enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
saklasifikacio principad aRebulia morfologiuri da sintaqsuri<br />
kriteriumi, romlis safuZvelzec gamoiyofa diaTezis gramatikuli<br />
kategoria.<br />
diaTeza aris qarTuli zmnis ZiriTadi gramatikuli kategoria, romelic<br />
xasiaTdeba morfologiuri struqturisa da sintaqsuri konstruqciis<br />
erTianobiT.<br />
sqemidan Cans, rom „diaTeza~ warmoadgens morfo-sintaqsur donesa<br />
da semantikur dones Soris Sesabamisobis suraTs. gvari _ diaTezis qvesaxea,<br />
romelsac semantikuri datvirTva aqvs da gramatikulad ar aris<br />
markirebuli: avtoaqtivsa da aqtivs axasiaTebs rogorc R-0, ise R-i<br />
struqtura da rogorc ergatiuli, ise nominatiuri konstruqcia: pasivisaTvis<br />
aqedan saziaroa R-i struqtura da nominatiuri konstruqcia.<br />
gamoiyofa diaTezis sami tipi, romelTagan TiToeuls aerTianebs<br />
morfologiuri struqturisa da sintaqsuri konstruqciis erTgvaroba.<br />
rogorc sqemidan Cans, qarTuli zmnis uRlebis tipebad dayofisas<br />
Cven veyrdnobiT gramatikul (morfosintaqsur) kriteriumebs, kerZod:<br />
morfologiur struqturas (agebulebas) da sintaqsur konstruqcias<br />
(vrclad am sakiTxis Sesaxeb ix. meliqiSvili 2001, 2008).<br />
sabolood SeiZleba davaskvnaT:<br />
diaTeza aris gramatikulad markirebuli, struqturiTa da<br />
konstruqciis erTianobiT gansazRvruli kategoria, romlis semantikuri<br />
niSniT gansazRvruli qvesaxe aris gvari. gvari ver CaiTvleba qarTuli<br />
zmnis gramatikulad markirebul kategoriad, radganac diaTezis farglebSi<br />
Semavali sami semantikurad markirebuli gvaris _ avtoaqtivis<br />
(refleqsivis), (pirdapirobieqtiani da iribobieqtiani) aqtivisa da pasivis<br />
gramatikuli maxasiaTeblebi saziaroa: kerZod, ergatiuli konstruqciis<br />
avtoaqtivis (refleqsivis) da aqtivis struqtura (R-0) erTnairia.<br />
nominatiuri konstruqciis pasivis, iribobieqtiani aqtivis da avtoaqtivis<br />
(R-i) struqturac erTnairia. konversiiT miRebuli organuli forma<br />
yovelTvis (da xSirad) ar iZleva pasiur Sinaarss. amitom polisemiis<br />
dasaZlevad sakuTriv pasivis funqciis gamosaxatavad qarTulSi TandaTan<br />
Camoyalibda avtoaqtivisa da aqtivisagan gansxvavebuli sakuTari forma:<br />
aRweriTi konstruqcia (namyo dr. mimR. +iqmna meSv. zmna), romelic istoriulad<br />
meoreulia da tipologiurad ar jdeba qarTveluri zmnis<br />
amosavali sistemis _ diaTezis farglebSi.<br />
diaTeza saerTo qarTveluri zmnis morfologiuri struqturisa da<br />
sintaqsuri konstruqciisaTvis amosavali sqemaa, romelmac qarTveluri<br />
enebis ganviTarebis gzaze garkveuli cvlilebebi ganicada (rac vrceli<br />
Temaa da calke ganxilvas moiTxovs).<br />
94
Change language