enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

30.01.2013 Views

gvisturi xatis agebisas safuZvlad mxolod misTvis damaxasiaTebeli sintaqsur-semantikuri algoriTmi udevs~ (ivaniSvili 2005:6). saukuneTa siRrmeSi savaraudo amosaval formaTa kvlevisas did dabrkolebas qmnian is nasesxebi sityvebi, romelTac aqvT regularuli fonemaTSesatyvisobani qarTvelur enebSi; gansakuTrebiT rTulia viTareba maSin, rodesac gasaanalizebelia e.w. identur SesatyvisobaTa Semcveli leqsemebi. zurab sarjvelaZis moRvaweobis droisTvis qarTvelologiaSi araerTi problema idga; yvelaferi arc dResaa mogvarebuli, magram J rom saerTo-qarTveluri fonematuri sistemis Semadgenel komponentad unda vivaraudoT, revaz abaSias Sromebis Semdgom ukve saeWvo aRar unda iyos; maSin ki sruliad sapirispiro Tvalsazrisi (TinaTin goniaSvilisa) iyo gabatonebuli da, TavisTavad cxadia, gansxvavebulad warmogvidgeboda fuZe-enis savaraudo fonetaqtika. dRemde araa sabolood gadawyvetili, agreTve, mJReri faringalis arsebobis sakiTxi winareqarTul enaSi. cxadia, zemoaRniSnuli da sxva araerTi problemis gamo, Zalze garTulda muSaoba qarTvelur enaTa etimologiur leqsikonze, magram man mainc ixila mzis sinaTle 1991 wels avtorTa saocari Zalisxmevisa da uangaro Tavganwirvis wyalobiT. prof. hainc fenrixTan TanamSromlobiT Seqmnili didebuli naSromi gamoqveynebisTanave bibliografiul iSviaTobad iqca da lingvistTa, folkloristTa, eTnologTa, arqeologTa, istorikosTa Tu student-aspirantTa moTxovniT qarTvelma da germanelma kolegebma kvlav gaagrZeles muSaoba am mimarTulebiT _ dazustda bevri adrindeli etimologia mogvianebiT gamoqveynebuli naSromebisa Tu samecniero konferenciebze wakiTxuli moxsenebebis mixedviT. avtorTa sasaxelod unda iTqvas, rom sxvisi arc erTi faseuli migneba maT uyurad- Rebod ar dautovebiaT, amitomac saanalizo naSromi mxolod samecniero gamokvlevad ki ar aRiqmeba, aramed, Tavisi mniSvnelobiTa da kolegebisadmi keTilganwyobilebiT aRsavse damokidebulebis gamo, 1350-ze meti arqetipis Semcveli 815-gverdiani publikacia Cven warmogvidgenia erTgvar etimologiur enciklopediad. zurab sarjvelaZes xSirad hqonia mwvave kamaTi sapirispiro SexedulebaTa avtorebTan da amitom garedan mayurebeli TvalisTvis zogjer TiTqos Zalze mkacr kritikosadac ki gamoiyureboda xolme, magram es mxolod erTi SexedviT _ mas arasodes aravin SesZulebia SedarebiT naklebi ganswavlulobisa an niWis gamo _ yvelani vuyvardiT, magram, Tu vinmes mainc `mtrad~ miaCnda, es Tavad im vinmes problema iyo da ara sarjvelaZisa. ai, rogori `mkacri~ iyo is Tavisi oponentebis mimarT: `am leqsikons mohyva garkveuli gamoxmaureba rogorc CvenSi, ise ucxoeTSi. CemTvis uaRresad faseulia ediSer WeliZis sakmaod vrceli recenzia, 12

omelSic gamoTqmulia mkacri, magram samarTliani SeniSvnebi, didad sasargeblo ara marto CemTvis, aramed yvelasTvis, vinc leqsikis Seswavlas mihyofs xels~, _ werda zurab sarjvelaZe 2001 wels. sakmaod rTulad idga sakiTxi gviandeli epoqis fuZe-enaSi grZel xmovanTa savaraudo arsebobis Sesaxeb. mas Semdeg, rac gamoqveynda Tamaz gamyreliZisa da givi maWavarianis `sonantTa sistema da ablauti qarTvelur enebSi~, romelSic sagangebodaa dasabuTebuli sigrZis sxvadasxva safexuris arseboba ara mxolod svanurSi, rasakvirvelia, sadac savaraudo iyo, Tavisuflad SeiZleboda arqetipTa esa Tu is xmovani warmodgeniliyo Sesabamisad, magram sakiTxi did problemad iqca `qarTvelur enaTa etimologiuri leqsikonis~ avtorTaTvis _ germaneli kolega kategoriulad uaryofda grZeli xmovnebis arsebobas saerTo-qarTvelur enaSi, amitom qarTvelma Tanaavtorma erTgvarad daTmo Tavisi poziciebi da `dakmayofilda~ orive gamocemis winasityvaobebSi warmodgenili gancxadebebiT: `aseTi naSromi gonivruli kompromisebis gareSe ar SeiZleba Seiqmnas, rac, bunebrivia, avtorebs Soris calkeul sakiTxebze azrTa sxvadasxvaobas gulisxmobs (fenrixi, sarjvelaZe 2000:32)... sabolood araa gadawyvetili fuZe-enaSi grZel xmovanTa arsebobis sakiTxi. miuxedavad imisa, rom am naSromSi Cven ar vasxvavebT gviandel saerToqarTvelur doneze grZel da moklexmovnian variantebs, srulebiT ar gamoiricxeba maTi arsebobis SesaZlebloba~ (iqve 25). dRes Cvenma zogma kolegam sapaeqrod aqcia giorgi klimovis meTodi, erTi mxriv, saerTo-qarTveluri, xolo, meore mxriv, qarTul-zanuri erTianobis savaraudo epoqaTa doneebis Sesaxeb. saanalizo leqsikonis rogorc qarTul, ise germanul publikaciebSi, yvela etimologiis Sem- TxvevaSi, amosavalia didi enaTmecnieris gerhardt deetersis sqema, romlis Tanaxmadac diferenciaciis procesSi fuZe-enas yvelaze adre gamoeyo svanuri. amitomac, sruliad bunebrivia, rom, Tu ama Tu im leqsemis Ziri dRes dasturdeba svanurSi, misi arqetipi unda daiSvebodes saerTo-qarTvelur doneze, xolo Tu ara _ maSin is unda CavTvaloT qarTul-zanuri erTianobis epoqis monacemad. vinc g. deetersis sqemas ar eyrdnoba, TavisTavad cxadia, mas Sedegebic gansxvavebuli eqneba. Cveni azriT, am ori donis gamoyofa qarTveluri leqsikis istoriul-SedarebiTi meTodiT Seswavlisas bevr dabrkolebas gvixsnis, Tumca msjeloba SesaZloa zogjer pirobiTic gamogvivides. qarTul-megrullazur leqsemaTa urTierTSepirispirebisas savaraudo arqetipi SeiZleba Seicvalos mas Semdeg, Tu kvlevas gavagrZelebT am mimarTulebiT da svanurSic davadasturebT mosalodnel Zirs. rasakvirvelia, aseT Sem- 13

gvisturi xatis agebisas safuZvlad mxolod misTvis damaxasiaTebeli<br />

sintaqsur-semantikuri algoriTmi udevs~ (ivaniSvili 2005:6).<br />

saukuneTa siRrmeSi savaraudo amosaval formaTa kvlevisas did<br />

dabrkolebas qmnian is nasesxebi sityvebi, romelTac aqvT regularuli<br />

fonemaTSesatyvisobani qarTvelur enebSi; gansakuTrebiT rTulia viTareba<br />

maSin, rodesac gasaanalizebelia e.w. identur SesatyvisobaTa Semcveli<br />

leqsemebi.<br />

zurab sarjvelaZis moRvaweobis droisTvis qarTvelologiaSi araerTi<br />

problema idga; yvelaferi arc dResaa mogvarebuli, magram J rom<br />

saerTo-qarTveluri fonematuri sistemis Semadgenel komponentad unda<br />

vivaraudoT, revaz abaSias Sromebis Semdgom ukve saeWvo aRar unda iyos;<br />

maSin ki sruliad sapirispiro Tvalsazrisi (TinaTin goniaSvilisa) iyo<br />

gabatonebuli da, TavisTavad cxadia, gansxvavebulad warmogvidgeboda<br />

fuZe-enis savaraudo fonetaqtika.<br />

dRemde araa sabolood gadawyvetili, agreTve, mJReri faringalis<br />

arsebobis sakiTxi winareqarTul enaSi.<br />

cxadia, zemoaRniSnuli da sxva araerTi problemis gamo, Zalze<br />

garTulda muSaoba qarTvelur enaTa etimologiur leqsikonze, magram man<br />

mainc ixila mzis sinaTle 1991 wels avtorTa saocari Zalisxmevisa da<br />

uangaro Tavganwirvis wyalobiT. prof. hainc fenrixTan TanamSromlobiT<br />

Seqmnili didebuli naSromi gamoqveynebisTanave bibliografiul iSviaTobad<br />

iqca da lingvistTa, folkloristTa, eTnologTa, arqeologTa, istorikosTa<br />

Tu student-aspirantTa moTxovniT qarTvelma da germanelma<br />

kolegebma kvlav gaagrZeles muSaoba am mimarTulebiT _ dazustda bevri<br />

adrindeli etimologia mogvianebiT gamoqveynebuli naSromebisa Tu samecniero<br />

konferenciebze wakiTxuli moxsenebebis mixedviT. avtorTa sasaxelod<br />

unda iTqvas, rom sxvisi arc erTi faseuli migneba maT uyurad-<br />

Rebod ar dautovebiaT, amitomac saanalizo naSromi mxolod samecniero<br />

gamokvlevad ki ar aRiqmeba, aramed, Tavisi mniSvnelobiTa da kolegebisadmi<br />

keTilganwyobilebiT aRsavse damokidebulebis gamo, 1350-ze meti<br />

arqetipis Semcveli 815-gverdiani publikacia Cven warmogvidgenia erTgvar<br />

etimologiur enciklopediad.<br />

zurab sarjvelaZes xSirad hqonia mwvave kamaTi sapirispiro SexedulebaTa<br />

avtorebTan da amitom garedan mayurebeli TvalisTvis zogjer<br />

TiTqos Zalze mkacr kritikosadac ki gamoiyureboda xolme, magram es<br />

mxolod erTi SexedviT _ mas arasodes aravin SesZulebia SedarebiT<br />

naklebi ganswavlulobisa an niWis gamo _ yvelani vuyvardiT, magram, Tu<br />

vinmes mainc `mtrad~ miaCnda, es Tavad im vinmes problema iyo da ara<br />

sarjvelaZisa. ai, rogori `mkacri~ iyo is Tavisi oponentebis mimarT: `am<br />

leqsikons mohyva garkveuli gamoxmaureba rogorc CvenSi, ise ucxoeTSi.<br />

CemTvis uaRresad faseulia ediSer WeliZis sakmaod vrceli recenzia,<br />

12

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!