Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

2. Kapitulua Aminak
2.2. ESTEKATZAILE KIRALEN AURREAN GAUZATUTAKO IMINEN GAINEKO
ALKILAZIOAREN BIDEZKO BENTZILAMINEN SINTESI ASIMETRIKOA.
Erreaktibo organolitikoen iminen gaineko adizio asimetrikoak ikertzeko, N-
bentziliden-p-anisidina aukeratu genuen substratu modura. Printzipioz p-metoxifenil 35
taldearen eliminazio oxidatiboa erraz egin daiteke, dagozkien amina primarioak
epimerizazio gabe lortzeko.
(−)-Esparteina alkaloide naturala eta merkea izateagatik, eta kantitate handietan
eskuragarri izateagatik, estekatzaile kiral egokia izan zitekeela pentsatu genuen.
Gainera, pare karbanionikoetan katioien kiralitatea aldatzeko bihortzeko estekatzaile
modura joka dezake. 36 Hala ere, organolitikoen iminen gaineko adizio-erreakzioan,
estekatzaile kiral honen eragina aztertzen duten adibide gutxi aurki daitezke
bibliografian. Era honetan, (−)-esparteina emaitza onak eman ditu, 2.1 atalan azaldu
dugun bezala, 3-fenilpropionaldehidotik 27
eratorritako N-ariliminen eta N-
(metalo)iminen 37 gaineko erreaktibo organolitikoen adizio-erreakzioetan.
Hau dela eta, (−)-esparteinaren erabileraren azterketa sakona egitea pentsatu
genuen. Azterketa honetan, organolitikoen iminen gaineko adizioetara murriztuko gara.
Iminaren egitura zein erreakzio-baldintzak (disolbatzailea, estekatzaile kantitatea,
tenperatura, etab.) aztertuko ditugu, faktore hauek prozesu hauen estereoselektibitatea
baldintzatzen baitute.
35 a) 24b erref. b) Taniyama, D., Hasegawa, M.; Tomioka, K. Tetrahedron: Asymmetry 1999, 10, 221. c)
Taniyama, D., Hasegawa, M.; Tomioka, K. Tetrahedron Lett. 2000, 41, 5533.
36 Hoppe, D.; Hense, T. Angew. Chem., Int. Ed. Engl. 1997, 36, 2282.
37 Itsuno, S.; Sasaki, M.; Kuroda, S.; Ito, K. Tetrahedron: Asymmetry 1995, 6, 1507.
33