Cartulaire de l'abbaye de Moissac

150.
1097, 27 décembre
Renoncement par Gausbert de Fumel, abbé séculier, à ses droits.
A. Original perdu.
B. Copie du XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric de Peyrac, f. 157rb-va.
B.
Cunctis pene mortalibus notum esse credimus quod nichil sine causa integra fit. 1 Inde est quod
multorum loca sanctorum ob culpas habitancium non solum vastari audivimus, sed eciam comburi
atque dissipari; unde et in Iherusalem templum et sancta sanctorum tociens sunt destructa . Hec vero memoramus ut ea que Moyssiacum nostris evenire temporibus,
indagemus. Verba predicta a verbo iuncti sunt illius memoratis. Et tunc factum subsequens annotantur
scire cupientibus. Nam villa illa sive locus Dei protectione et sui sanctitate tanta hactenus ab incolis
sive circumstantibus dignitate et reverencia erat , ut inviolatus permaneret necnon et
intactus ab hominibus. Nunc autem quia laycalis potestas, que vulgo dicitur abbas Gasbertus, concilio
fultus incipiencium, congregata multitudine impiorum, 2 fecerat inde speluncam latronum 3 et
reffugium malignancium circumquaque depredancium, cum tociens tam a laycis quam a monachis
admonitus corrigere nollet, non est passus Justus Judex hoc manere inultum diutius. Nam vicecome
Leomanie, Viviano nomine, milicia fultus, parva ope, villam ipsam totam incendit prope. Sed quia
nichil est sine causa, 4 ut jam diximus, ipse Gasbertus tandem postea respiciens quod perverse egerat,
prudenter emendare studens secundum petticionem suorum inibi degencium, scilicet domni abbatis
Asquilini qui locum illum regulariter regebat, et fratrum suorum aliorum atque nobilium virorum,
locum ipsum et villam in pristinam libertatem et stabilitatem stabilivit atque constituit; tali tenore
firmavit ipse et qui post ipsum scripti tenentur per fidem suam. Et juraverunt supra sacratissimum
altare Sancti Juliani, apposita multitudine sanctarum reliquiarum, tenendum ibique vulgo dictam
salvetatem omnibus hominibus infra cruces ad hoc antiquitus determinatas, sicut in aliis locis ubi
tenent, firmavit et juravit similiter nunquam amplius de ipsa villa guerram facere, neque guerrarios
ullos nunquam ibi tenere, nisi pro honore Sancti Petri vel malefacto in ipsa habitancium, et hoc cum
consensu et voluntate seniorum ipsius loci, scilicet abbatis, prioris, sacriste et celerarii. Firmavit
quoque in jurejurando nunquam amplius in malos usus neque quod vulgo dicitur leydas, nisi que ibi
denominate sunt, requirat aut accipiat, et adhuc duos tantum notissimos servientes habeat. Romerii
vero omnes sive mercatores, tam intus quam foris, ineundo vel redeundo, tam ab ipso quam ab
omnibus, plenam habeant securitatem et pacem. Quod si in aliquo istorum omnis transgressor aut
violator deprehensus fuerit, ille vel ipsi qui post eum juraverunt, per concilium ipsorum trium militum
et trium burgencium reddant, aut emendant dictam transgressionem.
Acta sunt hec in Moyssiaco publice in Nativitate Sancti Iohannis Euvangeliste, in presencia
multorum monachorum, militum et aliorum,
,
anno Dominice Incarnacionis M o XCVII o , indiccione quinta, regnante Philippo rege Francorum. 5
Et sunt positi multi alii qui hoc juraverunt, et firmaverunt super altare beati Juliani, apposita
multitudine reliquiarum, ita tenendum et custodiendum.
1 Job 5,6.
2 Psaume 1,1.
3 Matth. 21,13.
4 Job 5,6.
5 Philippe I er , roi de France de 1059/1060 à 1108.
218