GAVARO - Cindy

alveno de natura kreado “en la stratoj”. Por havigi paroltubon al
lingvaĵo el “proletara” ks. medioj, kaj por plenigi multe da “truoj”
en niaj tradukaj Esperanto-vortaroj. Ja, ĉu ne estas mokridige legi
(ekzemple) en la vortaro Nederlanda-Esperanto de Drs.
MIDDELKOOP — cetere tre laŭdinda kompilaĵo — ke plee (kakejo)
estas “netralavebla necesejo” ? Tio ja estas difino, sed ne traduko !
Ankaŭ neniom utilus metode provizi koncernajn vort-radikojn per
la afiksoj fi- kaj aĉ- . Unue, tiuj svarme troabundus en koncerna
teksto, fuŝante la efikon, kaj due ili tute ne kovrus la celatan
etoson, ĉar estas ne necese — se preni “La Lukto” kiel ekzemplon
el la Krestomatio — kun “fia kantistino” kaj “aĉa buĉisto” ke oni
tie havas aferon, sed jes kun kolorplenaj simeristino kaj kun
buĉoko, en la franca originalo respektive nomataj goualeuse kaj
chourineur — anstataŭ koinee chanteuse kaj boucher. Tiaj
elementoj ja estas supozataj rajdi sur la lango de subsociaj kastoj
kaj posedi koloron de spico kaj trivialeco, kiaj ne hejmas en
koinea buŝo. El aplikado de nuraj fi- kaj –aĉ do ne rezultas la
bezona ŝoka kontrasto, kun humura kromaromo.
Kompreneble, estas neniu devigo por koineon parolantaj homoj
lerni kaj uzi mian Gavaron, kiam ili konscie reprezentas nian
“fundamentan” asocion; ne antaŭ varbotaj skeptikuloj, ne en deckonduta
rondo, ne antaŭ siaj infanoj aŭ lernantoj, ne se oni
ankoraŭ troviĝas en la stadio de komencanto. Ili certe ne bezonas
lerni ĝin aktive, ĉar ili jam povus — pro legado de tiaspeca
literaturo — pasive ekscii, kaj pro kunteksto kompreni, vortojn
kiaj estas la supre menciitaj aŭ kiaj miaj vastigaj hando, kalbo,
pinĉi, knoci, repa, sfoboda (mano, hundo, ŝteli, batali, morta,
libera). Tiu pasiva scieto estos, se ili preferas, maksimume
aplikota aŭ aplikebla en specialaj cirkonstancoj, kiujn
naturlingvaj vortaroj signas “s(lango), t(riviale), f(amiliare)”, aŭ
simile: por spici la kon-versacion, kiam ili certos ke la
kunparolanto scipovas aldoni citilojn ĝustatempe.
Tiel skribis mia karmemora amiko, la filologo O.B. FAHLKE, en
letero: “Se ni fakte volas, ke Esperanto iĝu taŭga idiomo ankaŭ
por ĉiu profana dirado en familio, inter amikoj post glaso da
brando, inter nozems kaj provo’s kaj hippies 15 , por vagantoj kaj
ĉaret-kondukistinoj en la parko, plue por rakontado de spritaĵoj,
ĉagrenvortoj, blasfemado kaj tiel plu, tiukaze oni transformu la
enue ceremonian amelkoluman lingvon en pikviglan esprimilon.”
28