enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

30.01.2013 Views

gavixsenoT akakisY`gamzrdeli~: `Sen eg saqme me momande, me vizam Sens magivrobas: an mogiyvan im cxens, an Tavs Sevwirav Sens megobrobas.~ _ eubneba baTu Tavis ZuZumtes. Zma da megobari akakisTanac sinonimebia: `mapatia Secodeba rogorc Zmam da megobarma,~ _ ambobs safar-begi baTuze. saerTod me-19 saukunis literaturaSi mravlad daiZebneba Tavdadebuli megobrobis magaliTebi (gansakuTrebiT al. yazbegis moTxrobebSi). dRevandel qarTulSi aranaTesaobrivi mimarTebebis aRmniSvnel sityvaTvelSi Semdegi sityvebi Sedis: nacnobi, amxanagi, [aseve (Tana)klaseli da (Tana)kurseli] axlobeli, megobari, Zmakaci, daqali, agreTve Zma da da. Zmakaci niSnavs (qeglis mixedviT) karg amxanags, megobars, am sityvam amJamad Secvala XIX saukuneSi xSirad xmarebuli Zmadnafici (yazbegi), Zmobili (barnovi, gogebaSvili). daqali qegl-Si arc aris warmodgenili, imdenad axalia es sityva, nawarmoebi Zmakacis analogiiT. saliteraturo enaSi misi xmareba Cven ar Segvxvedria. Tavdapirvelad igi ucxod xvdeboda yurs, mas socialuri Jargonis ieri dahkravda, radgan misi xmareba ufro provinciul metyvelebaSi iyo gavrcelebuli. amJamad es sityva aRniSnavs qal megobars, rogorc qalisas, iseve kacisasac. faqtiurad misi xmareba Caenacvla dobilis xmarebas, romelic sakmaod xSiri iyo 50-ian, 60-ian wlebSi. SeiZleba imitom, rom qarTveli adamianis Semecnebasa da kulturaSi megobruli urTierToba vaJsa da qals Soris yovelTvis daZmur urTier- TobasTan iyo gatolebuli, dRes ase Tavisuflad ixmareba es ori, Tavis fuZeSi ZmisaUda disUSemcveli sityva megobris sanacvlod. ar aris gamoricxuli agreTve ucxo enebis gavlena: girlfriend, boyfriend inglisurSi da Freund, Freundin germanulSi ar niSnavs megobars Cveni gagebiT. aq erTi SemTxveva gvinda gavixsenoT: erTxel erT qarTvel axalgazrdasTan germaneli stumari iyo Camosuli. saRamos maspinZelma stumari rusTavelis prospeqtze saseirnod gaiyvana. aq mas jer erTi megobari gogona Sexvda, gadakocna da stumars rogorc Freundin-i warudgina, Semdeg meore megobari Sexvda, mere mesame da a.S. bolos gakvirvebulma germanelma hkiTxa, Sen ra haremi xom ar gyavso. megobari Freund-isa da Freundin-is pirdapiri Targmania da piruku, magram es sityvebi gansxvavebuli azriT ixmarebian, Cven ki gvWirdeba imis gaxazva, rom gogo, magaliTad, swored megobaria da ara Seyvarebuli. 286

amitom ixmareba albaT dRes ase xSirad megobris nacvlad daqaliUda Zmakaci, radgan am sityvebSi eqsplicituradaa mocemuli is damokidebuleba adamianisadmi (anu daZmuri urTierToba), rasac adre sityva megobari gamoxatavda. amJamad TandaTan qarTulSiac (yovel SemTxvevaSi sazRvargareT mcxovrebi qarTvelebis metyvelebaSi) sityva megobari _ ukve mets niSnavs, vidre mxolod sulier megobars. A SeiZleba iTqvas, rom arc-erT sxva sazogadoebaSi ar aris ise gavrcelebuli megobruli urTierToba (wminda megobruli) qalsa da vaJs Soris, rogorc es saqarTveloSia (an, Tu gnebavT, saqarTveloSi iyo 60-ian wlebSi). albaT amitom gaCnda swored qarTul sinamdvileSi amgvari (da- Zmuri) urTierTobis zustad gamomxatveli sityvebis aucilebloba, anu am urTierTobis kategorizaciis aucilebloba. D dabolos, zogadad Tu aranaTesaobrivi urTierTobis gamomxatvel sityvaTvelebs SevadarebT Zvelsa da axal qarTulSi, Semdeg suraTs miviRebT: Zvel qarTulSi, gansakuTrebiT vefxistyaosanSi, moyvares uWiravs centraluri adgili, Tanamedrove literaturaSi ki megobars. sabWoTa periodis sityvaTxmarebaSi xSiria _ amxanagi, romelic SeiZleba am periodis (gansakuTrebiT 20-iani wlebidan 50-ian wlebamde) gasaReb-sityvadac CaiTvalos. amJamad ki megobars Zmakaci da daqali enacvleba, gansakuTrebiT yoveldRiur sityvaTxmarebaSi. Zmadnafici, ZuZumte da ZiZiSvili saerTod gamovida sityvaTxmarebidan, radgan saTanado instituti aRar arsebobs. iklo Zmobilisa da dobilis xmarebis sixSiremac. samagierod yvela am sityvis nacvlad Warbad ixmareba Zmakaci da daqali, rac albaT imis uflebas gvaZlevs, rom isini Cveni drois e.w. gasaRebsityvebad CavTvaloT im sityvebis gverdiT, romlebic zemoT ukve iyo moyvanili qarTuli mediis monacemebis gaTvaliswinebiT. Lia Abuladze, Andreas Ludden Die Schlüsselwörter und das Wortfeld "Freundschaft" im Georgisch Zusammenfassung Die Wörter, die besonders wichtig für die Sprachgesellschaft und ihre Kultur sind, nennt man Key words. Heutzutage versuchen die Wissenschaftler verschiedene Probleme der Kultur anhand der Sprache und ihrer Schlüsselwörter zu erforschen. Jede Epoche hat eine für sie charakteristische Lexik. Es gibt jedoch auch solche Wörter, die, von Generation zu Generation überliefert, uns Hinweise auf bestimmte Erscheinungen der Kultur und Weltanschauung eines Volkes geben können. Zu solchen Wörter gehört das Wort Freund. 287

gavixsenoT akakisY`gamzrdeli~:<br />

`Sen eg saqme me momande, me vizam Sens magivrobas:<br />

an mogiyvan im cxens, an Tavs Sevwirav Sens megobrobas.~<br />

_ eubneba baTu Tavis ZuZumtes.<br />

Zma da megobari akakisTanac sinonimebia:<br />

`mapatia Secodeba rogorc Zmam da megobarma,~<br />

_ ambobs safar-begi baTuze.<br />

saerTod me-19 saukunis literaturaSi mravlad daiZebneba Tavdadebuli<br />

megobrobis magaliTebi (gansakuTrebiT al. yazbegis moTxrobebSi).<br />

dRevandel qarTulSi aranaTesaobrivi mimarTebebis aRmniSvnel sityvaTvelSi<br />

Semdegi sityvebi Sedis: nacnobi, amxanagi, [aseve (Tana)klaseli<br />

da (Tana)kurseli] axlobeli, megobari, Zmakaci, daqali, agreTve Zma da<br />

da.<br />

Zmakaci niSnavs (qeglis mixedviT) karg amxanags, megobars, am sityvam<br />

amJamad Secvala XIX saukuneSi xSirad xmarebuli Zmadnafici (yazbegi),<br />

Zmobili (barnovi, gogebaSvili).<br />

daqali qegl-Si arc aris warmodgenili, imdenad axalia es sityva,<br />

nawarmoebi Zmakacis analogiiT. saliteraturo enaSi misi xmareba Cven ar<br />

Segvxvedria. Tavdapirvelad igi ucxod xvdeboda yurs, mas socialuri<br />

Jargonis ieri dahkravda, radgan misi xmareba ufro provinciul metyvelebaSi<br />

iyo gavrcelebuli.<br />

amJamad es sityva aRniSnavs qal megobars, rogorc qalisas, iseve<br />

kacisasac. faqtiurad misi xmareba Caenacvla dobilis xmarebas, romelic<br />

sakmaod xSiri iyo 50-ian, 60-ian wlebSi.<br />

SeiZleba imitom, rom qarTveli adamianis Semecnebasa da kulturaSi<br />

megobruli urTierToba vaJsa da qals Soris yovelTvis daZmur urTier-<br />

TobasTan iyo gatolebuli, dRes ase Tavisuflad ixmareba es ori, Tavis<br />

fuZeSi ZmisaUda disUSemcveli sityva megobris sanacvlod. ar aris gamoricxuli<br />

agreTve ucxo enebis gavlena: girlfriend, boyfriend inglisurSi da<br />

Freund, Freundin germanulSi ar niSnavs megobars Cveni gagebiT. aq erTi<br />

SemTxveva gvinda gavixsenoT: erTxel erT qarTvel axalgazrdasTan germaneli<br />

stumari iyo Camosuli. saRamos maspinZelma stumari rusTavelis<br />

prospeqtze saseirnod gaiyvana. aq mas jer erTi megobari gogona Sexvda,<br />

gadakocna da stumars rogorc Freundin-i warudgina, Semdeg meore megobari<br />

Sexvda, mere mesame da a.S. bolos gakvirvebulma germanelma hkiTxa,<br />

Sen ra haremi xom ar gyavso.<br />

megobari Freund-isa da Freundin-is pirdapiri Targmania da piruku,<br />

magram es sityvebi gansxvavebuli azriT ixmarebian, Cven ki gvWirdeba imis<br />

gaxazva, rom gogo, magaliTad, swored megobaria da ara Seyvarebuli.<br />

286

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!