enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

30.01.2013 Views

ebiTis niSnad -a sufiqsi gvxvdeba ganurCevlad imisa, sayrden morfemaSi romeli xmovania gauCinarebuli. aRniSnuli gvaris formebSi -a sufiqsis unifikacia jer kidev saSual qarTulSi damTavrebuli Cans, -e bolosar- Ti ki mxolod naSTis saxiT aris SemorCenili. -a sufiqsia warmodgenili iq, sadac sayrden morfemaSi -a xmovani moiazreba: � magra giTxra pirvel xvalme, seni me mWirs raca Wirad (vefx., 126, 4); � romelsaca queyanasa SemiCinoT, Tavi Cemi ara Seviwyalo, anu aRgisrulo sawadeli anu movikla Tavi (am., 202, 5); � Wirni rad aRvZra saCemod, saqmeni rad davimaSe? (T. I, 116, 4); � aseTs saqmesa iqms, Senve Tavsa Semoikra da aRara geSvelos ra (saba, s.s., gv. 27); � RmerTman nu romeli mijnuri daapyras eseTsa unebelsa yofasa guldamwuari da dauTmobeli (vis., 279, 24); � aTas wel versiT SeuvalT, Tu zed dagvixSan karia (vefx., 1379, 4). -a sufiqsia II kavSirebiTis niSani zmnebSi, romelTa sayrden morfemaSic sxva xmovania reducirebuli anda umarcvloa: � aR-Tu-uTqua aRnaTquemi Seni ufalsa RmerTsa Sensa, ara daayeno aRsrulebaÁ misi (sam. Zegl. I, 120); � ukeTu Zalad ara STavacvaT xalaTi ese, imkacvris beri ese qar- TvelTagan (batoniS., II, gv. 176); � da miumcno manca egreT, raTa paemansa Sekrben erTad, da daamÃuan abaRa yaeni da daipyran Ãelmwifoba (q. cx., II, 258, 14); � da samdRvirod RÂnoÁ Jamsa sTulisasa Semsgavsebulad mosulisa SinaT moarTuan msaxurTa monastrisaTa yovelTa erTi sawyavi (ist. sab., 56, 8); � romel gixuaiSnoT mefeT-mefisa winaSe, da gagiSuas mSuidobiT (am., 143, 3). � guli asre dauyenos, egonos Tu Toki abas, erTi rame salaRobo zed xumroba wamoabas (arC., II, 17, 3); viT siTboT vardman yvavili, suni gamosces iama, dabuÃebulman, nazamTrma mÃari aRisxas Wiama (daviTiani, 55.200, 2). Zveli qarTulisagan gansxvavebiT, II kavSirebiTSi -a bolosarTi dasturdeba im zmnebSic, romelTa sayrden morfemaSi -e xmovania gauCinarebuli. moqmedebiTi gvaris formaTa II kavSirebiTis amgvar warmoebaze gadasvla saSual qarTulSi ukve dasrulebulad gamoiyureba. amaze migvaniSnebs aRniSnuli periodis adreul ZeglebSi -a sufiqsis gamovlena yvelgan, sadac, Zveli tradiciisamebr, -e bolosarTi iyo mosalodneli. amis magaliTebi ki mravladaa: � rome damxsna SeWirveba, eSma bilwi asapyre (vefx., 130, 2); 250

� da Tavman mefobisa Tquenisaman, erTi turfa aseTi ram giZRuna, rome kacisa Tualisagan egeTi ara naxul iyoso (am., 198, 9); � anu movkvde anu Sevigna mizezi mwuxarebisa misisa (T. II, 140, 8); � ganvrcxaT samoselni sulTa CvenTani cremliTa mduRariTa (saba, swavl., 188, 582); � avi saqme, avi sityva guliT aRar gaicado, ra ese hqna, daxalasde, nawvelman gamoica do (arC., II, 1126, 4); � dedam ra Svas Ze, pirvelTa WirT aRar moiÃsenebsa (daviTiani, 31. 31, 1); � aramed romelman ara daicvas sawoli TÂsi wmidad, ara jer ars mis Tana daTmena (q. cx., II, 121, 10); � es yvelam SevityeviT, rom, vinc vis mouWras, erTi didi mteroba isic aris (sam. Zegl., I, 307); � Tqva, `naqmari nuTu migZnan, marjve sityva moviaxlo (bes., 56. 66, 3); � vazirT sityva unda Seamowmon da, romeli amjobinon, igi daaskvnan (saba, s.s., 45); � vici, ragind kargada gwvrTna, maSinca mmzer isev mterad (arC., I, 40. 171, 1); � ukeTu ara daiSTo Tavi Seni da ganryvna frTeni sulisa Senisani (saba, swavl., 149, 453). bolo magaliTSi zmnasTan narian mravlobiTSi pird. obieqtia Sewyobili, norma -e bolosarTs moiTxovs kavSirebiTis niSnad. garda amisa, `ryven~ Zireul morfemaSi -e xmovania gauCinarebuli da mainc axali warmoeba gvxvdeba. Tumca `swavlanSi~, religiuri Janris nawarmoebSi, gamomdinare TviT Zeglis xasiaTidan, mosalodneli iyo, Zvel warmoebas SevxvedrodiT. msgavsi SemTxveva arCilTanacaa. Tumca pird. obieqtis mixedviT ricxvSi monacvle zmnasTan mx. ricxvSi mdgari pird. obieqtia Sewyobili: � droa Sevide saunjes Zvelad xel-miuyofelsa, ganvaxvna larTa zardaxSa, gauyo yovlsa sofelsa (arC., I, 142. 69, 2). es cxadyofs imas, rom XVII saukunisTvis moqmedebiTi gvaris zmneb- Tan II kavSirebiTis -a sufiqsiani warmoebis unifikacia ukve didi xnis dasrulebulia. aqa-iq naSTis saxiT Semonaxul -e bolosarTian formebsac zogjer Tavisi safuZveli aqvs. Cven mier Seswavlil saSuali qarTulis ZeglebSi moqmedebiTi gvaris -e bolosarTiani aTiode forma dadasturda. maTi umravlesoba `qmne~ da `iÃsne~ zmnebia da isini `qarTlis cxovrebaSi~ gvxvdeba. juanSeris istoriaSi aseTi 4 zmna moviZieT: � romel ginda Cemgan, me vqmne aw (q. cx., I. 184, 1). 251

� da Tavman mefobisa Tquenisaman, erTi turfa aseTi ram giZRuna, rome<br />

kacisa Tualisagan egeTi ara naxul iyoso (am., 198, 9);<br />

� anu movkvde anu Sevigna mizezi mwuxarebisa misisa (T. II, 140, 8);<br />

� ganvrcxaT samoselni sulTa CvenTani cremliTa mduRariTa (saba,<br />

swavl., 188, 582);<br />

� avi saqme, avi sityva guliT aRar gaicado,<br />

ra ese hqna, daxalasde, nawvelman gamoica do (arC., II, 1126, 4);<br />

� dedam ra Svas Ze, pirvelTa WirT aRar moiÃsenebsa (daviTiani, 31.<br />

31, 1);<br />

� aramed romelman ara daicvas sawoli TÂsi wmidad, ara jer ars<br />

mis Tana daTmena (q. cx., II, 121, 10);<br />

� es yvelam SevityeviT, rom, vinc vis mouWras, erTi didi mteroba<br />

isic aris (sam. Zegl., I, 307);<br />

� Tqva, `naqmari nuTu migZnan, marjve sityva moviaxlo (bes., 56. 66,<br />

3);<br />

� vazirT sityva unda Seamowmon da, romeli amjobinon, igi daaskvnan<br />

(saba, s.s., 45);<br />

� vici, ragind kargada gwvrTna, maSinca mmzer isev mterad (arC., I,<br />

40. 171, 1);<br />

� ukeTu ara daiSTo Tavi Seni da ganryvna frTeni sulisa Senisani<br />

(saba, swavl., 149, 453).<br />

bolo magaliTSi zmnasTan narian mravlobiTSi pird. obieqtia Sewyobili,<br />

norma -e bolosarTs moiTxovs kavSirebiTis niSnad. garda amisa,<br />

`ryven~ Zireul morfemaSi -e xmovania gauCinarebuli da mainc axali<br />

warmoeba gvxvdeba. Tumca `swavlanSi~, religiuri Janris nawarmoebSi,<br />

gamomdinare TviT Zeglis xasiaTidan, mosalodneli iyo, Zvel warmoebas<br />

SevxvedrodiT.<br />

msgavsi SemTxveva arCilTanacaa. Tumca pird. obieqtis mixedviT ricxvSi<br />

monacvle zmnasTan mx. ricxvSi mdgari pird. obieqtia Sewyobili:<br />

� droa Sevide saunjes Zvelad xel-miuyofelsa,<br />

ganvaxvna larTa zardaxSa, gauyo yovlsa sofelsa (arC., I, 142.<br />

69, 2).<br />

es cxadyofs imas, rom XVII saukunisTvis moqmedebiTi gvaris zmneb-<br />

Tan II kavSirebiTis -a sufiqsiani warmoebis unifikacia ukve didi xnis<br />

dasrulebulia. aqa-iq naSTis saxiT Semonaxul -e bolosarTian formebsac<br />

zogjer Tavisi safuZveli aqvs.<br />

Cven mier Seswavlil saSuali qarTulis ZeglebSi moqmedebiTi gvaris<br />

-e bolosarTiani aTiode forma dadasturda. maTi umravlesoba `qmne~<br />

da `iÃsne~ zmnebia da isini `qarTlis cxovrebaSi~ gvxvdeba.<br />

juanSeris istoriaSi aseTi 4 zmna moviZieT:<br />

� romel ginda Cemgan, me vqmne aw (q. cx., I. 184, 1).<br />

251

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!