30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

irine meliqiSvili<br />

<strong>enaTmecnierebis</strong> <strong>sakiTxebi</strong> _ I-II, 2009<br />

/J/ fonemis rekonstruqcia da saerTo-qarTveluri<br />

sibilanturi Sesatyvisobebi<br />

saerTo-qarTveluri konsonantizmis yvelaze rTul sferos sibilantur<br />

napralovanTa da afrikatTa sistema Seadgens. TanxmovanTa diferenciacias<br />

qarTvelur enebs Soris ZiriTadad fonemaTa swored am klasSi<br />

hqonda adgili. SemoTavazebulia ramdenime hipoTeza saerTo-qarTveluri<br />

sibilanturi sistemis Sedgenilobis rekonstruqciisa da memkvidre<br />

enebSi am sistemis transformaciaTa Tanmimdevrobis Sesaxeb.<br />

didi xnis ganmavlobaSi qarTvelologiisaTvis saerTo-qarTvelur<br />

sibilantur SesatyvisobaTa mxolod ori rigi iyo cnobili: 1. qarTuli<br />

sisina: megrul-lazuri da svanuri SiSina sibilantebi da 2. qarTuli<br />

SiSina: megrul-lazuri kompleqsebi sibilanti+velari (ix. Mmag. Ciqobava<br />

1938; JRenti 1949:130-33; rogava 1953:42-43; Tofuria 1960:150 da<br />

bevri sxva naSromi).<br />

g. maWavarianisa da k. h. Smidtis mier TiTqmis erTdroulad moxda<br />

SesatyvisobaTa mesame rigis gamovlena: maT utyuari sabuTianobiT aCvenes,<br />

rom bgeraTfardoba: qarTuli sisina: megrul-lazuri sisina: svanuri<br />

sisina bgeraTSesatyvisobas warmoadgens da SeuZlebelia misi dayvana<br />

SesatyvisobaTa sxva rigebze kombinatoruli cvlilebebis Tu sesxebisa<br />

da adaptaciis procesebis meSveobiT (maWavariani 1960; 1965; Smidti<br />

1962). g. maWavarianis ZiriTadi argumentacia aseTia: qarTuli enis<br />

sisina Tanxmovnebs megrul-lazursa da svanurSi sisina da SiSina<br />

Tanxmovnebi erTsa da imave fonetikur garemocvaSi Seesatyviseba<br />

(maWavariani 1965:47-48). amasTan, fardoba sisina: sisina gvaqvs fleqsiur<br />

morfemebSi: mesame subieqturi piris niSansa da micemiTi brunvis niSanSi;<br />

enaTa kontaqtebis Teoria ki naTlad mowmobs, rom gamoricxulia sesxeba<br />

iseTi fundamenturi fleqsiuri elementebisa, rogorebicaa brunvisa da<br />

piris niSnebi. amasTan, sisina: sisina rigis Semcvel leqsikur SexvedrebSi<br />

xmovanTa Sesatyvisobas aqvs adgili, rac diferenciaciis utyuar<br />

mowmobas Seadgens (maWavariani 1965:46-51).<br />

Ggivi maWavariani sibilantur SesatyvisobaTa sami rigisaTvis gvTavazobs<br />

sami sibilanturi rigis rekonstruqcias saerTo-qarTvelurSi.<br />

maT fonemur saxes igi Semdegnairad gansazRvravs: 1) winasibilanturi<br />

(sisina), 2) Suasibilanturi (sisin-SiSina) 3) ukanasibilanturi (SiSina).<br />

igi wers: `dasaSvebia aRniSnuli sami rigis ramdenadme gansxvavebuli<br />

interpretaciac: 1) sisina, 2) SiSina, 3) SiSina raRac damatebiTi niSniT<br />

(labio-velaruli? Zlieri?). ramdenadac ar arsebobs gadamwyveti argu-<br />

97

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!