30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

marTalia, arakanonikuri TanxmovanTkompleqsebis dasaZlevad gaCenili<br />

i ufunqcioa morfologiurad, magram misi dasusteba ar xdeba; TanxmovanTgamyari<br />

aris sruli i. am Tvalsazriss amyarebs ori enobrivi movlena:<br />

1. q-ze an s-ze daboloebul formebsa (saxeli an zmna) da sxvaTa sityvis<br />

-a nawilaks (qarTuli -o-s fardi) Soris CarTuli i arasodes ar<br />

gadadis neitralurSi, magaliTad, koCq-i-a `kacmao~, kos-i-a `kacsao~,<br />

vWarunq-i-a `vwero~ da a. S.<br />

2. megrulSi -x `mde~ Tandebuls moepoveba paraleluri formebi: -xi || -<br />

xG (yifSiZe 1914:396); magaliTad, TeiSaxi||xG||x. Tandebulian formaze<br />

sxvaTa sityvis -a nawilakis darTvisas mxolod -xi gamoiyeneba (TeiSaxia<br />

`iqamdeo~, FudeSaxia `saxlamdeo~ da sxva). 7<br />

Cemi azriT, swored amgvari SezRudva vrceldeba saxelTa brunebis<br />

paradigmaSi gaCenil TanxmovanTgamyar i xmovanzec. 8<br />

aseve, Cveni msjelobis sagania moTxrobiTi da micemiTi brunvis formaTa<br />

momdevnod i, u, G-s darTvis sakiTxi. boSiqi, boSiqu, boSiqG tipis<br />

formebSi bolokiduri xmovnebi miCneulia superaciis erT-erT saSualebad<br />

(janjRava 1999:39, 40, 59; maduaSvili 2008:108).Ddasaxelebuli<br />

xmovnebi mocemul poziciaSi kvalificirdeba emfatikurad (yifSiZe 1914:<br />

012, 024; Ciqobava 1936:56; klimovi 1962:75; lomTaZe 1986:109-117; kartozia<br />

2005:32).<br />

vfiqrobT, tradiciuli Sexeduleba gasaziarebelia, radgan:<br />

a. TiToeuli maTgani regularulad ar daerTvis saxelis formas:<br />

koCqi || koCqu || koCqG || koCq `kacma~ paraleluri formebia;<br />

b. daerTvis iseT formebs, romlebTanac superaciis sakiTxi ar dgas:<br />

marWixolqG (qxs, t. II, 266) `mercxalma~, CilqG (yif. 9327) `colma~,<br />

CxomqG (yif. 9327) `Tevzma~ da ar daerTvis arakanonikuri<br />

daboloebis formas: toronjq (yif. 8612; 8617;8623);<br />

g. superacia momxdaria da mainc daerTvis: qomonsG `qmars~ (yif. 246);<br />

kocG `kacs~ (yif. 1517); Roronsi…`RmerTs~... ;<br />

d. Cndeba xmovanfuZiani saxelebis moTxrobiTi da micemiTi brunvis<br />

formebTan: oroqG `Crdilma~, katusG `katas~…, sadac arakanonikuri<br />

TanxmovanTkompleqsebis superaciis sakiTxi ar dgas.<br />

7 orive es faqti SeniSnuli aqvs Tavad c. janjRavas (ix. disertacia, gv. 57).<br />

8 aRsaniSnavia, rom naTesaobiTi brunvis formebTan gaCenili bolokiduri i ar<br />

viwrovdeba G-d. koCiSi `kacisa~ tipis formebSi -iSi erTaderTi daboloebaa<br />

(bolokiduri i geneturad saxelobiTi brunvis niSans ukavSirdeba) da `ar SeiZleba<br />

gavutoloT sxva irib brunvebSi darTul i-s (dawvr. ix. kartozia 2005:<br />

63-64, 66, 72);<br />

69

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!