Cartulaire de l'abbaye de Moissac
Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac
absque ulla reservatione, cum terris et vineis, silvis et aquis, molendinis et molendinariis, aquæ ductibus et reductibus, pascuis et piscariis, cultis et incultis, ingressibus et regressibus, et omne quidquid dici vel nominari potest. Concedimus et donamus libenti animo et plena memoria supradictis locis Cluniaco et Moissiaco et eorum habitatoribus, abbatibus et monachis istis, et cunctis eorum successoribus, ut habeant absque ulla contradictione in proprio alode et possideant in perpetuum. Ante omnia autem ex parte Dei Omnipotentis obtestor et prohibeo ego Raymundus Petri supradictus, ut nullus homo laycus vel foemina ullam potestatem aut ullam baiuliam vel aliquam malam consuetudinem in supradictis honoribus habeat vel retineat, sed libere et absolute totum ab integro permaneat et existat in Dei servitio et servorum Dei qui ibi habitaverint in æternum. Sane si aliquis, quod absit, diabolico spiritu captus, hujus cessionis vel descriptionis donationem in aliquo violare aut disrumpere temptaverit, non habeat potestatem se sit in inferno ejus hæreditas cum Juda traditore et aliis in æternum dampnatis insuper etiam in præsentia Romani Pontificis et aliorum fidelium christianorum, quasi tirannus et sacrilegus, quousque satisfaciat dijudicetur. Facta autem hujus cessionis descriptio Dominicæ Incarnationis anno millesimo septuagesimo tertio, Gregorias papa septimas Romæ pontificatus arche sublimato, Francorum regnante Philippo rege. Nomina vero illorum, qui hæc affirmarunt et corroborarunt ita esse tenenda, ista sunt: ego Bernardus gratia Dei comes adfirmo et propria manu consigno ita:+: Ego Raymundus Petri confirmo atque dono, propriis manibus consigno ita:+: Ego Brengarius Petri Petræ Pertusensis dono et laudo sub signo ita +. Aliorum vero multorum bonorum hominum nomina qui hæc subsignaverunt subter sunt subsignata. Sign:+: Berengarii Raymundi. Sign:+: Petri Raymundi. S. Bernard Raymundi. S. Bernardi Wuillelmi de Soladgue. 1 S. Wuillelmi Wuillelmi. S. Bernardi Adalberti +. 1 Soulatgé, village à 4 km au nord-est de Cubières. 136
92. [1073, seconde moitié] Donation par Isarn, évêque de Toulouse, de l’église de La Daurade à Toulouse. A. Original perdu. B. Mentionné fin XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric de Peyrac, f. 158rb, comme une acquisition de l’abbé Durand de Bredons. C. Copie de la fin du XIV e siècle dans la Chronique d’Aymeric de Peyrac, f. 170vb-171rb. D. Copie du XVII e siècle d’après un “cayer de huit feuilles de parchemin couvert d’une feuille aussi de parchemin” (perdu), du début du XII e siècle: Doat 128, f. 97r-99r. E. Analyse du XVIII e siècle, d’après une copie du début du XII e siècle dans un fragment de cartulaire perdu: Andurandy 604. F. Analyse du XVIII e siècle dans un relevé d’actes d’un cartulaire perdu : ADTG G 588 (Andurandy 1663). Indiqué: Bernard-Bruel, t. 4, n. 3514. Edition: GC, 13, Instrumenta, acte IX, col. 9-10; Catel, Mémoires de l’Histoire du Languedoc, p. 871-872; Magnou, p. 13. NOTE: datation de l’acte d’après Müssigbrod 1988, p. 224-226. C. Postquam Dominus noster Ihesus Christus alta pietate misertus est generi humano per incarnacionis sue misterium, multi patres in ecclesia extiterunt qui toto nisu laboraverunt ut ipsa ecclesia divina floreret religione. Quorum exemplo provocatus, ego Hysarnus (episcopus) scilicet Tholosane ecclesie [indignus], qui post tot Dei amicos, dompnum videlicet Saturninum, Silvium et beate memorie Exuperium, eidem sedi presideo, quandam ecclesiam in honore beate Marie semper Virginis, que jure est ecclesie mee, que quamvis gloriosa esset et venerabilibus ab antiquis diebus, meritis ejusdem Virginis, tamen desolata divino cultu erat et Dei servicio. Et idcirco cum concilio senioribus mei, domni Guillermi Tholosani comitis, et aliorum fidelium nostrorum et precipue canonicorum, trado, concedo et dono ipsam ecclesiam dompno Hugoni abbati Cluniaci et ejus omnibus successoribus Cluniacensibus abbatibus, quamdiu religio fuerit, in perpetuum, ad hoc videlicet, ut monasticus ordo ibi maneat et per succedencia tempora perpetuo duret. Locum autem ipsum propter quietem habitancium ab omni servicio liberum esse concedo, excepto censu annuale, videlicet III modios avene, et servicium quod judeus persolvit, quantum ad episcopum pertinet collate. Hanc autem cartam facio pro remedio anime mee et omnium antecessorum meorum pontifficum et omnium successorum, qui firmaverint et custodierint hec que hic scripta sunt, et omnium canonicorum meorum [que hic scripta] vivorum et deffunctorum, et precipue senioris mei [et] Guillermi comitis, qui ipsam ecclesiam in quantum potuit liberavit. Quicumque autem hec observaverit que hic tenenda mandamus, benedicat illum omnipotens Deus et ad dexteram suam ponat in die judicii cum omnibus bonis. Qui autem infregerit, donec resipiscat, siat se esse excommunicatum et anathematizatum maledicionibus cunctis. Et ut carta rata permaneat manu propria firmavi et canonicis meis corroboranda tradidi. D. Ysarni episcopi. D. domni Ramundi episcopi Lectorensis, prepositi Sancti Stephani. [D. Petri Sanctarii.] D. Ramundi Petri canonici Sancti Stephani [et Sancti Saturnini]. Facta hec carta anno ab incarnacione Domini millesimo LXXII o , pontifficatum Romane ecclesie tenente domno Gregorio VII papa, in Francorum autem regno Philippo rege. 137
- Page 85 and 86: 53. [vers 1053] Notice sur la donat
- Page 87 and 88: 54. 1056, septembre Approbation par
- Page 89 and 90: 56. 1059, juin, dimanche Notice sur
- Page 91 and 92: 57. [1059], mercredi Donation par l
- Page 93 and 94: 58. 1059 Notice sur la donation fai
- Page 95 and 96: 59. [1048/1059] Cession par Gauzber
- Page 97 and 98: 61. [1048/1059/1072 ?] Notice sur l
- Page 99 and 100: quamdiu terrę imminet celum, scili
- Page 101 and 102: 64. 1061 (style pisan), 12 novembre
- Page 103 and 104: capitiscole firmavit. Bernardus Gau
- Page 105 and 106: 67. 1062, 12 juin Conversion d’Hu
- Page 107 and 108: dederim post finem meum. Hac de cau
- Page 109 and 110: 69. 1063 Donation par Aiguine de Du
- Page 111 and 112: 71. 1066, mai, vendredi Oblation pa
- Page 113 and 114: 73. 1067, 11 avril Donation par Fou
- Page 115 and 116: 75. 1071 Donation par Guillaume IV,
- Page 117 and 118: 77. 1072, janvier Donation par Segu
- Page 119 and 120: 79. [1060/1072] Notice sur la donat
- Page 121 and 122: 81. [1059/1072] Notice sur la donat
- Page 123 and 124: 83. [1059/1072] Donation par Géral
- Page 125 and 126: ABBATIAT D’HUNAUD DE LAYRAC (1072
- Page 127 and 128: D. Attoinard donna au Convent de Mo
- Page 129 and 130: 88. 1073, 5 novembre Donation à Cl
- Page 131 and 132: 89. 1073 Achat par Hunaud, abbé de
- Page 133 and 134: a. Raimundus et Siquerius] encre d
- Page 135: 91. 1073 Donation par Raimond Pierr
- Page 139 and 140: 93. [1073] Réforme canoniale de Sa
- Page 141 and 142: adversus magniloquos obloquencium l
- Page 143 and 144: 95. [1072/1073] Donation par le pr
- Page 145 and 146: 97. 1074, septembre, mercredi Donat
- Page 147 and 148: 99a. 1074 Donation par Armand, Adé
- Page 149 and 150: nobiliorum virorum, in manibus et p
- Page 151 and 152: 101. [1072/1074] Notice sur la conf
- Page 153 and 154: 102. 1076, 4 avril Donation par Gui
- Page 155 and 156: 104. 1076 Donation par Arnaud de Br
- Page 157 and 158: W. 1 Petragoricensis ecclesie episc
- Page 159 and 160: 107. 1078 (style de l’Annonciatio
- Page 161 and 162: Testium vocabula qui hoc affirmaver
- Page 163 and 164: 110. 1079, avril Donation par Guill
- Page 165 and 166: 112. [1079] Donation par Hugues Arn
- Page 167 and 168: permansisset. Sed per Prophetam man
- Page 169 and 170: 114. 1081, samedi Donation par Etie
- Page 171 and 172: 116. [1081], 28 mars Bulle du pape
- Page 173 and 174: 118. 1081 Donation par la vicomtess
- Page 175 and 176: Deo misericorditer posse dimitti, e
- Page 177 and 178: 121. [1072/1082] Donation par un gr
- Page 179 and 180: 122. 1083, mardi 5 septembre Donati
- Page 181 and 182: 123. 1083, octobre, lundi Donation
- Page 183 and 184: 124. [1082/1083] Donation par Isarn
- Page 185 and 186: XXX. 17 août 1084 Donation de Sain
absque ulla reservatione, cum terris et vineis, silvis et aquis, molendinis et molendinariis, aquæ<br />
ductibus et reductibus, pascuis et piscariis, cultis et incultis, ingressibus et regressibus, et omne<br />
quidquid dici vel nominari potest. Concedimus et donamus libenti animo et plena memoria supradictis<br />
locis Cluniaco et Moissiaco et eorum habitatoribus, abbatibus et monachis istis, et cunctis eorum<br />
successoribus, ut habeant absque ulla contradictione in proprio alo<strong>de</strong> et possi<strong>de</strong>ant in perpetuum.<br />
Ante omnia autem ex parte Dei Omnipotentis obtestor et prohibeo ego Raymundus Petri<br />
supradictus, ut nullus homo laycus vel foemina ullam potestatem aut ullam baiuliam vel aliquam<br />
malam consuetudinem in supradictis honoribus habeat vel retineat, sed libere et absolute totum ab<br />
integro permaneat et existat in Dei servitio et servorum Dei qui ibi habitaverint in æternum.<br />
Sane si aliquis, quod absit, diabolico spiritu captus, hujus cessionis vel <strong>de</strong>scriptionis donationem in<br />
aliquo violare aut disrumpere temptaverit, non habeat potestatem se sit in inferno ejus hæreditas cum<br />
Juda traditore et aliis in æternum dampnatis insuper etiam in præsentia Romani Pontificis et aliorum<br />
fi<strong>de</strong>lium christianorum, quasi tirannus et sacrilegus, quousque satisfaciat dijudicetur.<br />
Facta autem hujus cessionis <strong>de</strong>scriptio Dominicæ Incarnationis anno millesimo septuagesimo<br />
tertio, Gregorias papa septimas Romæ pontificatus arche sublimato, Francorum regnante Philippo<br />
rege.<br />
Nomina vero illorum, qui hæc affirmarunt et corroborarunt ita esse tenenda, ista sunt: ego<br />
Bernardus gratia Dei comes adfirmo et propria manu consigno ita:+: Ego Raymundus Petri confirmo<br />
atque dono, propriis manibus consigno ita:+: Ego Brengarius Petri Petræ Pertusensis dono et laudo<br />
sub signo ita +. Aliorum vero multorum bonorum hominum nomina qui hæc subsignaverunt subter<br />
sunt subsignata. Sign:+: Berengarii Raymundi. Sign:+: Petri Raymundi. S. Bernard Raymundi. S.<br />
Bernardi Wuillelmi <strong>de</strong> Soladgue. 1 S. Wuillelmi Wuillelmi. S. Bernardi Adalberti +.<br />
1 Soulatgé, village à 4 km au nord-est <strong>de</strong> Cubières.<br />
136