Cartulaire de l'abbaye de Moissac

Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac

28.02.2013 Views

136. 1088, 1 er novembre Renouvellement, par le pape Urbain II, des privilèges de l’abbaye de Cluny, et concession de l’usage de la mitre à l’abbé Hugues. A. Original dans les archives de l’abbaye de Cluny. B. Copie du XII e siècle: ADTG, G 744 (Andurandy 6826). C. Copie partielle du XIV e siècle dans la première version de la Chronique d’Aymeric de Peyrac, d’après des “originaux” conservés alors dans les archives de Notre-Dame de La Daurade à Toulouse: BN, ms. lat. 5288, f. 65va. D. Extrait du XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric de Peyrac, f. 58vb. E. Copie du XVII e siècle d’après “des copies escrites lune ensuite de lautre en une peau de parchemin” (= B, soit des copies d’actes concernant Eysses): Doat 128, f. 220v-223v.* F. Copie du XVII e siècle d’après “des copies escrites en parchemin lune ensuite de lautre (il s’agit en l’occurence d’une lettre de vidimus du 1 er september 1208 [lisez: 1238] par Jean, archevêque de Vienne 1 ), même texte que B): Doat 128, f. 226r-229r.* G. Copie du XVII e siècle d’après “des originaux en parchemin” (il s’agit d’une lettre de vidimus du 28 août 1238 par Anselme, archevêque Patracensis, et d’Amadée, évêque de Saint-Jean de Maurienne 2 ): Doat 128, f. 243r-247r.* Indiqué: Jaffé 5372 (4025); Bernard-Bruel, t. 4, n. 3632. Edition: Bibliotheca Cluniacensis, p. 514-516; Migne, PL 151, col. 291-293. B. Urbanus episcopus, servus servorum Dei, Ugoni sanctissimo abbati Cluniacensi, ejusque successoribus in perpetuum. Cum omnibus sancte Ecclesie filiis ex sedis apostolice auctoritate, et benivolentia debitores existimus, venerabilibus tamen personis atque locis, maxime que apostolice sedi semper specialius ac devotius adheserunt, queque ampliori religionis gloria eminent, propensiori nos convenit caritatis studio imminere. Tibi ergo, sanctissime, reverendissime ac dilectissime frater, tam ex antique sedis apostolice familiaritate, quam ex nobilissima tue tuique cenobii religionis et reverentia, singularis a nobis debetur prerogativa dilectionis. Est preterea quod nos tibi tuoque monasterio non minus faciat debitores, quoniam per te monastice religionis rudimenta suscepi. In tuo cenobio per secundam Sancti Spiritus gratiam sum renatus, cui actenus impensiori gratia Romana Ecclesia dilectionis ac protectionis curam impendisse dinoscitur. Quicquid igitur libertatis, quicquid immunitatis, quidquid auctoritatis tibi, tuisque successoribus, tuoque coenobio, per antecessorum nostrorum privilegia concessum fuisse constat, nos quoque hujus nostri decreti pagina conferimus, tradimus, confirmamus. Hoc insuper adicientes, ut monasterium Sancte Marie de Caritate, monasterium Sancti Martini de Campis apud Parisus, monasterium Sancti Dionisii apud Nungentum, Sancte Marie de Nazarer, Sancti Gervasii de Exis, Sancte Marie de Arulis, Sancti Petri de Campo Rotundo, Sancti Genesii in Elnensi episcopatu, Sancti Pauli in Valle Olei, Sancte Marie de Cubaria, Sancte Marie de Salella, Sancte Marie de Tholosa, Sancte Trinitatis in Marciniaco, quod tu in alodio proprio edificasti, nunquam tuo tuorumque successorum regimini ordinatione subtrahatur. Cetera vero omnia que antecessores nostri vestro monasterio privilegia tradiderunt, nos quoque contradimus atque firmamus. Moisiacense sane cenobium, in ea, qua nunc est, in posterum libertate permaneat, nisi forte episcopus admiserit, propter quod ejus debeat dicione privari. 1 Jean de Bournin, archevêque de Vienne de 1219 à 1266; il y a plusieurs Pierre, évêques de Grenoble. 2 Amadeus de Miribel, évêque de Saint-Jean de Maurienne (Savoie) de 1236 à 1256. 198

Quicumque autem melioris vite appetitu, vestrum voluerit advenire cenobium, libera tibi, tuisque successoribus facultas maneat, secundum tenorem Regule sancti patris nostri Benedicti eos suscipere. Preterea decernimus atque stabilimus ne quis ultra legatus Romani antistitis vices in vestris partibus agens, absque ipsius licentia vel preceptione, buccam in vos aut vestra monasteria audeat aperire, vel nisi ad ipsum specialiter dirigatur. Episcopis vero, in quorum diocesibus vestre sunt facultates, omnino non liceat de vestris monachis aut monasteriis judicare, salvo canonico jure, quod in eis actenus habuerunt. Si quid autem cause in eos habuerint, te tuosve successores appellent. Quod si per vos lis nequiverit definiri, ad sedem apostolicam referatur, ejus solius, vel legati ejus judicio definiendum. Tibi plane peculiari devotione concedimus, ut in processionum missarumque solemnibus mitra utaris episcopali, in precipuis vero festivitatibus, id est in quinque, quas precipuas habetis, et in Theophania, et in Ascensione, nec non et in Dedicatione vestre ecclesie, dalmaticam, cirotecas et sandalia induaris. Et hoc ad tue religionis evidentiam atque ostensionem nostre peculiaris dilectionis, quam ex sede apostolica magnis meritis exigentibus promereris. Tuam de cetero condecet sanctitatem, quemadmodum ab Romana Ecclesia specialius honoratur, ita ejusdem Ecclesie serviciis et utilitatibus singulariter insudare, quatinus et actenus vobis ab eadem Ecclesia concessa stabili tenore permaneant, et dignius vestrum sit cenobium in futura majoris premia glorie adipisci. Datum Rome per manus Joannis diachoni sancte Romane Ecclesie, prosignatoris dompni Urbani Secundi papa, kalendis Novembris, inditione XI, anno Dominice Incarnationis M.LXXX.VIII, pontificatus ejusdem vero dompni Urbani primo. 199

136.<br />

1088, 1 er novembre<br />

Renouvellement, par le pape Urbain II, <strong>de</strong>s privilèges <strong>de</strong> l’abbaye <strong>de</strong> Cluny, et concession <strong>de</strong><br />

l’usage <strong>de</strong> la mitre à l’abbé Hugues.<br />

A. Original dans les archives <strong>de</strong> l’abbaye <strong>de</strong> Cluny.<br />

B. Copie du XII e siècle: ADTG, G 744 (Andurandy 6826).<br />

C. Copie partielle du XIV e siècle dans la première version <strong>de</strong> la Chronique d’Aymeric <strong>de</strong> Peyrac,<br />

d’après <strong>de</strong>s “originaux” conservés alors dans les archives <strong>de</strong> Notre-Dame <strong>de</strong> La Daura<strong>de</strong> à<br />

Toulouse: BN, ms. lat. 5288, f. 65va.<br />

D. Extrait du XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric <strong>de</strong> Peyrac, f. 58vb.<br />

E. Copie du XVII e siècle d’après “<strong>de</strong>s copies escrites lune ensuite <strong>de</strong> lautre en une peau <strong>de</strong><br />

parchemin” (= B, soit <strong>de</strong>s copies d’actes concernant Eysses): Doat 128, f. 220v-223v.*<br />

F. Copie du XVII e siècle d’après “<strong>de</strong>s copies escrites en parchemin lune ensuite <strong>de</strong> lautre (il<br />

s’agit en l’occurence d’une lettre <strong>de</strong> vidimus du 1 er september 1208 [lisez: 1238] par Jean,<br />

archevêque <strong>de</strong> Vienne 1 ), même texte que B): Doat 128, f. 226r-229r.*<br />

G. Copie du XVII e siècle d’après “<strong>de</strong>s originaux en parchemin” (il s’agit d’une lettre <strong>de</strong> vidimus<br />

du 28 août 1238 par Anselme, archevêque Patracensis, et d’Amadée, évêque <strong>de</strong> Saint-Jean <strong>de</strong><br />

Maurienne 2 ): Doat 128, f. 243r-247r.*<br />

Indiqué: Jaffé 5372 (4025); Bernard-Bruel, t. 4, n. 3632.<br />

Edition: Bibliotheca Cluniacensis, p. 514-516; Migne, PL 151, col. 291-293.<br />

B.<br />

Urbanus episcopus, servus servorum Dei, Ugoni sanctissimo abbati Cluniacensi, ejusque<br />

successoribus in perpetuum.<br />

Cum omnibus sancte Ecclesie filiis ex sedis apostolice auctoritate, et benivolentia <strong>de</strong>bitores<br />

existimus, venerabilibus tamen personis atque locis, maxime que apostolice sedi semper specialius ac<br />

<strong>de</strong>votius adheserunt, queque ampliori religionis gloria eminent, propensiori nos convenit caritatis<br />

studio imminere. Tibi ergo, sanctissime, reverendissime ac dilectissime frater, tam ex antique sedis<br />

apostolice familiaritate, quam ex nobilissima tue tuique cenobii religionis et reverentia, singularis a<br />

nobis <strong>de</strong>betur prerogativa dilectionis. Est preterea quod nos tibi tuoque monasterio non minus faciat<br />

<strong>de</strong>bitores, quoniam per te monastice religionis rudimenta suscepi. In tuo cenobio per secundam Sancti<br />

Spiritus gratiam sum renatus, cui actenus impensiori gratia Romana Ecclesia dilectionis ac<br />

protectionis curam impendisse dinoscitur.<br />

Quicquid igitur libertatis, quicquid immunitatis, quidquid auctoritatis tibi, tuisque successoribus,<br />

tuoque coenobio, per antecessorum nostrorum privilegia concessum fuisse constat, nos quoque hujus<br />

nostri <strong>de</strong>creti pagina conferimus, tradimus, confirmamus. Hoc insuper adicientes, ut monasterium<br />

Sancte Marie <strong>de</strong> Caritate, monasterium Sancti Martini <strong>de</strong> Campis apud Parisus, monasterium Sancti<br />

Dionisii apud Nungentum, Sancte Marie <strong>de</strong> Nazarer, Sancti Gervasii <strong>de</strong> Exis, Sancte Marie <strong>de</strong> Arulis,<br />

Sancti Petri <strong>de</strong> Campo Rotundo, Sancti Genesii in Elnensi episcopatu, Sancti Pauli in Valle Olei,<br />

Sancte Marie <strong>de</strong> Cubaria, Sancte Marie <strong>de</strong> Salella, Sancte Marie <strong>de</strong> Tholosa, Sancte Trinitatis in<br />

Marciniaco, quod tu in alodio proprio edificasti, nunquam tuo tuorumque successorum regimini<br />

ordinatione subtrahatur. Cetera vero omnia que antecessores nostri vestro monasterio privilegia<br />

tradi<strong>de</strong>runt, nos quoque contradimus atque firmamus.<br />

Moisiacense sane cenobium, in ea, qua nunc est, in posterum libertate permaneat, nisi forte<br />

episcopus admiserit, propter quod ejus <strong>de</strong>beat dicione privari.<br />

1 Jean <strong>de</strong> Bournin, archevêque <strong>de</strong> Vienne <strong>de</strong> 1219 à 1266; il y a plusieurs Pierre, évêques <strong>de</strong> Grenoble.<br />

2 Ama<strong>de</strong>us <strong>de</strong> Miribel, évêque <strong>de</strong> Saint-Jean <strong>de</strong> Maurienne (Savoie) <strong>de</strong> 1236 à 1256.<br />

198

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!