30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

dakargvis procesi yvelaze metad isev banZasa da mis mimdebare sofleb-<br />

Sia TvalsaCino. 1<br />

roca l > Á process exebian, iqve mianiSneben r > Á-zec, Tumca<br />

amis dasadastureblad sul oriode magaliTi mohyavT: texiri > texiÁi<br />

`texura~ (mdinaris saxelwodebaa), mu re // mu Áe `ra aris~ (Ciqobava<br />

1936:19); r-s dakargva am gzis gavliTaa axsnili maJira > maJia `meore~<br />

leqsemaSic, r dakarguli formis gavrcelebis ared ki senakuri miiCneva<br />

(Ciqobava 1936:19).<br />

ramdenad gamodgeba aRniSnuli masala r > Á procesis magaliTebad<br />

da ramdenad aris marTebuli zogadad r fonemis iotizaciis sakiTxis<br />

dasma megrulSi?<br />

texiÁi formis dadastureba Cven ver SevZeliT, SesaZloa, is idioleqtic<br />

iyos. sazogadod ki cnobilia, rom r megrulSi, lazurisagan<br />

gansxvavebiT, sakmaod myari fonemaa da misi intervokalur poziciaSi<br />

dakargvis sul ramdenime magaliTi gvaqvs: jgura > jgua, maJira > maJia,<br />

qironi > qioni (JRenti 1953:68; danelia 2006:55), taria > taia<br />

(`tarieli~ _ sakuTari saxeli) (g. kartozia), magram ar gvaqvs arc<br />

erTi SemTxveva, roca r erTgvar xmovnebs Sorisaa.<br />

ramdenad SeiZleba CaiTvalos mu Áe < mu re-sagan miRebulad?<br />

zogadad, am sakiTxs lazuris monacemiT xsnian, radgan aq r-s iotizacia<br />

Cveulebrivi movlenaa da mas sistemis saxe aqvs: ren > Áen `aris~,<br />

analogiuria lazuri _ gÁaÁ < gÁari `saWmeli, puri~, Áeri > [ÁeÁi] ><br />

Áei `adgili~ _ magaliTebisa (Ciqobava 1936:22).<br />

vfiqrobT, rom mu Áe arasworad aris segmentirebuli, igi ase unda<br />

daiSalos: muÁ e an, ukeTes SemTxvevaSi, erTad iyos warmodgenili: muÁe.<br />

i. yifSiZe mu kiTxviTi nacvalsaxelis gverdiT mis iotian mu-Á<br />

"что?" variantsac asaxelebs, xolo muÁe “что такое?” formas ase Slis:<br />

(< muÁ + [or]-e) (Кипшидзе 1914:019); mas ara aqvs naCvenebi gza, Tu<br />

rogor miviReT iotiani varianti. i. yifSiZes mu-i/mu-Á formebi mu nacvalsaxelis<br />

brunebis paradigmaSi saxelobiTis monacvle variantebad aqvs<br />

warmodgenili, xolo i/Á _ saxelobiTis alomorfebad gamoyofili<br />

(Кипшидзе 1914:048). i. yifSiZis teqstebSi erTaderTi magaliTia, romelic<br />

Semdeg t. gudavasac Seutania `qarTuli xalxuri sityvierebis~ I<br />

tomSi (gudava 1975:291): JinosqualobaSi magorous, muÁ gokona<br />

goraTini? (yif. 1161-2) `aznaurobis mZebnelebs, ra gindaT, rom moZebnoT~,<br />

am tipis magaliTebia: muÁ goko? `ra ginda?~ muÁ uRudu? `ra<br />

hqonda?~, muÁ akeTu? `ra gaakeTa?~ romelic Cven mier martvilis<br />

1<br />

amas cxadyofs 2007-2009 wlebis eqspediciebze Cveni jgufis mier mopovebuli<br />

teqstebi.<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!