enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
* * * eTer soselia, semantikuri universaliebi da qarTveluri enebi: ferTa kategorizaciis modelebi, gamomcemloba `nekeri~, Tbilisi 2009, 159 gv. gasuli saukunis 50-iani wlebidan enaTmecnierebaSi SeiniSneba semantikisadmi interesis zrda. amerikeli lingvistebi qmnian sxvadasxva Teoriebs, romelTagan mniSvnelovania komponenturi analizis Teoria. am yalibiT kvlevam xeli Seuwyo semantikis tipologiur kvlevas da, Sesabamisad, semantikuri universaliebis formulirebas. avtori albaT sxva sakiTxiT dakavdeboda da es naSromi, SeiZleba iTqvas, ar daiwereboda, 1969 wels rom ar gamoqveynebuliyo b. berlinisa da p. keis `feris bazisuri terminebi~, romelic aRmoCnda saetapo naSromi, radgan masSi warmodgenilia ferTa kategorizaciis universaluri modeli. swored am naSromis gamoqveynebis Semdeg gaaqtiurdnen enaTmecnierebi feris terminTa kvleva-ZiebaSi. eTer soselia ZiriTadad eyrdnoba b. berlinisa da p. keis models, Tumca gamoyenebisas xvews da azustebs mas ama Tu im rakursSi. feris kategorizaciis universaluri modelis amosavali cnebebia bazisuri da arabazisuri feris terminebi, rac miiReba oTxi ZiriTadi da oTxi damatebiTi kriteriumiT. es modeli ufro moqnili xdeba e.w. fuzzy simravleTa Teoriis gamoyenebiT, ris Sedegadac bazisuri feris kategoriebis sami tipi gamoiyofa. avtori qarTuli masalis analizis safuZvelze amatebs meoTxe tipis bazisuri feris rTul kategorias, romlis daSvebiT SesaZlebeli gaxda zogi gamonaklisis axsna. mkvlevari ar sjerdeba mxolod am models da dawvrilebiT mimoixilavs feris terminTa sistemebis komponentur, fsiqolingvistursa da semantikuri primitivebiseul analizs; fsiqolingvisturi xasiaTis naSromebidan gamoyofs r. frumkinas eqsperimentebs da adgens maT Sesabamisobas b. berlinisa da p. keis ZiriTad debulebebTan. semantikuri primitivebis mkvlevris a. veJbickas kvlevis wiaRSi avtori aRmoaCens feris terminTa semantikuri analizisadmi SeTavsebad midgomas. amdenad, pirvel TavSi akumulirebulia Teoriuli bazisi, romelzedac agebulia naSromis ZiriTadi nawili. skrupulozurad, kritikulad da TanaSemoqmedebiTad aris ganxiluli da Sefasebuli ferTa sistemis Sesaxebi met-naklebad mniSvnelovani gamokvleva. am mimoxilviT TavSi faqtobrivad is `xnulia~ gavlebuli, romelSic meore Taviseuli `marcvlebia~ Casayreli. da marTlac, meore Tavi sakuTriv kvlevaa, romelSic gamowvlilviT mowodebuli meTodologia qarTveluri masalis kvlevas aris misadagebuli. 330
azisuri feris terminebSi dadgenili qarTvelur enaTa feris terminTa sistemebi srulad Seesabameba ferTa kategorizaciis universalur meTods. qarTulisaTvis damaxasiaTebelia: TeTri, Savi, wiTeli, yviTeli, mwvane, lurji, yavisferi (es ukanaskneli avtorma sakuTari, e.w. siis, eqsperimentiT daadastura). megruli enis feris terminTa sistema bazisuri feris Semdegi terminebiT xasiaTdeba: Ce, uCa, WiTa, FvinTeli, mwvane/lurji. lazuri enis feris terminTa sistema Semdegi terminebiT xasiaTdeba: xCe/qCe/Cqe, uCa, WiTa /mWiTa, sari/sai, JeSili. svanurSi gvaqvs: T–eTne/T–eT–ne, meSxe, wÊrni, y–inTel, w–anil/- ÊrJi. monaTesave enaTa feris terminebis Seswavla sainteresoa imiTac, rom SesaZlebeli xdeba, ferTa kategorizaciis universalur modelze dayrdnobiT, diaqroniuli analizis Catareba fuZe-enis doneze bazisuri feris kategoriebis rekonstruqciisaTvis. es ki iZleva im evoluciuri gzis warmoCinebis SesaZleblobas, rac saerTo-qarTveluridan moyolebuli ganvles Tanamedrove qarTvelurma sistemebma. saerTo-qarTvelur doneze eTer soselia calsaxad aRadgens or kategorias: [TeTri] ⊕ [wiTeli] ⊕ [yviTeli] = [naTel-Tbili] da [Savi] ⊕ [mwvane] ⊕[lurji] = [muq-grili]. avtori uaRresad saintereso da yuradsaReb konceptualur svlebs gvTavazobs. kerZod, aseTia: msjeloba ruxze, yavisfersa da mreSze; svla _ yviTel-yvic-RviZl-; mwvane/lurjis gaudiferencireba da sxv. eTer soselias naSromSi ferTa kategorizaciis universalur modelze dayrdnobiT rekonstruirebulia bazisuri feris kategoriebi saerTo-qarTvelur doneze da warmodgenilia evoluciuri gza, romelic feris terminTa qarTvelurma sistemebma ganvles saerTo-qarTveluri donidan Tanamedrove saxiT Camoyalibebamde. naSromi Seunelebuli interesiT ikiTxeba. 331 marika jiqia
- Page 280 and 281: xis erovnuli xasiaTis gamosavlenad.
- Page 282 and 283: gancalkevebul erTeulTa Tavgadasaval
- Page 284 and 285: (30): mas uSmago vin miendos, vin m
- Page 286 and 287: gavixsenoT akakisY`gamzrdeli~: `Sen
- Page 288 and 289: "Freundschaft" ist eine der wichtig
- Page 290 and 291: vania da mravalferovani (Sinaarsis
- Page 292 and 293: jajRani _ es sityva ar aris etimolo
- Page 294 and 295: `metyvelebas~; 1220 wels odnav Secv
- Page 296 and 297: dialeqtSi RurRuli `gajavrebas, Cuma
- Page 298 and 299: maRal tonalobas gamoxatavs; sainter
- Page 300 and 301: amaz qurdaZe enaTmecnierebis sakiTx
- Page 302 and 303: saerTod kavkasielis da, bunebrivia,
- Page 304 and 305: arc am sityvebis ganmartebisas da a
- Page 306 and 307: ЧОНГУРИ - гей, приех
- Page 308 and 309: usudan asaTiani enaTmecnierebis sak
- Page 310 and 311: seriebs Soris arsebuli sxvaobebi. u
- Page 312 and 313: manis rigis piris niSnebi. axla, Tu
- Page 314 and 315: 5. mravalpirianobis ZiriTadi funqci
- Page 316 and 317: SemTxvevaSic, rodesac zmna aris erT
- Page 318 and 319: cesebis dafiqsireba da aucilebelia
- Page 320 and 321: Alice C. Harris SUNY Stony Brook en
- Page 322 and 323: since some basic transitive verbs,
- Page 324 and 325: (2) mo-v-k’l-en "I killed them" m
- Page 326 and 327: Notes 1 The research reported here
- Page 328 and 329: Zveli qarTuli enis aRwera warmoadge
- Page 332 and 333: zurab sarjvelaZe _70 Sinaarsi daman
- Page 334 and 335: sofio sarjvelaZe _ xelnawerTa erovn
- Page 336: gamomcemlobis redaqtori cira jiSkar
* * *<br />
eTer soselia, semantikuri universaliebi da qarTveluri enebi: ferTa<br />
kategorizaciis modelebi, gamomcemloba `nekeri~, <strong>Tbilisi</strong> 2009, 159 gv.<br />
gasuli saukunis 50-iani wlebidan enaTmecnierebaSi SeiniSneba semantikisadmi<br />
interesis zrda. amerikeli lingvistebi qmnian sxvadasxva Teoriebs,<br />
romelTagan mniSvnelovania komponenturi analizis Teoria. am<br />
yalibiT kvlevam xeli Seuwyo semantikis tipologiur kvlevas da, Sesabamisad,<br />
semantikuri universaliebis formulirebas.<br />
avtori albaT sxva sakiTxiT dakavdeboda da es naSromi, SeiZleba<br />
iTqvas, ar daiwereboda, 1969 wels rom ar gamoqveynebuliyo b. berlinisa<br />
da p. keis `feris bazisuri terminebi~, romelic aRmoCnda saetapo<br />
naSromi, radgan masSi warmodgenilia ferTa kategorizaciis universaluri<br />
modeli. swored am naSromis gamoqveynebis Semdeg gaaqtiurdnen<br />
enaTmecnierebi feris terminTa kvleva-ZiebaSi.<br />
eTer soselia ZiriTadad eyrdnoba b. berlinisa da p. keis models,<br />
Tumca gamoyenebisas xvews da azustebs mas ama Tu im rakursSi. feris<br />
kategorizaciis universaluri modelis amosavali cnebebia bazisuri da<br />
arabazisuri feris terminebi, rac miiReba oTxi ZiriTadi da oTxi damatebiTi<br />
kriteriumiT. es modeli ufro moqnili xdeba e.w. fuzzy simravleTa<br />
Teoriis gamoyenebiT, ris Sedegadac bazisuri feris kategoriebis<br />
sami tipi gamoiyofa. avtori qarTuli masalis analizis safuZvelze<br />
amatebs meoTxe tipis bazisuri feris rTul kategorias, romlis daSvebiT<br />
SesaZlebeli gaxda zogi gamonaklisis axsna.<br />
mkvlevari ar sjerdeba mxolod am models da dawvrilebiT mimoixilavs<br />
feris terminTa sistemebis komponentur, fsiqolingvistursa da<br />
semantikuri primitivebiseul analizs; fsiqolingvisturi xasiaTis naSromebidan<br />
gamoyofs r. frumkinas eqsperimentebs da adgens maT Sesabamisobas<br />
b. berlinisa da p. keis ZiriTad debulebebTan.<br />
semantikuri primitivebis mkvlevris a. veJbickas kvlevis wiaRSi avtori<br />
aRmoaCens feris terminTa semantikuri analizisadmi SeTavsebad<br />
midgomas.<br />
amdenad, pirvel TavSi akumulirebulia Teoriuli bazisi, romelzedac<br />
agebulia naSromis ZiriTadi nawili. skrupulozurad, kritikulad<br />
da TanaSemoqmedebiTad aris ganxiluli da Sefasebuli ferTa sistemis<br />
Sesaxebi met-naklebad mniSvnelovani gamokvleva. am mimoxilviT TavSi<br />
faqtobrivad is `xnulia~ gavlebuli, romelSic meore Taviseuli `marcvlebia~<br />
Casayreli.<br />
da marTlac, meore Tavi sakuTriv kvlevaa, romelSic gamowvlilviT<br />
mowodebuli meTodologia qarTveluri masalis kvlevas aris misadagebuli.<br />
330