You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kompreneble estis ne nur romanoj aŭ teatraĵoj kiuj sisteme aplikadis<br />
la popolan slangon, sed ankaŭ poetaĵoj. Proksimiĝe al la 20-a<br />
jarcento tiel okazis proliferado de parizmodelaj kanzonoj el<br />
varieteoj kaj café-concert kies rolon baldaŭ transprenos gramofondiskoj<br />
kaj filmoj, kaj tiuj-ĉi eĉ abunde. La deca burĝo ja spertas<br />
tiujn distraĵojn kiel specon de katarso en kiuj la aŭdataj kaj<br />
vidataj krudaĵoj iel senkatenigas liajn primitivajn instinktojn —<br />
samtempe ilin ankaŭ ekscitante — donante impreson pri liberiĝo<br />
el la karceriga “bonmora” mondo ĉirkaŭa.<br />
Estus do eraro espekti ke ĝenerala plialtiĝo de la vivonivelo en<br />
plene industriigitaj landoj de nia propra tempo malkonstruus kaj<br />
komplete elradikigus aktive uzatan slangon en sia 19-jarcenta<br />
krimula vesto, favore al la sola koineo. Vere, provincaj kaj agrokultivaj<br />
regionoj perdiĝis, kune kun siaj rabistoj, kaj do ankaŭ la<br />
slango en krimula kadro, igante la lingvaĵon vegetadi ĉe migrantaj<br />
brokantistoj kaj foirvojaĝistoj. Estas cetere ĉe posteuloj de ĉi-lastaj<br />
en Flandrujo ke mi mem iam lernis buŝplenon da tiaj “sekretaj<br />
vortoj”. Sed nia moderna epoko centrigas ĉion en la moloĥaj<br />
ventroj de teknike, ekonomie, kaj sociologie ŝvelegintaj urbegoj.<br />
Estas en tiuj centroj ke slango en ĉiuj ĝiaj aspektoj, käj krima käj<br />
alia, por tiel diri renaskiĝis. 8<br />
La ĉefrolon en tio sendube ludis kaj ludas Usono, pro diversaj<br />
motivoj: estas tie ke la modernaj urbegoj unue kaj supermezure<br />
elkreskis; estas tie ke enmigris sennombraj aventuristoj kaj<br />
fuĝantoj el ĉiuj landoj, popoloj, kaj rasoj, allogataj de promeso je<br />
sukceso en la “Nova Mondo”; estas tie ke novmodaj bandoj —<br />
mafiaj gangsteroj — organizis sin grandskale en “sindikatoj”, la<br />
gildoj de moderna tempo. Ilia krimslango muldiĝis ën kaj prö<br />
modernmetoda kontrabandado (de alkoholaĵoj kaj narkotaĵoj kaj<br />
armiloj), ĉantaĝa sistemo de “protektado” je entreprenoj kaj<br />
komercaj butikoj, ekspluatado de amuzejoj, prostituejoj, monludejoj,<br />
vetkuroj kaj tiel plu. Ĉio-ĉi tro bone konata por detaligi —<br />
la legendaj nomoj de Al CAPONE kaj FBI estas plene elvokaj.<br />
Sed konekte kreskis kaj ĝeneraliĝis ĉiuj aliaj specoj de slango pro<br />
la rapida, eĉ fulme rapida, moderna disvastigado de novaĵoj pere<br />
de gazetaro, radjo, kaj niatempe televizio kaj la Interreto. Ili facile<br />
enpenetras nian ĉiutagan vivon, eĉ nian privatan hejmon, sub<br />
masko de laŭmodaj esprimoj. Mi farus gravan neglekton, ne<br />
24<br />
7. “Fuŝita Eksperimento” – 4.7<br />
8. “Ebria Konfeso” (4.4) kaj “Amo de Piĉulino” (4.2) en la Krestomatio.
Change language