GAVARO - Cindy

identigi ilin ĉar, kiom ajn organizita slango estu kelkafoje — kun
propra fonologio, propra sintakso, propra morfologio — kaj kiom
ajn en akompano de dialekto, ĝi neniam konsistigas memstaran
lingvon disde la koineo. Aliturne: slango kapablas ekzisti kaj vivi
nur en la kadro de kaj sur la fundamento de la norma lingvo; sen
tiu ĝi tuje malaperus. Tio ne validas por dialektoj.
1.2 Kiel ĝi estiĝas ?
Plej ofte uzata “teknika” rimedo por krei slangon estas anstataŭigo
de malagrabla vorto per alia pli plaĉa (eufemismo), aŭ malpli forta
(disfemismo). Diris John BROPHY rilate al la Unua Mondo-milito:
“Iom el la teruro malaperis kune kun la falsa gloro de la milito,
kiam la soldatoj decidis nomi sian ŝtalkaskon “ladoĉapelo”, sian
bajoneton “dentopikilo”, sian tranĉean fosilon “porkoŝovilo”, kaj
murdegan bombadon “ataketo”. Tiun teknikon oni trovas en
esprimoj kiaj: “piedbati la sitelon” (laŭ angla to kick the bucket) =
morti; “lia cerbo estas najlita” (laŭ germana sein Gehirn ist vernagelt)
= li estas stulta; “estos via festotago” (laŭ franca ce sera ta
fête) = malfeliĉon al vi; “porti ĝardenon sur la ventro” (laŭ
nederlanda een tuin op zijn buik hebben) = esti entombigita.
Tiajn-ĉi vortojn aŭ vortludojn oni nomas ankaŭ “efemerismoj”, tial
ke ili same facile forgesatas kiel ili kreatis. Slangaĵoj ĝeneralregule
estas ja aferoj de estanteco kaj por la estanteco, modaĵoj,
kvankam oni renkontas ilin en kvazaŭ ĉiuj historiaj epokoj kaj en
ĉiuj organizitaj lingvoj. Pro tio regas ioma polemiko inter fakuloj
ĉu slango evoluas rapide aŭ ne rapide. Oni povas ja liveri materialon
kiel pruvon por kaj kontraŭ. Ni traktu kelkajn el tiuj
argumentoj.
1- Slangaĵo de unu generacio ne malofte iĝas tute ĝuste koineaĵo
(foje eĉ beletraĵo!) de la sekvanta, pro la senĉesa ripetado, inverse
kiel deca vorto povas estiĝi maldeca post forpaso de jaroj.
Ekzemplo: la nuna dica aarzelen (heziti) origine signifis “anusumi”
(iri malantaŭen, malkuraĝiĝi) dum tronie (vizaĝaĉo) signifis tutsimple
nur “vizaĝo” en la tempo de VONDEL (17-a jarcento).
2 - Kiam iu metio malaperas — ofta fenomeno en nia daŭre pli
teknologia mondo — tiam ĝia specifa nomenklaturo, kaj ĝia
ĵargono kune, sporade persistas en la ĝenerala lingvo en la kadro
de metaforaj esprimoj, pri kies fakta kaj konkreta signifo origina
nunaj uzantoj plu ne konscias. Grupo kaj ilaro ja kune perdis
sian signifon por la popolo. Ekzemplo: to rig prices en la angla
12