Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ... Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

euskara.euskadi.net
from euskara.euskadi.net More from this publisher
17.01.2013 Views

S. Arrasate Doktorego-Tesia 3-Fenilpropionaldehidotik eratorritako N-ariliminen gaineko n-BuLi-aren eta PhLi-ren adizio-erreakzioa egiteko, (−)-esparteina da estekatzaile egokia. Erreakzio hau, beste iminei zabaldu ez bada ere, baldintza estekiometrikoan zein katalitikoan frogatu da (2.11 Eskema). 27 Era berean, (−)-esparteina ere, bentzaldehidotik eratorritako N- metaloiminen gaineko n-BuLi-ren adizioan erabili da. Kasu honetan, eratutako aminaren konfigurazio absolutua disolbatzailearen eta erreaktiboen adizio-ordenaren araberakoa da. 34 N OCH 3 Ph H RLi (2 bal.) Ph L*: H N N H (−)-esparteina L* (0.1-1.0 bal.) 2.11 Eskema HN R OCH 3 R = n-Bu, %85-90, es %79-91 R = Ph, %97-99, es %39-82 Erreaktibo organolitikoen iminen gaineko adizio asimetrikoa, optikoki aktiboak diren aminak sintetizatzeko modu interesgarria bada ere, ikerlan honekin hasterakoan (−)-esparteinaren eta bis(oxazolidinen) erabileran oinarritzen ziren azterketa gutxi zeuden. Horregatik 1. kapituluan adierazi dugun moduan, imino taldearen gaineko adizio-prozesu hauetan, estekatzaileek eragiten duten enantioselektibitatea aztertzea erabaki genuen. 34 Itsuno, S.; Sasaki, M.; Kuroda, S.; Ito, K. Tetrahedron: Asymmetry 1995, 6, 1507. 32

2. Kapitulua Aminak 2.2. ESTEKATZAILE KIRALEN AURREAN GAUZATUTAKO IMINEN GAINEKO ALKILAZIOAREN BIDEZKO BENTZILAMINEN SINTESI ASIMETRIKOA. Erreaktibo organolitikoen iminen gaineko adizio asimetrikoak ikertzeko, N- bentziliden-p-anisidina aukeratu genuen substratu modura. Printzipioz p-metoxifenil 35 taldearen eliminazio oxidatiboa erraz egin daiteke, dagozkien amina primarioak epimerizazio gabe lortzeko. (−)-Esparteina alkaloide naturala eta merkea izateagatik, eta kantitate handietan eskuragarri izateagatik, estekatzaile kiral egokia izan zitekeela pentsatu genuen. Gainera, pare karbanionikoetan katioien kiralitatea aldatzeko bihortzeko estekatzaile modura joka dezake. 36 Hala ere, organolitikoen iminen gaineko adizio-erreakzioan, estekatzaile kiral honen eragina aztertzen duten adibide gutxi aurki daitezke bibliografian. Era honetan, (−)-esparteina emaitza onak eman ditu, 2.1 atalan azaldu dugun bezala, 3-fenilpropionaldehidotik 27 eratorritako N-ariliminen eta N- (metalo)iminen 37 gaineko erreaktibo organolitikoen adizio-erreakzioetan. Hau dela eta, (−)-esparteinaren erabileraren azterketa sakona egitea pentsatu genuen. Azterketa honetan, organolitikoen iminen gaineko adizioetara murriztuko gara. Iminaren egitura zein erreakzio-baldintzak (disolbatzailea, estekatzaile kantitatea, tenperatura, etab.) aztertuko ditugu, faktore hauek prozesu hauen estereoselektibitatea baldintzatzen baitute. 35 a) 24b erref. b) Taniyama, D., Hasegawa, M.; Tomioka, K. Tetrahedron: Asymmetry 1999, 10, 221. c) Taniyama, D., Hasegawa, M.; Tomioka, K. Tetrahedron Lett. 2000, 41, 5533. 36 Hoppe, D.; Hense, T. Angew. Chem., Int. Ed. Engl. 1997, 36, 2282. 37 Itsuno, S.; Sasaki, M.; Kuroda, S.; Ito, K. Tetrahedron: Asymmetry 1995, 6, 1507. 33

S. Arrasate Doktorego-Tesia<br />

3-Fenilpropionaldehidotik eratorritako N-ariliminen gaineko n-BuLi-aren eta<br />

PhLi-ren adizio-erreakzioa egiteko, (−)-esparteina da estekatzaile egokia. Erreakzio hau,<br />

beste iminei zabaldu ez bada ere, baldintza estekiometrikoan zein katalitikoan frogatu<br />

da (2.11 Eskema). 27 Era berean, (−)-esparteina ere, bentzaldehidotik eratorritako N-<br />

metaloiminen gaineko n-BuLi-ren adizioan erabili da. Kasu honetan, eratutako<br />

aminaren konfigurazio absolutua disolbatzailearen eta erreaktiboen adizio-ordenaren<br />

araberakoa da. 34<br />

N<br />

OCH 3<br />

Ph H<br />

RLi (2 bal.)<br />

Ph<br />

L*:<br />

H<br />

N<br />

N<br />

H<br />

(−)-esparteina<br />

L* (0.1-1.0 bal.)<br />

2.11 Eskema<br />

HN<br />

R<br />

OCH 3<br />

R = n-Bu, %85-90, es %79-91<br />

R = Ph, %97-99, es %39-82<br />

<strong>Erreaktibo</strong> organolitikoen iminen gaineko adizio asimetrikoa, optikoki aktiboak<br />

diren aminak sintetizatzeko modu interesgarria bada ere, ikerlan honekin hasterakoan<br />

(−)-esparteinaren eta bis(oxazolidinen) erabileran oinarritzen ziren azterketa gutxi<br />

zeuden. Horregatik 1. kapituluan adierazi dugun moduan, imino taldearen gaineko<br />

adizio-prozesu hauetan, estekatzaileek eragiten duten enantioselektibitatea aztertzea<br />

erabaki genuen.<br />

34 Itsuno, S.; Sasaki, M.; Kuroda, S.; Ito, K. Tetrahedron: Asymmetry 1995, 6, 1507.<br />

32

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!