enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
Zveli qarTuli enis aRwera warmoadgens zurab sarjvelaZis „Zveli qarTuli enis“ Semoklebul variants. masSi kompaqturad aris warmodgenili ZiriTadi informacia Zveli qarTuli enis fonetikis, fonologiisa da damwerlobis, morfologiisa da sintaqsis Sesaxeb. narkvevSi yvela ZiriTadi saxeluri Tu zmnuri paradigmaa warmodgenili, rac TvalsaCinos da advilad asaTvisebels xdis Zveli qarTuli enis rTul morfologias. sayuradReboa, rom avtori nawevars ar gamoyofs Zvel qarTul- Si. sainteresoa avtoris mosazrebebi berZnuli enis gavlenis Sesaxeb Zvel qarTul enaze. am gavlenis Sedegad miaCnia mas vnebiTi gvaris formebis xSiri xmareba iseT konstruqciebSi, rogoricaa: maSin iesu aRmoiyvana sulisagan udabnod; TTuesa mas meequsesa miivlina gabriel angelozi RmrTisa mier qalaqsa galilevelTasa; aseve, mimReobaTa xSiri xmareba, Tandebulebis prepoziciuli xmareba _ arcaRa aRanTian sanTeli da qveSe Sedgian igi HOmirsa, aramed zeda sasanTlesa da sxva. axali qarTuli enis mimoxilva ekuTvnis hainc fenrixs. am nawilSi CemTvis saintereso iyo zogierTi qarTuli gramatikuli terminis germanuli ekvivalenti, romelsac hainc fenrixi iyenebs: Handlungspassiv dinamikuri vnebiTisaTvis da Zustandspassiv statikuri vnebiTisaTvis, Intransitives Aktiv saSual-moqmedebiTisaTvis. es ukanaskneli gansakuTrebiT sainteresoa, radgan igi am zmnuri klasis garkveul gaazrebasac gulisxmobs. dRes qarTul enaTmecnierebaSic aqtiurad dadga vnebiTi gvaris formaTa interpretaciis problema, amitom sainteresoa avtoris msjeloba: zogierT vnebiTi gvaris zmnur formas ara aqvs gardamavali aqtivis Sesabamisi formebi da amitom mxolod formalurad arian isini pasivebi. amas- Tan, maTi mniSvneloba germanuli aqtiuri gardauvali zmnebis fardia (mag. vvardebi "ich falle", vkvdebi "ich sterbe") gv. 147. sainteresoa micemiTqvemdebarian zmnaTa germanuli ekvivalentebi, romliTac avtors surs am zmnaTa konstruqcia gasagebi gaxados evropeli mkiTxvelisaTvis: miyvars "mir ist sie lieb", aqvs "ihm ist es im Besitz", gZulvar "dir bin ich verhasst". sintaqsis nawilSi h. fenrixi miuTiTebs, rom ramdenime Semasmenlis Semcvel winadadebaSi qvemdebaris brunvas uaxloesi zmna gansazRvravs. magaliTi: adamianma, wera ra iyo, ar icoda, magram laparaki maSinac SeeZlo. aq igi ganmartavs, rom meore zmna (SeeZlo) qvemdebaris brunvad micemiTs moiTxovs, magram pirveli zmnis (icoda) konstruqcia aris ganmsazRvreli.Aam debulebis sailustracio meore winadadeba Cven xelovnurad gvesaxeba: giorgi leoniZes icnobs da uyvars qarTvel xalxs. vfiqrobT, es ar aris marTebuli qarTuli winadadeba. unda iyos an: qar- Tveli xalxi icnobs giorgi leoniZes da uyvars is, an: giorgi leoniZes icnobs qarTveli xalxi da uyvars is. saqme isaa, rom nacvalsaxelis gamoyenebis gareSe referencia ver ganxorcieldeba obieqtebis mimarT. 328
aucilebelia obieqtis gansxvavebuli brunva nacvalsaxeliT dazustdes.Ppirveli winadadeba ki marTebulia, radgan subieqtebis referencia SesaZlebelia maTi brunviTi gansxvavebebis miuxedavad (amgvari viTareba sintaqsuri nominatiurobis maCveneblad aris miCneuli Tanamedrove tipologiur kvlevebSi. sintaqsuri ergatiulobis enebSi sxvadasxva brunvaSi dasmuli subieqtebis identifikacia nacvalsaxelis CarTvis gareSe dauSvebelia). obieqtebis aseT identifikacias ki qarTuli sintaqsi ver guobs. es saintereso sferoa qarTuli sintaqsisa, romelic calke dawvrilebiT kvlevas moiTxovs. saerTod unda iTqvas, rom hainc fenrixis mimoxilva adekvaturi da ucxoeli mkiTxvelisaTvis sakmaod sruli informaciis mimwodebelia. megrulis mimoxilva ekuTvnis oTar qajaias. igi sakmaod amomwurav da TvalsaCino informacias gvaZlevs megruli fonetikis, morfologiisa da sintaqsis Sesaxeb. qarTveli mkiTxvelisaTvis mis mier Sedgenili megruli enis mokle analizi misawvdomia „qarTul-megruli“ leqsikonisTvis darTuli versiis safuZvelze. lazuris Sesaxeb gamokvleva ekuTvnis guram kartozias. am naSromSi didi adgili uWiravs qarTvelur enaTa urTierTmimarTebis, diferenciaciis procesis, bgeraTSesatyvisobebis ganxilvas. avtori gvacnobs Tavis Sexedulebebs megrulisa da lazuris Camoyalibebis Sesaxeb; vrclad ganixilavs lazuri dialeqtebis urTierTmimarTebas rogorc fonetikis, ise morfologiis TvalsazrisiT. SeiZleba iTqvas, rom am gamokvlevaSi sinqroniul monacemebTan Tanabari datvirTviT aris warmodgenili istoriul-SedarebiTi xasiaTis msjelobebi. avtori adarebs erTmaneTTan megrul da lazur faqtebs, aseve lazuri dialeqtebis faqtebs erTmaneTTan da gansxvavebebs diaqroniul axsnebs uZebnis. amgvarad, am gamokvlevaSi mkiTxveli lazurs istoriul-SedarebiT perspeqtivaSi ecnoba. svanuris Sesaxeb gamokvleva aleqsandre onians ekuTvnis. es gamokvleva Semoklebuli versiaa avtoris mier 1998 wels gamoqveynebuli monografiisa „svanuri ena“ (germanuli versia or nawilad gamoqveynda 2005 wels). es mimoxilvac bevr originalur mosazrebas Seicavs, gansakuTrebiT morfologiis sferoSi _ brunebis sistemis, piris kategoriis da sxva movlenaTa warmodgenisas. krebuli "Kartvelsprachen" germanulenovani qarTvelologiis kidev erTi mniSvnelovani SenaZenia. igi kargad asaxavs qarTvelur enaTa rogorc sinqroniuli, ise diaqroniuli kvlevis Tanamedrove etaps, sakmaod srul informacias awvdis ucxoel mkiTxvels qarTveluri enebis Sesaxeb da mTel rig axal saintereso mosazrebebsac Seicavs. 329 irine meliqiSvili
- Page 278 and 279: amave leqsikonSi literaturul wyaroe
- Page 280 and 281: xis erovnuli xasiaTis gamosavlenad.
- Page 282 and 283: gancalkevebul erTeulTa Tavgadasaval
- Page 284 and 285: (30): mas uSmago vin miendos, vin m
- Page 286 and 287: gavixsenoT akakisY`gamzrdeli~: `Sen
- Page 288 and 289: "Freundschaft" ist eine der wichtig
- Page 290 and 291: vania da mravalferovani (Sinaarsis
- Page 292 and 293: jajRani _ es sityva ar aris etimolo
- Page 294 and 295: `metyvelebas~; 1220 wels odnav Secv
- Page 296 and 297: dialeqtSi RurRuli `gajavrebas, Cuma
- Page 298 and 299: maRal tonalobas gamoxatavs; sainter
- Page 300 and 301: amaz qurdaZe enaTmecnierebis sakiTx
- Page 302 and 303: saerTod kavkasielis da, bunebrivia,
- Page 304 and 305: arc am sityvebis ganmartebisas da a
- Page 306 and 307: ЧОНГУРИ - гей, приех
- Page 308 and 309: usudan asaTiani enaTmecnierebis sak
- Page 310 and 311: seriebs Soris arsebuli sxvaobebi. u
- Page 312 and 313: manis rigis piris niSnebi. axla, Tu
- Page 314 and 315: 5. mravalpirianobis ZiriTadi funqci
- Page 316 and 317: SemTxvevaSic, rodesac zmna aris erT
- Page 318 and 319: cesebis dafiqsireba da aucilebelia
- Page 320 and 321: Alice C. Harris SUNY Stony Brook en
- Page 322 and 323: since some basic transitive verbs,
- Page 324 and 325: (2) mo-v-k’l-en "I killed them" m
- Page 326 and 327: Notes 1 The research reported here
- Page 330 and 331: * * * eTer soselia, semantikuri uni
- Page 332 and 333: zurab sarjvelaZe _70 Sinaarsi daman
- Page 334 and 335: sofio sarjvelaZe _ xelnawerTa erovn
- Page 336: gamomcemlobis redaqtori cira jiSkar
Zveli qarTuli enis aRwera warmoadgens zurab sarjvelaZis „Zveli<br />
qarTuli enis“ Semoklebul variants. masSi kompaqturad aris warmodgenili<br />
ZiriTadi informacia Zveli qarTuli enis fonetikis, fonologiisa<br />
da damwerlobis, morfologiisa da sintaqsis Sesaxeb. narkvevSi yvela<br />
ZiriTadi saxeluri Tu zmnuri paradigmaa warmodgenili, rac TvalsaCinos<br />
da advilad asaTvisebels xdis Zveli qarTuli enis rTul morfologias.<br />
sayuradReboa, rom avtori nawevars ar gamoyofs Zvel qarTul-<br />
Si. sainteresoa avtoris mosazrebebi berZnuli enis gavlenis Sesaxeb<br />
Zvel qarTul enaze. am gavlenis Sedegad miaCnia mas vnebiTi gvaris formebis<br />
xSiri xmareba iseT konstruqciebSi, rogoricaa: maSin iesu aRmoiyvana<br />
sulisagan udabnod; TTuesa mas meequsesa miivlina gabriel angelozi<br />
RmrTisa mier qalaqsa galilevelTasa; aseve, mimReobaTa xSiri xmareba,<br />
Tandebulebis prepoziciuli xmareba _ arcaRa aRanTian sanTeli da<br />
qveSe Sedgian igi HOmirsa, aramed zeda sasanTlesa da sxva.<br />
axali qarTuli enis mimoxilva ekuTvnis hainc fenrixs. am nawilSi<br />
CemTvis saintereso iyo zogierTi qarTuli gramatikuli terminis germanuli<br />
ekvivalenti, romelsac hainc fenrixi iyenebs: Handlungspassiv dinamikuri<br />
vnebiTisaTvis da Zustandspassiv statikuri vnebiTisaTvis, Intransitives<br />
Aktiv saSual-moqmedebiTisaTvis. es ukanaskneli gansakuTrebiT sainteresoa,<br />
radgan igi am zmnuri klasis garkveul gaazrebasac gulisxmobs.<br />
dRes qarTul enaTmecnierebaSic aqtiurad dadga vnebiTi gvaris formaTa<br />
interpretaciis problema, amitom sainteresoa avtoris msjeloba: zogierT<br />
vnebiTi gvaris zmnur formas ara aqvs gardamavali aqtivis Sesabamisi<br />
formebi da amitom mxolod formalurad arian isini pasivebi. amas-<br />
Tan, maTi mniSvneloba germanuli aqtiuri gardauvali zmnebis fardia<br />
(mag. vvardebi "ich falle", vkvdebi "ich sterbe") gv. 147.<br />
sainteresoa micemiTqvemdebarian zmnaTa germanuli ekvivalentebi,<br />
romliTac avtors surs am zmnaTa konstruqcia gasagebi gaxados evropeli<br />
mkiTxvelisaTvis: miyvars "mir ist sie lieb", aqvs "ihm ist es im Besitz",<br />
gZulvar "dir bin ich verhasst".<br />
sintaqsis nawilSi h. fenrixi miuTiTebs, rom ramdenime Semasmenlis<br />
Semcvel winadadebaSi qvemdebaris brunvas uaxloesi zmna gansazRvravs.<br />
magaliTi: adamianma, wera ra iyo, ar icoda, magram laparaki maSinac<br />
SeeZlo. aq igi ganmartavs, rom meore zmna (SeeZlo) qvemdebaris brunvad<br />
micemiTs moiTxovs, magram pirveli zmnis (icoda) konstruqcia aris<br />
ganmsazRvreli.Aam debulebis sailustracio meore winadadeba Cven xelovnurad<br />
gvesaxeba: giorgi leoniZes icnobs da uyvars qarTvel xalxs.<br />
vfiqrobT, es ar aris marTebuli qarTuli winadadeba. unda iyos an: qar-<br />
Tveli xalxi icnobs giorgi leoniZes da uyvars is, an: giorgi leoniZes<br />
icnobs qarTveli xalxi da uyvars is. saqme isaa, rom nacvalsaxelis gamoyenebis<br />
gareSe referencia ver ganxorcieldeba obieqtebis mimarT.<br />
328