GAVARO - Cindy

Tom Sawyer, sed plimulto el la tradukoj de tiu-ĉi aventura historio
obskurigas la fakton ke la originalo estas parte verkita en usona(j)
dialekto(j). Tiu aŭtoro eĉ tiel majstre studis kaj regis la arton de
ekzakta redonado de popolaj dirmanieroj kaj lingvodevioj, ke li
teksis en daŭrigo de la ĵus menciita romano, nome en Huckleberry
Finn ne malpli ol 6 tiutempajn idiomojn ! Tio kompreneble formas
timigan obstaklon al fidela tradukado el la angla al aliaj lingvoj,
sed la afero ankoraŭ eblas en tutkoina versio, kun iom da
modlada lerteco, sen pro tio malutili al la rakonto mem.
Male, rilate al lia Pudd’nhead Wilson en kiu abundas käj dialekto
käj slango apud normala angla, la tasko iĝas jam tiel malfacila ke
tradukoj de tiu libro apenaŭ ekzistas. Sed la kronon de beletra
ĵonglado per malsamaj sociolektoj, en la longa listo de Twainromanoj,
tamen forkaptas laŭ mi A Connecticut Yankee at King
Arthur’s Court (“Jankio el Connecticut en la Kortego de Reĝo
Arturo), kiu romano havigis al nia satiristo la okazon, unue por
filozofadi pri la homa naturo kaj la malmoraleco de la homa socio,
kaj due por konfronti ne nur la jamajn normalan, dialektan, kaj
slangan lingvaĵojn, sed krome … mezepokan anglan. Kaj ĉi-foje en
tia maniero, ke oni plu ne kapablas traduki la tuton per
homogene oficiala lingvo, sen sambate kripligi ankaŭ la rakonton
mem !
Estas do denove ne mirige, ke kompletaj tradukoj de tiu tre
speciala verko apenaŭ ekzistas kaj ke ĝi en praktiko ne estas
konata ekster la anglalingva kulturo, se fari escepton pri iuj
drastaj resumoj kaj re-rakontoj kaj liberstila filmigo. La defio por
traduk-arto estas tie-ĉi ja kolosa. Tamen, nia internacia
planlingvo nun disponas, en principo, la bezonajn atutojn por
realigi ĝuste tion antaŭ kio eĉ plej fleksebla naturlingvo kapitulacias.
Pro tio mi elektis la “Jankion” por fari modestan
tradukproveton je mallonga fragmento 16 , prefere al la “Pudingokapo”
kvankam tiu-ĉi lasta romano estas la pli interesa el pure
slangoteknika vidpunkto.
Oni do povas diri ke mia jena projekto ofertas instrumenton, ne
nur al verkistoj kaj tradukistoj, por ataki ĝis nun neatakeblan
faceton de literaturo, sed ankaŭ al lingvistoj por realigi en sia fako
tiun ĝis nun tute neglektitan ĉapitron de kompara lingvostudado:
kompara slangostudo !
34
16. Legu “ La Sankta Fontano” en mia “Arkaika Esperanto, la Verda Pralingvo”.