Page 55 and 56: precipimus; ne tantę cupiditatis e
- Page 57 and 58: 31. [X e -XI e siècle] Donation pa
- Page 59 and 60: 33. [X e -XI e siècle] 1 Donation
- Page 61 and 62: ABBATIAT D’HUGUES II (1003) 35. 1
- Page 63 and 64: et suos super positos, et in Gissan
- Page 65 and 66: ABBATIAT DE RAYMOND (première moit
- Page 67 and 68: 39. [1003/1031], mars Cession par R
- Page 69 and 70: * * * [confirmation par Pons, comte
- Page 71 and 72: ABBATIAT D’ETIENNE (...-1048 ?) 4
5.<br />
847, mars<br />
Donation par Austorgue <strong>de</strong> la fortification <strong>de</strong> Cor<strong>de</strong>s et <strong>de</strong> terres sises en Villelongue, à Saint-<br />
Porquier et à Couture.<br />
A. Original perdu.<br />
B. Copie ancienne: ADTG, G 570 (Andurandy 5970).* Notice: Dufour 1972, p. 97.<br />
C. Mentionné fin XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric <strong>de</strong> Peyrac, f. 109rb.<br />
D. Copies du XVII e siècle par Estiennot: BN, ms. lat. 12751, p. 547 et 779.<br />
E. Analyse du XVIII e siècle d’après un fragment <strong>de</strong> cartulaire du début du XII e siècle (perdu):<br />
Andurandy 603, n° 19.<br />
F. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 5970.<br />
Editions:<br />
a. Devals aîné, Etu<strong>de</strong>s sur la topographie d’une partie <strong>de</strong> l’arrondissement <strong>de</strong> Castel-Sarrasin<br />
pendant la pério<strong>de</strong> mérovingienne, p. 21.<br />
b. HGL, t. 2, p. 274.<br />
c. Levillain, p. 33-35.<br />
Bibliographie, édition et traduction: Régis <strong>de</strong> la Haye, Cor<strong>de</strong>s-Tolosannes est-il l’ancien Cerrucium<br />
?, in: BSATG 119 (1994), p. 73-83.<br />
B.<br />
< >: lacunes, complétées d’après Levillain.<br />
Mention dosale ancienne: Karta <strong>de</strong> cerrucu castello<br />
+<br />
Cum cursus humane vite proclivis trahatur ad mortem, et incertum unicuique homini sit quando ex hoc<br />
transeat seculo, quapropter, dum in suo quisque consistit arbitrio, <strong>de</strong>bet sollicite querere quid ei post<br />
mortem proficiat ad salutem.<br />
Idcirco ego in Dei nomine Austoricus, Christique Re<strong>de</strong>mptoris nostri amore, et ut mihi i<strong>de</strong>m pius<br />
Re<strong>de</strong>mtor me a meis absolvat vinculis <strong>de</strong>lictorum, cedo viro venerabili Uuittardo abbati et monachis<br />
ibi<strong>de</strong>m ab eo congregatis, presentibus scilicet et futuris, sub norma vel ordine regularis vite <strong>de</strong>gentibus<br />
beati Benedicti, castrum quod Cerrucium dicitur, 1 situm in pago Tolosano, super fluvium Garonna, in<br />
vicaria Garonensem 2 quæ in subdivali ejus plaga australi ubi ipsud monasterium situm est, cui<br />
vocabulum inponimus “Bone Vallis”, in honore Dei ejusissimi apostoli Petri et sancti Aviti,<br />
ubi ipse cum suis Deo famulari vi<strong>de</strong>tur, et ut pro meis <strong>de</strong>lictis apud Deum intercessores exhistant.<br />
Idcirco ego ipsum castellum, quod mihia domni et senioris mei serenissimi Pipini<br />
regis per cartulam obvenit, <strong>de</strong> meo jure et potestate trado in jure et potestate illorum, presencium scilicet<br />
et futurorum, una com et edificiis, terris cultis et incultis, vineis, pomiferis, silvis, pratis,<br />
pascuis, molendinis, piscatoriis, ovicinis, exio et regressio, cum omni jure et adjacentias ad ipsum<br />
castrum pertinentibus, sicut a nobis presenti tempore possi<strong>de</strong>tur. Et nos eis <strong>de</strong>signatum habemus contra<br />
orientem et meridiem per Garonnam et illam guttam quæ <strong>de</strong>currit per termino, 3 et signa a nobis<br />
facta usque in supradicto fluvio, in Garonnam. Quantum infra istos fines conclusum est, totum et ab<br />
integrum dono.<br />
1<br />
Il doit s’agir <strong>de</strong> Cor<strong>de</strong>s-Tolosannes. Voir: Régis <strong>de</strong> la Haye, Cor<strong>de</strong>s-Tolosannes est-il l’ancien Cerrucium ?, in: BSATG<br />
119 (1994), p. 73-83.<br />
2<br />
La viguerie <strong>de</strong> Garnès s’étendait sur les coteaux à l’ouest <strong>de</strong> la Garonne.<br />
3<br />
Il s’agit du petit ruisseau passant à l’ouest <strong>de</strong> Cor<strong>de</strong>s, appelé localement “Le Tailleur”.<br />
22