30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

logiuri Teoriisa da tipologiis safuZvelze gvaZlevs SesaZleblobas,<br />

sakmaod didi sandoobiT vimsjeloT aRdgenili erTeulebis fonetikuri<br />

bunebis Sesaxeb. tipologiis Rirebuleba aRdgenili sistemebis verifikaciisaTvis<br />

mkafio meTodologiuri principis saxiT pirvelad warmoadgina<br />

roman iakobsonma (iakobsoni 1958). tipologiis monacemebis safu-<br />

Zvelze SesaZlebelia ganvsazRvroT, romeli fonemebis Tanaarseboba aris<br />

dasaSvebi erTi sistemis farglebSi da romlebisa _ ara da rogori<br />

kvalifikacia SeiZleba mieces garkveuli funqcionaluri maxasiaTeblebis<br />

mqone fonemebs.<br />

Aamas garda, garkveuli winsvla arsebobs winare enaTa mimarTebebis<br />

kvlevaSi, iqneba es fuZe-enaTa uZvelesi kontaqtebi, Tu enaTa makroojaxebad<br />

gaerTianebis cdebi. am rigis kvlevebis Sedegebic SesaZlebelia<br />

gamoviyenoT winare enaTa rekonstruqciis problemebis gasaazreblad.<br />

am meTodologiur safuZvlebze damyarebiT Cven mxars vuWerT<br />

saerTo-qarTveluri sibilanturi sistemis k. h. Smidtis mier SemoTavazebul<br />

interpretacias (meliqiSvili 1980, 2001). amJamad SevecdebiT<br />

gaviazroT saerTo-qarTvelur doneze /J/ fonemis rekonstruqciis saki-<br />

Txi sibilanturi rigebis tipologiis TvalsazrisiT.<br />

D didi xania SemCneulia, rom sibilantur SesatyvisobaTa mesame rigi<br />

xarveziania, ar Cans Sesatyvisi masala fardobisaTvis qarT. J: zan/svan.<br />

zg/Jg. ukanasknel dros vaJa Sengeliam scada erTi aseTi Sesatyvisobis<br />

dadgena: qarT. Jlet-a: megr. Jgart-ua/JgarT-ua `magrad cema, dabegva~<br />

doJgart//doJgarT `magrad scema, dabegva~. v. Sengelia SesaZleblad<br />

miiCnevs am formebTan daakavSiros svanuri JgH- li-JgH-ne `gamargvla,<br />

sarevelebisagan gawmenda~ (Sengelia 2006:23-24).M<br />

megruli forma aSkarad xmabaZviTi xasiaTisaa.Mmas qarTulSi bgerweriTi<br />

korelatebis mTeli wyeba SeiZleba SevuTanadoT, romlebic<br />

`cemis~ semantikas gamoxataven da /J/ fonemas Seicaven: TuSuri Jekva<br />

`cema, tyepa~, raWuli Jepa `Zlieri cema~, gur. JRvarTuni `wnelis<br />

raimeze cema~, JeJva `cema, beJva~, imer. Jvertva `Ronivrad risame<br />

danarcxeba~; SesaZlebelia qarTulSi mas bevri sxva msgavsi bgerweriTi<br />

korelatic daeZebnos: mag. zRarTani, jgleTa. /J/ fonemas da mis Semcvel<br />

kompleqsebs /JR-s, Jg-s/ aq `Zlieri dartymis~ semantika aqvT.<br />

amgvarad, naTelia, rom Sesatyvisobis _ qarT. J: zan/svan. zg/Jg _<br />

Sesabamisi masala saerTo-qarTvelurSi an saerTod ar iyo, an imdenad<br />

mcire iyo, rom man Cvenamde TiTqmis ver moaRwia.<br />

saerTo-qarTveluri sibilanturi sistemis gansxvavebul interpretaciebSi<br />

es xarvezi sxvadasxva Sefasebas iRebs: givi maWavarianis mier<br />

SemoTavazebul sistemaSi es iqneba xarvezi SiSina fonemaTa rigSi da<br />

sistemas aseTi saxe eqneba:<br />

99

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!