enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

30.01.2013 Views

vfiqrobT, am mcenaris aRmniSvnel qarTul-zanur saxelTa rigSi unda ganvixiloT svanuri fuZec: gowxir- (-iS, -Žl bz., lnt., -ar bq., -al laSx.) _ kowaxuri. S–Žns x–Žy gowxir w–a (bz.) _ svaneTSi bevri kowaxuria. cxekisga mÊnwird xag gowxir (bq. 70) _ tyeSi blomadaa kowaxuri. gowxir (laSx., xor. 7) _ kowaxuri (Tofuria, qaldani 2000). gowxir leCx. `kvawaxuri~, барбарисъ. Сваны употребляют въ ѣдѣ зерна, а также листья изъ-за кислоты. gowxir gimaS (lenjŠrs), al balaxs dambal kel xÀr kelleJa Txumólar i Cuba– bal’lar – kowaxuri miwisa (mcenarea erTgvari), am balaxs dabali Rero aqvs, Reroze Tavebi gamosdis da qvemoT – foTlebi (oniani 1917). aRsaniSnavia, rom svanurSi gowo visg _ maJalo vaSli (mayaSvili 1961) am Ziris `mkvaxe~, `mJave~ cnebasTan kavSirs miuTiTebs. svanuris Tavkiduri mJReri g- velari qarTulis mkveTri k- velaris Sesabamisad svanurisTvis damaxasiaTebeli fonetikuri movlenaa (Sdr. qarT. kak- svan. gak-), iseve rogorc fuZis SekumSuli saxiT warmodgena. qarTvelur enaTa fonotaqtikis TvalsazrisiT or yru Tanxmovan- Tagan erTs SeiZleba disimilacia mouvides da gamJRerdes, rasac g. axvledianma disimilaciuri gamJRereba uwoda. yru bgeraTagan SeiZleba orive erTnairi iyos (krko – grko), SeiZleba – sxvadasxva (patara – batara dialeqt.). istoriulad cnobilia agreTve kaparWi-c da kabarWi-c (k-p > k-b); Wapuki-c da Wabuki-c (p-k > b-k). disimilaciuri gamJRerebis Sedegia pat(r)on-isgan warmomdgari baton-i (p-t > b-t). amave movlenam svanurSi kowaxur-isgan gowx-is mogvca (k-w > g-w), da la-kurka-sagan la-gurka miviReT (k-k > g-k). Sdr. lagurka wm. kvirikes saydari kalaSi (SaniZe 1973:§27a). svanuri fonotaqtika uZveles viTarebas asaxavs (meliqiSvili 1999; 2000). vfiqrobT, dasaxelebul qarTul da zanur fuZeebs unda daematos svanuri gowxir- fuZec da saerTo-qarTvelur doneze am mcenaris saxelis arqetipad aRvadginoT ara *kowaxur-, aramed *gowaxur- fuZe. amrigad, qarT. kowaxur-: megr. korwoxul-: svan. gvawxir-, gowxir- fuZeebis Sepirispirebis safuZvelze saerTo-qarTvelur doneze aRdgeba *gowaxur- `kowaxuri~ fuZe. literatura g. axvlediani, zogadi fonetikis safuZvlebi, Tbilisi 1994. T. gamyreliZe, g. maWavariani, sonantTa sistema da ablauti qarTvelur enebSi, Tbilisi 1965. t. gudava, o-s u-Si gadasvlis zogierTi SemTxveva zanur (megrul-Wanur) enaSi, saq. mecn. akad. moambe t. XXV, 1, Tbilisi 1960. 44

k. dondua, svanur-qarTul-rusuli leqsikoni, Tbilisi 2001. Tofuria 1994; 2003: g. Tofuria, qarTvelur enaTa leqsikidan, kowaxuri, kvawaraxi, kowmaxi, b. jorbenaZis sazogadoebis samecniero konferencia, moxsenebaTa Tezisebi, Tbilisi. mayaSvili 1961: a. mayaSvili, botanikuri leqsikoni, Tbilisi. meliqiSvili 1999: i. meliqiSvili, aRdgeba Tu ara aqcesiuri kompleqsebi saerTo-qarTvelurSi?, enaTmecnierebis sakiTxebi, I, 1999, Tbilisi. b. niJaraZe, qarTul-svanur-rusuli leqsikoni, Tbilisi 2007. oniani 1917: ars. oniani, xeebisa da mcenareebis svanur saxelTa leqsikoni, petrogradi. s.-s. orbeliani, leqsikoni qarTuli, Tbilisi 1993. sarjvelaZe 1999: z. sarjvelaZe, etimologiuri SeniSvnebi, Tsu filologiis fakultetisa da Tsu filologebis II samecniero sesia (masalebi), Tbilisi. fenrixi, sarjvelaZe 2000: h. fenrixi, z. sarjvelaZe, qarTvelur enaTa etimologiuri leqsikoni, Tbilisi. qajaia 2002: o. qajaia, megrul-qarTuli leqsikoni, Tbilisi. SaniZe 1973: ak. SaniZe, qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, Tbilisi. arn. Ciqobava, Wanur-megrul-qarTuli SedarebiTi leqsikoni, tfilisi 1938. Waraia 1997: p. Waraia, megrul-qarTuli leqsikoni, Tbilisi. WinWarauli 1960: a. WinWarauli, xevsurulis Taviseburebani, nawili II, xevsuruli dargobrivi leqsika, Tbilisi. xubua 1937: m. xubua, megruli teqstebi, tfilisi. Кипшидзе 1914: И. Кипшидзе, Грамматика мингрельского (Иверского) языка с хрестоматией и словарем, С.-Петербург. Климов Г. А., Этимологический словарь картвельских языков, Москва 1964. Марр Н. Я., Яфетические названия деревьев и растений (pluralia tantum), I-III, ИАН, Санкт-Петербург 1915. Marine Ivanishvili Proto-Kartvelian Plant Names: "koc’axuri"(Lat. berberis) Summary According to the phonemic correspondences between the Kartvelian languages (Georg. koc’axur-: Megr. korc’oxul-) steam *koc’axur- has been reconstructed for common Zan-Georgian by Z. Sarjveladze. We added to this correspondence a Svanian steam *goc’xir- with the same meaning and reconstructed *goc’axur- steam for the Proto-Kartvelian level. Thus,*goc’axur-: Georg. koc’axur-: Megr. korc’oxul-: Svan. goc’xir- "berberis". 45

k. dondua, svanur-qarTul-rusuli leqsikoni, <strong>Tbilisi</strong> 2001.<br />

Tofuria 1994; 2003: g. Tofuria, qarTvelur enaTa leqsikidan, kowaxuri,<br />

kvawaraxi, kowmaxi, b. jorbenaZis sazogadoebis samecniero konferencia,<br />

moxsenebaTa Tezisebi, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

mayaSvili 1961: a. mayaSvili, botanikuri leqsikoni, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

meliqiSvili 1999: i. meliqiSvili, aRdgeba Tu ara aqcesiuri kompleqsebi<br />

saerTo-qarTvelurSi?, <strong>enaTmecnierebis</strong> <strong>sakiTxebi</strong>, I, 1999, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

b. niJaraZe, qarTul-svanur-rusuli leqsikoni, <strong>Tbilisi</strong> 2007.<br />

oniani 1917: ars. oniani, xeebisa da mcenareebis svanur saxelTa leqsikoni,<br />

petrogradi.<br />

s.-s. orbeliani, leqsikoni qarTuli, <strong>Tbilisi</strong> 1993.<br />

sarjvelaZe 1999: z. sarjvelaZe, etimologiuri SeniSvnebi, Tsu filologiis<br />

fakultetisa da Tsu filologebis II samecniero sesia (masalebi), <strong>Tbilisi</strong>.<br />

fenrixi, sarjvelaZe 2000: h. fenrixi, z. sarjvelaZe, qarTvelur enaTa<br />

etimologiuri leqsikoni, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

qajaia 2002: o. qajaia, megrul-qarTuli leqsikoni, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

SaniZe 1973: ak. SaniZe, qarTuli enis gramatikis safuZvlebi, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

arn. Ciqobava, Wanur-megrul-qarTuli SedarebiTi leqsikoni, tfilisi 1938.<br />

Waraia 1997: p. Waraia, megrul-qarTuli leqsikoni, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

WinWarauli 1960: a. WinWarauli, xevsurulis Taviseburebani, nawili II,<br />

xevsuruli dargobrivi leqsika, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

xubua 1937: m. xubua, megruli teqstebi, tfilisi.<br />

Кипшидзе 1914: И. Кипшидзе, Грамматика мингрельского (Иверского) языка с<br />

хрестоматией и словарем, С.-Петербург.<br />

Климов Г. А., Этимологический словарь картвельских языков, Москва 1964.<br />

Марр Н. Я., Яфетические названия деревьев и растений (pluralia tantum), I-III, ИАН,<br />

Санкт-Петербург 1915.<br />

Marine Ivanishvili<br />

Proto-Kartvelian Plant Names: "koc’axuri"(Lat. berberis)<br />

Summary<br />

According to the phonemic correspondences between the Kartvelian languages<br />

(Georg. koc’axur-: Megr. korc’oxul-) steam *koc’axur- has been reconstructed for<br />

common Zan-Georgian by Z. Sarjveladze. We added to this correspondence a<br />

Svanian steam *goc’xir- with the same meaning and reconstructed *goc’axur-<br />

steam for the Proto-Kartvelian level.<br />

Thus,*goc’axur-: Georg. koc’axur-: Megr. korc’oxul-: Svan. goc’xir- "berberis".<br />

45

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!