Cartulaire de l'abbaye de Moissac
Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac
94. [1072/1073] Donation par Foy, vicomtesse de Narbonne, de l’église Saint-Pierre de Sermur et d’autres biens. A. Original perdu. B. Copie du XVII e siècle d’après une “copie en parchemin”: Doat 128, f. 133r-135r. C. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 5373. Editions: GC 1, Instrumenta, n. XXI, p. 38; Migne, PL 159, col. 967-968; HGL, t. 5, col. 633-634; Bousquet, p. 218-219. Indiqué: Bernard-Bruel, t. 4, n. 3512. B. Noverint tam præsentes quam futuri, quod ego vicecomitissa Narbonæ nomine Fidis, in Dei nomine, sub hac descriptione, dono Domino Deo et sanctis apostolis Petro et Paulo, et Hugoni abbati Cluniensi, et Unaldo abbati Moissiaci et cunctis ejus succedentibus, et monasterio Moysiaco, et omnibus ibi Deo servientibus, quamdiu locus iste in Dei servitio perstiterit, ecclesiam illam quæ fundata est in honore beati apostoli Petri, in loco quo vulgo vocatur Sermur, super flumen Viauri, in episcopatu Ruthenensi, ut habeant et possideant ipsam ecclesiam, cum omnibus ad eam ubi ubi pertinentibus imperpetuum. Dono etiam et concedo ego supradicta Fidis vicecomitissa totum montem usque in collum alterius montis qui vocatur del Pojeth 1 a parte superiori a rivo Naosa 2 usque in Biaur, sicut ambo claudunt ambos montes, alodem et fevum et vicariam, undique silvam quæ monti adjacet, vineas, orthos, domos, molendinos, piscarias, fontes, ingressus et egressus. Similiter dono caput mansum de Cesairent. 3 Hanc igitur donationem, ut firma ac stabilis perseveret, facio cum authoritate domni Petri Ruthenensis episcopi et consilio et voluntate. Si quis vero nostræ vel cujuslibet propinquitatis hanc nostram donationem quam ego facio pro peccatis meis et redemptione animæ patris mei, et matris, et omnium parentum meorum, violare aut alienare præsumpserit, inprimis iram Dei et omnium sanctorum incurrat, deinde domni Papæ illius temporis et cunctorum fidelium, quousque resipiscat et satisfaciat, authoritate et potestate dampnetur. Facta donatio ista in manibus supradictorum abbatum et Bernardi monachi cognomento Guillelmi, cujus studio hoc factum est, et Vitalis clerici, anno ab Incarnatione Domini millesimo septuagesimo septimo, regnante Philippo Francorum rege, sedis Romæ pontificatum tenente domno Alexandro Papa. 4 Signum Fidis vicecomitissæ, quæ hanc cartam fieri jussit et testibus firmare rogavit. Signum Petri episcopi Ruthenensis, et Pontii de Cassanas, 5 et Poncii de Panat. 6 Signum Hugonis Stephani. Amen. 1 Le Pouget, à 2 km au nord-ouest de Sermur, sur la commune de Camboulazet, de l’autre côté du Ruisseau de La Nauze. 2 La Nauze se jette dans le Viaur tout près de Sermur. 3 Le Sérayet, lieu-dit à 3 km au nord de Sermur, sur la commune de Camboulazet. 4 L’année est corrompue. Alexandre II était pape de 1061 à 1073; Philippe II, roi de France de 1060 à 1108; Hugues, abbé de Cluny de 1049 à 1109; Hunaud, abbé de Moissac de 1072 à 1085. L’acte est donc de 1072/1073. 5 Cassagnes-Bégonhes, à 1,5 km au sud-est de Sermur (Aveyron, arr. Rodez, ch.l.c.). 6 Peut-être Villefranche-de-Panat (Aveyron, arr. Millau, canton Salles-Curan). 142
95. [1072/1073] Donation par le prêtre Hugues Estève de l’église de Saint-Pierre de Sermur et d’autres biens. A. Original perdu. B. Copie du XVII e siècle d’après un “cayer de huit feuilles de parchemin couvert d’une feuille aussi de parchemin” (perdu), du milieu du XII e siècle: Doat 128, f. 208r-209v. C. Autre version d’après une “copie en parchemin”: Doat 128, f. 210r-212v (quelques variantes, davantage de souscripteurs). D. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 5374. E. Analyse du XVIII e siècle, d’après une copie du début du XII e siècle dans un fragment de cartulaire perdu: Andurandy 604. Editions: HGL, t. 5, col. 634 (édition partielle); Migne, PL 159, col. 968; Bousquet, p. 219-220; Bernard-Bruel, t. 4, n. 3512. B. Noverint omnes Christi fideles tam præsentis temporis quam futuri quod ego in Dei nomine dictus Hugo Stephani, præsbiter, dono sub hac descripta atestatione Cluniaco coenobio, atque abbati ipsius loci domno Hugoni et cunctis ejus successoribus simulque monasterio Moisiaco, et monachis ibidem Deo servientibus, quamdiu locus ipse in fideli subiectione seniorum Cluniaci permanserit, ecclesiam illam quæ fundata est in honore beati Apostolorum Principis Petri in loco ubi vulgo dicitur Sersmur, super flumen Biauri, in episcopatu Ruthenensi, ut habeant et possideant ipsam ecclesiam cum omnibus ad eam ubique pertinentibus in perpetuum. Hanc igitur meam donationem ut firma ac stabilis perseveret cum auctoritate facio domni Petri Ruthenensis episcopi, simulque cum consilio et voluntate Fidis vicecomitissæ, cujus alodium erat locus ipse, et cum consensu similque exhibitione Pontii de Cassanias, 1 ac Pontii de Panat, et fratris sui, atque nepotum meorum omnium, Aicfredi quoque Berengarii, et fratris illius qui honorem ipsum in fevum possidebant. Concedo etiam ego ipse prænominatus Hugo, cum omnibus supradictis militibus et propinquis meis, in eodem loco illum mansum qui dicitur de Illo Pojet, atque alium mansum illum de Illa Costa, 2 quem exquisivi commutatione alius mei honoris ab ipsis supradictis nepotibus meis. Damus quoque in commune omnem montem sicut vallo clauditur, et flumine ipso undique delectabiliter circundant, silvam etiam ipsi monti adjacentem, vineas, molendinos, piscarias, fontes, ingressus et egressus, fevum et alodium totum et ab integro usque in torrentem Naosa, 3 ut libere et absque ulla inquietudine cuncta hæc prædicti servi Dei perempniter obtineant. Si quis vero nostræ, vel cujuscumque propinquitatis hanc donationem violare aut alienare in aliquo præsumserit, in primis iram Dei et omnium sanctorum ejus incurrat, deinde domni Papæ illius temporis, atque cunctorum fidelium, quousque recipiscat et satisfaciat, auctoritate et potestate dampnetur. Facta cessio ista in manibus Bernardi Willelmi monachi Cluniaci et Moisiacensis, et Vitalis clerici, anno Dominicæ Incarnationis millesimo octuagesimo septimo, regnante Philippo Francorum rege, domno Alexandro Romano Pontifice. 4 Signum Fidis vicecomitissæ, et Pontii de Cassanias. 1 Cassagnes-Bégonhes, à 1,5 km au sud-est de Sermur (Aveyron, arr. Rodez, ch.l.c.). 2 La Coste, hameau et moulin près de Sermur, non loin de la Nauze. Cf. Bousquet, p. 207, note 48. 3 La Nauze. 4 L’année est corrompue: voir acte précédent. 143
- Page 91 and 92: 57. [1059], mercredi Donation par l
- Page 93 and 94: 58. 1059 Notice sur la donation fai
- Page 95 and 96: 59. [1048/1059] Cession par Gauzber
- Page 97 and 98: 61. [1048/1059/1072 ?] Notice sur l
- Page 99 and 100: quamdiu terrę imminet celum, scili
- Page 101 and 102: 64. 1061 (style pisan), 12 novembre
- Page 103 and 104: capitiscole firmavit. Bernardus Gau
- Page 105 and 106: 67. 1062, 12 juin Conversion d’Hu
- Page 107 and 108: dederim post finem meum. Hac de cau
- Page 109 and 110: 69. 1063 Donation par Aiguine de Du
- Page 111 and 112: 71. 1066, mai, vendredi Oblation pa
- Page 113 and 114: 73. 1067, 11 avril Donation par Fou
- Page 115 and 116: 75. 1071 Donation par Guillaume IV,
- Page 117 and 118: 77. 1072, janvier Donation par Segu
- Page 119 and 120: 79. [1060/1072] Notice sur la donat
- Page 121 and 122: 81. [1059/1072] Notice sur la donat
- Page 123 and 124: 83. [1059/1072] Donation par Géral
- Page 125 and 126: ABBATIAT D’HUNAUD DE LAYRAC (1072
- Page 127 and 128: D. Attoinard donna au Convent de Mo
- Page 129 and 130: 88. 1073, 5 novembre Donation à Cl
- Page 131 and 132: 89. 1073 Achat par Hunaud, abbé de
- Page 133 and 134: a. Raimundus et Siquerius] encre d
- Page 135 and 136: 91. 1073 Donation par Raimond Pierr
- Page 137 and 138: 92. [1073, seconde moitié] Donatio
- Page 139 and 140: 93. [1073] Réforme canoniale de Sa
- Page 141: adversus magniloquos obloquencium l
- Page 145 and 146: 97. 1074, septembre, mercredi Donat
- Page 147 and 148: 99a. 1074 Donation par Armand, Adé
- Page 149 and 150: nobiliorum virorum, in manibus et p
- Page 151 and 152: 101. [1072/1074] Notice sur la conf
- Page 153 and 154: 102. 1076, 4 avril Donation par Gui
- Page 155 and 156: 104. 1076 Donation par Arnaud de Br
- Page 157 and 158: W. 1 Petragoricensis ecclesie episc
- Page 159 and 160: 107. 1078 (style de l’Annonciatio
- Page 161 and 162: Testium vocabula qui hoc affirmaver
- Page 163 and 164: 110. 1079, avril Donation par Guill
- Page 165 and 166: 112. [1079] Donation par Hugues Arn
- Page 167 and 168: permansisset. Sed per Prophetam man
- Page 169 and 170: 114. 1081, samedi Donation par Etie
- Page 171 and 172: 116. [1081], 28 mars Bulle du pape
- Page 173 and 174: 118. 1081 Donation par la vicomtess
- Page 175 and 176: Deo misericorditer posse dimitti, e
- Page 177 and 178: 121. [1072/1082] Donation par un gr
- Page 179 and 180: 122. 1083, mardi 5 septembre Donati
- Page 181 and 182: 123. 1083, octobre, lundi Donation
- Page 183 and 184: 124. [1082/1083] Donation par Isarn
- Page 185 and 186: XXX. 17 août 1084 Donation de Sain
- Page 187 and 188: 126. [1083/1085], 1 août, mardi No
- Page 189 and 190: 128. [1072/1085], septembre Donatio
- Page 191 and 192: 130. [1072/1085] Notice sur les dif
95.<br />
[1072/1073]<br />
Donation par le prêtre Hugues Estève <strong>de</strong> l’église <strong>de</strong> Saint-Pierre <strong>de</strong> Sermur et d’autres biens.<br />
A. Original perdu.<br />
B. Copie du XVII e siècle d’après un “cayer <strong>de</strong> huit feuilles <strong>de</strong> parchemin couvert d’une feuille<br />
aussi <strong>de</strong> parchemin” (perdu), du milieu du XII e siècle: Doat 128, f. 208r-209v.<br />
C. Autre version d’après une “copie en parchemin”: Doat 128, f. 210r-212v (quelques variantes,<br />
davantage <strong>de</strong> souscripteurs).<br />
D. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 5374.<br />
E. Analyse du XVIII e siècle, d’après une copie du début du XII e siècle dans un fragment <strong>de</strong><br />
cartulaire perdu: Andurandy 604.<br />
Editions: HGL, t. 5, col. 634 (édition partielle); Migne, PL 159, col. 968; Bousquet, p. 219-220;<br />
Bernard-Bruel, t. 4, n. 3512.<br />
B.<br />
Noverint omnes Christi fi<strong>de</strong>les tam præsentis temporis quam futuri quod ego in Dei nomine dictus<br />
Hugo Stephani, præsbiter, dono sub hac <strong>de</strong>scripta atestatione Cluniaco coenobio, atque abbati ipsius<br />
loci domno Hugoni et cunctis ejus successoribus simulque monasterio Moisiaco, et monachis ibi<strong>de</strong>m<br />
Deo servientibus, quamdiu locus ipse in fi<strong>de</strong>li subiectione seniorum Cluniaci permanserit, ecclesiam<br />
illam quæ fundata est in honore beati Apostolorum Principis Petri in loco ubi vulgo dicitur Sersmur,<br />
super flumen Biauri, in episcopatu Ruthenensi, ut habeant et possi<strong>de</strong>ant ipsam ecclesiam cum<br />
omnibus ad eam ubique pertinentibus in perpetuum.<br />
Hanc igitur meam donationem ut firma ac stabilis perseveret cum auctoritate facio domni Petri<br />
Ruthenensis episcopi, simulque cum consilio et voluntate Fidis vicecomitissæ, cujus alodium erat<br />
locus ipse, et cum consensu similque exhibitione Pontii <strong>de</strong> Cassanias, 1 ac Pontii <strong>de</strong> Panat, et fratris<br />
sui, atque nepotum meorum omnium, Aicfredi quoque Berengarii, et fratris illius qui honorem ipsum<br />
in fevum possi<strong>de</strong>bant.<br />
Concedo etiam ego ipse prænominatus Hugo, cum omnibus supradictis militibus et propinquis<br />
meis, in eo<strong>de</strong>m loco illum mansum qui dicitur <strong>de</strong> Illo Pojet, atque alium mansum illum <strong>de</strong> Illa Costa, 2<br />
quem exquisivi commutatione alius mei honoris ab ipsis supradictis nepotibus meis. Damus quoque in<br />
commune omnem montem sicut vallo clauditur, et flumine ipso undique <strong>de</strong>lectabiliter circundant,<br />
silvam etiam ipsi monti adjacentem, vineas, molendinos, piscarias, fontes, ingressus et egressus,<br />
fevum et alodium totum et ab integro usque in torrentem Naosa, 3 ut libere et absque ulla inquietudine<br />
cuncta hæc prædicti servi Dei perempniter obtineant.<br />
Si quis vero nostræ, vel cujuscumque propinquitatis hanc donationem violare aut alienare in aliquo<br />
præsumserit, in primis iram Dei et omnium sanctorum ejus incurrat, <strong>de</strong>in<strong>de</strong> domni Papæ illius<br />
temporis, atque cunctorum fi<strong>de</strong>lium, quousque recipiscat et satisfaciat, auctoritate et potestate<br />
dampnetur.<br />
Facta cessio ista in manibus Bernardi Willelmi monachi Cluniaci et Moisiacensis, et Vitalis clerici,<br />
anno Dominicæ Incarnationis millesimo octuagesimo septimo, regnante Philippo Francorum rege,<br />
domno Alexandro Romano Pontifice. 4<br />
Signum Fidis vicecomitissæ, et Pontii <strong>de</strong> Cassanias.<br />
1<br />
Cassagnes-Bégonhes, à 1,5 km au sud-est <strong>de</strong> Sermur (Aveyron, arr. Ro<strong>de</strong>z, ch.l.c.).<br />
2<br />
La Coste, hameau et moulin près <strong>de</strong> Sermur, non loin <strong>de</strong> la Nauze. Cf. Bousquet, p. 207, note 48.<br />
3<br />
La Nauze.<br />
4<br />
L’année est corrompue: voir acte précé<strong>de</strong>nt.<br />
143