Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

2. Kapitulua Aminak
eratorritako estekatzaileak ere arrakasta handia izan dute, substratu gisa N-metaloiminak
erabili direnean. 37 Horregatik, efedrina, pseudoefedrina eta 9 estekatzaile moduko
aminoalkoholen portaera ikertzea erabaki genuen. 9 Estekatzailea sintetizatzeko,
(1R,2S)-(-)-efedrinatik abiatu ginen eta base bezala K2CO3-a azetonitrilotan, NaH-a
THF-tan edo KOH-a DMSO-tan erabili genituen, MeI-a metilazioa burutzeko erreaktibo
modura aukeratu genuelarik. Baina egindako saikuntza batean ere, ez genuen lortu
produktu metilatua. Hau dela eta, substratutzat (1R,2S)-(–)-N-metilefedrina hartu
genuen. Hau, THF-tan NaH-z desprotonatu genuen 2 orduz eta segidan, MeI-a gehitu
genuen inguruneko tenperaturan 16 orduz mantenduz (2.18 Eskema). Honela, zutabe
kromatografiaz purifikatu ondoren, 9 aminoalkohola etekin altuaz lortu genuen (%93).
Ph
CH 3
HO N(CH 3) 2
a, b
Ph
CH 3
H 3CO N(CH 3) 2
9 %93
Erreaktiboak eta baldintzak: a) NaH, THF, 2o; b) MeI, i.t., 16o.
2.18 Eskema
Hexanotan disolbatutako 9 estekatzaileaz eta MeLi-z osatutako disoluzioari, 1a
iminaren disoluzioa –78 o C-tan gehitu zitzaionean, (S)-2a amina lortu genuen.
Konfigurazioa oraingo honetan, (–)-esparteina edo bis(oxazolinak) erabiltzerakoan
lortzen denaren kontrakoa da, enantioselektibitateak ertainak izanik (%34-ko es, 2.5
Taula 18 sarrera). Alderantzizko adizioak, hots, iminaz eta estekatzaileaz osatutako
disoluzioaren gaineko organolitikoaren adizioak, enantiomeria-soberakin baxuagoa
eman zuen (19 sarrera).
2.3 Irudian azaltzen den moduan, dagozkien trantsizio-egoeren egituren arabera,
iminaren bi aurpegi enantiomerikoak ezberdintzen dira. Horretan oinarrituz, azal daiteke
9 estekatzaile kirala erabiltzen denean, aminaren konfigurazioa S izatea. Estekatzaile
45