enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
manis rigis piris niSnebi. axla, Tu sxva argumentebsac gavaanalizebT am niSniTa da semantikuri rolebis mixedviT, cxadi gaxdeba, rom qarTulis- Tvis ufro adekvaturia piris niSanTa analizi funqcionaluri kvalifikaciebis gareSe. maTi kodirebis meqanizmebis dadgena SesaZlebelia semantikur rolebze dayrdnobiTa da argumentebis ‘Tavisufali nebis’ semantikuri niSnis daxmarebiT. es niSani marTlac Rirebul rols TamaSobs piris niSanTa marTvis procesSi da gansazRvravs, Tu romeli rolis saxeli romeli niSniT (manisa Tu vinis) iqneba warmodgenili zmnaSi. kodirebis sxvadasxva SesaZleblobebi garkveuli regularuli wesebis saxiT SeiZleba Camoyalibdes: I wesi: zmnasTan dakavSirebul saxelTagan is saxeli, romlis ‘Tavisufali neba’ moqmedebaSi CarTuli araa (an ar aris cnobili, misi neba Car- Tulia Tu ara), yovelTvis markirebulia manis rigis niSnebiT (aseTebia: Ad, perfeqtul droTa Ag, afeqtur zmnaTa Exp.); II wesi: zmnasTan dakavSirebul saxelTagan is saxeli, romlis ‘Tavisufali neba’ moqmedebaSi CarTulia, yovelTvis markirebulia vinis rigis niSnebiT (aseTebia: Ag, afeqtur zmnaTa St.); III wesi: zmnasTan dakavSirebul saxelTagan is saxeli, romlis ‘Tavisufali neba’ moqmedebasTan mimarTebaSi yovelTvis gamoricxulia * (aseTia mxolod P), markirebulia: 1. viniT, Tu masTan erTad zmnasTan araa dakavSirebuli sxva saxeli; 2. viniT, Tu masTan erTad zmnas ukavSirdeba saxeli, romlis ‘Tavisufali neba’ araa CarTuli moqmedebaSi; 3. maniT, Tu masTan erTad zmnas ukavSirdeba saxeli, romlis ‘Tavisufali neba’ CarTulia moqmedebaSi; 4. nuliT, Tu masTan erTad zmnas ukavSirdeba orive saxeli, romelTagan erTis neba CarTulia, meoresi ki – ara; es wesebi ierarqiulad mowesrigebulia: I>II>III-1/III-2/III-3/III-4; e.i. jer moqmedebs pirveli wesi da Tu rolebis Sesabamisad ver xerxdeba piris * Ad da P rolebi, orive, Ag-sgan gansxvavebiT, moqmedebaSi CarTulebi arian ‘Tavisufali nebis’ gareSe. gansxvaveba maT Soris isaa, rom Ad semantikurad SeiZleba iyos Tavisufali nebis matarebeli, P ki prototipulad yovelTvis ‘nebis’ armqone rolia, im SemTxvevaSic ki, rodesac is semantikurad aqtiuria (e.i. ‘nebis mqone’), Tumca, rogorc moqmedebis qveS myofi argumenti (resp. undergoer), ‘neba warTmeulia’. 312
niSanTa miniWeba, gadavdivarT meoreze da a.S. magaliTad, forma m-iyvar-s miiReba Semdegi generaciuli procesiT: mas Seewyoba ori roli – Exp. da St. amaTgan Exp. aris roli, romelic ver moqmedebs Tavisi Tavisufali nebis Sesabamisad. amdenad, I wesis Tanaxmad is zmnaSi markirebuli unda iyos manis rigis niSnebiT (meore arguments rCeba vinis rigis niSnebi _ III-3 wesi); da a.S. magaliTebi: s-civ-a ––– I>II cxovrob-s ––– II ixateb-a ––– III-1 xatav-s ––– II>III-3 v-uxatav ––– II>III-2 m-ixatav-s ––– I>II >III-4 g-axatvineb-s ––– I>II>III-4 v-uyvar-var ––– I>II ase rom, qarTulis piris niSanTa ganawileba orientirebulia ara sintaqsur funqciebze (subieqti/obieqti), aramed semantikur rolebze, sadac gadamwyveti mniSvneloba aqvs semantikuri rolebis mTavar ganmasxvavebel niSans, ‘Tavisufal nebas’. 2.2. dominanturi kategoria axla gasarkvevia, Tu im kategoriaTagan, romlebic gansazRvraven ergatiul konstruqcias, romelia ierarqiulad ufro Zlieri, dominanturi. aseTad migvaCnia I/II:III piris diqotomia da am Tvalsazrisis gasamyareblad warmovadgenT Semdeg argumentebs: 1. brunvaTa modelebi: I/II piri arasodes dairTavs brunvis niSnebs (e.i. ar ibrunvis), maSin rodesac III piris nacvalsaxelebsa Tu saxelebs aqvT metad ganviTarebuli, Svidbrunviani sistema; 2. zmnuri piris niSnebi: I/II piri zmnaSi yovelTvis markirebulia prefiqsebiT, III piri ki ZiriTadad sufiqsebiT; 3. III piris niSanTa alomorfTa siWrele: I/II piris alomorfebi erTgvarovania da ZiriTadad fonetikur variantebs warmoadgens, maSin rodesac III piris alomorfebi mravalferovania da sxvadasxva morfologiuri niSnebiT ganpirobebuli: sulieroba, dro-kiloTa formebi, aqtiv-pasivis dapirispireba; 4. ricxvSi SeTanxmeba: I/II piri yovelTvis upirobod iTanxmebs zmnas ricxvSi, maSin rodesac III piri am TvalsazrisiT SezRudulia: mxolod sulieri subieqti iTanxmebs zmnas ricxvSi; 313
- Page 262 and 263: q. cx. I _ qarTlis cxovreba, I, teq
- Page 264 and 265: ana xaranauli enaTmecnierebis sakiT
- Page 266 and 267: faqtorebic, romlebic zemoqmedebas a
- Page 268 and 269: saTargmni sityvis semantikas. 3 amg
- Page 270 and 271: eu;cesqai aRTquma 2, euvch, aRnaTqu
- Page 272 and 273: zemoCamoTvlili semantikuri jgufis s
- Page 274 and 275: paralelur adgils (3421, 8011) eyrdn
- Page 276 and 277: Ana Kharanauli The Vocabulary of th
- Page 278 and 279: amave leqsikonSi literaturul wyaroe
- Page 280 and 281: xis erovnuli xasiaTis gamosavlenad.
- Page 282 and 283: gancalkevebul erTeulTa Tavgadasaval
- Page 284 and 285: (30): mas uSmago vin miendos, vin m
- Page 286 and 287: gavixsenoT akakisY`gamzrdeli~: `Sen
- Page 288 and 289: "Freundschaft" ist eine der wichtig
- Page 290 and 291: vania da mravalferovani (Sinaarsis
- Page 292 and 293: jajRani _ es sityva ar aris etimolo
- Page 294 and 295: `metyvelebas~; 1220 wels odnav Secv
- Page 296 and 297: dialeqtSi RurRuli `gajavrebas, Cuma
- Page 298 and 299: maRal tonalobas gamoxatavs; sainter
- Page 300 and 301: amaz qurdaZe enaTmecnierebis sakiTx
- Page 302 and 303: saerTod kavkasielis da, bunebrivia,
- Page 304 and 305: arc am sityvebis ganmartebisas da a
- Page 306 and 307: ЧОНГУРИ - гей, приех
- Page 308 and 309: usudan asaTiani enaTmecnierebis sak
- Page 310 and 311: seriebs Soris arsebuli sxvaobebi. u
- Page 314 and 315: 5. mravalpirianobis ZiriTadi funqci
- Page 316 and 317: SemTxvevaSic, rodesac zmna aris erT
- Page 318 and 319: cesebis dafiqsireba da aucilebelia
- Page 320 and 321: Alice C. Harris SUNY Stony Brook en
- Page 322 and 323: since some basic transitive verbs,
- Page 324 and 325: (2) mo-v-k’l-en "I killed them" m
- Page 326 and 327: Notes 1 The research reported here
- Page 328 and 329: Zveli qarTuli enis aRwera warmoadge
- Page 330 and 331: * * * eTer soselia, semantikuri uni
- Page 332 and 333: zurab sarjvelaZe _70 Sinaarsi daman
- Page 334 and 335: sofio sarjvelaZe _ xelnawerTa erovn
- Page 336: gamomcemlobis redaqtori cira jiSkar
niSanTa miniWeba, gadavdivarT meoreze da a.S. magaliTad, forma m-iyvar-s<br />
miiReba Semdegi generaciuli procesiT: mas Seewyoba ori roli – Exp.<br />
da St. amaTgan Exp. aris roli, romelic ver moqmedebs Tavisi Tavisufali<br />
nebis Sesabamisad. amdenad, I wesis Tanaxmad is zmnaSi markirebuli<br />
unda iyos manis rigis niSnebiT (meore arguments rCeba vinis rigis<br />
niSnebi _ III-3 wesi); da a.S.<br />
magaliTebi:<br />
s-civ-a ––– I>II<br />
cxovrob-s ––– II<br />
ixateb-a ––– III-1<br />
xatav-s ––– II>III-3<br />
v-uxatav ––– II>III-2<br />
m-ixatav-s ––– I>II >III-4<br />
g-axatvineb-s ––– I>II>III-4<br />
v-uyvar-var ––– I>II<br />
ase rom, qarTulis piris niSanTa ganawileba orientirebulia ara<br />
sintaqsur funqciebze (subieqti/obieqti), aramed semantikur rolebze,<br />
sadac gadamwyveti mniSvneloba aqvs semantikuri rolebis mTavar ganmasxvavebel<br />
niSans, ‘Tavisufal nebas’.<br />
2.2. dominanturi kategoria<br />
axla gasarkvevia, Tu im kategoriaTagan, romlebic gansazRvraven ergatiul<br />
konstruqcias, romelia ierarqiulad ufro Zlieri, dominanturi.<br />
aseTad migvaCnia I/II:III piris diqotomia da am Tvalsazrisis gasamyareblad<br />
warmovadgenT Semdeg argumentebs:<br />
1. brunvaTa modelebi: I/II piri arasodes dairTavs brunvis niSnebs (e.i.<br />
ar ibrunvis), maSin rodesac III piris nacvalsaxelebsa Tu saxelebs aqvT<br />
metad ganviTarebuli, Svidbrunviani sistema;<br />
2. zmnuri piris niSnebi: I/II piri zmnaSi yovelTvis markirebulia<br />
prefiqsebiT, III piri ki ZiriTadad sufiqsebiT;<br />
3. III piris niSanTa alomorfTa siWrele: I/II piris alomorfebi<br />
erTgvarovania da ZiriTadad fonetikur variantebs warmoadgens, maSin<br />
rodesac III piris alomorfebi mravalferovania da sxvadasxva morfologiuri<br />
niSnebiT ganpirobebuli: sulieroba, dro-kiloTa formebi,<br />
aqtiv-pasivis dapirispireba;<br />
4. ricxvSi SeTanxmeba: I/II piri yovelTvis upirobod iTanxmebs zmnas<br />
ricxvSi, maSin rodesac III piri am TvalsazrisiT SezRudulia: mxolod<br />
sulieri subieqti iTanxmebs zmnas ricxvSi;<br />
313