enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

30.01.2013 Views

moqmedebis ganmcdelia ara is TviTon, aramed is sxva, viRac sxva. mag.: oWiSis gGmorRvafili gafuda, patGnefi laxalas si qidoitensG, muSenda musG vecilasGni,GmusGvecilasGmuSi namuderqGni (n. xazalia) `zurgze gamonayari Tu gaqvs, batonebi avadmyofobas Sen dagitovebs, rom TviTon mas (TviTonve) ar avnos, TviTon ar avnos Tavisma naqmnarma~; Sdr.: oWi- Sis gGmorRvafili gafuda, patGnefi laxalas si qidoitensG, muSenda eTis (//Tis//is, aTes//Tes//es) vecilasGni... `zurgze gamonayari Tu gaqvs, batonebi avadmyofobas Sen dagitovebs, rom imas(//mas//amas) ar avnos... e. i. pirveli winadadebis mixedviT, Tuki batonebi avadmyofobas ar dagitovebs, TviTonve daziandeba, xolo meore winadadebis mixedviT _ sxva. rac Seexeba danarCen brunvebs, mu dasturdeba naTesaobiTsa (oRond, mxolod ama Tu im TandebuliT) da masze dayrdnobiT Seqmnil specifikur brunvebSi, kerZod, daniSnulebiTSi, mimarTulebiTsa da daSorebiTSi. aq mu met semantikur siaxloves avlens qarTulis Tavi (rus. себя) piris ukuqceviT nacvalsaxelTan: muwkGma qGdanjiruu `TavisTan daawvina~ (Sdr.: TiwkGma qGdanjiruu `imasTan daawvina~); mujguras gorGnsG`Tavisnairs eZebs~ (Sdr.: Tijguras gorGns `imisnairs eZebs~); muSoT gimirinuans `TavisTvis gamoiyenebs~ (Sdr.: TiSoT gimirinuans `imisTvis gamoiyenebs~); muSa iWanuans `TavisTan ixmobs~ (Sdr.: TiSa iWanuans `imasTan ixmobs~); muSe qidiWyGginoTvalua `Tavisgan daiwyo gada- Tvla~ (Sdr.: TiSe qidiWy ginoTvalua `imisgan daiwyo gadaTvla~)... moqmedebiTi brunvis forma mu nacvalsaxels ara aqvs, magram am funqcias nanaTesaobiTari muSiT forma asrulebs 3 da isic avlens garkveul semantikur siaxloves Tavi nacvalsaxelTan: muSiT qimexvadG `TviTon, TavisiT mixvda~, muSiT iguruans `TviTon, TavisiT iswavlis~. am TvalsazrisiT sainteresoa mu nacvalsaxelisgan nawarmoebi kuTvnilebiTi nacvalsaxelic: muSi `Tavisi~ (

Si...) saorientacio punqti metyvelia. am punqtidan mflobeli aRiniSneba mesame piris nacvalsaxeliT (Tena); sagnis mikuTvneba am TvalsazrisiT xdeba (martirosovi 1964:125): badidiq moleFon muSi squa (yifSiZe 1914:10) `berikacma wamoiyvana Tavisi Svili~; mewamaleq muSi Cili…meCxomes qimeCG (iqve, 11) `mewamlem Tavisi coli meTevzes misca~; Cqim muma rdG mangari Zlieri koCi do Zlieri koCi boloSa miFonansGmuSi cxovrebasG(d. Ciqovani) `Cemi mama iyo Zlieri kaci da Zlieri kaci bolomde miiyvans Tavis cxovrebas~; CqinwkGma wesi Teneri renia, ZRabiqG oko acilasia muSi saqomonjova (m. anTia) `CvenTan wesi aseTi ariso, gogom unda gaacilos Tavisi saqmroo~. Cqim jimasGmuSi osurqG enunwyuu bargi do muSi ZrabiqG (a. tufuria) `Cems Zmas Tavisma colma Caulaga tansacmeli da Tavisma Svilma~; WiWe xaniSi ukuli muSi TiSa guutu (yifSiZe 1914:7) `cota xnis Semdeg Tavis saxl- Si gauSva~; midarTG muSi SaraSa (iqve, 10) `wavida Tavis gzaze~; muJams munefiSi sofeli duuRaribebunani, ukuli Sxvado duuWyafuna xirua (iqve, 12) `roca TavianTi sofeli gauRaribebiaT, mere sxvagan dauwyiaT moparva~; biZiskualefi reni, babuSi gamnaryi reno Tena, umravlesobas munefiSi sasaflao uRu (m. anTia) `biZaSvilebi rom arian, babuis STamomavloba, umravlesobas TavianTi sasaflao aqvs; jveSo arZasGFudesGnoRve muSuSi sasaflao do muSuSi samzareulo (m. anTia) `Zvelad yvelas saxlSi hqonia Tav-Tavisi sasaflao da Tav-Tavisi samzareulo~; CxupiS dros TaS vaWirdG, qobali ordG taloniT, irfeli muSuSi drosG, fcxovrendiT kanoniTG (b. jalaRonia) `omis dros ase ar Wirda, puri iyo taloniT, yvelaferi [gvqonda] Tav-Tavis dros, vcxovrobdiT kanoniT~; irkoCqG qiditu muSianqGni do qinoskidG uCinebu kaTawkGmani, babuqGqGmnasxapu cxens do Tenens qgiaTxozG (d. Ciqovani) `yvelam rom datova Tavisianma da rom darCa ucnob xalxTan, babua Semoaxta cxens da amaT gamoekida~... Sdr.: oFvilars FvilGnani, eTiSi tyebisG gofaCGna do boWokefs TisG qimSakirana do stoliSi Tudo muTodvana (n. xazalia) `saklavs rom daklaven, imis tyavs gaSlian da fexebs Sig gaaxveven da magidis qveS dadeben~; TiSi wamali qiFanas muTuni veFuafu (iqve, 6) `misi wamali qveynad araferi iqneba~; xenwifes qemeuRes aTeSi naragadi sityva (iqve, 6) `xelmwifes miutanes amisi naTqvami sityva~ 4 ... maSasadame, rodesac mu nacvalsaxeli saxelobiT, moTxrobiT da micemiT brunvebSi dgas, anu uTandebuloa da zmnasTan Sewyobil pirs aR- 4 uiSviaTesia muSi `Tavisi~ da TiSi//TeSi `misi~, `amisi~ nacvalsaxelTa aRrevis SemTxvevebi: orjginesG ndisG do muSi maFalefcG (yifSiZe 1914:17) `ajobes devsa da Tavis megobrebs~, unda iyos TiSi maFalefcG `mis megobrebs~. amgvari aRreva damaxasiaTebelia qarTuli metyvelebisTvisac. 133

Si...) saorientacio punqti metyvelia. am punqtidan mflobeli aRiniSneba<br />

mesame piris nacvalsaxeliT (Tena); sagnis mikuTvneba am TvalsazrisiT<br />

xdeba (martirosovi 1964:125):<br />

badidiq moleFon muSi squa (yifSiZe 1914:10) `berikacma wamoiyvana<br />

Tavisi Svili~; mewamaleq muSi Cili…meCxomes qimeCG (iqve, 11) `mewamlem<br />

Tavisi coli meTevzes misca~; Cqim muma rdG mangari Zlieri koCi do<br />

Zlieri koCi boloSa miFonansGmuSi cxovrebasG(d. Ciqovani) `Cemi mama iyo<br />

Zlieri kaci da Zlieri kaci bolomde miiyvans Tavis cxovrebas~; CqinwkGma<br />

wesi Teneri renia, ZRabiqG oko acilasia muSi saqomonjova (m. anTia)<br />

`CvenTan wesi aseTi ariso, gogom unda gaacilos Tavisi saqmroo~. Cqim<br />

jimasGmuSi osurqG enunwyuu bargi do muSi ZrabiqG (a. tufuria) `Cems<br />

Zmas Tavisma colma Caulaga tansacmeli da Tavisma Svilma~; WiWe xaniSi<br />

ukuli muSi TiSa guutu (yifSiZe 1914:7) `cota xnis Semdeg Tavis saxl-<br />

Si gauSva~; midarTG muSi SaraSa (iqve, 10) `wavida Tavis gzaze~; muJams<br />

munefiSi sofeli duuRaribebunani, ukuli Sxvado duuWyafuna xirua<br />

(iqve, 12) `roca TavianTi sofeli gauRaribebiaT, mere sxvagan dauwyiaT<br />

moparva~; biZiskualefi reni, babuSi gamnaryi reno Tena, umravlesobas<br />

munefiSi sasaflao uRu (m. anTia) `biZaSvilebi rom arian, babuis STamomavloba,<br />

umravlesobas TavianTi sasaflao aqvs; jveSo arZasGFudesGnoRve<br />

muSuSi sasaflao do muSuSi samzareulo (m. anTia) `Zvelad yvelas<br />

saxlSi hqonia Tav-Tavisi sasaflao da Tav-Tavisi samzareulo~; CxupiS<br />

dros TaS vaWirdG, qobali ordG taloniT, irfeli muSuSi drosG,<br />

fcxovrendiT kanoniTG (b. jalaRonia) `omis dros ase ar Wirda, puri<br />

iyo taloniT, yvelaferi [gvqonda] Tav-Tavis dros, vcxovrobdiT kanoniT~;<br />

irkoCqG qiditu muSianqGni do qinoskidG uCinebu kaTawkGmani, babuqGqGmnasxapu<br />

cxens do Tenens qgiaTxozG (d. Ciqovani) `yvelam rom<br />

datova Tavisianma da rom darCa ucnob xalxTan, babua Semoaxta cxens da<br />

amaT gamoekida~...<br />

Sdr.: oFvilars FvilGnani, eTiSi tyebisG gofaCGna do boWokefs<br />

TisG qimSakirana do stoliSi Tudo muTodvana (n. xazalia) `saklavs<br />

rom daklaven, imis tyavs gaSlian da fexebs Sig gaaxveven da magidis<br />

qveS dadeben~; TiSi wamali qiFanas muTuni veFuafu (iqve, 6) `misi wamali<br />

qveynad araferi iqneba~; xenwifes qemeuRes aTeSi naragadi sityva (iqve,<br />

6) `xelmwifes miutanes amisi naTqvami sityva~ 4 ...<br />

maSasadame, rodesac mu nacvalsaxeli saxelobiT, moTxrobiT da micemiT<br />

brunvebSi dgas, anu uTandebuloa da zmnasTan Sewyobil pirs aR-<br />

4 uiSviaTesia muSi `Tavisi~ da TiSi//TeSi `misi~, `amisi~ nacvalsaxelTa aRrevis<br />

SemTxvevebi: orjginesG ndisG do muSi maFalefcG (yifSiZe 1914:17) `ajobes devsa<br />

da Tavis megobrebs~, unda iyos TiSi maFalefcG `mis megobrebs~. amgvari aRreva<br />

damaxasiaTebelia qarTuli metyvelebisTvisac.<br />

133

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!