enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

30.01.2013 Views

vinfrid boederi klasicisturi enobrivi kompetenturoba: Zveli qarTuli nawevari sulxan-saba orbelianis `sibrZne sicruisaSi~ reziume sulxan-saba orbelianisTvis Zveli qarTuli cocxali enis varianti iyo, miuxedavad imisa, rom igi „axali qarTulis" bevr elements Seicavs. es Sesacnobia im niSnebis mixedviT, romelTac sulxan-saba Segnebulad ver iswavlida `Zveli teqstebis kiTxva-Seswavlis~ gziT. amis erT-erTi magaliTia `sibrZne sicruisaSi~ gansazRvrebiTi nawevaris xmareba, romelic arsebiTad iseTivea, rogoric Zvel qarTul prozaSi (rogorc, magaliTad, giorgi merCulis „grigol xanZTelis cxovrebaSi~). aqamdelma mkvlevrebma yuradReba gaamaxviles mxolod gansazRvrebiTi nawevris anaforul gamoyenebaze, romelic tipuria zogierTi evropuli enisTvis. magram yuradReba ar eqceoda iseT SemTxvevebs, magaliTad, roca, miuxedavad anaforuli damokidebulebisa, gansazRvrebiTi nawevari ar ixmareba. Zveli qarTulis gansazRvrebiTi nawevari aris klitikuri forma CvenebiTi nacvalsaxelisa, romelic saxeluri jgufis pirveli Semadgenlis Semdeg dgas (wmidani igi da didebulni da pativcemulni nawilni wmidisa SuSanikisni), da CvenebiTi nacvalsaxeli da nawevari saxeluri jgufis farglebSi erTmaneTis mimarT arian damatebiTi ganawilebis mimarTebaSi. magram aris zogi konteqsti, sadac ver enacvlebian erTmaneTs da mniSvnelobiTa da teqstualuri funqciiT gansxvavdebian. CvenebiTi nacvalsaxelis semantika gamomdinareobs a) sametyvelo situaciaSi monawile pirTa rolidan da b) moubarTan sivrciTi an droiT-teqstualuri siaxlovidan, maSin rodesac nawevari mxolod pirTan mimarTebas gamoxatavs da manZilis opozicia neitralizebulia (kaci ege mas hgavs (igav-arakSi `ori mola~) = kaci, romlis Sesaxeb Sen laparakob; eCo hkar xesa amas (`Zunwi vaWari~) = xe, romelic axla Cven win devs). mesame piris CvenebiTi, magaliTad, sivrciT an teqstualur siSores aRniSnavs teqstis xazze, maSin rodesac mesame piris nawevrian saxels Tavisi antecedenti SeiZleba hqondes uSualod winamaval winadadebaSi, Tu referentis pirvel Semoyvanasa (moxseniebas) da xelaxla Semoyvanas Soris gvaqvs teqstis gardatexa (sazRvari) _ e.i. erTi da imave referentis `heterotopia~ teqstis winamavalsa da erT-erT momdevno nakveTebSi. xelaxla Semoyvanis Semdeg ki am referents amave nakveTSi nawevari akldeba. amitom nawevari teqstis struqturuli profilis gamoxatulebacaa. misi xmareba savaldebulo ar aris maSinac, Tu mocemulia Sesabamisi 162

winapirobebi. sulxan-sabasTan aris bevri, ZiriTadad mokle igav-araki, romlebSic, miuxedavad arsebuli anaforuli damokidebulebisa, nawevari ar vlindeba. am gagebiT nawevris gamoyeneba stilisturi niSan-Tvisebaa. sulxan-saba orbelians ar Cautarebia `axali qarTulis~ xelovnuri `arqaizaciis~ eqsperimenti. nawevris teqstualuri funqcia mis bunebriv enobriv unars ekuTvnis, da nawevris xmarebis safuZvelze unda vivaraudoT, rom imdroindeli ganaTlebulebis ena iyo erT-erTi varianti Zveli qarTulis uwyveti tradiciisa. sulxan-sabas mizani iyo klasicizmi tipologiuri gagebiT: mas uniWo mibaZva ki ar undoda, aramed isev cocxali, `waryvnaTa~ ganSorebis gziT da samagaliTo Zveli teqstebis mixedviT ganaxlebuli ena. 163

vinfrid boederi<br />

klasicisturi enobrivi kompetenturoba:<br />

Zveli qarTuli nawevari sulxan-saba orbelianis<br />

`sibrZne sicruisaSi~<br />

reziume<br />

sulxan-saba orbelianisTvis Zveli qarTuli cocxali enis varianti<br />

iyo, miuxedavad imisa, rom igi „axali qarTulis" bevr elements Seicavs.<br />

es Sesacnobia im niSnebis mixedviT, romelTac sulxan-saba Segnebulad<br />

ver iswavlida `Zveli teqstebis kiTxva-Seswavlis~ gziT. amis erT-erTi<br />

magaliTia `sibrZne sicruisaSi~ gansazRvrebiTi nawevaris xmareba, romelic<br />

arsebiTad iseTivea, rogoric Zvel qarTul prozaSi (rogorc, magaliTad,<br />

giorgi merCulis „grigol xanZTelis cxovrebaSi~). aqamdelma<br />

mkvlevrebma yuradReba gaamaxviles mxolod gansazRvrebiTi nawevris anaforul<br />

gamoyenebaze, romelic tipuria zogierTi evropuli enisTvis.<br />

magram yuradReba ar eqceoda iseT SemTxvevebs, magaliTad, roca, miuxedavad<br />

anaforuli damokidebulebisa, gansazRvrebiTi nawevari ar ixmareba.<br />

Zveli qarTulis gansazRvrebiTi nawevari aris klitikuri forma<br />

CvenebiTi nacvalsaxelisa, romelic saxeluri jgufis pirveli Semadgenlis<br />

Semdeg dgas (wmidani igi da didebulni da pativcemulni nawilni<br />

wmidisa SuSanikisni), da CvenebiTi nacvalsaxeli da nawevari saxeluri<br />

jgufis farglebSi erTmaneTis mimarT arian damatebiTi ganawilebis mimarTebaSi.<br />

magram aris zogi konteqsti, sadac ver enacvlebian erTmaneTs<br />

da mniSvnelobiTa da teqstualuri funqciiT gansxvavdebian.<br />

CvenebiTi nacvalsaxelis semantika gamomdinareobs a) sametyvelo<br />

situaciaSi monawile pirTa rolidan da b) moubarTan sivrciTi an droiT-teqstualuri<br />

siaxlovidan, maSin rodesac nawevari mxolod pirTan<br />

mimarTebas gamoxatavs da manZilis opozicia neitralizebulia (kaci ege<br />

mas hgavs (igav-arakSi `ori mola~) = kaci, romlis Sesaxeb Sen laparakob;<br />

eCo hkar xesa amas (`Zunwi vaWari~) = xe, romelic axla Cven win<br />

devs). mesame piris CvenebiTi, magaliTad, sivrciT an teqstualur<br />

siSores aRniSnavs teqstis xazze, maSin rodesac mesame piris nawevrian<br />

saxels Tavisi antecedenti SeiZleba hqondes uSualod winamaval winadadebaSi,<br />

Tu referentis pirvel Semoyvanasa (moxseniebas) da xelaxla<br />

Semoyvanas Soris gvaqvs teqstis gardatexa (sazRvari) _ e.i. erTi da<br />

imave referentis `heterotopia~ teqstis winamavalsa da erT-erT momdevno<br />

nakveTebSi. xelaxla Semoyvanis Semdeg ki am referents amave nakveTSi<br />

nawevari akldeba.<br />

amitom nawevari teqstis struqturuli profilis gamoxatulebacaa.<br />

misi xmareba savaldebulo ar aris maSinac, Tu mocemulia Sesabamisi<br />

162

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!