30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

TanxmovanTgamyar `i~-sTan dakavSirebuli <strong>sakiTxebi</strong>. TanxmovanTgamyar i-s<br />

ukavSirdeba ori sakiTxi, romlebic ganxilulia bolo periodis naSromebSi:<br />

5 saxelis fuZesa da brunvis niSans Soris arakanonikuri TanxmovanTkompleqsebis<br />

dasaZlevad gaCenili i-s fardad aris miCneuli: 1. G<br />

neitraluri xmovani, imave poziciaSi; 2. i, u, G xmovnebi, darTuli<br />

moTxrobiTi da micemiTi brunvis formebs. pirvel sakiTxze msjelobisas<br />

orive avtori imowmebs i. yifSiZis magaliTs _ baRGq, baRGs `baRma~,<br />

`baRs~. c. janjRava amatebs galGq, galGs, kircxGq, kircxGs formebs.<br />

ismis kiTxva, ramdenad bunebrivia da gavrcelebuli es formebi megrul-<br />

Si. gali, kircxi geografiuli saxelebia. aqedan gamomdinare, gabmul<br />

metyvelebaSi, TxrobaSi maTi gamoyenebis sixSire dabalia, miT ufro, mo-<br />

TxrobiTi da micemiTi brunvis formebiT. daaxloebiT 10-mde informatorTan<br />

(oCamCiridan, walenjixidan, Cxorowyudan) gadavamowmeT es da<br />

yvelam bunebrivad miiCnia galq, kircxiq.<br />

rac Seexeba baRGq, baRGs formebs, i. yifSiZe aRniSnavs, rom saxelobiTi<br />

brunvis niSani -i dialeqtebis mixedviT sustdeba `naxevarxmovan~<br />

G-d. magaliTad mohyavs baRi `садъ~ > baRG (gv. 018, SeniSv. 2); imave<br />

formulirebas imeorebs brunvaTa paradigmis warmodgenisasac (gv. 28).<br />

`baRi~ leqsemas umatebs Rali || RalG `Rele~ formebs da dasZens, rom<br />

naxevarxmovani G, rogorc Semcvleli xmovani i-sa, Cndeba sxva brunvebSic:<br />

Ral+G-Si, Ral+G-Sa da a.S. i. yifSiZis es Tvalsazrisi, vfiqrobT, dazustebasa<br />

da axsnas saWiroebs. kerZod, megrulSi, TanxmovanfuZian saxelebTan,<br />

saxelobiTi brunvis niSani aris i da is, rogorc wesi, ar sustdeba,<br />

ar gadadis G-Si. maSin riT ixsneba baRG da RalG formebis arseboba?<br />

megrulSi arsebobs Semdegi omoformebi: zmnuri erTeuli baRu _<br />

`sakmarisia~ da arsebiTi saxeli baRu _ `beReli~ (qajaia 2000, t.<br />

I:227), romelTa bolokiduri u-s dasusteba Cveulebrivi procesia: u ><br />

G-Si: baRu || baRG (yifSiZe 1914). Cemi azriT, baRG forma, baRis mniSvnelobiT,<br />

winamavali omoformebis warmoTqmis analogiis Sedegia. rac<br />

Seexeba Rali `Rele~ formas, moepoveba imave mniSvnelobis paraleluri<br />

Ralu (ix. dasax. leqsikoni, t. III:164). rogorc Cans, RalG forma u<br />

xmovnis dasustebiTaa miRebuli da ara i xmovnisa. amrigad, bolokiduri<br />

i-s dasustebis erTaderTi magaliTi (baRi || baRG) dasturdeba megrulSi,<br />

gamonaklisis saxiT. 6<br />

5 ix. c. janjRava 1999; m. maduaSvili 2008.<br />

6 megrulSi saxelobiTi brunvis niSnad G-s asaxelebs e. gigiberiac (gv. 471) da<br />

magaliTad mohyavs WkidG `mWadi~, magram amgvari forma arc teqstebSi dasturdeba<br />

da arc zepirmetyvelebaSi (ix. leqsikonSi: Wkidi || WkGdi, t.III, gv. 482);<br />

WkGs `mWads~ gamartivebis Sedegadaa miRebuli: WkGds > WkGs, G aq fuZiseuli<br />

i-s daviwroebis Sedegia.<br />

68

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!