30.01.2013 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

warmoudgenelia -ad > -d procesi. 10 ufro logikuria mosazreba beTlem-d<br />

tipis saxelebSi calTanxmovniani arqauli sufiqsis arsebobis<br />

Sesaxeb (Ciqobava 1956); Sdr., sxva calTanxmovniani sufiqsebi: -s: kac-s; -<br />

l-: Tovs - Tov-l-i; -r-: wux-s - mwux-r-i, mama - mam-r-i...). 11<br />

-ad/-da.<br />

-ad sufiqsis istoriis Sesaxeb ori ZiriTadi mosazrebaa:<br />

1. -ad miRebulia -a da -d sufiqsebis SerwymiT;<br />

2. -ad erTiani sufiqsia, romlis cveTiTaa miRebuli -a; mag., h.<br />

fogtis hipoTezaze dayrdnobiT, k. danelia aviTarebs mosazrebas, rom<br />

uZveles (V saukunis uwinares) qarTulSi ori damoukidebeli brunva<br />

arsebobda; am brunvebis niSnebi -d da -ad (> a) mogvianebiT erTmaneTSi<br />

airia (danelia 1998:502, 504-510).<br />

vfiqrob, gasaziarebelia pirveli mosazreba, vinaidan, faqtia, rom<br />

adreul periodSi mimarTulebiTis funqciiT paralelurad dasturdeboda<br />

-a da -d morfemebi; garda amisa, igive a segmenti gvidasturdeba -as<br />

10 aralogikurad migvaCnia *befSE-ad > befSE-d da *marem-iS-ad > marem-iSd<br />

procesebis daSveba.<br />

11 igive -d Cans aWarul, maWaxlur, livanur, imerxeul kiloebSi dadasturebul<br />

ZirT ( xvalindeli; a. SaniZe); aqac<br />

xom ar aris SemorCenili mimarTulebiTobis gamomxatveli saerTo-qarTveluris<br />

-d sufiqsi, romelic, svanuri formebis msgavsad, daerTvis –in segments: -in+d<br />

(maS-in – *maS-in+d: maSind-ul-i – maSindula, maSind-el-i; guSin - guSin-d:<br />

guSinduli – guSindulad > guSindula; wuxandeli – wuxandula... xvalindeli;<br />

analogiiT: mermindeli, winandeli...)? qarTveluri dialeqturi masalac<br />

gvafiqrebinebs, rom es zmnisarTebi kompozitebisgan ar unda momdinareobdes;<br />

kerZod, zmnisarTSi Cans saerTo-qarTveluri Tu arqauli brunvis niSnebi (-an, -<br />

d, -in, -is, iS...), xolo drois mimaniSnebeli zedsarTavis mawarmoebeli SeiZleba<br />

iyos warmomavlobis sufiqsi: -el-/-ar-/-er-; Sdr.: zanuri – goRan/goRa `guSin~;<br />

Sdr.: laz.: Roman, arqauli salit. qarTuli: ZoRan `guSinwin~, xevsuruli:<br />

ZoRan/ZoRans `amaswinaT, sami-oTxi dRis win~; axali salit. qarTuli: waRan ><br />

weRan... da: goRan-er-i, ZoRan-d-eli (xevs.), `guSindeli~. amdRa `dRes~ da<br />

amdR-ar-i `dRevandeli~; Wumani/Wuman/Wume `xval~ da Wumaneri/Wumaneri<br />

`xvalindeli~; geRani `zeg~ da geRan-er-i `zegindeli~; woxole '`win~, `adre~<br />

da woxoleni/woxoleiani `winandeli~... Sdr.: svanuri: lKT `guSin~ da laTaS<br />

`guSindeli~; ladeR `dRe~, ladi/ladeRi `dRes~ da lad-iS `dRevandeli~;<br />

mHx@r `xval~ muxr-iS `xvalindeli~; mHx@reCex@n (< *mHx@r-eS-xan) `zeg~ da<br />

muxareCxan-iS `zegindeli~... sakiTxi Semdgom Seswavlas saWiroebs.<br />

116

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!