enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
17) endersis gadayeneba sabolood gauxsnis xel-fexs prezidentis uaxloesi garemocvis im moRvaweebs, romlebic cdiloben mkveTrad gaaqtiuron amerikis SeerTebuli Statebis rogorc politikuri, ise samxedro Careva am regionis saxelmwifoTa saqmeebSi (gadaadgilebani administraciaSi: `komunisti~, #128, 1983); sami a-dan erTi daikarga. romeli? pirveli zmniswinis nawilia, meore _ qcevis niSani, mesame _ saxelis Tavkiduri xmovani. ga zmniswini rom sadme martooden Tanxmovnis amara darCeniliyos, aseTi SemTxveva ar magondeba. safiqrebelia, qcevis niSani daikarga: SeadareT gaagzavnas da gagzavnas msgavsi magaliTebi. Zireul saxels ver CamoaSoreb sawyis xmovans, radgan SeiZleba sityvis mniSvneloba Seicvalos. martooden g ki zmniswini ar aris, raRa dagvrCa? _ qcevis niSani. zemoT moyvanil magaliTebSi zmniswiniseul a xmovans mosdevs meore a, romelic am SemTxvevaSi erTdroulad aris saarviso qcevis niSanic da axali sityvis sawyisi bgerac. Cans, zmnis formam ver aitana erTad Seyrili sami erTnairi xmovani da moxda maTi Serwyma. aseTi ram araa ucxo bevri enisTvis. qarTulic ar aris gamonaklisi. magram yovelTvis ase rodia. gvxvdeba SemTxvevebi, romlebSic samive a SenarCunebulia: 1) sabavSvo baRis gaxsnis saqmem daaaxlova isini (k. devdariani, sicocxle da ukvdaveba, 1969, gv. 95); 2) iq veraferma gaaankaros saxlebis wyeba, risxvaT alagi (g. tabiZe, uecari qalaqi: `leqsebi~, 1927, gv. 384); 3) genom Tamazs isev gadaavlo Tvali, erTgan mTeli winadadeba waSala, sityvebi gadaaadgila, axalic Cawera da furceli gadado (o. ioseliani, iyo erTi qali: `ciskari~, #5, 1967, gv. 354); 4) axalma Sexvedrebma da mTel saqarTveloSi erToblivma mogzaurobebma kidev ufro daaaxlova igi (zabolocki) qarTvel megobrebs (n. tabiZe, ticiani da misi megobrebi: `mnaTobi~, #10, 1975, gv. 188). kidev erTi SeniSvna mrCobl a-sTan dakavSirebiT. saqarTvelos toponimikaSi araa iSviaTi xmovnebis Sewyvileba, rac yvelaze metad a xmovans exeba. es ufro afxazeTisa da kaxeTis teritoriebze mdebare punqtebze iTqmis. aaci, abaaJvaxu, abaaqiTi, abaaxuda, abJaafTra... patara soflebis saxelebia afxazeTSi... kaxeTSi SedarebiT ufro msxvili dasaxlebuli punqtebis saxelebSia mrCobli a: gurjaani, mirzaani, maCxaani, tibaani, melaani, Wikaani... Zvelad Cven gvekuTvnoda, amJamad TurqeTis teritoriazea artaani... am saxelebSi orive a aris SenarCunebuli. vfiqrob, arc maTi Serwymisken midis jerjerobiT saqme. magram gvaqvs gvari maCxaneli, romelic maCxaanelidan modis. marTalia, arsebobs maCxanis eklesiac (IX s.) sof. wodoreTis maxloblad, magram qarTveli mwerali da publicisti dimitri maCxaneli (romlis namdvili gvari 50
nadiraZea) sof. qvemo maCxaanSi aris dabadebuli, ase rom, mis fsevdonimSi erTi a mrCoblidan modis. ucxo enebidan Semosul sityvebSi ori a, ZiriTadad, daculia: vilhelm raabe, mdinare aare, saaris mxare, alma-ata da sxv. B. ganvixiloT e xmovnis gaormageba: Zveli qarTuli enis ZeglebSi e fuZiani sityvebi eb-ian mravlobiTSi gvxvdeba rogorc ori e-Ti, ise caliT. erTmaneTis gverdiT dadasturebulia samareebi da samarebi, huneebi da hunebi, Ãelmwifeebi da Ãelmwifebi, samoTxeebi da samoTxebi... 6 XVII saukuneSi (1643 w.) franCesko-maria majos qarTuli enis gramatikaSi, rogorc prof. T. uTurgaiZe aRniSnavs, e-fuZian sityvebs mravlobiTSi ori e-s nacvlad erTi aqvs, 7 msgavsi viTareba Cans ucnobi italieli misioneris mier Sedgenil italiur-qarTul leqsikonSi, romelic 1724 wels unda iyos Seqmnili. rogorc fiqroben, italieli gramatikosi asaxavs qarTluri metyvelebis faqts _ ori e an maT adgilze erTi grZeli xmovani mkafiod ar ismoda. 8 es faqti Tanamedrove saliteraturo qarTulSic saTanadod aisaxa. DdResac gvxvdeba ori e-s nacvlad erTi: 1) SesZres midamo mSvidi bukis xmiT isev monadirebma (mikola baJani, cxovelmyofeli wyaro Tbilisis, Targmani k. kalaZisa: `komunisti~, #235, 1972); 2) damSral budebSi darCenilan marto qviSani (i. mosaSvili, leqsebi, 1954, gv. 55); 3) SeSlili qali sabralo xan orRobebSi imRerebs (r. gvetaZe, `Rame sofelSi!~); 4) me aRar Semwevs meti urCoba, sisxliT aivso Tvalis upebi (k. nadiraZe, Cems bavSvebs, 109). 5) Zvel poezias kadnierad vaxuravT Calmas, magram savsea siyvaruliT Tvalis upebi (t. tabiZe); 6) gardasulTa ZvlebiT nagebs sisxlad gadaevlo bagebs mze wiTeli (e. kvitaiSvili, xe cxovrebisa, 1976, gv. 10). am magaliTebSi xmovnis dakargvis Tu Serwymis mizezi is unda iyos, rom avtors saleqso taepSi erTi marcvali zedmeti gamosdioda da igi iZulebuli iyo, marcvalTa raodenoba ramenairad Seemcirebina. yvelaze martiv saSualebad man, etyoba, e-s Serwyma CaTvala. ara mgonia, 6 i. imnaiSvili, saxelTa bruneba da brunvaTa funqciebi Zvel qarTulSi, 1957, gv. 89_95. 7 T. uTurgaiZe, qarTuli enis Seswavlis istoria, 1999, gv. 50. 8 iqve, gv. 70. 51
- Page 1 and 2: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilis
- Page 3: krebuli eZRvneba zurab sarjvelaZis
- Page 6 and 7: ise leqsikologia-etimologiis sistem
- Page 8 and 9: zurab (zura) sarjvelaZe minda baton
- Page 10 and 11: saCinoa is faqti, rom efTvime mTawm
- Page 12 and 13: gvisturi xatis agebisas safuZvlad m
- Page 14 and 15: TxvevaSi qarTul-zanuri erTianobis d
- Page 16 and 17: `qarTvelur enaTa etimologiuri leqsi
- Page 18 and 19: Iza Chantladze The Significance of
- Page 20 and 21: 13. a. froneli (a. yifSiZe), didebu
- Page 22 and 23: 1967 4. x da à grafemaTa da /Ã/ d
- Page 24 and 25: 1979 33. wyvetilisa da II xolmeobiT
- Page 26 and 27: 1987 68. eklesiaste (eklesiastes Zv
- Page 28 and 29: 1998 101. mca nawilakis erTi funqci
- Page 30 and 31: 134. galaktionis erTi leqsis zogi a
- Page 32 and 33: usudan gersamia enaTmecnierebis sak
- Page 34 and 35: soflebSi Caweril teqstebSi dasturde
- Page 36 and 37: ga-Á-wuRG (Tiq Tis Tina `man mas i
- Page 38 and 39: Rvrelis formantiseuli -S sakmaod xS
- Page 40 and 41: Semdgom i > Á gadasvliT. vinaidan,
- Page 42 and 43: when a compound preverb is added, t
- Page 44 and 45: vfiqrobT, am mcenaris aRmniSvnel qa
- Page 46 and 47: vaxtang imnaiSvili enaTmecnierebis
- Page 48 and 49: imnaiSvilis werili, 4 romelSic, Zir
- Page 52 and 53: prozaSi am avtorebs zemoT dasaxeleb
- Page 54 and 55: 2) ugzoba, ufarexoba (g. tabiZe, VI
- Page 56 and 57: ucxouridanaa Semosuli qarTulSi, maT
- Page 58 and 59: 7) kvireebi (j. beTaneli, gancdili
- Page 60 and 61: Vakhtang Imnaishvili Some Questions
- Page 62 and 63: arTi orkoli Rvini qofCuni, arTi pap
- Page 64 and 65: Guram Kartozia The Formation of the
- Page 66 and 67: • arakanonikuri TanxmovanTkompleq
- Page 68 and 69: TanxmovanTgamyar `i~-sTan dakavSire
- Page 70 and 71: literatura gigiberia 1958: e. gigib
- Page 72 and 73: qeTevan margiani-subari enaTmecnier
- Page 74 and 75: q. xecxEpiE (`albaT {mo}etacebina~)
- Page 76 and 77: pirobiT-SedegobiTi I áÄÌóÒÉ _
- Page 78 and 79: damana meliqiSvili enaTmecnierebis
- Page 80 and 81: Cveni kvleva emyareba qarTuli enis
- Page 82 and 83: #2. seriebis istoriuli urTierTmimar
- Page 84 and 85: I vnebiTi gvari 1. Tu davtovebT say
- Page 86 and 87: esiyvaruleba eamxanageba,.. da sxva
- Page 88 and 89: zmnebisa da maTi konversiuli formeb
- Page 90 and 91: usrulaspeqtiani myofadis gamoxatva
- Page 92 and 93: amisobis sqema, xolo gvari _ gramat
- Page 94 and 95: saklasifikacio principad aRebulia m
- Page 96 and 97: Damana Melikishvili On the Grammati
- Page 98 and 99: mentebi arc erTi interpretaciis sas
17) endersis gadayeneba sabolood gauxsnis xel-fexs prezidentis<br />
uaxloesi garemocvis im moRvaweebs, romlebic cdiloben mkveTrad gaaqtiuron<br />
amerikis SeerTebuli <strong>State</strong>bis rogorc politikuri, ise samxedro<br />
Careva am regionis saxelmwifoTa saqmeebSi (gadaadgilebani administraciaSi:<br />
`komunisti~, #128, 1983);<br />
sami a-dan erTi daikarga. romeli? pirveli zmniswinis nawilia, meore<br />
_ qcevis niSani, mesame _ saxelis Tavkiduri xmovani. ga zmniswini<br />
rom sadme martooden Tanxmovnis amara darCeniliyos, aseTi SemTxveva ar<br />
magondeba. safiqrebelia, qcevis niSani daikarga: SeadareT gaagzavnas da<br />
gagzavnas msgavsi magaliTebi. Zireul saxels ver CamoaSoreb sawyis xmovans,<br />
radgan SeiZleba sityvis mniSvneloba Seicvalos. martooden g ki<br />
zmniswini ar aris, raRa dagvrCa? _ qcevis niSani.<br />
zemoT moyvanil magaliTebSi zmniswiniseul a xmovans mosdevs meore<br />
a, romelic am SemTxvevaSi erTdroulad aris saarviso qcevis niSanic da<br />
axali sityvis sawyisi bgerac. Cans, zmnis formam ver aitana erTad Seyrili<br />
sami erTnairi xmovani da moxda maTi Serwyma. aseTi ram araa ucxo<br />
bevri enisTvis. qarTulic ar aris gamonaklisi.<br />
magram yovelTvis ase rodia. gvxvdeba SemTxvevebi, romlebSic samive<br />
a SenarCunebulia:<br />
1) sabavSvo baRis gaxsnis saqmem daaaxlova isini (k. devdariani, sicocxle<br />
da ukvdaveba, 1969, gv. 95);<br />
2) iq veraferma gaaankaros saxlebis wyeba, risxvaT alagi (g. tabiZe,<br />
uecari qalaqi: `leqsebi~, 1927, gv. 384);<br />
3) genom Tamazs isev gadaavlo Tvali, erTgan mTeli winadadeba<br />
waSala, sityvebi gadaaadgila, axalic Cawera da furceli gadado (o.<br />
ioseliani, iyo erTi qali: `ciskari~, #5, 1967, gv. 354);<br />
4) axalma Sexvedrebma da mTel saqarTveloSi erToblivma mogzaurobebma<br />
kidev ufro daaaxlova igi (zabolocki) qarTvel megobrebs (n.<br />
tabiZe, ticiani da misi megobrebi: `mnaTobi~, #10, 1975, gv. 188).<br />
kidev erTi SeniSvna mrCobl a-sTan dakavSirebiT. saqarTvelos toponimikaSi<br />
araa iSviaTi xmovnebis Sewyvileba, rac yvelaze metad a xmovans<br />
exeba. es ufro afxazeTisa da kaxeTis teritoriebze mdebare<br />
punqtebze iTqmis. aaci, abaaJvaxu, abaaqiTi, abaaxuda, abJaafTra... patara<br />
soflebis saxelebia afxazeTSi... kaxeTSi SedarebiT ufro msxvili dasaxlebuli<br />
punqtebis saxelebSia mrCobli a: gurjaani, mirzaani, maCxaani,<br />
tibaani, melaani, Wikaani... Zvelad Cven gvekuTvnoda, amJamad TurqeTis<br />
teritoriazea artaani... am saxelebSi orive a aris SenarCunebuli.<br />
vfiqrob, arc maTi Serwymisken midis jerjerobiT saqme. magram gvaqvs<br />
gvari maCxaneli, romelic maCxaanelidan modis. marTalia, arsebobs<br />
maCxanis eklesiac (IX s.) sof. wodoreTis maxloblad, magram qarTveli<br />
mwerali da publicisti dimitri maCxaneli (romlis namdvili gvari<br />
50