Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

2. Kapitulua Aminak
zinetikopetan. Egileek, erreakzioaren bide-estereokimikoa azaltzeko, 2.3 eskeman
agertzen den aulki erako trantsizio-egoera proposatzen dute.
N R2
R1 +
H
LiCH 2
O
S
R 1 = aril eta R 2 = aril, alkil
ó R 1 = aril, alkil eta R 2 = aril
CH 3
H
R 1
R 2
N
Li
H2C S
O
Tol
2.3 Eskema
R 2
R 1
NH
O
S
CH 3
% 21-99, % 52-90 ds (% >98 es) a
a kristaldu eta gero
Beste nukleozale mota batzuk ere, erabili dira iminen edo imina eratorrien
gaineko adizio hauek egiteko. Hauen artean, gune estereogenikoa alde azetaliko batean
duten aril-litioak, 19 enolato kiralak 20 edo alilborano kiralak 21 aurki daitezke.
Bestalde, erabat interesgarria da, estekatzaile kiralen erabileran oinarritzen den
aminen sintesi asimetrikoa, laguntzaile kirala lotzeko eta eliminatzeko pausuak ekiditen
baititu. Gainera, erabilitako estekatzaileak erraz berreskura daitezke eta
enantioselektibitatea galtzen ez denez berriro erabil daitezke. Estrategia honen beste
ezaugarri interesgarri bat da, gehigarri kiralen kantitate katalitikoak erabil daitezkeela. 1
Erreaktibo organometalikoen iminen gaineko adizio asimetrikoa Tomioka-k
aztertu zuen 1990. urtean lehenengo aldiz, estekatzaile modura β-aminoeter eratorri
kiral baten kantitate estekeometrikoa erabiliz. 22 Egile hauek p-anisidinatik eratorritako
N-arilimina enolizagaitzen gaineko zenbait konposatu organolitikoen RLi (R = Me, Bu,
19 Wünsch, B.; Nerdinger, S. Tetrahedron Lett. 1995, 36, 8003.
20 Ma, Z.; Zhao, Y.; Jiang, N.; Jin, X.; Wang, J. Tetrahedron Lett. 2002, 43, 3209.
21 a) Watanabe, K.; Ito, K.; Itsuno, S. Tetrahedron: Asymmetry 1995, 6, 1531. b) Itsuno, S.; Watanabe,
K.; Ito, K.; El-Shehawy, A. A.; Sarhan, A. A. Angew. Chem., Int. Ed. Engl. 1997, 36, 109. c) Chataigner,
I.; Zammattio, F.; Lebreton, J.; Villieras, J. Synlett 1998, 275. d) Itsuno, S.; Watanabe, K.; El-Shehawy,
A. A. Adv. Synth. Catal. 2001, 343, 89.
25