enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
usudan asaTiani enaTmecnierebis sakiTxebi _ I-II, 2009 tipologia enis dominanturi kategoria da ergatiul konstruqciaTa Taviseburebani qarTulsa da wova-TuSurSi I. Sesavali: Teoriuli midgoma 1.1. enaTa relaciuri tipologia informaciis lingvisturi struqturireba bunebriv enebSi ZiriTadad sami mTavari ganzomilebis mixedviT mimdinareobs: 1. situaciaSi CarTuli monawileebis markireba; 2. sainformacio nakadSi Rirebuli informaciis markireba; 3. sakomunikacio aqtSi CarTuli pirebis markireba. pirveli tipis enebi orientirebulia enis gareT arsebuli situaciis struqturirebaze da, situaciidan gamomdinare, gramatikuli formebiT ganasxvaveben saxelTa ZiriTad semantikur rolebs: agensi, paciensi da adresati. meore tipis enebSi aqcenti gadatanilia informaciis fsiqologiur aRqmaze da lingvisturi, formaluri struqturebiT gamoikve- Teba informaciis gadamcemis TvalsazrisiT mniSvnelovani, Rirebuli informacia. mesame tipis enebis SemTxvevaSi ki amosavalia sakomunikacio aqtis monawileebis _ mosaubris (I piri), msmenelisa (II piri) da saubris sagnis (III piri) _ formaluri Sepirispireba. imisda mixedviT, Tu ramdenadaa enaSi gramatikalizebuli es sami ganzomileba, ganarCeven sami tipis enebs (kibriki 1997): 1. enebi, romlebic arc erTi ganzomilebis gramatikalizacias ar axdenen; 2. enebi, romlebic mkacrad mxolod erTi ganzomilebis lingvistur markirebas aniWeben upiratesobas; 3. enebi, romlebic ramdenime ganzomilebis gramatikalizaciis saSualebiT ageben struqturebs. am relaciuri tipologiis mixedviT bacburi da qarTuli erT tipologiur klasSi Tavsdeba, ramdenadac am enebSi gramatikuli struqturebi aigeba rogorc semantikuri rolebis, ise sakomunikacio rolebis markirebis safuZvelze. 308
1.2. sakiTxis dasma miuxedavad imisa, rom es enebi msgavsia relaciuri tipologiis TvalsazrisiT, isini mniSvnelovnad gansxvavdebian ergatiuli konstruqciebis ganmsazRvreli semantikuri niSnebiTa da TaviseburebebiT. ergatiul konstruqciebs bacbursa da qarTulSi gasxvavebuli safuZveli aqvT da sakiTxic Semdgom analizs moiTxovs. II. ergatiuli konstruqciebi da misi ganmsazRvreli kategoriebis ierarqiebi qarTulSi 2.1. saxelTa brunvebsa da piris niSanTa Soris arsebuli mimarTebebi rogorc cnobilia, qarTulSi gamoiyofa piris niSanTa ori rigi: vinisa da manis: v-tipi Mm-tipi mx. mr. mx. mr. I. v- v- -T m- gv- II. _ -T g- g- -T III. -s,a,o -n,en,an, h,s,Ø- h,s, Ø- (-T) nen,es ø tradiciulad vinis rigis niSnebi miiCneva subieqtis niSnebad, manis rigisa ki obieqtis, Tumca es Sesabamisoba xSirad irRveva: perfeqtul droebSi, agreTve, afeqtur zmnebTan Sebrunebuli viTarebaa _ subieqti warmodgenilia manis rigis niSnebiT, obieqti ki _ vinis. swored amis gamoa, rom am formebs ‘inversiuls’ uwodeben. brunvis niSnebsa da subieqt/obieqtis cnebebs Soris aseTi aracalsaxa damokidebulebis gamo, ufro adekvaturi Cans am niSnebis gaanalizeba yovelgvari funqcionaluri kvalifikaciebis gareSe, ubralod, brunvebTan fomaluri mimarTebebis aRweris safuZvelze: 1. micemiTSi mdgari saxeli zmnaSi yovelTvis manis tipis piris niSnebs aCens; 2. moTxrobiTSi mdgari saxeli _ vinis rigis piris niSnebs; 3. saxelobiTSi mdgari ki (a) vinis tipisas (Tu masTan erTad zmnasTan mimarTebas ar amyarebs moTxrobiTSi mdgari saxeli); (b) manis tipisas (Tu masTan erTad zmnasTan warmodgenilia moTxrobiTSi mdgari saxeli); (g) nuls (Tu masTan erTad zmnas ukavSirdeba orive, rogorc micemiTSi, ise moTxrobiTSi mdgari saxeli). saxelTa brunvebs, Tavis mxriv, gansazRvravs zmnis gansxvavebuli semantikuri klasebi (moqmedebiTi, vnebiTi, saSuali) da aspeqtsa da dro-kiloTa 309
- Page 258 and 259: aseve ar aris motivirebuli -e da -a
- Page 260 and 261: � va Tu gaviWre, gaWrilsa sada, g
- Page 262 and 263: q. cx. I _ qarTlis cxovreba, I, teq
- Page 264 and 265: ana xaranauli enaTmecnierebis sakiT
- Page 266 and 267: faqtorebic, romlebic zemoqmedebas a
- Page 268 and 269: saTargmni sityvis semantikas. 3 amg
- Page 270 and 271: eu;cesqai aRTquma 2, euvch, aRnaTqu
- Page 272 and 273: zemoCamoTvlili semantikuri jgufis s
- Page 274 and 275: paralelur adgils (3421, 8011) eyrdn
- Page 276 and 277: Ana Kharanauli The Vocabulary of th
- Page 278 and 279: amave leqsikonSi literaturul wyaroe
- Page 280 and 281: xis erovnuli xasiaTis gamosavlenad.
- Page 282 and 283: gancalkevebul erTeulTa Tavgadasaval
- Page 284 and 285: (30): mas uSmago vin miendos, vin m
- Page 286 and 287: gavixsenoT akakisY`gamzrdeli~: `Sen
- Page 288 and 289: "Freundschaft" ist eine der wichtig
- Page 290 and 291: vania da mravalferovani (Sinaarsis
- Page 292 and 293: jajRani _ es sityva ar aris etimolo
- Page 294 and 295: `metyvelebas~; 1220 wels odnav Secv
- Page 296 and 297: dialeqtSi RurRuli `gajavrebas, Cuma
- Page 298 and 299: maRal tonalobas gamoxatavs; sainter
- Page 300 and 301: amaz qurdaZe enaTmecnierebis sakiTx
- Page 302 and 303: saerTod kavkasielis da, bunebrivia,
- Page 304 and 305: arc am sityvebis ganmartebisas da a
- Page 306 and 307: ЧОНГУРИ - гей, приех
- Page 310 and 311: seriebs Soris arsebuli sxvaobebi. u
- Page 312 and 313: manis rigis piris niSnebi. axla, Tu
- Page 314 and 315: 5. mravalpirianobis ZiriTadi funqci
- Page 316 and 317: SemTxvevaSic, rodesac zmna aris erT
- Page 318 and 319: cesebis dafiqsireba da aucilebelia
- Page 320 and 321: Alice C. Harris SUNY Stony Brook en
- Page 322 and 323: since some basic transitive verbs,
- Page 324 and 325: (2) mo-v-k’l-en "I killed them" m
- Page 326 and 327: Notes 1 The research reported here
- Page 328 and 329: Zveli qarTuli enis aRwera warmoadge
- Page 330 and 331: * * * eTer soselia, semantikuri uni
- Page 332 and 333: zurab sarjvelaZe _70 Sinaarsi daman
- Page 334 and 335: sofio sarjvelaZe _ xelnawerTa erovn
- Page 336: gamomcemlobis redaqtori cira jiSkar
1.2. sakiTxis dasma<br />
miuxedavad imisa, rom es enebi msgavsia relaciuri tipologiis TvalsazrisiT,<br />
isini mniSvnelovnad gansxvavdebian ergatiuli konstruqciebis<br />
ganmsazRvreli semantikuri niSnebiTa da TaviseburebebiT. ergatiul konstruqciebs<br />
bacbursa da qarTulSi gasxvavebuli safuZveli aqvT da<br />
sakiTxic Semdgom analizs moiTxovs.<br />
II. ergatiuli konstruqciebi da misi ganmsazRvreli kategoriebis<br />
ierarqiebi qarTulSi<br />
2.1. saxelTa brunvebsa da piris niSanTa Soris arsebuli mimarTebebi<br />
rogorc cnobilia, qarTulSi gamoiyofa piris niSanTa ori rigi: vinisa<br />
da manis:<br />
v-tipi Mm-tipi<br />
mx. mr. mx. mr.<br />
I. v- v- -T m- gv-<br />
II. _ -T g- g- -T<br />
III. -s,a,o -n,en,an,<br />
h,s,Ø- h,s, Ø- (-T)<br />
nen,es<br />
ø<br />
tradiciulad vinis rigis niSnebi miiCneva subieqtis niSnebad, manis<br />
rigisa ki obieqtis, Tumca es Sesabamisoba xSirad irRveva: perfeqtul<br />
droebSi, agreTve, afeqtur zmnebTan Sebrunebuli viTarebaa _ subieqti<br />
warmodgenilia manis rigis niSnebiT, obieqti ki _ vinis. swored amis<br />
gamoa, rom am formebs ‘inversiuls’ uwodeben. brunvis niSnebsa da<br />
subieqt/obieqtis cnebebs Soris aseTi aracalsaxa damokidebulebis gamo,<br />
ufro adekvaturi Cans am niSnebis gaanalizeba yovelgvari funqcionaluri<br />
kvalifikaciebis gareSe, ubralod, brunvebTan fomaluri mimarTebebis<br />
aRweris safuZvelze:<br />
1. micemiTSi mdgari saxeli zmnaSi yovelTvis manis tipis piris<br />
niSnebs aCens;<br />
2. moTxrobiTSi mdgari saxeli _ vinis rigis piris niSnebs;<br />
3. saxelobiTSi mdgari ki<br />
(a) vinis tipisas (Tu masTan erTad zmnasTan mimarTebas ar<br />
amyarebs moTxrobiTSi mdgari saxeli);<br />
(b) manis tipisas (Tu masTan erTad zmnasTan warmodgenilia<br />
moTxrobiTSi mdgari saxeli);<br />
(g) nuls (Tu masTan erTad zmnas ukavSirdeba orive,<br />
rogorc micemiTSi, ise moTxrobiTSi mdgari saxeli).<br />
saxelTa brunvebs, Tavis mxriv, gansazRvravs zmnis gansxvavebuli semantikuri<br />
klasebi (moqmedebiTi, vnebiTi, saSuali) da aspeqtsa da dro-kiloTa<br />
309