Cartulaire de l'abbaye de Moissac
Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac
119. [1082], 5 juillet Donation par Bernard Raimond de l’abbaye de Saint-Maurin, en Agenais, en vue de sa réforme par Cluny et Moissac. A. Original: ADTG 744 (Andurandy 6819). Charte très abîmée. B. Autre version en copie du milieu du XII e siècle dans un fragment de cartulaire: ADTG, G 569 II, f. 8r-8v. C. Mentionné fin XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric de Peyrac, f. 158va. D. Copie du XVII e siècle par Estiennot: BN, ms. lat. 12751, p. 552-553 + p. 769. E. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 6819 (se rapporte à A). NOTE: cette donation ne figure pas dans le Cartulaire de Cluny, édité par Bernard et Bruel. A (charte partiellement pourrie et lacuneuse, linéation marquée par /) Mention dorsale tardive: 1082. Donatio loci Sti Maurini facta a Bernardo Raymundi D. Hugoni abbati. [Quoniam inter] ALIA QVE HVMANO GENERI AD AVXILIVM DIVINA PROVIDENTIA / [clementer providit sanctorum etiam patrocin]ia mis[ericorditer con]cessit, 1 quapropter ego BERNARDVS cognomento Raimundi, una cum consilio senioris mei domni ... / ... meorum, aliorum quoque bonorum virorum et sapientium michi consiliatorum, trado et concedo ... / ... meorum vivorum ... mortuorum, Domino Deo Omnipotenti et sanctis apostolis ejus PETRO ET PAVLO ac loco ipsorum CLVNIACO mona... / ... subdi... illius manentibus, tam futuris quam presentibus, successoribus quoque suis abbatibus dispositioni videlicet eorum ac provi... / ... situm in pago Aginnensi, vocitatum de Sancto MAVRINO, quod michi evenit ex successione parentum meorum ... / ... pago vel vi a... .nbuscumque locis adquisitis sive adquirendis, scilicet ut ab eis juste regatur ad disponatur. / ...luniac... loco iu... ...ve idem domnus abbas HVGO vel omnes illius successores possideant, quatenus religio ad d... / ... ..etur.. ..tur. Nam ut scire volentibus notum sit, locus ipse Sancti MAVRINI tanta infamia ex... / ... ..ni ... ind... us. Vnde etiam ex raritate ejusdem loci incolarum monachorum videlicet ... / ... et consilio senioris mei ac consanguinei domni HVNALDI abbatis Moysiacensis, ... / per ... ictus abbas Clunienis HVGO et monachi Clunienses me et uxorum meam atque fi.... / Si quis ... post me futuri sunt vel alius aliquis cujuslibet potestatis aut dignitatis hanc meam cessionem / confirm... ...serit, rogo, moneo, suadeo ut prenominatus abbas H[ugo], missa legatione domno Ro... / ... ..o usque libere Cluniaco locus ipse restituatur. Ut ergo hec donatio mee cession[is] / .... Sig+ Garsindis, uxoris ejus. Sig+ Arnaldi episcopi. Sig+ Arnaldi ... (Sig+ Raimundi de Plariel). 2 Facta donatio ista III° Nonas mensis Jvl... / ... ppo FRANCORUM rege, (autre main:) sedem vero apostolicam domno papa Gregorio VII guberna... 3 B. Divinis institutionibus informati, eorum quoque predecessorum assertionibus edocti, credmus et confitemur peccata humanis excessibus commissa, post puram confessionem et veram penitentiam a 1 Phrase complétée d’après l’acte de donation de Saint-Geny de Lectoure et de Saint-Clar, 1074. 2 Interpolation. 3 er Eléments de datation: Philippe I , roi de France de (1059) 1060 à 1108; Grégoire VII, pape de 1073 à 1085. 174
Deo misericorditer posse dimitti, et largitionibus plurimarum elemosinarum non diffidimus posse redimi. Idcirco, ego Bernardus cognominato Raimundi, una cum consilio et voluntate Hugonis vicecomitis, amore Dei Omnipotentis et animę meę, seu omnium parentum meorum vivorum ac mortuorum salutis causa, cedo Omnipotenti Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo ac loco Moysiaco et domno Hunaldo seniori meo et parenti, ejusdem monasterii abbati, necnon et omnibus sibi subditi fratribus, ac successoribus eorum omnibus abbatibus scilicet et monachis ibidem nunc et in futuro secundum Regulam sancti Benedicti degentibus atque ordine et devota fidelitate loci et abbatis Cluniensis commanentibus, monasterii Sancti Maurini martiris, quod mihi evenit ex patrimonio parentum meorum, quodque etiam est situm in pago Aginnensi, cum omnibus apenditiis suis in eodem territorio et in aliis ubique locis circumquaque jam adquisitis vel adhuc adquirendis, ut semper ab eis juste regendo ordinetur, et isto qui nunc preesse ibi rite videtur, abbate Otgerio vivente, cujus voluntate et industria facta est datio ista, et per successiones omnium generationum et temporum tenendo possideatur. Ita tamen ut me vivente habitatores prenominati cęnobii Moysiacensis abbates videlicet et monachi me sibi familiarem amicum et vicinum habeant et recognoscant. Si quis vero successorum vel parentum meorum seu quislibet viventium hanc meam cessionem quam ob melio rationem illius loci jam dicti Sancti Maurini coram idoneis testibus corde, ore, manu, roborando confirmo, violando disrumpere aut inquietare attemptaverit aut a potestate et ordine habitantium in prefato Moysiaco monasterio quamdiu ipsi secundum Deum et secundum tenorem Cluniensium consuetudinum, se et eundem locum disponere voluerint, ab Omnipotenti Deo et ab ejus apostolis quibus hec donatio in oblatione offertur, se judicandum recogitet, et ęternis suppliciis cum Diabolo et sociis ejus quicumque fuerit ille, se dampnandum sciat. Ut autem hec necessio meę firma permaneat, coram testibus firmo. (Une main du XVIII e siècle a ajouté:) Actum anno MLXXXII ut constat ex chronico ms. Moyssiacensi. E. Charte lacerée pourrie & dechirée dans laquelle on peut distinguer ce qui est mis cy aprez, il semble que c’est une Donation en faveur de l’Abbé de Cluny du lieu & abbaye de St. Maurin qui avoit êté pillé et saccagé & les moines Massacrés: On y lit sur une ancienne cotte: 1082. Donatio loci S ti Maurini facta a Bernardo Raimundi D. hugoni Abbati. N° 6819. 175
- Page 123 and 124: 83. [1059/1072] Donation par Géral
- Page 125 and 126: ABBATIAT D’HUNAUD DE LAYRAC (1072
- Page 127 and 128: D. Attoinard donna au Convent de Mo
- Page 129 and 130: 88. 1073, 5 novembre Donation à Cl
- Page 131 and 132: 89. 1073 Achat par Hunaud, abbé de
- Page 133 and 134: a. Raimundus et Siquerius] encre d
- Page 135 and 136: 91. 1073 Donation par Raimond Pierr
- Page 137 and 138: 92. [1073, seconde moitié] Donatio
- Page 139 and 140: 93. [1073] Réforme canoniale de Sa
- Page 141 and 142: adversus magniloquos obloquencium l
- Page 143 and 144: 95. [1072/1073] Donation par le pr
- Page 145 and 146: 97. 1074, septembre, mercredi Donat
- Page 147 and 148: 99a. 1074 Donation par Armand, Adé
- Page 149 and 150: nobiliorum virorum, in manibus et p
- Page 151 and 152: 101. [1072/1074] Notice sur la conf
- Page 153 and 154: 102. 1076, 4 avril Donation par Gui
- Page 155 and 156: 104. 1076 Donation par Arnaud de Br
- Page 157 and 158: W. 1 Petragoricensis ecclesie episc
- Page 159 and 160: 107. 1078 (style de l’Annonciatio
- Page 161 and 162: Testium vocabula qui hoc affirmaver
- Page 163 and 164: 110. 1079, avril Donation par Guill
- Page 165 and 166: 112. [1079] Donation par Hugues Arn
- Page 167 and 168: permansisset. Sed per Prophetam man
- Page 169 and 170: 114. 1081, samedi Donation par Etie
- Page 171 and 172: 116. [1081], 28 mars Bulle du pape
- Page 173: 118. 1081 Donation par la vicomtess
- Page 177 and 178: 121. [1072/1082] Donation par un gr
- Page 179 and 180: 122. 1083, mardi 5 septembre Donati
- Page 181 and 182: 123. 1083, octobre, lundi Donation
- Page 183 and 184: 124. [1082/1083] Donation par Isarn
- Page 185 and 186: XXX. 17 août 1084 Donation de Sain
- Page 187 and 188: 126. [1083/1085], 1 août, mardi No
- Page 189 and 190: 128. [1072/1085], septembre Donatio
- Page 191 and 192: 130. [1072/1085] Notice sur les dif
- Page 193 and 194: ABBATIAT D’ANSQUITIL (1085-1115)
- Page 195 and 196: 134. 1087 Donation par Raimond Pier
- Page 197 and 198: 135. 1088, juillet, jeudi Donation
- Page 199 and 200: Quicumque autem melioris vite appet
- Page 201 and 202: 138. [vers 1088] Lettre du pape Urb
- Page 203 and 204: 140. [1088/1089] Donation par Pierr
- Page 205 and 206: 142. 1092 Donation par Hugues Maiso
- Page 207 and 208: Facta cessio donations hujus Domini
- Page 209 and 210: industriam, religionem in eodem loc
- Page 211 and 212: nonas Maii, Indictione quarta, anno
- Page 213 and 214: [Au dos:] Quomodo Urbanus papa conf
- Page 215 and 216: 147. [après 1096] Notice sur l’a
- Page 217 and 218: 149. [vers 1090/27 déc.1097] Notic
- Page 219 and 220: 151. 1097 Donation par Arnaud Guill
- Page 221 and 222: 153. [1097] Donation par Pierre Rai
- Page 223 and 224: aquilone in terra sancti Pauli. In
Deo misericorditer posse dimitti, et largitionibus plurimarum elemosinarum non diffidimus posse<br />
redimi.<br />
Idcirco, ego Bernardus cognominato Raimundi, una cum consilio et voluntate Hugonis<br />
vicecomitis, amore Dei Omnipotentis et animę meę, seu omnium parentum meorum vivorum ac<br />
mortuorum salutis causa, cedo Omnipotenti Deo et sanctis ejus apostolis Petro et Paulo ac loco<br />
Moysiaco et domno Hunaldo seniori meo et parenti, ejus<strong>de</strong>m monasterii abbati, necnon et omnibus<br />
sibi subditi fratribus, ac successoribus eorum omnibus abbatibus scilicet et monachis ibi<strong>de</strong>m nunc et<br />
in futuro secundum Regulam sancti Benedicti <strong>de</strong>gentibus atque ordine et <strong>de</strong>vota fi<strong>de</strong>litate loci et<br />
abbatis Cluniensis commanentibus, monasterii Sancti Maurini martiris, quod mihi evenit ex<br />
patrimonio parentum meorum, quodque etiam est situm in pago Aginnensi, cum omnibus apenditiis<br />
suis in eo<strong>de</strong>m territorio et in aliis ubique locis circumquaque jam adquisitis vel adhuc adquirendis, ut<br />
semper ab eis juste regendo ordinetur, et isto qui nunc preesse ibi rite vi<strong>de</strong>tur, abbate Otgerio vivente,<br />
cujus voluntate et industria facta est datio ista, et per successiones omnium generationum et temporum<br />
tenendo possi<strong>de</strong>atur.<br />
Ita tamen ut me vivente habitatores prenominati cęnobii Moysiacensis abbates vi<strong>de</strong>licet et monachi<br />
me sibi familiarem amicum et vicinum habeant et recognoscant.<br />
Si quis vero successorum vel parentum meorum seu quislibet viventium hanc meam cessionem<br />
quam ob melio rationem illius loci jam dicti Sancti Maurini coram idoneis testibus cor<strong>de</strong>, ore, manu,<br />
roborando confirmo, violando disrumpere aut inquietare attemptaverit aut a potestate et ordine<br />
habitantium in prefato Moysiaco monasterio quamdiu ipsi secundum Deum et secundum tenorem<br />
Cluniensium consuetudinum, se et eun<strong>de</strong>m locum disponere voluerint, ab Omnipotenti Deo et ab ejus<br />
apostolis quibus hec donatio in oblatione offertur, se judicandum recogitet, et ęternis suppliciis cum<br />
Diabolo et sociis ejus quicumque fuerit ille, se dampnandum sciat.<br />
Ut autem hec necessio meę firma permaneat, coram testibus firmo.<br />
(Une main du XVIII e siècle a ajouté:)<br />
Actum anno MLXXXII ut constat ex chronico ms. Moyssiacensi.<br />
E.<br />
Charte lacerée pourrie & <strong>de</strong>chirée dans laquelle on peut distinguer ce qui est mis cy aprez, il semble<br />
que c’est une Donation en faveur <strong>de</strong> l’Abbé <strong>de</strong> Cluny du lieu & abbaye <strong>de</strong> St. Maurin qui avoit êté<br />
pillé et saccagé & les moines Massacrés: On y lit sur une ancienne cotte: 1082. Donatio loci S ti<br />
Maurini facta a Bernardo Raimundi D. hugoni Abbati.<br />
N° 6819.<br />
175