levan berZeniSvili: `qarTuli ocneba prezidents uflebebs SeuzRudavs!~
levan berZeniSvili: `qarTuli ocneba prezidents uflebebs SeuzRudavs!~
levan berZeniSvili: `qarTuli ocneba prezidents uflebebs SeuzRudavs!~
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
@)!#7 % 2 ^ bfydfhb7 1#<br />
nona cabaZe<br />
interviu eqspertTan kavkasiis sakiTxebSi<br />
mamuka areSiZesTan<br />
_ batono mamuka, TqvenTvisac cnobilia, rom dReidan<br />
sazogadoebis garkveuli nawili saprotesto aqciebs iwyebs<br />
prezident saakaSvilis gadadgomis moTxovniT. cnobilia,<br />
rom misi saprezidento vada dRes iwureba. rogoria Tqveni<br />
damokidebuleba am sakiTxTan dakavSirebiT, ramdenad aris<br />
imis Sansi, rom mizani miRweuli iyos?<br />
_ axali xelisufleba winaaRmdegia aqciebisa politikuri<br />
moTxovnebiT Tavisi Tanagundelebis mxridan da im adamianebis<br />
mxridan, vinc maT mxars uWers. es, pirvel rigSi,<br />
exeboda zogierTi raionis mcxovrebTa iniciativas, rom SeecvalaT<br />
adgilobrivi xelmZRvaneloba. magaliTad, rac martvilSi<br />
moxda, rac zogierT sxva raionSi moxda. rac Seexeba<br />
TviTon am aqcias, romelic igegmeba prezidentis gadadgomis<br />
moTxovniT, inicirebuli iyo ufro metad sazogadoebis mxridan<br />
da zogierTi arasamTavrobo organizaciis mxridan. es<br />
gulisxmobs samarTlianobis aRdgenas, vinaidan sazogadoebis<br />
erTi nawili Tvlis, rom mixeil saakaSvils ara aqvs<br />
ufleba, iyos saqarTvelos prezidenti oqtombramde. mas<br />
konstituciuri vada gasdis 5 ianvars. me ver vityvi, rom am<br />
vadebTan dakavSirebiT yvelaferi naTlad aris, imitom rom<br />
maT imdenjer cvales konstitucia, Cveulebrivi adamiani ver<br />
gaigebs, bolos da bolos, rodis iwureba misi prezidentobis<br />
vada. amitom es stiqiuri movlena, rac axla xdeba, SeiZleba<br />
vinmem CaTvalos, rom marTulic aris, yovel SemTxvevaSi,<br />
is Signidan aris marTuli da es aris sazogadoebis erTi<br />
sakmaod mozrdili jgufis iniciativa. am aqcias aqvs Tavisi<br />
moraluri ufleba, rom iyos. rac Seexeba imas, Tu rogor<br />
ganviTardeba movlenebi, rTuli saTqmelia. yvelasTvis cnobilia,<br />
rom nacionalebis mxridan xdeba Zalauflebaze mobRauWeba<br />
da, aqedan gamomdinare, eWvi mepareba, rom am aqciebma<br />
rame Secvalos. Tumca es sazogadoebis erTi nawilis survilis<br />
gamoxatulebaa da es dafiqsirdeba.<br />
_ Sedegs ramdenad gamoiRebs?<br />
_ ramdenad gamoiRebs Sedegs es, rTuli saTqmelia,<br />
imitom rom Cven unda gadaveCvioT imas, rom aqciebiTa da<br />
xalxis protestiT icvlebodes xelisufleba. Tumca am formasac<br />
aqvs arsebobis ufleba. amaze sakonstitucio sasamar-<br />
Tlom unda imsjelos, unda imsjelos xelisuflebam da, yvelafers<br />
Tavi rom davaneboT, uzenaesma mTavarsardalma Tvi-<br />
Ton unda gadadgas iseTi nabiji, romelic sazogadoebis<br />
udidesi nawilis nebis gamomxatvelia.<br />
_ batono mamuka, albaT, Tqvenc dameTanxmebiT, rom<br />
sazogadoebaSi Zalian didi agresiaa saakaSvilTan dakavSi-<br />
rebiT. rogor fiqrobT, xom ar aris imis saSiSroeba, rom<br />
masStaburi xasiaTi miiRos am aqciebma<br />
da umarTav procesebSi gadaizardos?<br />
_ ai, eg maSinebs yvelaze metad<br />
da magitom var TavSekavebuli Sefasebis<br />
dros. me vici, rom SeiZleba<br />
bevris guliswyroma gamoviwvio barikadis<br />
orive mxares, magram meSinia,<br />
umarTav procesebSi ar gadaizardos<br />
es yvelaferi da amas ar<br />
mohyves Tundac iseTi gagrZeleba,<br />
rogoric iyo vardebis revoluciis<br />
wina dReebSi. me minda, saqarTvelo-<br />
Si yvelafers erTxel da samudamod<br />
mieces konstituciuri forma. meore<br />
sakiTxia is, rom konstitucia<br />
iseT mdgomareobaSia, ra forma unda<br />
mieces, am kiTxvaze pasuxis gacemac rTulia.<br />
_ albaT, isic sakiTxavia, Tuki umarTavi procesebi<br />
daiwyo, es vis wisqvilze daasxams wyals?<br />
_ ai, eg aris saqme, es aris sakiTxavi, rogor ganviTardeba<br />
movlenebi, vin gamoiyenebs amas, vin rogor Sefasebebs<br />
miscems. rasakvirvelia, es yvelaferi gasaTvleli da gasaTvaliswinebelia.<br />
amitom didi sifrTxilea saWiro. saqarTvelos<br />
uaxlesi istoriis magaliTebi me optimizmis uflebas ar<br />
maZlevs, amitom vfiqrob, Cemi xangrZlivi politikuri cxovrebidan<br />
da im gamocdilebidan gamomdinare, romelic damigrovda,<br />
vfiqrob, Zalian didi mniSvneloba aqvs imas, rogori<br />
formiT warimarTeba saprotesto aqciebi da saprotesto<br />
ganwyobebi. darwmunebuli var, nacionaluri moZraoba Seecdeba,<br />
saTavisod gamoiyenos es situacia da provokaciaze<br />
wamoagos sazogadoeba, raTa saTqmeli hqondes, rom Zaladobrivi<br />
gziT moxda maTi Secvla. swored amaze iqneba apelireba,<br />
rom Cven demokratiulad gadavabareT xelisufleba da<br />
eseni sityvas ar asruleben. aucileblad iqneba amaze laparaki.<br />
_ imedia, es ar moxdeba.<br />
_ diax, ar unda moxdes. me vfiqrob, rom protestis<br />
gamoxatvis ufleba yvelas aqvs, yvelas aqvs Tavisi azris<br />
gamoxatvis ufleba da amas unda mieces ubralod normaluri<br />
forma da araviTar SemTxvevaSi eqscesSi ar unda gadaizardos.<br />
_ batono mamuka, saparlamento umravlesobis wevrebi<br />
acxadeben, rom maT sakonstitucio cvlilebebisTvis sakmarisi<br />
xmebi aqvT. es rogor unda gavigoT? ras niSnavs maTi<br />
gancxadebebi?<br />
_ prezidentis ramdenime gancxadeba iseT STabeWdilebas<br />
qmnis, rom is ubiZgebs mavans aqtiuri qmedebebisken. es iyo<br />
Sinagan saqmeTa saministros TanamSromlebisadmi mimarTva,<br />
gjkbnbrf<br />
gjkbnbrf<br />
mamuka areSiZe: `2013 wels seriozul kataklizmebs veli~<br />
3<br />
es iyo im tipis qmedebebi, rodesac<br />
umciresobis zogierTi warmomadgeneli<br />
cdilobs, rom sazogadoeba<br />
provokaciaze wamoagos. ai, magaliTad,<br />
rac moxda martvilSi, rac<br />
moxda quTaisSi. aqedan gamomdinare,<br />
iseTi STabeWdileba iqmneba, rom<br />
umciresobis warmomadgenlebi cdiloben,<br />
provokaciuli sivrce Seqmnan<br />
qveyanaSi da samoqalaqo dapirispireba<br />
gamoiwvion. iqmneba ase-<br />
Ti STabeWdileba. me ar daviwyeb<br />
imis mtkicebas, rom ginda Tu ara es<br />
asea. amitom umravlesobis wevrTa<br />
es gancxadebebi aris gamafrTxilebeli,<br />
anu, martivad rom vTqvaT,<br />
laparakia imaze, rom Tu Tqven gaagrZelebT<br />
aseT qmedebas, maSin Cven gamoviyenebT Cvens konstituciur<br />
uflebas da impiCmentis process wamoviwyebT. Tumca<br />
ivaniSvilma da koalicia <strong>`qarTuli</strong> ocnebis~ xelmZRvanelobam<br />
araerTxel ganacxada, rom mas ara aqvs amis survili, is ar<br />
apirebs amis gakeTebas. modiT, ase davarqvaT, es gancxadebebi,<br />
romlebzec axla Tqven gaamaxvileT yuradReba, anu gancxadeba<br />
imis Taobaze, rom `<strong>ocneba</strong>s~ sakonstitucio umravlesoba<br />
aqvs, ufro metad gafrTxilebaa, vidre realuri qmedebebisken<br />
gadadgmuli nabiji.<br />
_ rac Seexeba saakaSvilis iniciativas, TqvenTvisac<br />
cnobili iqneba amis Sesaxeb. man mouwoda umravlesobas konstruqciuli<br />
TanamSromlobisaken, Zveli wyenis daviwyebisaken...<br />
iTqva, rom es SeSinebuli da agoniaSi myofi prezidentis<br />
poziciaa. nawilma ki es ise gaigo, rom saakaSvils es<br />
yvelaferi dasavleTis dasanaxavad sWirdeba. Tqven ras fiqrobT<br />
amis Taobaze?<br />
_ am winadadebis mxolod bolo nawils daveTanxmebodi,<br />
dasavleTis dasanaxavad rom xdeba es yvelaferi. razea<br />
agebuli mTlianad misi qmedebis wesi? agebulia imaze, rom<br />
Cven demokratiulad gadaveciT xelisufleba, xalxis nebas<br />
davemorCileT, gvqonda garkveuli SeTanxmeba da <strong>`qarTuli</strong><br />
<strong>ocneba</strong>~ midis am SeTanxmebis winaaRmdeg. ai, es aris ZiriTadi<br />
motivi nacionaluri moZraobis qmedebisa, anu, martivad rom<br />
vTqvaT, <strong>`qarTuli</strong> <strong>ocneba</strong>~ arRvevs SeTanxmebas, amis Tqma<br />
surs dasavleTisTvis saakaSvils. vinmes Tu hgonia, rom sityva<br />
`kohabitacia~ imitom aris naxmari, rom axali reJimi<br />
Seqmniliyo politikur ZalTa Soris urTierTobis, Zalian<br />
cdeba. yvela nabiji, romelsac dgams nacionaluri moZraoba,<br />
orientirebulia pirvel rigSi ara sakuTar sazogadoebaze,<br />
aramed maT partniorebze da Cveni qveynis partniorebze<br />
dasavleTSi. es sityvac amisTvis SeirCa, ratom ar aris misi<br />
qarTuli Sesatyvisi gamoyenebuli, magaliTad, TanamSromloba?<br />
zustad imitom aris, rom es sityva ufro advilad<br />
aRqmadia dasavleli partniorebisTvis. maT ufro iolad<br />
esmiT, raSia saqme. amitom aris, rom am sityvis brunva xdeba<br />
sxvadasxva formaSi. mTlianad es qmedeba aris orientirebuli<br />
dasavleTze. SeiZleba sazogadoebas gamorCa am sadResaswaulo<br />
dReebSi, me araerTxel miTqvams da axlac vimeoreb,<br />
saqme ise ar aris, rogorc bevrs warmoudgenia.<br />
_ amaSi ra igulisxmeba?<br />
_ nacionalurma moZraobam Tadarigi Tavidanve daiWira<br />
da rodesac dainaxa, rom agebda da wagebis Semdegac<br />
yvelaferi gaakeTa imisTvis, rom sxvadasxva rgolSi Tavisi<br />
warmomadgenloba gaeZlierebina. es aris pirvel rigSi adgilobriv<br />
xelisuflebaSi da meore rigSi _ Zalovan uwyebebSi.<br />
maqsimalurad Seecada, gaeZlierebina. Zalovan struqturebSi<br />
ise gaakeTes, rom maTi warmomadgenloba qveda rgolebSi<br />
yofiliyo Zlieri. maT specialurad Seqmnes aseTi<br />
formati, rom Sinagan saqmeTa saministroSi maRali Cinis<br />
oficrebi gadaiyvanes qveda rgolebSi. operebad aqcies. es<br />
gaTvlili iyo imaze, rom axali xelmZRvanelobis mosvlis<br />
SemTxvevaSi operebs aravin gaagdebda. dRes am `operebis~<br />
erTi didi nawili aris maTi ZiriTadi dasayrdeni. yovel<br />
SemTxvevaSi, ase unda yofiliyo. axla rogor ganviTarda<br />
movlenebi, ramdenad arian es `operebi~ Zveli xelisuflebis<br />
erTgulni, es sxva sakiTxia. yovel SemTxvevaSi, gaTvla amaze<br />
iyo. aqedan gamomdinare, me minda giTxraT, rom erTnairi<br />
principiT moqmedebs nacionaluri moZraoba rogorc saer-<br />
TaSoriso asparezze, ise qveynis mmarTvelobiT sistemebSi<br />
da, rac yvelaze mniSvnelovania, regionul donezec, anu<br />
yvelgan qmnis provokaciul sivrces.<br />
_ saakaSvilis avRaneTSi Casvlaze ras fiqrobT?<br />
_ rodesac provokaciaze vsaubrobdi, vidre is avRaneTSi<br />
wavidoda, Casuli iyo gardabnis raionSi, mamedovebis<br />
ojaxSi, sadac marTla vandaluri faqti moxda. rodesac<br />
ojaxs daesxa Tavs yaCaRTa jgufi, daauToves ojaxis erTerTi<br />
wevri da bavSvs moaWres TiTi, rom daeSinebinaT danar-<br />
Ceni ojaxis wevrebi da 16 aTasi lari waiRes. es faqti Tavisi<br />
barbarosobiT aRniSvnis Rirsia, magram aq sul sxva ramea<br />
mTavari. mTeli arCevnebis periodSi qvemo qarTlSi ismoda<br />
erTi da igive fraza, roca nacionaluri moZraobis liderebi<br />
mosaxleobas xvdebodnen, isini iqaur mosaxleobas eubneodnen,<br />
rom Tu Cven davmarcxdiT, aq dabrundeba is dro,<br />
rodesac Tqven svanebi gayaCaRebdnen. am frazas mniSvneloba<br />
aqvs. aq xazgasmuli iyo sityva `svanebi~. amas mohyva is, rom<br />
azerbaijanulma mosaxleobam nacionalur moZraobas dauWira<br />
mxari, Tumca ara im raodenobiT, rogorc maT warmoedginaT.<br />
amjerad mxardaWera gamoixata daaxloebiT 65/35-ze,<br />
roca isini iq 90%-s iRebdnen yovelTvis. Tumca paralelurad<br />
xdeba Semdegi Zalian mniSvnelovani faqti, arCevnebis<br />
Semdeg adgilobrivi azerbaijanuli mosaxleobis raRaca<br />
nawili iwyebs kanonieri gziT iaraRis SeZenasa da gaformebas.<br />
sxvaTa Soris, am gaformebis samsaxurebma yuradReba<br />
miaqcies, rom azerbaijanel mosaxleobaSi uecrad gaizarda<br />
iaraRis SeZenis msurvelTa ricxvi. es yvelaferi kanonierad<br />
xdeboda. Cven davinteresdiT, raSi iyo saqme da gavarkvieT,<br />
rom xalxi aris ubralod SeSinebuli. miuxedavad imisa, rom<br />
isini axal xelisuflebas endobian, sjeraT maTi, Tavs mainc<br />
izRveven. es yvelaferi ki nacionaluri moZraobis propagandis<br />
Sedegia da es arc gaCerebula. arCevnebis merec imaves<br />
ufuh'tkt,f vt-^ udthlpt