Erreaktibo organolitikoak sintesi asimetrikoan, aminen ...

S. Arrasate Doktorego-Tesia
hidrogeno trukea baino askoz ere azkarragoa 11 dela. Era honetan, zetona edo imida
bezalako talde erreaktiboen aurrean ere, litiazioak egin daitezke. 12 Hori dela eta,
metalazio aromatikoari garrantzi handia eman zaio azkeneko urteotan, produktu natural
askoren sintesien etapa nagusia delarik.
Gure ikerkuntz-taldean erreaktibo organolitikoen prestakuntzan eta hauen
erabilera sintetikoetan oinarritutako ikerkuntz-ildoa aztertzen dugu. Zentzu honetan, N-
fenetilsukzinimiden litio-hidrogeno zein litio-halogeno trukearen bidezko metalazioa
aztertu dugu. Era honetan frogatu da, mota honetako substratuetan lehenago gertatzen
dela karboniloaren gaineko alkil-litioaren adizio nukleozalea, litio-hidrogeno edo litio-
bromo trukea baino, N-aziliminio ioien aitzindariak diren α-hidroxilaktamak eratuz.
Beraz, estrategia honek, 10b-alkil ordezkatutako pirroloisokinolonen sintesirako bide
berria garatzea ahalbidetu du. Hala eta guztiz ere, sukzinimida iodatuek litio-iodo trukea
jasaten dute imido taldearen aurrean eta sortutako aril-litioen molekulabarneko
zizklazioak ere, pirroloisokinolina hezurdura eratzea posible egiten du.
11 a) Beak, P.; Musick, T. J.; Chen, C.-W. J. Am. Chem. Soc. 1988, 110, 3538. b) Gallager, D. J.; Beak, P.
J. Am. Chem. Soc. 1990, 112, 7984. c) Narasimhan, N. S.; Sunder, N. M.; Ammanamanchi, R.; Bonde, B.
D. J. Am. Chem. Soc. 1990, 112, 4431. d) Beak, P.; Liu, C. Tetrahedron 1994, 50, 5999.
12 Zenbait azterketa egiteko, ikusi: a) Collado, M. I.; Lete, E.; Sotomayor, N. Rec. Res. Devel. Org. Chem.
1999, 3 (Pt 2), 465. b) Ardeo, A.; Collado, M. I.; Osante, I.; Ruiz, J.; Sotomayor, N.; Lete, E. Targets in
Heterocyclic Systems, Eds. Attanasi, O. A.; Spinelli, D.; Italian Society of Chemistry, Roma, 2001, 5. lib.,
orr. 393. c) Sotomayor, N.; Lete, E. Curr. Org. Chem. 2003, 7, 275.
4