enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tanxmovnebis Tavmoyras (gudava, gamyreliZe 1981); aseve, cal-calke iqna<br />
Seswavlili fuZis damaboloebel TiToeul TanxmovanTan -q da -s sufiqsebis<br />
Sexamebis sakiTxi, romlis mixedviT warmoiqmneba kanonikuri (sonori+q/s),<br />
meryevi (fq, cq, Tq, Cq) da arakanonikuri TanxmovanTkompleqsebi.<br />
ivaraudeba, rom rRveva swored meryev TanxovanTkompleqsebTan daiwyo<br />
(danelia 1986).<br />
relatiuri qronologiis sakiTxisaTvis. tendencia. Tanamedrove viTareba.<br />
qronologiurad, rogorc Cans, arakanonikuri TanxmovanTkompleqsebis<br />
superaciis sxva saSualebebi (asimilacia, gardaqmna, gamartiveba) win<br />
uswrebda i-s CarTvas, anu i TanxmovanTgamyaris gaCena gviandeli, meoreuli<br />
procesia. 3 es gansakuTrebiT kargad Cans calkeuli leqsikuri<br />
erTeulebis paraleluri formebis (koCq||koCiq `kacma~) da auslautSi<br />
erTi da imave TanxmovanTkompleqsebis gansxvavebuli dawerilobis magaliTze<br />
(duTq `Tavma~, RarTiq `Coxam~), rac `sxvadasxva qronologiuri<br />
donis faqtebis aRrevis Sedegia~ (dawvr. msjeloba ix. gudava,<br />
gamyreliZe, gv. 211; danelia, 1986). formaTa siWreles iwvevs adre da<br />
gvian nasesxebi leqsikac: 4 CaquCiq `CaquCma~, xarjiq `xarjma~, darajiq<br />
`darajma~, magram arwivq `arwivma~, flavq `flavma~ da sxva.<br />
paraleluri formebi uxvad dasturdeba rogorc gamocemul megrul<br />
teqstebSi, aseve Tanamedrove megruli metyvelebis nimuSebSi: dudis<br />
`Tavs~ (xub. 20930), jinjis `Ziras~ (xub. 20826), xojis `xars~ (28329),<br />
qomonjis `qmars~(xub. 22710), magram qomons `qmars~ (xub. 4833), simindiq<br />
(xub. 484), magram iqve: siminq (xub. 4731), maWirxoliq (xub. 24115), magram<br />
maWirxolq (xub. 24120); magaliTebi saeqspedicio Canawerebidan: koCq||<br />
koCiq, simins || simindis, Rorons || RoronTis, obuc || obujis (sofeli<br />
walenjixis raionSi, sax-Si obuji). miuxedavad paraleluri formebis<br />
arsebobisa, enis ganviTarebis Sinagani logikidan gamomdinare, unifikaciis<br />
Tu paradigmatuli gasworebis tendencia SeiniSneba.<br />
leqsikuri erTeulebi arakanonikuri daboloebiT. rac Seexeba<br />
arakanonikuri daboloebis formebs _ boSq (ix. i. yifSiZis paradigma, gv.<br />
029, teqstSi ar dasturdeba), toronjqG(yif. 8617) `mtredma~, Rejq<br />
(yif. 1075) `Rorma~, dudqu (yif. 5725) `Tavma~, dudsG (yif. 8614) `Tavs~,<br />
borc [borjis] `dros~, borcGTi [borjisiTi] `droiT~ (qajaia 2000, t.<br />
I:254) _ ar aris bunebrivi megruli metyvelebisTvis. amitomac, TiToeuli<br />
maTgani mxolod ramdenjermea gamoyenebuli, rac SeiZleba Janruli<br />
(mag., borc `dros~ leqsis enaSi) TaviseburebiT an informatoris mier,<br />
qvecnobierad, gramatikuli wesis erTgulebiTac aixnas.<br />
3 gansxvavebuli TvalsazrisisTvis ix. klimovi 1962:17, 115; lomTaZe 1986:135.<br />
4 formaTa sesxebisas qronologiis ugulebelyofam SeiZleba mcdar Sedegamde<br />
miiyvanos mkvlevari: ix. msjeloba megrulSi vq mimdevrobis kanonikurobis Sesaxeb:<br />
gigiberia 1958:473, Sdr.: lakviq `lekvma~)<br />
67