socialuri, ekologiuri da klinikuri pediatria - sppf.info
socialuri, ekologiuri da klinikuri pediatria - sppf.info
socialuri, ekologiuri da klinikuri pediatria - sppf.info
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
saerTaSoriso fondi `msoflio usafrTxoeba <strong>da</strong> bavSvi~.<br />
INTERNACIONAL FUND “THE WORLD SECURITY AND CHILD”<br />
saqarTvelos <strong>socialuri</strong> pediatriis fondi<br />
GEORJIAN SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FUND<br />
samedicino-<strong>socialuri</strong> mecnierebis interkontinentaluri<br />
samedicino-<strong>socialuri</strong> pediatriis seqcia (departamenti)<br />
SOCIAL PEDIATRICS DEPARTAMENT OF INTERKONTINENTAL<br />
ACADEMY OF MEDICAL-SOCIAL SCIENSES (IAMSS)<br />
GEORJIAN NACIONAL CECTION OF EUROSCIENCE<br />
`Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs aqvs ufleba iyos <strong>da</strong>culi~.<br />
“CHILDRENS RIGHTS MUST BE DEFENDENED SINCE EMBRUO”<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong> <strong>da</strong><br />
<strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
# 11-6-5<br />
SOCIAL, ECOLOGICAL & CLINICAL PEDIATRICS<br />
PEDIATRICS<br />
gamodis eqvs TveSi erTxel<br />
Tbilisi<br />
2009<br />
Tbilisi
;ehyfk 3cjwbfkehb7 trjkjubehb lf<br />
rkbybrehb gtlbfnhbf4 cfhtlfmwbj rjktubbcf<br />
lf cfhtlfmwbj cf,zjc itvflutykj,f<br />
vsfdfhb htlfmnjhb U8 XF{EYFIDBKB<br />
v8 v8 l8 ghjatcjhb7 frfltvbrjcb<br />
cfgfnbj htlfmnjhb ghjatcjhb B8WBWBIDBKB<br />
htlfmnjhbc vjflubkt S8 VBMTKF’T<br />
htlfmnjhbc vjflubkt G8 BVYF’T<br />
lffdflt,fsf rjynhjkbcf lf cfpjufljt,hbdb ]fylfwdbc wtynhbc lbhtmnjhb<br />
htlfmnjhbc vjflubkt K8 RBRYF’T<br />
cfmfhsdtkjc mfksf rjyuhtcbc sfdv]ljvfht<br />
htlfmnjhbc vjflubkt U8 LBLFDF<br />
cfmfhsdtkjc gfsjkju-fyfnjvsf fcjwbfwbbc<br />
utythfkehb vlbdfyb7 v8 v8 l8 ghjatcjhb7 frfltvbrjcb<br />
htlfmnjhbc vjflubkt Y8 }J
VJHXBKF’T F8 ~cflfpqdtdj 3bhfj4`<br />
YFLFHTBIDBKB U8 ~vvr8 /jvtjgfnsf<br />
cfpjufljt,f`<br />
YTVCF’T M8 ~scce ghjatcjhb vvl`<br />
:DFYBF V8 ~ghjatcjhb vvl`<br />
CFV[FHF’T C8 ~vvl ghjatcjhb7<br />
frfltvbrjcb`<br />
:JH:JKBFYB K8 ~cfmfhsdtkjc<br />
gtlbfnhbbc bycnbnenbc<br />
lbhtmnjhb7 ghja8 vvl`<br />
EBABFYB U8 ~scce ghjatcjhb vvl8<br />
frfltvbrjcb`<br />
HFNBFYB [8 ~f,fibc ihjvbc7<br />
]fyvhstkj,bcf lf cjwbfkehb<br />
cfvcf[ehbc eahjcb`<br />
XF{EYFIDBKB R8 ~cfmfhsdtkjc<br />
,fdidsf rfhlbjkjusf rfdibhbc<br />
dbwt-ghtpbltynb7 vvl frfltvbrjcb`<br />
ITYUTKBF H8 ~scce ghjatcjhb7<br />
vvl frfltvbrjcb`<br />
IFMFHFIDBKB P8 ~vtlbwbybc ljmnjhb`<br />
X[FB’T V8 ~vtlbwbybc ljmnjhb`<br />
X{TB”T FD8 ~frfltvbrjcb`<br />
{J}FDFV8 ~scce ghjatcjhb7 vvl`<br />
WBYWF”T Y8 ~fzfhbc htubjybc cjwbfkehb<br />
lf trjkjubehb gtlbfnhbbc rfdibhb`<br />
cfhtlfmwbj rjktubbc vlbdfyb Y8 SJAEHB’T<br />
vtlbwbybc ljmnjhb<br />
CFHTLFMWBJ CF
Dr. Louise-Anne McNutt USA. Professor of Albany Wiversity.<br />
Fabio Rasiro Abenave, Plastic Surceon V.a Savola 72,00/98<br />
Italy Rora F.Abenavoli 6 sriceteain.II<br />
Claudic gaflone Italy.<br />
E-mail: C.gaflone@mac.com. www.Claudiogaflone.com<br />
Jllia m.yemets md. pr. d/ukraina/www.Casho.org.ua<br />
Prof. Dr. Claudia<br />
Head of Department of Bioethics Wiesemann /Germany/ and<br />
Hictory of Medicine University of Coetinger
Internacional fund “The World security and child”<br />
Internacional fund “The World security and child”
6<br />
sarCevi<br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondis pres-relizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />
INFORMATION ABOUT SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12<br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondis XVIII konferencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
pediatr med<strong>da</strong>Ta pirveli kongresis pres-relizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />
samecniero-praqtikuli konferencia `bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa medicina~ . . . . . . . . . . . . . . . . 22<br />
evromecnierebis saqarTvelos erovnulma seqciam muSaoba ganaaxla . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />
evromecnierebis saqarTvelos erovnuli seqciis wesdeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />
STOP RUSSIA! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
UNITED STATES-GEORGIA CHARTER ON STRATEGIC PARTNERSHIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
aSS-saqarTvelos qartia strategiuli partniorobis Sesaxeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
bavSvis uflebebis <strong>da</strong>cva pediatriul praqtikaSi-saerTaSoriso <strong>da</strong><br />
erovnuli meqanizmebi saqarTveloSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
neonataluri sefsisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
wlamde asakis bavSvebSi bronqiolitis diagnostika <strong>da</strong> marTva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
CHILD AND SECURITY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
Rare Diseases Management Optimization in Children and adolescents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
medicinis mecniereba <strong>da</strong> aucilebeli gza XXI saukuneSi misi ganviTarebisaken<br />
`Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs iyos <strong>da</strong>culi~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
erTerTi pirveli qarTuli preparatebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
`<strong>da</strong>vbadebulvar, rom viyo mona <strong>da</strong> saqarTvelos medgas uReli~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
`tyis nobaTis~ axali wamlis formis teqnologiis, recepturis<br />
<strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtizaciis meTodis SemuSaveba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />
axali antacidi (geviskoni/geviskonforte) qarTul farmaciul bazarze . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
STATES-GEORGIA<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
PRESS-RELEASE OF SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />
INFORMATION ABOUT SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FOUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12<br />
18TH CONFERENCE OF SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
PRESS-RELEASE OF THE 1ST CONGRESS OF PEDIATRIC NURSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />
SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE "MEDICINE OF CHILDREN AND ADOLESCENT" . . . . . . . . . . . . . . 22<br />
THE GEORGIAN NATIONAL SECTION OF EUROSCIENCE HAS RESTARTED ITS' WORK . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />
THE RULE OF THE GEORGIAN NATIONAL SECTION OF EUROSCIENCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />
STOP RUSSIA! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />
UNITED STATES-GEORGIA CHARTER ON STRATEGIC PARTNERSHIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />
THE US-GEORGIA STRATEGIC PARTNERSHIP CHARTER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />
THE PROTECTION OF CHILDREN'S RIGHTS IN PEDIATRICS PRACTICE -<br />
INTERNATIONAL AND NATIONAL MECHANISMS IN GEORGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />
NEONATAL SEPSIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />
DIAGNOSTING AND MANAGING BRONCHIOLITIS OF THE NEWBORN CHILDREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />
CHILD AND SECURITY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />
RARE DISEASES MANAGEMENT OPTIMIZATION IN CHILDREN AND ADOLESCENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />
SCIENCE OF MEDICINE AND THE NECESSARY PATH LEADING IT TO 21ST CENTURY -<br />
“CHILD HAS THE RIGHT TO BE PROTECTED FROM THE EMBRYO” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />
ONE OF THE 1ST GEORGIAN PREPARATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />
“I WAS BORN, TO BE THE SLAVE AND TO STAND MY YOKE IN GEORGIA” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />
“FOREST GIFT” WORKING OUT THE SHAPE TECHNOLOGIES,<br />
PRESCRIPTION AND STANDARDIZATION METHOD OF NEW MEDICINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />
NEW ANTACIDE (GEVISCONE/GEVISCONEFORTE) ON GEORGIAN PHARMACY MARKET . . . . . . . . . . . . . . 70<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 7<br />
@__) otkb
8<br />
aqciebSi monawileoben: gamoCenili<br />
qarTveli pediatrebi. mimdinareobs avadmyofTa<br />
laboratoriuli <strong>da</strong> instrumentuli<br />
kvleva <strong>da</strong> sxva. urigdebaT medikamentebi.<br />
Cautar<strong>da</strong>T ramdenime aTeuli saswrafo<br />
operacia. aTobiT avadmyofs Cautar<strong>da</strong><br />
ufaso gamokvleva <strong>da</strong> mkurnaloba sxva<strong>da</strong>sxva<br />
wamyvan klinikebSi.<br />
07.01.98 - 07.02.99 ww. Tbilisi. gaisinja<br />
9200 bavSvi.<br />
23-24.01.99 w. aRmosavleT saqarTvelo. centri<br />
- q. Telavi. gaisinja 3500-ze meti bavSvi.<br />
12-13-14.02.99 Tbilisi televiziis muSakTaTvis<br />
Ria karis dRe; gaisinja 100-mde bavSvi<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T medikamentebi. de<strong>da</strong>Ta <strong>da</strong> bav-<br />
SvTa sadiagnostiko centrSi <strong>da</strong> agreTve qalaqis<br />
sxva<strong>da</strong>sxva poliklinikebSi Camoyalib<strong>da</strong><br />
maRalkvalificiur profesor-maswavlebelTa<br />
ufaso konsultaciebi kviraSi erTjer.<br />
qalaqis wamyvan pediatriul klinikebSi<br />
tardeba maRalkvalificiur profesor-maswavlebelTa<br />
ufaso konsultaciebi TveSi<br />
erTjer.<br />
aqciebSi sxva<strong>da</strong>sxva profiliT monawileobdnen:<br />
1. kanisa <strong>da</strong> vensneulebaTa instituti<br />
2. parazitologiis samecniero-kvleviTi<br />
instituti <strong>da</strong> sxv.<br />
<strong>da</strong>wyebulia munisa <strong>da</strong> tilis sawinaaRmdego<br />
profilaqtikuri RonisZiebebi <strong>da</strong><br />
mkurnalobis etapi. aseve <strong>da</strong>rigdeba Sesabamisi<br />
medikamentebi.<br />
<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> <strong>da</strong> gavrcel<strong>da</strong> munisa <strong>da</strong> tilis<br />
sawinaaRmdego Sesabamisi ufaso samaxsovroebi.<br />
12-13-14.03.99 w. eqspedicia foTsa <strong>da</strong> aba-<br />
SaSi.<br />
13.03.99 w. q. foTi. gaisinja 950 bavSvi.<br />
<strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T medikamentebi.<br />
13-14.03.99 w. q. abaSa <strong>da</strong> abaSis raioni (s.<br />
qedisi, s. marani <strong>da</strong> sxv.)<br />
29-30.01.-07-08.99 w. gaisinja 4400 bavSvi, <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T<br />
medikamentebi.<br />
23-24-25.08.99 w. Catar<strong>da</strong> ufaso laboratoriuli<br />
<strong>da</strong> instrumentuli kvleva. q. xobi<br />
<strong>da</strong> q. zugdidi <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T munisa <strong>da</strong> tilis<br />
sawinaaRmdego wamlebi.<br />
04.04.99 w. eqspedicia fasanaurSi kompleqsurad<br />
gaisinja 400ze meti bavSvi.<br />
07.05.99 w. eqspedicia guriis regionSi. q.<br />
lanCxuTi Cautar<strong>da</strong>T ufaso laborato-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis<br />
<strong>da</strong>cvis fondis pres-relizi<br />
riuli <strong>da</strong> instrumentuli kvleva, <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T<br />
medikamentebi.<br />
18.05.99 w. Catar<strong>da</strong> gasinjvebi q. rusTav-<br />
Si (gaisinja 250-ze meti bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong><br />
medikamentebi).<br />
22.06.99 w. Catar<strong>da</strong> gasinjvebi sagarejoSi<br />
(gaisinja 250-ze meti bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong><br />
medikamentebi).<br />
13-14.08.99 w. Coxatauri (gaisinja 1500-mde<br />
bavSvi).<br />
15.08.99 w. baxmaro (gaisinja 2000-ze meti<br />
bavSvi<strong>da</strong>msvenebeli) zRvis doni<strong>da</strong>n 2050 m.<br />
16.08.99 w. eqspedicia ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> baxmaro<strong>da</strong>n<br />
aWaris maRalmTian raionebSi (sul gaisinja<br />
750-ze meti bavSvi) zRvis doni<strong>da</strong>n<br />
2300-2400 m.<br />
17.09.99 w. Catar<strong>da</strong> kompleqsuri gamokvlevebi<br />
Tbilisis upatrono bavSvTa saxlSi.<br />
16.10.99 w. Catar<strong>da</strong> gasinjvebi duSeTSi<br />
(gaisinja 200-mde bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> medikamentebi).<br />
2000 weli<br />
26.02.2000 w. q. gori gaisinja 500-ze meti<br />
bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> medikamentebi.<br />
23.03.2000 w. axalgori. gaisinja 30 bavSvi.<br />
01.04.2000 w. marneulis r-ni sof. weraqvi<br />
gakeT<strong>da</strong> sisxlis saerTo analizi, instrumentuli<br />
gamokvlevebi-eqoskopia, encefalograma<br />
<strong>da</strong> sxva. sul gaisinja 1500 bav-<br />
Svi <strong>da</strong> momvleli.<br />
15.04.2000 w. gurjaani kompleqsuri gasinjvebi,<br />
gaisinja 1200-mde bavSvi <strong>da</strong>rig<strong>da</strong><br />
medikamentebi.<br />
29.04.2000 w. q. rusTavi (kostavas #6) gaisinja<br />
300-mde bavSvi.<br />
05-06-07-2000 w. gasinjulia avWalis koloniis<br />
bavSvebi.<br />
20.07-28.07.2000 w. wyneTis bavSvTa saxlSi<br />
gasinjulia 60 bavSvi.<br />
21-22-23.07.2000 w. abaSis r-ni sof. sakie-<br />
Tisa <strong>da</strong> samtrediis r-nis aRsazrdelTa<br />
skolis bavSvTa gasinjvebi.<br />
7-8.08.2000 w. baxmaro-beSumi gaisinja 1925<br />
bavSvi.<br />
2001 weli<br />
15.03.2001 w. gaisinja <strong>da</strong> kompleqsuri gamokvleva<br />
Cautar<strong>da</strong> rusTavis azotis qarxnis<br />
Tanam- SromelTa bavSvebs.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 9<br />
23.06.2001 w. gaisinja <strong>da</strong> kompleqsuri gamokvleva<br />
Cautar<strong>da</strong> rusTavis azotis qarxnis<br />
Tanam- SromelTa bavSvebs.<br />
14-15-16.09.2001 w. baR<strong>da</strong>dis r-ni sof. sairme,<br />
wiTelxevi, roxi, ”obCa, xani, zegani, saqraula.<br />
gaisinja 2500 bavSvi.<br />
2002 weli<br />
10.03.2002 w. axalgori gaisinja 250 bavSvi.<br />
20.04.2002 w. siRnaRis r-ni gaisinja 450<br />
bavSvi.<br />
23-24-25-26.2002 w. xulo (aWara) sapatriarqosTan<br />
erTad gaisinja 600 bavSvi <strong>da</strong> 100<br />
mozrdili.<br />
27-28-29.06.2002 w. q. Tbilisi 20 - mozrdilTa<br />
poliklinika, 10 - bavSvTa poliklinika,<br />
11 - bavSvTa poliklinika gaisinja 400<br />
bavSvi.<br />
16-17-18-19.07.2002 w. kodoris xeoba (afxazeTi)<br />
gaisinja 250 bavSvi.<br />
3-4-5-6.2002 w. mTa-TuSeTi. diklo, omalo,<br />
Senaqo. gaisinja 200 bavSvi.<br />
2003 weli<br />
5.03.2003 w. samcxe-javaxeTi gaisinja 1250<br />
bavSvi.<br />
17.04.2003 w. werovani gaisinja 450 bavSvi.<br />
20.05.2003 w. borjomi gaisinja 870 bavSvi.<br />
25.06.2003 w. mTa-TuSeTi gaisinja 320 bav-<br />
Svi.<br />
30.07.2003 w. baxmaro gaisinja 630 bavSvi.<br />
20.08.2003 w. zestafoni gaisinja 210 bavSvi.<br />
2008 weli I <strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong> <strong>da</strong><br />
<strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
7.09.2003 w. zugdidi gaisinja 290 bavSvi.<br />
15.10.2003 w. raWa gaisinja 170 bavSvi.<br />
18.10.2003 w. dmanisi gaisinja 180 bavSvi.<br />
2004 weli<br />
marti-aprili-maisi: kaspi, gurjaani, Telavi,<br />
axmeta, lagodexi, siRnaRi, bodbe, aspinZa,<br />
axalcixe, borjomi, Tbilisi, zestafoni,<br />
xaragauli, WiaTura gaisinja 1728<br />
bavSvi.<br />
10.05.2008 marneuli gaisinja 300 bavSvi.<br />
17.05.2008 duSeTi gaisinja 450 bavSvi.<br />
18.05.2008 axaSeni gaisinja 250 bavSvi.<br />
2005 weli<br />
mrneulis regionSi, gaisinja 700 bavSvi<br />
<strong>da</strong> 800 mozrdili.<br />
18 ivlisi kaspi 450 bavSvi.<br />
8 oqtomberi mcxeTis raioni 300 bavSvi.<br />
14-15-16 oqtomberi lentexi 850 bavSvi <strong>da</strong><br />
200 mozardi.<br />
@__) otkb<br />
2006 weli<br />
2006 wlis 18 Tebervals klinikaSi Catar<strong>da</strong><br />
Ria karis dRe. gaisinja mxatvarTa<br />
kavSiris 20 ojaxi.<br />
martSi Ria karis dRe. gaisinja ltolvilTa<br />
100-ze meti bavSvi.<br />
aprilSi saguramoSi elCebis monawileobiT<br />
Catar<strong>da</strong> aqcia.<br />
31 maiss q. rusTavSi gaisinja 450 bavSvi.<br />
1-2 ivniss Tssu-Si Catar<strong>da</strong> Ria karis<br />
dRe. gaisinja 400 bavSvi.<br />
maT Cautar<strong>da</strong>T konsultacia <strong>da</strong> kliniko<br />
laboratoriuli gamokvlevebi.<br />
9-10 ivniss kaspis raionSi Catar<strong>da</strong> gasvliTi<br />
gasinjvebi. (gaisinja 300 bavSvi.<br />
1 ivliss cxinvalis raionSi omSi monawileTa<br />
500 bavSvi gaisinja. seqtember-oqtomberSi<br />
gaisinja 120 bavSvi.<br />
noemberSi gaisinja JurnalistTa 100-200<br />
ojaxi.<br />
2007 weli<br />
marneuli. ufaso konsultacia Cautar<strong>da</strong><br />
110 bavSvs. gamovlindnen sqolioziT <strong>da</strong>avadebuli<br />
bavSvebi. ga<strong>da</strong>ecaT espanderebi <strong>da</strong><br />
meToduri rekomen<strong>da</strong>ciebi samkurnalo fizkulturis<br />
Sesaxeb.<br />
duSeTi. kansultacia Cautar<strong>da</strong> 280 bavSvs.<br />
axaSeni. kansultacia Cautar<strong>da</strong> 85 bavSvs<br />
2008 weli<br />
1 ivnisi – Ria karis DdRe (gaisinja 200<br />
bavSvi)<br />
2 ivnisi Teddy bear (gaisinja 300 bavSvi)<br />
14 ivnis axmeta (qaqucoba - gaisinja 450<br />
bavSvi, romelTac Cautar<strong>da</strong>T Semdegi gamokvlevebi<br />
muclis Rrus eqoskopia, ekg <strong>da</strong><br />
sxva. <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> Sesabamis medikametebi<br />
27 ivnisi – saqarTvelos seqciis aRdgena<br />
20 agvisto – Stop Russia/ igoeTis aqcia<br />
1 seqtemberi – Stop Russia/ Tbilisi jaWvis<br />
aqcia<br />
4 oqtomberi Ria karis DdRe konsultacia,<br />
gamokvlevebi: muclis Rrus eqoskopia,<br />
ekg <strong>da</strong> sxva. Sedga mxatvrebis <strong>da</strong> xelvnebis<br />
moRvaweebis master-klasi bavSvebisTvis<br />
6 dekemberi bergmanis klinikaSi ufasod<br />
gaisinja 110 bavSvi, romelTac Cautar<strong>da</strong>T<br />
Semdegi gamokvlevebi muclis Rrus eqoskopia,<br />
ekg <strong>da</strong> sxva. <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> Sesabamis medikametebi<br />
dRemde aqciebSi sul gasinjulia 87950<br />
bavSvi <strong>da</strong> aTasobiT xanSiSesuli. saqvelmoqmedo<br />
aqciebi grZeldeba.
10<br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondis<br />
mier Catarebulia konferenciebi <strong>da</strong><br />
simpoziumebi:G<br />
I konferencia ~CvenTan erTad irwmune<br />
ukeTesi momavlis realoba~<br />
01.VI.99<br />
II konferencia ~janmrTeli bavSvi -<br />
mSvidobiani kavkasia~<br />
25.XII.99<br />
III konferencia ~dRevandeli ekonomikuri<br />
mimarTulebani <strong>pediatria</strong>Si <strong>da</strong> misi perspeqtiva~<br />
XXI saukunis <strong>pediatria</strong> - invalidobis<br />
profilaqtikis medicinad un<strong>da</strong> iqces.<br />
01.VI.2000<br />
IV konferencia ~Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvis ufleba<br />
un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong>culi~<br />
27.III.2001<br />
Sexvedra saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisSi<br />
~arasrulwlovani <strong>da</strong>mnaSaveebi, maTi uflebebi<br />
<strong>da</strong> realoba~<br />
01.06.2001<br />
V(XIX) konferencia ~miZRvnili bavSvTa<br />
<strong>da</strong>cvis saerTaSoriso dRisadmi~<br />
30.03.99 01.06.2000 01.06.2001<br />
~bavSvTa mkurnaloba XXI saukuneSi~<br />
simpoziumi #1,@#2, #5<br />
23.04.99 01.06.2000<br />
~bavSvTa kveba XXI saukuneSi~ simpoziumi<br />
#1,@#2<br />
20.05.99 01.06.2000<br />
“orTopediuli skola” simpoziumi<br />
#1,@#2<br />
17.12.99<br />
“mukoviscidozis diagnostikisa <strong>da</strong><br />
mkurnalobis sakiTxebi”<br />
01.06.2000<br />
axalgazr<strong>da</strong> pediatrTa XVIII konferencia<br />
28.02.2001 erToblivi samecniero konferencia<br />
~respiratorul <strong>da</strong>avadebaTa Terapiis<br />
aqtualuri sakiTxebi <strong>pediatria</strong>Si~.<br />
01.06.2001 ~Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs<br />
iyos <strong>da</strong>culi~ simpoziumi #1<br />
01.06.2001 ~bavSvi, mozardi <strong>da</strong> ojaxuri Zaladoba~<br />
simpoziumi #1<br />
01.06.2001 ~Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs<br />
iyos <strong>da</strong>culi~<br />
simpoziumi #1<br />
13.02.2002 ~a<strong>da</strong>mianis genomis proeqti~<br />
10.03.2002 axalgori. matonizirebeli sasmeli<br />
~lomisis~ prezentacia.<br />
6.11.2002 saerTaSoriso konferencia Temaze:<br />
“mukoviscidoziT <strong>da</strong> nivTierebaTa<br />
cvlis konstituciuri moSlilobiT <strong>da</strong>ava-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
debulTa samedicino <strong>da</strong> <strong>socialuri</strong> problemebi”.<br />
7.11.2002. saerTaSoriso konferencia Temaze:<br />
“Tan<strong>da</strong>yolili infeqciebis Tanamedrove<br />
apeqtebi”.<br />
4. 04. 2003 pediatriis aqtualuri sakiTxebi.<br />
IX konferencia.<br />
1.06.2003 I internet-konferencia (X samecniero-praqtikuli<br />
konferencia) <strong>socialuri</strong><br />
pediatriis <strong>da</strong>cvis fondi ufasod uSvebs<br />
<strong>da</strong> arigebs gazeTs ~<strong>socialuri</strong> <strong>pediatria</strong>~<br />
<strong>da</strong> Jurnals “<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong>” (Suqdeba <strong>socialuri</strong>,<br />
samedicino, pe<strong>da</strong>gogiuri, fsiqologiuri,<br />
fsiqiatriuli, religiuri <strong>da</strong><br />
sxva aqtualuri <strong>da</strong> problemuri sakiTxebi)<br />
19.12.2003. saqarTvelos bavSvTa kardi<br />
ologTa II kongresi.<br />
1.06.2004. II saerTaSoriso internet-konferencia.<br />
pediatriis aqtualuri sakiTxebi<br />
22.10.2004. konferencia Temaze: ,,pediatriis<br />
aqtualuri sakiTxebi”, romelic eZ-<br />
Rvnebo<strong>da</strong> <strong>socialuri</strong> pediatriis prezidentis,<br />
genetikosis viqtor moroSkinis naTel<br />
xsovnas.<br />
1.06.2005 pediatriis aqtualuri sakiTxebi<br />
XIV konferencia.<br />
9.09.2005 Tbilisi, merioti II saerTaSoriso<br />
konferencia ~janmrTeli bavSvi mSvidobiani<br />
kavkasia~.<br />
1.06.2006. <strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />
fondis XIV konferencia ~pediatriis aqtualuri<br />
sakiTxebi~.<br />
12.12.2006. axalgazr<strong>da</strong> pediatrTa XV<br />
konferencia.<br />
07.12.2007. spdf XVI konferencia. kardiologTa<br />
III kongresi.<br />
2008 weli<br />
2 ivnisi <strong>socialuri</strong> pediatriis XVIII<br />
konferencia<br />
6.10.2008 gorSi gasvliTi simpoziumi _<br />
parlametis jan<strong>da</strong>cvis komiteti (oTar ToiZe)<br />
+ sabWos wevrebi. devnilTa higienis<br />
sakiTxebis mogvareba<br />
07.10.08 konferencia “bavSvis <strong>da</strong> mozardis”<br />
kardiologiuri seqcia (Tbilisi)<br />
20.12.08 <strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />
fondis <strong>da</strong> ESMNS erToblivi me-2 konferencia(Tbilisi)<br />
23.12.08 ESMNS humanitaruli departamentis<br />
konferencia (Tbilisi)<br />
24.12.08 konferencia “rwmena <strong>da</strong> codna”<br />
ilia II-is monawilebiT (Tbilisi)<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 11<br />
@__) otkb
12<br />
Social Pediatrics Protection Found was registered<br />
by Ministry of Justice of Georgia in 9th<br />
October of 1998.<br />
Social Pediatrics Protection of Georgia Found<br />
( SPPF ) has a noble aim: realization of social<br />
pediatrics development programs, such as health<br />
care of mothers, children and adolescents and<br />
protection of their social conditions.<br />
At the Social Pediatrics Protection Found participate<br />
wellknown doctors, professors and publicans,<br />
which do charity acts for healthcare and<br />
social security of Georgian population (priceless<br />
medical examinations, treatment and consultation<br />
).<br />
SPPF will take care for formation of healthy<br />
families, development of healthy generation and<br />
prepare young families for maternity.<br />
Up to<strong>da</strong>y SPPF performed number of charity<br />
acts. 74 000 babies were investigated and got<br />
appropriate recommen<strong>da</strong>tions and medications,<br />
during them, all over the Georgia. There were<br />
done hundreds of operations and got various high<br />
quality medical assistance. These actions were<br />
made in Tbilisi and its outskirts, western and eastern<br />
Georgia. With participation of SPPF leading<br />
pediatric clinics of Tbilisi give gratuitous qualified<br />
care and professors consultations.<br />
The found working were supported by the<br />
number of governmental and non-governmental<br />
medical organizations as in Tbilisi also in various<br />
regions of Georgia, where were created SPPF<br />
local representations (Imereti, Kakheti,<br />
Samegrelo, etc ).<br />
Social Pediatrics Protection Fund has tremendous<br />
experience on holding the great number of<br />
conferences and the fund has carried out 18 conferences<br />
and symposiums on the various subjects.<br />
Every year on the children’s international<br />
defense <strong>da</strong>y Social Pediatrics Protection Fund<br />
holds conference dedicated to this <strong>da</strong>y. On the<br />
conference are discussed actual problems of pediatric<br />
and children rights (01.06.2004, 01.06.2003,<br />
01.06.2002, 01.06.2001, 01.06.2000).<br />
Also were healed conferences on the following<br />
subjects:<br />
- “Enthrall and par enthrall principles of nutrition”<br />
(04.04.2003);<br />
- “Diagnostic and correction of secon<strong>da</strong>ry<br />
immunodeficiency conditions in practical podiatry”<br />
(31.05.2003);<br />
- “Adults` sexual, bio-medical, social and<br />
Psychological aspects”(20.12.3002);<br />
- “Medical and social aspects of mucoviscidosis”<br />
(07.11.2002);<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
INFORMATION ABOUT SOCIAL<br />
PEDIATRICS PROTECTION FOUND<br />
- “Children medical treatment in XXI century”<br />
(01.06.2000);<br />
- “Healthy child peaceful Caucasus”<br />
(01.06.1999);<br />
Organization has held meetings in working<br />
regime with the Public Defender where has been<br />
discussed problems of “Adults` Criminal, their<br />
right and existed reality”. Organization has also<br />
had meetings with the representatives of “Global<br />
March” and with “Caucasus: Ethnic relations,<br />
human rights and geo-policy”.<br />
There were received resolutions during each<br />
conference or symposium, which were published<br />
in the periodicals.<br />
Found has published the first three numbers<br />
of its own newspaper “Social Pediatrics” and it is<br />
preparing for issuing of scientific-popular magazine<br />
“Social Pediatrics”.<br />
Found is planning to continue charity acts in<br />
the different regions of Georgia, organize followed<br />
conferences, realize acute and actual programs<br />
in current Pediatrics. “Pharmaceutical program<br />
GG”, “Children’s nutrition”, “Orthopedic<br />
school and recreation”, “Immunogenetic center”,<br />
“Free perinatologic center”, epidemiological programs<br />
and etc.<br />
The Found specialists developed natural<br />
nutritional adding- “Apivit”, which consists of vitamins<br />
and amminoacids and nonalcoholic drink<br />
“Apophit”as the part of “Children`s nutrition” program<br />
and their serial production will start as soon<br />
as possible. Radio protector “Apiextra”N is developed<br />
under the program “GG” and others.<br />
The Found has patented 37 innovations.<br />
It’s remarkable, that found fulfils tow corporate<br />
programs.<br />
I-In conjunction with UNICEFF, “Children and<br />
adolescents social- psychological and medicalprevention<br />
measures in the penitential organizations<br />
of Georgia”.<br />
II- In conjunction with the Georgian Military<br />
Found , “The program for medical – prevention and<br />
social rehabilitation of the soldiers families, which<br />
has dead during the last civil war in Georgia”.<br />
Our found considers it will be very important to<br />
continue this program and get it early<br />
(we are looking for new participators in this<br />
program ).<br />
Social Pediatrics Protection Found continues<br />
working on the basis of its IV conference resolutions,<br />
where we can read:<br />
“Let Social Pediatrics Protection Found continues<br />
working as NGO, which fights for a better<br />
childhood in Georgia and takes as it’s priority<br />
fields the following:<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 13<br />
- Children and adolescents health care;<br />
- Fighting against poverty and uneducatness<br />
in Georgian children.<br />
Depending on the current realities in the<br />
country SPPF carries its activity in the three following<br />
directions:<br />
- the first and the priority direction is implementation<br />
of the humanitarian and charitable program<br />
under the motto: “Children’s Rights Must<br />
Be Defended Since Embryo”.<br />
- the second direction is the industrial and<br />
commercial activity to gain profit for the fund<br />
development and implementation of the priority<br />
direction;<br />
- the third direction also serves the first one,<br />
that is establishment of contacts and relations<br />
with international humanitarian and charitable<br />
organizations and private persons and receiving<br />
the material and technical aid.<br />
Out of the above-mentioned directions we<br />
would like to mark out those main programs<br />
implemented by the Fund:<br />
1. SPPF humanitarian and charitable programs:<br />
1.1. Diet for children under 7 years containing<br />
the bioactive food supplements enriched with<br />
various components (vitamins, minerals and<br />
aminoacids) at Tbilisi medical institutions.<br />
The annual budget of the program in average<br />
totals 250000 USD. The program has operated<br />
since 2000 . Initially, the Government of Georgia<br />
allocated 240000 USD for this program for three<br />
years. Out of this amount the Fund received only<br />
40000 USD. The remained amount was sought by<br />
the Fund itself in order not to suspend the<br />
Program implementation.<br />
1.2. Since 2000 SPPF together with UNICEF<br />
has implemented the Program of Social-<br />
Psychological, Medical- Prophylactic and<br />
Rehabilitation Measures for Children and<br />
Teenagers at Penitentiary Institutions.<br />
The program budget was foreseen at 500000 USD,<br />
where only 5000 USD have been received, whereupon<br />
the program has been implemented slowly.<br />
1.3. For the lack of funds such actual and significant<br />
programs as mentioned below are not<br />
implemented, those are:<br />
- Program of Diet containing products<br />
enriched with various components and bioactive<br />
food supplements for children in Tbilisi families<br />
having many children and for children under 3<br />
years at Tbilisi medical institutions;<br />
- Programs of medical and prophylactic treatment<br />
and immune- and resort rehabilitation of<br />
particularly vulnerable children and citizens;<br />
- Program of social, medical and prophylactic<br />
and rehabilitation measures for children and<br />
teenagers of mountain regions, etc.<br />
Together with the National Red Cross Society<br />
of Georgia SPPF implements on the territory of<br />
@__) otkb<br />
the country the program of prophylaxis and early<br />
medical rehabilitation activities of narcological<br />
diseases in children. This program requires<br />
550000 USD.<br />
Implementation of all humanitarian and charitable<br />
programs of SPPF requires the financial and<br />
material and technical aid in the total amount of<br />
some 2 million USD. The sum will be spent to purchase<br />
of medical preparations, equipment, materials<br />
required for research and natural food supplements<br />
provided by the program, training of<br />
personnel etc.<br />
2. Industrial and Commercial Activity of SPPF:<br />
The Fund has carried out many research and<br />
development works in production of hygienic<br />
remedies, food products, food supplements and<br />
medications from eco-friendly natural plant base<br />
resulted in creation and patenting of food supplement<br />
APINIT enriched with vitamins, minerals and<br />
aminoacids, baby food Tserodena, natural soft<br />
drink Iveriuli, polypeptides complex GA-40, medical<br />
orthopedic things, new high-effective methods<br />
of diagnostics, treatment and rehabilitation<br />
etc. At present the Fund with own means manufactures<br />
the above mentioned products in small<br />
amounts.<br />
The working program of development of SPPF<br />
aims to extend manufacturing of those products,<br />
that requires creation of new productive capacities.<br />
As the monitoring has shown the market of<br />
this product is not limited by the territory of<br />
Georgia only.<br />
Manufacturing, marketing and sales of those<br />
products require investments in amount of 5-10<br />
million USD with the payback period of 5 years.<br />
SPPF program provides development of the<br />
existing Medical and Prophylactic Treatment and<br />
Immunorehabilitation Center on the commercial<br />
principles. The branches of this Center are established<br />
in all regions of Georgia. The project<br />
requires some 10 million USD with the payback<br />
period of 10 years.<br />
Taking into consideration the unique natural<br />
conditions of Georgia resulted in the availability<br />
of various resort areas, SPPF program<br />
foresees creation of up-to-<strong>da</strong>te medical and<br />
recreation centers in those areas, the so called<br />
Beauty and Health Farms which are very popular<br />
in the Western countries. According to the<br />
preliminary estimates the project cost will be<br />
20-30 million USD with the payback period of<br />
10 years.<br />
Indeed, it is impossible to seek in Georgia the<br />
funds required for implementation of the abovementioned<br />
projects. So we are to seek donors for<br />
sponsorship in implementation of the humanitarian<br />
and charitable programs and investors - for<br />
financing of industrial and commercial activity of<br />
the Fund.
14<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
ÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÃÀ ÀÒÀÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀÐÀÔÒÉÀÒØÏÓ ÈÀÍÀÃÂÏÌÉÈ<br />
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓáÅÀÃÀÓáÅÀ ÒÄÂÉÏÍÄÁÛÉ: ÆÖÂÃÉÃÉ, áÖËÏ, áÄËÅÀÜÀÖÒÉ, ØÄÃÀ, ËÀÍÜáÖÈÉ, ÏÆÖÒÂÄÈÉ,<br />
ÉÍÂÉÒÉ, ÌÀÒÍÄÖËÉÓ, ËÄÍÔÄáÉÓ, ÃÌÀÍÉÓÉÓ ÒÀÉÏÍÄÁÛÉ – ÜÀÔÀÒÃÀ ÓÀØÅÄËÌÏØÌÄÃÏ ÀØÝÉÄÁÉ, ÓÀÃÀÝ<br />
ÂÀÉÓÉÍãÀ, ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÊÅÀËÉ×ÉÝÉÖÒÉ ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ ÊÏÍÓÖËÔÀÝÉÀ ÂÀÄßÉÀ ÃÀ ÌÄÃÉÊÀÌÄÍÔÄÁÉ<br />
ÃÀÖÒÉÂÃÀ 5600 ÁÀÅÛÅÓ ÃÀ 1000-ÆÄ ÌÄÔ ÌÏÆÀÒÃÓ.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 15<br />
@__) otkb<br />
CFMDTKVJMVTLJ FMWBF VFHYTEKIB !)86 68 @__% O8 2 !_8|8@__(<br />
CFMDTKVJMVTLJ FMWBF KTYNT{IB<br />
!_8|8@__(<br />
2006 ßËÉÓ 20 ÌÀÉÓÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀ ÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÐÀÔÒÏÍÀÑÉÈ ÓÀ ÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ<br />
ÌÄÖÙËÉÓ ØÀËÁÀÔÏÍ ÏËÉÊÏ ÁÄÑÖÀÛÅÉËÉÓÀ ÃÀ ÓÀÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ ÈÀÍÀÛÄÌßÉÓ ËÉÊÀ ÃÏËÉÞÉÓ<br />
áÄËÛÄßÚÏÁÉÈ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖË ÊËÉÍÉÊÀÛÉ ÂÀÉÓÉÍãÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÊËÉÍÉÊÏ-ËÀÁÏÒÀÔÏÒÉÖËÉ<br />
ÂÀÌÏÊÅËÄÅÄÁÉ ÜÀÖÔÀÒÃÀ ÓÀÂÖÒÀÌÏÓ ÀÓÈÌÉÈ ÃÀÀÅÀÃÄÁÖË ÁÀÅÛÅÈÀ ÐÀÍÓÉÏÍÀÔÉÓ 28 ÁÀÅÛÅÓ. 9-10 ÉÅÍÉÓÓ<br />
ÊÀÓÐÛÉ ÉÅÀÍÄ ãÀÅÀáÉÛÅÉËÉÓ 110 ßËÉÓÈÀÅÉÓÀÃÌÉ ÌÉÞÙÅÍÉË ÙÏÍÉÓÞÉÄÁÀÛÉ ÂÀÉÓÉÍãÀ 250-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÉ. ÏØÔÏÌÁÄÒ-<br />
ÍÏÄÌÁÒÉÓ ÈÅÄÛÉ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖË ÊËÉÍÉÊÀÛÉ ÌÏßÚÏÁÉË ÀØÝÉÄÁÛÉ<br />
(ÙÉÀ ÊÀÒÉÓ ÃÙÄÄÁÉ: ÌáÀÔÅÀÒÈÀ ÊÀÅÛÉÒÉÓ, ÅÄÔÄÒÀÍÈÀ ÃÄÐÀÒÔÀÌÄÍÔÉÓ, ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÔÄËÄÅÉÆÉÉÓ<br />
ÈÀÍÀÌÛÒÏÌÄËÈÀ ÁÀÅÛÅÄÁÉ) ÂÀÉÓÉÍãÀ 700-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÉ.
16<br />
2006 ßËÉÓ 1 ÉÅËÉÓÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ<br />
ÐÀÒËÀÌÄÍÔÉÓ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓÀ ÃÀ ÓÏ-<br />
ÝÉÀËÖÒÉ ÃÀÝÅÉÓ ÊÏÌÉÔÄÔÉÓ ÌÉÄÒ ÝáÉ-<br />
ÍÅÀËÉÓ ÒÄÂÉÏÍÛÉ ÏÒÂÀÍÉÆÄÁÖË ÀØÝÉ-<br />
ÀÛÉ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÓÀáÄËÏÁÉÓ ÐÄÃÉÀ-<br />
ÔÒÉÖËÉ ÊËÉÍÉÊÉÓ ÄØÉÌÄÁÉÓ ÌÉÄÒ (ÊËÉ-<br />
ÍÉÊÉÓ ÃÉÒÄØÔÏÒÉ ÃÏÝ. Ã. ×ÒÖÉÞÄ,<br />
ÐÒÏ×. É. ÝÉÝÉÛÅÉËÉ, ÐÒÏ×. Â. ÜÀáÖ-<br />
ÍÀÛÅÉËÉ, ÄØÉÌÄÁÉ: Ì. ÉÏÓÄËÉÀÍÉ, È.<br />
ÌÉØÄËÀÞÄ, Å. ÌÀËÀÛáÉÀ, Ì. ÍÀÍÏÁÀÛÅÉËÉ,<br />
Æ. ÆÀÒÍÀÞÄ, Ø. ÍÄ×ÀÒÉÞÄ, Â. ÀÒÅÄËÀÞÄ)<br />
ÂÀÉÓÉÍãÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ<br />
ÃÀáÌÀÒÄÁÀ ÂÀÄßÉÀ 500-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÓ. 2006-<br />
2007 ßËÄÁÛÉ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÓÀáÄ-<br />
ËÏÁÉÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖË ÊËÉÍÉÊÀÛÉ ÓáÅÀ-<br />
ÃÀÓáÅÀ ÓÀØÅÄËÌÏØÌÄÃÏ ÀØÝÉÄÁÛÉ ÂÀÉÓÉ-<br />
ÍãÀ 2000-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÉ.<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 17<br />
saqvelmoqmedo aqcia yvarelSi, romelic mieZRvna didi qarTveli mwerlisa <strong>da</strong><br />
sazogado moRvawis saqarTvelos sulieri mamis, ilia WavWavaZis <strong>da</strong>badebis<br />
170 wlisTavs. 9.06.2007<br />
@__) otkb<br />
CFMDTKVJMVTLJ FMWBF HECSFDIB !)86 68 @__% O8 2 !_8|8@__(
18<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
CFMDTKVJMVTLJ FMWBF VFHYTEKIB !)86 68 @__% O8 2 !_8|8@__(<br />
ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÓÀáÄËÏÁÉÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖËÉ ÊËÉÍÉÊÉÓ ÄØÉÌÄÁÉÓ ÌÉÄÒ<br />
(ÊËÉÍÉÊÉÓ ÃÉÒÄØÔÏÒÉ ÃÏÝ. Ã. ×ÒÖÉÞÄ, ÐÒÏ×. É. ÝÉÝÉÛÅÉËÉ, ÐÒÏ×. Â. ÜÀáÖÍÀÛÅÉËÉ, ÄØÉÌÄÁÉ:<br />
È. ÌÉØÄËÀÞÄ, Å. ÌÀËÀÛáÉÀ, Ì. ÍÀÍÏÁÀÛÅÉËÉ, Æ. ÆÀÒÍÀÞÄ, Ø. ÍÄ×ÀÒÉÞÄ, Â. ÀÒÅÄËÀÞÄ) ÂÀÉÓÉÍãÀ ÃÀ<br />
ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ ÃÀáÌÀÒÄÁÀ ÂÀÄßÉÀ 150-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÓ.<br />
Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis teritoriaze 2008 wlis 2 ivniss<br />
moewyo bavSvTa karavi (Teddy Veuz Hospital), romelSic monawileoba miiRes<br />
universitetis studentebma.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 19<br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />
fondis XVIII konferencia<br />
2008 wlis 1.06<br />
Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino<br />
universitetis wi-<br />
Tel <strong>da</strong>rbazSi Catar<strong>da</strong><br />
<strong>socialuri</strong><br />
pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />
fondis XVIII<br />
konferencia Temaze<br />
‘bavSvTa usafrTxoebamecnierebis<br />
gziT~ _ ‘pediatriisaqtualuri<br />
sakiTxebi~.<br />
konferencia gaxsna saerTaSoriso<br />
fondis<br />
‘msoflio usafrTxoeba <strong>da</strong><br />
bavSvi~ prezidentma akademikosma<br />
g CaxunaSvilma,<br />
romelmac ilaparaka Tanamedrove<br />
epoqaSi bavSvTa<br />
usafrTxoebasa <strong>da</strong> janmr-<br />
Telobis Sesaxeb.<br />
konferenciis Tavmjdomareebi:<br />
akademikosi g. CaxunaSvili,<br />
a. kvezereli-kopaZe,<br />
r. kutubiZe, a. CxeiZe, i.<br />
doliZe, k. CaxunaSvili, med.<br />
doqtori d. tabucaZe, n.<br />
TofuriZe, n. badriaSvili,<br />
n. jobava.<br />
@__) otkb<br />
konferenciaze saintereso<br />
moxsenebebiT gamovidnen<br />
respublikis cnobili<br />
mecnierebi <strong>da</strong> klinicistebi.<br />
sportsmen bavSvTa gulsisxlZarRvTa<br />
sistemis<br />
<strong>da</strong>xasiaTeba <strong>da</strong> misi organizmis<br />
susti rgolebis<br />
drouli prevenciuli RonisZiebebis<br />
gatarebis gzebi<br />
_ akademikosi g. CaxunaSvili,<br />
akademikosi k. CaxunaSvili,<br />
m.d. n. jobava.<br />
apihepati, rogorc efeq-<br />
turi hepatoproteqtoris<br />
gamoyeneba bavSvTa asakSi<br />
_ m.d. n. TofuriZe, c. jeliZe.<br />
cxelebisa <strong>da</strong> tkivilis<br />
mkurnaloba bavSvebSi _<br />
prof. n. uberi, m.d. e. uberi.<br />
kanisa <strong>da</strong> sasunTqi sistemis<br />
<strong>da</strong>avadebani, prevencia<br />
<strong>da</strong> mkurnaloba (akva<br />
marisi) _ T. gigauri.<br />
Clinical Study Desings, — G.<br />
Kamkamidze. M. Butsashvili,<br />
Louise-Anna McNutt. International<br />
Scool Public Health, TSMU and<br />
Albany Scool of Public Health, State<br />
University of New York..<br />
Eu YEACH _ mozardTa<br />
medicinis swavlebis saer-<br />
TaSoriso programa _ m.d.<br />
profesori y. faRava.<br />
sortsmen bavSvTa kvebis<br />
principebi _ S. zarnaZe,<br />
m.d. i. zarnaZe.<br />
kreonisa <strong>da</strong> dufalakis<br />
gamoyeneba malabsorbciis<br />
sindromis kompleqsur<br />
mkurnalobaSi _ m.d. n. badriaSvili,<br />
m.d. m. giorgobiani,<br />
m. omaraSvili, m. geTiaSvili.<br />
perioduli cxelebiT<br />
mimdinare <strong>da</strong>avadebani<br />
bavSvTa revmatologiaSi<br />
_<br />
m.d. ioseliani, m.d.<br />
Selia.<br />
antibiotikebis<br />
gamoyeneba bavSvTa<br />
ambulatoriul<br />
praqtikaSi _<br />
prof. n. uberi, m.d.<br />
e. uberi.<br />
apipulmos roli<br />
sasunTqi sistemisgaxangrZlivebuli<br />
<strong>da</strong> qroni
20<br />
kuli paTologiebisreabilitaciaSi<br />
_ m.d. n.<br />
TofuriZe.<br />
memkvidruli<br />
hemolizuri<br />
anemiebis mkurnalobisTanamedroveaspeqtebi<br />
_ prof a.<br />
kvezereli-kopa-<br />
Ze, prof. m. kvezereli,<br />
m.d. z.<br />
mTvareliZe, T.<br />
dev<strong>da</strong>riani.<br />
Antibiotic treatment in newboms,<br />
— Irma Korinteli, jayahar<br />
Appukattan Mayank Sharma<br />
(India—Georgia).<br />
mSobelTa depriovaciis<br />
<strong>da</strong> anemiis roli neirofsiqologiuri<br />
ganviTarebis<br />
Taviseburebebze Cvili <strong>da</strong><br />
adreuli asakis bavSvebSi<br />
_ m.d. T. RonRaZe, q. maTiaSvili,<br />
mdd n. manjaviZe, T.<br />
JorJoliani.<br />
neirosonografiuli Taviseburebani<br />
dRenaklul<br />
axalSobilebSi _ m.d. i.<br />
korinTeli, z. zarnaZe, n.<br />
Todua, m. korinTeli.<br />
Shepatits B Vaccine Coverage<br />
and Attitudes about Vaccination<br />
among Health Care Workers in the<br />
Repaublic of Georgia — Louise-<br />
Anna McNutt, N. Tofuridze.<br />
wamlismieri RviZlis<br />
<strong>da</strong>avadebani _ iv.javaxiSvilis<br />
sax Tsu prof. asist.<br />
r. jaSi<br />
konferenciis monawileebs<br />
misasalmebeli sityviT<br />
mimarTa niuiorkis saxelm-<br />
wifo samedicino<br />
universitetis jan<strong>da</strong>cvis<br />
skolis<br />
profesorma Dr<br />
Louise-Anna McNutt,<br />
romelic monawileobssazogadoebrivi<br />
jan<strong>da</strong>cvis skola_samagistro<br />
programis saswavlo<br />
procesSi. man<br />
survili gamoTqva<br />
niuiorkis saxelmwifo<br />
samedicino<br />
universitetis <strong>da</strong><br />
Tbilisis saxelmwi-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
fo samedicino universitetis<br />
TanamSromlobis ganmtkicebis<br />
Sesaxeb.. gansakuTrebuli<br />
interesi gamoavlina<br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis<br />
<strong>da</strong>cvis fondis saqvelmoqmedi<br />
aqciebis Sesaxeb. profesorma<br />
Dr Louise-Anna McNutt-ma<br />
samaxsovro saCuqrebi ga<strong>da</strong>sca<br />
<strong>socialuri</strong> pediatriis<br />
<strong>da</strong>cvis fondis prezidents<br />
profesor g. CaxunaSvils.<br />
konferenciaze sityviT<br />
gamovidnen <strong>da</strong> konferenciis<br />
muSaoba Seafasesprofesorebma<br />
_ g. CaxunaSvilma,<br />
a. kvezereli-kopaZem,<br />
r. kutubiZem, i.<br />
CxeiZem, i. doli-<br />
Zem. medicinis<br />
doqtorebma _ d.<br />
tabucaZem, n. TofuriZem,<br />
n. badriaSvilma,<br />
n.<br />
jobavam.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 21<br />
pediatr med<strong>da</strong>Ta pirveli<br />
kongresis pres-relizi<br />
2008 wlis 1/VI Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis cisfer <strong>da</strong>rbazSi<br />
Sedga saqarTvelos pediatr med<strong>da</strong>-<br />
Ta pirveli kongresi, romelic mieZRvna<br />
bavSvTa <strong>da</strong>cvis saerTaSoriso dRes.<br />
sxdomas Tavmjdomareob<strong>da</strong> qalbatoni n.<br />
yavelaSvili.<br />
konferencias eswrebodnen bavSvTa samedicino-samkurnalo<br />
<strong>da</strong>wesebulebebis<br />
TanamSromlebi.<br />
gakeT<strong>da</strong> Semdegi saxis moxsenebebi:<br />
1. bavSvTa fsiqomotoruli ganviTareba<br />
_ momxs: ana razmaZe; xelmZRvaneli m.d.<br />
prof. asistenti i. manjaviZe<br />
2. Rebinebisa <strong>da</strong> wamoqafebis sindromi<br />
_ momxs: ia abuaSvili; xelmZRvaneli m.d.<br />
prof. asistenti i. manjaviZe<br />
@__) otkb<br />
3. ganviTarebis Tan<strong>da</strong>yolili mankebi _<br />
momxs; medea monaseliZe; xelmZRvaneli<br />
m.d. T. RonRaZe<br />
4. bavSvobis asakis periodebi _ momxs:<br />
qeTi SariqaZe; xelmZRvaneli m.d. prof.<br />
asistenti i. manjaviZe<br />
5. kvebiTi alergia bavSvTa asakSi _<br />
momxs; <strong>da</strong>rejan zukakiSvili; xelmZRvaneli<br />
m.d. T. RonRaZe<br />
6. diareis <strong>klinikuri</strong> niSnebi <strong>da</strong> marTvis<br />
ZiriTadi principebi bavSvTa asakSi _<br />
momxs; <strong>da</strong>li tabliaSvili; xelmZRvaneli<br />
m.d. T. RonRaZe<br />
7. Tan<strong>da</strong>yolili anomaliebi (tuCisa <strong>da</strong><br />
sasis napralebi) _ momxs; asmaTi jabauri;<br />
xelmZRvaneli n. xvedeliani<br />
kongresze sityviT gamovidnen <strong>da</strong> kongresis<br />
muSaoba Seafases profesorebma _ g.<br />
CaxunaSvilma, a. kvezereli-kopaZem. maT aRniSnes,<br />
rom Seiqmna mniSvnelovani precendenti<br />
samedicino sferoSi <strong>da</strong> saWiroa<br />
aseTi kongresebis mxar<strong>da</strong>Wera.<br />
miiRes rezolucia eqTnebis kongresebis<br />
Catarebas mieces farTo mxar<strong>da</strong>Wera<br />
eqimTa sazogadoebis mxri<strong>da</strong>n. igi xels<br />
Seuwyobs eqTanTa kadrebis Teoriuli<br />
codnisa <strong>da</strong> praqtikuli muSaobis xarisxis<br />
gaumjobesebas.
22<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
samecniero-praqtikuli konferencia<br />
`bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa medicina~<br />
Tbilisis saxelmwifo samedicino<br />
universitetis, bav-<br />
SvTa <strong>da</strong> mozardTa medicinis<br />
mimarTulebis, i. faRavas<br />
saxelobis pediatriis samecniero-kvleviTiinstitutis,<br />
bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />
jan<strong>da</strong>cvis asociaciis, saqarTvelos<br />
pediatrTa asociaciisa<br />
<strong>da</strong> fondi “sijansaRis”<br />
mier.<br />
konferenciis mxar<strong>da</strong>mWerebi:<br />
AVERSI, Humana, Glaxo-<br />
SmithKline, NYCOMED, SERVI-<br />
ER, ABC Pharmacia, PLIVa.<br />
konferenciis sapatio<br />
prezidenti - Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis<br />
reqtori g. menabde<br />
konferenciis prezidenti<br />
- y. faRava<br />
saorganizacio komitetis<br />
wevrebi: z. boxua, n. gelaZe,<br />
a. kvezereli-kopaZe, i. korin-<br />
Teli, n. manjaviZe, l. JorJoliani,<br />
n. uberi, n. umikaSvili,<br />
i. favleniSvili, c. farulava,<br />
d. fruiZe, n. fruiZe,<br />
r. qarselaZe, T. yuraSvili,<br />
g. CaxunaSvili, d. WavWaniZe<br />
samdivno: g. abaSiZe, q. be-<br />
riZe, i. korinTeli, m. wulaia.<br />
konferenciia gaxsna Tbilisis<br />
saxelmwifo samedicino<br />
universitetis reqtorma<br />
g. menabdem.<br />
konferenciis muSaobaSi<br />
monawileoba miiRes saqarTvelos<br />
parlamentis wevrma<br />
profesorma o. ToiZem, Sromis<br />
janmrTelobisa <strong>da</strong> <strong>socialuri</strong><br />
<strong>da</strong>cvis ministris<br />
moadgilem Fn.fruiZem agreTve,<br />
200-ze metma eqimma, rezidentma<br />
(maT Soris orma<br />
ucxoelma). konferenciis<br />
monawileebi iyvnen Tbilissa<br />
<strong>da</strong> sxva qalaqebi<strong>da</strong>n<br />
(rusTavi, quTaisi, baTumi).<br />
aseve, saqarTvelos raionebi<strong>da</strong>n<br />
(gori, kaspi, Telavi,<br />
gurjaani, sagarejo, duSeTibarisaxo<strong>da</strong>n,<br />
xulo, martvili,<br />
zugdidi, marneuli, zestafoni).<br />
naCvenebi iqna videomasala<br />
didi mecnieris irakli<br />
faRavas pe<strong>da</strong>gogiuri, samecniero<br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> saqmianobis<br />
Sesaxeb. mogonebebiT<br />
gamovidnen: prof. n,manjavi-<br />
Ze, prof. i.ciciSvili, prof,<br />
a,kvezereli –kopaZe saqarTvelos<br />
<strong>da</strong>msaxurebuli eqimi<br />
n.umikaSvili.<br />
plenarul sxdomebze yuradReba<br />
iqna gamaxvilebuli<br />
im Tanamedrove gamowvevebze,<br />
romlebic dReisaTvis<br />
aqtualuria bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />
medicinaSi. konkretulad:<br />
y. faRava “<strong>pediatria</strong> –<br />
Tanamedrove gamowvevebi”<br />
p. imnaZe, l. baidoSvili,<br />
l. jabiZe – imunizaciis erovnuli<br />
kalen<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> misi<br />
ganviTarebis perspeqtivebi<br />
l. JorJoliani- qarTuli<br />
samecniero pediatriis miRwevebi<br />
ukanaskneli oci<br />
wlis ganmavlobaSi<br />
z. boxua – bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />
jan<strong>da</strong>cva saqarTveloSi:<br />
amJamindeli mdgomareoba<br />
<strong>da</strong> samomavlo perspeqtivebi<br />
_<br />
i. favleniSvili – pediatrTa<br />
profesiuli momzadeba<br />
<strong>da</strong> misi ganviTarebis<br />
perspeqtivebi saqarTvelo-<br />
Si –<br />
konferenciis Tematika<br />
iyo mravalferovani, aqcenti<br />
gakeTebul iqna praqtikuli<br />
xasiaTis klinikur rekomen<strong>da</strong>ciebze<br />
konferenciis msvlelobisas<br />
muSaob<strong>da</strong> Semdegi simpoziumebi:<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 23<br />
pediatriuli gastroenterologia<br />
<strong>da</strong> nutriciologia<br />
(Tavmjdomareebi: n.<br />
manjaviZe, T. tonia, c. farulava)<br />
pediatriuli kardiologiis<br />
aqtualuri sakiTxebi<br />
– (Tavmjdomareebi<br />
n. <strong>da</strong>fqviaSvili, g. CaxunaSvili)<br />
respiraciuli <strong>da</strong>avadebebis<br />
marTva (Tavmjdomareebi:<br />
n. uberi, m. wulukiZe, z. JRenti,<br />
i. CxaiZe)<br />
gaxangrZlivebuli neonataluri<br />
siyviTlis mizeze-<br />
evromecniereba (mecnierebisa<br />
<strong>da</strong> teqnologiebis xelSemwyobi<br />
pan-evropuli asociacia)<br />
<strong>da</strong>fuZn<strong>da</strong> 1997 wels<br />
strasburgSi (safrangeTi).<br />
asociacia aris arasamTavrobo,<br />
samecniero <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />
organizacia. asociaciis<br />
partniori organizaciebia:<br />
evrokomisia, evropis mecnierebis<br />
fondi,evropis samecniero<br />
sazogadoebebi <strong>da</strong> a.S.<br />
evromecnierebis amJamindeli<br />
prezidentia b-ni erik<br />
ban<strong>da</strong>, generaluri mdivani _<br />
prof. raimond zelci.<br />
evromecnierebis sakontaqto<br />
monacemebi:<br />
Contact details of Eoroscience:<br />
8, rue des Ecrivains<br />
F-67000 Strasbourg<br />
France<br />
Tel.: + 33 3 88 24 11 50<br />
Fax: + 33 3 88 24 75 56<br />
www: http://www.euroscience.org<br />
E-mail: office@euroscience.org<br />
Cvens Sesaxeb<br />
evromecnierebis saqarTvelos<br />
erovnuli seqcia (SemdegSi<br />
_ “seqcia”) aris arasam-<br />
@__) otkb<br />
bi <strong>da</strong> misi marTva (Tavmjdomareebi:<br />
a. kvezereli-kopaZe,<br />
q. nemsaZe)<br />
pediatiuli epileptologiis<br />
aqtualuri sakiTxebi<br />
(Tavmjdomareebi: n. gelaZe, g.<br />
natriaSvili )<br />
mozardTa medicinis aqtualuri<br />
sakiTxebi (Tavmjdomareebi:<br />
m.gordelaZe, q.<br />
gogberaSvili)<br />
alergiuli <strong>da</strong>avadebebi<br />
(Tavmjdomareebi: l. JorJoliani,<br />
r. qarselaZe)<br />
Tan<strong>da</strong>yolili infeqciebi<br />
axalSobilebSi (Tavmjdoma-<br />
Tavrobo, aramomgebiani, samecniero<br />
<strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />
organizacia. seqcia aRiarebulia<br />
evromecnierebis (mecnierebisa<br />
<strong>da</strong> teqnologiebis<br />
xelSemwyobi panevropuli<br />
asociacia, strasburgi, safrangeTi)<br />
gamgeobis mier. Tavisi<br />
saqmianobisas seqcia<br />
efuZneba evromecnierebis<br />
wesdebas, saerTaSoriso samarTlis<br />
normebs, saqarTvelos<br />
kanonmdeblobas <strong>da</strong> winamdebare<br />
wesdebas.<br />
seqciis ZiriTad miznebs<br />
<strong>da</strong> amocanebs Seadgens:<br />
reebi: i. favleniSvili, i. mu-<br />
CaiZe, T. goTua)<br />
posteruli sesiaze warmodgenil<br />
iqna sastendo mosenebebi,<br />
maT Soris ucxoeli<br />
rezidentebis mierac.<br />
konferenciis <strong>da</strong>sasrul<br />
gaimarTa saerTo diskusia saqarTveloSi<br />
bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />
janmrTelobis marTvis<br />
sferoSi arsebuli mdgomareobis<br />
Sesaxeb. samomavlod<br />
<strong>da</strong>isaxa erToblivi samecniero,<br />
praqtikuli, sa<strong>info</strong>rmacio<br />
saqmianobis gegmebi.<br />
iirrmmaa kkoorriinnTTeellii<br />
evromecnierebis saqarTvelos<br />
erovnulma seqciam muSaoba ganaaxla<br />
a) evromecnierebis saSualebiT<br />
mWidro kontaqtebis<br />
<strong>da</strong>myareba evropis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
tipis samecniero organizaciebTan<br />
<strong>da</strong> mecnierebTan;<br />
b) saqarTveloSi mecnierebis,<br />
Tanamedrove teqnologiebisa<br />
<strong>da</strong> umaRlesi ganaTlebis<br />
ama Tu im problemis<br />
Seswavla;<br />
g) saqarTvelos samecniero<br />
miRwevebisa <strong>da</strong> mrewvelobis<br />
tradiciuli <strong>da</strong>rgebis<br />
popularizacia;<br />
d) aqtiuri saqmianoba<br />
rogorc sazogadoebrivi<br />
mecnierebisa <strong>da</strong> sabunebismetyvelo-teqnikurimecnierebebis,<br />
ise Tanamedrove<br />
teqnologiebis <strong>da</strong>rgSi;<br />
e) mecnierebis progresis<br />
eTikuri problemebis Seswavla;<br />
v) kavkasiaSi kulturaTa-<br />
Soris urTierTobebisa <strong>da</strong><br />
kavkasiis xalxTa kulturaTaSoris<br />
urTierTobebis<br />
istoriis Seswavla;<br />
z) saqarTveloSi mecni-<br />
ufuh’tkt,f @$-t ud8
24<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
lfcfo.bcb @#-t ud8<br />
erTa uflebebis mdgomareobis<br />
Seswavla;<br />
T) aqtiuri monawileoba<br />
evromecnierebis proeqtebsa<br />
<strong>da</strong> programebSi;<br />
i) aqtiuri monawileoba<br />
evromecnierebis <strong>da</strong> evromecnierebis<br />
samuSao jgufebis<br />
forumebSi, seqciis forumebis<br />
konferenciebis, seminarebis,<br />
saqarTvelos mecnierebis<br />
kvireulobis, mrgvali<br />
magidebis organizeba;<br />
k) internetis qselSi vebsaitebis<br />
(gamoCenil qarTvel<br />
mecnierTa memorialuri<br />
gverdebisa <strong>da</strong> Tematuri<br />
saitebis) momzadeba;<br />
l) sakuTari orenovani<br />
(qarTul-inglisuri) biuletenis<br />
gamocema.<br />
2006 w. seqciam droebiT<br />
Sewyvita funqcionireba. igi<br />
aRdgenili iqna 2008 wlis<br />
27 ivliss.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 25<br />
e v r o m e c n i e r e b i s s a q a r T v e l o s<br />
e r o v n u l i s e q c i i s w e s d e b a<br />
1. evromecnierebis saqarTvelos erovnuli<br />
seqcia (SemdegSi _ ,,seqcia’’) aris<br />
arasamTavrobo, aramomgebiani, samecniero,<br />
saxelovnebo <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />
organizacia. seqcia aRiarebulia evromecnierebis<br />
(mecnierebisa <strong>da</strong> teqnologiebis<br />
xelSemwyobi pan-evropuli asociacia,<br />
strasburgi, safrangeTi) gamgeobis<br />
mier. Tavisi saqmianobisas seqcia efuZneba<br />
evromecnierebis wesdebas, saerTaSoriso<br />
samarTlis normebs, saqarTvelos<br />
kanonmdeblobas <strong>da</strong> winamdebare wesdebas.<br />
2. seqciis iuridiuli misamarTia: Tbilisi<br />
0159, lublianas q.#21, saqarTvelo.<br />
3. seqciis ZiriTad miznebs <strong>da</strong> amocanebs<br />
Seadgens:<br />
a) evromecnierebis saSualebiT mWidro<br />
kontaqtebis <strong>da</strong>myareba evropis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
tipis samecniero organizaciebTan <strong>da</strong><br />
mecnierebTan;<br />
b) saqarTveloSi mecnierebis, xelovnebis,<br />
Tanamedrove teqnologiebisa <strong>da</strong> umaRlesi<br />
ganaTlebis ama Tu im problemis<br />
Seswavla;<br />
g) saqarTvelos samecniero <strong>da</strong> saxelovnebo<br />
miRwevebis, agreTve mrewvelobis<br />
tradiciuli <strong>da</strong>rgebis popularizacia;<br />
d) aqtiuri saqmianoba rogorc sazogadoebrivi<br />
mecnierebisa <strong>da</strong> sabunebismetyvelo-teqnikuri<br />
mecnierebebis, ise Tanamedrove<br />
teqnologiebis <strong>da</strong>rgSi;<br />
e) mecnierebis progresis eTikuri<br />
problemebis Seswavla;<br />
v) kavkasiaSi kulturaTaSoris urTier-<br />
Tobebisa <strong>da</strong> kavkasiis xalxTa kultura-<br />
TaSoris urTierTobebis istoriis Seswavla;<br />
z) saqarTveloSi mecnierTa uflebebis<br />
mdgomareobis Seswavla;<br />
T) aqtiuri monawileoba evromecnierebis<br />
proeqtebsa <strong>da</strong> programebSi;<br />
i) aqtiuri monawileoba evromecnierebis<br />
<strong>da</strong> evromecnierebis samuSao jgufebis<br />
forumebSi, seqciis forumebis, konferenciebis,<br />
@__) otkb<br />
seminarebis, saqarTvelos mecnierebisa<br />
<strong>da</strong> xelovnebis kvireulebis, mrgvali magidebis<br />
organizeba;<br />
k) internetis qselSi veb-saitebis (gamoCenil<br />
qarTvel mecnierTa memorialuri<br />
gverdebisa <strong>da</strong> Tematuri saitebis) momzadeba;<br />
l) sakuTari orenovani (qarTul-inglisuri)<br />
biuletinis gamocema.<br />
4. seqciis ori wevris rekomen<strong>da</strong>ciis <strong>da</strong><br />
piradi gancxadebis safuZvelze seqciaSi<br />
gawevrianeba SeuZliaT mecnierebis, xelovnebis,<br />
Tanamedrove teqnologiebisa <strong>da</strong><br />
umaRlesi ganaTlebis <strong>da</strong>rgebSi momuSave<br />
specialistebs, samecniero Jurnalistebs<br />
<strong>da</strong> mecnierebisa <strong>da</strong> teqnologiebis sakiTxebiT<br />
<strong>da</strong>interesebul sazogado moRvaweebs.<br />
seqcias hyavs asocirebuli organizaciebi<br />
(samecniero, saxelovnebo <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />
arasamTavrobo organizeciebi,<br />
akademiuri institutebi <strong>da</strong> umaRlesi<br />
saswavleblebi). axal wevrebs <strong>da</strong> asocirebul<br />
organizaciebs amtkicebs seqciis<br />
sabWo. yvela ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba<br />
xdeba sabWos wevrTa xmebis 2/3-iT.<br />
5. seqciis marTvis organoebia:<br />
_ seqciis wevrTa saerTo kreba;<br />
_ seqciis sabWo;<br />
5.1. seqciis umaRlesi organoa seqciis<br />
wevrTa saerTo kreba;<br />
5.2. saerTo kreba:<br />
_ ismens seqciis Tavmjdomaris, seqciis<br />
sabWosa <strong>da</strong> xazina<strong>da</strong>ris<br />
saangariSo moxsenebebs;<br />
_ amtkicebs seqciis wesdebas <strong>da</strong> cvlilebebi<br />
Seaqvs masSi;<br />
_ amtkicebs seqciis Tavmjdomares, sab-<br />
Wos aRmasrulebel mdivans<br />
<strong>da</strong> xazina<strong>da</strong>rs;<br />
_ amtkicebs seqciis wliur samuSao<br />
gegmas.<br />
yvela ga<strong>da</strong>wyvetileba miiReba xmaTa<br />
2/3-iT.<br />
5.3. seqcias xelmZRvanelobs Tavjdomare,<br />
romelsac 4 (oTxi) wlis vadiT irCevs<br />
saerTo kreba.
26<br />
5.4. seqciis sabWos sxva wevrebTan Se-<br />
TanxmebiT Tavmjdomare uflebamosilia:<br />
_ gaaformos xelSekrulebebi adgilobriv<br />
<strong>da</strong> saerTaSoriso<br />
samecniero, saxelovnebo <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />
<strong>da</strong>wesebulebebTan;<br />
_ ganaxorcielos kontroli seqciis<br />
samuSao gegmis, proeqtebisa <strong>da</strong> programebis<br />
Sesrulebaze;<br />
5.5. saerTo krebebs Soris seqciis mmar-<br />
Tvel organos warmoadgens seqciis sabWo<br />
(8 wevris SemadgenlobiT), romelsac ir-<br />
Cevs saerTo kreba 4 (oTxi) wlis vadiT.<br />
5.6. seqciis sabWo:<br />
_ ze<strong>da</strong>mxedvelobas uwevs saerTo krebis<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebebis, evromecnierebis wesdebis<br />
<strong>da</strong> seqciis debulebis moTxovnebis,<br />
seqciis proeqtebisa <strong>da</strong> programebis<br />
Sesrulebas;<br />
_ rekomen<strong>da</strong>cias uwevs Tavmjdomares<br />
axali wevrebisa <strong>da</strong> asocirebuli orga-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
nizaciebis miRebis an seqcii<strong>da</strong>n wevrebisa<br />
<strong>da</strong> asocirebuli organizaciebis gayvanis<br />
Taobaze.<br />
5.7. seqciis sabWos sxdomebi tardeba<br />
yoveli Tvis <strong>da</strong>mlevs.<br />
6. seqciis finansebs Seadgens: a) sawevro<br />
ga<strong>da</strong>saxadi,<br />
b) gamomcemlobi<strong>da</strong>n miRebuli Semosavali,<br />
g) arasamTavrobo donori organizaciebisagan<br />
miRebuli grantebi, d) Semowirulobebi.<br />
seqciis finansur saqmianobas<br />
uZRveba xazina<strong>da</strong>ri, romelsac irCevs seqciis<br />
wevrTa saerTo kreba 4 (oTxi) wlis<br />
vadiT.<br />
7. seqciis likvi<strong>da</strong>cia SesaZlebelia<br />
mxolod seqciis wesdebis uxeSi <strong>da</strong>rRvevis<br />
SemTxvevaSi. seqciis likvi<strong>da</strong>cias axdens<br />
seqciis wevrTa sagangebo generaluri<br />
Sekreba xmaTa 2/3-iT. ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />
seqciis likvi<strong>da</strong>ciis Sesaxeb ecnobeba evromecnirebis<br />
gamgeobas <strong>da</strong> samdivnos.<br />
evromecnierebis saqarTvelos erovnuli seqciis<br />
sabWos sxdomis oqmis amonaweri 20.X.2008w 14.00<br />
q. Tbilisi Tssu g. Jvanias sax. pediatriuli klinika<br />
sxdomas eswrebodnen profesorebi: p.<br />
kervaliSvili, g. CaxunaSvili, l. uruSaZe,<br />
z. uruSaZe, g. abduSeliSvili, i. baCiaSvili,<br />
g. kalan<strong>da</strong>Ze, medicinis doqtori n. TofuriZe,<br />
T. RaRaSvili (mowveuli iuristi).<br />
sxdomis Tavmjdimare: g. CaxunaSvili<br />
mdivani: n. TofuriZe<br />
dRis wesrigi:<br />
1. oqmi #1 <strong>da</strong>mtkiceba (momxs. g. CaxunaSvili)<br />
2. gatarebuli RonisZiebani ,,Stop Russia~<br />
(momxs. l. uruSaZe)<br />
3. departamentis xelmZRvanelebis samu-<br />
Sao debulebis ganxilva <strong>da</strong>mtkiceba (p. kervaliSvili,<br />
d. baSaleiSvili, i. baCiaSvili,<br />
g. abduSeliSvili, g. uruSaZe, g. kalan<strong>da</strong>Ze)<br />
4. Catarebuli muSaobis angariSi e.ses-is<br />
registraciis Sesaxeb, blanki, beWedi, angariSi,<br />
sawevros Sesaxeb <strong>da</strong> sxva (momxs. g. CaxunaSvili,<br />
l. uruSaZe)<br />
5. departamentis, samsaxurebis, eqspertTa<br />
komisiis Seqmna <strong>da</strong> wevrebis <strong>da</strong>mtkiceba:<br />
_ ganaTlebis departamenti (g. menabde)<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 27<br />
_ sazogadoebasTan urTierTobis seqcia<br />
(n. asaTiani)<br />
_ ekonomiuri samsaxuri (n. bawelaSvili)<br />
6. mimdinare sakiTxebi:<br />
_ dekembris konferenciis programis Se-<br />
Tanxmeba (g. CaxunaSvili)<br />
_ 1 ivnisis konferenciisTvis mze<strong>da</strong>ba<br />
(l. uruSaZe)<br />
_ ES-is kongresze mzadeba (l. uruSaZe)<br />
_ gazeTis ESJNS gamoSvebis sakiTxi (g.<br />
CaxunaSvili, l. uruSaZe)<br />
_ ESJNS sxdomis Catarebis grafiki (samedicino<br />
universiteti <strong>da</strong> a.S.)<br />
dRis wesrigis eqvsive sakiTxi iqna mosmenili<br />
<strong>da</strong> TiToeul maTganze mox<strong>da</strong> diskusia.<br />
diskusiaSi monawileobdnen: g. abdu-<br />
SeliSvili, p. kervaliSvili, l. uruSaZe, g.<br />
CaxunaSvili, g. kalan<strong>da</strong>Ze, i. baCiaSvili, T.<br />
RaRaSvili. sxdomam TiToeul sakiTxze miiRo<br />
<strong>da</strong>dgenilebebi.<br />
sxdomis <strong>da</strong>dgenilebebia:<br />
1. <strong>da</strong>mtkicdes oqmi #1 arsebuli teqstiT.<br />
2. gagrZeldes RonisZiebani ,,Stop Russia’’.<br />
3. a)departamentis debulebani SemuSavebuli<br />
iqnas erTiani konteqstiT <strong>da</strong> igi <strong>da</strong>evalos<br />
i. baCiaSvils;<br />
b) departamentis Semdeg furclebSi Caiweros<br />
,,samuSao jgufi’’.<br />
4. a) sabWos dRemde Catarebuli muSaoba<br />
Sefasdes <strong>da</strong>debiTad <strong>da</strong> evromecnierebis<br />
saqarTvelos erovnuli seqciis registraciis<br />
bolomde miyvana <strong>da</strong>evalos mowveul<br />
iurists T. RaRaSvils <strong>da</strong> yvela sakvanZo<br />
sakiTxi SeaTanxmos i. baCiaSvilTan.<br />
b) saqarTvelos erovnuli samecniero<br />
biblioTeka gaxdes organizaciebi<strong>da</strong>n ES-is<br />
saqarTvelos erovnuli seqciis 11 asocirebuli<br />
wevri.<br />
g) eTxovos sabWos yvela wevrs izrunos<br />
universitetebis seqciaSi gasawevrianeblad.<br />
@__) otkb<br />
5. a) ganaTlebis departamenti ga<strong>da</strong>keTdes<br />
ganaTlebis xelSemwyob departamentad.<br />
b) ganaTlebis xelSemwyobi departamentis<br />
xelmZRvanelad <strong>da</strong>iniSnos prof. g. menabde<br />
(Tssu-is reqtori).<br />
g) Seiqmnas sazogadoebasTan urTierTobis<br />
ganyofileba <strong>da</strong> mis xelmZRvanelad<br />
<strong>da</strong>iniSnos n. asaTiani.<br />
d) Seiqmnas evromecnierebis saqarTvelos<br />
erovnuli seqciis ekonomikuri prognozebisa<br />
<strong>da</strong> ganviTarebis samsaxuri, mis<br />
xelmZRvanelad <strong>da</strong>iniSnos n. bawelaSvili.<br />
6. a) dekemberSi momzaddes <strong>da</strong> Catardes<br />
ori konferencia. erTi humanitarul mecnierebaTa<br />
departamentis egidiT, meore _<br />
samedicino departamentis organizebiT.<br />
b) sabWos yvela wevrs <strong>da</strong>evalos 2009<br />
wlis 1 ivnisis Tbilisis onferenciisa <strong>da</strong><br />
2010 wlis ES-is kongresisaTvis aqtiuri<br />
mzadeba.<br />
sasurvelia 2009 wlis 1 ivnisis kongresze<br />
mowveuli iqnes ucxoeli stumrebi.<br />
g) Seiqmnas <strong>da</strong> momzaddes yoveli konferenciisaTvis<br />
evromecnierebis saqarTvelos<br />
erovnuli seqciis gazeTi ,,evromecnierebis<br />
saqarTvelos erovnuli seqc-<br />
iis biuletinis~ saxiT, igi <strong>da</strong>evalos g. CaxunaSvils<br />
<strong>da</strong> l. uruSaZes. redkolegiaSi<br />
Sevides yvla departamentis Tavmjdomare.<br />
d) evromecnierebis saqarTvelos erovnuli<br />
seqciis sabWos sxdoma Catardes<br />
kvartalSi erTxel.<br />
7. eTxovos sazRvargareT moRvawe<br />
qarTvl mecnierebTan urTierTobis departamentis<br />
Tavmjdomares g. kalan<strong>da</strong>Zes saqarTvlos<br />
Sesabamis saxelmwifo struqturebTan<br />
TanamSromlobis uzrunvelyofa<br />
<strong>da</strong> saqarTvelos parlamentSi Sexvedrebis<br />
<strong>da</strong>gegmva.
28<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
evromecnierebis saqarTvelos erovnuli seqciis medicinis mecnierebis<br />
departamenti iwyebs muSaobas Semdegi SemadgenlobiT<br />
medicinis mecnierebis departamenti<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 29<br />
@__) otkb<br />
2008 wlis 23 dekembers saqarTvelos erovnuli<br />
muzeumis sabWoTa okupaciis muzeumisa<br />
<strong>da</strong> evromecnierebis saqarTvelos erovnuli<br />
seqciis humanitarul mecnierebaTa departamentis<br />
TaosnobiT TbilisSi, sabWoTa okupaciis<br />
muzeumis <strong>da</strong>rbazSi (rusTavelis gamziri 3,<br />
erovnuli muzeumis Senoba) Catar<strong>da</strong> gamoCenili<br />
qarTveli mecnieris, sazogado <strong>da</strong> politikuri<br />
moRvawis mixeil (mixako) wereTlis<br />
(1878-1965) <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 130-e <strong>da</strong> cnobili istorikosisa<br />
<strong>da</strong> eTnologis vaxtang iToniSvilis<br />
(1958-2000) <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 50-e wlisTavisadmi<br />
miZRvnili saiubileo samecniero sesia.<br />
Stop Russia!<br />
Stop Russia!<br />
eqimebis aqcia rusuli<br />
agresiis winaaRmdeg
30<br />
PREAMBLE<br />
THE UNITED STATES<br />
OF AMERICAAND GEORGIA:<br />
1. Affirm the importance of our relationship as friends<br />
and strategic partners. We intend to deepen our partnership<br />
to the benefit of both nations and expand our cooperation<br />
across a broad spectrum of mutual priorities.<br />
2. Emphasize that this cooperation between our two<br />
democracies is based on shared values and common interests.<br />
These include expanding democracy and economic<br />
freedom, protecting security and territorial integrity,<br />
strengthening the rule of law and respect for human rights,<br />
including the right of dignified, secure and voluntary return<br />
of all internally displaced persons and refugees, supporting<br />
innovation and technological advances, and bolstering<br />
Eurasian energy security.<br />
3. Stress our mutual desire to strengthen our relationship<br />
across the economic, energy, diplomatic, scientific, cultural<br />
and security fields.<br />
Section I: Principles of Partnership<br />
This Charter is based on core basic principles and beliefs<br />
shared by both sides:<br />
1. Support for each other's sovereignty, independence,<br />
territorial integrity and inviolability of borders constitutes the<br />
foun<strong>da</strong>tion of our bilateral relations.<br />
2. Our friendship derives from mutual understanding and<br />
appreciation for our shared belief that democracy is the chief<br />
basis for political legitimacy and, therefore, stability.<br />
3. Cooperation between democracies on defense and<br />
security is essential to respond effectively to threats to peace<br />
and security;<br />
4. A strong, independent, sovereign and democratic<br />
Georgia, capable of responsible self-defense, contributes to<br />
the security and prosperity not only of all Georgians, but of<br />
a Europe whole, free and at peace.<br />
5. An increasingly democratic Georgia can unleash the<br />
full creative potential of its industrious citizens, and thereby<br />
catalyze prosperity throughout the region and beyond.<br />
6. The United States encourages efforts by Georgia to<br />
deepen its political, economic, security, and social ties with<br />
other nations of the Euroatlantic community.<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
United States-Georgia States-Georgia<br />
Charter on<br />
Strategic Partnership<br />
Partnership<br />
Civil Georgia, Tbilisi / 9 Jan.'09 / 21:38<br />
7. The partners declare that their shared goal is the full<br />
integration of Georgia into European and transatlantic political,<br />
economic, security, and defense institutions as Georgia<br />
meets the necessary stan<strong>da</strong>rds.<br />
Section II: Defense and Security Cooperation<br />
Our two countries share a vital interest in a strong, independent,<br />
sovereign, unified, and democratic Georgia. The<br />
United States recognizes Georgia's important contributions<br />
to Coalition efforts in Iraq as demonstrating Georgia's potential<br />
as a net provider of security. Deepening Georgia's integration<br />
into Euro-Atlantic institutions is a mutual priority,<br />
and we plan to undertake a program of enhanced security<br />
cooperation intended to increase Georgian capabilities and<br />
to strengthen Georgia's candi<strong>da</strong>cy for NATO membership.<br />
In this connection, we note the Alliance's affirmation at its<br />
Bucharest Summit in April 2008 that Georgia will become a<br />
member of NATO.<br />
1. Working within the framework of the NATO-Georgia<br />
Commission, the United States and Georgia intend to pursue<br />
a structured plan to increase interoperability and coordination<br />
of capabilities between NATO and Georgia, including<br />
via enhanced training and equipment for Georgian forces.<br />
2. Recognizing the persistence of threats to global peace<br />
and stability, and recalling the Georgian and Russian commitment<br />
within the August 12 ceasefire agreement to the<br />
non-use of force, the United States and Georgia intend to<br />
expand the scope of their ongoing defense and security<br />
cooperation programs to defeat these threats and to promote<br />
peace and stability. A defense and security cooperation partnership<br />
between the United States and Georgia is of benefit<br />
to both nations and the region.<br />
3. Acknowledging the growing threat posed by the proliferation<br />
of weapons of mass destruction, the United States<br />
and Georgia pledge to combat proliferation of weapons of<br />
mass destruction and <strong>da</strong>ngerous technologies through adherence<br />
to international nonproliferation stan<strong>da</strong>rds, effective<br />
enforcement of export controls, and strengthened enforcement<br />
of such controls.<br />
4. Building on the existing cooperation among their<br />
respective agencies of defense and armed forces, the United<br />
States supports the efforts of Georgia to provide for its legitimate<br />
security and defense needs, including development of<br />
appropriate and NATO-interoperable military forces.<br />
Section III: Economic, Trade and Energy Cooperation<br />
The United States and Georgia intend to expand cooperation<br />
to enhance job creation and economic growth, support<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 31<br />
economic/market reform and liberalization, continue to<br />
improve the business climate, and improve market access for<br />
goods and services. We recognize that trade is essential to<br />
promoting global economic growth, development, freedom,<br />
and prosperity. We welcome the emergence of a Southern<br />
Corridor of energy infrastructure. The United States endeavors<br />
to facilitate the integration of Georgia into the global<br />
economy and appropriate international economic organizations.<br />
1. Acknowledging the importance of increased investment<br />
to economic growth and development, the United<br />
States and Georgia intend to pursue an Enhanced Bilateral<br />
Investment Treaty, to expand Georgian access to the General<br />
System of Preferences, and to explore the possibility of a<br />
Free-Trade Agreement.<br />
2. The United States is committed to assisting the postwar<br />
reconstruction and financial stabilization of Georgia.<br />
We intend to work together to respond to the needs of the<br />
Georgian people, implement policies and programs that<br />
reduce poverty in the country, and promote the welfare of all<br />
Georgian citizens through investments and sustained<br />
improvements in the health and education systems.<br />
3. Recognizing the importance of a well-functioning,<br />
market-oriented energy sector, the United States and Georgia<br />
intend to explore opportunities for increasing Georgia's energy<br />
production, enhance energy efficiency, and increase the<br />
physical security of energy transit through Georgia to<br />
European markets. We intend to build upon over a decade<br />
of cooperation among our two countries and Azerbaijan and<br />
Turkey, which resulted in the Baku-Tbilisi-Ceyhan and<br />
Baku-Supsa oil pipelines and the Baku-Tbilisi-Erzurum natural<br />
gas pipelines, to develop a new Southern Corridor to<br />
help Georgia and the rest of Europe diversify their supplies<br />
of natural gas by securing imports from Azerbaijan and<br />
Central Asia.<br />
Section IV: Strengthening Democracy<br />
Recognizing Georgia's significant achievements to <strong>da</strong>te,<br />
our two countries commit to work together to strengthen<br />
media freedom, parliament, judicial reform, the rule of law,<br />
civil society, respect for human rights and fun<strong>da</strong>mental freedoms,<br />
and anti-corruption efforts. We rededicate ourselves<br />
to our shared values of democracy, tolerance and respect for<br />
all communities, and intend to cooperate as follows:<br />
1. The United States and Georgia pledge cooperation to<br />
bolster independent media, freedom of expression, and<br />
access to objective news and <strong>info</strong>rmation, including through<br />
assistance to journalists and media outlets.<br />
2. The United States and Georgia pledge cooperation to<br />
strengthen further the rule of law, including by increasing<br />
judicial independence. In this regard, the United States<br />
intends to provide assistance in this process, including training<br />
of judges, prosecutors, defense lawyers, and police offi-<br />
@__) otkb<br />
cers. Through enhanced law-enforcement and judicialbranch<br />
relationships, we plan to address common transnational<br />
criminal threats such as terrorism, organized crime,<br />
trafficking in persons and narcotics, money laundering, and<br />
cyber crime.<br />
3. The United States and Georgia plan to work together<br />
to promote good governance by increasing the transparency<br />
and accountability of Georgia's executive branch and legislative<br />
processes, and expanding citizen and media access to<br />
government deliberation.<br />
4. The United States and Georgia pledge to work together<br />
to increase political pluralism in Georgia, including by<br />
encouraging the development of political parties, think<br />
tanks, and non-governmental organizations, with their participation<br />
in developing legislation and enacting reforms to<br />
create a more competitive electoral environment.<br />
5. The United States and Georgia plan to work together<br />
to strengthen the capacity of Georgian civil society to develop<br />
and analyze public policy, advocate on behalf of citizen<br />
interests, participate in the legislative process, and provide<br />
oversight of public officials.<br />
Section V: Increasing People-to-People and Cultural<br />
Exchanges<br />
The United States and Georgia share a desire to increase<br />
our people-to people contacts and enhance our cultural, educational<br />
and professional exchange programs that promote<br />
democracy and democratic values and increase mutual<br />
understanding.<br />
1. Recognizing the importance of increased contact<br />
between the people of the United States and Georgia, both<br />
sides intend to promote further cultural and social exchanges<br />
and activities through initiatives such as the Fulbright<br />
Program, the Future Leaders Exchange Program (FLEX),<br />
Undergraduate Exchange (UGRAD), Legislative Education<br />
and Practice (LEAP), the International Visitor Leadership<br />
Program, and the English Language Teaching and Learning<br />
Program.<br />
2. Stressing the necessity of innovation and dynamism<br />
to the future of our two countries, the United States and<br />
Georgia intend to promote increased cooperation in higher<br />
education, business, and scientific research. The<br />
United States plans to facilitate the application process<br />
for U.S. visas consistent with U.S. laws and procedures<br />
so that qualified individuals in cultural, educational, business,<br />
and scientific activities are given the opportunity to<br />
participate.<br />
3. In Georgia's post-war environment, the United States<br />
and Georgia intend to restore <strong>da</strong>maged cultural-heritage sites<br />
and media outlets, and to foster continued contacts between<br />
the residents of Abkhazia and Tskhinvali Region/South<br />
Ossetia and the rest of Georgia.
32<br />
amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong><br />
saqarTvelo:<br />
1. va<strong>da</strong>sturebT Cveni, rogorc megobrebis<br />
<strong>da</strong> strategiuli partniorebis urTierTobis<br />
mniSvnelobas, ganzraxuli gvaqvs gavaRrmavoT<br />
partnioroba ori eris sakeTildReod<br />
<strong>da</strong> gavafarTovoT TanamSromloba<br />
ormxrivi prioritetebis farTo speqtriT.<br />
2. xazs vusvamT, rom Cvens demokratiebs<br />
Soris TanamSromloba efuZneba saerTo Rirebulebebsa<br />
<strong>da</strong> saerTo interesebs, maT Soris<br />
demokratiisa <strong>da</strong> ekonomikuri Tavisuflebis<br />
ganviTarebas, usafrTxoebisa <strong>da</strong> teritoriuli<br />
mTlianobis <strong>da</strong>cvas, kanonis uzenaesobis<br />
ganmtkicebas <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianis uflebebis<br />
pativiscemas, yvela iZulebiT adgilnacvali<br />
piris <strong>da</strong> ltolvilis Rirseuli, usafr-<br />
Txo <strong>da</strong> nebayoflobiTi <strong>da</strong>brunebis uflebis<br />
CaTvliT, inovaciebisa <strong>da</strong> teqnologiuri<br />
miRwevebis mxar<strong>da</strong>Weras <strong>da</strong> evraziaSi energetikuli<br />
usafrTxoebis gaZlierebas.<br />
3. xazs vusvamT ormxriv survils gavaZlieroT<br />
urTierToba ekonomikis, energetikis,<br />
diplomatiis, mecnierebis, kulturisa <strong>da</strong><br />
usafrTxoebis sferoebSi.<br />
nawili I: partniorobis principebi<br />
winamdebare qartia efuZneba mxareebisaTvis<br />
saerTo ZiriTad principebsa <strong>da</strong> Sexedulebebs:<br />
1. erTmaneTis suverenitetis, <strong>da</strong>moukideblobis,<br />
teritoriuli mTlianobis <strong>da</strong> saz-<br />
Rvrebis urRvevobis mxar<strong>da</strong>Wera warmoadgens<br />
Cveni ormxrivi urTierTobis safuZvels.<br />
2. Cveni megobroba efuZneba saerTo gagebas<br />
<strong>da</strong> aRiarebas erToblivi rwmenisa, rom<br />
demokratia warmoadgens politikuri legitimurobis<br />
<strong>da</strong> Sesabamisad, stabilurobis<br />
mTavar safuZvels.<br />
3. demokratiaTa Soris TanamSromlobas<br />
Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> usafrTxoebis sferoSi arsebiTi<br />
mniSvneloba aqvs mSvidobisa <strong>da</strong> usafr-<br />
Txoebis winaSe arsebul gamowvevebze efeqtiani<br />
reagirebisaTvis.<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
aSS-saqarTvelos qartia<br />
strategiuli partniorobis Sesaxeb<br />
preambula<br />
4. Zlier, <strong>da</strong>moukidebel, suverenul <strong>da</strong> demokratiul<br />
saqarTvelos, romelsac Seswevs<br />
pasuxismgebeli Tav<strong>da</strong>cvis Zala, wvlili Seaqvs<br />
ara marto saqarTvelos yvela moqalaqis,<br />
aramed erTiani, Tavisufali <strong>da</strong> mSvidobiani<br />
evropis usafrTxoebisa <strong>da</strong> keTildReobis<br />
ganmtkicebaSi.<br />
5. saqarTvelos mzard demokratias ZaluZs<br />
asparezi misces Tavisi Sromismoyvare<br />
moqalaqeebis SemoqmedebiT potencials, ri-<br />
Tac mkveTrad gaizrdeba keTildReoba rogorc<br />
mTel regionSi, aseve mis farglebs gareT.<br />
6. amerikis SeerTebuli Statebi xels Seuwyobs<br />
saqarTvelos Zalisxmevas gaaRrmavos<br />
kavSirebi evroatlantikuri Tanamegobrobis<br />
sxva erebTan politikis, ekonomikis,<br />
usafrTxoebisa <strong>da</strong> socialur sferoebSi.<br />
7. partniorebi acxadeben, rom maT saerTo<br />
mizans warmoadgens saqarTvelos sruli integracia<br />
evropul <strong>da</strong> transatlantikur politikur,<br />
ekonomikur, usafrTxoebisa <strong>da</strong><br />
Tav<strong>da</strong>cvis institutebSi, saqarTvelos mier<br />
aucilebeli stan<strong>da</strong>rtebis <strong>da</strong>kmayofilebis<br />
safuZvelze.<br />
nawili II: TanamSromloba Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong><br />
usafrTxoebis sferoebSi<br />
orive qveynisaTvis sasicocxlo interess<br />
warmoadgens, rom saqarTvelo iyos Zlieri,<br />
<strong>da</strong>moukidebeli, suverenuli, erTiani <strong>da</strong> demokratiuli<br />
saxelmwifo. amerikis SeerTebuli<br />
Statebi aRiarebs saqarTvelos mniSvnelovan<br />
wvlils eraySi koaliciis ZalisxmevaSi.<br />
amiT saqarTvelom moaxdina imis demonstrireba,<br />
rom aqvs potenciali, sakuTari<br />
wvlili Seitanos saerTo usafrTxoebaSi.<br />
saqarTvelos evro-atlantikuri integraciis<br />
gaRrmaveba warmoadgens saerTo prioritets<br />
<strong>da</strong> Cven vgegmavT usafrTxoebis sferoSi<br />
gafarToebuli TanamSromlobis programis<br />
wamowyebas, romlis mizania saqarTvelos SesaZleblobebis<br />
gaZliereba <strong>da</strong> natos wevrobisaTvis<br />
momzadeba. amasTan, aRsaniSnavia<br />
2008 wlis aprilSi buqarestis samitze aliansis<br />
ganacxadi, rom saqarTvelo gaxdeba natos<br />
wevri.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 33<br />
1. nato-saqarTvelos komisiis farglebSi,<br />
amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqarTvelo<br />
Seadgenen <strong>da</strong> Seasruleben organizebul<br />
gegmas, romlis mizania natosa <strong>da</strong> saqarTvelos<br />
SesaZleblobebis Tavsebadobisa <strong>da</strong> koordinaciis<br />
amaRleba, maT Soris, saqarTvelos<br />
SeiaraRebuli Zalebis wvrTnisa <strong>da</strong> aR-<br />
Wurvis gaumjobesebis gziT.<br />
2. aRiareben ra, rom msoflioSi mSvidobasa<br />
<strong>da</strong> stabilurobas safrTxeebi emuqreba,<br />
iTvaliswineben ra 12 agvistos cecxlis Sewyvetis<br />
Sesaxeb SeTanxmebi<strong>da</strong>n gamomdinare<br />
saqarTvelosa <strong>da</strong> ruseTis mier Zalis ar gamoyenebis<br />
Sesaxeb aRebel valdebulebas, amerikis<br />
SeerTebul Statebi <strong>da</strong> saqarTvelo<br />
gegmaven gaafarTovon Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> usafr-<br />
Txoebis sferoSi mimdinare TanamSromlobis<br />
programebis farglebi, am safrTxeebis<br />
aRmofxvrisa <strong>da</strong> mSvidobisa <strong>da</strong> stabilurobisaTvis<br />
xelis Sewyobis mizniT. amerikis<br />
SeerTebul Statebsa <strong>da</strong> saqarTvelos Soris<br />
Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> usafrTxoebis sferoSi TanamSromloba<br />
<strong>da</strong> partnioroba sasargebloa<br />
rogorc orive saxelmwifosTvis, ise regionisTvis.<br />
3. acnobiereben ra masobrivi ganadgurebis<br />
iaraRis gavrcelebiT gamowveul mzard<br />
safrTxes, amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong><br />
saqarTvelo valdebulebas iReben ibrZolon<br />
masobrivi ganadgurebis iaraRis <strong>da</strong> saxifaTo<br />
teqnologiebis gavrcelebis winaaRmdeg<br />
gauvrceleblobis saerTaSoriso<br />
stan<strong>da</strong>rtebis <strong>da</strong>cviT, eqsportis kontrolis<br />
efeqtiani ganxorcielebiT <strong>da</strong> amgvari<br />
kontrolis gaZlierebiT.<br />
4. Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> SeiaraRebuli Zalebis<br />
Sesabamis uwyebebs Soris arsebul Tanam-<br />
Sromlobaze <strong>da</strong>yrdnobiT, amerikis SeerTebuli<br />
Statebi mxars <strong>da</strong>uWers saqarTvelos<br />
Zalisxmevas <strong>da</strong>akmayofilos Tavisi usafr-<br />
Txoebisa <strong>da</strong> Tav<strong>da</strong>cvis legitimuri saWiroebebi,<br />
maT Soris jerovani, natosTan Tavsebadi<br />
samxedro Zalebis ganviTarebis gziT.<br />
nawili III: ekonomikis, vaWrobisa <strong>da</strong> energetikis<br />
sferoebSi TanamSromloba<br />
amerikis SeerTebul Statebs <strong>da</strong> saqarTvelos<br />
ganzraxuli gvaqvs gavafarTovoT TanamSromloba<br />
samuSao adgilebis Seqmnisa <strong>da</strong><br />
ekonomikuri zrdis waxalisebisaTvis, sabazro-ekonomikuri<br />
reformis <strong>da</strong> liberalizaciis<br />
mxar<strong>da</strong>saWerad, biznes-garemos Semdgomi<br />
gaumjobesebisa <strong>da</strong> bazarze saqonlisa <strong>da</strong><br />
momsaxurebis <strong>da</strong>Svebis xelSesawyobad. Cven<br />
vaRiarebT, rom vaWrobas arsebiTi mniSvne-<br />
@__) otkb<br />
loba aqvs globaluri ekonomikuri zrdis,<br />
ganviTarebis, Tavisuflebisa <strong>da</strong> keTildReobis<br />
xelSewyobisaTvis, mivesalmebiT energetikuli<br />
infrastruqturis samxreTuli derefnis<br />
ganviTarebas. amerikis SeerTebuli<br />
Statebi xels Seuwyobs saqarTvelos integracias<br />
globalur ekonomikaSi <strong>da</strong> Sesabamis<br />
saerTaSoriso ekonomikur organizaciebSi.<br />
1. vaRiarebT ra, ekonomikuri zrdisa <strong>da</strong><br />
ganviTarebisaTvis gazrdili investiciebis<br />
mniSvnelobas, amerikis SeerTebul Statebs<br />
<strong>da</strong> saqarTvelos ganzraxuli gvaqvs mivaRwioT<br />
SeTanxmebas “ormxrivi investiciebis gafarToebis<br />
Sesaxeb”, raTa gaizardos “SeRavaTebis<br />
zogad sistemaSi” saqarTvelos <strong>da</strong>Sveba<br />
<strong>da</strong> Seswavlil iqnes Tavisufali vaWrobis<br />
Sesaxeb SeTanxmebis <strong>da</strong>debis SesaZlebloba.<br />
2. amerikis SeerTebuli Statebi miznad isaxavs<br />
<strong>da</strong>xmareba gauwios saqarTvelos omis<br />
Semdgom rekonstruqciasa <strong>da</strong> finansur stabilizaciaSi.<br />
Cven ganzraxuli gvaqvs, erTad<br />
vimuSavoT saqarTvelos xalxis moTxovnilebaTa<br />
<strong>da</strong>sakmayofileblad, qveyanaSi siRaribis<br />
SemcirebisaTvis gamiznuli politikisa<br />
<strong>da</strong> programebis gasatareblad, jan<strong>da</strong>cvisa<br />
<strong>da</strong> ganaTlebis sistemebSi investiciebisa<br />
<strong>da</strong> mdgradi gaumjobesebis meSveobiT saqar-<br />
Tvelos yvela moqalaqis keTildReobis uzrunvelsayofad.<br />
3. vaRiarebT ra, gamarTulad momuSave, bazarze<br />
orientirebuli energetikis seqtoris<br />
mniSvnelobas, amerikis SeerTebul Statebsa<br />
<strong>da</strong> saqarTvelos ganzraxuli gvaqvs SeviswavloT<br />
saqarTveloSi energiis warmoebis<br />
SesaZleblobebi, gavaZlieroT energoefeqtianoba<br />
<strong>da</strong> gavzardoT evropuli bazrebisken<br />
saqarTveloze gamavali energetikuli<br />
tranzitis fizikuri usafrTxoeba. Cven ganzraxuli<br />
gvaqvs kidev ufro ganvaviTaroT<br />
azerbaijansa <strong>da</strong> TurqeTTan Cveni qveynebis<br />
mravalwliani TanamSromloba, romlis Sedegic<br />
iyo baqo-Tbilisi-jeihanis <strong>da</strong> baqosufsis<br />
navTobsadenebi <strong>da</strong> baqo-Tbilisi-erzrumis<br />
bunebrivi airis milsadenebi, raTa<br />
Seiqmnas axali samxreTuli derefani, romelic<br />
<strong>da</strong>exmareba saqarTvelos <strong>da</strong> <strong>da</strong>narCen evropas<br />
azerbaijani<strong>da</strong>n <strong>da</strong> centraluri azii<strong>da</strong>n<br />
importis uzrunvelyofiT moaxdinon<br />
bunebrivi airis momaragebis diversifikacia.<br />
nawili IV: demokratiis gaZliereba<br />
aRiareben ra dReisaTvis saqarTvelos<br />
mniSvnelovan miRwevebs, Cveni qveynebi valdebulebas<br />
iReben, raTa erToblivad vimuSaoT
34<br />
mediis Tavisuflebis, parlamentis, sasamar-<br />
Tlo reformis, samarTlis uzenaesobis, samoqalaqo<br />
sazogadoebis, a<strong>da</strong>mianis uflebebisa<br />
<strong>da</strong> ZiriTadi Tavisuflebebis pativiscemisa<br />
<strong>da</strong> antikorufciuli RonisZiebebis gaZlierebisaTvis.<br />
Cven erTxel kidev va<strong>da</strong>sturebT<br />
Cvens erTgulebas demokratiis, Semwynareblobis<br />
<strong>da</strong> yvela Temis mimarT pativiscemis saerTo<br />
Rirebulebebisadmi <strong>da</strong> ganzraxuli<br />
gvaqvs viTanamSromloT Semdeg sakiTxebSi:<br />
1. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelo mzad varT viTanamSromloT, raTa xeli<br />
SevuwyoT <strong>da</strong>moukidebel medias, gamoxatvis<br />
Tavisuflebas <strong>da</strong> obieqturi axali ambebisa<br />
<strong>da</strong> <strong>info</strong>rmaciis xelmisawvdomobas, maT<br />
Soris Jurnalistebisa <strong>da</strong> mediisaTvis <strong>da</strong>xmarebis<br />
gawevis gziT.<br />
2. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelo mzad varT viTanamSromloT samarTlis<br />
uzenaesobis Semdgomi ganmtkicebis saqmeSi, sasamarTlos<br />
<strong>da</strong>moukideblobis gazrdis CaTvliT.<br />
am mxriv, amerikis SeerTebul Statebs<br />
ganzraxuli aqvs <strong>da</strong>xmareba gauwios am process,<br />
maT Soris mosamarTleebis, prokurorebis,<br />
advokatebis <strong>da</strong> policiis oficrebis treiningis<br />
CaTvliT. samarTal<strong>da</strong>mcavi <strong>da</strong> sasamar-<br />
Tlo Stos gafarToebuli urTierTobebis meSveobiT,<br />
Cven vgegmavT jerovani Zalisxmeva mivmarToT<br />
iseTi saerTo transnacionaluri <strong>da</strong>naSaulis<br />
safrTxeebis winaaRmdeg, rogoricaa<br />
terorizmi, organizebuli <strong>da</strong>naSauli, a<strong>da</strong>mianebiT<br />
<strong>da</strong> narkotikebiT ukanono vaWroba, fulis<br />
gaTeTreba <strong>da</strong> kompiuteruli <strong>da</strong>naSauli.<br />
3. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelo vgegmavT viTanamSromloT, raTa saqarTvelos<br />
aRmasrulebeli xelisuflebisa<br />
<strong>da</strong> sakanonmdeblo procesis gamWirvalobis<br />
<strong>da</strong> angariSvaldebulebis gazrdis, mTavrobis<br />
mier ga<strong>da</strong>wyvetilebebis miRebis proces-<br />
Si moqalaqeebisa <strong>da</strong> mediis CarTvis gafar-<br />
Toebis gziT, xeli SevuwyoT kargi mmarTvelobis<br />
gaumjobesebas.<br />
4. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelo pirobas vdebT, viTanamSromloT saqarTveloSi<br />
politikuri pluralizmis<br />
zrdisaTvis, maT Soris wavaxalisoT politikuri<br />
partiebis ganviTareba, analitikuri<br />
centrebi <strong>da</strong> arasamTavrobo organizaciebi,<br />
maTi monawileobiT srulvyoT kanonmdebloba<br />
<strong>da</strong> gavataroT reformebi ufro konkurentuli<br />
saarCevno garemos Sesaqmnelad.<br />
5. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelo vgegmavT viTanamSromloT saqarTve-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
los samoqalaqo sazogadoebis SesaZleblobis<br />
gasaZliereblad, raTa moxdes sajaro<br />
politikis SemuSaveba <strong>da</strong> analizi, moqalaqeebis<br />
interesebis mxar<strong>da</strong>Wera, sakanonmdeblo<br />
procesSi monawileoba <strong>da</strong> uzrunvelvyoT sajaro<br />
moxeleebze ze<strong>da</strong>mxedveloba.<br />
nawili V: xalxebs Soris kontaqtebis<br />
gaRrmaveba <strong>da</strong> kulturuli gacvlis gafar-<br />
Toeba<br />
amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelo gamoxataven survils, moxdes ori<br />
qveynis xalxebs Soris kontaqtebis gaRrmaveba<br />
<strong>da</strong> kulturuli, saganmanaTleblo <strong>da</strong><br />
profesiuli gacvlis programebis gafarToeba,<br />
rac kidev ufro Seuwyobs xels demokratiisa<br />
<strong>da</strong> demokratiul Rirebulebebis <strong>da</strong>mkvidrebas<br />
<strong>da</strong> gazrdis urTierTgagebas.<br />
1. aRiareben ra amerikis SeerTebuli Statebisa<br />
<strong>da</strong> saqarTvelos xalxebs Soris kontaqtebis<br />
gaRrmavebis mniSvnelobas, orive<br />
mxares ganzraxuli aqvs SemdgomSi xeli Seuwyon<br />
kulturul <strong>da</strong> socialur gacvlas <strong>da</strong><br />
saqmianobas iseTi iniciativebis meSveobiT,<br />
rogoricaa fulbraitis programa, momavali<br />
liderebis gacvlis programa (FLEX), studenturi<br />
gacvla (UGRAD), sakanonmdeblo ganaTleba<br />
<strong>da</strong> praqtika (LEAP), saerTaSoriso<br />
vizitori liderebis programa <strong>da</strong> inglisuri<br />
enis swavlebisa <strong>da</strong> swavlis programa.<br />
2. xazs vusvamT ra Cveni qveynebis momavlisaTvis<br />
siaxleebisa <strong>da</strong> dinamizmis aucileblobas,<br />
amerikis SeerTebul Statebsa <strong>da</strong> saqarTvelos<br />
ganzraxuli gvaqvs uzrunvelvyoT<br />
gaZlierebuli TanamSromloba umaRlesi<br />
ganaTlebis, biznesisa <strong>da</strong> samecniero<br />
kvlevis sferoSi. SeerTebuli Statebi gegmavs<br />
gaamartivos SeerTebuli Statebis vizis<br />
moTxovnis procesi amerikis kanonmdeblobis<br />
<strong>da</strong> procedurebis Sesabamisad, ise,<br />
rom kulturis, ganaTlebis, biznesis <strong>da</strong> samecniero<br />
saqmianobaSi kvalificiur pirebs<br />
mieceT monawileobis SesaZlebloba.<br />
3. amerikis SeerTebul Statebs <strong>da</strong> saqar-<br />
Tvelos ganzraxuli aqvT saqarTvelos omis<br />
Semdgom garemoSi aRadginon <strong>da</strong>zianebuli<br />
kulturuli memkvidreobis Zeglebi <strong>da</strong> media<br />
<strong>da</strong> xeli Seuwyon uwyvet kontaqtebs afxaze-<br />
Tisa <strong>da</strong> cxinvalis regionis/samxreT oseTis<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>narCeni saqarTvelos mcxovreblebs<br />
Soris.<br />
wyaro: saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 35<br />
bavSvis uflebebis <strong>da</strong>cva pediatriul<br />
praqtikaSi-saerTaSoriso <strong>da</strong> erovnuli<br />
meqanizmebi saqarTveloSi<br />
irma manjaviZe 1 , klaudia viesmani 2 .<br />
1.Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis<br />
pediatriis departamentis, bavSvTa<br />
<strong>da</strong> mozardTa medicinis mimarTulebis<br />
asistent-profesori<br />
2. gotingenis universitetis bioeTikisa<br />
<strong>da</strong> medicinis departamentis xelmZRvaneli,<br />
profesori, doqtori.<br />
Protection of Child Rights in Pediatrics Practice-<br />
International and Domestic Regulations in Georgia<br />
Irma Manjavidze 1, Claudia Wiesemann 2<br />
1.Assisstant-Professor of Tbilisi State medical<br />
University, Department of pediatrics ,<br />
of Tbilisi State Medical University (Georgia)<br />
2. Professor, Dr, Head of Department of Bioethics<br />
and History of Medicine University of Goettingen<br />
(Germany)<br />
Summary:<br />
Un Convention Respecting Children’s Rights In<br />
Pediatric Practice on the based on the following principles.<br />
Health professionals are obligated to explore with<br />
children their level of understanding of any proposed treatment,<br />
their views on it and their competence to make a<br />
decision on whether or not to consent to the treatment.<br />
Health professionals must work collaboratively with<br />
both children and their parents to involve them as fully<br />
as possible in the treatment being offered and in any decisions<br />
that need to be taken. Due regard must be given<br />
to the child’s competence to give or refuse consent to a<br />
treatment when the parent takes an opposing view.<br />
The Georgian Government ratified UN Convention<br />
on the Rights of the Child in 2 June 1994 and thus committed<br />
itself to putting the Convention’s provisions into<br />
effect.<br />
Georgian Legislations have covered all principals of<br />
Children’s rights in Medical Care Facilities. In Law of<br />
Georgia on the “Rights of Patient” is special chapter<br />
VIII rights of Minor, which regulates Children and adolescence<br />
rights according to health services.<br />
@__) otkb<br />
Key words: child’s rights, child health, medical<br />
care, health professionals.<br />
bavSvebi ibadebian Tavisufalni <strong>da</strong> yvela<br />
a<strong>da</strong>mianuri uflebis mqoneni. Ees aris<br />
bavSvis uflebaTa konvenciis, a<strong>da</strong>mianis uflebaTa<br />
saerTaSoriso xelSekrulebis ZiriTadi<br />
winamZRvari, romelic gar<strong>da</strong>qmnis<br />
bavSvebisa <strong>da</strong> maTi ojaxebis cxovrebas<br />
mTel msoflioSi (1, 2, 8, 10,12).<br />
,,bavSvis uflebaTa konvencia”, romelsac<br />
gaeros generalurma ansambleam erTxmad<br />
<strong>da</strong>uWira mxari 1989 wels msoflio masStabis<br />
iuridiuli dokumentia. saqarTvelom<br />
aRniSnuli konvenciis ratificireba moaxdina<br />
1994 wlis 21 aprils, riTac aiRo valdebuleba<br />
Seesrulebina konvenciiT gaTvaliswinebuli<br />
debulebani, romlis mixedvi-<br />
Tac saxelmwifos upirvelesi sazrunavi<br />
un<strong>da</strong> iyos 18 wlamde asakis bavSvebis <strong>da</strong>cva<br />
<strong>da</strong> maTze zrunva.<br />
msoflios mraval qveyanaSi metad mniSvnelovani<br />
gax<strong>da</strong> bavSvisa <strong>da</strong> ojaxis ke-<br />
TildReobisa <strong>da</strong> janmrTelobisTvis bavSvis<br />
uflebebis mxar<strong>da</strong>Wera. siRaribis<br />
zr<strong>da</strong>m <strong>da</strong> garemo faqtorebma Secvala bav-<br />
SvTa avadobisa <strong>da</strong> sikvdilobis struqtura.<br />
globalizaciis procesma gansazRvra<br />
politikis wonasworoba, ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
traeqtoria - a<strong>da</strong>mianuri <strong>da</strong> sazogadoebrivi<br />
ganviTarebisaTvis. (10, 13)<br />
<strong>socialuri</strong> xasiaTis cvlilebebi moiTxovs<br />
janmrTelobis konceftualizacias<br />
<strong>da</strong> axali gzebis Ziebas bavSvTa keTildReobis<br />
gasaumjobeseblad. saWiro xdeba bav-<br />
SvTa jan<strong>da</strong>cvis profesionalebis funqciebis<br />
radikaluri cvlilebebi, raTa maTi<br />
qmedeba iyos warmatebuli <strong>da</strong> Sesaferisi<br />
bavSvTa <strong>da</strong> ojaxTa keTildReobasa <strong>da</strong> janmrTelobasTan.<br />
(7, 8, 9, 10)<br />
uflebebze <strong>da</strong>yrdnobili gancxadeba, romelic<br />
jan<strong>da</strong>cvas miesa<strong>da</strong>geba uzrunvelyofs<br />
iseT samuSao gegmas, realur strategiebsa<br />
<strong>da</strong> unars romelic SeiZleba gamoyenebul<br />
iqnes profesionalebis mier samedicino<br />
momsaxurebisa <strong>da</strong> bavSvTa <strong>da</strong>cvisaTvis.<br />
bavSvTa janmrTelobasTan <strong>da</strong>kavSi
36<br />
rebuli uflebebi efuZneba oTx ZiriTad<br />
komponents, rogoricaa:<br />
sicocxle - bavSvebs aqvT sicocxlisa<br />
<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>rCenis ufleba, samedicino momsaxurebiT<br />
sargeblobis, wyliTa <strong>da</strong> sanitaruli<br />
sistemebiT usafrTxod sargeblobis ufleba;<br />
ganviTareba - bavSvebs aqvT ganaTlebis,<br />
individualuri ganviTarebis, gonebriv <strong>da</strong><br />
fizikur SesaZleblobaTa gamovlenis ufleba;<br />
<strong>da</strong>cva – bavSvebs aqvT ufleba <strong>da</strong>culni<br />
iyvnen nebismieri diskriminaciisa <strong>da</strong> eqspluataciisagan,<br />
omisa <strong>da</strong> gaWirvebisagan;<br />
monawileoba- bavSvebs aqvT ufleba gaaCndeT<br />
sakuTari azri, Tavisuflad gamoxaton<br />
TavianTi Sexedulebebi, miiRon sasurveli<br />
<strong>info</strong>rmacia.<br />
,,bavSvis uflebaTa konvencia”, awesebs ra<br />
saerTo stan<strong>da</strong>rtebs msoflios yvela qveynisaTvis,<br />
amasTanave iTvaliswinebs saxelmwifoTaTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebel kulturalur,<br />
socialur, ekonomikur <strong>da</strong> politikur realobebs,<br />
raTa TiToeul qveyanas SesaZlebloba<br />
qondes optimalurad ganaxorcielos<br />
konvenciis debulebebi.<br />
a<strong>da</strong>mianis uflebebi janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis sferoSi<br />
janmrTelobis <strong>da</strong>cvis sferoSi saqarTvelos<br />
kanonmdeblobas safuZvlad udevs<br />
saerTaSoriso dokumentebi. saxelmwifo<br />
politikis principad aris gacxadebuli<br />
a<strong>da</strong>mianis uflebaTa <strong>da</strong> TavisuflebaTa<br />
xelSeuvaloba (saqarTvelos kanoni ,,janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis Sesaxeb”, muxli 4), rasac<br />
Tanabari pasuxxismgeblobiT un<strong>da</strong><br />
icavdes eqimi, eqTani <strong>da</strong> sxva samedicino<br />
personali. samedicino saqmianobis mizania<br />
a<strong>da</strong>mianisaTvis janmrTelobis SenarCuneba,<br />
misi janmrTelobis <strong>da</strong>cva <strong>da</strong> aRdgena, mis-<br />
Tvis tanjvis Semsubuqeba (saqarTvelos<br />
kanoni ,,janmrTelobis <strong>da</strong>cvis Sesaxeb”,<br />
muxli 27)<br />
a<strong>da</strong>mianis uflebebi janmrTelobis <strong>da</strong>cvis<br />
sferoSi or ZiriTad kategoriad iyofa:<br />
<strong>socialuri</strong> uflebebi, romelic moicavs,<br />
samedicino momsaxurebis finansur <strong>da</strong><br />
teritoriul xelmisawvdomobas, Tanabar<br />
xelmisawvdomobas diskriminaciis gareSe<br />
<strong>da</strong> samedicino momsaxurebis xarisxs. Ees<br />
ukanaskneli gulisxmobs samedicino momsa-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
xurebis adeqvatur xarisxs, (dignostikis,<br />
mkurnalobis, reabilitaciis meTodebis<br />
adeqvaturobas) <strong>da</strong> pacientis usafrTxoebas.<br />
xolo individuri uflebebia: <strong>info</strong>rmaciis<br />
miRebis ufleba, <strong>info</strong>rmirebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
miRebis ufleba (<strong>info</strong>rmirebuli<br />
Tanxmoba), konfidencialoba <strong>da</strong> piradi<br />
cxovrebis xelSeuxebloba, meore azris<br />
moZiebis <strong>da</strong> samedicino personalisa <strong>da</strong><br />
samedicino <strong>da</strong>wesebulebis arCevis ufleba.(2)<br />
<strong>info</strong>rmaciis miRebis ufleba<br />
pacientma un<strong>da</strong> miiRos <strong>info</strong>rmacia samedicino<br />
<strong>da</strong>wesebulebaSi moxvedrisTanave.<br />
<strong>info</strong>rmacia un<strong>da</strong> iyos miwodebuli nebismieri<br />
pacientisaTvis gasageb enaze <strong>da</strong> droulad<br />
miwodebuli, <strong>info</strong>rmacia un<strong>da</strong> iyos<br />
srulyofili <strong>da</strong> WeSmariti.<br />
Zalzed mniSvnelovania ramdenad gasagebad<br />
ganumartavs eqimi pacients yovelives,<br />
rac exeba mis mdgomareobas, <strong>da</strong>avadebas,<br />
gamoklevebsa <strong>da</strong> mkurnalobis meTodebs.<br />
pacientTan saubrisas ar un<strong>da</strong> iqnes<br />
gamoyenebuli samedicino terminebi, xolo<br />
iseT SemTxvevaSi Tu aseTis gamoyeneba<br />
eqims mainc mouwevs, terminebs iqve un<strong>da</strong><br />
gaukeTos ganmartebebi, pacientisaTvis gasageb<br />
enaze. (saqarTvelos kanoni ,,pacientis<br />
uflebebis Sesaxeb” muxli 19) <strong>info</strong>rmaciis<br />
miwodebisas gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong><br />
iyos pacientis aRqmis unari. (ix. qvemoT<br />
arasrulwlovani pacientebisaTvis<br />
<strong>info</strong>rmaciis miwodeba)<br />
pacients ufleba aqvs samedicino momsaxurebis<br />
gamwevisagan miiRos sruli, obieqturi,<br />
drouli <strong>da</strong> gasagebi <strong>info</strong>rmacia: (4,<br />
5, 6)<br />
a) samedicino momsaxurebis arsebuli<br />
resursebisa <strong>da</strong> maTi miRebis saxeebis, safasurisa<br />
<strong>da</strong> anazRaurebis formebis Sesaxeb;<br />
b) saqarTvelos kanonmdeblobiTa <strong>da</strong> samedicino<br />
<strong>da</strong>wesebulebebis SinaganawesiT<br />
gansazRvruli pacientis uflebebisa <strong>da</strong><br />
movaleobebis Sesaxeb;<br />
g) ganzraxuli profilaqtikuri, diagnostikuri,<br />
samkurnalo <strong>da</strong> sareabilitacio<br />
momsaxurebis, maTi Tanmxlebi riskisa <strong>da</strong><br />
SesaZlo efeqtianobis Sesaxeb;<br />
d) samedicino gamokvlevebis Sedegebis<br />
Sesaxeb;<br />
e) ganzraxuli samedicino momsaxurebis<br />
sxva, alternatiuli variantebis, maTi Tanmxlebi<br />
riskisa <strong>da</strong> SesaZlo efeqtianobis<br />
Sesaxeb;<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 37<br />
v) ganzraxul samedicino momsaxurebaze<br />
gancxadebuli uaris mosalodneli Sedegebis<br />
Sesaxeb;<br />
z) diagnozisa <strong>da</strong> savaraudo prognozis,<br />
agreTve mkurnalobis Sesaxeb;<br />
T) samedicino momsaxurebis gamwevis vinaobisa<br />
<strong>da</strong> profesiuli gamocdilebis Sesaxeb;<br />
(saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis<br />
Sesaxeb” muxli 18)B<br />
pacients an mis kanonier warmomadgenels<br />
ufleba aqvs moixovos samedicno Canaweris<br />
nebismieri nawilis asli, samedicino<br />
Canawerebis gacnobis, agreTve maTi aslis<br />
miRebis Sesaxeb moTxovna werilobiT<br />
waredgineba samedicino <strong>da</strong>wesebulebas (saqarTvelos<br />
kanoni pacientis uflebebis Sesaxeb”<br />
muxli 17).<br />
<strong>info</strong>rmaciis miwodeba arasrulwlovani<br />
pacientebisaTvis<br />
saqarTvelos kanoniT ,,pacientis uflebebis<br />
Sesaxeb” (MTavi VIII arsrulwlovanis<br />
ufelbebi, muxli 40) ,,mSobels an kanonier<br />
warmomadgenels ufleba aqvs mkurnali eqimisagan<br />
miiRon sruli, obieturi, drouli<br />
<strong>da</strong> gasagebi <strong>info</strong>rmacia arasrulwlovanis<br />
janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb”.<br />
un<strong>da</strong> aRiniSnos isic, amave kanonis mixedviT<br />
arasrulwlovan pacients ufleba<br />
aqvs miiRos <strong>info</strong>rmacia sakuTari janmr-<br />
Telobis mdgomareobisa <strong>da</strong> mkurnalobis<br />
Sesaxeb (muxli 43), Tumca aqve aris miTiTebuli,<br />
<strong>info</strong>rmaciis miwodebisas gaTvaliswinebuli<br />
un<strong>da</strong> iyos bavSvis asaki <strong>da</strong> misi<br />
gonebrivi ganviTarebis done.<br />
yovelive zemoaRniSnuli, miuTiTebs rom<br />
mniSvnelovania, rom bavSvisaTvis gasageb<br />
enaze, misi asakis, aRqmis <strong>da</strong> gonebrivi SesaZleblobis<br />
gaTvaliswinebiT misTvs gasageb<br />
enaze eqimisagan miiRos <strong>info</strong>rmacia<br />
Tavisi <strong>da</strong>avadebis, aucilebeli samedicino<br />
manipulaciebis, sareabiloitacio saSualebebis,<br />
mkurnalobis meTodebis <strong>da</strong> wamlis<br />
miRebis wesebis Sesaxeb.<br />
bavSvis uflebaTa konvenciis mixedviT<br />
(muxli 5), yvela saxelmwifo sa<strong>da</strong>c ratificirebulia<br />
bavSvis uflebaTa konvencia<br />
pativs miagebs mSoblebisa <strong>da</strong> meurveebis<br />
movaleobebs <strong>da</strong> mxars uWeren maT,<br />
bavSvis unarebi ganviTarebis xelSewyobasaTvis.<br />
samedicino momsaxurebis procesSi<br />
mniSnelovania samedicino momsaxurebis<br />
mimwodeblis valdebuleba, gamoikvlios<br />
@__) otkb<br />
nebismieri mkurnalobis Casatareblad<br />
bavSvTa gonebrivi SesaZleblobebi, maTi<br />
Sexedulebebi am mkurnalobis Sesaxeb <strong>da</strong><br />
maT uflebamosilebas miiRon ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />
<strong>da</strong>Tanxmdebian Tu ara Semdgom mkurnalobaze.<br />
bavSvebisaTvis samedicino momsaxurebis<br />
dros eqimma <strong>da</strong> sxva samedicno<br />
personalma erTdroulad un<strong>da</strong> iTanam-<br />
Sromlos bavSvebTan <strong>da</strong> mSoblebTan; srulad<br />
CarTon isini mkurnalobasTan <strong>da</strong>kav-<br />
Sirebul ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebaSi. bavSvi<br />
uflebamosilia <strong>da</strong>Tanxmdes an uari<br />
ganacxados mkurnalobaze, maSin roca<br />
mSobels aqvs sawinaaRmdego Sexeduleba.<br />
xSirad es ukanaskneli warmoadgens dilemas<br />
samedicino personalisTvis, roca adgili<br />
aqvs azrTa sxva<strong>da</strong>sxvaobas. rogor<br />
un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>iWras sakiTxi, visi azria mniSvnelovani.<br />
saqarTvelos kanonSi ,,pacientis uflebebis<br />
Sesaxeb” ganxilulia is SemTxvevbi<br />
roca arsrulwlovani pacienti winaaRmdegia<br />
<strong>info</strong>rmacia miewodos mSobels an mis<br />
kanonier wramomadgenels (muxli 40, 2). Tu<br />
14-18 wlamde arasrulwlovani pacienti, romelic<br />
iTvleba qmedunarianad, samedicino<br />
personalis SexedulebiT sworad afasebs<br />
sakuTari janmrTelobis mdgomareobas <strong>da</strong><br />
romelmac eqims mimarTa sqesobrivad ga<strong>da</strong>mdebi<br />
<strong>da</strong>avadebis an narkomaniis mkurnalobis,<br />
kontracefciis araqirurgiuli meTodebis<br />
gamoyenebis Sesaxeb konsultaciis<br />
<strong>da</strong> orsulobis xelovnurad Sewyvetis (abortis)<br />
mizniT.<br />
saqarTvelos kanonmdebloba arasrulwlovani<br />
pacientisaTvis <strong>info</strong>rmaciis miwodebis<br />
dros erTis mxriv iTvaliswinebs<br />
,,bavSvis uflebaTa konvenciiT” miTiTebiul<br />
debulebas rom mniSnelovania bavSvis<br />
uflebaTa <strong>da</strong>cvisaTvis bavSvTan TanamSromloba;<br />
xolo meores mxriv saqrTvelos<br />
kanonmdebloba <strong>info</strong>rmaciis gacemisas<br />
arasrulwlovani pacientisaTvis eyrdnoba<br />
mis asaks, gonebriv ganviTarebas <strong>da</strong> garkveul<br />
SemTxvevebSi upiratesobasa aniWebs<br />
maT survilebs <strong>info</strong>rmaciis sxva pirze, maT<br />
Soris mSobelze <strong>da</strong> kanonier warmomadgenelze<br />
gacemis dros.<br />
<strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba<br />
nebismieri Careva samedicino momsaxurebis<br />
procesSi un<strong>da</strong> Catardes piris mier<br />
nebayofilobiT gacxadebuli, gaazrebuli<br />
Tanxmobis miRebis Semdeg. Ppirs winaswar
38<br />
un<strong>da</strong> mieces <strong>info</strong>rmacia Carevis miznebisa<br />
<strong>da</strong> xasiaTis, agreTve Sedegebisa <strong>da</strong> safr-<br />
Txis Sesaxeb.<br />
eqimma un<strong>da</strong> miiRos <strong>info</strong>rmirebul Tanxmoba-<br />
pacientisaTvis raime saxis samedicino<br />
momsaxurebis gawevamde. iqneba es sadiagnostiko<br />
gamokvleva, samkurnalo Tu<br />
saprofilaqtiko RonisZieba. Ppacienti<br />
Tu arasrulwlovania (<strong>da</strong>wvrilebiT ixile<br />
qvemoT) an raime sxva mizezis gamo ar<br />
aqvs ga<strong>da</strong>wyetilebis miRebis unari, maSin<br />
<strong>info</strong>rmirebul Tanxmobas acxadebs pacientis<br />
naTesavi an kanonieri warmomadgeneli.<br />
Tanxmobis gacxadeba SeiZleba iyos, rogorc<br />
zepiri ise werilobiTi. Kkanoni zustad<br />
ayalibebs CamonaTvals, roca aucilebelia<br />
pacientisagan werilobiTi Tanxmoba<br />
(saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis<br />
Sesaxeb”, muxli 22, <strong>da</strong> saqarTvelos kanoni<br />
,,saeqimo saqmianobis Sesaxeb” muxli 44), rogoricaa<br />
nebismieri qirurgiuli operacia,<br />
genetikuri testireba <strong>da</strong> sxva, aseve yvela<br />
is SemTxveva, Tu samedicino momsaxurebis<br />
gamwevi saWirod CaTvlis werilobiT <strong>info</strong>rmirebul<br />
Tanxmobas.<br />
Tu pacienti qmeduunaraoa, anu mas ar SeuZlia<br />
gacnobierebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
miReba <strong>da</strong> pacienti saWiroebs ga<strong>da</strong>udebel<br />
samedicino Carevas, xolo naTesavis an kanonieri<br />
warmomadgenlis moZieba ver xerxdeba,<br />
samedicino momsaxurebis gamwevi<br />
iRebs ga<strong>da</strong>wyvetilebas pacientis janmrTelobis<br />
interesebis Sesabamisad (saqarTvelos<br />
kanoni ,,pacientis uflebebis Sesaxeb:<br />
muxli 25, 2). samedicno personalis Aam<br />
valdebulebis Sesaxeb gacxadebulia saqarTvelos<br />
kanonSi ,,saeqimo saqmianobis<br />
Sesaxeb” <strong>da</strong> ,,janmrTelobis <strong>da</strong>cvis Sesaxeb”.<br />
pacientis gamoyeneba saswavlo obieqtad<br />
sauniversiteto klinikaSi SesaZlebelia<br />
mxolod misi <strong>info</strong>rmirebuli Tanxmobis<br />
Semdeg. Ppaceintis Tanxmoba ar aris aucilebeli<br />
mxolod maSin, Tu saswavlo mizniT<br />
gamoiyeneba, pacientis samedicino dokumentaciaSi<br />
arsebuli <strong>info</strong>rmacia, ris mixedviTac<br />
SeuZlebelia pacientis identificireba;<br />
an iseT SemTxvevaSi Tu saswavlo<br />
procesSi gamoiyeneba pacientis mkurnalobisa<br />
<strong>da</strong> diagnostikis procesSi miRebuli<br />
masala (Sardi, sisxli, sxva qsovilebi),<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
romliTac uzrunvelyofilia pacientis<br />
anaonimuroba.<br />
<strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba win un<strong>da</strong> uswrebdes<br />
aseve pacientis raime kvlevaSi Car-<br />
Tvis process. Aa<strong>da</strong>mianis, rogorc biosamedicino<br />
kvlevis obieqts winaswar un<strong>da</strong> miewodos<br />
<strong>info</strong>rmacia kvlevis miznebis, meTodebis,<br />
mosalodneli Sedegebis, kvlevis<br />
riskisa <strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>kavSirebuli diskomfortis<br />
Sesaxeb. samedicno-biologiuri<br />
kvleva ar un<strong>da</strong> Catardes masSi monawile<br />
piris werilobiTi <strong>info</strong>rmirebuli Tanxmobis<br />
gareSe. Tumca kvlevis nebismier etapze<br />
mas SeuZlia uari ganacxados kvlevaSi<br />
monawileobaze, miuxe<strong>da</strong>vad winaswar gacxadebuli<br />
werilobiTi Tanxmobisa.<br />
arasrulwlovani pacientis <strong>info</strong>rmirebuli<br />
Tanxmoba<br />
bavSvis uflebaTa konvencis mixedviT, is<br />
saxelmwifoebi sa<strong>da</strong>c konvencia aris ratificirebuli<br />
(11,14, 15, 16) uzrunvelyofen<br />
bavSvis uflebas, raTa Tavisuflad gamoxaton<br />
TavianTi Sexedulebebi, rac saTanadod<br />
un<strong>da</strong> iqnes gaTvaliswinebuli maTi asakisa<br />
<strong>da</strong> ganviTarebis Sesabamisad. (Mmuxli 12).<br />
Uufro konkretulad, Aam muxlis mixedviT:<br />
yvela bavSvi uflebamosilia, gamoxatos sakuTari<br />
azri ama Tu im sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT;<br />
yvela bavSvi uflebamosilia, komentari<br />
gaakeTos maTze moqmed yvela sakiTx-<br />
Tan <strong>da</strong>kavSirebiT, miuxe<strong>da</strong>vad misi mdgomareobisa;<br />
sazogadoeba valdebulia, gaiziaros<br />
bavSvTa Sexedulebebi, pativi sces<br />
maT <strong>da</strong> maTi mxedvelobaSi iqnes miRebuli;<br />
sazogadoeba valdebulia bavSvebis Sexedulebebi<br />
miRon maTi asakisa <strong>da</strong> ganviTarebis<br />
Sesabamisad bavSvis, rogorc arasrulwlovani<br />
pacientis ufleba maTi Sexedulebebis<br />
gaTvaliswinebis Sesaxeb samedicino<br />
momsaxurebis procesSi, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />
mixedviT ganixileba asakobriv<br />
aspeqtSi. kerZod 16 wlamde asakis<br />
arasrulwlovan pacients samedicino momsaxureba<br />
utardeba mxolod mSoblis an kanonieri<br />
warmomadgenlis TanxmobiT (saqar-<br />
Tvelos kanoni ,,pacientis uflebebis Sesaxeb”<br />
muxli 41, 2), Tumca kanoni miuTiTebs<br />
rom samedicino momsaxurebis gawevis Sesaxeb<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebisas aucilebelia<br />
arasrulwlovani pacientis monawileobac<br />
misi asakisa <strong>da</strong> gonebrivi ganviTarebos<br />
gaTvaliswinebiT.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 39<br />
saqarTvelos kanonSi ,,pacientis uflebebis<br />
Sesaxeb” (muxli 41, 1) aRniSnulia, rom<br />
14-<strong>da</strong>n 18 wlamde asakis pacientma romelic<br />
samedicino momsaxurebis gamwevis SexedulebiT<br />
sworad afasebs sakuTari janmrTlobis<br />
mdgomareobas, SeuZlia ganacxados<br />
<strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba TviTon, roca man<br />
mimarTa samedicno momsaxurebis gamwevs<br />
sqesobrivad ga<strong>da</strong>mdebi <strong>da</strong>avadebis an narkomaniis<br />
mkurnalobis, kontracepciis araqirurgiuli<br />
meTodebis Sesaxeb konsultaciis<br />
miRebis an orsulobis xelovnurad<br />
Sewyvetis mizniT.<br />
xolo, Tu pacientis asaki aRemateba 16<br />
wels, mas ufleba aqvs <strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba<br />
an uari ganacxados (saqarTvelos kanonSi<br />
,,pacientis uflebebis Sesaxeb” muxli<br />
41, 3) samedino momsaxurebaze, Tu igi samedicino<br />
momsaxurebis gamwevis SexedulebiT<br />
sworad afasebs sakuTari janmrTelobis<br />
mdgomareobas.Aaqve miTiTebulia isic,<br />
rom pacientis ga<strong>da</strong>wyvetilebis Sesaxeb ecnobeba<br />
mis naTesavs an kanonier warmomadgebnels.<br />
arasrulwlovani pacientis swavlebis<br />
obieqtad gamoyenebis<br />
Sesaxeb saqarTveloskanoni ,,pacientis<br />
uflebebis Sesaxeb” (muxli 42) miuTi-<br />
Tebs, rom 16 wlamde asaki arasrulwlovani<br />
pacientis swavlebis obieqtad <strong>da</strong>saSvebia<br />
mxolod misis mSoblis an kanonieri<br />
warmomadgenlis <strong>info</strong>rmirebuli TanxmobiT.<br />
Tumca aqve miTiTebulia, rom ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
miRebisas aucilebelia pacientis<br />
monawileobac asakisa <strong>da</strong> gonebrivi<br />
ganviTarebis gaTvaliswinebiT. xolo<br />
rac Seexeba 16 wlis zeviT, arasrulwlovan<br />
pacients SeuZlia <strong>da</strong>moukideblad<br />
miiRos ga<strong>da</strong>wyvetileba misi swavlebis<br />
obieqtad gamoyenebis Sesaxeb. mSobels an<br />
kanonier warmomadgenels ecnobeba pacientis<br />
mier miRebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis Sesaxeb.<br />
gamoyenebuli literatura:<br />
1. asborn eide, katarina krauze, alan rosas.<br />
ekonomikuri, <strong>socialuri</strong> <strong>da</strong> kulturuli<br />
uflebebi, saxelmZRvanelo meore ganaxlebuli<br />
gamocema; Tbilisi, 2006 w.gv.202-226<br />
2. bavSvis uflebaTa konvencia. Semoklebuli<br />
versia.<br />
@__) otkb<br />
3. oTar gerzmava. sazogadoebrivi jan<strong>da</strong>cva<br />
<strong>da</strong> menejmenti, saxelmZRvanelo studentebisa<br />
<strong>da</strong> eqimebisatvis, meoTxe Sesworebuli<br />
<strong>da</strong> ganaxlebuli gamocema, Tbilisis,<br />
2008 w, gv.183-195<br />
4. saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis<br />
Sesaxeb”<br />
5. saqarTvelos kanoni ,,saeqimo saqmianobis<br />
Sesaxeb”<br />
6. saqarTvelos kanoni ,,janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis Sesaxeb”<br />
7. Bren<strong>da</strong> A. LeFrancois. Children’s Participation<br />
Rights: Voicing Opinions in Inpatient Care; Child and<br />
Adolescent Mental Health Volume 12, No. 2, 2007, pp.<br />
94–97<br />
8.Convention on the Rights of the Child. UNGA Resolution<br />
44/25. Available at: http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/k2crc.htm<br />
or http://www.unicef.org/crc/index.html.<br />
Accessed March 15, 2007<br />
9. Children's Rights and Child Health.;Pediatric<br />
Education in Community and Office Settings (Starter<br />
Kit for Community Preceptors) by Jeffrey Goldhagen,<br />
MD, MPH, FAAP<br />
10. CRED-PRO Status Report -- Addendum Child<br />
Rights Curriculum for Health Professionals, 2008<br />
11.Gerison Landsdown. Implementing Children’s<br />
rights and health, Arch.Dis.Child. 2000;286-288<br />
12. International Covenant on Economic, Social and Cultural<br />
Rights. UNGAResolution 2200A(XXI) 1976. Available<br />
at: http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/a_cescr.htm.<br />
Accessed March 15, 2007<br />
13. Redress-international covenant on civil and political<br />
rights. UNGA Resolution 2200A (XXI). Available<br />
at: http://www.redress.org. Accessed March 15, 2007<br />
14. Rodriguez-Garcia R, Akhter MN. Human rights:<br />
the foun<strong>da</strong>tion of public health practice. Am J Public<br />
Health. 2000;90:693–694<br />
15. Toward equity in child health. Pediatrics.<br />
2003;112(suppl):701–722<br />
16. T .Waterston, J. Goldhagen. Why children’s<br />
rights are central to international Child health. Arch.<br />
Dis. Child. 2007;92;176-180
40<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
neonataluri sefsisi<br />
definicia: neonataluri sefsisi aris<br />
sistemuri <strong>da</strong>avadebis <strong>klinikuri</strong> sindromi,<br />
romelsac Tan sdevs baqteriemia <strong>da</strong> manifestirdeba<br />
<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 1 Tvis ganmavlobaSi.<br />
sixSire: neonataluri sefsisis sixSirea<br />
1-8/ 1000 cocxladSobilze. axalSobilebSi<br />
sxeulis masiT
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 41<br />
veviT axalSobili inficirebulia dedis<br />
genitaluri traqti<strong>da</strong>n, <strong>da</strong>inficireba agreTve<br />
SesaZloa moxdes kontaminirebuli<br />
xelsawyoebTan kontaqtis Sedegad.<br />
gviani sefsisisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia:<br />
sixSire metia vaJebSi,<br />
1000 gramze naklebi masis mqone axalSobilebi<br />
warmoadgenen riskis jgufs,<br />
upiratesad gamowveulia koagulaza_negatiuri<br />
stafilokokebiT <strong>da</strong> gram_uaryofiTi<br />
mikrobebiT.<br />
kandi<strong>da</strong> gansakuTrebiT xSirad gvxvdeba<br />
<strong>da</strong>bali masis axalSobilebSi<br />
infeqciis fokaluri kerebi<strong>da</strong>n gvxvdeba<br />
meningiti(75%), osteomieliti, arTriti, sa-<br />
Sarde sistemis infeqcia <strong>da</strong> sxva<br />
nozokomuri sefsisi. sefsisis es forma<br />
vlindeba maRali riskis, gansakuTrebiT<br />
mcire masis <strong>da</strong> Zalian mcire masis axal-<br />
SobilebSi., misi paTogenezi <strong>da</strong>kavSirebulia<br />
axalSobilis ZiriTad <strong>da</strong>avadebasTan,<br />
neonataluri intensiuri Terapiisa <strong>da</strong> reanimaciis<br />
ganyofilebis multi_rezistentul<br />
florasTan, invaziur monitoringTan<br />
<strong>da</strong> sxva teqnikur saSualebebTan.Kkanisa <strong>da</strong><br />
intestinaluri bunebrivi barierebis <strong>da</strong>r-<br />
Rveva saSualebas aZlevs oportunistul<br />
organizmebs, rom <strong>da</strong>ainficiros gansakuTrebiT<br />
dRenakluli axalSobilebi, romlebsac<br />
gazrdili aqvT midrekileba infeqciebis<br />
mimarT, ZiriTadi <strong>da</strong>avadebisa <strong>da</strong> umwifari<br />
imunuri sistemis gamo.<br />
nozokomuri sefsisisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebelia:<br />
apnoe <strong>da</strong> bradikardia<br />
temperaturis arastabilioba<br />
muclis Seberva<br />
kvebis autanloba<br />
Soki<br />
dvs<br />
sunTqvis ukmarisoba<br />
lokaluri kerebi, rogoricaa omfaliti,<br />
koniunqtiviti, diarea pnevmonia bulozuri<br />
impetigo <strong>da</strong> sxva<br />
miuxe<strong>da</strong>vad antibiotikebiT mkurnalobisa,<br />
persistirebadi simptomebis SemTxvevaSi<br />
un<strong>da</strong> gamoiricxos virusuli an kandididozuri<br />
infeqcia.<br />
SeniSvna: zogi avtori adreul sefsisad<br />
miiCnevs pirveli 48 saaTis ganmavlobaSi<br />
gamovlinebul sefsiss, xolo gvianSi ki<br />
@__) otkb<br />
gulisxmobs 48 saaTis Semdeg gamovlenil<br />
sefsiss. aRniSnuli aixsneba imiT, rom adreuli<br />
sefsisis 85% vlindeba pirvel 24<br />
saaTSi, 5% 24_48 saaTSi, xolo Zalian <strong>da</strong>bali<br />
procenti ki 48 saaTi<strong>da</strong>n 6 dRemde.<br />
gamomwvevi organizmebi: neonataluri<br />
sefsisis gamomwvevi principulad icvleba<br />
droSi. adreuli sefsisi Cveulebriv <strong>da</strong>kavSirebulia<br />
dedis vaginalur floras-<br />
Tan. xSiri gamomwvevi aris B jgufis hemolizuri<br />
streptokoki, Semdeg gram(-) enteruli<br />
mikroorganizmebi, gansakuTrebiT Ecoli.,<br />
aseve sxva paTogenuri mikroorganizmebi<br />
Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus et<br />
epidrmidis, Streptococcus, Anaerobes, Hemophylus influenza.<br />
sxva iSviaTi gamomwvevi mikroorganizmebi<br />
gvxvdeba upiratesad dRenaklul<br />
axalSobilebSi.<br />
nozokomuri sefsisis gamomwvevi SeiZleba<br />
iyos stafilokoki ,gansakuTrebiT Staphylococcus<br />
epidrmidis, gram(-) mikrobebi:<br />
Pseudomona,KKlebsiella, Serratia, Proteus <strong>da</strong> agreTve<br />
Candi<strong>da</strong>-s jgufis mikroorganizmebi.<br />
riskis faqtorebi:<br />
adreuli sefsisi:<br />
gaxangrZlivebuli uwylo periodi (18<br />
saaTze met xans).<br />
WuWyiani sanayofe wylebi<br />
nayofis distresi.<br />
dedis pireqsia (>38°C ) an leikocitozi,<br />
dedis infeqciis utyuari niSnebi<br />
(mag:Sardsasqesosistemis, gastroenteriti/diarea<strong>da</strong><br />
sxva), qorioamnioniti<br />
mravaljeradi sameano procedurebi<br />
naadrevi mSobiaroba.<br />
mravalnayofiani mSobiaroba,<br />
mravaljeradi abortebi (TviTneburi, xelovnuri)<br />
wina bavSvi infeqciiT,<br />
baqteriuria am orsulobis dros.<br />
gviani sefsisis SemTxvevaSi <strong>da</strong>matebiT<br />
gaxangrZlivebuli hospitalizacia,mag:<br />
dRenaklulisa reanimaciul ganyofilebaSi.<br />
invaziuri procedurebi <strong>da</strong> ucxo sxeulebis<br />
arseboba: (intravenuri kaTeterebi,<br />
endotraqeul mili <strong>da</strong> sxv. malformaciebi,<br />
mag.: saSarde sistemis anomaliebi,nervuli<br />
milis defeqtebi)<br />
jvaredini infeqcia mSoblebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> med<br />
personali<strong>da</strong>n<br />
neonataluri sefsisi mZimdeba Zalian<br />
swrafad, amitom:
42<br />
1. mniSvnelovania <strong>da</strong>avadebis adreuli diagnostika_infeqciaze<br />
saeWvo klinika saWiroebs<br />
srul laboratoriul gamokvlevebs.<br />
2. infeqciaze saeWvo klinikis dros sa-<br />
Wiroa mkurnalobis <strong>da</strong>uyovnebliv <strong>da</strong>wyeba.<br />
anamnezi<br />
1. aris axalSobili riskis jgufSi? (mag.<br />
dRenakluloba, Catarebuli invaziuri procedurebi<br />
_ kaTeterizacia, endotraqeuli<br />
intubacia).<br />
2. perinataluri anamnezi (sanayofe garsis<br />
gaxangrZlivebuli <strong>da</strong>rRveva, dedis cxeleba,<br />
HVS <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong> sxva)<br />
3. nozokomuri infeqciis ganviTarebis<br />
riski medpersonalisagan, axloblebisa <strong>da</strong><br />
sxva avadmyofi bavSvisgan.<br />
<strong>da</strong>avadebis Aadreuli niSnebi <strong>da</strong> simptomebi<br />
<strong>klinikuri</strong> simptomebi: xSirad araspecifuria<br />
<strong>da</strong> msgavsi sxva<strong>da</strong>sxva <strong>klinikuri</strong><br />
statusebis (sunTqvis an gulis ukmarisobis,<br />
metaboluri <strong>da</strong>rRvevebis <strong>da</strong> sxva)<br />
zogadi simptomebi:<br />
mcire masa <strong>da</strong>badebisas<br />
sifermkrTale<br />
leTargia<br />
siyviTle<br />
temperaturis cvalebadoba: hipo an<br />
hiperTermia. 37,5 (C<br />
SeniSvna: 1/3 <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli sefsisis<br />
dros aRiniSneba normaluri temperatura<br />
hipoglikemia/hiperglikemia<br />
sisxlis airovani Semadgenlobis cvlilebebi<br />
(PPH is gansazRvriT)<br />
respiratoruli sistema<br />
mzardi taqipnoe<br />
apnoe<br />
xmauriani sunTqva<br />
cianozi<br />
gul-sisxlZarRvTa sistema:<br />
taqikardia<br />
bradikardia<br />
<strong>da</strong>bali perfuzia<br />
hipotenzia<br />
kani:<br />
peteqiebi<br />
silurjeebi<br />
sisxldena<br />
saWmlis momnelebeli sistema<br />
sakvebis cu<strong>da</strong>d miReba<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
Rebineba <strong>da</strong> amoqafeba<br />
muclis Seberva<br />
kvebis autanloba<br />
naRveli kuWis aspiratSi (amonaReb masaSi)<br />
cns:<br />
leTargia<br />
aRgzneba<br />
krunCxva<br />
hiporefleqsia<br />
yoveli axalSobili, romelic ar gamoiyureba<br />
kargad <strong>da</strong>/an aReniSneba sefsisis<br />
ara nakleb 2 risk_faqtori, saeWvoa sefsisze<br />
<strong>da</strong> un<strong>da</strong> <strong>da</strong>eniSnos Sesabamisi antibiotikebi<br />
kulturebis aRebis Semdeg.<br />
kulturis aRebis SeuZleblobam ar un<strong>da</strong><br />
Seayovnos antobiotikoTerapiis <strong>da</strong>wyeba.<br />
gamokvlevebi<br />
ZiriTadi:<br />
1. sisxlis saerTo analizi: Hb, leikocitebis<br />
saerTo raodenoba, leikocituri<br />
formula, Trombocitebi.<br />
<strong>da</strong>badebisas leikocitebi 30X109 /l –mde<br />
aris norma.<br />
infeqciis maCveneblebi:<br />
pirveli dRe _ neitropenia, umwifari<br />
ujredebi <strong>da</strong> toqsiuri marcvlovneba.<br />
sami dRis Semdeg _ polimorfuli > 7,5<br />
– 8,0 X109 /l an < 2 X 109 /l<br />
monocitebi > 0,8 X109 /l<br />
infeqciis dros SesaZloa iyos Trombocitopenia<br />
an Trombocitozi. neitrofilebis<br />
umwifari formebis Sefardeba neitrofilebis<br />
saerTo ricxvTan >0,2 (gansakuTrebiT<br />
mgrZnobiarea adreuli sefsisis<br />
dros)<br />
2. sisxlis baqteriologia <strong>da</strong> mgrZnobeloba<br />
3. C reaqtiuli cila (CRP) : infeqciaze<br />
saeWvo klinikisa <strong>da</strong> momatebuli CRP –s arsebobisas<br />
saWiroa antibiotikoTerapiis<br />
<strong>da</strong>wyeba sisxlis baqteriologiisa <strong>da</strong><br />
mgrZnobelobis Sedegebis miRebamde. is aseve<br />
gvexmareba ganvsazRvroT antibiotiko-<br />
Terapiis xangrZlivoba.<br />
aucileblobis SemTxvevaSi:<br />
1. lumbaluri punqcia (cerebrospinaluri<br />
siTxis bioqimia, mikroskopia, lateqsag-<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 43<br />
lutinacia baqteriuli antigenisaTvis, baqteriologia<br />
<strong>da</strong> mgrZnobeloba)<br />
2. gulmkerdis rentgenografia<br />
3. muclis rentgenografia<br />
4. dedis HVS baqteriologia <strong>da</strong> mgrZnobeloba.<br />
5. endotraqeuli milis aspiratis baqteriologia.<br />
6. intravenuri kanulis /Wipis kaTeteris<br />
bolos baqteriologia.<br />
7. Sardis analizi, baqteriologia <strong>da</strong><br />
mgrZnobeloba<br />
8. sisxlis airovani Semadgenloba <strong>da</strong> PH<br />
mkurnaloba<br />
antibiotikebi<br />
_ infeqciaze saeWvo diagnozis dros<br />
baqteriologiisa <strong>da</strong> mgrZnobelobis Sedegebis<br />
miRebamde <strong>da</strong>uyovnebeli mkurnalobis<br />
<strong>da</strong>wyeba.<br />
rekomendirebulia empiriuli Terapia:<br />
qvemoT mocemuli reJimebi gamoiyeneba<br />
sawyisi TerapiisaTvis. antibiotikis arCevani<br />
Semdeg un<strong>da</strong> <strong>da</strong>efuZnos kulturis Sedegsa<br />
<strong>da</strong> klinikur mimdinareobas.<br />
adreuli sefsisi:<br />
Benzylpenicillini- 60 mg/kg intravenurad<br />
yovel 12 saaTSi erTxel.<br />
120 mg/kg intravenurad yovel 12 saaTSi<br />
erTxel meningitis dros<br />
Gentamicini-2,5 mg/kg intravenurad yovel<br />
18 saaTSi erTxel,Tu (32 kviraze,<br />
24 saaTSi erTxel,Tu 28-32 kviramdea,<br />
36 saaTSi erTxel, Tu < 28 kviraze.<br />
alternatiuli protokoli ampicilini<br />
ix. doza<br />
cefotaqsimi ix. doza<br />
ampicilini ix. doza<br />
ceftriaqsoni ix. doza<br />
listeriaze eWvis SemTxvevaSi, Amoxicillini<br />
50mg/kg intravenurad yovel 12 saaTSi er-<br />
Txel Benzylpenicillini-s magivrad.<br />
meningitis samkurnalod (sanam mgrZnobeloba<br />
gaxdeba cnobili):<br />
Cefotaximi- 50mg/kg intravenurad yovel 12<br />
saaTSi erTxel dRenakluli <strong>da</strong> drouli<br />
axalSobilebisTvis sicocxlis pirveli<br />
kviris ganmavlobaSi, erTi kviris Semdeg ki<br />
8 saTSi erTxel.<br />
@__) otkb<br />
Amoxicillini-50mg/kg intravenurad yovel<br />
12 saaTSi erTxel dRenakluli <strong>da</strong> drouli<br />
axalSobilebisTvis sicocxlis pirveli<br />
kviris ganmavlobaSi,erTi kviris Semdeg<br />
ki 8 saTSi erTxel.<br />
gviani sefsisi:<br />
Vancomycini <strong>da</strong> Gentamicini gamoiyeneba Cveulebriv<br />
axalSobilTa reanimaciaSi myofi<br />
axalSobilTaTvis, sxva axalSobilTaTvis<br />
pirveli arCevis antibiotikebi SeiZleba<br />
iyos Flucloxacillin <strong>da</strong> Gentamicin.<br />
Vancomycin-15mg/kg intravenurad yovel<br />
18 saaTSi erTxel droul axalSobilTaTvis.<br />
Gentamicin-2,5mg/kg intravenurad yovel<br />
18 saaTSi erTxel droul axalSobilTaTvis.<br />
Flucloxacillin-25mg/kg intravenurad yovel<br />
12 saaTSi erTxel dRenakluli <strong>da</strong> drouli<br />
axalSobilebisTvis sicocxlis pirveli<br />
kviris ganmavlobaSi,erTi kviris Semdeg<br />
ki 6-8 saTSi erTxel.<br />
sxva aminoglikozidis gamoyeneba <strong>da</strong>mokidebulia<br />
hospitalSi prevalenturi organizmebis<br />
profilze.<br />
aminoglikozidiT mkurnaloba 3 dReze<br />
met xans aucileblad saWiroebs sisxlis<br />
SratSi misi pikuri <strong>da</strong> WeSmariti koncentraciis<br />
gansazRvras ototoqsiurobisa<br />
<strong>da</strong> nefrotoqsiurobis Tavi<strong>da</strong>n asacileblad<br />
rodis SevwyvitoT antibiotikebi:<br />
antibiotikoTerapiis xangrZlivoba <strong>da</strong>mokidebulia<br />
axalSobilis klinikur mdgomareobaze<br />
<strong>da</strong> kulturi<strong>da</strong>n identificirebul<br />
mikroorganizmze.<br />
Tu infeqciis <strong>klinikuri</strong> niSnebi minimaluria<br />
,axalSobilis zogadi mdgomareoba<br />
<strong>da</strong>makmakofilebeli, kultura uaryofiTi,<br />
antobitikoTerapia un<strong>da</strong> SevwyvitoT 48 saaTSi.<br />
sefsisze utyuari eWvis SemTxvevaSi, negatiuri<br />
kultura miRebisas <strong>da</strong>matebiT antibiotikoTerapia<br />
yvelaze cota un<strong>da</strong> gagrZeldes<br />
5 dRis ganmavlobaSi, sanam infeqciisaTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli parametrebi ar<br />
normalizdeba, meore midgoma aseTia: antibiotikoTerapia<br />
testebis normalizebi<strong>da</strong>n<br />
kidev 48 saaTi.<br />
<strong>da</strong>mtkicebuli gram_uaryofiTi baqteriemia,<br />
sufTa liqvoriT: mkurnalobis xangr-<br />
Zlivoba 10-14 dRemde, antibiotikebis SerCe
44<br />
va <strong>da</strong>mokidebulia kulturasa <strong>da</strong> mgrZnobelobaze.<br />
<strong>da</strong>mtkicebuli GBS baqteriemia, sufTa<br />
liqvoriT _ 10 dRis ganmavlobaSi.<br />
meningiti: GBS-14 dRe sxva gramuaryofi-<br />
Ti mikrobebis SemTxvevaSi 21 dRe.<br />
saSarde sistemis infeqcia: antibiotikebi<br />
intravenurad yvelaze cota 5 DdRis<br />
ganmavlobaSi an sruli 10 dRis ganmavlobaSi.<br />
mkurnalobis naxevris Catarebis Semdeg<br />
kargi mdgomareobis SemTxvevaSi SesaZlebelia<br />
oralur antibiotikze ga<strong>da</strong>svla.<br />
specialuri mdgomareobebi:<br />
mSobiarobis dros antibiotikebi SeiZleba<br />
iqnas gamoyenebuli Semdegi mdgomareobebis<br />
SemTxvevaSi.<br />
1. de<strong>da</strong> GBS-iT<br />
2. arakolonizirebuli de<strong>da</strong> riskis faqtorebiT<br />
Tu skriningi GBS-ze ar Catarebula, antibiotikoTerapia<br />
tardeba riskis faqtorebis<br />
arsebobisas.<br />
naadrevi mSobiaroba (18 saaTze.<br />
dedis cxeleba >38°C<br />
wina bavSvi GBS-iT<br />
GBS baqteriuria orsulobis dros<br />
Tu axalSobili aris simptomebiT an saxezea<br />
dRenakluloba
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 45<br />
wlamde asakis bavSvebSi bronqiolitis<br />
diagnostika <strong>da</strong> marTva<br />
nino kandelaki, m.m.k. maia CxaiZe,<br />
m.m.k. marina qarumaSvili<br />
Tssu Jvanias saxelobis pediatriuli sauniversiteto<br />
klinika<br />
iaSvilis saxelobis bavSvTa centraluri<br />
klinika<br />
saqarTvelos pediatriuli akademia<br />
respiratoruli sistemis <strong>da</strong>avadebebi<br />
pirveladi jan<strong>da</strong>cvis rgolSi momarTvianobis<br />
ZiriTad mizezs warmoadgenen. bronqiolitebis<br />
sixSire praqtikuli medicinis<br />
seriozul problemad rCeba. gasaTvaliswinebelia<br />
sakiTxis <strong>socialuri</strong> mniSvnelobac-<br />
mwvave respiratoruli paTologiiT<br />
avadoba qveynisTvis seriozuli ekonomikuri<br />
tvirTia, romlis Semadgeneli nawilia,<br />
rogorc mkurnalobaze uSualod <strong>da</strong>xarjuli<br />
Tanxa, ise droebiT SromisuunarianobiT<br />
gamowveuli <strong>da</strong>nakargebi.<br />
msoflioSi gripis sawinaaRmdegod mimarTuli<br />
farTo masStabiani RonisZiebebis<br />
miuxe<strong>da</strong>vad biologiuri TvisebebiT <strong>da</strong> savaraudo<br />
garTulebebiT bronqiolitebi<br />
dRemde wlamde asakis bavSvebis erT-erT<br />
yvelaze farTod gavrcelebul <strong>da</strong> mZime<br />
<strong>da</strong>avadebad iTvleba, rac arcTu iSviaTad<br />
letaluri gamosavliT mTavrdeba. grips<br />
<strong>da</strong> sxva mwvave respiraciul infeqciebs avadobis<br />
sixSiris mixedviT msoflioSi pirveli<br />
adgili ukaviaT. yovelwliurad wvave<br />
respiraciuli infeqciebiT de<strong>da</strong>miwaze 500<br />
mln a<strong>da</strong>miani xdeba avad, maT Soris 2 milioni<br />
SemTxveva sikvdiliT mTavrdeba.<br />
respiratoruli infeqciebiT gamowveuli<br />
wlamde asakis bavSvTa avadoba <strong>da</strong>aloebT<br />
5-jer metia, vidre erTad aRebuli yvela<br />
sxva infeqciuri <strong>da</strong>avadebiT. gripi. ruseTSi<br />
yovelwliurad registrirdeba gripis<br />
<strong>da</strong> sxva mwvave respiraciuli infeqciebis<br />
27-41 mln. SemTxveva.<br />
Seqmnili situaciis analizma SesaZlebeli<br />
gaxa<strong>da</strong> aRniSnuli mdgomareobis Ziri-<br />
Tadi mizezebis gamovlena, saxeldobr;<br />
siRaribis zr<strong>da</strong> ara mxolod ganviTarebad<br />
qveynebSi, aramed industriuli qveynebis<br />
mosaxleobis socialurad <strong>da</strong> ekonomikurad<br />
ukiduresad <strong>da</strong>ucvel fenebSi.<br />
demografiuli Zvrebi: ganvlil aTwle-<br />
@__) otkb<br />
ulSi aRiniSna Sobadobis mateba, ramac ganapiroba<br />
bavSvTa raodenobis zr<strong>da</strong>.<br />
winamdebare moxseneba warmoaCens bronqiolitis<br />
mkurnalobis ZiriTad principebs.<br />
ra Tqma un<strong>da</strong> igi ver iqneba sakmarisi<br />
<strong>da</strong>avadebis srulyofili marTvisTvis.<br />
mocemul versiaSi ganxilulia mkurnalobis<br />
ZiriTadi etapebi, maTi marTva mocemulia<br />
Zalian zoga<strong>da</strong>d. Sesabamisad mzaddeba<br />
sruli teqsti, romelSic ufro farTod iqneba<br />
ganxiluli detalebi. warmodgenili<br />
mokle versia saSualebas gvaZlevs swrafad<br />
ga<strong>da</strong>vxedoT mkurnalobis ZiriTad<br />
principebs <strong>da</strong> igi <strong>da</strong>exmareba rogorc<br />
pulmonologebs <strong>da</strong> infeqcionistebs, aseve<br />
zogadi praqtikis qimebs/ojaxis eqimebs.<br />
samuSao jgufi acnobierebs moTxovnilebas<br />
moxdes Cveni jan-<strong>da</strong>cvis sistemis<br />
harmonizacia evropisa <strong>da</strong> amerikis samedicino<br />
sistemebis maRal samedicino stan<strong>da</strong>rtebTan<br />
<strong>da</strong> miiCnevs, rom am procesSi gaidlainebs,<br />
ufro zustad ki maT <strong>da</strong>nergvas<br />
aqvs udidesi mniSvneloba.<br />
vinai<strong>da</strong>n mudmivi ganaxleba algoriTmebiT<br />
muSaobis Tanmxlebi <strong>da</strong> ganuyofeli<br />
procesia. Cveni jgufia Riaa msjelobisaTvis<br />
iseT Temebze Tu ramdenad zustad Seesabameba<br />
Cvens mier a<strong>da</strong>ptirebuli rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />
evropis <strong>da</strong> a.S.S-s Sesabamis rekomen<strong>da</strong>ciebs<br />
<strong>da</strong> xom ar ewinaaRmdegebian isini<br />
maT ZiriTad suliskveTebas. sifrTxiles<br />
moiTxovs agreTve rigi enobrivi sakiTxebi.<br />
mtkicebulebeze <strong>da</strong>fuZnebuli medicinis<br />
monacemebis mixedviT arsebebobs dignostikis<br />
<strong>da</strong> mkurnalobis sxva<strong>da</strong>sxva variantebi.<br />
statiaSi gTavazobT bronqiolitis mar-<br />
Tvisa <strong>da</strong> mkurnalobis algoriTms romelic<br />
mowodebulia AaSS q. cincinatis bav-<br />
SvTa klinikis samedicino centris mier.<br />
mocemuli rekomen<strong>da</strong>ciebi iTvaliswinebs<br />
mtkicebulebeze <strong>da</strong>fuZnebuli medicinis<br />
monacemebs.<br />
aRniSnuli <strong>klinikuri</strong> praqtikis gaidlaini<br />
ar warmoadgens bronqiolitiT <strong>da</strong>avadebuli<br />
bavSvebis mkurnalobis erTaderT<br />
wyaros. savaraudod, aRniSnuli gaidlaini<br />
<strong>da</strong>exmareba klinicistebs Sesabamisi <strong>da</strong>
46<br />
swori ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebaSi. gaidlaini<br />
ar aris gankuTvnili <strong>klinikuri</strong> ga<strong>da</strong>wyvetilebebis<br />
Sesacvlelad an aRniSnul<br />
mdgomareobaSi myofi yvela bavSvis mkurnalobis<br />
protokolis gansazRvrisaTvis.<br />
Sesavali. CvenTvis am etapze mTavari mizania<br />
student medikosebsa <strong>da</strong> praqtikos<br />
eqimebs mivawodos is aucilebeli <strong>info</strong>rmacia<br />
bronqiolitebis diagnostikis <strong>da</strong> mar-<br />
Tvis Tanamedrove aspeqtebis Sesaxeb, romelic<br />
pacientebis <strong>da</strong>xmarebis swori organizebisaTvisaa<br />
saWiro. mocemuli gaidlainis<br />
mizania 1 Tvi<strong>da</strong>n 2 wlamde asakis<br />
bronqiolitiT <strong>da</strong>avadebuli bavSvebis diagnostikisa<br />
<strong>da</strong> menejmentis procesSi uzrunvelyos<br />
monacemebze-<strong>da</strong>fuZnebuli mkurnalobis<br />
meTodebis gamoyeneba. gaidlaini<br />
gankuTvnilia pediatrebis, ojaxis eqimebis,<br />
ga<strong>da</strong>udebeli medicinis muSakTa, saavadmyofos<br />
eqimTa, praqtikosi eqTnebis <strong>da</strong> asistentebisaTvis,<br />
romlebic uSualod arian<br />
CarTuli aRniSnuli bavSvebis mkurnaklobis<br />
procesSi. mocemuli <strong>info</strong>rmacia SeiZleba<br />
gamoviyenoT: studentebis <strong>da</strong> supervizorTa<br />
jgufebis swavlebisaTvis; prezentaciebsa<br />
<strong>da</strong> diskusiebSi, praqtikosi eqimebis<br />
ga<strong>da</strong>mzadebasa <strong>da</strong> TviT-ganaTlebisTvis.<br />
Cvenis mxriv mzad varT farTo diskusiisaTvis<br />
aRniSnul Temebze <strong>da</strong> mza<strong>da</strong> varT<br />
gaviTvaliswinoT rogorc enis specialistebis<br />
aseve sazogadoebis <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva<br />
<strong>da</strong>rgis eqspertebis azri.<br />
definicia. bronqioliti aris virusuli<br />
ifeqciiT gamowveuli qve<strong>da</strong> respiratoruli<br />
traqtis <strong>da</strong>avadeba, romelic xSirad<br />
gvxvdeba bavSvebSi, romelic grZeldeba 2-3<br />
kviramde <strong>da</strong> romlis aucilebel simptoms<br />
warmoadgens xvela naxvelis gamoyofiT an<br />
mis gareSe. bronqioliti xasiaTdeba mwvave<br />
anTebiTi procesiT, edemiT, epiTeliuri ujredebis<br />
nekroziT, romliTac amofenilia<br />
mcire sasunTqi gzebi, lorwovanis gazrdili<br />
sekreciiT <strong>da</strong> bronqo spazmiT.<br />
etiologia wlamde asakis bavSvSvebSi<br />
bronqiolitebi uxSiresad <strong>da</strong>kavSirebulia<br />
respiratorul virusebTan, rogoricaa gaciebis<br />
gamomwvevi virusebi (rinovirusi, koronavirusi)<br />
gripis virusi, adenovirusi,<br />
respiratorul-sincitialuri virusi, rac<br />
aseve cnobila, rogorc a<strong>da</strong>mianis pneumovirusi,<br />
paragripis virusi, martivi herpesis<br />
virusi. Se<strong>da</strong>rebiT umniSvnelo nawilia<br />
ganpirobebuli sxva mizezebiT.( baqteriebi,<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
atipiuri gamomwvevebi). bronqiolitis gamomwvevTa<br />
asakobrivi Tavisebureba bavSveb-<br />
Si aseTia:<br />
respiratorul-sinticialuri virusi.<br />
(zamTari-gazafxuli)<br />
paragripis virusi (Semodgoma)<br />
koronavirusi (zamTari-gazafxuli)<br />
bronqiolitisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia<br />
mwvave inflamacia, SeSupeba, <strong>da</strong> mcire saun-<br />
Tqi gzebis amomfeni epiTelialuri ujredebis<br />
nekrozi, lurwovani sekretis hiperproduqcia<br />
<strong>da</strong> bronqospazmi.<br />
paTogenezi mwvave bronqiolitis dros<br />
viTardeba bronqiolebis lorwovanis Se-<br />
Supeba <strong>da</strong> lorwos hipersekrecia. xvela<br />
SeiZleba erTis mxriv gamowveuli iyos<br />
bronqis lorwovanis destruqciiT <strong>da</strong> meores<br />
mxriv anTebis mediatorebis gamomuSavebiT<br />
<strong>da</strong> mukociliaruli aparatis <strong>da</strong>zianebiT.<br />
Tumca xvelis ganviTarebis meqanizmi<br />
bolomde nateli ar aris <strong>da</strong> Seswavlas<br />
saWiroebs. bronqiolitis dros anTebiTi<br />
cvlilebani gar<strong>da</strong>mavalia.<br />
bronqiolitis risk-faqtorebia:<br />
ga<strong>da</strong>cieba<br />
cxvir-xaxis qronikuli infeqciebi<br />
cxviriT sunTqvis gaZneleba<br />
imunodeficituri mdgomareobani.<br />
<strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />
hipertermia, riniti, taqipnea, vizingi, xvela,<br />
sveli xixini, sunTvis aqtSi <strong>da</strong>mxmare<br />
kunTebis monawieoba. <strong>da</strong>avadebas axasiatebs<br />
sezonuriba, dekembri<strong>da</strong>n martis Tvis CaTvliT.<br />
bronqiolitis SemTxvevaTa 90% or<br />
wlamde asakSi gvxvdeba.. bronqiolitis ga<strong>da</strong>tana<br />
ar tovebs myar imunitets, ris gamoc<br />
reinfeqcia SesaZlebelia.<br />
rekomen<strong>da</strong>cia 1a<br />
avadmyofobis istoriisa <strong>da</strong> fizikaluri<br />
kvlevebis safuZvelze klinicistebma un<strong>da</strong><br />
moaxdinon bronqiolitis diagnostika <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>avadebis sirTulis Sefaseba. diagnostikisaTvis<br />
klinicistebma ar un<strong>da</strong> mimar-<br />
Ton rutinul laboratoriul <strong>da</strong> radiologiur<br />
kvlevebs.<br />
rekomen<strong>da</strong>cia 1b<br />
bronqiolitis mqone bavSvebis Sefasebisa<br />
<strong>da</strong> mkurnalobisas ga<strong>da</strong>wyvetilebis mi-<br />
Rebis procesSi klinicistebi valdebuli<br />
arian <strong>da</strong>avadebis mZime formis SemTxvevaSi<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 47<br />
Seafason Semdegi risk faqtorebi: asaki
48<br />
fizikuri kvlevebis monacemebi naklebad<br />
asocirdebo<strong>da</strong> bronqiolitis gamosavalTan.<br />
zogierTi kvlevis (ara yvelas) mixedviT,<br />
taqipnoe, ganmartebuli rogorc<br />
sunTqvis sixSire >70 sunTqva/wT <strong>da</strong> asocirebuli<br />
iyo <strong>da</strong>avadebis mZime formis ganviTarebis<br />
gazrdil riskTan.<br />
rezume<br />
mocemuli <strong>klinikuri</strong> praqtikis gaidlainSi<br />
mocemulia
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 49<br />
Cveni Tanamemauleebi saerTaSoriso<br />
gamocemebSi (2008)<br />
NATO Science for Peace and Security Series<br />
E: Human and Societal Dynamics – Vol.37<br />
“Complexity and Security” Chapter 26 Children<br />
and Security<br />
GEORGE CHAKHUNASHVILI MD PhD<br />
NINO KANDELAKI MD PhD<br />
Does a child raised in Caucasus have the best chance at<br />
health, education, and safety? Will a child raised in<br />
Georgia be able to face the challenges that globalization<br />
brings—to<strong>da</strong>y and in the future? Securing the well-being<br />
of our young people requires greater cooperation and <strong>info</strong>rmation<br />
sharing. Our survey shows that we have only a partial<br />
picture of how our children are doing—there are significant<br />
knowledge gaps that if better understood could help<br />
us make wise and cost-effective decision in support of children<br />
and youth.<br />
Good health is an essential factor if children are to<br />
live to their fullest potential. Children in Georgia share a<br />
number of similar experiences when it comes to their<br />
health and well-being. While the context of their lives<br />
varies, and there are some differences in the health challenges<br />
they face, there are surprising similarities across<br />
the continent. In fact, there are a number of critical<br />
health problems that could profitably be addressed<br />
through national initiatives.<br />
A more complete understanding of the strength and<br />
significance of the relationship between child health and<br />
security is necessary to optimally develop policies that<br />
improve the quality of life of women and their families<br />
The conceptual framework on child health and security is<br />
important for at least three reasons: first, there is a need<br />
to better understand the relationship between global environmental<br />
change and human security; second, there is a<br />
need for an international project that facilitates liaisons<br />
between researchers, policy makers and NGOs involved<br />
in environment and human security work; and third, work<br />
on environment and security thus far suggests that there<br />
are significant gaps that must be filled in order to provide<br />
useful <strong>info</strong>rmation to policy makers. It should be underlined<br />
that bioethical guidelines are most important to be<br />
followed.<br />
GLOBALIZATION<br />
Globalization, technology, the “instantaneous” nature<br />
of international commerce, the advent of immediate communication,<br />
and rapid international travel and transport of<br />
people, plants, animals, and goods have all contributed to<br />
a world that functions as though it were shrinking in size.<br />
Globalization has resulted in increased dependence especially<br />
in the spheres of <strong>info</strong>rmation, business, economics,<br />
and finance.<br />
@__) otkb<br />
“A child has right to be defended from<br />
birth” George S. Chakhunashvili and Nino<br />
Kandelaki<br />
(Zania Pediatric Clinic, Tbilisi State Medical<br />
University)<br />
CHILD AND SECURITY<br />
“Child has the right to be defended since embryo”<br />
URBANIZATION<br />
Population demographics relating to size, growth, density,<br />
geographic distribution, and economic patterns over<br />
the past five decades have supported urbanization as a progressive<br />
trend in Georgia and the rest of the world. The<br />
dominance of developing core cities and surrounding areas<br />
has become the reality. These metropolitan areas whether<br />
large or small, increase in population at a steady pace. The<br />
consequences of urbanization include: encroachment of<br />
human populations with the geographic spread of cities at<br />
their periphery into areas that have been natural animal<br />
habitats; pollution and adverse environmental outcomes;<br />
the stretching of available necessary resources (water,<br />
clean air, food, sewage systems, healthcare, public safety<br />
and emergency services, and infrastructure for energy production<br />
and distribution/transmission, communication,<br />
educational facilities, and social services); and the increasing<br />
vulnerabilities of such population concentrations to<br />
disease, economic adversity, and even terrorism through its<br />
development out of frustration and helplessness, as a focus<br />
for its expression, and through the creation of a terrorist<br />
haven.<br />
TRENDS<br />
Over the past few decades and especially in the last few<br />
years, changing patterns relating to human infectious diseases<br />
have emerged. SARS, Monkeypox, West Nile virus,<br />
Dengue fever, Plague, AIDS, Hanta viruses, and Lyme disease<br />
are prominent examples. Outbreaks of these diseases<br />
have occurred in unexpected geographic locations, at<br />
unexpected times of the year, and with unexpected severities.<br />
Georgian public in general is unaware of most of these<br />
diseases and Public Health professionals have done little<br />
to educate healthcare workers and the public about<br />
them.<br />
Political events of the last ten years adversely affected<br />
child health in Georgia. Currently the infant mortality rate<br />
in the country is very high and varies from 15 to 25 deaths<br />
per 1000 live births.In the majority of such cases the<br />
causative agents are not being identified. As a rule, all newborns<br />
with a generalized infection with wide range of nonspecific<br />
symptoms; including hyperthermia or hypothermia,<br />
jaundice, bleeding with associated coagulopathy, respiratory<br />
insufficiency, vascular instability, hepatomegalia,<br />
splenomegaly; are diagnosed as “neonatal sepsis” (without<br />
identification of etiology) and treated with broad-spectrum<br />
antibiotics. Despite this “empiric” treatment, the mortality<br />
rate for neonates with generalized infections of unknown<br />
origin is high, estimated to be over 65%. In addition, the
50<br />
“neonatal sepsis” is frequently associated with infections of<br />
central nervous system - meningitis and encephalitis, which<br />
makes prognosis even poorer.<br />
Currently our research group conducts the project “Role<br />
of viral pathogens among infants with systemic infections”<br />
supported by the Georgian Research and Development<br />
Foun<strong>da</strong>tion (GRDF). Our US partner is the research group<br />
at the Department of Microbiology, Virology, Immunology<br />
and Molecular Diagnostics of the School of Medicine,<br />
University of Pittsburgh at Magee-Women’s Hospital.<br />
Through our project we have estimated the prevalence<br />
of herpes viruses and enteroviruses among neonates with<br />
generalized infections, described clinical and immunological<br />
status of the infants by infection type; estimated survival,<br />
by infection type and clinical/immunological status;<br />
piloted the rapid and simple PCR based methods for<br />
screening and typing of viruses in neonates, which are<br />
based on the ultramodern molecular diagnostic methodology.<br />
In parallel we are implementing the diagnostic and preventive<br />
measures for such an important infection as one<br />
induced by Human Immunodeficiency Virus (HIV). Until<br />
now in Georgia this infection was not seriously considered<br />
in paediatric clinical practice. Our activities in this field<br />
give us opportunity to perform the early diagnostics of this<br />
infection and through this contribute to the prevention of<br />
the HIV epidemic in our country.<br />
Demolition of the Soviet Union and regaining of independence<br />
of Georgia have brought to its population political<br />
disorders, civil war and disorganization of economics.<br />
As a result of conflicts and separative movements in South<br />
Osetia and Abkhazia there took place fierce struggles and<br />
processes of forced migration. At present, as is known,<br />
Abkhazia and South Osetia are governed by de facto sepa-<br />
Total Including 14<br />
old children<br />
years<br />
Total New<br />
cases<br />
Total New<br />
cases<br />
Infectious and parasitic diseases 5823 2935 14178 8432<br />
Tumors 223 63 - -<br />
Diseases of endocrine system, nutrition 2048 706 946 604<br />
disorders and metabolism<br />
Blood and hemopoietic diseases, separate<br />
disorders involving immune mechanism<br />
933 339 1242 592<br />
Psychical and behavioral disorders 1056 170 113 3<br />
Diseases of nervous system 5921 1955 1346 542<br />
Diseases of blood circulation system 10418 1835 318 39<br />
Diseases of respiratory organs 14132 5662 19688 9825<br />
Diseases of digestive organs 5564 1304 2995 1186<br />
Diseases of genitourinary system 4522 1362 1219 505<br />
Skin and subcutaneous cellular tissue diseases 2319 1066 1914 995<br />
Diseases of osteomuscular system and 921 340 208 80<br />
conjunctive tissues<br />
Congenital anomalies, deformations and 11 3 23 3<br />
chromosomal diseases<br />
Some states induced in perinatal period 35 24 121 80<br />
Symptoms, signs and divergence from the<br />
norm<br />
84 74 72 42<br />
Traumas, intoxications 924 790 523 374<br />
In all 54955 18645 44905 23303<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
rative governments, which are not recognized by the<br />
International Commonwealth.<br />
While considering <strong>da</strong>ta given in Table 1, it is clear that<br />
in 2002 as compared to 2001, sick rate among forced displaced<br />
persons decreased by 5,8%, and morbidity degree -<br />
by 33,6%. In spite of such a reduction among forced displaced<br />
persons sick rate is 1,93-fold greater, while degree<br />
of morbidity – 1,6-fold greater. In 2006 these indices were<br />
the same.<br />
Source: Data of Health Care Ministry of Abkhazian<br />
Autonomic Republic.<br />
Especially high indices of sick rate and morbidity<br />
degree are observed according to the main following classes:<br />
in case of infectious and parasitic diseases sick rate is<br />
3,6 fold and morbidity degree - 2,9 fold greater as compared<br />
to analogous medium indices of the country; blood<br />
and hemopoietic diseases – correspondingly 2,5 and 1,9<br />
fold greater; diseases of nervous system and sense organs<br />
– correspondingly 2,4 and 2 fold greater; diseases of respiratory<br />
organs – correspondingly 2,4 and 1,3 fold greater;<br />
diseases of digestive organs – correspondingly 2,5 and 1,6<br />
fold greater; diseases of genitourinary system – correspondingly<br />
3,4 and 2,4 fold greater; skin and subcutaneous<br />
cellular tissue diseases - correspondingly 3,7 and 2,7 fold<br />
greater; traumas and intoxications - correspondingly 1,2<br />
and 1,2 fold greater.<br />
As regard the children, in 2002 sick rate of forced displaced<br />
children was 1,4 fold and morbidity degree 1,1 fold<br />
greater than those of analogous indices in the country,<br />
among them: infectious and parasitic diseases – correspondingly<br />
was 3,9 and 3,3 fold greater; blood and hemopoietic<br />
diseases – correspondingly 1,5 and 1,3 fold greater;<br />
diseases of nervous system and sense organs – correspondingly<br />
2,6 and 3,7 fold greater; diseases of respiratory<br />
organs – correspondingly 1,4 fold greater; diseases of<br />
digestive organs – correspondingly 1,9 and 1,2 fold<br />
greater; skin and subcutaneous cellular tissue diseases -<br />
correspondingly 19 and 1,3 fold greater.<br />
It is important that problems concerned with health,<br />
nutrition, education, as well as to defense and development<br />
of children are more acute in the zones of conflicts than in<br />
other regions of Georgia. The International<br />
Commonwealth had better expand its own role in these<br />
zones for solving the problems of defense of children’s<br />
rights.<br />
Several important International Meetings were held,<br />
such as: Yokohama World Congress held in 2001, which<br />
was directed against sexual exploitation of children for<br />
commercial reasons and a special session of General<br />
Assembly of UNO held in 2002 devoted to children.<br />
Obligations of governments and civil communities of different<br />
countries concerning defense of children’s rights<br />
were corroborated at these meetings and measures for their<br />
fulfillment were taken.<br />
Carol Belam (Executive director, Children Fund of<br />
UNO) declared-“In spite of the mentioned obligations and<br />
promises, children still suffer from violence, cruel treat-<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 51<br />
ment and exploitation. It is clear that our efforts are as necessary<br />
to<strong>da</strong>y as fifteen years ago. We will be able to create<br />
a suitable world for children in case if each child is protected<br />
from exploitation, violence, cruel treatment and ignorance.<br />
Besides the above discussed problem of children’s<br />
state, in order to estimate situation in the regions it is necessary<br />
to characterize groups of adults, women’s health<br />
and aging, as well as groups of healthy persons.<br />
One of the main determinants of health are- nutrition,<br />
physical activity, smoking, alcoholism, drug addiction-toxemia.<br />
With the support of UNICEF we have fulfilled a project<br />
“Social-psychological, medical-prophylactic and rehabilitation<br />
measures of children and adults in Penitentiary<br />
Institutions”, one of the main goals of which was the study<br />
of drug addiction and toxemia problems in above mentioned<br />
contingent.<br />
Data of clinical-laboratory and instrumental investigation<br />
in 417 children and adults have been analyzed.<br />
Questionnaire for Darvy and Bass aggression investigation,<br />
Shind test, Loosher colour test were used which permit<br />
to create a perfect “psychological portrait” of under<br />
age criminals with recommen<strong>da</strong>tions having proper practical<br />
significance. In future the latter will be a basis for creation<br />
of behavioral prophylactic model having a harmful<br />
influence on the society and on themselves.<br />
Results of investigations carried out were analyzed by<br />
means of modern computer programs, involving psychological<br />
test-questionnaires and drawings in crayons.<br />
Analysis of <strong>da</strong>ta obtained has shown that:<br />
1. In children and adults of such category we deal with<br />
yet unformed person, subjected to definite changes.<br />
2. While considering obtained results the I, II and III<br />
necessary stages were outlined, where:<br />
The I stage stipulates pretrial period.<br />
The II stage stipulates measures to be taken during trial.<br />
The III stage – after being sentenced.<br />
Majority of children formally refuse the fact of smoking,<br />
hashish and glue tasting, but it is not true. The majority of<br />
them before the arrest used different toxic substances (glue,<br />
petroleum), which need a great attention at the I-II-III stages.<br />
Thus, investigations carried out have shown that there<br />
is a necessity of taking prophylactic measures against toxemia<br />
and drug addiction in children and adults in order to<br />
avoid formation of groups of persons committing a criminal<br />
offence.<br />
An important determinant of health is physical environment,<br />
hygienic plan of action at present must be a strategic<br />
direction for all regions and countries. During last years<br />
quite new approaches and principles in health defense<br />
sphere were formulated in the documents and programs of<br />
WHO, including European Conferences on environment<br />
and health defense - Frankfurt (1989), Helsinki (1994) and<br />
London (1999).<br />
According to these principles, sectors of environment<br />
and health defense were imposed responsibility for elabo-<br />
@__) otkb<br />
ration and fulfillment of such mechanisms in human health<br />
and environment defense policy and spheres of its management,<br />
which in respect of ecology should provide a stable<br />
development, effective prevention of harmful environmental<br />
factors on human health and control on it.<br />
Taking into account the fact that in every state above<br />
mentioned principles and initiatives must be recognized,<br />
the laws “About environmental defense” and “About<br />
health defense” should determine competencies of corresponding<br />
ministries in the sphere of provision of safe environment<br />
for human health.<br />
At present considering current demands in many countries<br />
elaboration of sanitary-hygienic norms and rules<br />
determining safe environment has begun and main stan<strong>da</strong>rd<br />
documents have already been prepared, including<br />
norms of radiation safety, hygienic stan<strong>da</strong>rds of electromagnetic<br />
irradiation influence, hygienic stan<strong>da</strong>rds determining<br />
safety of drinking and recreation water, atmospheric<br />
air, soil and food-stuffs, hygienic stan<strong>da</strong>rds of pesticide<br />
content in environmental objects, hygienic requirements<br />
for labor conditions and safety, etc. By fulfillment of<br />
demands of these documents it will be possible to prevent<br />
an influence of harmful factors on health of country population.<br />
At the same time, to create a safe environment for<br />
human health appears to be an important task for the economics<br />
of all countries, especially for countries with transitional<br />
economics. To solve this problem is possible only<br />
by joint efforts of different ministries and organizations, as<br />
well as by self-governmental institutions and board of<br />
administration.<br />
That’s why their goal must be the elaboration and fulfillment<br />
a national project for environmental hygiene,<br />
study and estimation of problems existing in the spheres of<br />
health-care and environmental defense, as well as determination<br />
of priority directions and actions in order to solve<br />
them.<br />
It should be considered a complete aspect of environment<br />
and health defense taking into account: policy in the<br />
sphere of environment and health defense, management of<br />
environment improvement, quality of water and air, quality<br />
and safety of food-stuffs, stable residues and soil contamination,<br />
ionizing and non-ionizing irradiation, natural<br />
calamities, industrial accidents, etc.<br />
While considering each of these questions one should<br />
take into account social-economic, climate-geographical,<br />
demographic and other factors of the country, particularly:<br />
estimation and analysis of health risk connected with environmental<br />
harmful factors; determination of priority problems<br />
to improve environmental defense; formulation and<br />
accomplishment of concrete measures for prevention of<br />
harmful environmental factors affecting human health and<br />
sanitary and epidemic situation.<br />
Strengthening of cooperation and inter-sectoral cooperation<br />
of relevant ministries, departments, institutions,<br />
self-governmental institutions and boards of administration<br />
and non-governmental organizations with a broad participation<br />
of population will be a plus.. A special role must
52<br />
have self-governmental institutions and boards of administration,<br />
which according to recommen<strong>da</strong>tions of WHO<br />
must elaborate and accomplish plans for regions and<br />
towns, separate projects for improvement the environment<br />
and public health. In order to realize concrete priority<br />
measures in most countries (especially, in the post soviet<br />
space) taking into account a complicated social-economic<br />
situation, it will be necessary to search different sources for<br />
financing, including assistance of international organizations,<br />
funds and donor countries. As to our region, it is necessary<br />
to have close contacts with South Caucasus and the<br />
Black Sea Basin countries, first of all to solve such problems<br />
as water and health, contamination of the Black Sea,<br />
problems of the Mtkvari river basin, etc.<br />
I.KORINTELI, M.KORINTELI.<br />
T. NOZADZE<br />
Tbilisi State Medical University<br />
Division of Pediatrics and Adolescent Medicine<br />
.The nosologic units with prevalence not exceeding<br />
0.05% of general population belong to the group of the<br />
rare diseases. The general definition of a disease is as<br />
follows: a disease is an impairment of health or a condition<br />
of abnormal functioning1. It is a pathological<br />
condition of a part, organ, or system of an organism<br />
resulting from various causes, such as infection, genetic<br />
defect, or environmental stress, and is characterised<br />
by an identifiable group of signs or symptoms. As a<br />
guide, low prevalence is taken as prevalence of fewer<br />
than 5 per 10,000 in the community.<br />
A rare disease occurs in less than 200,000 individuals<br />
in the United States, or less than 5 per 10,000 individuals<br />
in the European Union. There are several thousand<br />
rare diseases (incl. systemic auto inflammatory<br />
diseases). Their total number is quite significant as 10-<br />
15% of population have some rare disease.<br />
Rare diseases can vary in prevalence between populations,<br />
so a disease that is rare in some populations may<br />
be common in others. The specific weight of the rare<br />
diseases in children and adolescent morbidity structure<br />
is increasing all over the world, particularly in the<br />
developed countries. As to the countries with transitional<br />
economics, including Georgia, the <strong>info</strong>rmation of this<br />
kind is hardly available.<br />
Many infectious diseases are prevalent in a given<br />
geographic area but rare everywhere else. Other dis-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
Introduction of high technologies in investigations,<br />
existence of precise medical statistical <strong>da</strong>tabase, creation<br />
of modern computer programs and their usage( prognosis<br />
of disease course, establishment of risk factors and groups,<br />
etc) – that is all on the basis of which it will be possible to<br />
solve many problems existing in the XXI century.<br />
Further development of life sciences appears to be a<br />
main task, which takes into account ensure the safe environment<br />
for human health, improvement of life conditions.<br />
At the same time eco-pathological preventive measures<br />
should be undertaken which are to be considered as a<br />
principal strategy of the XXI century.<br />
RARE DISEASES MANAGEMENT<br />
OPTIMIZATION IN CHILDREN AND ADOLESCENTS<br />
eases, such as many rare forms of cancer, have no apparent<br />
pattern of distribution but are simply rare. 80% of<br />
rare diseases have identified genetic origins, involving<br />
one or several<br />
genes or chromosomal abnormalities.<br />
There is also great diversity in the age at which the<br />
first symptoms occur. Symptoms of many rare diseases<br />
appear at birth or in childhood. The onset of the disease<br />
occurs in childhood for 50% of rare diseases.<br />
The practitioners are not well-acquainted with the<br />
rare diseases, and it predetermines the prescription of<br />
a multitude of unnecessary and potentially hazardous<br />
invasive diagnostic interventions. Because of the rarity<br />
of this group of diseases and insufficient implementation<br />
of the evidence based medicine principles as<br />
well as the absence of special algorithms, the correct<br />
diagnose is usually belated; quite frequently it is not<br />
established at all. It is noteworthy, that according to the<br />
materials found beforehand, there is actually no pediatric<br />
software in the world, which could be applied to<br />
a purposeful diagnostics of clusters of various rare diseases.<br />
Equally, fuzzy logic approaches are not actually<br />
employed.<br />
The consequences of diagnosis delay are tragic:<br />
Other children born with the same disease;<br />
Inappropriate behaviour and inadequate support from<br />
family members; Clinical worsening of the patient's<br />
health in terms of intellectual, psychological and physical<br />
condition, even leading to the death of the patient;<br />
Loss of confidence in the healthcare system.<br />
The treatment and, generally, the management of<br />
these diseases can not be considered as adequate and<br />
efficient, this fact particularly jeopardizing the children<br />
and adolescent health. Rare diseases are usually chron-<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 53<br />
ic. Rare diseases are very difficult to manage: families<br />
encounter enormous difficulties in finding adequate<br />
treatment. Those that are diagnosed are often life-threatening;<br />
less severe rare illnesses are seldom properly<br />
diagnosed other rare diseases are the result of infections<br />
and allergies or due to degenerative and proliferate<br />
causes. Symptoms of some rare diseases may appear at<br />
birth or in childhood, whereas others only appear once<br />
adulthood is reached.<br />
It is also noteworthy that due to the rareness of the<br />
rare diseases, it is not financially reasonable for pharmaceutical<br />
companies to produce medicines to treat them;<br />
therefore, the relevant research and production are quite<br />
limited. That is why the rare diseases are called the<br />
orphan diseases. Because of the limited number of cases<br />
it is quite difficult to establish the efficiency of the therapeutic<br />
interventions by employing the classical methods.<br />
This fact in its turn indicates the advisability of<br />
elaborating new methods and means of treatment and<br />
assessing their efficacy as well the importance of the<br />
multi-center cooperation.<br />
Orphan drugs are medicinal products intended for the<br />
diagnosis, prevention or treatment of rare diseases. The<br />
drugs developed for this unprofitable market would not be<br />
financially viable for the patent-holding manufacturer.<br />
The establishment of <strong>info</strong>rmational referral centers<br />
for rare diseases is considered to be an adequate<br />
response to this challenge. The total world-wide number<br />
of these centers is quite low. Therefore, there exists only<br />
limited experience regarding their organization and<br />
functioning peculiarities.<br />
The premises indicate the gravity of the problem and<br />
the necessity to find the ways to solve it not only in<br />
Georgia, but globally as well.<br />
REFERENCES<br />
1. http://ec.europa.eu/health/ph_<strong>info</strong>rmation/documents/ev20040705_rd05_en.pdf<br />
2. The Orphan Drug Act, Public Law 97-414 January<br />
4, 1983.<br />
@__) otkb<br />
3. Health Promotion and Disease Prevention<br />
Amendments of 1984, Public Law 98-551, October 30,<br />
1994.<br />
4. Report of the National Commission on Orphan<br />
Diseases, Publication Number HRP-090-7248 United<br />
States Government Printing Office, February, 1989.<br />
5. The NIH Director Panel on Clinical Research Report to<br />
the Advisory Committee to the NIH Director, December<br />
1997. URL:http://www.nih.gov/news/crp/97report/index.htm<br />
6. Kelly WN, Randolph, MA, eds. Careers in<br />
Clinical Research: Obstacles and Opportunities.<br />
Washington DC: National Academy Press; 1994.<br />
7. Report on Review of Clinical Research in the<br />
Center for Scientific Review, National Institutes of<br />
Health, June 1998.<br />
8. Small Business Research and Development<br />
Enhancement Act of 1992, Public Law 102-564, as<br />
amended October 28, 1992.<br />
i.korinTeli, m. korinTeli, T. nozaZe<br />
iSviaTi <strong>da</strong>avadebebis marTvis optimizacia bavSvebsa<br />
<strong>da</strong> mozardebSi<br />
Tbilisis saxelmwifo samedicino universiteti<br />
bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa medicinis mimarTuleba<br />
iSviaT <strong>da</strong>avadebaTa ricxvs miekuTvneba iseTi<br />
nozologiuri erTeulebi, romelTa sixSire populaciaSi<br />
0.05%-s ar aRemateba. iSviaTi <strong>da</strong>avadebebis ricxvi<br />
ramodenime aTass aRwevs. sumarulad maTi raodenoba<br />
sakmarisad mniSnelovania (mosaxleobis <strong>da</strong>axloebiT<br />
10-15%-s esa Tu is iSviaTi <strong>da</strong>avadeba aqvs). mTlianad<br />
msoflioSi <strong>da</strong>, gansakuTrebiT, ganviTarebul qveynebSi<br />
bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa asakis avadobis struqturaSi<br />
iSviaTi <strong>da</strong>avadebebis xvedriTi wona sarwmunod matulobs<br />
(sumarulad). gar<strong>da</strong>mavali ekonomikis<br />
qveynebSi, saqarTvelos CaTvliT, Sesabamisi <strong>info</strong>rmacia<br />
Znelad xelmisawvdomia. zemo<strong>da</strong>RniSnuli<br />
miuTiTebs problemis seriozulobasa <strong>da</strong> mis<br />
ga<strong>da</strong>saWrelad gzebis Ziebis aucileblobaze aramarto<br />
saqarTveloSi, aramed globalura<strong>da</strong>c.
54<br />
Tqveno uwmindesobav <strong>da</strong> unetaresobav!<br />
qalbatonebo <strong>da</strong> batonebo!<br />
saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />
istorias Rrma fesvebi aqvs. jer kidev<br />
Cvens welTaRricxvamde qarTveli xalxis<br />
winaprebi safuZvels uyridnen <strong>da</strong> qmnidnen<br />
qarTul TviTmyofad, mdi<strong>da</strong>r <strong>da</strong> mravalferovan<br />
kulturas. codnis SeZena, misi gaRrmaveba,<br />
ganviTarebis axal safexurze ayvana<br />
<strong>da</strong> momavali TaobisaTvis ga<strong>da</strong>cema yovel-<br />
Tvis iyo qarTveli a<strong>da</strong>mianis cxovrebisa<br />
<strong>da</strong> yofis ganuyofeli nawili.<br />
qarTveli xalxi Tavis mdi<strong>da</strong>r kulturas<br />
ZvelTaganve qmni<strong>da</strong> mezobel xalxTan<br />
mWidro socialur-ekonomiur <strong>da</strong> kulturul-SemoqmedebiTi<br />
kontaqtebisa <strong>da</strong> Tanam-<br />
Sromlobis gziT. qarTul kulturas safuZveli<br />
Caeyara jer maRali kulturis<br />
mqone xalxebTan (xuritebi, xeTebi, urartuelebi)<br />
kontaqtiTa <strong>da</strong> intensiuri urTier-<br />
TobiT, Semdeg romisa <strong>da</strong> saberZneTis klasikur<br />
kulturul smyarosTan mWidro ekonomiuri<br />
<strong>da</strong> kulturuli TamanSromlobiT.<br />
<strong>da</strong> bolos, qarTvelma xalxma saqarTvelos<br />
<strong>da</strong>mpyrobTa <strong>da</strong> moZaladeTa (arabeTi, irani,<br />
TurqeTi) kulturuli saganZuri<strong>da</strong>nac aiTvisa<br />
<strong>da</strong> amravla rac maTSi kargi <strong>da</strong> progresuli<br />
iyo. rogorc iv. javaxiSvili wer<strong>da</strong>:<br />
,,amiT qarTvelTa azrovnebas farTo<br />
msoflmxedveloba ga<strong>da</strong>eSala <strong>da</strong> berZnulqristianul<br />
dinj <strong>da</strong> mkacr Semoqmedebas-<br />
Tan erTad mrewvel aRmosavleTis laRi<br />
<strong>da</strong> sicocxliT aRsavse feradovani kulturis<br />
nayofi igema’’.<br />
yovelive amis Semdeg maqvs pativi ramdenime<br />
wuTi SevaCero Tqveni yuradReba im<br />
mniSvnelovan sakiTxebze raze<strong>da</strong>c momaval-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
medicinis mecniereba <strong>da</strong> aucilebeli gza<br />
XXI saukuneSi misi ganviTarebisaken<br />
`Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs iyos <strong>da</strong>culi~<br />
2008 wlis 1 noembers sapatriarqoSi Sedga<br />
saqarTvelos sapatriarqosTan arsebuli<br />
saqarTvelos samecniero inteleqtualuri<br />
sabWos wevrebis Sexvedra sruliad saqarTvelos<br />
kaTolikos-patriarqTan, uwmindessa<br />
<strong>da</strong> unetaress ilia II-sTan. Sexvedraze iyvnen:<br />
p. kervaliSvili, b. beraia, g. CaxunaSvili,<br />
n. aleqsiZe, p. melaZe, d. ala<strong>da</strong>Svili, d. klimiaSvili,<br />
m. xaCiZe <strong>da</strong> sxvebi.<br />
gTavazobT erT-erTi sabWos wevris moxsenebas.<br />
Si un<strong>da</strong> gaamaxvilon yuradReba saqarTvelos<br />
sapatriarqosTan arsebuli saqarTvelos<br />
samecniero <strong>da</strong> inovaciuri ganviTarebis<br />
sabWom.<br />
magram jer ramodenime sityva _ uZveles<br />
kulturul-iberiul medicinaze, saeklesio<br />
medicinasa <strong>da</strong> wamalTwarmoebaze, romlebzec<br />
<strong>da</strong>fuZnebuli iyo saqarTvelos umdidresi<br />
floris samkurnalo mcenareebsa, Tu<br />
qarTuli futkris produqtze. yovelive<br />
maTgani saTaves iRebs jer kidev Zv.w.aR.VI-<br />
IV saukuneebSi.<br />
kolxur-iberiul samyaroSi Cven vgulisxmobT<br />
im mravalricxovan qarTul tom-<br />
Ta erTobliobas, romelic gansaxlebuli<br />
iyo aRmosavleTsa <strong>da</strong> samxreT-aRmosavleT<br />
SavizRvispireTSi, dRevandel <strong>da</strong>savleT <strong>da</strong><br />
aRmosavleT saqarTvelos teritoriaze, im<br />
tomebs, romelTac Semdeg, gvian, Zv.w.aR.VI_IV<br />
saukuneebSi, Seadgines sakmaod Zlieri samefo<br />
kolxeTisa <strong>da</strong> iberiisa. ,,argonavtebze~<br />
arsebuli Tqmulebisa <strong>da</strong> sxva berZnul-romauli<br />
wyaroebis Tanaxmad, kolxe-<br />
Tis samefo Zv.w.aR. adreul saukuneebSic<br />
brwyinav<strong>da</strong> Tavisi politikuri siZlieriTa<br />
<strong>da</strong> maRali kulturiT. am tomTa maRali<br />
kultura gamovlin<strong>da</strong> samedicino-biologiuri<br />
azrovnebis maRali doniTac, rac aisaxa<br />
zemoxsenebul qarTul arqeologiur masalebSi,<br />
berZnul-romaul wyaroebSi, eTnografiul-folklorul<br />
masalebSi, yvelaze<br />
sruylyofilad uZvelesi kolxeTis<br />
kultura <strong>da</strong> kerZod medicina aisaxa ,,argonavtikasa~<br />
<strong>da</strong> medeaze arsebul Tqmulebeb-<br />
Si, rac Cvens mier erT-erT ZiriTad wyarod<br />
aris gamoyenebuli am gamokvlevebSi. Tqmulebas<br />
kolxeTze _ aia-qveyanaze, medeasa <strong>da</strong><br />
,,argonavtebze’’, ukve karga xania legendisa<br />
<strong>da</strong> miTiurobis saburveli Tan<strong>da</strong>Tan exsneba<br />
<strong>da</strong> TqmulebaSi aRwerili qveyana, pirovnebebi,<br />
movlenebi istoriaSi namdvilad<br />
arsebul <strong>da</strong> momx<strong>da</strong>r faqtebad gvevlineba.<br />
medeas de<strong>da</strong> hekate, <strong>da</strong>i circea <strong>da</strong> TviT medea<br />
am Tqmulebis yvela variantis mixedviT,<br />
Zveli romaeli <strong>da</strong> berZeni mwerlebis<br />
istoriul <strong>da</strong> am Temaze <strong>da</strong>weril mxatvrul<br />
qmnilebebSi gamoCenil, ganswavlul<br />
mkurnalebad arian miCneulni.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 55<br />
aqve avRniSnavT, rom ,,saeklesio medicinis~<br />
istoriis zogierTi momentis gaSuqebisaTvis<br />
saWiro gax<strong>da</strong> saqarTvelos eklesiis<br />
istoriis gviani Sua saukuneebis periodis<br />
masalebis moSvelieba. Seswavlilia<br />
sofel winarexisa <strong>da</strong> mdinare kavTuras sanapiros<br />
teriotoriuli adgilebi samkurnalo<br />
mcenareebis gavrcelebis farmako-botanikuri<br />
TvalsazrisiT <strong>da</strong> arsebuli literaturis<br />
Sesabamisad geografiul-klimaturi<br />
pirobebis gaTvaliswinebiT, Semdeg<br />
saWiro gax<strong>da</strong> am teritoriis Seswavla nia<strong>da</strong>gmcodneobis<br />
TvalsazrisiTac. Zeglze<br />
iuridiuli Sexebis uflebis _ Ria furcvlis<br />
miRebis safuZvelze Catar<strong>da</strong> arqeologiuri<br />
gaTxrebi. koSkis mi<strong>da</strong>moebSi aRmoCn<strong>da</strong><br />
varZiaSi arsebuli afTiaqis analogiuri<br />
TaxCebiani nageboba-wamlis sasaxleafTiaqi.<br />
mecnierul eqspedicias xelmZRvanelob<strong>da</strong><br />
Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
botanikis kaTedris docenti zurab<br />
Sengelia. awarmoeb<strong>da</strong> gamokvlevebs eTnografiuli<br />
TvalsazrisiT. maRalaZeebis koSkebiT<br />
aseTi <strong>da</strong>interesebis mizezi gax<strong>da</strong><br />
mxolod ori wina<strong>da</strong>deba: ,,qriste Seiwyale<br />
mCxrekali amisa uRirsi maxarebeli amin~<br />
<strong>da</strong> ,,mSromlisa maxareblisaTvis Sendobai<br />
yavT~ es winadedebi <strong>da</strong>culia samkurnalo<br />
wigni-karabadinis (fondi Q #877) 177g <strong>da</strong><br />
219v gverdis arSiebis qaragmul xucur<br />
warwerebSi. maSasa<strong>da</strong>me, Tu xelnawerebSi<br />
maxarebeli maRalaZe ,,mCxrekalis~ <strong>da</strong><br />
,,mSromelis~ epiTetebiT ixsenieba, savsebiT<br />
bunebrivad <strong>da</strong>dga dRis wesrigSi maRalaanT<br />
eklesiis <strong>da</strong> koSkebis detaluri Seswavlis<br />
sakiTxi imisaTvis, rom garkveuliyo<br />
saqarTvelos medicinisa <strong>da</strong> farmaciia<br />
istoriaSi maxarebel oqropiris _ Ze maRalaZis<br />
rolisa <strong>da</strong> Rvawlis sakiTxi, saWiro<br />
gax<strong>da</strong> epiTetebis: ,,mCxrekalisa~ <strong>da</strong> ,,mSromelis~<br />
mniSvnelobis paleografiuli axsna-ganmarteba.<br />
Zalian kargi Sedegi iqna mi-<br />
Rebuli maxarebel maRalaZis koSkis freskebis<br />
infrawiTeli, ultraiisferi <strong>da</strong> rendgenoskopiuli<br />
sxivebiT SeswavliT.<br />
Zeglis kvleva-Ziebis Catarebisas zemoT<br />
CamoTvlili kriteriumebi erTaderT swor<br />
gzad gvesaxeba, ramac saSualeba misca<br />
mkvlevarebs sworad aexsna maRalaZeebis<br />
koSkebis saidumloeba, <strong>da</strong>dgenilia, rom ma-<br />
RalaZeebis eklesiisa <strong>da</strong> koSkebis SemogarenSi<br />
moqmedeb<strong>da</strong> ,,saeklesio medicinis~ _<br />
anu janmrTelobis <strong>da</strong>cvis mZlavri <strong>da</strong> Zve-<br />
@__) otkb<br />
li kera. swored aq <strong>da</strong>iwera Sua saukuneebis<br />
unikaluri samdicino xelnaweri ,,samkurnalo<br />
wigni _ karabadini~ (farmakopea),<br />
maxarobel oqropiris-Ze maRalaZisa <strong>da</strong> zaza<br />
cicis-Ze fanaskertelis uSualo Tanam-<br />
SromlobiT. savaraudoa, rom es mox<strong>da</strong> XV<br />
saukunis 70-80-ian wlebSi. maxarobel maRalaZis<br />
Tanaavtorobis versias aZlierebs<br />
Semdegi argumentebi: maRalaanT eklesiaSi<br />
moqmedeb<strong>da</strong> TaxCebiani afTiaqi, romelic<br />
varZiaSi arsebuli kldeSi gamokveTili<br />
afTiaqis Senobis _ wamlis sasaxlis analogiuria.<br />
es metad sagulisxmo faqtia.<br />
aseve, mdinare kavTuras sanapiroze gaSenebuli<br />
yofila edemis baRi _ walkoti, sa<strong>da</strong>c<br />
Tav<strong>da</strong>pirvelad, XII saukunis miwuruli<strong>da</strong>n<br />
ivaniZeebi, xolo Semdeg, XVI saukunis<br />
<strong>da</strong>sasruli<strong>da</strong>n, rogorc ,,qarTuli samarTlis<br />
Zeglebis~ mixedviT irkveva, maRalaZeebi<br />
samkurnalo mcenareebs aSenebdnen.<br />
aqve yofila ,,munis samkurnalo eklesia~<br />
<strong>da</strong> ,,ZuZus xati~ ,,de<strong>da</strong> RvTisas eklesiaSi’’.<br />
arqivebSi aRmoCn<strong>da</strong> mefeT-mefe konstantine<br />
II-is mier 1491 wels faniaSvilebis misamarTiT<br />
gacemuli sigel-gujari, romelic<br />
Tavi<strong>da</strong>n bolomde sveticxovelis qa<strong>da</strong>g<br />
maxareblis xeliT aris <strong>da</strong>werili. am<br />
originaluri erTaderTi istoriuli wyarosa<br />
<strong>da</strong> karabadinis furclebis paleografiuli<br />
analizis (Se<strong>da</strong>reba-Sejerebis)<br />
Sedegad <strong>da</strong>dgin<strong>da</strong>, rom karabadinis 1008<br />
gverdi uSualod maxarebel maRalaZis xeliT<br />
aris <strong>da</strong>werili. istoriuli Zeglebis<br />
_ maRalaanT eklesiisa <strong>da</strong> koSkebis Seswavlis<br />
procesSi mecnierebi sargeblobdnen<br />
kompetenturi specialistebis: istorikosebis,<br />
xelovnebaTmcodneebis, arqeologebis,<br />
geografebis, xelnawerTa institutis TanamSromlebis,<br />
medicinis istorikosebis<br />
rCeva-<strong>da</strong>rigebebiTa <strong>da</strong> konsultaciebiT,<br />
aseve centraluri saxelmwifo saistorio<br />
arqivis masalebiT. rac Seexeba wamalTmcodneobas<br />
igi Zvel saqarTveloSi <strong>da</strong> misi<br />
<strong>da</strong>kavSireba maRalaZeebis koSkebTan usafuZvlo<br />
ar aris. am saidumloTa axsna <strong>da</strong><br />
saerTod wamalTmcodneoba saqarTevloSi<br />
mdi<strong>da</strong>ri faqtobrivi masalebiT aris argumentirebuli.<br />
SeiZleba Cems mier CamoTvlili<br />
zogierTi sakiTxi sakamaTo iyos, magram<br />
gavixsenoT, rom Cveni winapari, solomon<br />
aleqsis-Ze mesxiSvili sakuTari Tavm<strong>da</strong>blobisa<br />
<strong>da</strong> xelnaweris Semqmnel-kaligraf-<br />
Ta uneblie Secdomis Sesaxeb wer<strong>da</strong>: ,,uke
56<br />
Tu cdomili raime ixiloT, nu miwyevT<br />
RvTisaTvis, aramed Semndomel meqmneniT<br />
cdomisaTvis. viTarca casa ver ixilavT,<br />
rom ara aqvndes mciredi Rrubeli. agreTve<br />
Cem mier naCxabi egreT ars’’. aseve, batoniSvili<br />
vaxuSti ,,qarTlis cxovrebis~ meoTxe<br />
tomis meore gverdze winasityvaobaSi<br />
,,mkiTxvelTaTvs sityvua raisTvis ars<br />
Sroma ese~ citirebas ukeTebs <strong>da</strong>maskeli<br />
brZenis plini sToikis Semdeg sityvebs:<br />
,,ara ars arca erTi egreTi wigni, romelica<br />
raime misgan nawili sargeblisa ara moviRoT’’.<br />
amdenad Zveli qarTuli medicina qarTveli<br />
eris TviTmyofadi kulturis sisxli<br />
<strong>da</strong> xorcia, mis ganuyofel nawils warmoadgens.<br />
qarTvel ers, rogorc erT-erT uZveles<br />
kulturul ers, uxsovari droi<strong>da</strong>nve<br />
hqon<strong>da</strong> Tavisi saeqimo-fiolosofiuri<br />
msoflmxedveloba Tu Sexeduleba sicocxlesa<br />
<strong>da</strong> mis warmoSobaze, avadmyofobaze,<br />
mis mizezebze, aridebaze, mkurnalobasa <strong>da</strong><br />
agreTve sikvdilze.<br />
saqarTveloSi samedicino saqmianobis<br />
ganviTarebis maRali donis utyuar dokumentebad<br />
un<strong>da</strong> CaiTvalos Cvens welTaRricxvamde<br />
meore aTaswleuliT <strong>da</strong>TariRebuli<br />
materialuri kulturis Zeglebi, saxeldobr,<br />
am periodis samarxebSi aRmoCenili<br />
qirurgiuli instrumentebi, trepanirebuli<br />
Tavis qalebi, kargad Sexorcebuli<br />
motexilobani, romlebsac gamocdili <strong>da</strong>staqris<br />
xeli atyvia <strong>da</strong> sxva.<br />
yovelive zemo aRniSnulis Semdeg maqvs<br />
pretenzia <strong>da</strong> moTxovnileba saqarTveloSi<br />
XXI saukunis medicinaSi SemuSavebuli iqnas<br />
mecnierebis ganviTarebis koncefcia medicinis<br />
sferoSi, romelic iTavliswinebs,<br />
rogorc Tanamedrove diagnostikas, mkurnalobas,<br />
aseve reabilitaciasa <strong>da</strong> prevenciis<br />
sakiTxebs sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>avadebaTa dros.<br />
dReisaTvis u<strong>da</strong>voa, rom mecnierebis ganviTareba<br />
umaRles wertilebs uaxloevdeba;<br />
kerZod genuri inJineriiT axal a<strong>da</strong>miansac<br />
ki SeeTamaSnen. ukve arsebobs xelovnuri<br />
ganayofierebac <strong>da</strong> pirveli axalSobilebic<br />
saxezea. aseve a<strong>da</strong>miani XX saukuneSi<br />
vixileT mfrinavi raketi<strong>da</strong>n kosmosSi gamosuli<br />
<strong>da</strong> sxva planetaze fex<strong>da</strong>dgmulic<br />
ki.<br />
magram, es ar niSnavs, rom mecniereba ise<br />
viTardeba, rom mas <strong>da</strong> mis ganviTarebaze<br />
sxva<strong>da</strong>sxva sferoebSi, yvela erTnairad<br />
aRiqvams <strong>da</strong> yvela erTnairad uyurebs.<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
me, pira<strong>da</strong>d rogor aRiqvam mecnierebas<br />
<strong>da</strong> mis usafrTxoebas:<br />
I – rigSi mecnierebis ganviTareba un<strong>da</strong><br />
eyrdnobodes bioeTikuri normebis <strong>da</strong>cvas.<br />
II – rigSi igi un<strong>da</strong> ganisazRvrebodes<br />
socialur-ekonomiur <strong>da</strong> ekologiur garemosTan<br />
erTad.<br />
TiTeul am garemosTan erTad mecnierebis<br />
ganviTarebas SeiZleba hqondes <strong>da</strong>debi-<br />
Ti <strong>da</strong> misi uaryofiTi mxareebi; amgvarad,<br />
Cemi azriT XXI saukunis mecniereba un<strong>da</strong><br />
emsaxurebodes urbanizaciis maRal safexurze<br />
asvlisas kacobriobas <strong>da</strong> misi TiTeuli<br />
qveynis, moqalaqis usafrTxoebas, SesaZlo<br />
uaryofiTi gavlenisadmi prevenciuli<br />
RonisZiebebis gatarebas.<br />
yovelive zemoT aRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare<br />
Cveni mizani gaxl<strong>da</strong>T aucilebeli<br />
prevenciuli RonisZiebebis gasatareblad<br />
jan<strong>da</strong>cvis ramodenime mniSvnelovani sakiTxis<br />
ganxilva.<br />
prevenciuli RonisZiebebis gatarebisaTvis<br />
aucilebeli pirobaa sakiTxis fun<strong>da</strong>mentaluri<br />
codna <strong>da</strong> gaazrebuli strategiuli<br />
mimarTulebisaken swrafva, ra Tqma<br />
un<strong>da</strong>, romelic <strong>da</strong>fuZnebul iqna a) zust<br />
samedicino statistikaze, b) samedicino<br />
umaRles teqnologiebze, g) Tanamedrove<br />
kompiuterul ga<strong>da</strong>musavebul analizze<br />
(prognozirebasa <strong>da</strong> axal programebze), rasac,<br />
Cvens mier Sesrulebul SromaSi arsebuli<br />
<strong>da</strong>skvnebi emyareba.<br />
msoflios yvela regions Taviseburi<br />
jan<strong>da</strong>cvis sferos situacia-mdgomareoba<br />
axasiaTebs, ris Sesafasebla<strong>da</strong>c aucilebelia<br />
imsjelo:<br />
regionis saerTo situaciaze<br />
mosalodnel sicocxlis xangrZliobasa<br />
<strong>da</strong> sikvdilianobaze<br />
mosalodneli jamrTeli cxovrebis xangrZlivobaze<br />
<strong>da</strong>avadebaTa klasebze rogoricaa kerZod:<br />
a) infeqciuri <strong>da</strong>avadebebi – sqesobrivi<br />
gziT ga<strong>da</strong>mdebi (HIV/AIDS-is CaTvliT) tuberkulozi,<br />
malaria, vaqcinoprofilaqtikiT<br />
Tavi<strong>da</strong>n asaSorebeli <strong>da</strong>avadebani<br />
(difteriaa-hepatiti poliomieliti)<br />
arainfeqciuri <strong>da</strong>avadebebi (gul-sisxl<br />
sistemis <strong>da</strong>avadebebi, simsivneebi, simsuqne,<br />
Saqriani diabeti)<br />
fsiqiuri janmrTeloba<br />
d) ubeduri SemTxveva <strong>da</strong> travmebi<br />
regionSi jan<strong>da</strong>cvis situaciis Sesafaseblad<br />
aucilebelia mosaxleobis calke-<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 57<br />
uli jgufebis monacemTa analizi: pirveli<br />
jgufia – monacemebi bavSvTa janmrTelobis<br />
Sesaxeb:<br />
am jgufSi mniSvnelovania Cvil <strong>da</strong> xuTwlamde<br />
asakis bavSvTa sikvdilianoba. neonataluri<br />
sikvdilianoba, gansakuTrebiT<br />
adreul etapze, gansazRvravs Cvil bavSvTa<br />
sikvdilianobis saerTo dones. erTi ram<br />
cxadia, rom im qveynebSi, sa<strong>da</strong>c bavSvTa sikvdilianobis<br />
done maRalia misi Semcireba<br />
SeiZleba miRweuli iqnes Cvil bavSvTa sikvdilianobis<br />
donis SemcirebiT, xolo Cvil<br />
bavSvTa sikvdilianobis donis Semcireba –<br />
neonataluri sikvdlianobis donis klebiT.<br />
bavSvTa janmrTelobis Sefasebisas<br />
aucileblad ganxiluli un<strong>da</strong> iqnes bavSv-<br />
Ta kvebis sakiTxi, maT Soris sicocxlis<br />
pirveli wlis ganmavlobaSi ZuZuTi kveba<br />
<strong>da</strong> bavSvTa kvebaSi mikroelementebis nakleboba;<br />
avadmyofoba bavSvebSi, (maTi mimdinareoba).<br />
yovelive zemo aRniSnulTa maCveneblebi<br />
<strong>da</strong>mokidebulia qveyanaSi bavSvTa<br />
sawolebis raodenobaze, romelic aucileblad<br />
ganxiluli un<strong>da</strong> iyos regionis socialur-ekonomikur<br />
<strong>da</strong> ekologiur pirobeb-<br />
Tan erTian konteqstSi.<br />
aucilebeli pirobaa janmrTel Taobaze<br />
zrunva, kerZod:<br />
im 300 000 bavSvze, romlebic sxva<strong>da</strong>sxva<br />
sportul seqciebSi arian Cabmulni (ma-<br />
Ti swori kveba, <strong>da</strong>tvirTva, reabilitacia<br />
<strong>da</strong> sxva). es is kategoriaa, romlebmac<br />
wels am patara saqarTvelos 6 olimpiuri<br />
me<strong>da</strong>li moutana maT Soris 3 oqro <strong>da</strong> 3<br />
brinjao <strong>da</strong> pirvel 30 saxelmwifoTa Soris<br />
<strong>da</strong>gvayena.<br />
skolamdeli <strong>da</strong> skolis asakis bavSvTa<br />
higienuri normebis <strong>da</strong>cva skolasa (merxi,<br />
wigni, ganaTeba <strong>da</strong> a.S.) <strong>da</strong> skolis gareT (sayofacxovrebo<br />
pirobebi,garemo,ojaxi <strong>da</strong> a.S.).<br />
amaTTan erTad, dedis sikvdilianoba, bav-<br />
SvTa imunizacia, tuberkuliozTan <strong>da</strong><br />
aiv/SidsTan brZola ganapirobebs qveyanaSi<br />
bavSvTa janmrTelobis mdgomareobas. amdenad,<br />
yovelive zemoT CamoTvlili mWidro<strong>da</strong>a<br />
<strong>da</strong>kavSirebuli socialur, ekonomikur<br />
<strong>da</strong> ekologiur faqtorebze, romlebsac qvemoT<br />
gveqneba saubari. bavSvTa janmrTelobaze<br />
saubrisas gverds ver avuvliT bavSv-<br />
Ta uflebaTa <strong>da</strong>cvis sakiTxebs, Tumca zemo<br />
CamoTvlili yvela maCvenebeli exeba bavSvTa<br />
uflebaTa <strong>da</strong>cvis sakiTxs.<br />
bavSvis uflebaTa konveciis ZalaSi Sesvli<strong>da</strong>n<br />
dRemde bavSvebis <strong>da</strong>cvis saqmeSi<br />
@__) otkb<br />
miRweulia progresi. ga<strong>da</strong>idga mniSvnelovani<br />
nabijebi. SemuSav<strong>da</strong> axali kanonmdebloba,<br />
ufro <strong>da</strong>xvewili saerTaSoriso normebiT,<br />
rogoric aris bavSvis uflebaTa<br />
konvenciis <strong>da</strong>matebiTi oqmebi bavSvebiT<br />
vaWrobis, bavSvTa prostituciisa <strong>da</strong> pornografiis,<br />
SeiaraRebul konfiqtebSi bavSvTa<br />
gamoyenebis Sesaxeb. umniSvnelovanesia<br />
bavSvTa uflebebi konfliqtis zonebSi <strong>da</strong><br />
ar SemiZlia ar Sevexo mas saqarTvelos magaliTze.<br />
sabWoTa kavSiris <strong>da</strong>Slam <strong>da</strong> Tavisuflebis<br />
<strong>da</strong>brunebam saqarTvelos mosaxleobas<br />
moutana politikuri areuloba, samoqalaqo<br />
omi <strong>da</strong> ekonomikis rRveva. samxreT<br />
oseTsa <strong>da</strong> afxazeTSi konfliqtebisa <strong>da</strong><br />
separatistuli moZraobebis Sedegad adgili<br />
hqon<strong>da</strong> mZvinvare brZolebsa <strong>da</strong> iZulebiTi<br />
migraciis procesebs. dReisaTvis, rogorc<br />
cnobilia afxazeTsa <strong>da</strong> samxreT<br />
oseTs marTaven de facto separatistuli mTavrobebi,<br />
romlebsac saerTaSoriso Tanamegobroba<br />
ar cnobs. sagulisxmoa, rom janmrTelobasTan,<br />
kvebasTan, ganaTlebasTan, agreTve,<br />
bavSvebis <strong>da</strong>cvasa <strong>da</strong> ganviTarebas-<br />
Tan <strong>da</strong>kavSirebuli problemebi egreTwodebul<br />
konfliqtis zonebSi ufro mkveTrad<br />
iyo gamoxatuli, vidre saqarTvelos <strong>da</strong>nar-<br />
Cen nawilebSi. xolo, 2008 wlis agvistos,<br />
yvelasaTvis cnobili, ruseTis Ria agresiis<br />
Semdeg, <strong>da</strong>sagmobia bavSvTa uflebebis<br />
GgaTelva ara marto egreTwodebul konfliqtis<br />
zonebSi, aramed mTel mis mier okupirebul<br />
goris, zugdidis, senakis, foTis <strong>da</strong><br />
sxva saqarTvelos teritoriaze <strong>da</strong> igi veraviTar<br />
kritikas ver uZlebs. swored, amitom<br />
saerTaSoriso Tanamegobroba imedia<br />
qarTvel pediatrTa <strong>da</strong> mecnierTa moTxovniT<br />
gaafarToebs Tavis formats saqarTvelos<br />
am zonebSi bavSvTa uflebebis <strong>da</strong>cvis<br />
saqmeSi.<br />
XXI _ saukuneSi mapatieT rusul sityvaze<br />
,,snaiperis~ tyviam ar un<strong>da</strong> moklas<br />
bavSvi <strong>da</strong> ,,humanitaruli koridori~ ar un<strong>da</strong><br />
iyos gaugebari termini.<br />
<strong>da</strong> marTlac, `Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba<br />
aqvs iyos <strong>da</strong>culi~.<br />
am CarTvis Semdeg vubrundebi Semdegs.<br />
Catar<strong>da</strong> ramdenime mniSvnelovani saer-<br />
TaSoriso Sekreba, rogoric iyo 2001 wels<br />
gamarTuli iokohamis msoflio kongresi,<br />
mimarTuli komerciuli mizniT bavSvTa<br />
sqesobrivi eqspluataciis winaaRmdeg, <strong>da</strong><br />
gaero-s generaluri asambleis 2002 wels
58<br />
gamarTuli, bavSvebisadmi miZRvnili sagangebo<br />
sesia. am Tavyrilobebze <strong>da</strong><strong>da</strong>stur<strong>da</strong><br />
sxvadsxva qveynis mTavrobebisa <strong>da</strong> samoqalaqo<br />
sazogadoebebis valdebulebebi<br />
bavSvTa <strong>da</strong>cvasTan <strong>da</strong>kavSirebiT <strong>da</strong> maTi<br />
Sesrulebis RonisZiebaTa gegmebic Semu-<br />
Sav<strong>da</strong>.<br />
aRniSnul sakiTxs <strong>da</strong>vamTavreb anders<br />
jonsisa (generaluri mdivani, parlamentSorisi<br />
kavSiri) <strong>da</strong> qerol belamis (aRmasrulebeli<br />
direqtori, gaeros bavSvTa fondi)<br />
sityvebiT:<br />
`aRniSnuli valdebulebebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>pirebebis<br />
miuxe<strong>da</strong>vad, bavSvebi kvlav itanjebian<br />
Zaladobis, sastiki mopyrobisa <strong>da</strong> eqspluataciis<br />
gamo. cxadia, rom Cveni Zalisxmeva<br />
dResac iseve saWiroa, rogorc TxuTmeti<br />
wlis win. bavSvebisaTvis Sesaferis<br />
msoflios mxolod maSin SevqmniT, rodesac<br />
TiTeul bavSvs <strong>da</strong>vicavT eqspluataciis, Zaladobis,<br />
sastiki mopyrobisa <strong>da</strong> ugulebelyofisagan~.<br />
zemo ganxiluli bavSvTa mdgomareobaTa<br />
sakiTxis gar<strong>da</strong> regionebSi situaciaTa Sesafaseblad<br />
aucilebelia mozardebis, qal-<br />
Ta janmrTelobisa <strong>da</strong> moberebisa <strong>da</strong> janmrTelebis<br />
jgufebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />
vixilavT ra mecnierebasa <strong>da</strong> usafrTxoebas<br />
un<strong>da</strong> aRiniSnos janmrTelobis mTavari<br />
determinatebi:<br />
_ kerZod, socialur-ekonomikuri<br />
janmrTeloba <strong>da</strong> qveynis ganviTareba, si-<br />
Raribe, fsiqo<strong>socialuri</strong> faqtorebi, mosaxleobis<br />
<strong>da</strong>saqmeba, ganaTleba, genetikuri<br />
faqtorebi, es is sakiTxebia romelTa er-<br />
Toblioba qmnis regionebisa <strong>da</strong> calkeuli<br />
saxelmwifoTa erT-erT mTavar determinats<br />
socialur-ekonomikurs.<br />
janmrTelobis kidev erTi mTavari determinatia<br />
cxovrebis wesi, romlis Semadgenelicaa<br />
_ kveba, fizikuri aqtiuroba, moweva,<br />
alkoholizmi, narkomania-toqsimania.<br />
janmrTelobis umnSvnelovanesi determinatia<br />
fizikuri garemo, romlis higienis<br />
samoqmedo gegma, dReisaTvis msoflios yvela<br />
regionma, <strong>da</strong> qveynam Tavis strategiul<br />
mimarTulebad un<strong>da</strong> aqcios. ukanaskneli<br />
wlebis ganmavlobaSi janmrTelobis <strong>da</strong>cvis<br />
msoflio organizaciis (janmo) mier mi-<br />
Rebul programebsa <strong>da</strong> saxelmZRvanelo<br />
dokumentebSi, maT Soris frankfurtis (1989<br />
w.), helsinkis (1994 w.) <strong>da</strong> londonis (1999 w.)<br />
garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis <strong>da</strong>cvis evropul<br />
konferenciebze xelmoweril dokumentebSi<br />
Camoyalibebulia srulad axali<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
midgomebi <strong>da</strong> principebi mosaxleobis janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis sferoSi.<br />
am principebis Tanaxmad, garemosa <strong>da</strong><br />
janmrTelobis <strong>da</strong>cvis seqtorebs deakisraT<br />
ZiriTadi pasuxismgebloba a<strong>da</strong>mianis<br />
janmrTelobisa <strong>da</strong> garemos <strong>da</strong>cvis politikisa<br />
<strong>da</strong> misi marTvis sferoebSi iseTi meqanizmebis<br />
SemuSavebis <strong>da</strong> ganxorcielebisa,<br />
romlebic uzrunvelyofen <strong>ekologiuri</strong><br />
TvalsazrisiT mdgrad ganviTarebas, a<strong>da</strong>mianis<br />
janmrTelobaze mavne garemo faqtorebis<br />
zemoqmedebis efeqtur prevenciasa <strong>da</strong><br />
kontrols.<br />
Tu gaviTvaliswinebT, rom a<strong>da</strong>mianis janmrTelobaze<br />
zemoqmedebis ZiriTa<strong>da</strong>d cxovrebis<br />
wesi <strong>da</strong> pirobebi, garemo <strong>da</strong> genetikuri<br />
faqtorebi axdenen, janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis wili ki mxolod 12-14%-s Seadgens,<br />
ufro gasagebi xdeba is didi yuradReba,<br />
romelsac janmo iCens garemosa <strong>da</strong> janmr-<br />
Telobis sakiTxebis mimarT.<br />
yvela saxelmwifoSi aRiarebuli un<strong>da</strong><br />
iqnas ra zemoaRniSnuli principebi <strong>da</strong> iniciativebi<br />
`garemos <strong>da</strong>cvis Sesaxeb~ <strong>da</strong><br />
`janmrTelobis <strong>da</strong>cvis Sesaxeb~ kanonebSi<br />
Sesabamisad un<strong>da</strong> eqnes gansazRvruli Sesabamisi<br />
saministroebis kompetencia, a<strong>da</strong>mianis<br />
janmrTelobisaTvis usafrTxo garemnos<br />
uzrunvelyofis sferoSi.<br />
bevr qveyanaSi dReisaTvis Tanamedrove<br />
moTxovnaTa gaTvaliswinebiT <strong>da</strong>wyebulia<br />
a<strong>da</strong>mianis janmrTelobisaTvis ufasrTxo<br />
garemos ganmsazRvreli sanitarul-higienuri<br />
normebisa <strong>da</strong> wesebis SemuSaveba an kidev<br />
ukve SemuSavebuli <strong>da</strong> samoqmedod SemoRebuli<br />
an <strong>da</strong>samtkiceblad mzad aris am<br />
saxis yvela ZiriTadi normatiuli dokumenti,<br />
maT Soris: radiaciuli usafrTxoebis<br />
normebi. eleqtromagnituri gamosxivebis<br />
zemoqmedebis higienuri normativebi,<br />
sasmeli <strong>da</strong> rekreaciuli wylebis, atmosferuli<br />
haeris, nia<strong>da</strong>gisa <strong>da</strong> sakvebi produqtebis<br />
usafrTxoebis ganmsazRvreli higienuri<br />
normativebi, garemos obieqtebSi pestidiciebis<br />
Semcvelobis higienuri normativebi,<br />
Sromis pirobebisa <strong>da</strong> usafrTxoebis<br />
higienuri motxovnebi <strong>da</strong> a.S. am dokumentebis<br />
moTxovnaTa SesrulebiT SesaZlebeli<br />
gaxdeba qveynis mosaxleobis janmrTelobaze<br />
mavne garemo faqtorebis zemoqmedebis<br />
Tavi<strong>da</strong>n acileba.<br />
amasTan, a<strong>da</strong>mianis janmrTelobisaTvis<br />
usafrTxo garemos Seqmna yvela, gansakuTrebiT<br />
gar<strong>da</strong>mavali ekonomikis qveynebisaTvis<br />
Zalze rTul amocanas warmoadgens. mi-<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 59<br />
si ga<strong>da</strong>Wra SesaZlebelia mxolod sxva<strong>da</strong>sxva<br />
saministroebisa <strong>da</strong> uwyebebis, adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobisa <strong>da</strong> mmarTvelobis<br />
organoebis erToblivi ZalisxmeviT.<br />
swored, amitom maTi mizani un<strong>da</strong> iyos<br />
SeimuSavos <strong>da</strong> ganaxorcielos garemos higienis<br />
samoqmedo erovnuli gegma, garemosa<br />
<strong>da</strong> janmrTelobis <strong>da</strong>cvis sferoSi qveyana-<br />
Si arsebuli problemebis Seswavla <strong>da</strong> Sefaseba,<br />
maT ga<strong>da</strong>saWrelad prioritetuli<br />
mimarTulebebisa <strong>da</strong> moqmedebebis gansazRvra.<br />
gansaxilvelia garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis sruli aspeqti yvela gegmis<br />
moTxovnaTa gaTvaliswinebiT: politika garemosa<br />
<strong>da</strong> janmrTelobis <strong>da</strong>cvis sferoSi,<br />
garemos gajansaRebis marTva, wylisa <strong>da</strong> haeris<br />
xarisxi, sakvebi produqtebis xarisxi<br />
<strong>da</strong> usafrTxoeba, myari narCenebi <strong>da</strong> nia<strong>da</strong>gis<br />
<strong>da</strong>binZureba, maionebeli <strong>da</strong> aramaionebeli<br />
gamosxiveba, stiqiuri ubedurebebi <strong>da</strong><br />
samrewvelo avariebi <strong>da</strong> a.S.<br />
TiToeuli am sakiTxis ganxilvisaTvis<br />
gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong> iyos qveynis socialur-ekonomikuri,<br />
klimatur-geografiuli,<br />
demografiuli <strong>da</strong> sxva faqtorebi: karZod,<br />
mavne garemo faqtprebTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />
janmrTelobis riskis Sefaseba <strong>da</strong> analizi;<br />
garemos <strong>da</strong>cvis gasaumjobesebeli prioritetuli<br />
problemebis gansazrvra; sanitaruli<br />
<strong>da</strong> epidemiuri situaciis <strong>da</strong>mamzimebeli<br />
<strong>da</strong> mosaxleobis janmrTelobaze garemo<br />
faqtorebis mavne zemoqmedebis Tavi<strong>da</strong>n<br />
asacilebeli (Sesarbilebeli) konkretuli<br />
RonisZiebebis Camoyalibeba <strong>da</strong> ganxorcieleba.<br />
yovelive zemo gamomdinareobs sxva<strong>da</strong>sxva<br />
saxis a<strong>da</strong>mianuri saqmianobis, biosferoze<br />
misi zemoqmedebis, agreTve, a<strong>da</strong>mianTa<br />
janmrTelobaze garemos zegavlenis urTierTkavSirebis<br />
koncefcii<strong>da</strong>n.<br />
gar<strong>da</strong> amisa, garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis sferoSi SemuSavebuli <strong>da</strong> ganxorcielebuli<br />
un<strong>da</strong> iyos iseTi politika, romelic<br />
uzrunvelyofs <strong>ekologiuri</strong> TvalsazrisiT<br />
mdgrad ganviTarebas, janmrTelobisaTvis<br />
mavne garemo faqtorebis efeqtur<br />
profilaqtikasa <strong>da</strong> maTze kontrols,<br />
agreTve samarTlianobis principebze <strong>da</strong>fuZnebuli<br />
xelmisawvdomi jansaRi garemos<br />
Seqmnas;<br />
Seswavlili un<strong>da</strong> iyos iseTi maCveneblebi<br />
romlebic aSuqeben:<br />
@__) otkb<br />
a) garemo faqtorebis gavlenas mosaxleobis<br />
janmrTelobis mdgomareobas maCveneblebze,<br />
b) avlenen teritoriebsa <strong>da</strong> regionebs,<br />
romlebic gamoirCevian <strong>da</strong>binZurebis<br />
maRali doniT <strong>da</strong> mosaxleobis janmrTelobaze<br />
mavne zemoqmedebiT;<br />
aucilebelia ganxiluli <strong>da</strong> Sefasebuli<br />
iyos: a) garemos higienis sferos marTvis<br />
sistemebi;<br />
b) resursebi garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cvis politikis gansaxorcieleblad;<br />
g) amasTan erTad garemos konkretuli<br />
prioritetuli faqtorebi, kerZod:<br />
wyali. <strong>da</strong>saxlebuli adgilebis wyalmomaragebis<br />
gaumjobesebis sakiTxebi. agreTve<br />
zRvis sanapiro zolisa <strong>da</strong> sxva sarekreacio<br />
obieqtebis sanitaruli mdgomareoba<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>binZurebisagan maTi <strong>da</strong>cvis sakiTxebi;<br />
haeri. <strong>da</strong>saxlebuli adgilebis atmosferuli<br />
haeris <strong>da</strong>binZurebis xarisxi <strong>da</strong> sanitaruli<br />
<strong>da</strong>cvis RoniosZiebebi;<br />
myari narCenebi <strong>da</strong> nia<strong>da</strong>gis <strong>da</strong>binZureba.<br />
<strong>da</strong>saxlebuli adgilebis teritoriebis sanitaruli<br />
mdgomareobis, sayofacxovrebo<br />
sasoflo-sameurneo <strong>da</strong> samrewyvelo toqsikuri<br />
narCenebiT garemos obieqtebis (nia<strong>da</strong>gi,<br />
haeri, wyali) <strong>da</strong>binZurebisagan <strong>da</strong>cvisa<br />
<strong>da</strong> qimiuri usafrTxoebis sakiTxebi;<br />
sakvebi produqtebi. janmrTelobaze zemoqmedebis<br />
riskis Semcirebis RonisZiebebi<br />
<strong>da</strong> warmodgenilia mosaxleobis jansaRi<br />
kvebis saxelmwifo koncefcia;<br />
maionizirebeli <strong>da</strong> aramaionizirebeli<br />
gamosxiveba. radiaciuli foni, qveyanaSi arsebuli<br />
maionizireli <strong>da</strong> aramaionizirebeli<br />
gamosxivebis wyaroebi; gasatarebeli<br />
RonisZiebebi;<br />
stiqiuri ubedurebebi <strong>da</strong> samrewvelo<br />
avariebi. mosalodneli stiqiuri ubedurebebisa<br />
<strong>da</strong> samrewvelo avariebis, agreTve<br />
avariebis profilatikisa <strong>da</strong> likvi<strong>da</strong>ciis<br />
mzadyofnis sakiTxebi;<br />
sawarmoo <strong>da</strong> sacxovrebeli garemo. <strong>da</strong>saqmebuli<br />
mosaxleobis Sromis pirobebis<br />
sakiTxebi, profesiuli <strong>da</strong>avadebebis, travmatizmisa<br />
<strong>da</strong> mowamvlis profilaqtikuri<br />
RonisZiebebi; <strong>da</strong>saxlebul adgilebSi janmrTelobisaTvis<br />
keTilsasurveli fizikuri,<br />
<strong>socialuri</strong> <strong>da</strong> fsiqologiuri garemos<br />
Seqmnis sakiTxebi;<br />
qalaqebi <strong>da</strong> msxvili <strong>da</strong>saxlebuli adgilebi.<br />
qveynis msxvil qalaqebSi Seqmnili
60<br />
higienur-<strong>ekologiuri</strong> problemebi, ekopaTologiis<br />
prevenculi RonisZiebebiT.<br />
XXI saukuneSi mniSvnelovani adgili un<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>eTmos globaluri <strong>da</strong>Tbobis mosalodnel<br />
stiqiur ubedurebebsa <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva<br />
<strong>da</strong>avadebaTa gavrcelebas – mosalodnel<br />
epidemiaTa mzadyofnis sakiTxebs.<br />
zemo aRniSnulis realizacia SesaZlebelia<br />
mxolod moqmedebebze pasuxismgebeli<br />
saministroebis, uwyebebis, <strong>da</strong>wesebulebebis,<br />
adgilobrivi TviTmarTvelobis <strong>da</strong><br />
mmarTvelobis organoebis, arasamTavrobo<br />
organizaciebis mWidro interseqtoraluri<br />
TanamSromlobis safuZvelze, mosaxleobis<br />
farTo fenebis aqtiuri monawileobiT.<br />
mis ganxorcielebaSi gansakuTrebuli roli<br />
<strong>da</strong> pasuxismgebloba eniWebaT adgilobrivi<br />
TviTmarTvelobisa <strong>da</strong> mmarTvelobis<br />
organoebs, romlebmac janmo-s rekomen<strong>da</strong>ciis<br />
Tanaxmad un<strong>da</strong> SeimuSavon <strong>da</strong> ganaxorcielon<br />
adgilobrivi (raionis, qalaqis) samoqmedo<br />
gegmebi, garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />
gaumjobesebis calkeuli proeqtebi.<br />
gansazRvruli konkretuli prioritetuli<br />
RonisZiebebis gansaxorcieleblad umravles<br />
qveyanaSi (miT umetes post sabWoTa<br />
kavSiris sivrces) arsebuli rTuli socialur-ekonomikuri<br />
mdgomareobis gaTvaliswinebiT,<br />
saWiro iqneba <strong>da</strong>finansebis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
wyaros mozidva, maT Soris saerTa-<br />
Soriso organzaciebis, fondebis, donori<br />
qveynebis <strong>da</strong>xmareba. Cvens regions Tu SevexebiT<br />
saWiroa samxreT kavkasiisa <strong>da</strong> Savi<br />
zRvis auzis qveynebTan mWidro TanamSromloba,<br />
pirvel rigSi iseTi problemebis ga<strong>da</strong>WraSi,<br />
rogoricaa wyali <strong>da</strong> janmrTeloba,<br />
zRvis <strong>da</strong>binZureba, mdinare mtkvris<br />
auzis problemebi <strong>da</strong> sxva.<br />
kvlevebSi maRali teqnologiebis CarTva,<br />
zusti samedicino statistikur monacem-<br />
Ta bazis arseboba, Tanamedrove kompiuterul<br />
programaTa Seqmna <strong>da</strong> gamoyeneba (<strong>da</strong>avadebaTa<br />
mimdinareobis prognozireba,<br />
riskis faqtorebsa <strong>da</strong> jgufebis <strong>da</strong>dgena<br />
<strong>da</strong> sxva.) ai, is raze <strong>da</strong>yrdnobiTac SesaZlebelia<br />
XXI saukunis zemo CamoTvlil<br />
mraval problemaTa ga<strong>da</strong>Wra.<br />
yovelive zemo aRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
mecnierebaTa ganviTareba mimdinareobs<br />
<strong>da</strong> maTze monitoringis ganxorcieleba<br />
warmoadgens ZiriTad amocanas, romelic<br />
iTvaliswinebs qveyanaSi a<strong>da</strong>mianis janmr-<br />
TelobisaTvis usafrTxo garemos Seqmnas,<br />
mosaxleobis janmrTelobisa <strong>da</strong> cxovrebis<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
pirobebis gaumjobesebas, amasTan erTad<br />
aucilebelia SesaZlo ekopaTologiuri<br />
prevenciuli RonisZiebebis gatareba, romelic<br />
XXI saukuneSi ZiriTad strategiad<br />
un<strong>da</strong> iqnes miCneuli.<br />
amgvarad, zemo CamoTvlili problemebis<br />
ga<strong>da</strong>wyveTa mxolod saqarTvelos problema<br />
ar un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong> am sakiTxTa globalur<br />
programebad qceva ki Soreul momavalSi<br />
ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCes;<br />
imedia saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />
istorias, kerZod, samedicino saqmis,<br />
Rrma fesvebis arseboba Cveni xalxis<br />
Soreul warsulSi, misi inteleqtualuri<br />
potencialis Tanamedrove mdgomareoba,<br />
jer kidev sanam gvian ar aris, Tanamedrove<br />
studentobasTan <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong> mecniereb-<br />
Tan erTad maTi aRmzrdelebisa <strong>da</strong> maswavleblebis<br />
winamZRolobiT, savsebiT uzrunvelyofs<br />
saqarTvelos mosaxleobis moTxovnebs,<br />
maRalkvalificiuri samedicino<br />
samsaxurs <strong>da</strong> masTan erTad qarTuli samedicino<br />
mecnierebis msoflios samedicino<br />
mecnierebis mowinaveTa rigebSi gayvanas,<br />
rac Cveni amerikeli <strong>da</strong> evropeli megobrebis<br />
interesSi u<strong>da</strong>od Sedis.<br />
Cems sityvas ki <strong>da</strong>vasruleb sruliad saqarTvelos<br />
kaTolikos-patriarqis uwmindesisa<br />
<strong>da</strong> unetaresis ilia II sityviT:<br />
`a<strong>da</strong>mianis cxovreba es aris gamoc<strong>da</strong>, es<br />
aris gansacdeli <strong>da</strong> igi un<strong>da</strong> gaviaroT<br />
Rirseulad. RvTisgan am qveynad movlenili<br />
yoveli a<strong>da</strong>miani aris xateba RvTisa,<br />
magram un<strong>da</strong> gvaxsovdes, rom mas Tan sdevs<br />
a<strong>da</strong>mis <strong>da</strong> evas mier Cadenili pirvelqmnili<br />
codva. a<strong>da</strong>miani uZluria <strong>da</strong> mas sWirdeba<br />
<strong>da</strong>xmareba, madli sulisa wmidisa;<br />
sWirdeba eklesia, radgan eklesia aris uZlieresi<br />
sulieri Zala; eklesia aris savane,<br />
sa<strong>da</strong>c a<strong>da</strong>miani Rebulobs madls sulisa<br />
wmindisa, `uZlurTa mkurnalsa <strong>da</strong> naklulevanTa<br />
aRmavsebelsa~. Cveni winaprebi<br />
ase locavdnen erTmaneTs, - `ixareT orsav<br />
sofelsa Sina~. erTaderTi piroba amisi<br />
aris siaxlove ufalTan, misi uzenaesi nebis<br />
aRsruleba, un<strong>da</strong> viCqaroT sikeTis ke-<br />
Teba imitom, rom aravin vuwyiT rodis mova<br />
is saocari <strong>da</strong> saidumlo dRe, roca a<strong>da</strong>miani<br />
un<strong>da</strong> warsdges winaSe uflisa, Cvens<br />
mier gaRebuli sikeTe ki ufalTan midis.~<br />
medicinis mecnierebaTa doqtori<br />
profesori. akademikosi<br />
ggiioorrggii CCaaxxuunnaaSSvviillii<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 61<br />
erTerTi pirveli<br />
qarTuli preparatebi<br />
APIVIT apiviti<br />
Zala <strong>da</strong> energia janmrTeli, Zlieri sul<br />
isTvis rekomendirebulia saqarTvelos<br />
eqimTa asociaciismier<br />
naturaluri<br />
srulfasovani kompleqsi<br />
* vitaminebi<br />
* mineralebi<br />
* aminomJavebi<br />
_ preparati 6 Tvi<strong>da</strong>n<br />
1 wlamde asakis<br />
bavSvebSi miiReba 1/4<br />
tabletis odenobiT<br />
2-jer dReSi.<br />
_ 1-<strong>da</strong>n 3 wlamde<br />
1/3 tabletis odenobiT<br />
2-jerdReSi.<br />
_ 3-<strong>da</strong>n 5 wlamde<br />
1/2 tabletis odenobiT<br />
2-jer dReSi.<br />
_ 6-<strong>da</strong>n 12 wlisasakSi 1 tabletis odenobiT<br />
2-jer dReSi.<br />
_ 12-<strong>da</strong>n zeviT 2-3 tableti 2-jer dReSi.<br />
_ ganmeorebiTi kursis Catareba rekomendirebulia<br />
3 TveSi erTxel, yoveli sezonis<br />
<strong>da</strong>sawyisSi.<br />
_ orsulTaTvis 3 tableti diliT 3 SuadRisiT.<br />
_ saWiroebis SemTxvevaSi <strong>da</strong>saSvebia dozis<br />
gaormageba.<br />
qarTuli futkari Tavisi frenis radiusiT,<br />
anatomiuri <strong>da</strong> fiziologiuri TaviseburebebiT<br />
unikaluria msoflioSi amitomac<br />
mis mier Segrovili produqtebi: yvavilis<br />
mtveri, futkris rZe, Tafli <strong>da</strong> a. S. mravalferovani<br />
<strong>da</strong> mdi<strong>da</strong>ria organizmis Senebis,<br />
zrdis, ganviTarebis, saerTod sicocxlisaTvis<br />
aucilebeli nivTierebebiT. vitaminebiT,<br />
makro <strong>da</strong> mikro elementebiT, aminomJavebiT.<br />
apiviti warmoadgens swored am bunebrivi, ma-<br />
Ralxarisxovani Semadgenlobis kompleqss.<br />
Cveneba:<br />
_ fizikuri <strong>da</strong> gonebrivi Sromisunarianobis<br />
swrafi aRdgena <strong>da</strong> aqtivacia.<br />
_ mZime an xangrZlivi avadmyofobis Semdgomi<br />
reabilitacia.<br />
_ gasaxdomi dietis sqemaSi CarTva organizmis<br />
gamofitvis <strong>da</strong> SesaZlo garTulebebis<br />
Tavi<strong>da</strong>n asacileblad.<br />
@__) otkb<br />
_ simaRleSi zr<strong>da</strong>Si xelis Sewyoba mozardebisTvis.<br />
_ kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>avadebebi, disbaqteriozi.<br />
_ RviZlis <strong>da</strong>avadebebi, gansakuTrebiTB<strong>da</strong>C<br />
hepatitebi.<br />
_ prostatitebi, prostatis adenoma (Car-<br />
Tva kompleqsuri mkurnalobis sqemaSi).<br />
_ potenciis <strong>da</strong>qveiTeba.<br />
_ farisebri jirkvlis paTologiebi.<br />
_ gul-sisxlZarRvTa sisgtemis <strong>da</strong>avadebebis<br />
kompleqsuri mkurnalobis sqemaSi<br />
CarTva, gansakuTrebiT aTerosklerozis<br />
progresirebis SesaCereblad, misi profilaqtikisTvis<br />
(rogorc antioqsi<strong>da</strong>nti, antiagreganti,<br />
imunuri sistemis koreqtori).<br />
_ pediatriuli praqtika.<br />
_ orsuloba <strong>da</strong> laqtaciisperiodi. (apivitis<br />
miRebiT uzrunvelyobT janmrTel momavals).<br />
_ sportcmenebi (gansakuTrebiT Zalebis<br />
swrafi aRdgenisaTvis, swrafi reabilitaciisaTvis).<br />
aqvs uaryofiTi doping-testi,<br />
ris gamoc Tavisuflad SeiZleba gamoyeneba<br />
Sejibrebis win.<br />
ukuCveneba:<br />
_ preparatSi Semavali komponentebis mimarT<br />
momatebuli mgrZnobeloba.<br />
_ apivitis dRiuri dozis miReba umjobesia<br />
diliT an SuadRisas Wamamde 10-15 wu-<br />
TiT adre, an Wamis dros.<br />
APININI APIPULMO apinini-apipulmo<br />
warmoadgens ori<br />
biologiurad aqtiuri<br />
komponentebiT<br />
mdi<strong>da</strong>ri produqtis<br />
futkris nawarmisa<br />
<strong>da</strong> wiwvovani seqstraqtis<br />
nazavs.<br />
grZeli xorTumisa<br />
<strong>da</strong> frenis didi<br />
radiusis mqone qar-<br />
Tuli futkris mier<br />
Segrovili yvavilis<br />
mtveri mdi<strong>da</strong>ria organizmis<br />
Senebis, ganviTarebisa<br />
<strong>da</strong> sicocxlisaTvisaucilebelinivTierebe
62<br />
biT: cilebiT (Seicavs aminomJavebis 22 saxeobas,<br />
maTgan 8 Seucvlels), najeri <strong>da</strong><br />
ujeri cximovani mJavebiT, glikozidebiT,<br />
vitaminebiT (A, B, C, D, PP, E, K, folismJava),<br />
fosfoterinebiT, rutiniT (sisxlZarRvis<br />
kedlis gamamagrebeli bioflavinodi), mikro<br />
<strong>da</strong> makroelementebiT (Fe, Zn, Cu, F). wiwvovani<br />
eqstraqti-qlorofiliT.<br />
gamoiyeneba: 1. mZime <strong>da</strong> xangrZlivi avadmyofobis<br />
Semdgomi reabilitaciisaTvis. 2.<br />
gonebrivi <strong>da</strong> fizikuri ga<strong>da</strong>tvirTvisas,<br />
zogadomdgomareobis <strong>da</strong> nervuli sistemis<br />
gasaumjobeseblad.<br />
3. parenteraluri kvebisas, vegetarianelebisaTvis<br />
<strong>da</strong> maTTvis viskvebiT imunitets,<br />
gamoiyeneba imunodeficitis dros.<br />
racionSic cxoveluri warmoSobis produqtebi<br />
mcirea;<br />
4. aregulirebs. 5. aumjobesebs filtvebis<br />
ventilacias, maTSi Jangbadis miwodebas.<br />
6. mwvave respiratoruli <strong>da</strong>avadebebis<br />
dros <strong>da</strong> maTi profilaqtikis mizniT. 7. sasunTqi<br />
sistemis<br />
anTebiTi <strong>da</strong>avadebebis dros: bronqitebi,<br />
pnevmoniebi, tuberkulozi. 8. qronikuli<strong>da</strong>Rlilobissindromisdros.<br />
9. antiradiaciuli<br />
saSualebaa. 10. xels uwyobs mozardTa<br />
simaRleSi zr<strong>da</strong>s. 11. aumjobesebs<br />
gul-sisxlZarRvTa sistemisa <strong>da</strong> kuWnawlavis<br />
traqtis funqcias. 12. orsulobis <strong>da</strong><br />
laqtaciis periodSi. 13. endokrinologia-<br />
Si: Saqriani diabetis <strong>da</strong> farisebri jirkvlis<br />
paTologiis dros. winaaRmdeg Cvenebebi:<br />
individualuri autanloba gverdiTi<br />
movlenebi. gamovlenili ararisdozireba: 6<br />
Tvi<strong>da</strong>n 1 wlamde 1/4 abi 2-jerdReSi; 1 wli<strong>da</strong>n<br />
3 wlamde 1/3 abi samjer dReSi; 3wli<strong>da</strong>n<br />
6 wlamde 1 abi 3-jer dReSi. 6-<strong>da</strong>n 12 wlamde<br />
1, 5 abi 3-jer dReSi; 12 wli<strong>da</strong>n 2 abi 3jer<br />
dReSi; mkurnalobis kursi erTi Tve.<br />
ganmeorebiTi kursi rekomendirebulia 3<br />
TveSi erTxel. miRebis wesi: miiReba Wamamde<br />
15 wuTiT adre, an Wamis dros. naxevari<br />
Wiqa wylis <strong>da</strong>yolebiT, an SeiZleba 13 sT<strong>da</strong>n<br />
15 sT-mde, 17 sT-<strong>da</strong>n 19 sT-mde. eZleva<br />
eqimis <strong>da</strong>niSnulebiT.<br />
gamoSvebis forma: ori 30 tableti aniflakoni,<br />
tabletebi Taflis aromatiT, ar<br />
aris <strong>da</strong>faruli saRebaviani garsiT.<br />
Senaxvis wesi: higroskopulia <strong>da</strong> inaxeba<br />
mSral, gril adgilas, Senaxvis va<strong>da</strong> 1 weli.<br />
APIKOR apikori<br />
ori biologiurad aqtiuri komponentebiT<br />
mdi<strong>da</strong>ri produqtis fuktris nawarmi-<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
sa <strong>da</strong> yurZnis wipwis<br />
nazavia. yurZnis wipwa<br />
amcirebs <strong>da</strong>bali<br />
simkvrivis lipoproteidebs<br />
<strong>da</strong> saerTod<br />
qolesterinis Semcvelobas<br />
sisxlSi,<br />
ris Sedega<strong>da</strong>c aTerosklerozisprogresireba<br />
ferxdeba.<br />
qarTuli fuktris<br />
mier Segrovili yvavilis<br />
mtveri ki mdi<strong>da</strong>ria<br />
organizmis Senebis,<br />
ganviTarebisa<br />
<strong>da</strong> sicocxlisaTvis<br />
aucilebeli nivTierebebiT:<br />
cilebiT (Seicavs aminomJavebis 22 saxeobas,<br />
maTgan 8 Seucvlels), najeri <strong>da</strong><br />
ujeri cximovani mJavebiT, glikozidebiT,<br />
vitaminebiT (A, B, C, D, PP, E, K, folismJava),<br />
fosfoterinebiT, rutiniT (sisxlZarRvis<br />
kedlis gamamagrebeli bioflavinoidi), mikro<br />
<strong>da</strong> makroelementebiT.<br />
aumjobesebs cximovan cvlas, sisxlZarRvis<br />
kedelSi amcirebs qolesterins, aumjobesebs<br />
mxedvelobas. xels uwyobs organizmis<br />
gawmen<strong>da</strong>s, wonaSi <strong>da</strong>klebas. aZlierebs<br />
imunitets.<br />
xsnis nervul <strong>da</strong>Zabulobas stresebis<br />
dros, organizms matebs tonuss (amagrebs<br />
energiiT cximebis cvlis xarjze), aumjobesebs<br />
Zils. gamoaqvs toqsinebi. xsnis `paxmelias".<br />
aumjobesebs saWmlis monelebas, kuW-nawlavis<br />
traqtis, kuWis, RviZlis, elenTis<br />
funqcias.<br />
gamoiyeneba: 1. bavSvebSi parenteraluri<br />
kvebisas; maTTvis vis kvebiT racion-<br />
Sic cxoveluri warmoSobis produqtebi<br />
mcirea. 2. imunitetis asawevad; qronikuli<br />
<strong>da</strong>Rlilobis sindromis dros; antiradiaciuli<br />
saSualebaa. 3. gonebrivi <strong>da</strong><br />
fizikuri ga<strong>da</strong>tvirTvisas zogadi mdgomareobis<br />
<strong>da</strong> nervuli sistemis gasaumjobeseblad.<br />
4. Warbi wonis profilaqtikisaTvis,<br />
wonaSi <strong>da</strong>klebis programaSi. 5.<br />
aTerosklerozis, gulis iSemiuri <strong>da</strong>avadebebis,<br />
hipertoniis profilaqtikisaTvis.<br />
6. axlomxedvelobisa <strong>da</strong> mxedvelobis<br />
simaxvilis <strong>da</strong>qveiTebis saprofilaqtikod.<br />
7. Saqriani diabetis dros, rogorc<br />
<strong>da</strong>mxmare saSualeba. 8. vaJebis sqesobrivi<br />
momwifebis periodSi, mamakaceb-<br />
Si<strong>da</strong>qveiTebulisqesobriviaqtivobisas; 9.<br />
dermatitebis, gamelotebis, cximovani<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 63<br />
cvlis <strong>da</strong>rRvevis, RviZlis cximovani distrofiis,<br />
RviZlis, Tirkmlis, kuW-nawlavis<br />
traqtis <strong>da</strong>avadebebis dros. 10. klimaqterul<br />
periodSi.<br />
individualuri autanloba gverdiTi<br />
movlenebi gamovlenili ar aris. dozireba:<br />
6 Tvi<strong>da</strong>n 1 wlamde 1/4 abi 2-jer dReSi; 1<br />
wli<strong>da</strong>n 3 wlamde 1/3 abi samjer dReSi; 3<br />
wli<strong>da</strong>n 6 wlamde 1 abi 3-jer dReSi; 6-<strong>da</strong>n<br />
12 wlamde 1, 5 abi 3-jer dReSi; 12 wli<strong>da</strong>n 2<br />
abi 3-jer dReSi; mkurnalobis kursi erTi<br />
Tve; ganmeorebiTi kursi rekomendirebulia<br />
3 TveSi erTxel<br />
miRebis wesia: Wamamde 15 wuTiT adre, an<br />
Wamis dros. naxevari Wiqa wylis <strong>da</strong>yolebiT,<br />
an SeiZleba <strong>da</strong> iSvas <strong>da</strong> moeyaros<br />
Tbil sakvebs. miRebis rekomendirebul ibiologiuri<br />
droadiliT9sT-10sT. 13 sT-<strong>da</strong>n<br />
15 sT-mde, 17 sT-<strong>da</strong>n 19 sT-mde. eZlevaeqimis<strong>da</strong>niSnulebiT.<br />
gamoSvebis forma: ori 30 tableti aniflakoni.<br />
tabletebi Taflis aromatiT.<br />
Senaxvis wesi: preparati higroskopulia<br />
<strong>da</strong> inaxeba mSral, gril adgilas. Senaxvis<br />
va<strong>da</strong> 1 weli.<br />
APIIKNO-APIHEPATI apipikno-apihepati<br />
warmoadgens bunebriv naturalur mcenareulkomponentTa<br />
jams: futkris nawarmi+wiwvovaniseqstraqti+yurZniswipwa.superjanmrTelobis<br />
eleqsiri<br />
mdi<strong>da</strong>ria TiTqmis<br />
yvela im biologiurad<br />
aqtiuri komponentebiT,<br />
romlebic<br />
aucilebelia organizmis<br />
normaluri<br />
cxovel moqmedebisaTvis<strong>da</strong>janmrTelobisSenarCunebisaTvis.<br />
esenia: cilebi<br />
(Seicavs aminomJavebis<br />
22 saxeobas,<br />
maTgan 8 Seucvlels),<br />
aqtiuri lipidebi, maT Soris ujeri<br />
cximovani mjavebi, glikozidebi, vitaminebi<br />
(A, B, C, D, PP, E, K, folismJava), rutini<br />
(sisxlZarRvis kedlis gamamagrebel<br />
ibioflavinoidi), fosfoterinebi _ maT<br />
Soris beta-sitosteroni, romelic ganapirobebs<br />
organizmSi hormonaluri nivTierebebis<br />
sinTezs (meTiltest osteroni),<br />
triterpenovanioqsiolianolis mJava, mikroelementebi<br />
(Fe, Zn, Cu, F), wiwvovani eqs-<br />
@__) tkb<br />
traqti - qlorofili, yurZnis wipwa <strong>da</strong><br />
sxva.<br />
gamoiyeneba: profilaqtikuri miznebisaTvis<br />
tonusisa <strong>da</strong> imunitetis asamaRleblad:<br />
fizikuri <strong>da</strong> gonebrivi ga<strong>da</strong>Zabvis<br />
Semdeg organizmis Sromisunarianobis aRsadgenad:<br />
xels uwyobs mozardebis simaRleSi<br />
zr<strong>da</strong>s; aumjobesebs organizmis cxovelmoqmedebas<br />
<strong>da</strong> anelebs <strong>da</strong>berebis procesebs;<br />
aTerosklerozis, gulis iSemiur<br />
<strong>da</strong>avadebebis, hipertoniis profilaqtikisaTvis.<br />
axlomxedvelobisa <strong>da</strong> mxedvelobis simaxvilis<br />
<strong>da</strong>qveiTe bis saprofil aqtikod;<br />
Saqriani diabetis dros, rogorc <strong>da</strong>mxmare<br />
saSualeba. vaJebis sqesobrivi momwifebis<br />
periodSi, mamakacebSi <strong>da</strong> qveiTebuli sqesobrivi<br />
aqtivobisas; dermatitebis, gamelotebis,<br />
cximovanicvlis<strong>da</strong>rRvevis, RviZlis<br />
cximovani distrofiis, RviZlis, Tirkmlis,<br />
kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>avadebebis dros.<br />
aumjobesebs filtvebis ventilacias, maTSi<br />
Jangbadismiwodebas. sasunTqisistemisanTebiTi<br />
<strong>da</strong>avadebebisdros. bronqitebi, pnevmoniebi,<br />
tuberkulozi. qronikuli<strong>da</strong>Rlilobissindromisdros.<br />
antiradiaciuli saSualeba.<br />
winaaRmdeg Cvenebebi: individualuri autanloba.<br />
gverdiTi movlenebi: gamovlenili<br />
ar aris. dozireba: 6 Tvi<strong>da</strong>n 1 wlamde<br />
1/4 abi 2-jer dReSi; 2 wli<strong>da</strong>n 2 wlamde 1/3<br />
abi samjer dReSi; 3 wli<strong>da</strong>n mozrdilTaTvis<br />
3 abi 3-jer dReSi.<br />
mkurnalobis kursi erTi Tve. ganmeorebiTi<br />
kursi rekomendirebulia 3 TveSi er-<br />
Txel.<br />
SeiZleba <strong>da</strong>ifSvnas <strong>da</strong> moeyaros Tbilsakvebs.<br />
miRebis rekomendirebuli biologiuri<br />
droa diliT 9 sT-10 sT. 13 sT-<strong>da</strong>n 15<br />
sT-mde, 17sT-<strong>da</strong>n19sT-mde. eZleva eqimis <strong>da</strong>niStabletis.<br />
gamoSvebis forma: ori 30<br />
tabletiani flakoni. tabletebi Taflis aromatiT.<br />
Senaxviswesi: preparati higroskopulia<strong>da</strong>inaxebamSral,<br />
griladgilas. Senaxvisva<strong>da</strong><br />
1 weli. rekomendirebulia saqarTvelos<br />
eqimTa asociaciismier. arisqarTuliwarmo<br />
ebisbunebrivi, naturaluri kvebi-<br />
Ti <strong>da</strong>na mati, romelic akmayofilebssaer-<br />
TaSoriso stan<strong>da</strong>rtebis yvela zemkacr<br />
kriteriumebs.<br />
afTiaqi `parmafarmi" _ al. yazbegis gamziri<br />
#8 (trans portis saministros gverdiT)<br />
t. 38-41-71; avlabari _ ciskris q. 7.
64<br />
Tamaz marinaSvili (1935-2005) _ medicinis<br />
mecnierebaTa kandi<strong>da</strong>ti, Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis <strong>pediatria</strong>Si<br />
specializaciis kaTedris docenti<br />
<strong>da</strong> saswavlo nawili, saqarTvelos pediatrTa<br />
asociaciis gamgeobis wevri <strong>da</strong><br />
mdivani, pediatriuli klinikis direqtoris<br />
moadgile, <strong>socialuri</strong> pediatriis<br />
<strong>da</strong>cvis fondis mdivani.<br />
WeSmaritebas brZanebs frangi mwerali,<br />
mfrinavi <strong>da</strong> sportsmeni sent ekziuperi: `Cven<br />
Cveni bavSvobi<strong>da</strong>n movdivarT~. amasve exmaneba<br />
didi qarTveli mwerali aleqsandre yazbegi<br />
`gaxsovdes visi gorisa xar!~<br />
mTeli cxovreba ganvicdidi erTi mxriv siamayes<br />
sakuTari gvaris gamo, meores mxriv, mu<strong>da</strong>m<br />
SiSis grZnoba meuflebo<strong>da</strong>, SevZleb ki<br />
gvaris Rirseuli warmomadgeneli gavxde?<br />
Cemi papa giorgi marinaSvili qarTlis mar-<br />
Tlmadidebeli eklesiebis dekanozi, qarTuli<br />
eklesiis ganZeulobis Tav<strong>da</strong>debuli <strong>da</strong>mcveli<br />
iyo. igi win aRudga gigla berbiWaSvilis<br />
c<strong>da</strong>s, gaeZarcva qarTlis eklesiebi <strong>da</strong><br />
am brZolaSi <strong>da</strong>iRupa kidec. memkvidreebic<br />
SesaniSnavi mamuliSvilebi hyav<strong>da</strong> dekanozs:<br />
aleqsandre marinaSvili, general-maiori, mwerali,<br />
Jurnalisti, Jurnal `argumenti i faqtis~<br />
erT-erTi <strong>da</strong>maarsebeli. moRvaweob<strong>da</strong><br />
moskovSi; polkovniki mixeil marinaSvili<br />
didi patrioti, afxazeTis omis gmiri, udrood<br />
<strong>da</strong>Rupuli.<br />
mamaCemi, saxalxo eqimi, <strong>da</strong>viT marinaSvili<br />
kievis wmin<strong>da</strong> vladimiris saxelobis universitetis<br />
samedicino fakultetis kurs<strong>da</strong>mTavrebuli,<br />
saqarTvelos erovnuli mTlianobisaTvis<br />
mebrZoli,qarTul cxenosanTa polkis<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
Tamaz marinaSvilis gaxseneba<br />
`<strong>da</strong>vbadebulvar, rom viyo mona<br />
<strong>da</strong> saqarTvelos medgas uReli~<br />
ufrosi eqimi, 1920 wlis TurqeTisa <strong>da</strong> somxe-<br />
Tis winaaRmdeg saomari moqmedebis monawile,<br />
general mazniaSvilis mkurnali eqimi. <strong>da</strong>viT<br />
marinaSvili eqimTa erT-erT pirvel Taobas<br />
ekuTvno<strong>da</strong> <strong>da</strong> 40 wlis manZilze Tav<strong>da</strong>uzogavad<br />
emsaxura mSobel xalxs.<br />
ar miyvar<strong>da</strong> saswavleblebis <strong>da</strong> samsaxurebis<br />
cvla. pirveli klasi<strong>da</strong>n meTerTmete<br />
klasis CaTvliT vswavlobdi Tbilisis rkinigzis<br />
# 2 vaJTa saSualo skolaSi,romelic<br />
qalaqis koloritul ubanSi, didubeSi, vaxuSti<br />
bagrationis quCaze mdebareob<strong>da</strong>. miuxe<strong>da</strong>vad<br />
umZimesi periodisa skolaSi, rogorc<br />
moswavleTa, aseve maswavlebelTa mxriv sike-<br />
Te <strong>da</strong> siyvaruli sufev<strong>da</strong>. axlac Tvalwin<br />
midgas Cveni usayvarlesi qarTuli enis maswavleblis<br />
klimenti kapanaZis gaognebuli<br />
saxe: im dros umaRlesi instanciebis brZanebiT<br />
skolebSi vaJa-fSavelas swavleba aikr-<br />
Zala, maswavlebeli Segvkreb<strong>da</strong> ramodenime<br />
sando moswavles <strong>da</strong> gatacebiT gvikiTxav<strong>da</strong><br />
vaJas ukv<strong>da</strong>v striqonebs.<br />
rogori Rirseuli mamuliSvilebi gaizardnen<br />
Cvens klasSi, profesiori riCard megreliSvili,<br />
grosmaisteri buxuti gurgeniZe,<br />
olimpiuri Cempioni robert SavlayaZe <strong>da</strong> sxva.<br />
anki rogor SeiZlebo<strong>da</strong> imdroindel TbilisSi<br />
borotebas ezeima, rodesac yoveldRiurad<br />
vxvdebodiT plexanovis prospeqtze moseirne<br />
galaktions, xolo rusTavelis prospeqtze<br />
ki Coxa-axaluxSi gamowyobili, qarTuli<br />
sityvis didostati, konstantine gamsaxurdia<br />
<strong>da</strong>brZandebo<strong>da</strong>. ver vcildebodiT<br />
rusTavelisa <strong>da</strong> marjaniSvilis saxelobis<br />
Teatrebs, sa<strong>da</strong>c genialuri msaxiobebi moRvaweobdnen:<br />
akaki xorava, akaki vasaZe, veriko anjafariZe,<br />
vaso goZiaSvili, sergo zaqariaZe,<br />
Jora SavguliZe <strong>da</strong> mravali sxva.<br />
skolis <strong>da</strong>mTavrebisTanave 1952 wels Caviricxe<br />
Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis<br />
pediatriul fakultetze. aqac<br />
saocari samyaro <strong>da</strong>mxv<strong>da</strong>, pe<strong>da</strong>gogebad gangebam<br />
momiCina qarTuli universitetis fuZemdeblebi,<br />
didi ivane javaxiSvilis Tanamebr-<br />
Zolebi: akademikosebi aleqsandre naTiSvili,<br />
vladimer JRenti, zaqaria maisuraZe <strong>da</strong><br />
sxvani.<br />
muSaobis <strong>da</strong>wyebis Semdeg bedma kvlav gamanebivra:<br />
me saqmiani urTierToba mqon<strong>da</strong><br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 65<br />
qarTuli pediatriis yvela korifesTan: did<br />
mecnierTan <strong>da</strong> praqtikosTan, profesor mariam<br />
bokeriasTan, saocrad mzrunvel, magram<br />
mkacr profesor felicita SoTaZesTan, profesor<br />
novator irakli rcxilaZesTan, maRali<br />
a<strong>da</strong>mianuri Tvisebebis mqone akademikos<br />
irakli faRavasTan, saocar dinj <strong>da</strong> brZen pirovnebasTan<br />
profesor vladimer ToxaZes-<br />
Tan, erudirebul <strong>da</strong> niWier profesor no<strong>da</strong>r<br />
xerxeuliZesTan, yvelasaTvis sayvarel didebul<br />
a<strong>da</strong>mianTan <strong>da</strong> profesionalTan profesor<br />
meri gelovanTan. am a<strong>da</strong>mianebis mimarT<br />
gamaCnia saocari madlierebis grZnoba. maTi<br />
<strong>da</strong>msaxurebaa Tuki raime Teoriuli an praqtikuli<br />
codna gamaCnia.<br />
calke min<strong>da</strong> gamovyo Cemi urTierToba ufros<br />
megobarTan<br />
<strong>da</strong> maswavlebel-<br />
Tan, msoflio saxelis<br />
mqone mecnier,<br />
profesor<br />
ioseb kvaWaZesTan.<br />
Cvenma xangrZlivmaTanamSromlobam<br />
bevri sasargeblo<br />
nayofi gamoiRo.<br />
1969 wels<br />
batonma ioseb kva-<br />
WaZem, batonma mirianquCukaSvil-<br />
ma <strong>da</strong> me saqarTveloSi<br />
pirvelad<br />
hidrocefaliiT<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>unis <strong>da</strong>avadebiT<br />
Sepyrobil axalSobilis zurgis tvinis<br />
siTxeSi gamoyaviT paraziti toqsoplazma<br />
gondi. pirvelad Cvens mier iqna yuradReba<br />
gamaxvilebuli im faqtze, rom Tan<strong>da</strong>yolili<br />
infeqciebi saqarTvelos respublikisaTvis<br />
ucxo araa <strong>da</strong> igi did safrTxes uqmnis<br />
eris momavals. es mosazreba naxevari saukuniT<br />
uswreb<strong>da</strong> win Tan<strong>da</strong>yolili infeqciebis<br />
dRevandel bums.<br />
1972 wli<strong>da</strong>n kaTedraze <strong>da</strong>viwyeT revmatuli<br />
jgufis <strong>da</strong>avadebebis klinikis, imunologiis<br />
<strong>da</strong> imunogenetikis sakiTxebis Seswavla.<br />
am sakiTxebze gamoqveynebulma Sromebma saerTaSoriso<br />
aRiareba moipoves.<br />
Cems mier baton ioseb kvaWaZesTan erTad<br />
respublikaSi pirvelad aRwerilia aTi axali<br />
sindromi <strong>da</strong> <strong>da</strong>avadeba.<br />
<strong>da</strong>stambuli maqvs pediatriis aqtualuri<br />
problemebisadmi miZRvnili 83 samecniero<br />
Sroma, romelic gamoqveyn<strong>da</strong> rogorc CvenSi,<br />
aseve sazRvargareT. var sami saxelmZRvanelos<br />
avtorTa koleqtivis wevri.<br />
@__) otkb<br />
pediatrTa X sakavSiro yriloba.<br />
marcxni<strong>da</strong>n marjvniv: T. marinaSvili, i. kvaWaZe, n.<br />
SavliaSvili, n. orexovi <strong>da</strong> g. CaxunaSvili<br />
Zalze mniSvnelovan faqtad mimaCnia is Zalisxmeva,<br />
rac movaxmareT saqarTvelos pediatrTa<br />
sazogadoebis pediatrTa asociaciad<br />
gar<strong>da</strong>qmnas, ris Semdeg saqarTvelos pediatrebi,<br />
pediatrTa msoflio asociaciis wevrebad<br />
miiRes. maSin me asociaciis generaluri<br />
mdivani gaxldiT.<br />
1993 wels Tbilisis bavSvTa #2 klinikur<br />
saavadmyofos saTaveSi Caudga gamoCenili<br />
mecnieri <strong>da</strong> klinicisti,profesori manan Jvania.<br />
me ki direqtoris moadgile gaxldiT. saavadmyofo<br />
<strong>da</strong>rbeuli <strong>da</strong> gaCanagebuli iyo.<br />
qalbaton mananas xelmZRvanelobiT mdgomareoba<br />
gamoswor<strong>da</strong>, sabolood ki Tssu-s reqtoris<br />
akademikos r. xecurianis ZalisxmeviT<br />
saavadmyofo ga<strong>da</strong>keT<strong>da</strong> universitetis pediatriul<br />
klinikad<br />
(direqtori prof.<br />
r. kutubiZe), romelic<br />
amJamad saukeTesoaklinikaSi.<br />
masSi TavmoyriliaqarTuli<br />
pediatriuli<br />
elitis ZiriTadi<br />
Zalebi.<br />
profesorma manana<br />
Jvaniam TanamedrovemoTxovnaTa<br />
doneze <strong>da</strong>-<br />
iwyo revmatuli<br />
jgufis <strong>da</strong>avadebebis<br />
<strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>yoliliinfeqciebis<br />
Seswavla. aRniSnuli sakiTxi kaTedris<br />
ZiriTadi Tematika gax<strong>da</strong>.<br />
Tan<strong>da</strong>yolil <strong>da</strong> memkvidreobiT <strong>da</strong>avadebebs<br />
ramdenime konferencia miuZRvna <strong>socialuri</strong><br />
pediatriis <strong>da</strong>cvis fondma, romelsac<br />
warmatebiT xelmZRvanelobs batoni iosebis<br />
Rirseuli mowafe profesori giorgi CaxunaSvili,<br />
fondis mdivani me gaxlavarT. 6-7<br />
noembers gamarTul konferenciaze axalgazr<strong>da</strong><br />
pediatrTa arnaxuli raodenoba movi<strong>da</strong><br />
_ 800 kacamde. samwuxarod,pediatriuli klinikis<br />
didma saaqto <strong>da</strong>rbazma ver <strong>da</strong>itia<br />
xalxis aseTi mozRvaveba. sixaruliT <strong>da</strong>vafiqsire,<br />
Tu rogor moswyurebia Cvens SesaniSnav<br />
axalgazrdobas mecnieruli disputi.<br />
rac Seexeba saSefo <strong>da</strong> sakonsultacio mu-<br />
Saobas, mas institutSi swavlis periodi<strong>da</strong>n<br />
vewevi. aRniSnuli muSaoba profesor i. kva-<br />
WaZem maRal doneze aiyvana, adre Tu igi er-<br />
Teuli enTuziastebis mxrebze ga<strong>da</strong>dio<strong>da</strong>,<br />
dRes <strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondma<br />
g. CaxunaSvilis xelmZRvanelobiT sakonsul
66<br />
tacio muSaoba gaaCaRa mTels saqarTveloSi,<br />
romelSiac monawileobs yvela moqmedi ma-<br />
Ralkvalificiuri qarTveli pediatri.<br />
aseve aqtiurad vmonawileob mSobelTa<br />
mzrunvelobas moklebul bavSvTa sakonsultacio<br />
muSaobaSi. wlebis ganmavlobaSi viyavi<br />
Tbilisis rkinigzis bavSvTa saavadmyofos,<br />
Tbilisis bavSvTa IV poliklinikis, Tbilisis<br />
de<strong>da</strong>Ta <strong>da</strong> bavSvTa samkurnalo-profilaqtikuri<br />
centris konsultanti.<br />
Tamamad SemiZlia vTqva, rom Cemi xangrZlivi<br />
saeqimo moRvaweobis manZilze 30 aTasze<br />
met bavSvs Cavutare konsultacia yovelgvari<br />
anazRaurebis gareSe.<br />
d8 k8 [jcbnfidbkbc lf k8 d8 [jcbnfidbkbc vbth<br />
itveifdt,ekb ghtgfhfnb 3n.bc yj,fsb47 ofhvjflutyc<br />
ths-ths vwtyfhtekb ofhvjij,bc cfvrehyfkj<br />
cfiefkt,fc7 hjvtkbw fv;qfdyt,c hflbjlfvwfd<br />
fmnbdj,fc8 ghtgfhfnc jhufybpvblfy ufvj-<br />
.fdc hjujhw hflbfmnbehb bpjnjgt,b ~ehfyb7<br />
cnhjwbevb lf c[df`7 fctdt v’bvt vtnfkt,bw ~!7 @`8<br />
rkbybrehb rdktdt,bs vbqt,ekb itltut,bc vb[tldbs7<br />
rth’jl7 jyrjkjubeh cffdflv.jajt,ib7<br />
fdflv.jat,c7 hjvkt,cfw vtlbrfvtynjpehb cfvtlbwbyj<br />
rdktdf xfenfhlfs7 ufvjfdkbytc vfqfkb<br />
fmnbdj,f8 hflbjfmnbeh tatmnsfy thsfl ghtgfhfnb<br />
f[ltyc jhufybpvbc lfvwfdb ’fkt,bc cnbvekfwbfc8<br />
tc ths-thsb fhct,bsb afmnjhbf fdflv-<br />
.jasf lfc[bdt,bc itvlujvb htf,bkbnfwbbcfsdbc8<br />
ghtgfhfnbc ce,cnfywbf ofhvjflutyc hbu vwtyfhtsf<br />
tmcnhfmnc8 ghtgfhfnb 3n.bc yj,fsb4 ufvjlbc<br />
fv tmcnhfmnt,bc itvwdtkb cbhjabc cf[bs8<br />
thsbc v[hbd ljpbht,ekb s[tdflb ajhvt-<br />
,b bodtdc ufhrdtek cb’ytktt,c8 xdtekt,hbdb<br />
htrjvtylfwbt,b 2 3thsb xfbc rjdpb4 fy thsb<br />
ceahbc rjdpb4 2 fh b’ktdbfy pecnb ljpbht-<br />
,bc cfiefkt,fc8<br />
vtjhtc v[hbd7 ifmhbfyb cbhjabc 2 ghtgfhfnbc<br />
ufvj.tyt,f7 hjvtkbw ofhvjflutyc hjujhw<br />
cn,bkbpfnjhc7 fctdt ybq,fdc utvjc7<br />
hjvtkbw ifmhbfyb lbf,tnbs lffdflt,eksfsdbc<br />
cf[bafsjf8<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
cxovrebaSi yvelaze mkacri msajuli sakuTari<br />
sindisia. moRvaweobis 43 wlis ga<strong>da</strong>saxedi<strong>da</strong>n<br />
a<strong>da</strong>miani, un<strong>da</strong> Tu ara, aucileblad<br />
<strong>da</strong>usvams kiTxvas sakuTar Tavs:<br />
risTvis icxovra, saerTod Rir<strong>da</strong> Tu ara<br />
misi amqveynad mosvla?<br />
am kiTxvaze pasuxi orgvaria: pirveli _<br />
kmayofilebis grZnoba, uamravi madlieri<br />
pacienti, madlieri studenti, samecniero<br />
Tu praqtikuli warmatebebis sixaruli; meore<br />
mxriv ki eWvis Wia gRrRnis, amowure<br />
Tu ara Seni SesaZleblobebi? gaiRe Tu ara<br />
yvelaferi samSoblosTvis, pasuxi xalxs,<br />
momavals ekuTvnis.<br />
3N>BC YJ,FSBC4 F[FKB OFVKBC AJHVBC<br />
NTMYJKJUBBC7 HTWTGNEHBC LF<br />
CNFYLFHNBPFWBBC VTSJLBC ITVEIFDT,F<br />
D8 [JCBNFIDBKB7 G8F8 BFDBXB7 U8 XF[EYFIDBKB7<br />
K8 [JCBNFIDBKB7 K8 ZEHF’T7 S8 HE[F’T8<br />
ptvjs smvekblfy ufvjvlbyfht7 eahj vjcf[th[t,tkb<br />
cfvrehyfkj ajhvt,bc itmvybc<br />
fewbkt,kj,fc bodtdc8 tc itcf’kjf b.jc ;tkfnbybc<br />
rfacekt,b fy nf,ktnt,b8 fqcfybiyfdbf<br />
bc afmnb7 hjv ghtgfhfnb itbojdt,f rezib7<br />
fvbnjv jhbdt ofvfksf ajhvf eylf b.jc rezib<br />
[cyflb8<br />
v.fhb ofvfksf ajhvbc vbcfqt,fl fewbkt-<br />
,tkb b.j cmtkb fy vihfkb tmcnhfmnt,bc obyfcofh<br />
vbqt,f8 s[tdflb tmcnhfmnt,bc fjhsmkt-<br />
,bcfc dfreevbs vbbqt,f /buhjcrjgekfl ,kfynb<br />
vfcf7 hjvkbc rfacekbht,f fy nf,ktnbht,f<br />
ghfmnnbrekfl ite’kt,tkbf8 fvfcsfy<br />
lfrfdibht,bs ufvj.tyt,ekb bmyf [ ] /buhjcrjgekb<br />
ce,cnfywbbc bylbathtynek itvfdct-<br />
,tksfy ithtdbc vtsjlb8 itvfdct,kfl ufvj.tyt,ek<br />
bmyf cf[fvt,tkb lf h’bc ifmfhb8 fhf/buhjcrjgekb<br />
vfcbc vbcfqt,fl7 hjvtkbw fldbkfl<br />
uhfyekbhlt,f7 sfyfafhlj,f itvltubf5<br />
!_5#5*8<br />
vihfkb uhfyekbht,bc ghjwtcib vbqt,ek<br />
bmyf c[dflfc[df pjvbc uhfyekt,b8 uhfyekbht,ekb<br />
vfcbc vtnfl vybidytkjdfy vf[fcbfst-<br />
,tkc ofhvjflutyc 0hfmwbekb itvflutykj,f7<br />
vjwekj,bsb vfcf7 xfvj.hbsb vfcf7 cba[dbtht7<br />
yfhxtyb cbyfvt7 ,eyt,hbdb fphbc res[t7 lf<br />
pjubthsb c[df gfhfvtnhb8<br />
rfacekbht,bc ths-ths ’bhbsfl jgthfwbfc<br />
ofhvjflutyc uhfyekfwbf8 ghjwtcib ’bhbsfl<br />
hjkc ptlfgbhekvjktrekehb ’fkt,b<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 67<br />
sfvfij,c8 vfsb vjmvtlt,f lfvjrblt,ekbf yfobkfrsf<br />
]fveh ptlfgbhek it[t,fpt7 hjvtkbw<br />
[fcbfslt,f uhfyekt,bc pjvt,bc cblblbs<br />
lf ahfmwbekb itlutybkj,bs8 yfstk ofhvjlutyfc<br />
uhfyeksf cblbltpt b’ktdf ufyfobkt,bc<br />
lbfuhfvf ~ceh8 !`8 bub cfiefkt,fc b’ktdf<br />
fyfkbpehfl ufvjbcf[jc yfhtdib vfhwdkt,bc<br />
~pjvt,bc vb[tldbs` ufyfobkt,bc rfyjypjvbtht,f<br />
vbpybs ufvjb.tyt,f hjpbybc lf hfvkthbc<br />
ufynjkt,f5<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
cflfw W 2 ]fvehb ufvjcfdfkb lflt,bsfl8<br />
uhfyeksf cfiefkj pjvt,b ahfmwbbc<br />
vb[tldbs8 vv uhfyekfnbc vhelb uhfyekt,bc<br />
lf cgthcekt,bc vb[tldbs8<br />
vfnthbbc cblblt ~pjvf` 2 vfxdtyt,tkb7 hjvtkbw<br />
f[fcbfst,c yfobkfrsf ufafyndfc cblblbc<br />
vb[tldbs8 hfw eahj lblbf n-bc vybidytkj,f7<br />
vbs eahj thsudfhjdfybf vfcfkf8 n=<br />
@__) otkb<br />
⎛ d ⎞<br />
W = 100e<br />
− ⎜ ⎟<br />
⎝ de<br />
⎠<br />
0 0,25 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5<br />
ceh8 !<br />
yfobksf pjvt,b vv-ib itvwdtkj,f %-ib<br />
0,1<br />
0,25<br />
0,5<br />
1,0<br />
1,5<br />
2,0<br />
2,5<br />
n<br />
ww[[hhbbkkbb cceehh88 !!--ssddbbcc<br />
0,1<br />
10,3<br />
30,2<br />
34,1<br />
20,1<br />
4,5<br />
0,7<br />
vybidytkj,bcsdbc .dtkf yfobkfrb thsyfbhb<br />
pjvbcff8<br />
uhfyekjvtnhekb vf[fcbfst,kbc fyfkbpehb<br />
rfyjybc cfae’dtkpt uhfyekjvtnhekb<br />
fyfkbpbc vjyfwtvt,b b’ktdf cfiefkj vfxdtyt,kbc<br />
uhfyevtnhekb vfcbc ufvjsdkbc<br />
cfiefkt,fc8<br />
c[dflfc[df pjvbc uhfyekt,bc yfhtdib<br />
cfiefkj cblbltc cfpqdhfdty cfiefkj lbfvtnhbc<br />
cblblbs8 vbcb cblblbs itb’kt,f<br />
ufybcfpqdhjc afhlj,bsb cbvc[j ~cblblt<br />
pjvbc vb[tldbs` c[dflfc[df uhfyekjvtnhekb<br />
vf[fcbfst,kt,bc itlfht,bcfc8 c[dflfc[df<br />
pjvbc uhfyekt,bc yfhtdib cfiefkj<br />
lbfvtnhbc sdbct,t,bc ufyvcfpqdhtkfl htrjvtylt,ekbf<br />
uhfyekt,bc [dtlhbsb ptlfgbhb7<br />
hjujhw ’bhbsflb afmnjhb ntmyjkjubfib8<br />
wyj,bkb uhfyekjvtnhekb vf[fcbfst-<br />
,kbc vb[tldbs uhfyekt,bc cfiefkj lbfvtnhb<br />
fv itvs[dtdfib ufybcfpqdht,f7 hjujhw<br />
cfiefkj /fhvjybrkb8<br />
uhfyekt,bc xf.hbsb vfcf ofhvjflutyc vybidytkjdfy<br />
vf[fcbfst,tkc8 hfw lblbf bub7 vbs<br />
yfrkt,b /fthbf yfhtdib lf vbs eahj vfqfkb<br />
fhbc vbbqt,f rfacekt,ib vfcbc xf.hf8 xfcf.htkb<br />
vfcbc cblblt vybidytkjdyflff lfvjrblt,ekb<br />
vbcb ufycfpqdhbc gbhj,t,pt 2<br />
èñòè÷åíèå-c cbxmfhtpt7 yfobkfrsf dfhlybc cbvfqktpt7<br />
vpjvb zehzkbc vjwekj,fpt8<br />
Íàñèïíàÿ vfcf (P) ufycfpqdhekb hjujhw<br />
vjwekj,bc sfdbceakfl xf.hbkb a[dybkbc<br />
.dtkf thstekb7 ufvjbsdkt,f ajhvekbs<br />
P=PB=v7 cflfw PB 2 a[dybkbc vfcff7 hjvtkbw<br />
vjwekj,fc brfdt,c ~xdtekt,hbd P ufvjcf[fdty<br />
B/cv # ∑ W0<br />
D =<br />
W0<br />
∑<br />
d<br />
-ib`8 dbwbs hf ufcfpjvb a[dybkbc cbyfvt7<br />
P-bc vybidytkj,blfy itb’kt,f ufvjdsdfkjs<br />
f,cjkenehfl vihfkb a[dybkbc xf.hbkb<br />
vfcf ~PC` ajhvekbs5<br />
100 - f<br />
PC = P<br />
100<br />
cflfw f 2 a[dybkbc cbyfvtf8 ajhvekf ufvj-<br />
.dfybkbf a[dybkbc rjutpbehb sdbct,t,bc lf<br />
vfspt ntybc vjmvtlt,bc xfsdkbc ufhtit7 fvbnjv<br />
bub dfhubcbf v[jkjl a[dybkt,bcsdbc7
68<br />
hjvkt,ibw rjutpbehb ’fkt,bc euekt,tk-<br />
.jaf itcf’kt,tkbf8<br />
P-bc ufycfpqdhbcfc sfdbceafkb xfvj.hf<br />
afmnbehfl fh ofhvjflutyc a[dybkbc vrfwhfl<br />
abmcbht,ek vlujvfhtj,fc8 vbcb eahj ufycfpqdhekb<br />
vlujvfhtj,f ofhvjbmvyt,f wbkbylhbc<br />
itdct,bcfc a[dybkbs vfcib /fthbc thslhjekb<br />
xf,thdbs7 abmcbhlt,f a[dybkbc vjwekj,f7<br />
hjvkbc lhjcfw bo.t,f vbcb akejlbpfwbf7<br />
hjvtkbw rjycnfynbhlt,f xf,thbkb /fthbc<br />
oytdbc vrdtshb dfhlybs8 fv vlujvfhtj,fcf<br />
lf vzblhj itaesdfc ijhbc itcf’kjf b.jc<br />
efvhfdb vlujvfhtj,f aesdbc iefktlehb cbvrdhbdtcsfy8<br />
xf.hbsb vfcf rjvgktmcehb [fcbfsbcff7<br />
hjvtkbw gbhdtk hbuib lfvjrblt,ekbf<br />
a[dybkbc yfobkfrt,bclbcgthcekj,fpt7 ajhvfpt7<br />
[dtlhbs ptlfgbhpt lf vfs ufyfobkt,fpt<br />
pjvbc vb[tldbs8 fuhtsdt a[dybkbc cbyfvtpt7<br />
vbc cfthsj vjwekj,fpt7 vbyfhtdt,bc lf lfyfvfnt,bc<br />
itvwdtkj,fpt lf c[d8 stjhbekfl<br />
vhfdfklbcgthcek ,ehsbct,h yfobkfrsfsdbc<br />
fh fhbc lfvjrblt,ekb pjvt,pt8 tc lfvnrbwt-<br />
,ekbf tmcgthbvtynekfl lf lflutybkbf7 hjv<br />
fhbc yfobkfrsf ufhrdtekb rhbnbrekb pjvf ~z<br />
rh`8 yfobkfrsf lbl pjvt,pt P fh fhbc lfvjrblt,ekb7<br />
[jkj rh yfrkt,b pjvbc yfobkfrsf<br />
a[dybkt,bcsdbc P vwbhlt,f vfsb pjvt,bc itvwbht,bcfc8<br />
a[dybkt,ib 0 rh vwbht yfobkfrt,bs<br />
ufvjdkbyt,fc bo.t,c yfobkfrsf ijhbc rjutpbehb<br />
’fkt,b7 hfcfw P-bc itvwbht,fcsfy vbd.fdfhs8<br />
evhfdktcj,f a[dybkt,bcf7 mbvbehb lf<br />
rdt,bc vhtodtkj,bc vbth ofhvjt,ekb rjutpbehbf8<br />
bcbyb xf.hbc cbvrdhbdbs K [fcbfslt,bfy7<br />
hjvtkbw njkbf _7#-_7_% fhfrjutpbehj,bcfufy<br />
ufyc[dfdt,bs7 hjvtksfsdbcfw K>_7%8<br />
~K=P=y7 cflfw y a[dybkbc yfobkfrsf cbvrdhbdtf8<br />
vjojlt,ekbf rjutpbehb a[dybkt,bc itaesdbc<br />
stjhbekb vjltkb7 hjvkbc sfyf[vflfw7<br />
vbcb sfdbceafkb xf.hbcfc yfobkfrt,b<br />
fhbfy hjujhw vtnfl sfdbceafk re,eh7 fctdt<br />
vtnfl vrdhbd hjv,jtlhek itaesdfib9 ufhlf<br />
fvbcf7 vjwtvekb xf.hbcfc fhbc ufhrdtekb sfdbceafkb<br />
vjwekj,f8 fctsb vjwekj,bc fhct-<br />
,j,bc lfcrdyf odhbk rjutpbeh a[dybkt,ib ufrtst,ekbf<br />
vfsib sfdbceafkb vjwekj,bc cfae’dtkpt7<br />
tmcgthbvtynekfl ufycfpqdhekb<br />
lf stjhbekfl ufsdkbkb re,ehb itaesdbcsdbc8<br />
a[dybkbc xf.hbcfc chekb sfdbceafkb<br />
vjwekj,f itlut,f re,ehb lf hjv,jtlhekb<br />
itaesdt,ib cbwfhbtkbc vjwekj,bcf lf vfs<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
ijhbc sfdbceafkb vjwekj,bcufy8 vbqt,ekb<br />
vjltkbc cfae’dtkpt stjhbekfl ufvj.dfybkbf<br />
lfvjrblt,ekt,f itaesdbc chek vjwekj,fcf<br />
lf a[dybkbc 000000 vf[fcbfst,kt,c<br />
ijhbc7 lfvnrbwt,ekb tmcgthbvtynekfl8 ghfmnbrbcfsdbc<br />
vybidytkjdfybf itaesdbc lfvjrblt,ekt,f<br />
lf itcf,fvbcfl a[dybkbc P ccib yfobkt,bc<br />
pjvt,bc vb[tldbs ufyfobkt,fpt8 itaesdbc<br />
cbvrdhbdbc lfvjrblt,ekt,f yfobkfrsf<br />
ufy,ytdbc [fhbc[pt7 afclt,f a[dybkbc ufyfobkt,bc<br />
vhelbc cnfylfhnekb uflf[hbs8<br />
sfdbceafkb itaesdf fqbybiyt,jlf7 sfdlfgbhdtkfl7<br />
akejlbpfwbbc lfo.t,bcfc pjvt,bc<br />
vb[tldbs8 vjwtvek itvs[dtdfib P vwbht [fhbc-<br />
[bsff lfvjrblt,ekb yfobkfrt,bc uf,ytdfpt<br />
pjvbc vb[tldbs7 fvfdt gbhj,t,ib bub vrdtshfl<br />
bphlt,f yfobkfrt,bc cfiefkj hflbecbc itvwbht,fcsfy8<br />
P-bc ufvj.tyt,f [tkcf.htkbf a[dybkt,bc<br />
rjynhjkbcfsdbc lf uhfyekfnt,bc nf,ktnbht,bc<br />
ntmyjkjubfib7 hflufy bub f[fcbfst,c<br />
a[dybkbc hbu ntmyjkjubeh lf abpbreh sdbct,t,c<br />
lf fldbkfl tmdtvlt,fht,f ufpjvdfc8 P<br />
itvwbht,f7 hjvtkbw ljpbc ufphlfc bodtdc7<br />
cfzbhjt,c vtn uflfyfwdkt,fc lf ufyfgbhj-<br />
,t,c vfcfib wdkbkt,fc8 xf.hbsb vfcf fhct,bsfl<br />
vjmvtlt,c a[dybkt,bc lfafcjt,fpt9 P-bc<br />
uflblt,fcsfy thsfl vwbhlt,f ljpbht,f a[dybkbc<br />
xf.hbcfc8<br />
pjubthsb ntmyjkjubehb ghjwtct,bc xfnfht,bcfc<br />
~lfmewvfwe,f7 ufwhf7 xfvjwkf lf<br />
c[d8`7 .jdtk ntmyjkjubeh ghjwtcc elubylt-<br />
,f sfdbcb P uflfcfveifdt,tkb a[dybkbcsdbc7<br />
fvfcsfy lfrfdibht,bs htrjvtylt,ekbf cfveifj<br />
cbvrdhbdbc itvjqt,f7 hjvtkbw vjwtvek<br />
ntmyjkjubeh ghjwtcib P-bc njkb bmyt,f8<br />
xdtyb vjyfwtvt,bs7 welb xflbyt,f f[fcbfst,s<br />
odhbk lbcgthcek a[dybkt,c7 hjvkt,bw *_-<br />
!__ ghjwtynbs _7@% vv yfrkt,b pjvbc yfobkfrt,c<br />
itbwfdty8 afifhb ufykfut,bs7 vfqfkb itvzblhjt,bc<br />
rjtabwbtynbs lf yfobkfrt,bc<br />
fhfcojhb ajhvbs [fcbfslt,bfy8<br />
ertstcb xfvjlbyt,bs f[fcbfst,s !% ghjwtynb<br />
odhbkb ahfmwbbc itvwdtk a[dybkt,c7 cfrvfjl<br />
vwbht itvzblhjt,bc rjtabwbtynbs lf<br />
yfobkfrt,bc ajhvbs7 hjvtkbw f[kjf cojh<br />
utjvtnhbeksfy8 tc itb’kt,f fb[cyfc bvbs7<br />
hjv odhbk lbcgthcek a[dybkt,c fmds lblb<br />
rjynfmnehb ptlfgbhb lf cfsfyfljl vybidytkjdfybf<br />
itzblekj,bc ’fksf vjmvtlt,f8<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 69<br />
sevwf7 xfvjlbyt,f hjujhw xfyc7 [fcbfslt,f<br />
fhf wfkrt fqt,ekb thsb vfxdtyt,kbs7<br />
fhfvtl rjvgktmcehb vf[fcbfst,tkbf7 hjvtkbw<br />
dkbylt,f hjujhw hbub abpbrehb sdbct-<br />
,t,bc aeymwbf9 a[dybkbc lbcgthcekj,f7 itrevidbc<br />
rjtabwbtynb7 hjvtkbw xfkfut,bc<br />
cbvrdhbdtc f[fcbfst,c7 yfobkfrsf ajhvf8<br />
rfacekbht,bc ghjwtcpt lf vbqt,ekb rfacekt,bc<br />
[fhbc[pt vybidytkjdfy ufdktyfc f[ltyc<br />
yfhxtybc cbyfvt8 uhfyekt,ib cbyfvt eylf<br />
b.jc pjvbthb lf ittcf,fvt,jltc jgnbvfkeh<br />
cblbltc8 uhfyekt,bc .jdtkb cbyfvbcsdbc itb-<br />
’kt,f ithxtekb bmyfc rfacekbht,bc fgfhfnbc<br />
jgnbvfkehb veifj,bc gbhj,t,b8 fvbnjv<br />
yfhxtyb cbyfvbc ufycfpqdhf uhfyekt,ib lf<br />
ityfhxeyt,f jgnbvfkeh pqdht,ib vybidytkjdfybf<br />
cojhb veifj,bcsdbcf lf vfqfkb [fhbc[bc<br />
rfacekt,bc vbqt,bcsdbc8<br />
,eyt,hbdb lf[hbc res[t tojlt,f ae’tcf<br />
lf sfdbceakfl xfvj.hbkb a[dybkbc vbth<br />
ofhvjmvybk ,jhwdc ijhbc res[tc8 lf[hbc<br />
res[bc fhct,j,f pjuflfl lfrfdibht,ekbf<br />
yfobkfrt,c ijhbc a[dybkbc yfobkfrt,c ijhbc<br />
ibyfufyb [f[eybc ’fkt,bc lf rjutpbbc<br />
ufvjdkbyt,fcsfy8 se tctyb vwbhtf lf vfsb<br />
vjmvtlt,bc euekt,tk.jaf itb’kt,f7 vfiby<br />
lf[hbc res[t bpjvt,f v[jkjl a[dybkbc yfobkfrsf<br />
ijhbc [f[eybc ’fkt,bs8 fctsb a[dybkt,b<br />
ghfmnbrekfl [fcbfslt,bfy v[jkjl<br />
ibyfufyb [f[eybc res[bs ~θ` hjvtkbw bcfpqdht,f<br />
rekj[bc rfyjybs vihfkb [f[eybcsdbc<br />
lf a[dybkbcsdbc xfbotht,f5 mg sin θ = μmg cos<br />
θ; cflfw m yfobkfrsf vfcff7 ojyfcojhj,fib<br />
v.ja g 2 cbv’bvbc ’fkbc fxmfht,f5 mg sin θ 2<br />
cbv’bvbc ’fkt,bc itvmvytkb nfyutywbfkehb7<br />
hjvtkbw vbbcohfadbc yfobkfrbc lf-<br />
’dhbcrty5 mg cos θ 2 yfobkfrbc vjcdtyt,bs<br />
vlujvfhtj,fib itvfrfdt,tkb yjhvfkehb itvflutytkb9<br />
Sin θ<br />
μ =<br />
Cosθ<br />
ibyfufyb [f[eybc rjtabwbtynb8<br />
res[tt,b θ lf α hfvltyflvt ufyc[dfdt,ekbf7<br />
dbyfblfy lf[hbc res[t ufybcfpqdht,f<br />
fct se bct vluhflb yfobkfrt,bs7 vfiby hjwf<br />
[f[eybc res[t lfvjrblt,ekbf .dtkf yfobkfrbc<br />
cfiefkj vlt,fhtj,fpt8 sevwf ,eyrthblfy<br />
bltfkehfl afifhb c[tekt,bc xfvjcf.htkfl7<br />
ufhlf ibyfufyb [f[eybc res[bcf vybidytkj,f<br />
fmdc ~cbvidblbc [f[eybc7 chbfkbc [f[e-<br />
@__) otkb<br />
ybc7 rtltkpt [f[eybc` fv ghjwtcib a[dybkbcsdbc<br />
lfvf[fcbfst,tk hbu c[df res[tt,c8 itb-<br />
’kt,f xfbsdfkjc7 hjv bltfkehfl afifhb<br />
c[tekt,bcsdbc α res[bc cblblt f[kjf θcsfy8<br />
vybidytkjdfyfl f[fcbfst,c vfs afifhek<br />
sdbct,t,c8<br />
vbqt,ekb itltut,bc vb[tldbs ~ceh8 !5 w[hbkb<br />
!` uhfyekbht,ekb vfcfkbc vf[fcbfst-<br />
,tksf cblblt vlt,fhtj,c xdtekt,hbd ufvj-<br />
.tyt,ek pqdht,ib8<br />
rfacekt,blfy ,bjkjubehfl fmnbeh ybdsbtht,fsf<br />
ufvjsfdbceakt,f nfhlt,jlf cfmfhsdtkjc<br />
afhvjrjgbbc vbth [ ]8<br />
cfiefkj vfcbc ufycfpqdhbcsdbc ufvj.tyt-<br />
,ekb bmyf 3n.bc yj,fsb4-bc a[dybkbc cecgtypbbs<br />
itdct,ekb @_ rfacekf8<br />
vf[fcbfst,tksf lfcf[tkt,f vf[fcbfst,kbc cblblt<br />
xdtekt,hbdb vfcf<br />
xfcf.htkb vfcf<br />
afifhj,f<br />
ww[[hhbbkkbb !!<br />
uhfyekbht,ekb vfcfkbc<br />
jgnbvfkehb vf[fcbfst,kt,b<br />
yfhxtyb cbyfvt<br />
,eyt,hbdb lf[hbkj,bc res[t<br />
vjmvtlb ybdsbtht,bc itvwdtkj,f<br />
_7*) u/cv #<br />
_7* u/cv #<br />
(7($ cv # /ov<br />
*7# %<br />
$_ O<br />
@7! %<br />
fojydf [lt,jlf ibusfdcblfy ufysfdbceakt,fvlt<br />
lf itvltu8 jhbdt itvs[dtdfib7 .jdtkb<br />
rfacekbc vfcbc uflf[hf cfiefkjcufy ofhvjflutylf<br />
*7% ghjwtync lf )7# ghjwtync7 fye<br />
frvf.jabkt,lf fhct,ek vs[jdyt,c8<br />
ljpbht,bc thsudfhjdyt,bc ufycfpqdhbcfc<br />
fqvjxylf7 hjv uflf[hf cfiefkj itltublfy<br />
.jdtk rfacekfib fh fqtvfnt,jlf !!7#<br />
ghjwtync8 rfacekbc lfikf itbcofdkt,jlf<br />
_7! vjkb/k mkjho.fk,flv;fdf #* uhflec Cpt8<br />
lfikbc lhj fh fqtvfnt,jlf @_ oesc8 vjmvtl<br />
ybdsbtht,fsf rfacekt,blfy ufvjsfdbceakt,bc<br />
ghjwtcib ufv[cytk fhtl ufvjb.tyt,jlf<br />
_7! vjkb/k mkjho.fk,flv;fdfc [cyfhb<br />
lf itlfht,bcsdbc yfnhbfwtnfnbc ,eathekb<br />
[cyfhb8 pH 2 ^7_ lf o.fkb8<br />
vbqt,ekb itltut,bc vb[tldbs ~cehfsb @`<br />
.dtkf cfvbdt itvs[dtdfib ufvjysfdbceakt,bc<br />
[fhbc[b ghfmnbrekfl thsb lf bubdtf lf fqtvfnt,f<br />
*% ghjwtync8 eahj vfqfkbf ufvjysfdbceakt,bc<br />
rbytnbrf _7! vjkb/k mkjho.fk-<br />
,flv;fdbc [cyfhbc itvs[dtdfib7 hfw fb[cyt,f
70<br />
;tkfnbybc rfacekbc uf]bh]dt,bsf lf ufcrljvbs<br />
fv fhtib8<br />
vbqt,ekb itltut,b b’ktdf cfiefkt,fc ufvjdbnfyjs<br />
lfcrdyf rfacekt,blfy ,bjkjubehfl<br />
vjmvtlb ybdsbtht,t,b cfrvfjl rfhub ufojdbc<br />
itcf’kt,kj,fc rezbc fhtib bv itvs[dtdfibw7<br />
hjwf fdflv.jac lfhqdtekb fmdc rezbc<br />
odtyib v;fdbfyj,f8 fvfcsfy thsfl fv sdbct,fsf<br />
vfnfht,tkbf .dtkf bc mfhekb ghtgfhfnt,b7<br />
hjvkbc lfvpflt,fibw bc ufvjb.tyt,f8<br />
vfufkbsfl7 3fgbgekvj4 lf 3fgb/tgfnb4 lf bcbyb<br />
htrjvtylbht,ekb eylf b.jc afhsj cgtmnhbs<br />
ufvj.tyt,bcfsdbc8<br />
rfacekt,ib vjmvtlb ybdsbtht,bc hfjltyj,hbdb<br />
itvwdtkj,bc ufycfpqdhbcsdbc itveifdt,ekb<br />
bmyf itvltub vtsjlbrf8 fs rfacekf<br />
ufysfdbceakt,ekb ibusfdcblfy bojyt,f<br />
±_7___@ u8 cbpecnbs8 hbc itvltu itbhxtdf cby-<br />
]t,b _7@ u8 vfcbs ~pecnb ojyfrb`7 sfdclt,f rjk,ib7<br />
tvfnt,f !__ vk lbcnbkbht,ekb o.fkb<br />
#* lf itfy]qhtdty8 uf[cybc itvltu uffwbdt,ty<br />
@_ uhflecfvlt7 evfnt,ty !_ vk bylbujrfhvbyc<br />
lf nbnhfdty _7_@ vjk/k rfkbevbc gthvfyufyfnbc<br />
[cyfhbs7 jmhjcathb itathbkj-<br />
,bc ofhvjmvyfvlt8 gfhfktkehfl fnfht,ty cfrjynhjkj<br />
wlfc8 vbqt,ekb itltut,b uflfbfyufhbit,f<br />
ths rfacekfib ,bjkjubehfl fmnbeh<br />
ybdsbtht,fpt8<br />
!8 [jcbnfidbkb d8k87 cfhmctkbfyb p8f87 bfdbx<br />
g8f87 [jcbnfidbkb k8d8<br />
Вестник Россииской воении-медицинской<br />
академии 2008, № 3, с. 226.<br />
sadReisod kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>avadebebi<strong>da</strong>n<br />
yvelaze gavrcelebul paTologiad<br />
iTvleba gastroezofaguri refluqsi.<br />
es <strong>da</strong>avadeba SeiZleba ganisazRvros, rogorc<br />
sindromi an <strong>klinikuri</strong> mdgomareoba<br />
ganviTarebuli kuWis wvenis mier saylapavis<br />
lorwovanis <strong>da</strong>zianebis Sedegad.<br />
<strong>klinikuri</strong> niSnebia: gulZmarva, mJave boyini<br />
<strong>da</strong> disfagia (ylapvis gaZneleba).<br />
gastroezofaguri refluqsi –multifaqtoruli<br />
<strong>da</strong>avadebaa. mis ganviTarebas<br />
xels uwyobs Semdegi faqtorebi: samuSao<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
@8 Хоситашвили Л.Б, Хоситашвили В.Л., Явич<br />
П.А., Чудадзе Л.И.<br />
Грузинской хим.ж. 2006, № 1, с.60.<br />
#8 Государственная фармакопея Грузии 2003 г, т.2.<br />
rfacekt,blfy ,bjkjubehfl fmnbeh ybdsbtht,fsf<br />
ufvjysfdbceakt,ekb rbytnbrf8 !8 _7! vjk/k<br />
HCL @8 o.fkb8 #8 ,eathekb [cyfhb PH 6<br />
lhj oest,ib % ufvjodkbkdbc ,eathb PH=6,0<br />
0,1 NHCL H2O<br />
!_ @_7% (7#<br />
!@7%<br />
@_ $)7@ #!7@<br />
#(7^<br />
@% ^)7_ $$7^<br />
%%7^<br />
#_ *_7# ^@7)<br />
^$7#<br />
#% *#7_ *_7#<br />
*@7!<br />
$_ *^7# *@7!<br />
*^7_<br />
$% *(7) *%7)<br />
*^7#<br />
axali antacidi (geviskoni/geviskonforte)<br />
qarTul farmaciul bazarze<br />
m.xurcia n.marinaSvili<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
ceh8 @<br />
ceh8 @<br />
0 0,25 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5<br />
dRis ganavlobaSi sxeulis <strong>da</strong>xrili mdgomareobaSi<br />
yofna (kompiuterTan muSaoba),<br />
Warbi wona, moweva, zogierTi preparatebi<br />
(kalciumis antagonistebi, antiqolinerguli<br />
preparatebi, beta-adrenoblokatorebi<br />
<strong>da</strong> sxv), kvebis Taviseburebebi (cximi, Sokoladi,<br />
yava, alkoholi, cxare sakvebi <strong>da</strong> sxv).<br />
refluqsis ganviTarebis uSaualo mizezs<br />
warmoadgens kuWis (pepsini, marilmJava)<br />
an duodenaluri (naRlis mJavebi, lizolecitini)<br />
wvenis xangrZlivi kontaqti<br />
saylapavis traqtis lorwovan garsTan.<br />
@__) otkb
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 71<br />
Aaseve saxeldeba Semdegi mizezebi: kuWis<br />
kardialuri nawilis Camketi meqanizmis<br />
arasrulyofili funqcionireba; kuWis <strong>da</strong><br />
duodenaluri SigTavsis refluqsi sayalapvSi;<br />
sayalpavis klirensis <strong>da</strong>qveiTeba;<br />
sayalapavis lorwovani garsisi rezistentobis<br />
<strong>da</strong>qveiTeba.<br />
amgvarad, gastroezofaguri refluqsi<br />
aris qronikuli morecidive <strong>da</strong>avadeba, romelic<br />
gamowveulia sayalapavis traqtSi ku-<br />
Wis <strong>da</strong> duodenaluri SigTavsis spontanurad-retrogradulad<br />
ganmeorebebiTi <strong>da</strong>brunebebiT.<br />
rac Tavis mxriv iwveves saylapavis<br />
distaluri nawilis <strong>da</strong>zianebas <strong>da</strong>/an<strong>da</strong> Sesabamisi<br />
simptomebis gaCenas (gulZmarva,<br />
retrosternaluri tkivilebi <strong>da</strong> disfagia).<br />
gastroezofaguri refluqsis <strong>klinikuri</strong><br />
niSnebi didi variabelobiT gamoixateba<br />
<strong>da</strong>wyebuli gulZmarvis erTeuli epizotebiT<br />
<strong>da</strong>mTavrebuli refluqs-ezofagitis<br />
garTulebuli formebiT. Mmagram un<strong>da</strong> aRiniSnos,<br />
rom Civilebis specifiki<strong>da</strong>n gamomdinare<br />
<strong>da</strong>avadebis sawyis stadiaze mimarTva<br />
xdeba ZiriTa<strong>da</strong>d ojaxis eqimebTan, bavSvTa<br />
asakSi ki pediatrebTan. A<br />
amitom am profilis specialitebisTvis<br />
saintereso iqneba gastroezofaguri refluqsis<br />
mkurnalobis sqemebSi CarTuli<br />
axali preparatebis Sesaxeb <strong>info</strong>rmaciis<br />
miwodeba.<br />
gastroezofaguri refluqsis samkurnalod<br />
gastroenterologiaSi tradiciulad<br />
gamoiyeneba preparatebis sami jgufi: protonuli<br />
turbos ingibitorebi, histaminis H2-receptorebis<br />
blokatorebi <strong>da</strong> antacidebi.<br />
pirveli ori jgufis preparatebi zemoqmedeben<br />
ra parietul ujredebze, iwveven marilm-<br />
Javas sekreciis <strong>da</strong>qveiTebas. Aantacidebi ki<br />
moqmedeben ukve kuWis sanaTurSi gamoyofil<br />
mJavaze, aneitraleben mas, iwveven pepsinis <strong>da</strong><br />
kuWis mJavebis adsorbcias, aseve xasiaTdebian<br />
amomfeni anu <strong>da</strong>mcavi moqmedebis meqanizmiT.<br />
antacidebis <strong>klinikuri</strong> moqmedebis<br />
Sedegi gamovlindeba gulZmarvis kupirebiT<br />
<strong>da</strong> iseTi dispefsiuri Civleebis moxsniT<br />
rogoricaa tkivili <strong>da</strong> diskomforti.<br />
dRevandel farmaciul bazarze antacidebis<br />
jgufis mravali preparati aris warmodgenili.<br />
amitom arsebobs kriteriumebi, romlebsac<br />
un<strong>da</strong> akmayofilebdes “idealuri antacidi”.<br />
Ees aris swrafi <strong>da</strong> xangrZlivi<br />
moqmedeba; naRvlis komponenetebis aseve pepsinis<br />
<strong>da</strong> izolecitis adsorbciis unari,<br />
moqmedebis buferuloba (PH-3,0-5,0) “moxsnis”<br />
fenomenis ararseboba, aluminis <strong>da</strong> magniumis<br />
minimaluri absorbcia, kargi organoleptikuri<br />
Tvisebebi, mciredi gerdiTi efeqti.<br />
@__) otkb<br />
yvela am kriteriums akmayofilebs Cven-<br />
Tan axlad, xolo evropaSi bolo 25 wlis<br />
manZilze nomer pirvel antaci<strong>da</strong>d aRiarebuli<br />
inglisuri preparati geviskoni (<strong>da</strong><br />
misi koncentrirebuli forma –geviskon<br />
forte). geviskoni erT mxriv ar axdens gavlenas<br />
kuWSi mimdinare marilmJavas sekreciaze<br />
(anu ar cvlis kuWis normalur fiziologias)<br />
<strong>da</strong> meore mxriv inarCunebs saylapavis<br />
PH>4 farglebSi, rac warmoadgens<br />
erT-erT winapirobas refluqs-ezofagitis<br />
kliniko-endoskopiuri remisiis misaRwevad.<br />
geviskonis moqmedebis ZiriTadi farmakologiuri<br />
efeqti <strong>da</strong>kavSirebulia masSi Semaval<br />
natriumis alginatTan (500mg/1gr).<br />
preparatis kuWis wvenis qlorwyalbadTan<br />
urTierTobis Sedegad warmoqmnis gelis<br />
mWidro bariers, romelic icavs saylpavis<br />
lorwovans pepsinis <strong>da</strong> marilmJavas Semdgomi<br />
zemoqmedebisgan, rac gamoixateba dispepsiuri<br />
<strong>da</strong> tkivilis SegrZnebis SemcirebiT<br />
<strong>da</strong> sruli kupirebiT. swored gelis<br />
mier warmoqmnili e.w. meqanikuri-tivtiva,<br />
uzurnvelyofs kuWSi arsebuli SigTavsis<br />
saylapavSi ukan <strong>da</strong>brunebis procesis ganviTarebis<br />
Sewyvetas. es Tviseba warmoad-
72<br />
<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />
gens geviskonis moqmedis meqanizmis mTavar<br />
faqtors. Aaseve un<strong>da</strong> aRniSnos geviskonis<br />
sistemuri moqmedebis ar arseboba, radgan<br />
misi moqmedebis meqanizmi xasiaTdeba fizikuri<br />
faqtoriT (gansxvavebiT sxva antacidebisgan<br />
romelTa miRebis Semdegac xdeba<br />
aluminis koncentraciis momateba plazmasa<br />
<strong>da</strong> SardSi).<br />
aseve un<strong>da</strong> avRniSnoT. rom rogorc gevikoni<br />
aseve geviskon forte miekuTvneba preparatebis<br />
im jgufs romlebic mowodebulia<br />
Food and Drug Administration USA (FDA) mier<br />
rogorc erTaderTi usafrTxo preparatebis<br />
jgufis warmoadgeneli orsulebsa <strong>da</strong><br />
meZuZur dedebSi. orsulTa 50% mets fizologiuri<br />
procesebi<strong>da</strong>n gamomdinare aReniSnebad<br />
refluqsis <strong>klinikuri</strong> gamovlineba.<br />
geviskoni iniSena aseve pediatriul<br />
praqtikaSi 6 wli<strong>da</strong>n 5-10 ml kvebis Semdeg<br />
<strong>da</strong> Zilis win. maqsimaluri doza dRe-RameSi<br />
40 mg.<br />
geviskon forte 12 wli<strong>da</strong>n -10 ml kvebis<br />
Semdeg <strong>da</strong> Zilis win. maqsimaluri doza<br />
dRe-RameSi 40 mg. aRsaniSnavia rom geviskoni<br />
warmoadgens originals. Mmisi mwarmoebelia<br />
britenuli kompania “Reckit Benckiser<br />
Healtcare, Great Britain.<br />
@__) otkb