30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

magram maTi SerwymiT miiReba Tvisobrivad axali morfema (rogorc formiT,<br />

aseve, semantikiT).<br />

T. uTurgaiZis azriT, funqciadakarguli sufiqsi fuZeSi gadairicxeba<br />

(uTurgaiZe 1983:1-8); Cveni azriT, rogorc wesi, funqciadakarguli<br />

sufiqsi (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) erwymis misive msgavs axal sufiqss<br />

(futkaraZe 1986:138); am mosazrebas amyarebs analogiis faqtebi:<br />

mag., gurulSi -neb (danebi, Zmanebi...) analogiiT gadadis nasesxeb sityveb-<br />

Sic: badiS-neb-i, angeloz-neb-i; asevea, megruli -lef: jima – jimalefi,<br />

Sdr., indoevropuli nasesxoba: nosa – nosa-lef-i... garda amisa, -n fuZe-<br />

Si rom iyos Sesuli, is mxolobiTSic iqneboda warmodgenili. asevea kauzativis<br />

niSnebic da sxv. fuZesTan mirTulad unda ganvixiloT, ZiriTadad,<br />

saderivacio afiqsebis rolSi movlenili segmentebi (gul-ad-i, xis...),<br />

an Zveli, funqciadakarguli afiqsebi (mama – mam-r-i).<br />

-isad/-iSoT, -isa/-iSa tipis morfemuli jgufis wevrebi inarCuneben<br />

TavianT semantikas, magram maTi gaxleCa SeuZlebelia. arqaul<br />

qarTulSi, zanur Tu fxour kiloebSi daniSnulebas Tu mimarTulebas<br />

damoukideblad ver gamoxatavs verc kuTvnilobiTobis gamomxatavi -is da<br />

verc mxolod -a/-ad segmentebi (mxedvelobaSi ar miiReba rTuli<br />

morfemis cveTiT miRebuli alomorfi 21 ). vfiqrob, ufro logikuria maTi<br />

ganxilva erTian Sedgenil morfemad; Sesabamisad, brunvaTa ZiriTadi<br />

formebi ase SeiZleba warmovadginoT: fuZe-isa 22 , fuZe-isad.<br />

21 mag., svanurSi nanaTesaobiTari viTarebiTis rTuli iS-d formanti, sxva brunvis<br />

niSnebis msgavsad, SeiZleba gamartivdes; ikargeba -d: bq.: jiml-@S < jiml-@Sd<br />

`ZmisTvis~; lSx.: zarul-iS (< zarul-iSd) `mzareulisTvis~; RerT-aS <<br />

RerT-aS-d `RvTisTvis~ (vimowmebT v. Tofurias masalas); Sdr. CantlaZe<br />

1998:93.<br />

22 arqaul samwignobro qarTulSi mimarTulebiTi brunva moepoveba mxolod adamianis,<br />

uflisa da angelozis aRmniSvnel sityvebs. amis miuxedavad, zog avtors<br />

is, rogorc meoreuli brunva, saerTod ar Seaqvs brunvaTa paradigmaSi (sarjvelaZe<br />

1997:25-35), zogs ki sakuTar saxelTa brunvebSi Seaqvs, sazogado saxelebisaSi<br />

ki _ ara (r. saRinaZe 2008:54, 55). mimarTulebiTi saerTo-qarTveluri<br />

brunvaa; Sesabamisad, is warmodgenili unda iyos qarTveluri brunvebis yalibTa<br />

rigSi. megrul-Wanuris viTareba aCvenebs, rom arqaul samwignobro enaSi fuZeisa<br />

yalibis povniereba uflisa da adamianis aRmniSvnel sityvebTan gardamavali<br />

viTarebis amsaxvelia: saerTo-qarTvelurSi fuZe-isa realizdeboda yvela tipis<br />

saxelTan; arqaul samwignobro enaSi _ adamianisa da uflis aRmniSvnelTan,<br />

Semdeg ki sul ikargeba. Sdr.: naTesaobis (kuTvnilobis) formasTan msgavsi<br />

dinamika Cans sxva SemTxvevebSic; mag.: zeda, Sina Tandebulebi Tavdapirvelad<br />

mxolod naTesaobiTTan vlindeboda; arqaul samwignobro enaSi _ naTesaobiTTan<br />

mxolod adamianis aRmniSvneli saxelebia warmodgenili; bolos ki naTesaobi-<br />

Tiani varianti sul daikarga (ix., agreTve: t. futkaraZe 1986:108-109).<br />

120

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!