Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

2. Kapitulua Aminak
alboan dutenean. 11 Kasu hauetan bi estrategia dira nagusi produktuaren estereokimika
kontrolatzeko, aurkako selektibitate diastereofazialak erakusten dutelarik. Alde batetik,
kontrola faktore esterikoek edo/eta elektronikoek eragiten dute. Kasu hauetan,
selektibitatea, Cram eta Felkin-Ahn ereduez baliatuz aurresan daiteke. Beste aukera
kelazioaren bidezko kontrolean oinarritzen da. Kasu honetan, Lewis azidoek kelato
motatako tartekariak eratzen dituzte, eraso nukleozalea gerta dadin (Cram-en eredu
ziklikoa) karboniloaren alde bat libreago uzten dutelarik.
Eredu hauek ez dira ongi frogatu, nukleozaleen iminen gaineko edo egitura
antzekoak dituzten eratorri aziklikoen gaineko adizioetan. Alilorganometalikoen eta
enolatoen esterren gaineko adizioetan ez bezala, 1c,12 kelatorik gabeko (Felkin-Ahn)
kontrola erakusten duten adibide gutxi argitaratu dira, erreaktibo organolitikoen
aldimina kiralen gaineko adizioetan. 3a,13 Alboko karbonoan gune estereogenikoa duten
aldiminen edo hauen eratorrien gaineko karbanioi ezegonkorren adizioari buruzko
azterketak eskasak dira. Honen arrazoiak lehen aipatu dugun bezala, ondoko hauek dira:
imina aziklikoek isomerizatzeko duten joera, kelatoak era dezakeen beste heteroatomo
bat egotea (hidrazonetan adibidez) eta iminen erreaktibitate eskasa.
Estrainekoz, Solladié-Cavallo-k, aminen sintesi asimetrikoa burutzeko estrategia
interesgarria garatu zuen, optikoki aktiboa den trikarbonilkromozko konplexu bat
11 a) Evans, D. A.; Nelson, J. V.; Taber, T. R. Top. Stereochem. 1982, 13, 1. b) Roush, W. R.
Comprehensive Organic Synthesis; Eds. Trost, B. M.; Fleming, I.; Heathcock, C. H.; Pergamon Press,
Oxford, 1991, 2. lib., 1.1. kap., 1 orr. c) Gennari, C. Comprehensive Organic Synthesis; Eds. Trost, B. M.;
Fleming, I.; Heathcock, C. H.; Pergamon Press, Oxford, 1991, 2. lib., 2.4. kap., 629 orr. d) Huryn, D. M.
Comprehensive Organic Synthesis; Eds. Trost, B. M.; Fleming, I.; Schreiber, S. L.; Pergamon Press,
Oxford, 1991, 1. lib., 1.2. kap., 49 orr.
12 Kleinman, E. Comprehensive Organic Synthesis; Eds. Trost, B. M.; Fleming, I.; Heathcock, C. H.,
Pergamon Press, Oxford, 1991, 2. lib., 4.1. kap. 893 orr..
13 a) Yamamoto, Y.; Komatsu, T.; Maruyama, K. J. Am. Chem. Soc. 1984, 106, 5031. b) Uno, H.;
Shiraishi, Y.; Shimokawa, K.; Suzuki, H. Chem. Lett. 1988, 729.
23