17.01.2013 Views

socialuri, ekologiuri da klinikuri pediatria - sppf.info

socialuri, ekologiuri da klinikuri pediatria - sppf.info

socialuri, ekologiuri da klinikuri pediatria - sppf.info

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

saerTaSoriso fondi `msoflio usafrTxoeba <strong>da</strong> bavSvi~.<br />

INTERNACIONAL FUND “THE WORLD SECURITY AND CHILD”<br />

saqarTvelos <strong>socialuri</strong> pediatriis fondi<br />

GEORJIAN SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FUND<br />

samedicino-<strong>socialuri</strong> mecnierebis interkontinentaluri<br />

samedicino-<strong>socialuri</strong> pediatriis seqcia (departamenti)<br />

SOCIAL PEDIATRICS DEPARTAMENT OF INTERKONTINENTAL<br />

ACADEMY OF MEDICAL-SOCIAL SCIENSES (IAMSS)<br />

GEORJIAN NACIONAL CECTION OF EUROSCIENCE<br />

`Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs aqvs ufleba iyos <strong>da</strong>culi~.<br />

“CHILDRENS RIGHTS MUST BE DEFENDENED SINCE EMBRUO”<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong> <strong>da</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

# 11-6-5<br />

SOCIAL, ECOLOGICAL & CLINICAL PEDIATRICS<br />

PEDIATRICS<br />

gamodis eqvs TveSi erTxel<br />

Tbilisi<br />

2009<br />

Tbilisi


;ehyfk 3cjwbfkehb7 trjkjubehb lf<br />

rkbybrehb gtlbfnhbf4 cfhtlfmwbj rjktubbcf<br />

lf cfhtlfmwbj cf,zjc itvflutykj,f<br />

vsfdfhb htlfmnjhb U8 XF{EYFIDBKB<br />

v8 v8 l8 ghjatcjhb7 frfltvbrjcb<br />

cfgfnbj htlfmnjhb ghjatcjhb B8WBWBIDBKB<br />

htlfmnjhbc vjflubkt S8 VBMTKF’T<br />

htlfmnjhbc vjflubkt G8 BVYF’T<br />

lffdflt,fsf rjynhjkbcf lf cfpjufljt,hbdb ]fylfwdbc wtynhbc lbhtmnjhb<br />

htlfmnjhbc vjflubkt K8 RBRYF’T<br />

cfmfhsdtkjc mfksf rjyuhtcbc sfdv]ljvfht<br />

htlfmnjhbc vjflubkt U8 LBLFDF<br />

cfmfhsdtkjc gfsjkju-fyfnjvsf fcjwbfwbbc<br />

utythfkehb vlbdfyb7 v8 v8 l8 ghjatcjhb7 frfltvbrjcb<br />

htlfmnjhbc vjflubkt Y8 }J


VJHXBKF’T F8 ~cflfpqdtdj 3bhfj4`<br />

YFLFHTBIDBKB U8 ~vvr8 /jvtjgfnsf<br />

cfpjufljt,f`<br />

YTVCF’T M8 ~scce ghjatcjhb vvl`<br />

:DFYBF V8 ~ghjatcjhb vvl`<br />

CFV[FHF’T C8 ~vvl ghjatcjhb7<br />

frfltvbrjcb`<br />

:JH:JKBFYB K8 ~cfmfhsdtkjc<br />

gtlbfnhbbc bycnbnenbc<br />

lbhtmnjhb7 ghja8 vvl`<br />

EBABFYB U8 ~scce ghjatcjhb vvl8<br />

frfltvbrjcb`<br />

HFNBFYB [8 ~f,fibc ihjvbc7<br />

]fyvhstkj,bcf lf cjwbfkehb<br />

cfvcf[ehbc eahjcb`<br />

XF{EYFIDBKB R8 ~cfmfhsdtkjc<br />

,fdidsf rfhlbjkjusf rfdibhbc<br />

dbwt-ghtpbltynb7 vvl frfltvbrjcb`<br />

ITYUTKBF H8 ~scce ghjatcjhb7<br />

vvl frfltvbrjcb`<br />

IFMFHFIDBKB P8 ~vtlbwbybc ljmnjhb`<br />

X[FB’T V8 ~vtlbwbybc ljmnjhb`<br />

X{TB”T FD8 ~frfltvbrjcb`<br />

{J}FDFV8 ~scce ghjatcjhb7 vvl`<br />

WBYWF”T Y8 ~fzfhbc htubjybc cjwbfkehb<br />

lf trjkjubehb gtlbfnhbbc rfdibhb`<br />

cfhtlfmwbj rjktubbc vlbdfyb Y8 SJAEHB’T<br />

vtlbwbybc ljmnjhb<br />

CFHTLFMWBJ CF


Dr. Louise-Anne McNutt USA. Professor of Albany Wiversity.<br />

Fabio Rasiro Abenave, Plastic Surceon V.a Savola 72,00/98<br />

Italy Rora F.Abenavoli 6 sriceteain.II<br />

Claudic gaflone Italy.<br />

E-mail: C.gaflone@mac.com. www.Claudiogaflone.com<br />

Jllia m.yemets md. pr. d/ukraina/www.Casho.org.ua<br />

Prof. Dr. Claudia<br />

Head of Department of Bioethics Wiesemann /Germany/ and<br />

Hictory of Medicine University of Coetinger


Internacional fund “The World security and child”<br />

Internacional fund “The World security and child”


6<br />

sarCevi<br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondis pres-relizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />

INFORMATION ABOUT SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12<br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondis XVIII konferencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

pediatr med<strong>da</strong>Ta pirveli kongresis pres-relizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />

samecniero-praqtikuli konferencia `bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa medicina~ . . . . . . . . . . . . . . . . 22<br />

evromecnierebis saqarTvelos erovnulma seqciam muSaoba ganaaxla . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />

evromecnierebis saqarTvelos erovnuli seqciis wesdeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

STOP RUSSIA! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

UNITED STATES-GEORGIA CHARTER ON STRATEGIC PARTNERSHIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

aSS-saqarTvelos qartia strategiuli partniorobis Sesaxeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

bavSvis uflebebis <strong>da</strong>cva pediatriul praqtikaSi-saerTaSoriso <strong>da</strong><br />

erovnuli meqanizmebi saqarTveloSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

neonataluri sefsisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />

wlamde asakis bavSvebSi bronqiolitis diagnostika <strong>da</strong> marTva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />

CHILD AND SECURITY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />

Rare Diseases Management Optimization in Children and adolescents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

medicinis mecniereba <strong>da</strong> aucilebeli gza XXI saukuneSi misi ganviTarebisaken<br />

`Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs iyos <strong>da</strong>culi~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

erTerTi pirveli qarTuli preparatebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

`<strong>da</strong>vbadebulvar, rom viyo mona <strong>da</strong> saqarTvelos medgas uReli~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />

`tyis nobaTis~ axali wamlis formis teqnologiis, recepturis<br />

<strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtizaciis meTodis SemuSaveba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

axali antacidi (geviskoni/geviskonforte) qarTul farmaciul bazarze . . . . . . . . . . . . . . . 70<br />

STATES-GEORGIA<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

PRESS-RELEASE OF SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />

INFORMATION ABOUT SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FOUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12<br />

18TH CONFERENCE OF SOCIAL PEDIATRICS PROTECTION FUND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

PRESS-RELEASE OF THE 1ST CONGRESS OF PEDIATRIC NURSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21<br />

SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE "MEDICINE OF CHILDREN AND ADOLESCENT" . . . . . . . . . . . . . . 22<br />

THE GEORGIAN NATIONAL SECTION OF EUROSCIENCE HAS RESTARTED ITS' WORK . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />

THE RULE OF THE GEORGIAN NATIONAL SECTION OF EUROSCIENCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

STOP RUSSIA! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29<br />

UNITED STATES-GEORGIA CHARTER ON STRATEGIC PARTNERSHIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

THE US-GEORGIA STRATEGIC PARTNERSHIP CHARTER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

THE PROTECTION OF CHILDREN'S RIGHTS IN PEDIATRICS PRACTICE -<br />

INTERNATIONAL AND NATIONAL MECHANISMS IN GEORGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35<br />

NEONATAL SEPSIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40<br />

DIAGNOSTING AND MANAGING BRONCHIOLITIS OF THE NEWBORN CHILDREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45<br />

CHILD AND SECURITY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49<br />

RARE DISEASES MANAGEMENT OPTIMIZATION IN CHILDREN AND ADOLESCENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . 52<br />

SCIENCE OF MEDICINE AND THE NECESSARY PATH LEADING IT TO 21ST CENTURY -<br />

“CHILD HAS THE RIGHT TO BE PROTECTED FROM THE EMBRYO” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54<br />

ONE OF THE 1ST GEORGIAN PREPARATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

“I WAS BORN, TO BE THE SLAVE AND TO STAND MY YOKE IN GEORGIA” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64<br />

“FOREST GIFT” WORKING OUT THE SHAPE TECHNOLOGIES,<br />

PRESCRIPTION AND STANDARDIZATION METHOD OF NEW MEDICINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66<br />

NEW ANTACIDE (GEVISCONE/GEVISCONEFORTE) ON GEORGIAN PHARMACY MARKET . . . . . . . . . . . . . . 70<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 7<br />

@__) otkb


8<br />

aqciebSi monawileoben: gamoCenili<br />

qarTveli pediatrebi. mimdinareobs avadmyofTa<br />

laboratoriuli <strong>da</strong> instrumentuli<br />

kvleva <strong>da</strong> sxva. urigdebaT medikamentebi.<br />

Cautar<strong>da</strong>T ramdenime aTeuli saswrafo<br />

operacia. aTobiT avadmyofs Cautar<strong>da</strong><br />

ufaso gamokvleva <strong>da</strong> mkurnaloba sxva<strong>da</strong>sxva<br />

wamyvan klinikebSi.<br />

07.01.98 - 07.02.99 ww. Tbilisi. gaisinja<br />

9200 bavSvi.<br />

23-24.01.99 w. aRmosavleT saqarTvelo. centri<br />

- q. Telavi. gaisinja 3500-ze meti bavSvi.<br />

12-13-14.02.99 Tbilisi televiziis muSakTaTvis<br />

Ria karis dRe; gaisinja 100-mde bavSvi<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T medikamentebi. de<strong>da</strong>Ta <strong>da</strong> bav-<br />

SvTa sadiagnostiko centrSi <strong>da</strong> agreTve qalaqis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva poliklinikebSi Camoyalib<strong>da</strong><br />

maRalkvalificiur profesor-maswavlebelTa<br />

ufaso konsultaciebi kviraSi erTjer.<br />

qalaqis wamyvan pediatriul klinikebSi<br />

tardeba maRalkvalificiur profesor-maswavlebelTa<br />

ufaso konsultaciebi TveSi<br />

erTjer.<br />

aqciebSi sxva<strong>da</strong>sxva profiliT monawileobdnen:<br />

1. kanisa <strong>da</strong> vensneulebaTa instituti<br />

2. parazitologiis samecniero-kvleviTi<br />

instituti <strong>da</strong> sxv.<br />

<strong>da</strong>wyebulia munisa <strong>da</strong> tilis sawinaaRmdego<br />

profilaqtikuri RonisZiebebi <strong>da</strong><br />

mkurnalobis etapi. aseve <strong>da</strong>rigdeba Sesabamisi<br />

medikamentebi.<br />

<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> <strong>da</strong> gavrcel<strong>da</strong> munisa <strong>da</strong> tilis<br />

sawinaaRmdego Sesabamisi ufaso samaxsovroebi.<br />

12-13-14.03.99 w. eqspedicia foTsa <strong>da</strong> aba-<br />

SaSi.<br />

13.03.99 w. q. foTi. gaisinja 950 bavSvi.<br />

<strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T medikamentebi.<br />

13-14.03.99 w. q. abaSa <strong>da</strong> abaSis raioni (s.<br />

qedisi, s. marani <strong>da</strong> sxv.)<br />

29-30.01.-07-08.99 w. gaisinja 4400 bavSvi, <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T<br />

medikamentebi.<br />

23-24-25.08.99 w. Catar<strong>da</strong> ufaso laboratoriuli<br />

<strong>da</strong> instrumentuli kvleva. q. xobi<br />

<strong>da</strong> q. zugdidi <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T munisa <strong>da</strong> tilis<br />

sawinaaRmdego wamlebi.<br />

04.04.99 w. eqspedicia fasanaurSi kompleqsurad<br />

gaisinja 400ze meti bavSvi.<br />

07.05.99 w. eqspedicia guriis regionSi. q.<br />

lanCxuTi Cautar<strong>da</strong>T ufaso laborato-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis<br />

<strong>da</strong>cvis fondis pres-relizi<br />

riuli <strong>da</strong> instrumentuli kvleva, <strong>da</strong>urig<strong>da</strong>T<br />

medikamentebi.<br />

18.05.99 w. Catar<strong>da</strong> gasinjvebi q. rusTav-<br />

Si (gaisinja 250-ze meti bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong><br />

medikamentebi).<br />

22.06.99 w. Catar<strong>da</strong> gasinjvebi sagarejoSi<br />

(gaisinja 250-ze meti bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong><br />

medikamentebi).<br />

13-14.08.99 w. Coxatauri (gaisinja 1500-mde<br />

bavSvi).<br />

15.08.99 w. baxmaro (gaisinja 2000-ze meti<br />

bavSvi<strong>da</strong>msvenebeli) zRvis doni<strong>da</strong>n 2050 m.<br />

16.08.99 w. eqspedicia ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> baxmaro<strong>da</strong>n<br />

aWaris maRalmTian raionebSi (sul gaisinja<br />

750-ze meti bavSvi) zRvis doni<strong>da</strong>n<br />

2300-2400 m.<br />

17.09.99 w. Catar<strong>da</strong> kompleqsuri gamokvlevebi<br />

Tbilisis upatrono bavSvTa saxlSi.<br />

16.10.99 w. Catar<strong>da</strong> gasinjvebi duSeTSi<br />

(gaisinja 200-mde bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> medikamentebi).<br />

2000 weli<br />

26.02.2000 w. q. gori gaisinja 500-ze meti<br />

bavSvi, <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> medikamentebi.<br />

23.03.2000 w. axalgori. gaisinja 30 bavSvi.<br />

01.04.2000 w. marneulis r-ni sof. weraqvi<br />

gakeT<strong>da</strong> sisxlis saerTo analizi, instrumentuli<br />

gamokvlevebi-eqoskopia, encefalograma<br />

<strong>da</strong> sxva. sul gaisinja 1500 bav-<br />

Svi <strong>da</strong> momvleli.<br />

15.04.2000 w. gurjaani kompleqsuri gasinjvebi,<br />

gaisinja 1200-mde bavSvi <strong>da</strong>rig<strong>da</strong><br />

medikamentebi.<br />

29.04.2000 w. q. rusTavi (kostavas #6) gaisinja<br />

300-mde bavSvi.<br />

05-06-07-2000 w. gasinjulia avWalis koloniis<br />

bavSvebi.<br />

20.07-28.07.2000 w. wyneTis bavSvTa saxlSi<br />

gasinjulia 60 bavSvi.<br />

21-22-23.07.2000 w. abaSis r-ni sof. sakie-<br />

Tisa <strong>da</strong> samtrediis r-nis aRsazrdelTa<br />

skolis bavSvTa gasinjvebi.<br />

7-8.08.2000 w. baxmaro-beSumi gaisinja 1925<br />

bavSvi.<br />

2001 weli<br />

15.03.2001 w. gaisinja <strong>da</strong> kompleqsuri gamokvleva<br />

Cautar<strong>da</strong> rusTavis azotis qarxnis<br />

Tanam- SromelTa bavSvebs.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 9<br />

23.06.2001 w. gaisinja <strong>da</strong> kompleqsuri gamokvleva<br />

Cautar<strong>da</strong> rusTavis azotis qarxnis<br />

Tanam- SromelTa bavSvebs.<br />

14-15-16.09.2001 w. baR<strong>da</strong>dis r-ni sof. sairme,<br />

wiTelxevi, roxi, ”obCa, xani, zegani, saqraula.<br />

gaisinja 2500 bavSvi.<br />

2002 weli<br />

10.03.2002 w. axalgori gaisinja 250 bavSvi.<br />

20.04.2002 w. siRnaRis r-ni gaisinja 450<br />

bavSvi.<br />

23-24-25-26.2002 w. xulo (aWara) sapatriarqosTan<br />

erTad gaisinja 600 bavSvi <strong>da</strong> 100<br />

mozrdili.<br />

27-28-29.06.2002 w. q. Tbilisi 20 - mozrdilTa<br />

poliklinika, 10 - bavSvTa poliklinika,<br />

11 - bavSvTa poliklinika gaisinja 400<br />

bavSvi.<br />

16-17-18-19.07.2002 w. kodoris xeoba (afxazeTi)<br />

gaisinja 250 bavSvi.<br />

3-4-5-6.2002 w. mTa-TuSeTi. diklo, omalo,<br />

Senaqo. gaisinja 200 bavSvi.<br />

2003 weli<br />

5.03.2003 w. samcxe-javaxeTi gaisinja 1250<br />

bavSvi.<br />

17.04.2003 w. werovani gaisinja 450 bavSvi.<br />

20.05.2003 w. borjomi gaisinja 870 bavSvi.<br />

25.06.2003 w. mTa-TuSeTi gaisinja 320 bav-<br />

Svi.<br />

30.07.2003 w. baxmaro gaisinja 630 bavSvi.<br />

20.08.2003 w. zestafoni gaisinja 210 bavSvi.<br />

2008 weli I <strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong> <strong>da</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

7.09.2003 w. zugdidi gaisinja 290 bavSvi.<br />

15.10.2003 w. raWa gaisinja 170 bavSvi.<br />

18.10.2003 w. dmanisi gaisinja 180 bavSvi.<br />

2004 weli<br />

marti-aprili-maisi: kaspi, gurjaani, Telavi,<br />

axmeta, lagodexi, siRnaRi, bodbe, aspinZa,<br />

axalcixe, borjomi, Tbilisi, zestafoni,<br />

xaragauli, WiaTura gaisinja 1728<br />

bavSvi.<br />

10.05.2008 marneuli gaisinja 300 bavSvi.<br />

17.05.2008 duSeTi gaisinja 450 bavSvi.<br />

18.05.2008 axaSeni gaisinja 250 bavSvi.<br />

2005 weli<br />

mrneulis regionSi, gaisinja 700 bavSvi<br />

<strong>da</strong> 800 mozrdili.<br />

18 ivlisi kaspi 450 bavSvi.<br />

8 oqtomberi mcxeTis raioni 300 bavSvi.<br />

14-15-16 oqtomberi lentexi 850 bavSvi <strong>da</strong><br />

200 mozardi.<br />

@__) otkb<br />

2006 weli<br />

2006 wlis 18 Tebervals klinikaSi Catar<strong>da</strong><br />

Ria karis dRe. gaisinja mxatvarTa<br />

kavSiris 20 ojaxi.<br />

martSi Ria karis dRe. gaisinja ltolvilTa<br />

100-ze meti bavSvi.<br />

aprilSi saguramoSi elCebis monawileobiT<br />

Catar<strong>da</strong> aqcia.<br />

31 maiss q. rusTavSi gaisinja 450 bavSvi.<br />

1-2 ivniss Tssu-Si Catar<strong>da</strong> Ria karis<br />

dRe. gaisinja 400 bavSvi.<br />

maT Cautar<strong>da</strong>T konsultacia <strong>da</strong> kliniko<br />

laboratoriuli gamokvlevebi.<br />

9-10 ivniss kaspis raionSi Catar<strong>da</strong> gasvliTi<br />

gasinjvebi. (gaisinja 300 bavSvi.<br />

1 ivliss cxinvalis raionSi omSi monawileTa<br />

500 bavSvi gaisinja. seqtember-oqtomberSi<br />

gaisinja 120 bavSvi.<br />

noemberSi gaisinja JurnalistTa 100-200<br />

ojaxi.<br />

2007 weli<br />

marneuli. ufaso konsultacia Cautar<strong>da</strong><br />

110 bavSvs. gamovlindnen sqolioziT <strong>da</strong>avadebuli<br />

bavSvebi. ga<strong>da</strong>ecaT espanderebi <strong>da</strong><br />

meToduri rekomen<strong>da</strong>ciebi samkurnalo fizkulturis<br />

Sesaxeb.<br />

duSeTi. kansultacia Cautar<strong>da</strong> 280 bavSvs.<br />

axaSeni. kansultacia Cautar<strong>da</strong> 85 bavSvs<br />

2008 weli<br />

1 ivnisi – Ria karis DdRe (gaisinja 200<br />

bavSvi)<br />

2 ivnisi Teddy bear (gaisinja 300 bavSvi)<br />

14 ivnis axmeta (qaqucoba - gaisinja 450<br />

bavSvi, romelTac Cautar<strong>da</strong>T Semdegi gamokvlevebi<br />

muclis Rrus eqoskopia, ekg <strong>da</strong><br />

sxva. <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> Sesabamis medikametebi<br />

27 ivnisi – saqarTvelos seqciis aRdgena<br />

20 agvisto – Stop Russia/ igoeTis aqcia<br />

1 seqtemberi – Stop Russia/ Tbilisi jaWvis<br />

aqcia<br />

4 oqtomberi Ria karis DdRe konsultacia,<br />

gamokvlevebi: muclis Rrus eqoskopia,<br />

ekg <strong>da</strong> sxva. Sedga mxatvrebis <strong>da</strong> xelvnebis<br />

moRvaweebis master-klasi bavSvebisTvis<br />

6 dekemberi bergmanis klinikaSi ufasod<br />

gaisinja 110 bavSvi, romelTac Cautar<strong>da</strong>T<br />

Semdegi gamokvlevebi muclis Rrus eqoskopia,<br />

ekg <strong>da</strong> sxva. <strong>da</strong>rig<strong>da</strong> Sesabamis medikametebi<br />

dRemde aqciebSi sul gasinjulia 87950<br />

bavSvi <strong>da</strong> aTasobiT xanSiSesuli. saqvelmoqmedo<br />

aqciebi grZeldeba.


10<br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondis<br />

mier Catarebulia konferenciebi <strong>da</strong><br />

simpoziumebi:G<br />

I konferencia ~CvenTan erTad irwmune<br />

ukeTesi momavlis realoba~<br />

01.VI.99<br />

II konferencia ~janmrTeli bavSvi -<br />

mSvidobiani kavkasia~<br />

25.XII.99<br />

III konferencia ~dRevandeli ekonomikuri<br />

mimarTulebani <strong>pediatria</strong>Si <strong>da</strong> misi perspeqtiva~<br />

XXI saukunis <strong>pediatria</strong> - invalidobis<br />

profilaqtikis medicinad un<strong>da</strong> iqces.<br />

01.VI.2000<br />

IV konferencia ~Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvis ufleba<br />

un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong>culi~<br />

27.III.2001<br />

Sexvedra saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisSi<br />

~arasrulwlovani <strong>da</strong>mnaSaveebi, maTi uflebebi<br />

<strong>da</strong> realoba~<br />

01.06.2001<br />

V(XIX) konferencia ~miZRvnili bavSvTa<br />

<strong>da</strong>cvis saerTaSoriso dRisadmi~<br />

30.03.99 01.06.2000 01.06.2001<br />

~bavSvTa mkurnaloba XXI saukuneSi~<br />

simpoziumi #1,@#2, #5<br />

23.04.99 01.06.2000<br />

~bavSvTa kveba XXI saukuneSi~ simpoziumi<br />

#1,@#2<br />

20.05.99 01.06.2000<br />

“orTopediuli skola” simpoziumi<br />

#1,@#2<br />

17.12.99<br />

“mukoviscidozis diagnostikisa <strong>da</strong><br />

mkurnalobis sakiTxebi”<br />

01.06.2000<br />

axalgazr<strong>da</strong> pediatrTa XVIII konferencia<br />

28.02.2001 erToblivi samecniero konferencia<br />

~respiratorul <strong>da</strong>avadebaTa Terapiis<br />

aqtualuri sakiTxebi <strong>pediatria</strong>Si~.<br />

01.06.2001 ~Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs<br />

iyos <strong>da</strong>culi~ simpoziumi #1<br />

01.06.2001 ~bavSvi, mozardi <strong>da</strong> ojaxuri Zaladoba~<br />

simpoziumi #1<br />

01.06.2001 ~Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs<br />

iyos <strong>da</strong>culi~<br />

simpoziumi #1<br />

13.02.2002 ~a<strong>da</strong>mianis genomis proeqti~<br />

10.03.2002 axalgori. matonizirebeli sasmeli<br />

~lomisis~ prezentacia.<br />

6.11.2002 saerTaSoriso konferencia Temaze:<br />

“mukoviscidoziT <strong>da</strong> nivTierebaTa<br />

cvlis konstituciuri moSlilobiT <strong>da</strong>ava-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

debulTa samedicino <strong>da</strong> <strong>socialuri</strong> problemebi”.<br />

7.11.2002. saerTaSoriso konferencia Temaze:<br />

“Tan<strong>da</strong>yolili infeqciebis Tanamedrove<br />

apeqtebi”.<br />

4. 04. 2003 pediatriis aqtualuri sakiTxebi.<br />

IX konferencia.<br />

1.06.2003 I internet-konferencia (X samecniero-praqtikuli<br />

konferencia) <strong>socialuri</strong><br />

pediatriis <strong>da</strong>cvis fondi ufasod uSvebs<br />

<strong>da</strong> arigebs gazeTs ~<strong>socialuri</strong> <strong>pediatria</strong>~<br />

<strong>da</strong> Jurnals “<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong>” (Suqdeba <strong>socialuri</strong>,<br />

samedicino, pe<strong>da</strong>gogiuri, fsiqologiuri,<br />

fsiqiatriuli, religiuri <strong>da</strong><br />

sxva aqtualuri <strong>da</strong> problemuri sakiTxebi)<br />

19.12.2003. saqarTvelos bavSvTa kardi<br />

ologTa II kongresi.<br />

1.06.2004. II saerTaSoriso internet-konferencia.<br />

pediatriis aqtualuri sakiTxebi<br />

22.10.2004. konferencia Temaze: ,,pediatriis<br />

aqtualuri sakiTxebi”, romelic eZ-<br />

Rvnebo<strong>da</strong> <strong>socialuri</strong> pediatriis prezidentis,<br />

genetikosis viqtor moroSkinis naTel<br />

xsovnas.<br />

1.06.2005 pediatriis aqtualuri sakiTxebi<br />

XIV konferencia.<br />

9.09.2005 Tbilisi, merioti II saerTaSoriso<br />

konferencia ~janmrTeli bavSvi mSvidobiani<br />

kavkasia~.<br />

1.06.2006. <strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />

fondis XIV konferencia ~pediatriis aqtualuri<br />

sakiTxebi~.<br />

12.12.2006. axalgazr<strong>da</strong> pediatrTa XV<br />

konferencia.<br />

07.12.2007. spdf XVI konferencia. kardiologTa<br />

III kongresi.<br />

2008 weli<br />

2 ivnisi <strong>socialuri</strong> pediatriis XVIII<br />

konferencia<br />

6.10.2008 gorSi gasvliTi simpoziumi _<br />

parlametis jan<strong>da</strong>cvis komiteti (oTar ToiZe)<br />

+ sabWos wevrebi. devnilTa higienis<br />

sakiTxebis mogvareba<br />

07.10.08 konferencia “bavSvis <strong>da</strong> mozardis”<br />

kardiologiuri seqcia (Tbilisi)<br />

20.12.08 <strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />

fondis <strong>da</strong> ESMNS erToblivi me-2 konferencia(Tbilisi)<br />

23.12.08 ESMNS humanitaruli departamentis<br />

konferencia (Tbilisi)<br />

24.12.08 konferencia “rwmena <strong>da</strong> codna”<br />

ilia II-is monawilebiT (Tbilisi)<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 11<br />

@__) otkb


12<br />

Social Pediatrics Protection Found was registered<br />

by Ministry of Justice of Georgia in 9th<br />

October of 1998.<br />

Social Pediatrics Protection of Georgia Found<br />

( SPPF ) has a noble aim: realization of social<br />

pediatrics development programs, such as health<br />

care of mothers, children and adolescents and<br />

protection of their social conditions.<br />

At the Social Pediatrics Protection Found participate<br />

wellknown doctors, professors and publicans,<br />

which do charity acts for healthcare and<br />

social security of Georgian population (priceless<br />

medical examinations, treatment and consultation<br />

).<br />

SPPF will take care for formation of healthy<br />

families, development of healthy generation and<br />

prepare young families for maternity.<br />

Up to<strong>da</strong>y SPPF performed number of charity<br />

acts. 74 000 babies were investigated and got<br />

appropriate recommen<strong>da</strong>tions and medications,<br />

during them, all over the Georgia. There were<br />

done hundreds of operations and got various high<br />

quality medical assistance. These actions were<br />

made in Tbilisi and its outskirts, western and eastern<br />

Georgia. With participation of SPPF leading<br />

pediatric clinics of Tbilisi give gratuitous qualified<br />

care and professors consultations.<br />

The found working were supported by the<br />

number of governmental and non-governmental<br />

medical organizations as in Tbilisi also in various<br />

regions of Georgia, where were created SPPF<br />

local representations (Imereti, Kakheti,<br />

Samegrelo, etc ).<br />

Social Pediatrics Protection Fund has tremendous<br />

experience on holding the great number of<br />

conferences and the fund has carried out 18 conferences<br />

and symposiums on the various subjects.<br />

Every year on the children’s international<br />

defense <strong>da</strong>y Social Pediatrics Protection Fund<br />

holds conference dedicated to this <strong>da</strong>y. On the<br />

conference are discussed actual problems of pediatric<br />

and children rights (01.06.2004, 01.06.2003,<br />

01.06.2002, 01.06.2001, 01.06.2000).<br />

Also were healed conferences on the following<br />

subjects:<br />

- “Enthrall and par enthrall principles of nutrition”<br />

(04.04.2003);<br />

- “Diagnostic and correction of secon<strong>da</strong>ry<br />

immunodeficiency conditions in practical podiatry”<br />

(31.05.2003);<br />

- “Adults` sexual, bio-medical, social and<br />

Psychological aspects”(20.12.3002);<br />

- “Medical and social aspects of mucoviscidosis”<br />

(07.11.2002);<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

INFORMATION ABOUT SOCIAL<br />

PEDIATRICS PROTECTION FOUND<br />

- “Children medical treatment in XXI century”<br />

(01.06.2000);<br />

- “Healthy child peaceful Caucasus”<br />

(01.06.1999);<br />

Organization has held meetings in working<br />

regime with the Public Defender where has been<br />

discussed problems of “Adults` Criminal, their<br />

right and existed reality”. Organization has also<br />

had meetings with the representatives of “Global<br />

March” and with “Caucasus: Ethnic relations,<br />

human rights and geo-policy”.<br />

There were received resolutions during each<br />

conference or symposium, which were published<br />

in the periodicals.<br />

Found has published the first three numbers<br />

of its own newspaper “Social Pediatrics” and it is<br />

preparing for issuing of scientific-popular magazine<br />

“Social Pediatrics”.<br />

Found is planning to continue charity acts in<br />

the different regions of Georgia, organize followed<br />

conferences, realize acute and actual programs<br />

in current Pediatrics. “Pharmaceutical program<br />

GG”, “Children’s nutrition”, “Orthopedic<br />

school and recreation”, “Immunogenetic center”,<br />

“Free perinatologic center”, epidemiological programs<br />

and etc.<br />

The Found specialists developed natural<br />

nutritional adding- “Apivit”, which consists of vitamins<br />

and amminoacids and nonalcoholic drink<br />

“Apophit”as the part of “Children`s nutrition” program<br />

and their serial production will start as soon<br />

as possible. Radio protector “Apiextra”N is developed<br />

under the program “GG” and others.<br />

The Found has patented 37 innovations.<br />

It’s remarkable, that found fulfils tow corporate<br />

programs.<br />

I-In conjunction with UNICEFF, “Children and<br />

adolescents social- psychological and medicalprevention<br />

measures in the penitential organizations<br />

of Georgia”.<br />

II- In conjunction with the Georgian Military<br />

Found , “The program for medical – prevention and<br />

social rehabilitation of the soldiers families, which<br />

has dead during the last civil war in Georgia”.<br />

Our found considers it will be very important to<br />

continue this program and get it early<br />

(we are looking for new participators in this<br />

program ).<br />

Social Pediatrics Protection Found continues<br />

working on the basis of its IV conference resolutions,<br />

where we can read:<br />

“Let Social Pediatrics Protection Found continues<br />

working as NGO, which fights for a better<br />

childhood in Georgia and takes as it’s priority<br />

fields the following:<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 13<br />

- Children and adolescents health care;<br />

- Fighting against poverty and uneducatness<br />

in Georgian children.<br />

Depending on the current realities in the<br />

country SPPF carries its activity in the three following<br />

directions:<br />

- the first and the priority direction is implementation<br />

of the humanitarian and charitable program<br />

under the motto: “Children’s Rights Must<br />

Be Defended Since Embryo”.<br />

- the second direction is the industrial and<br />

commercial activity to gain profit for the fund<br />

development and implementation of the priority<br />

direction;<br />

- the third direction also serves the first one,<br />

that is establishment of contacts and relations<br />

with international humanitarian and charitable<br />

organizations and private persons and receiving<br />

the material and technical aid.<br />

Out of the above-mentioned directions we<br />

would like to mark out those main programs<br />

implemented by the Fund:<br />

1. SPPF humanitarian and charitable programs:<br />

1.1. Diet for children under 7 years containing<br />

the bioactive food supplements enriched with<br />

various components (vitamins, minerals and<br />

aminoacids) at Tbilisi medical institutions.<br />

The annual budget of the program in average<br />

totals 250000 USD. The program has operated<br />

since 2000 . Initially, the Government of Georgia<br />

allocated 240000 USD for this program for three<br />

years. Out of this amount the Fund received only<br />

40000 USD. The remained amount was sought by<br />

the Fund itself in order not to suspend the<br />

Program implementation.<br />

1.2. Since 2000 SPPF together with UNICEF<br />

has implemented the Program of Social-<br />

Psychological, Medical- Prophylactic and<br />

Rehabilitation Measures for Children and<br />

Teenagers at Penitentiary Institutions.<br />

The program budget was foreseen at 500000 USD,<br />

where only 5000 USD have been received, whereupon<br />

the program has been implemented slowly.<br />

1.3. For the lack of funds such actual and significant<br />

programs as mentioned below are not<br />

implemented, those are:<br />

- Program of Diet containing products<br />

enriched with various components and bioactive<br />

food supplements for children in Tbilisi families<br />

having many children and for children under 3<br />

years at Tbilisi medical institutions;<br />

- Programs of medical and prophylactic treatment<br />

and immune- and resort rehabilitation of<br />

particularly vulnerable children and citizens;<br />

- Program of social, medical and prophylactic<br />

and rehabilitation measures for children and<br />

teenagers of mountain regions, etc.<br />

Together with the National Red Cross Society<br />

of Georgia SPPF implements on the territory of<br />

@__) otkb<br />

the country the program of prophylaxis and early<br />

medical rehabilitation activities of narcological<br />

diseases in children. This program requires<br />

550000 USD.<br />

Implementation of all humanitarian and charitable<br />

programs of SPPF requires the financial and<br />

material and technical aid in the total amount of<br />

some 2 million USD. The sum will be spent to purchase<br />

of medical preparations, equipment, materials<br />

required for research and natural food supplements<br />

provided by the program, training of<br />

personnel etc.<br />

2. Industrial and Commercial Activity of SPPF:<br />

The Fund has carried out many research and<br />

development works in production of hygienic<br />

remedies, food products, food supplements and<br />

medications from eco-friendly natural plant base<br />

resulted in creation and patenting of food supplement<br />

APINIT enriched with vitamins, minerals and<br />

aminoacids, baby food Tserodena, natural soft<br />

drink Iveriuli, polypeptides complex GA-40, medical<br />

orthopedic things, new high-effective methods<br />

of diagnostics, treatment and rehabilitation<br />

etc. At present the Fund with own means manufactures<br />

the above mentioned products in small<br />

amounts.<br />

The working program of development of SPPF<br />

aims to extend manufacturing of those products,<br />

that requires creation of new productive capacities.<br />

As the monitoring has shown the market of<br />

this product is not limited by the territory of<br />

Georgia only.<br />

Manufacturing, marketing and sales of those<br />

products require investments in amount of 5-10<br />

million USD with the payback period of 5 years.<br />

SPPF program provides development of the<br />

existing Medical and Prophylactic Treatment and<br />

Immunorehabilitation Center on the commercial<br />

principles. The branches of this Center are established<br />

in all regions of Georgia. The project<br />

requires some 10 million USD with the payback<br />

period of 10 years.<br />

Taking into consideration the unique natural<br />

conditions of Georgia resulted in the availability<br />

of various resort areas, SPPF program<br />

foresees creation of up-to-<strong>da</strong>te medical and<br />

recreation centers in those areas, the so called<br />

Beauty and Health Farms which are very popular<br />

in the Western countries. According to the<br />

preliminary estimates the project cost will be<br />

20-30 million USD with the payback period of<br />

10 years.<br />

Indeed, it is impossible to seek in Georgia the<br />

funds required for implementation of the abovementioned<br />

projects. So we are to seek donors for<br />

sponsorship in implementation of the humanitarian<br />

and charitable programs and investors - for<br />

financing of industrial and commercial activity of<br />

the Fund.


14<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

ÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÃÀ ÀÒÀÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀÐÀÔÒÉÀÒØÏÓ ÈÀÍÀÃÂÏÌÉÈ<br />

ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓáÅÀÃÀÓáÅÀ ÒÄÂÉÏÍÄÁÛÉ: ÆÖÂÃÉÃÉ, áÖËÏ, áÄËÅÀÜÀÖÒÉ, ØÄÃÀ, ËÀÍÜáÖÈÉ, ÏÆÖÒÂÄÈÉ,<br />

ÉÍÂÉÒÉ, ÌÀÒÍÄÖËÉÓ, ËÄÍÔÄáÉÓ, ÃÌÀÍÉÓÉÓ ÒÀÉÏÍÄÁÛÉ – ÜÀÔÀÒÃÀ ÓÀØÅÄËÌÏØÌÄÃÏ ÀØÝÉÄÁÉ, ÓÀÃÀÝ<br />

ÂÀÉÓÉÍãÀ, ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÊÅÀËÉ×ÉÝÉÖÒÉ ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ ÊÏÍÓÖËÔÀÝÉÀ ÂÀÄßÉÀ ÃÀ ÌÄÃÉÊÀÌÄÍÔÄÁÉ<br />

ÃÀÖÒÉÂÃÀ 5600 ÁÀÅÛÅÓ ÃÀ 1000-ÆÄ ÌÄÔ ÌÏÆÀÒÃÓ.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 15<br />

@__) otkb<br />

CFMDTKVJMVTLJ FMWBF VFHYTEKIB !)86 68 @__% O8 2 !_8|8@__(<br />

CFMDTKVJMVTLJ FMWBF KTYNT{IB<br />

!_8|8@__(<br />

2006 ßËÉÓ 20 ÌÀÉÓÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀ ÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÓ ÐÀÔÒÏÍÀÑÉÈ ÓÀ ÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ<br />

ÌÄÖÙËÉÓ ØÀËÁÀÔÏÍ ÏËÉÊÏ ÁÄÑÖÀÛÅÉËÉÓÀ ÃÀ ÓÀÂÀÒÄÏ ÓÀØÌÄÈÀ ÌÉÍÉÓÔÒÉÓ ÈÀÍÀÛÄÌßÉÓ ËÉÊÀ ÃÏËÉÞÉÓ<br />

áÄËÛÄßÚÏÁÉÈ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖË ÊËÉÍÉÊÀÛÉ ÂÀÉÓÉÍãÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÊËÉÍÉÊÏ-ËÀÁÏÒÀÔÏÒÉÖËÉ<br />

ÂÀÌÏÊÅËÄÅÄÁÉ ÜÀÖÔÀÒÃÀ ÓÀÂÖÒÀÌÏÓ ÀÓÈÌÉÈ ÃÀÀÅÀÃÄÁÖË ÁÀÅÛÅÈÀ ÐÀÍÓÉÏÍÀÔÉÓ 28 ÁÀÅÛÅÓ. 9-10 ÉÅÍÉÓÓ<br />

ÊÀÓÐÛÉ ÉÅÀÍÄ ãÀÅÀáÉÛÅÉËÉÓ 110 ßËÉÓÈÀÅÉÓÀÃÌÉ ÌÉÞÙÅÍÉË ÙÏÍÉÓÞÉÄÁÀÛÉ ÂÀÉÓÉÍãÀ 250-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÉ. ÏØÔÏÌÁÄÒ-<br />

ÍÏÄÌÁÒÉÓ ÈÅÄÛÉ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖË ÊËÉÍÉÊÀÛÉ ÌÏßÚÏÁÉË ÀØÝÉÄÁÛÉ<br />

(ÙÉÀ ÊÀÒÉÓ ÃÙÄÄÁÉ: ÌáÀÔÅÀÒÈÀ ÊÀÅÛÉÒÉÓ, ÅÄÔÄÒÀÍÈÀ ÃÄÐÀÒÔÀÌÄÍÔÉÓ, ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÔÄËÄÅÉÆÉÉÓ<br />

ÈÀÍÀÌÛÒÏÌÄËÈÀ ÁÀÅÛÅÄÁÉ) ÂÀÉÓÉÍãÀ 700-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÉ.


16<br />

2006 ßËÉÓ 1 ÉÅËÉÓÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ<br />

ÐÀÒËÀÌÄÍÔÉÓ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓÀ ÃÀ ÓÏ-<br />

ÝÉÀËÖÒÉ ÃÀÝÅÉÓ ÊÏÌÉÔÄÔÉÓ ÌÉÄÒ ÝáÉ-<br />

ÍÅÀËÉÓ ÒÄÂÉÏÍÛÉ ÏÒÂÀÍÉÆÄÁÖË ÀØÝÉ-<br />

ÀÛÉ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÓÀáÄËÏÁÉÓ ÐÄÃÉÀ-<br />

ÔÒÉÖËÉ ÊËÉÍÉÊÉÓ ÄØÉÌÄÁÉÓ ÌÉÄÒ (ÊËÉ-<br />

ÍÉÊÉÓ ÃÉÒÄØÔÏÒÉ ÃÏÝ. Ã. ×ÒÖÉÞÄ,<br />

ÐÒÏ×. É. ÝÉÝÉÛÅÉËÉ, ÐÒÏ×. Â. ÜÀáÖ-<br />

ÍÀÛÅÉËÉ, ÄØÉÌÄÁÉ: Ì. ÉÏÓÄËÉÀÍÉ, È.<br />

ÌÉØÄËÀÞÄ, Å. ÌÀËÀÛáÉÀ, Ì. ÍÀÍÏÁÀÛÅÉËÉ,<br />

Æ. ÆÀÒÍÀÞÄ, Ø. ÍÄ×ÀÒÉÞÄ, Â. ÀÒÅÄËÀÞÄ)<br />

ÂÀÉÓÉÍãÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ<br />

ÃÀáÌÀÒÄÁÀ ÂÀÄßÉÀ 500-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÓ. 2006-<br />

2007 ßËÄÁÛÉ ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÓÀáÄ-<br />

ËÏÁÉÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖË ÊËÉÍÉÊÀÛÉ ÓáÅÀ-<br />

ÃÀÓáÅÀ ÓÀØÅÄËÌÏØÌÄÃÏ ÀØÝÉÄÁÛÉ ÂÀÉÓÉ-<br />

ÍãÀ 2000-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÉ.<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 17<br />

saqvelmoqmedo aqcia yvarelSi, romelic mieZRvna didi qarTveli mwerlisa <strong>da</strong><br />

sazogado moRvawis saqarTvelos sulieri mamis, ilia WavWavaZis <strong>da</strong>badebis<br />

170 wlisTavs. 9.06.2007<br />

@__) otkb<br />

CFMDTKVJMVTLJ FMWBF HECSFDIB !)86 68 @__% O8 2 !_8|8@__(


18<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

CFMDTKVJMVTLJ FMWBF VFHYTEKIB !)86 68 @__% O8 2 !_8|8@__(<br />

ÈÓÓÖ Â. ÑÅÀÍÉÀÓ ÓÀáÄËÏÁÉÓ ÐÄÃÉÀÔÒÉÖËÉ ÊËÉÍÉÊÉÓ ÄØÉÌÄÁÉÓ ÌÉÄÒ<br />

(ÊËÉÍÉÊÉÓ ÃÉÒÄØÔÏÒÉ ÃÏÝ. Ã. ×ÒÖÉÞÄ, ÐÒÏ×. É. ÝÉÝÉÛÅÉËÉ, ÐÒÏ×. Â. ÜÀáÖÍÀÛÅÉËÉ, ÄØÉÌÄÁÉ:<br />

È. ÌÉØÄËÀÞÄ, Å. ÌÀËÀÛáÉÀ, Ì. ÍÀÍÏÁÀÛÅÉËÉ, Æ. ÆÀÒÍÀÞÄ, Ø. ÍÄ×ÀÒÉÞÄ, Â. ÀÒÅÄËÀÞÄ) ÂÀÉÓÉÍãÀ ÃÀ<br />

ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ ÃÀáÌÀÒÄÁÀ ÂÀÄßÉÀ 150-ÌÃÄ ÁÀÅÛÅÓ.<br />

Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis teritoriaze 2008 wlis 2 ivniss<br />

moewyo bavSvTa karavi (Teddy Veuz Hospital), romelSic monawileoba miiRes<br />

universitetis studentebma.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 19<br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />

fondis XVIII konferencia<br />

2008 wlis 1.06<br />

Tbilisis saxelmwifo<br />

samedicino<br />

universitetis wi-<br />

Tel <strong>da</strong>rbazSi Catar<strong>da</strong><br />

<strong>socialuri</strong><br />

pediatriis <strong>da</strong>cvis<br />

fondis XVIII<br />

konferencia Temaze<br />

‘bavSvTa usafrTxoebamecnierebis<br />

gziT~ _ ‘pediatriisaqtualuri<br />

sakiTxebi~.<br />

konferencia gaxsna saerTaSoriso<br />

fondis<br />

‘msoflio usafrTxoeba <strong>da</strong><br />

bavSvi~ prezidentma akademikosma<br />

g CaxunaSvilma,<br />

romelmac ilaparaka Tanamedrove<br />

epoqaSi bavSvTa<br />

usafrTxoebasa <strong>da</strong> janmr-<br />

Telobis Sesaxeb.<br />

konferenciis Tavmjdomareebi:<br />

akademikosi g. CaxunaSvili,<br />

a. kvezereli-kopaZe,<br />

r. kutubiZe, a. CxeiZe, i.<br />

doliZe, k. CaxunaSvili, med.<br />

doqtori d. tabucaZe, n.<br />

TofuriZe, n. badriaSvili,<br />

n. jobava.<br />

@__) otkb<br />

konferenciaze saintereso<br />

moxsenebebiT gamovidnen<br />

respublikis cnobili<br />

mecnierebi <strong>da</strong> klinicistebi.<br />

sportsmen bavSvTa gulsisxlZarRvTa<br />

sistemis<br />

<strong>da</strong>xasiaTeba <strong>da</strong> misi organizmis<br />

susti rgolebis<br />

drouli prevenciuli RonisZiebebis<br />

gatarebis gzebi<br />

_ akademikosi g. CaxunaSvili,<br />

akademikosi k. CaxunaSvili,<br />

m.d. n. jobava.<br />

apihepati, rogorc efeq-<br />

turi hepatoproteqtoris<br />

gamoyeneba bavSvTa asakSi<br />

_ m.d. n. TofuriZe, c. jeliZe.<br />

cxelebisa <strong>da</strong> tkivilis<br />

mkurnaloba bavSvebSi _<br />

prof. n. uberi, m.d. e. uberi.<br />

kanisa <strong>da</strong> sasunTqi sistemis<br />

<strong>da</strong>avadebani, prevencia<br />

<strong>da</strong> mkurnaloba (akva<br />

marisi) _ T. gigauri.<br />

Clinical Study Desings, — G.<br />

Kamkamidze. M. Butsashvili,<br />

Louise-Anna McNutt. International<br />

Scool Public Health, TSMU and<br />

Albany Scool of Public Health, State<br />

University of New York..<br />

Eu YEACH _ mozardTa<br />

medicinis swavlebis saer-<br />

TaSoriso programa _ m.d.<br />

profesori y. faRava.<br />

sortsmen bavSvTa kvebis<br />

principebi _ S. zarnaZe,<br />

m.d. i. zarnaZe.<br />

kreonisa <strong>da</strong> dufalakis<br />

gamoyeneba malabsorbciis<br />

sindromis kompleqsur<br />

mkurnalobaSi _ m.d. n. badriaSvili,<br />

m.d. m. giorgobiani,<br />

m. omaraSvili, m. geTiaSvili.<br />

perioduli cxelebiT<br />

mimdinare <strong>da</strong>avadebani<br />

bavSvTa revmatologiaSi<br />

_<br />

m.d. ioseliani, m.d.<br />

Selia.<br />

antibiotikebis<br />

gamoyeneba bavSvTa<br />

ambulatoriul<br />

praqtikaSi _<br />

prof. n. uberi, m.d.<br />

e. uberi.<br />

apipulmos roli<br />

sasunTqi sistemisgaxangrZlivebuli<br />

<strong>da</strong> qroni


20<br />

kuli paTologiebisreabilitaciaSi<br />

_ m.d. n.<br />

TofuriZe.<br />

memkvidruli<br />

hemolizuri<br />

anemiebis mkurnalobisTanamedroveaspeqtebi<br />

_ prof a.<br />

kvezereli-kopa-<br />

Ze, prof. m. kvezereli,<br />

m.d. z.<br />

mTvareliZe, T.<br />

dev<strong>da</strong>riani.<br />

Antibiotic treatment in newboms,<br />

— Irma Korinteli, jayahar<br />

Appukattan Mayank Sharma<br />

(India—Georgia).<br />

mSobelTa depriovaciis<br />

<strong>da</strong> anemiis roli neirofsiqologiuri<br />

ganviTarebis<br />

Taviseburebebze Cvili <strong>da</strong><br />

adreuli asakis bavSvebSi<br />

_ m.d. T. RonRaZe, q. maTiaSvili,<br />

mdd n. manjaviZe, T.<br />

JorJoliani.<br />

neirosonografiuli Taviseburebani<br />

dRenaklul<br />

axalSobilebSi _ m.d. i.<br />

korinTeli, z. zarnaZe, n.<br />

Todua, m. korinTeli.<br />

Shepatits B Vaccine Coverage<br />

and Attitudes about Vaccination<br />

among Health Care Workers in the<br />

Repaublic of Georgia — Louise-<br />

Anna McNutt, N. Tofuridze.<br />

wamlismieri RviZlis<br />

<strong>da</strong>avadebani _ iv.javaxiSvilis<br />

sax Tsu prof. asist.<br />

r. jaSi<br />

konferenciis monawileebs<br />

misasalmebeli sityviT<br />

mimarTa niuiorkis saxelm-<br />

wifo samedicino<br />

universitetis jan<strong>da</strong>cvis<br />

skolis<br />

profesorma Dr<br />

Louise-Anna McNutt,<br />

romelic monawileobssazogadoebrivi<br />

jan<strong>da</strong>cvis skola_samagistro<br />

programis saswavlo<br />

procesSi. man<br />

survili gamoTqva<br />

niuiorkis saxelmwifo<br />

samedicino<br />

universitetis <strong>da</strong><br />

Tbilisis saxelmwi-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

fo samedicino universitetis<br />

TanamSromlobis ganmtkicebis<br />

Sesaxeb.. gansakuTrebuli<br />

interesi gamoavlina<br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis<br />

<strong>da</strong>cvis fondis saqvelmoqmedi<br />

aqciebis Sesaxeb. profesorma<br />

Dr Louise-Anna McNutt-ma<br />

samaxsovro saCuqrebi ga<strong>da</strong>sca<br />

<strong>socialuri</strong> pediatriis<br />

<strong>da</strong>cvis fondis prezidents<br />

profesor g. CaxunaSvils.<br />

konferenciaze sityviT<br />

gamovidnen <strong>da</strong> konferenciis<br />

muSaoba Seafasesprofesorebma<br />

_ g. CaxunaSvilma,<br />

a. kvezereli-kopaZem,<br />

r. kutubiZem, i.<br />

CxeiZem, i. doli-<br />

Zem. medicinis<br />

doqtorebma _ d.<br />

tabucaZem, n. TofuriZem,<br />

n. badriaSvilma,<br />

n.<br />

jobavam.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 21<br />

pediatr med<strong>da</strong>Ta pirveli<br />

kongresis pres-relizi<br />

2008 wlis 1/VI Tbilisis saxelmwifo<br />

samedicino universitetis cisfer <strong>da</strong>rbazSi<br />

Sedga saqarTvelos pediatr med<strong>da</strong>-<br />

Ta pirveli kongresi, romelic mieZRvna<br />

bavSvTa <strong>da</strong>cvis saerTaSoriso dRes.<br />

sxdomas Tavmjdomareob<strong>da</strong> qalbatoni n.<br />

yavelaSvili.<br />

konferencias eswrebodnen bavSvTa samedicino-samkurnalo<br />

<strong>da</strong>wesebulebebis<br />

TanamSromlebi.<br />

gakeT<strong>da</strong> Semdegi saxis moxsenebebi:<br />

1. bavSvTa fsiqomotoruli ganviTareba<br />

_ momxs: ana razmaZe; xelmZRvaneli m.d.<br />

prof. asistenti i. manjaviZe<br />

2. Rebinebisa <strong>da</strong> wamoqafebis sindromi<br />

_ momxs: ia abuaSvili; xelmZRvaneli m.d.<br />

prof. asistenti i. manjaviZe<br />

@__) otkb<br />

3. ganviTarebis Tan<strong>da</strong>yolili mankebi _<br />

momxs; medea monaseliZe; xelmZRvaneli<br />

m.d. T. RonRaZe<br />

4. bavSvobis asakis periodebi _ momxs:<br />

qeTi SariqaZe; xelmZRvaneli m.d. prof.<br />

asistenti i. manjaviZe<br />

5. kvebiTi alergia bavSvTa asakSi _<br />

momxs; <strong>da</strong>rejan zukakiSvili; xelmZRvaneli<br />

m.d. T. RonRaZe<br />

6. diareis <strong>klinikuri</strong> niSnebi <strong>da</strong> marTvis<br />

ZiriTadi principebi bavSvTa asakSi _<br />

momxs; <strong>da</strong>li tabliaSvili; xelmZRvaneli<br />

m.d. T. RonRaZe<br />

7. Tan<strong>da</strong>yolili anomaliebi (tuCisa <strong>da</strong><br />

sasis napralebi) _ momxs; asmaTi jabauri;<br />

xelmZRvaneli n. xvedeliani<br />

kongresze sityviT gamovidnen <strong>da</strong> kongresis<br />

muSaoba Seafases profesorebma _ g.<br />

CaxunaSvilma, a. kvezereli-kopaZem. maT aRniSnes,<br />

rom Seiqmna mniSvnelovani precendenti<br />

samedicino sferoSi <strong>da</strong> saWiroa<br />

aseTi kongresebis mxar<strong>da</strong>Wera.<br />

miiRes rezolucia eqTnebis kongresebis<br />

Catarebas mieces farTo mxar<strong>da</strong>Wera<br />

eqimTa sazogadoebis mxri<strong>da</strong>n. igi xels<br />

Seuwyobs eqTanTa kadrebis Teoriuli<br />

codnisa <strong>da</strong> praqtikuli muSaobis xarisxis<br />

gaumjobesebas.


22<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

samecniero-praqtikuli konferencia<br />

`bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa medicina~<br />

Tbilisis saxelmwifo samedicino<br />

universitetis, bav-<br />

SvTa <strong>da</strong> mozardTa medicinis<br />

mimarTulebis, i. faRavas<br />

saxelobis pediatriis samecniero-kvleviTiinstitutis,<br />

bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />

jan<strong>da</strong>cvis asociaciis, saqarTvelos<br />

pediatrTa asociaciisa<br />

<strong>da</strong> fondi “sijansaRis”<br />

mier.<br />

konferenciis mxar<strong>da</strong>mWerebi:<br />

AVERSI, Humana, Glaxo-<br />

SmithKline, NYCOMED, SERVI-<br />

ER, ABC Pharmacia, PLIVa.<br />

konferenciis sapatio<br />

prezidenti - Tbilisis saxelmwifo<br />

samedicino universitetis<br />

reqtori g. menabde<br />

konferenciis prezidenti<br />

- y. faRava<br />

saorganizacio komitetis<br />

wevrebi: z. boxua, n. gelaZe,<br />

a. kvezereli-kopaZe, i. korin-<br />

Teli, n. manjaviZe, l. JorJoliani,<br />

n. uberi, n. umikaSvili,<br />

i. favleniSvili, c. farulava,<br />

d. fruiZe, n. fruiZe,<br />

r. qarselaZe, T. yuraSvili,<br />

g. CaxunaSvili, d. WavWaniZe<br />

samdivno: g. abaSiZe, q. be-<br />

riZe, i. korinTeli, m. wulaia.<br />

konferenciia gaxsna Tbilisis<br />

saxelmwifo samedicino<br />

universitetis reqtorma<br />

g. menabdem.<br />

konferenciis muSaobaSi<br />

monawileoba miiRes saqarTvelos<br />

parlamentis wevrma<br />

profesorma o. ToiZem, Sromis<br />

janmrTelobisa <strong>da</strong> <strong>socialuri</strong><br />

<strong>da</strong>cvis ministris<br />

moadgilem Fn.fruiZem agreTve,<br />

200-ze metma eqimma, rezidentma<br />

(maT Soris orma<br />

ucxoelma). konferenciis<br />

monawileebi iyvnen Tbilissa<br />

<strong>da</strong> sxva qalaqebi<strong>da</strong>n<br />

(rusTavi, quTaisi, baTumi).<br />

aseve, saqarTvelos raionebi<strong>da</strong>n<br />

(gori, kaspi, Telavi,<br />

gurjaani, sagarejo, duSeTibarisaxo<strong>da</strong>n,<br />

xulo, martvili,<br />

zugdidi, marneuli, zestafoni).<br />

naCvenebi iqna videomasala<br />

didi mecnieris irakli<br />

faRavas pe<strong>da</strong>gogiuri, samecniero<br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> saqmianobis<br />

Sesaxeb. mogonebebiT<br />

gamovidnen: prof. n,manjavi-<br />

Ze, prof. i.ciciSvili, prof,<br />

a,kvezereli –kopaZe saqarTvelos<br />

<strong>da</strong>msaxurebuli eqimi<br />

n.umikaSvili.<br />

plenarul sxdomebze yuradReba<br />

iqna gamaxvilebuli<br />

im Tanamedrove gamowvevebze,<br />

romlebic dReisaTvis<br />

aqtualuria bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />

medicinaSi. konkretulad:<br />

y. faRava “<strong>pediatria</strong> –<br />

Tanamedrove gamowvevebi”<br />

p. imnaZe, l. baidoSvili,<br />

l. jabiZe – imunizaciis erovnuli<br />

kalen<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> misi<br />

ganviTarebis perspeqtivebi<br />

l. JorJoliani- qarTuli<br />

samecniero pediatriis miRwevebi<br />

ukanaskneli oci<br />

wlis ganmavlobaSi<br />

z. boxua – bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />

jan<strong>da</strong>cva saqarTveloSi:<br />

amJamindeli mdgomareoba<br />

<strong>da</strong> samomavlo perspeqtivebi<br />

_<br />

i. favleniSvili – pediatrTa<br />

profesiuli momzadeba<br />

<strong>da</strong> misi ganviTarebis<br />

perspeqtivebi saqarTvelo-<br />

Si –<br />

konferenciis Tematika<br />

iyo mravalferovani, aqcenti<br />

gakeTebul iqna praqtikuli<br />

xasiaTis klinikur rekomen<strong>da</strong>ciebze<br />

konferenciis msvlelobisas<br />

muSaob<strong>da</strong> Semdegi simpoziumebi:<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 23<br />

pediatriuli gastroenterologia<br />

<strong>da</strong> nutriciologia<br />

(Tavmjdomareebi: n.<br />

manjaviZe, T. tonia, c. farulava)<br />

pediatriuli kardiologiis<br />

aqtualuri sakiTxebi<br />

– (Tavmjdomareebi<br />

n. <strong>da</strong>fqviaSvili, g. CaxunaSvili)<br />

respiraciuli <strong>da</strong>avadebebis<br />

marTva (Tavmjdomareebi:<br />

n. uberi, m. wulukiZe, z. JRenti,<br />

i. CxaiZe)<br />

gaxangrZlivebuli neonataluri<br />

siyviTlis mizeze-<br />

evromecniereba (mecnierebisa<br />

<strong>da</strong> teqnologiebis xelSemwyobi<br />

pan-evropuli asociacia)<br />

<strong>da</strong>fuZn<strong>da</strong> 1997 wels<br />

strasburgSi (safrangeTi).<br />

asociacia aris arasamTavrobo,<br />

samecniero <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

organizacia. asociaciis<br />

partniori organizaciebia:<br />

evrokomisia, evropis mecnierebis<br />

fondi,evropis samecniero<br />

sazogadoebebi <strong>da</strong> a.S.<br />

evromecnierebis amJamindeli<br />

prezidentia b-ni erik<br />

ban<strong>da</strong>, generaluri mdivani _<br />

prof. raimond zelci.<br />

evromecnierebis sakontaqto<br />

monacemebi:<br />

Contact details of Eoroscience:<br />

8, rue des Ecrivains<br />

F-67000 Strasbourg<br />

France<br />

Tel.: + 33 3 88 24 11 50<br />

Fax: + 33 3 88 24 75 56<br />

www: http://www.euroscience.org<br />

E-mail: office@euroscience.org<br />

Cvens Sesaxeb<br />

evromecnierebis saqarTvelos<br />

erovnuli seqcia (SemdegSi<br />

_ “seqcia”) aris arasam-<br />

@__) otkb<br />

bi <strong>da</strong> misi marTva (Tavmjdomareebi:<br />

a. kvezereli-kopaZe,<br />

q. nemsaZe)<br />

pediatiuli epileptologiis<br />

aqtualuri sakiTxebi<br />

(Tavmjdomareebi: n. gelaZe, g.<br />

natriaSvili )<br />

mozardTa medicinis aqtualuri<br />

sakiTxebi (Tavmjdomareebi:<br />

m.gordelaZe, q.<br />

gogberaSvili)<br />

alergiuli <strong>da</strong>avadebebi<br />

(Tavmjdomareebi: l. JorJoliani,<br />

r. qarselaZe)<br />

Tan<strong>da</strong>yolili infeqciebi<br />

axalSobilebSi (Tavmjdoma-<br />

Tavrobo, aramomgebiani, samecniero<br />

<strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

organizacia. seqcia aRiarebulia<br />

evromecnierebis (mecnierebisa<br />

<strong>da</strong> teqnologiebis<br />

xelSemwyobi panevropuli<br />

asociacia, strasburgi, safrangeTi)<br />

gamgeobis mier. Tavisi<br />

saqmianobisas seqcia<br />

efuZneba evromecnierebis<br />

wesdebas, saerTaSoriso samarTlis<br />

normebs, saqarTvelos<br />

kanonmdeblobas <strong>da</strong> winamdebare<br />

wesdebas.<br />

seqciis ZiriTad miznebs<br />

<strong>da</strong> amocanebs Seadgens:<br />

reebi: i. favleniSvili, i. mu-<br />

CaiZe, T. goTua)<br />

posteruli sesiaze warmodgenil<br />

iqna sastendo mosenebebi,<br />

maT Soris ucxoeli<br />

rezidentebis mierac.<br />

konferenciis <strong>da</strong>sasrul<br />

gaimarTa saerTo diskusia saqarTveloSi<br />

bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa<br />

janmrTelobis marTvis<br />

sferoSi arsebuli mdgomareobis<br />

Sesaxeb. samomavlod<br />

<strong>da</strong>isaxa erToblivi samecniero,<br />

praqtikuli, sa<strong>info</strong>rmacio<br />

saqmianobis gegmebi.<br />

iirrmmaa kkoorriinnTTeellii<br />

evromecnierebis saqarTvelos<br />

erovnulma seqciam muSaoba ganaaxla<br />

a) evromecnierebis saSualebiT<br />

mWidro kontaqtebis<br />

<strong>da</strong>myareba evropis sxva<strong>da</strong>sxva<br />

tipis samecniero organizaciebTan<br />

<strong>da</strong> mecnierebTan;<br />

b) saqarTveloSi mecnierebis,<br />

Tanamedrove teqnologiebisa<br />

<strong>da</strong> umaRlesi ganaTlebis<br />

ama Tu im problemis<br />

Seswavla;<br />

g) saqarTvelos samecniero<br />

miRwevebisa <strong>da</strong> mrewvelobis<br />

tradiciuli <strong>da</strong>rgebis<br />

popularizacia;<br />

d) aqtiuri saqmianoba<br />

rogorc sazogadoebrivi<br />

mecnierebisa <strong>da</strong> sabunebismetyvelo-teqnikurimecnierebebis,<br />

ise Tanamedrove<br />

teqnologiebis <strong>da</strong>rgSi;<br />

e) mecnierebis progresis<br />

eTikuri problemebis Seswavla;<br />

v) kavkasiaSi kulturaTa-<br />

Soris urTierTobebisa <strong>da</strong><br />

kavkasiis xalxTa kulturaTaSoris<br />

urTierTobebis<br />

istoriis Seswavla;<br />

z) saqarTveloSi mecni-<br />

ufuh’tkt,f @$-t ud8


24<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

lfcfo.bcb @#-t ud8<br />

erTa uflebebis mdgomareobis<br />

Seswavla;<br />

T) aqtiuri monawileoba<br />

evromecnierebis proeqtebsa<br />

<strong>da</strong> programebSi;<br />

i) aqtiuri monawileoba<br />

evromecnierebis <strong>da</strong> evromecnierebis<br />

samuSao jgufebis<br />

forumebSi, seqciis forumebis<br />

konferenciebis, seminarebis,<br />

saqarTvelos mecnierebis<br />

kvireulobis, mrgvali<br />

magidebis organizeba;<br />

k) internetis qselSi vebsaitebis<br />

(gamoCenil qarTvel<br />

mecnierTa memorialuri<br />

gverdebisa <strong>da</strong> Tematuri<br />

saitebis) momzadeba;<br />

l) sakuTari orenovani<br />

(qarTul-inglisuri) biuletenis<br />

gamocema.<br />

2006 w. seqciam droebiT<br />

Sewyvita funqcionireba. igi<br />

aRdgenili iqna 2008 wlis<br />

27 ivliss.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 25<br />

e v r o m e c n i e r e b i s s a q a r T v e l o s<br />

e r o v n u l i s e q c i i s w e s d e b a<br />

1. evromecnierebis saqarTvelos erovnuli<br />

seqcia (SemdegSi _ ,,seqcia’’) aris<br />

arasamTavrobo, aramomgebiani, samecniero,<br />

saxelovnebo <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

organizacia. seqcia aRiarebulia evromecnierebis<br />

(mecnierebisa <strong>da</strong> teqnologiebis<br />

xelSemwyobi pan-evropuli asociacia,<br />

strasburgi, safrangeTi) gamgeobis<br />

mier. Tavisi saqmianobisas seqcia efuZneba<br />

evromecnierebis wesdebas, saerTaSoriso<br />

samarTlis normebs, saqarTvelos<br />

kanonmdeblobas <strong>da</strong> winamdebare wesdebas.<br />

2. seqciis iuridiuli misamarTia: Tbilisi<br />

0159, lublianas q.#21, saqarTvelo.<br />

3. seqciis ZiriTad miznebs <strong>da</strong> amocanebs<br />

Seadgens:<br />

a) evromecnierebis saSualebiT mWidro<br />

kontaqtebis <strong>da</strong>myareba evropis sxva<strong>da</strong>sxva<br />

tipis samecniero organizaciebTan <strong>da</strong><br />

mecnierebTan;<br />

b) saqarTveloSi mecnierebis, xelovnebis,<br />

Tanamedrove teqnologiebisa <strong>da</strong> umaRlesi<br />

ganaTlebis ama Tu im problemis<br />

Seswavla;<br />

g) saqarTvelos samecniero <strong>da</strong> saxelovnebo<br />

miRwevebis, agreTve mrewvelobis<br />

tradiciuli <strong>da</strong>rgebis popularizacia;<br />

d) aqtiuri saqmianoba rogorc sazogadoebrivi<br />

mecnierebisa <strong>da</strong> sabunebismetyvelo-teqnikuri<br />

mecnierebebis, ise Tanamedrove<br />

teqnologiebis <strong>da</strong>rgSi;<br />

e) mecnierebis progresis eTikuri<br />

problemebis Seswavla;<br />

v) kavkasiaSi kulturaTaSoris urTier-<br />

Tobebisa <strong>da</strong> kavkasiis xalxTa kultura-<br />

TaSoris urTierTobebis istoriis Seswavla;<br />

z) saqarTveloSi mecnierTa uflebebis<br />

mdgomareobis Seswavla;<br />

T) aqtiuri monawileoba evromecnierebis<br />

proeqtebsa <strong>da</strong> programebSi;<br />

i) aqtiuri monawileoba evromecnierebis<br />

<strong>da</strong> evromecnierebis samuSao jgufebis<br />

forumebSi, seqciis forumebis, konferenciebis,<br />

@__) otkb<br />

seminarebis, saqarTvelos mecnierebisa<br />

<strong>da</strong> xelovnebis kvireulebis, mrgvali magidebis<br />

organizeba;<br />

k) internetis qselSi veb-saitebis (gamoCenil<br />

qarTvel mecnierTa memorialuri<br />

gverdebisa <strong>da</strong> Tematuri saitebis) momzadeba;<br />

l) sakuTari orenovani (qarTul-inglisuri)<br />

biuletinis gamocema.<br />

4. seqciis ori wevris rekomen<strong>da</strong>ciis <strong>da</strong><br />

piradi gancxadebis safuZvelze seqciaSi<br />

gawevrianeba SeuZliaT mecnierebis, xelovnebis,<br />

Tanamedrove teqnologiebisa <strong>da</strong><br />

umaRlesi ganaTlebis <strong>da</strong>rgebSi momuSave<br />

specialistebs, samecniero Jurnalistebs<br />

<strong>da</strong> mecnierebisa <strong>da</strong> teqnologiebis sakiTxebiT<br />

<strong>da</strong>interesebul sazogado moRvaweebs.<br />

seqcias hyavs asocirebuli organizaciebi<br />

(samecniero, saxelovnebo <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

arasamTavrobo organizeciebi,<br />

akademiuri institutebi <strong>da</strong> umaRlesi<br />

saswavleblebi). axal wevrebs <strong>da</strong> asocirebul<br />

organizaciebs amtkicebs seqciis<br />

sabWo. yvela ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba<br />

xdeba sabWos wevrTa xmebis 2/3-iT.<br />

5. seqciis marTvis organoebia:<br />

_ seqciis wevrTa saerTo kreba;<br />

_ seqciis sabWo;<br />

5.1. seqciis umaRlesi organoa seqciis<br />

wevrTa saerTo kreba;<br />

5.2. saerTo kreba:<br />

_ ismens seqciis Tavmjdomaris, seqciis<br />

sabWosa <strong>da</strong> xazina<strong>da</strong>ris<br />

saangariSo moxsenebebs;<br />

_ amtkicebs seqciis wesdebas <strong>da</strong> cvlilebebi<br />

Seaqvs masSi;<br />

_ amtkicebs seqciis Tavmjdomares, sab-<br />

Wos aRmasrulebel mdivans<br />

<strong>da</strong> xazina<strong>da</strong>rs;<br />

_ amtkicebs seqciis wliur samuSao<br />

gegmas.<br />

yvela ga<strong>da</strong>wyvetileba miiReba xmaTa<br />

2/3-iT.<br />

5.3. seqcias xelmZRvanelobs Tavjdomare,<br />

romelsac 4 (oTxi) wlis vadiT irCevs<br />

saerTo kreba.


26<br />

5.4. seqciis sabWos sxva wevrebTan Se-<br />

TanxmebiT Tavmjdomare uflebamosilia:<br />

_ gaaformos xelSekrulebebi adgilobriv<br />

<strong>da</strong> saerTaSoriso<br />

samecniero, saxelovnebo <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

<strong>da</strong>wesebulebebTan;<br />

_ ganaxorcielos kontroli seqciis<br />

samuSao gegmis, proeqtebisa <strong>da</strong> programebis<br />

Sesrulebaze;<br />

5.5. saerTo krebebs Soris seqciis mmar-<br />

Tvel organos warmoadgens seqciis sabWo<br />

(8 wevris SemadgenlobiT), romelsac ir-<br />

Cevs saerTo kreba 4 (oTxi) wlis vadiT.<br />

5.6. seqciis sabWo:<br />

_ ze<strong>da</strong>mxedvelobas uwevs saerTo krebis<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebebis, evromecnierebis wesdebis<br />

<strong>da</strong> seqciis debulebis moTxovnebis,<br />

seqciis proeqtebisa <strong>da</strong> programebis<br />

Sesrulebas;<br />

_ rekomen<strong>da</strong>cias uwevs Tavmjdomares<br />

axali wevrebisa <strong>da</strong> asocirebuli orga-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

nizaciebis miRebis an seqcii<strong>da</strong>n wevrebisa<br />

<strong>da</strong> asocirebuli organizaciebis gayvanis<br />

Taobaze.<br />

5.7. seqciis sabWos sxdomebi tardeba<br />

yoveli Tvis <strong>da</strong>mlevs.<br />

6. seqciis finansebs Seadgens: a) sawevro<br />

ga<strong>da</strong>saxadi,<br />

b) gamomcemlobi<strong>da</strong>n miRebuli Semosavali,<br />

g) arasamTavrobo donori organizaciebisagan<br />

miRebuli grantebi, d) Semowirulobebi.<br />

seqciis finansur saqmianobas<br />

uZRveba xazina<strong>da</strong>ri, romelsac irCevs seqciis<br />

wevrTa saerTo kreba 4 (oTxi) wlis<br />

vadiT.<br />

7. seqciis likvi<strong>da</strong>cia SesaZlebelia<br />

mxolod seqciis wesdebis uxeSi <strong>da</strong>rRvevis<br />

SemTxvevaSi. seqciis likvi<strong>da</strong>cias axdens<br />

seqciis wevrTa sagangebo generaluri<br />

Sekreba xmaTa 2/3-iT. ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

seqciis likvi<strong>da</strong>ciis Sesaxeb ecnobeba evromecnirebis<br />

gamgeobas <strong>da</strong> samdivnos.<br />

evromecnierebis saqarTvelos erovnuli seqciis<br />

sabWos sxdomis oqmis amonaweri 20.X.2008w 14.00<br />

q. Tbilisi Tssu g. Jvanias sax. pediatriuli klinika<br />

sxdomas eswrebodnen profesorebi: p.<br />

kervaliSvili, g. CaxunaSvili, l. uruSaZe,<br />

z. uruSaZe, g. abduSeliSvili, i. baCiaSvili,<br />

g. kalan<strong>da</strong>Ze, medicinis doqtori n. TofuriZe,<br />

T. RaRaSvili (mowveuli iuristi).<br />

sxdomis Tavmjdimare: g. CaxunaSvili<br />

mdivani: n. TofuriZe<br />

dRis wesrigi:<br />

1. oqmi #1 <strong>da</strong>mtkiceba (momxs. g. CaxunaSvili)<br />

2. gatarebuli RonisZiebani ,,Stop Russia~<br />

(momxs. l. uruSaZe)<br />

3. departamentis xelmZRvanelebis samu-<br />

Sao debulebis ganxilva <strong>da</strong>mtkiceba (p. kervaliSvili,<br />

d. baSaleiSvili, i. baCiaSvili,<br />

g. abduSeliSvili, g. uruSaZe, g. kalan<strong>da</strong>Ze)<br />

4. Catarebuli muSaobis angariSi e.ses-is<br />

registraciis Sesaxeb, blanki, beWedi, angariSi,<br />

sawevros Sesaxeb <strong>da</strong> sxva (momxs. g. CaxunaSvili,<br />

l. uruSaZe)<br />

5. departamentis, samsaxurebis, eqspertTa<br />

komisiis Seqmna <strong>da</strong> wevrebis <strong>da</strong>mtkiceba:<br />

_ ganaTlebis departamenti (g. menabde)<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 27<br />

_ sazogadoebasTan urTierTobis seqcia<br />

(n. asaTiani)<br />

_ ekonomiuri samsaxuri (n. bawelaSvili)<br />

6. mimdinare sakiTxebi:<br />

_ dekembris konferenciis programis Se-<br />

Tanxmeba (g. CaxunaSvili)<br />

_ 1 ivnisis konferenciisTvis mze<strong>da</strong>ba<br />

(l. uruSaZe)<br />

_ ES-is kongresze mzadeba (l. uruSaZe)<br />

_ gazeTis ESJNS gamoSvebis sakiTxi (g.<br />

CaxunaSvili, l. uruSaZe)<br />

_ ESJNS sxdomis Catarebis grafiki (samedicino<br />

universiteti <strong>da</strong> a.S.)<br />

dRis wesrigis eqvsive sakiTxi iqna mosmenili<br />

<strong>da</strong> TiToeul maTganze mox<strong>da</strong> diskusia.<br />

diskusiaSi monawileobdnen: g. abdu-<br />

SeliSvili, p. kervaliSvili, l. uruSaZe, g.<br />

CaxunaSvili, g. kalan<strong>da</strong>Ze, i. baCiaSvili, T.<br />

RaRaSvili. sxdomam TiToeul sakiTxze miiRo<br />

<strong>da</strong>dgenilebebi.<br />

sxdomis <strong>da</strong>dgenilebebia:<br />

1. <strong>da</strong>mtkicdes oqmi #1 arsebuli teqstiT.<br />

2. gagrZeldes RonisZiebani ,,Stop Russia’’.<br />

3. a)departamentis debulebani SemuSavebuli<br />

iqnas erTiani konteqstiT <strong>da</strong> igi <strong>da</strong>evalos<br />

i. baCiaSvils;<br />

b) departamentis Semdeg furclebSi Caiweros<br />

,,samuSao jgufi’’.<br />

4. a) sabWos dRemde Catarebuli muSaoba<br />

Sefasdes <strong>da</strong>debiTad <strong>da</strong> evromecnierebis<br />

saqarTvelos erovnuli seqciis registraciis<br />

bolomde miyvana <strong>da</strong>evalos mowveul<br />

iurists T. RaRaSvils <strong>da</strong> yvela sakvanZo<br />

sakiTxi SeaTanxmos i. baCiaSvilTan.<br />

b) saqarTvelos erovnuli samecniero<br />

biblioTeka gaxdes organizaciebi<strong>da</strong>n ES-is<br />

saqarTvelos erovnuli seqciis 11 asocirebuli<br />

wevri.<br />

g) eTxovos sabWos yvela wevrs izrunos<br />

universitetebis seqciaSi gasawevrianeblad.<br />

@__) otkb<br />

5. a) ganaTlebis departamenti ga<strong>da</strong>keTdes<br />

ganaTlebis xelSemwyob departamentad.<br />

b) ganaTlebis xelSemwyobi departamentis<br />

xelmZRvanelad <strong>da</strong>iniSnos prof. g. menabde<br />

(Tssu-is reqtori).<br />

g) Seiqmnas sazogadoebasTan urTierTobis<br />

ganyofileba <strong>da</strong> mis xelmZRvanelad<br />

<strong>da</strong>iniSnos n. asaTiani.<br />

d) Seiqmnas evromecnierebis saqarTvelos<br />

erovnuli seqciis ekonomikuri prognozebisa<br />

<strong>da</strong> ganviTarebis samsaxuri, mis<br />

xelmZRvanelad <strong>da</strong>iniSnos n. bawelaSvili.<br />

6. a) dekemberSi momzaddes <strong>da</strong> Catardes<br />

ori konferencia. erTi humanitarul mecnierebaTa<br />

departamentis egidiT, meore _<br />

samedicino departamentis organizebiT.<br />

b) sabWos yvela wevrs <strong>da</strong>evalos 2009<br />

wlis 1 ivnisis Tbilisis onferenciisa <strong>da</strong><br />

2010 wlis ES-is kongresisaTvis aqtiuri<br />

mzadeba.<br />

sasurvelia 2009 wlis 1 ivnisis kongresze<br />

mowveuli iqnes ucxoeli stumrebi.<br />

g) Seiqmnas <strong>da</strong> momzaddes yoveli konferenciisaTvis<br />

evromecnierebis saqarTvelos<br />

erovnuli seqciis gazeTi ,,evromecnierebis<br />

saqarTvelos erovnuli seqc-<br />

iis biuletinis~ saxiT, igi <strong>da</strong>evalos g. CaxunaSvils<br />

<strong>da</strong> l. uruSaZes. redkolegiaSi<br />

Sevides yvla departamentis Tavmjdomare.<br />

d) evromecnierebis saqarTvelos erovnuli<br />

seqciis sabWos sxdoma Catardes<br />

kvartalSi erTxel.<br />

7. eTxovos sazRvargareT moRvawe<br />

qarTvl mecnierebTan urTierTobis departamentis<br />

Tavmjdomares g. kalan<strong>da</strong>Zes saqarTvlos<br />

Sesabamis saxelmwifo struqturebTan<br />

TanamSromlobis uzrunvelyofa<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos parlamentSi Sexvedrebis<br />

<strong>da</strong>gegmva.


28<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

evromecnierebis saqarTvelos erovnuli seqciis medicinis mecnierebis<br />

departamenti iwyebs muSaobas Semdegi SemadgenlobiT<br />

medicinis mecnierebis departamenti<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 29<br />

@__) otkb<br />

2008 wlis 23 dekembers saqarTvelos erovnuli<br />

muzeumis sabWoTa okupaciis muzeumisa<br />

<strong>da</strong> evromecnierebis saqarTvelos erovnuli<br />

seqciis humanitarul mecnierebaTa departamentis<br />

TaosnobiT TbilisSi, sabWoTa okupaciis<br />

muzeumis <strong>da</strong>rbazSi (rusTavelis gamziri 3,<br />

erovnuli muzeumis Senoba) Catar<strong>da</strong> gamoCenili<br />

qarTveli mecnieris, sazogado <strong>da</strong> politikuri<br />

moRvawis mixeil (mixako) wereTlis<br />

(1878-1965) <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 130-e <strong>da</strong> cnobili istorikosisa<br />

<strong>da</strong> eTnologis vaxtang iToniSvilis<br />

(1958-2000) <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 50-e wlisTavisadmi<br />

miZRvnili saiubileo samecniero sesia.<br />

Stop Russia!<br />

Stop Russia!<br />

eqimebis aqcia rusuli<br />

agresiis winaaRmdeg


30<br />

PREAMBLE<br />

THE UNITED STATES<br />

OF AMERICAAND GEORGIA:<br />

1. Affirm the importance of our relationship as friends<br />

and strategic partners. We intend to deepen our partnership<br />

to the benefit of both nations and expand our cooperation<br />

across a broad spectrum of mutual priorities.<br />

2. Emphasize that this cooperation between our two<br />

democracies is based on shared values and common interests.<br />

These include expanding democracy and economic<br />

freedom, protecting security and territorial integrity,<br />

strengthening the rule of law and respect for human rights,<br />

including the right of dignified, secure and voluntary return<br />

of all internally displaced persons and refugees, supporting<br />

innovation and technological advances, and bolstering<br />

Eurasian energy security.<br />

3. Stress our mutual desire to strengthen our relationship<br />

across the economic, energy, diplomatic, scientific, cultural<br />

and security fields.<br />

Section I: Principles of Partnership<br />

This Charter is based on core basic principles and beliefs<br />

shared by both sides:<br />

1. Support for each other's sovereignty, independence,<br />

territorial integrity and inviolability of borders constitutes the<br />

foun<strong>da</strong>tion of our bilateral relations.<br />

2. Our friendship derives from mutual understanding and<br />

appreciation for our shared belief that democracy is the chief<br />

basis for political legitimacy and, therefore, stability.<br />

3. Cooperation between democracies on defense and<br />

security is essential to respond effectively to threats to peace<br />

and security;<br />

4. A strong, independent, sovereign and democratic<br />

Georgia, capable of responsible self-defense, contributes to<br />

the security and prosperity not only of all Georgians, but of<br />

a Europe whole, free and at peace.<br />

5. An increasingly democratic Georgia can unleash the<br />

full creative potential of its industrious citizens, and thereby<br />

catalyze prosperity throughout the region and beyond.<br />

6. The United States encourages efforts by Georgia to<br />

deepen its political, economic, security, and social ties with<br />

other nations of the Euroatlantic community.<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

United States-Georgia States-Georgia<br />

Charter on<br />

Strategic Partnership<br />

Partnership<br />

Civil Georgia, Tbilisi / 9 Jan.'09 / 21:38<br />

7. The partners declare that their shared goal is the full<br />

integration of Georgia into European and transatlantic political,<br />

economic, security, and defense institutions as Georgia<br />

meets the necessary stan<strong>da</strong>rds.<br />

Section II: Defense and Security Cooperation<br />

Our two countries share a vital interest in a strong, independent,<br />

sovereign, unified, and democratic Georgia. The<br />

United States recognizes Georgia's important contributions<br />

to Coalition efforts in Iraq as demonstrating Georgia's potential<br />

as a net provider of security. Deepening Georgia's integration<br />

into Euro-Atlantic institutions is a mutual priority,<br />

and we plan to undertake a program of enhanced security<br />

cooperation intended to increase Georgian capabilities and<br />

to strengthen Georgia's candi<strong>da</strong>cy for NATO membership.<br />

In this connection, we note the Alliance's affirmation at its<br />

Bucharest Summit in April 2008 that Georgia will become a<br />

member of NATO.<br />

1. Working within the framework of the NATO-Georgia<br />

Commission, the United States and Georgia intend to pursue<br />

a structured plan to increase interoperability and coordination<br />

of capabilities between NATO and Georgia, including<br />

via enhanced training and equipment for Georgian forces.<br />

2. Recognizing the persistence of threats to global peace<br />

and stability, and recalling the Georgian and Russian commitment<br />

within the August 12 ceasefire agreement to the<br />

non-use of force, the United States and Georgia intend to<br />

expand the scope of their ongoing defense and security<br />

cooperation programs to defeat these threats and to promote<br />

peace and stability. A defense and security cooperation partnership<br />

between the United States and Georgia is of benefit<br />

to both nations and the region.<br />

3. Acknowledging the growing threat posed by the proliferation<br />

of weapons of mass destruction, the United States<br />

and Georgia pledge to combat proliferation of weapons of<br />

mass destruction and <strong>da</strong>ngerous technologies through adherence<br />

to international nonproliferation stan<strong>da</strong>rds, effective<br />

enforcement of export controls, and strengthened enforcement<br />

of such controls.<br />

4. Building on the existing cooperation among their<br />

respective agencies of defense and armed forces, the United<br />

States supports the efforts of Georgia to provide for its legitimate<br />

security and defense needs, including development of<br />

appropriate and NATO-interoperable military forces.<br />

Section III: Economic, Trade and Energy Cooperation<br />

The United States and Georgia intend to expand cooperation<br />

to enhance job creation and economic growth, support<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 31<br />

economic/market reform and liberalization, continue to<br />

improve the business climate, and improve market access for<br />

goods and services. We recognize that trade is essential to<br />

promoting global economic growth, development, freedom,<br />

and prosperity. We welcome the emergence of a Southern<br />

Corridor of energy infrastructure. The United States endeavors<br />

to facilitate the integration of Georgia into the global<br />

economy and appropriate international economic organizations.<br />

1. Acknowledging the importance of increased investment<br />

to economic growth and development, the United<br />

States and Georgia intend to pursue an Enhanced Bilateral<br />

Investment Treaty, to expand Georgian access to the General<br />

System of Preferences, and to explore the possibility of a<br />

Free-Trade Agreement.<br />

2. The United States is committed to assisting the postwar<br />

reconstruction and financial stabilization of Georgia.<br />

We intend to work together to respond to the needs of the<br />

Georgian people, implement policies and programs that<br />

reduce poverty in the country, and promote the welfare of all<br />

Georgian citizens through investments and sustained<br />

improvements in the health and education systems.<br />

3. Recognizing the importance of a well-functioning,<br />

market-oriented energy sector, the United States and Georgia<br />

intend to explore opportunities for increasing Georgia's energy<br />

production, enhance energy efficiency, and increase the<br />

physical security of energy transit through Georgia to<br />

European markets. We intend to build upon over a decade<br />

of cooperation among our two countries and Azerbaijan and<br />

Turkey, which resulted in the Baku-Tbilisi-Ceyhan and<br />

Baku-Supsa oil pipelines and the Baku-Tbilisi-Erzurum natural<br />

gas pipelines, to develop a new Southern Corridor to<br />

help Georgia and the rest of Europe diversify their supplies<br />

of natural gas by securing imports from Azerbaijan and<br />

Central Asia.<br />

Section IV: Strengthening Democracy<br />

Recognizing Georgia's significant achievements to <strong>da</strong>te,<br />

our two countries commit to work together to strengthen<br />

media freedom, parliament, judicial reform, the rule of law,<br />

civil society, respect for human rights and fun<strong>da</strong>mental freedoms,<br />

and anti-corruption efforts. We rededicate ourselves<br />

to our shared values of democracy, tolerance and respect for<br />

all communities, and intend to cooperate as follows:<br />

1. The United States and Georgia pledge cooperation to<br />

bolster independent media, freedom of expression, and<br />

access to objective news and <strong>info</strong>rmation, including through<br />

assistance to journalists and media outlets.<br />

2. The United States and Georgia pledge cooperation to<br />

strengthen further the rule of law, including by increasing<br />

judicial independence. In this regard, the United States<br />

intends to provide assistance in this process, including training<br />

of judges, prosecutors, defense lawyers, and police offi-<br />

@__) otkb<br />

cers. Through enhanced law-enforcement and judicialbranch<br />

relationships, we plan to address common transnational<br />

criminal threats such as terrorism, organized crime,<br />

trafficking in persons and narcotics, money laundering, and<br />

cyber crime.<br />

3. The United States and Georgia plan to work together<br />

to promote good governance by increasing the transparency<br />

and accountability of Georgia's executive branch and legislative<br />

processes, and expanding citizen and media access to<br />

government deliberation.<br />

4. The United States and Georgia pledge to work together<br />

to increase political pluralism in Georgia, including by<br />

encouraging the development of political parties, think<br />

tanks, and non-governmental organizations, with their participation<br />

in developing legislation and enacting reforms to<br />

create a more competitive electoral environment.<br />

5. The United States and Georgia plan to work together<br />

to strengthen the capacity of Georgian civil society to develop<br />

and analyze public policy, advocate on behalf of citizen<br />

interests, participate in the legislative process, and provide<br />

oversight of public officials.<br />

Section V: Increasing People-to-People and Cultural<br />

Exchanges<br />

The United States and Georgia share a desire to increase<br />

our people-to people contacts and enhance our cultural, educational<br />

and professional exchange programs that promote<br />

democracy and democratic values and increase mutual<br />

understanding.<br />

1. Recognizing the importance of increased contact<br />

between the people of the United States and Georgia, both<br />

sides intend to promote further cultural and social exchanges<br />

and activities through initiatives such as the Fulbright<br />

Program, the Future Leaders Exchange Program (FLEX),<br />

Undergraduate Exchange (UGRAD), Legislative Education<br />

and Practice (LEAP), the International Visitor Leadership<br />

Program, and the English Language Teaching and Learning<br />

Program.<br />

2. Stressing the necessity of innovation and dynamism<br />

to the future of our two countries, the United States and<br />

Georgia intend to promote increased cooperation in higher<br />

education, business, and scientific research. The<br />

United States plans to facilitate the application process<br />

for U.S. visas consistent with U.S. laws and procedures<br />

so that qualified individuals in cultural, educational, business,<br />

and scientific activities are given the opportunity to<br />

participate.<br />

3. In Georgia's post-war environment, the United States<br />

and Georgia intend to restore <strong>da</strong>maged cultural-heritage sites<br />

and media outlets, and to foster continued contacts between<br />

the residents of Abkhazia and Tskhinvali Region/South<br />

Ossetia and the rest of Georgia.


32<br />

amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong><br />

saqarTvelo:<br />

1. va<strong>da</strong>sturebT Cveni, rogorc megobrebis<br />

<strong>da</strong> strategiuli partniorebis urTierTobis<br />

mniSvnelobas, ganzraxuli gvaqvs gavaRrmavoT<br />

partnioroba ori eris sakeTildReod<br />

<strong>da</strong> gavafarTovoT TanamSromloba<br />

ormxrivi prioritetebis farTo speqtriT.<br />

2. xazs vusvamT, rom Cvens demokratiebs<br />

Soris TanamSromloba efuZneba saerTo Rirebulebebsa<br />

<strong>da</strong> saerTo interesebs, maT Soris<br />

demokratiisa <strong>da</strong> ekonomikuri Tavisuflebis<br />

ganviTarebas, usafrTxoebisa <strong>da</strong> teritoriuli<br />

mTlianobis <strong>da</strong>cvas, kanonis uzenaesobis<br />

ganmtkicebas <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianis uflebebis<br />

pativiscemas, yvela iZulebiT adgilnacvali<br />

piris <strong>da</strong> ltolvilis Rirseuli, usafr-<br />

Txo <strong>da</strong> nebayoflobiTi <strong>da</strong>brunebis uflebis<br />

CaTvliT, inovaciebisa <strong>da</strong> teqnologiuri<br />

miRwevebis mxar<strong>da</strong>Weras <strong>da</strong> evraziaSi energetikuli<br />

usafrTxoebis gaZlierebas.<br />

3. xazs vusvamT ormxriv survils gavaZlieroT<br />

urTierToba ekonomikis, energetikis,<br />

diplomatiis, mecnierebis, kulturisa <strong>da</strong><br />

usafrTxoebis sferoebSi.<br />

nawili I: partniorobis principebi<br />

winamdebare qartia efuZneba mxareebisaTvis<br />

saerTo ZiriTad principebsa <strong>da</strong> Sexedulebebs:<br />

1. erTmaneTis suverenitetis, <strong>da</strong>moukideblobis,<br />

teritoriuli mTlianobis <strong>da</strong> saz-<br />

Rvrebis urRvevobis mxar<strong>da</strong>Wera warmoadgens<br />

Cveni ormxrivi urTierTobis safuZvels.<br />

2. Cveni megobroba efuZneba saerTo gagebas<br />

<strong>da</strong> aRiarebas erToblivi rwmenisa, rom<br />

demokratia warmoadgens politikuri legitimurobis<br />

<strong>da</strong> Sesabamisad, stabilurobis<br />

mTavar safuZvels.<br />

3. demokratiaTa Soris TanamSromlobas<br />

Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> usafrTxoebis sferoSi arsebiTi<br />

mniSvneloba aqvs mSvidobisa <strong>da</strong> usafr-<br />

Txoebis winaSe arsebul gamowvevebze efeqtiani<br />

reagirebisaTvis.<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

aSS-saqarTvelos qartia<br />

strategiuli partniorobis Sesaxeb<br />

preambula<br />

4. Zlier, <strong>da</strong>moukidebel, suverenul <strong>da</strong> demokratiul<br />

saqarTvelos, romelsac Seswevs<br />

pasuxismgebeli Tav<strong>da</strong>cvis Zala, wvlili Seaqvs<br />

ara marto saqarTvelos yvela moqalaqis,<br />

aramed erTiani, Tavisufali <strong>da</strong> mSvidobiani<br />

evropis usafrTxoebisa <strong>da</strong> keTildReobis<br />

ganmtkicebaSi.<br />

5. saqarTvelos mzard demokratias ZaluZs<br />

asparezi misces Tavisi Sromismoyvare<br />

moqalaqeebis SemoqmedebiT potencials, ri-<br />

Tac mkveTrad gaizrdeba keTildReoba rogorc<br />

mTel regionSi, aseve mis farglebs gareT.<br />

6. amerikis SeerTebuli Statebi xels Seuwyobs<br />

saqarTvelos Zalisxmevas gaaRrmavos<br />

kavSirebi evroatlantikuri Tanamegobrobis<br />

sxva erebTan politikis, ekonomikis,<br />

usafrTxoebisa <strong>da</strong> socialur sferoebSi.<br />

7. partniorebi acxadeben, rom maT saerTo<br />

mizans warmoadgens saqarTvelos sruli integracia<br />

evropul <strong>da</strong> transatlantikur politikur,<br />

ekonomikur, usafrTxoebisa <strong>da</strong><br />

Tav<strong>da</strong>cvis institutebSi, saqarTvelos mier<br />

aucilebeli stan<strong>da</strong>rtebis <strong>da</strong>kmayofilebis<br />

safuZvelze.<br />

nawili II: TanamSromloba Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong><br />

usafrTxoebis sferoebSi<br />

orive qveynisaTvis sasicocxlo interess<br />

warmoadgens, rom saqarTvelo iyos Zlieri,<br />

<strong>da</strong>moukidebeli, suverenuli, erTiani <strong>da</strong> demokratiuli<br />

saxelmwifo. amerikis SeerTebuli<br />

Statebi aRiarebs saqarTvelos mniSvnelovan<br />

wvlils eraySi koaliciis ZalisxmevaSi.<br />

amiT saqarTvelom moaxdina imis demonstrireba,<br />

rom aqvs potenciali, sakuTari<br />

wvlili Seitanos saerTo usafrTxoebaSi.<br />

saqarTvelos evro-atlantikuri integraciis<br />

gaRrmaveba warmoadgens saerTo prioritets<br />

<strong>da</strong> Cven vgegmavT usafrTxoebis sferoSi<br />

gafarToebuli TanamSromlobis programis<br />

wamowyebas, romlis mizania saqarTvelos SesaZleblobebis<br />

gaZliereba <strong>da</strong> natos wevrobisaTvis<br />

momzadeba. amasTan, aRsaniSnavia<br />

2008 wlis aprilSi buqarestis samitze aliansis<br />

ganacxadi, rom saqarTvelo gaxdeba natos<br />

wevri.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 33<br />

1. nato-saqarTvelos komisiis farglebSi,<br />

amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqarTvelo<br />

Seadgenen <strong>da</strong> Seasruleben organizebul<br />

gegmas, romlis mizania natosa <strong>da</strong> saqarTvelos<br />

SesaZleblobebis Tavsebadobisa <strong>da</strong> koordinaciis<br />

amaRleba, maT Soris, saqarTvelos<br />

SeiaraRebuli Zalebis wvrTnisa <strong>da</strong> aR-<br />

Wurvis gaumjobesebis gziT.<br />

2. aRiareben ra, rom msoflioSi mSvidobasa<br />

<strong>da</strong> stabilurobas safrTxeebi emuqreba,<br />

iTvaliswineben ra 12 agvistos cecxlis Sewyvetis<br />

Sesaxeb SeTanxmebi<strong>da</strong>n gamomdinare<br />

saqarTvelosa <strong>da</strong> ruseTis mier Zalis ar gamoyenebis<br />

Sesaxeb aRebel valdebulebas, amerikis<br />

SeerTebul Statebi <strong>da</strong> saqarTvelo<br />

gegmaven gaafarTovon Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> usafr-<br />

Txoebis sferoSi mimdinare TanamSromlobis<br />

programebis farglebi, am safrTxeebis<br />

aRmofxvrisa <strong>da</strong> mSvidobisa <strong>da</strong> stabilurobisaTvis<br />

xelis Sewyobis mizniT. amerikis<br />

SeerTebul Statebsa <strong>da</strong> saqarTvelos Soris<br />

Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> usafrTxoebis sferoSi TanamSromloba<br />

<strong>da</strong> partnioroba sasargebloa<br />

rogorc orive saxelmwifosTvis, ise regionisTvis.<br />

3. acnobiereben ra masobrivi ganadgurebis<br />

iaraRis gavrcelebiT gamowveul mzard<br />

safrTxes, amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong><br />

saqarTvelo valdebulebas iReben ibrZolon<br />

masobrivi ganadgurebis iaraRis <strong>da</strong> saxifaTo<br />

teqnologiebis gavrcelebis winaaRmdeg<br />

gauvrceleblobis saerTaSoriso<br />

stan<strong>da</strong>rtebis <strong>da</strong>cviT, eqsportis kontrolis<br />

efeqtiani ganxorcielebiT <strong>da</strong> amgvari<br />

kontrolis gaZlierebiT.<br />

4. Tav<strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> SeiaraRebuli Zalebis<br />

Sesabamis uwyebebs Soris arsebul Tanam-<br />

Sromlobaze <strong>da</strong>yrdnobiT, amerikis SeerTebuli<br />

Statebi mxars <strong>da</strong>uWers saqarTvelos<br />

Zalisxmevas <strong>da</strong>akmayofilos Tavisi usafr-<br />

Txoebisa <strong>da</strong> Tav<strong>da</strong>cvis legitimuri saWiroebebi,<br />

maT Soris jerovani, natosTan Tavsebadi<br />

samxedro Zalebis ganviTarebis gziT.<br />

nawili III: ekonomikis, vaWrobisa <strong>da</strong> energetikis<br />

sferoebSi TanamSromloba<br />

amerikis SeerTebul Statebs <strong>da</strong> saqarTvelos<br />

ganzraxuli gvaqvs gavafarTovoT TanamSromloba<br />

samuSao adgilebis Seqmnisa <strong>da</strong><br />

ekonomikuri zrdis waxalisebisaTvis, sabazro-ekonomikuri<br />

reformis <strong>da</strong> liberalizaciis<br />

mxar<strong>da</strong>saWerad, biznes-garemos Semdgomi<br />

gaumjobesebisa <strong>da</strong> bazarze saqonlisa <strong>da</strong><br />

momsaxurebis <strong>da</strong>Svebis xelSesawyobad. Cven<br />

vaRiarebT, rom vaWrobas arsebiTi mniSvne-<br />

@__) otkb<br />

loba aqvs globaluri ekonomikuri zrdis,<br />

ganviTarebis, Tavisuflebisa <strong>da</strong> keTildReobis<br />

xelSewyobisaTvis, mivesalmebiT energetikuli<br />

infrastruqturis samxreTuli derefnis<br />

ganviTarebas. amerikis SeerTebuli<br />

Statebi xels Seuwyobs saqarTvelos integracias<br />

globalur ekonomikaSi <strong>da</strong> Sesabamis<br />

saerTaSoriso ekonomikur organizaciebSi.<br />

1. vaRiarebT ra, ekonomikuri zrdisa <strong>da</strong><br />

ganviTarebisaTvis gazrdili investiciebis<br />

mniSvnelobas, amerikis SeerTebul Statebs<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos ganzraxuli gvaqvs mivaRwioT<br />

SeTanxmebas “ormxrivi investiciebis gafarToebis<br />

Sesaxeb”, raTa gaizardos “SeRavaTebis<br />

zogad sistemaSi” saqarTvelos <strong>da</strong>Sveba<br />

<strong>da</strong> Seswavlil iqnes Tavisufali vaWrobis<br />

Sesaxeb SeTanxmebis <strong>da</strong>debis SesaZlebloba.<br />

2. amerikis SeerTebuli Statebi miznad isaxavs<br />

<strong>da</strong>xmareba gauwios saqarTvelos omis<br />

Semdgom rekonstruqciasa <strong>da</strong> finansur stabilizaciaSi.<br />

Cven ganzraxuli gvaqvs, erTad<br />

vimuSavoT saqarTvelos xalxis moTxovnilebaTa<br />

<strong>da</strong>sakmayofileblad, qveyanaSi siRaribis<br />

SemcirebisaTvis gamiznuli politikisa<br />

<strong>da</strong> programebis gasatareblad, jan<strong>da</strong>cvisa<br />

<strong>da</strong> ganaTlebis sistemebSi investiciebisa<br />

<strong>da</strong> mdgradi gaumjobesebis meSveobiT saqar-<br />

Tvelos yvela moqalaqis keTildReobis uzrunvelsayofad.<br />

3. vaRiarebT ra, gamarTulad momuSave, bazarze<br />

orientirebuli energetikis seqtoris<br />

mniSvnelobas, amerikis SeerTebul Statebsa<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos ganzraxuli gvaqvs SeviswavloT<br />

saqarTveloSi energiis warmoebis<br />

SesaZleblobebi, gavaZlieroT energoefeqtianoba<br />

<strong>da</strong> gavzardoT evropuli bazrebisken<br />

saqarTveloze gamavali energetikuli<br />

tranzitis fizikuri usafrTxoeba. Cven ganzraxuli<br />

gvaqvs kidev ufro ganvaviTaroT<br />

azerbaijansa <strong>da</strong> TurqeTTan Cveni qveynebis<br />

mravalwliani TanamSromloba, romlis Sedegic<br />

iyo baqo-Tbilisi-jeihanis <strong>da</strong> baqosufsis<br />

navTobsadenebi <strong>da</strong> baqo-Tbilisi-erzrumis<br />

bunebrivi airis milsadenebi, raTa<br />

Seiqmnas axali samxreTuli derefani, romelic<br />

<strong>da</strong>exmareba saqarTvelos <strong>da</strong> <strong>da</strong>narCen evropas<br />

azerbaijani<strong>da</strong>n <strong>da</strong> centraluri azii<strong>da</strong>n<br />

importis uzrunvelyofiT moaxdinon<br />

bunebrivi airis momaragebis diversifikacia.<br />

nawili IV: demokratiis gaZliereba<br />

aRiareben ra dReisaTvis saqarTvelos<br />

mniSvnelovan miRwevebs, Cveni qveynebi valdebulebas<br />

iReben, raTa erToblivad vimuSaoT


34<br />

mediis Tavisuflebis, parlamentis, sasamar-<br />

Tlo reformis, samarTlis uzenaesobis, samoqalaqo<br />

sazogadoebis, a<strong>da</strong>mianis uflebebisa<br />

<strong>da</strong> ZiriTadi Tavisuflebebis pativiscemisa<br />

<strong>da</strong> antikorufciuli RonisZiebebis gaZlierebisaTvis.<br />

Cven erTxel kidev va<strong>da</strong>sturebT<br />

Cvens erTgulebas demokratiis, Semwynareblobis<br />

<strong>da</strong> yvela Temis mimarT pativiscemis saerTo<br />

Rirebulebebisadmi <strong>da</strong> ganzraxuli<br />

gvaqvs viTanamSromloT Semdeg sakiTxebSi:<br />

1. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelo mzad varT viTanamSromloT, raTa xeli<br />

SevuwyoT <strong>da</strong>moukidebel medias, gamoxatvis<br />

Tavisuflebas <strong>da</strong> obieqturi axali ambebisa<br />

<strong>da</strong> <strong>info</strong>rmaciis xelmisawvdomobas, maT<br />

Soris Jurnalistebisa <strong>da</strong> mediisaTvis <strong>da</strong>xmarebis<br />

gawevis gziT.<br />

2. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelo mzad varT viTanamSromloT samarTlis<br />

uzenaesobis Semdgomi ganmtkicebis saqmeSi, sasamarTlos<br />

<strong>da</strong>moukideblobis gazrdis CaTvliT.<br />

am mxriv, amerikis SeerTebul Statebs<br />

ganzraxuli aqvs <strong>da</strong>xmareba gauwios am process,<br />

maT Soris mosamarTleebis, prokurorebis,<br />

advokatebis <strong>da</strong> policiis oficrebis treiningis<br />

CaTvliT. samarTal<strong>da</strong>mcavi <strong>da</strong> sasamar-<br />

Tlo Stos gafarToebuli urTierTobebis meSveobiT,<br />

Cven vgegmavT jerovani Zalisxmeva mivmarToT<br />

iseTi saerTo transnacionaluri <strong>da</strong>naSaulis<br />

safrTxeebis winaaRmdeg, rogoricaa<br />

terorizmi, organizebuli <strong>da</strong>naSauli, a<strong>da</strong>mianebiT<br />

<strong>da</strong> narkotikebiT ukanono vaWroba, fulis<br />

gaTeTreba <strong>da</strong> kompiuteruli <strong>da</strong>naSauli.<br />

3. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelo vgegmavT viTanamSromloT, raTa saqarTvelos<br />

aRmasrulebeli xelisuflebisa<br />

<strong>da</strong> sakanonmdeblo procesis gamWirvalobis<br />

<strong>da</strong> angariSvaldebulebis gazrdis, mTavrobis<br />

mier ga<strong>da</strong>wyvetilebebis miRebis proces-<br />

Si moqalaqeebisa <strong>da</strong> mediis CarTvis gafar-<br />

Toebis gziT, xeli SevuwyoT kargi mmarTvelobis<br />

gaumjobesebas.<br />

4. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelo pirobas vdebT, viTanamSromloT saqarTveloSi<br />

politikuri pluralizmis<br />

zrdisaTvis, maT Soris wavaxalisoT politikuri<br />

partiebis ganviTareba, analitikuri<br />

centrebi <strong>da</strong> arasamTavrobo organizaciebi,<br />

maTi monawileobiT srulvyoT kanonmdebloba<br />

<strong>da</strong> gavataroT reformebi ufro konkurentuli<br />

saarCevno garemos Sesaqmnelad.<br />

5. amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelo vgegmavT viTanamSromloT saqarTve-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

los samoqalaqo sazogadoebis SesaZleblobis<br />

gasaZliereblad, raTa moxdes sajaro<br />

politikis SemuSaveba <strong>da</strong> analizi, moqalaqeebis<br />

interesebis mxar<strong>da</strong>Wera, sakanonmdeblo<br />

procesSi monawileoba <strong>da</strong> uzrunvelvyoT sajaro<br />

moxeleebze ze<strong>da</strong>mxedveloba.<br />

nawili V: xalxebs Soris kontaqtebis<br />

gaRrmaveba <strong>da</strong> kulturuli gacvlis gafar-<br />

Toeba<br />

amerikis SeerTebuli Statebi <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelo gamoxataven survils, moxdes ori<br />

qveynis xalxebs Soris kontaqtebis gaRrmaveba<br />

<strong>da</strong> kulturuli, saganmanaTleblo <strong>da</strong><br />

profesiuli gacvlis programebis gafarToeba,<br />

rac kidev ufro Seuwyobs xels demokratiisa<br />

<strong>da</strong> demokratiul Rirebulebebis <strong>da</strong>mkvidrebas<br />

<strong>da</strong> gazrdis urTierTgagebas.<br />

1. aRiareben ra amerikis SeerTebuli Statebisa<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos xalxebs Soris kontaqtebis<br />

gaRrmavebis mniSvnelobas, orive<br />

mxares ganzraxuli aqvs SemdgomSi xeli Seuwyon<br />

kulturul <strong>da</strong> socialur gacvlas <strong>da</strong><br />

saqmianobas iseTi iniciativebis meSveobiT,<br />

rogoricaa fulbraitis programa, momavali<br />

liderebis gacvlis programa (FLEX), studenturi<br />

gacvla (UGRAD), sakanonmdeblo ganaTleba<br />

<strong>da</strong> praqtika (LEAP), saerTaSoriso<br />

vizitori liderebis programa <strong>da</strong> inglisuri<br />

enis swavlebisa <strong>da</strong> swavlis programa.<br />

2. xazs vusvamT ra Cveni qveynebis momavlisaTvis<br />

siaxleebisa <strong>da</strong> dinamizmis aucileblobas,<br />

amerikis SeerTebul Statebsa <strong>da</strong> saqarTvelos<br />

ganzraxuli gvaqvs uzrunvelvyoT<br />

gaZlierebuli TanamSromloba umaRlesi<br />

ganaTlebis, biznesisa <strong>da</strong> samecniero<br />

kvlevis sferoSi. SeerTebuli Statebi gegmavs<br />

gaamartivos SeerTebuli Statebis vizis<br />

moTxovnis procesi amerikis kanonmdeblobis<br />

<strong>da</strong> procedurebis Sesabamisad, ise,<br />

rom kulturis, ganaTlebis, biznesis <strong>da</strong> samecniero<br />

saqmianobaSi kvalificiur pirebs<br />

mieceT monawileobis SesaZlebloba.<br />

3. amerikis SeerTebul Statebs <strong>da</strong> saqar-<br />

Tvelos ganzraxuli aqvT saqarTvelos omis<br />

Semdgom garemoSi aRadginon <strong>da</strong>zianebuli<br />

kulturuli memkvidreobis Zeglebi <strong>da</strong> media<br />

<strong>da</strong> xeli Seuwyon uwyvet kontaqtebs afxaze-<br />

Tisa <strong>da</strong> cxinvalis regionis/samxreT oseTis<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>narCeni saqarTvelos mcxovreblebs<br />

Soris.<br />

wyaro: saqarTvelos sagareo saqmeTa saministro<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 35<br />

bavSvis uflebebis <strong>da</strong>cva pediatriul<br />

praqtikaSi-saerTaSoriso <strong>da</strong> erovnuli<br />

meqanizmebi saqarTveloSi<br />

irma manjaviZe 1 , klaudia viesmani 2 .<br />

1.Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis<br />

pediatriis departamentis, bavSvTa<br />

<strong>da</strong> mozardTa medicinis mimarTulebis<br />

asistent-profesori<br />

2. gotingenis universitetis bioeTikisa<br />

<strong>da</strong> medicinis departamentis xelmZRvaneli,<br />

profesori, doqtori.<br />

Protection of Child Rights in Pediatrics Practice-<br />

International and Domestic Regulations in Georgia<br />

Irma Manjavidze 1, Claudia Wiesemann 2<br />

1.Assisstant-Professor of Tbilisi State medical<br />

University, Department of pediatrics ,<br />

of Tbilisi State Medical University (Georgia)<br />

2. Professor, Dr, Head of Department of Bioethics<br />

and History of Medicine University of Goettingen<br />

(Germany)<br />

Summary:<br />

Un Convention Respecting Children’s Rights In<br />

Pediatric Practice on the based on the following principles.<br />

Health professionals are obligated to explore with<br />

children their level of understanding of any proposed treatment,<br />

their views on it and their competence to make a<br />

decision on whether or not to consent to the treatment.<br />

Health professionals must work collaboratively with<br />

both children and their parents to involve them as fully<br />

as possible in the treatment being offered and in any decisions<br />

that need to be taken. Due regard must be given<br />

to the child’s competence to give or refuse consent to a<br />

treatment when the parent takes an opposing view.<br />

The Georgian Government ratified UN Convention<br />

on the Rights of the Child in 2 June 1994 and thus committed<br />

itself to putting the Convention’s provisions into<br />

effect.<br />

Georgian Legislations have covered all principals of<br />

Children’s rights in Medical Care Facilities. In Law of<br />

Georgia on the “Rights of Patient” is special chapter<br />

VIII rights of Minor, which regulates Children and adolescence<br />

rights according to health services.<br />

@__) otkb<br />

Key words: child’s rights, child health, medical<br />

care, health professionals.<br />

bavSvebi ibadebian Tavisufalni <strong>da</strong> yvela<br />

a<strong>da</strong>mianuri uflebis mqoneni. Ees aris<br />

bavSvis uflebaTa konvenciis, a<strong>da</strong>mianis uflebaTa<br />

saerTaSoriso xelSekrulebis ZiriTadi<br />

winamZRvari, romelic gar<strong>da</strong>qmnis<br />

bavSvebisa <strong>da</strong> maTi ojaxebis cxovrebas<br />

mTel msoflioSi (1, 2, 8, 10,12).<br />

,,bavSvis uflebaTa konvencia”, romelsac<br />

gaeros generalurma ansambleam erTxmad<br />

<strong>da</strong>uWira mxari 1989 wels msoflio masStabis<br />

iuridiuli dokumentia. saqarTvelom<br />

aRniSnuli konvenciis ratificireba moaxdina<br />

1994 wlis 21 aprils, riTac aiRo valdebuleba<br />

Seesrulebina konvenciiT gaTvaliswinebuli<br />

debulebani, romlis mixedvi-<br />

Tac saxelmwifos upirvelesi sazrunavi<br />

un<strong>da</strong> iyos 18 wlamde asakis bavSvebis <strong>da</strong>cva<br />

<strong>da</strong> maTze zrunva.<br />

msoflios mraval qveyanaSi metad mniSvnelovani<br />

gax<strong>da</strong> bavSvisa <strong>da</strong> ojaxis ke-<br />

TildReobisa <strong>da</strong> janmrTelobisTvis bavSvis<br />

uflebebis mxar<strong>da</strong>Wera. siRaribis<br />

zr<strong>da</strong>m <strong>da</strong> garemo faqtorebma Secvala bav-<br />

SvTa avadobisa <strong>da</strong> sikvdilobis struqtura.<br />

globalizaciis procesma gansazRvra<br />

politikis wonasworoba, ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

traeqtoria - a<strong>da</strong>mianuri <strong>da</strong> sazogadoebrivi<br />

ganviTarebisaTvis. (10, 13)<br />

<strong>socialuri</strong> xasiaTis cvlilebebi moiTxovs<br />

janmrTelobis konceftualizacias<br />

<strong>da</strong> axali gzebis Ziebas bavSvTa keTildReobis<br />

gasaumjobeseblad. saWiro xdeba bav-<br />

SvTa jan<strong>da</strong>cvis profesionalebis funqciebis<br />

radikaluri cvlilebebi, raTa maTi<br />

qmedeba iyos warmatebuli <strong>da</strong> Sesaferisi<br />

bavSvTa <strong>da</strong> ojaxTa keTildReobasa <strong>da</strong> janmrTelobasTan.<br />

(7, 8, 9, 10)<br />

uflebebze <strong>da</strong>yrdnobili gancxadeba, romelic<br />

jan<strong>da</strong>cvas miesa<strong>da</strong>geba uzrunvelyofs<br />

iseT samuSao gegmas, realur strategiebsa<br />

<strong>da</strong> unars romelic SeiZleba gamoyenebul<br />

iqnes profesionalebis mier samedicino<br />

momsaxurebisa <strong>da</strong> bavSvTa <strong>da</strong>cvisaTvis.<br />

bavSvTa janmrTelobasTan <strong>da</strong>kavSi


36<br />

rebuli uflebebi efuZneba oTx ZiriTad<br />

komponents, rogoricaa:<br />

sicocxle - bavSvebs aqvT sicocxlisa<br />

<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>rCenis ufleba, samedicino momsaxurebiT<br />

sargeblobis, wyliTa <strong>da</strong> sanitaruli<br />

sistemebiT usafrTxod sargeblobis ufleba;<br />

ganviTareba - bavSvebs aqvT ganaTlebis,<br />

individualuri ganviTarebis, gonebriv <strong>da</strong><br />

fizikur SesaZleblobaTa gamovlenis ufleba;<br />

<strong>da</strong>cva – bavSvebs aqvT ufleba <strong>da</strong>culni<br />

iyvnen nebismieri diskriminaciisa <strong>da</strong> eqspluataciisagan,<br />

omisa <strong>da</strong> gaWirvebisagan;<br />

monawileoba- bavSvebs aqvT ufleba gaaCndeT<br />

sakuTari azri, Tavisuflad gamoxaton<br />

TavianTi Sexedulebebi, miiRon sasurveli<br />

<strong>info</strong>rmacia.<br />

,,bavSvis uflebaTa konvencia”, awesebs ra<br />

saerTo stan<strong>da</strong>rtebs msoflios yvela qveynisaTvis,<br />

amasTanave iTvaliswinebs saxelmwifoTaTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebel kulturalur,<br />

socialur, ekonomikur <strong>da</strong> politikur realobebs,<br />

raTa TiToeul qveyanas SesaZlebloba<br />

qondes optimalurad ganaxorcielos<br />

konvenciis debulebebi.<br />

a<strong>da</strong>mianis uflebebi janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis sferoSi<br />

janmrTelobis <strong>da</strong>cvis sferoSi saqarTvelos<br />

kanonmdeblobas safuZvlad udevs<br />

saerTaSoriso dokumentebi. saxelmwifo<br />

politikis principad aris gacxadebuli<br />

a<strong>da</strong>mianis uflebaTa <strong>da</strong> TavisuflebaTa<br />

xelSeuvaloba (saqarTvelos kanoni ,,janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis Sesaxeb”, muxli 4), rasac<br />

Tanabari pasuxxismgeblobiT un<strong>da</strong><br />

icavdes eqimi, eqTani <strong>da</strong> sxva samedicino<br />

personali. samedicino saqmianobis mizania<br />

a<strong>da</strong>mianisaTvis janmrTelobis SenarCuneba,<br />

misi janmrTelobis <strong>da</strong>cva <strong>da</strong> aRdgena, mis-<br />

Tvis tanjvis Semsubuqeba (saqarTvelos<br />

kanoni ,,janmrTelobis <strong>da</strong>cvis Sesaxeb”,<br />

muxli 27)<br />

a<strong>da</strong>mianis uflebebi janmrTelobis <strong>da</strong>cvis<br />

sferoSi or ZiriTad kategoriad iyofa:<br />

<strong>socialuri</strong> uflebebi, romelic moicavs,<br />

samedicino momsaxurebis finansur <strong>da</strong><br />

teritoriul xelmisawvdomobas, Tanabar<br />

xelmisawvdomobas diskriminaciis gareSe<br />

<strong>da</strong> samedicino momsaxurebis xarisxs. Ees<br />

ukanaskneli gulisxmobs samedicino momsa-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

xurebis adeqvatur xarisxs, (dignostikis,<br />

mkurnalobis, reabilitaciis meTodebis<br />

adeqvaturobas) <strong>da</strong> pacientis usafrTxoebas.<br />

xolo individuri uflebebia: <strong>info</strong>rmaciis<br />

miRebis ufleba, <strong>info</strong>rmirebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miRebis ufleba (<strong>info</strong>rmirebuli<br />

Tanxmoba), konfidencialoba <strong>da</strong> piradi<br />

cxovrebis xelSeuxebloba, meore azris<br />

moZiebis <strong>da</strong> samedicino personalisa <strong>da</strong><br />

samedicino <strong>da</strong>wesebulebis arCevis ufleba.(2)<br />

<strong>info</strong>rmaciis miRebis ufleba<br />

pacientma un<strong>da</strong> miiRos <strong>info</strong>rmacia samedicino<br />

<strong>da</strong>wesebulebaSi moxvedrisTanave.<br />

<strong>info</strong>rmacia un<strong>da</strong> iyos miwodebuli nebismieri<br />

pacientisaTvis gasageb enaze <strong>da</strong> droulad<br />

miwodebuli, <strong>info</strong>rmacia un<strong>da</strong> iyos<br />

srulyofili <strong>da</strong> WeSmariti.<br />

Zalzed mniSvnelovania ramdenad gasagebad<br />

ganumartavs eqimi pacients yovelives,<br />

rac exeba mis mdgomareobas, <strong>da</strong>avadebas,<br />

gamoklevebsa <strong>da</strong> mkurnalobis meTodebs.<br />

pacientTan saubrisas ar un<strong>da</strong> iqnes<br />

gamoyenebuli samedicino terminebi, xolo<br />

iseT SemTxvevaSi Tu aseTis gamoyeneba<br />

eqims mainc mouwevs, terminebs iqve un<strong>da</strong><br />

gaukeTos ganmartebebi, pacientisaTvis gasageb<br />

enaze. (saqarTvelos kanoni ,,pacientis<br />

uflebebis Sesaxeb” muxli 19) <strong>info</strong>rmaciis<br />

miwodebisas gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong><br />

iyos pacientis aRqmis unari. (ix. qvemoT<br />

arasrulwlovani pacientebisaTvis<br />

<strong>info</strong>rmaciis miwodeba)<br />

pacients ufleba aqvs samedicino momsaxurebis<br />

gamwevisagan miiRos sruli, obieqturi,<br />

drouli <strong>da</strong> gasagebi <strong>info</strong>rmacia: (4,<br />

5, 6)<br />

a) samedicino momsaxurebis arsebuli<br />

resursebisa <strong>da</strong> maTi miRebis saxeebis, safasurisa<br />

<strong>da</strong> anazRaurebis formebis Sesaxeb;<br />

b) saqarTvelos kanonmdeblobiTa <strong>da</strong> samedicino<br />

<strong>da</strong>wesebulebebis SinaganawesiT<br />

gansazRvruli pacientis uflebebisa <strong>da</strong><br />

movaleobebis Sesaxeb;<br />

g) ganzraxuli profilaqtikuri, diagnostikuri,<br />

samkurnalo <strong>da</strong> sareabilitacio<br />

momsaxurebis, maTi Tanmxlebi riskisa <strong>da</strong><br />

SesaZlo efeqtianobis Sesaxeb;<br />

d) samedicino gamokvlevebis Sedegebis<br />

Sesaxeb;<br />

e) ganzraxuli samedicino momsaxurebis<br />

sxva, alternatiuli variantebis, maTi Tanmxlebi<br />

riskisa <strong>da</strong> SesaZlo efeqtianobis<br />

Sesaxeb;<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 37<br />

v) ganzraxul samedicino momsaxurebaze<br />

gancxadebuli uaris mosalodneli Sedegebis<br />

Sesaxeb;<br />

z) diagnozisa <strong>da</strong> savaraudo prognozis,<br />

agreTve mkurnalobis Sesaxeb;<br />

T) samedicino momsaxurebis gamwevis vinaobisa<br />

<strong>da</strong> profesiuli gamocdilebis Sesaxeb;<br />

(saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis<br />

Sesaxeb” muxli 18)B<br />

pacients an mis kanonier warmomadgenels<br />

ufleba aqvs moixovos samedicno Canaweris<br />

nebismieri nawilis asli, samedicino<br />

Canawerebis gacnobis, agreTve maTi aslis<br />

miRebis Sesaxeb moTxovna werilobiT<br />

waredgineba samedicino <strong>da</strong>wesebulebas (saqarTvelos<br />

kanoni pacientis uflebebis Sesaxeb”<br />

muxli 17).<br />

<strong>info</strong>rmaciis miwodeba arasrulwlovani<br />

pacientebisaTvis<br />

saqarTvelos kanoniT ,,pacientis uflebebis<br />

Sesaxeb” (MTavi VIII arsrulwlovanis<br />

ufelbebi, muxli 40) ,,mSobels an kanonier<br />

warmomadgenels ufleba aqvs mkurnali eqimisagan<br />

miiRon sruli, obieturi, drouli<br />

<strong>da</strong> gasagebi <strong>info</strong>rmacia arasrulwlovanis<br />

janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb”.<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos isic, amave kanonis mixedviT<br />

arasrulwlovan pacients ufleba<br />

aqvs miiRos <strong>info</strong>rmacia sakuTari janmr-<br />

Telobis mdgomareobisa <strong>da</strong> mkurnalobis<br />

Sesaxeb (muxli 43), Tumca aqve aris miTiTebuli,<br />

<strong>info</strong>rmaciis miwodebisas gaTvaliswinebuli<br />

un<strong>da</strong> iyos bavSvis asaki <strong>da</strong> misi<br />

gonebrivi ganviTarebis done.<br />

yovelive zemoaRniSnuli, miuTiTebs rom<br />

mniSvnelovania, rom bavSvisaTvis gasageb<br />

enaze, misi asakis, aRqmis <strong>da</strong> gonebrivi SesaZleblobis<br />

gaTvaliswinebiT misTvs gasageb<br />

enaze eqimisagan miiRos <strong>info</strong>rmacia<br />

Tavisi <strong>da</strong>avadebis, aucilebeli samedicino<br />

manipulaciebis, sareabiloitacio saSualebebis,<br />

mkurnalobis meTodebis <strong>da</strong> wamlis<br />

miRebis wesebis Sesaxeb.<br />

bavSvis uflebaTa konvenciis mixedviT<br />

(muxli 5), yvela saxelmwifo sa<strong>da</strong>c ratificirebulia<br />

bavSvis uflebaTa konvencia<br />

pativs miagebs mSoblebisa <strong>da</strong> meurveebis<br />

movaleobebs <strong>da</strong> mxars uWeren maT,<br />

bavSvis unarebi ganviTarebis xelSewyobasaTvis.<br />

samedicino momsaxurebis procesSi<br />

mniSnelovania samedicino momsaxurebis<br />

mimwodeblis valdebuleba, gamoikvlios<br />

@__) otkb<br />

nebismieri mkurnalobis Casatareblad<br />

bavSvTa gonebrivi SesaZleblobebi, maTi<br />

Sexedulebebi am mkurnalobis Sesaxeb <strong>da</strong><br />

maT uflebamosilebas miiRon ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

<strong>da</strong>Tanxmdebian Tu ara Semdgom mkurnalobaze.<br />

bavSvebisaTvis samedicino momsaxurebis<br />

dros eqimma <strong>da</strong> sxva samedicno<br />

personalma erTdroulad un<strong>da</strong> iTanam-<br />

Sromlos bavSvebTan <strong>da</strong> mSoblebTan; srulad<br />

CarTon isini mkurnalobasTan <strong>da</strong>kav-<br />

Sirebul ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebaSi. bavSvi<br />

uflebamosilia <strong>da</strong>Tanxmdes an uari<br />

ganacxados mkurnalobaze, maSin roca<br />

mSobels aqvs sawinaaRmdego Sexeduleba.<br />

xSirad es ukanaskneli warmoadgens dilemas<br />

samedicino personalisTvis, roca adgili<br />

aqvs azrTa sxva<strong>da</strong>sxvaobas. rogor<br />

un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>iWras sakiTxi, visi azria mniSvnelovani.<br />

saqarTvelos kanonSi ,,pacientis uflebebis<br />

Sesaxeb” ganxilulia is SemTxvevbi<br />

roca arsrulwlovani pacienti winaaRmdegia<br />

<strong>info</strong>rmacia miewodos mSobels an mis<br />

kanonier wramomadgenels (muxli 40, 2). Tu<br />

14-18 wlamde arasrulwlovani pacienti, romelic<br />

iTvleba qmedunarianad, samedicino<br />

personalis SexedulebiT sworad afasebs<br />

sakuTari janmrTelobis mdgomareobas <strong>da</strong><br />

romelmac eqims mimarTa sqesobrivad ga<strong>da</strong>mdebi<br />

<strong>da</strong>avadebis an narkomaniis mkurnalobis,<br />

kontracefciis araqirurgiuli meTodebis<br />

gamoyenebis Sesaxeb konsultaciis<br />

<strong>da</strong> orsulobis xelovnurad Sewyvetis (abortis)<br />

mizniT.<br />

saqarTvelos kanonmdebloba arasrulwlovani<br />

pacientisaTvis <strong>info</strong>rmaciis miwodebis<br />

dros erTis mxriv iTvaliswinebs<br />

,,bavSvis uflebaTa konvenciiT” miTiTebiul<br />

debulebas rom mniSnelovania bavSvis<br />

uflebaTa <strong>da</strong>cvisaTvis bavSvTan TanamSromloba;<br />

xolo meores mxriv saqrTvelos<br />

kanonmdebloba <strong>info</strong>rmaciis gacemisas<br />

arasrulwlovani pacientisaTvis eyrdnoba<br />

mis asaks, gonebriv ganviTarebas <strong>da</strong> garkveul<br />

SemTxvevebSi upiratesobasa aniWebs<br />

maT survilebs <strong>info</strong>rmaciis sxva pirze, maT<br />

Soris mSobelze <strong>da</strong> kanonier warmomadgenelze<br />

gacemis dros.<br />

<strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba<br />

nebismieri Careva samedicino momsaxurebis<br />

procesSi un<strong>da</strong> Catardes piris mier<br />

nebayofilobiT gacxadebuli, gaazrebuli<br />

Tanxmobis miRebis Semdeg. Ppirs winaswar


38<br />

un<strong>da</strong> mieces <strong>info</strong>rmacia Carevis miznebisa<br />

<strong>da</strong> xasiaTis, agreTve Sedegebisa <strong>da</strong> safr-<br />

Txis Sesaxeb.<br />

eqimma un<strong>da</strong> miiRos <strong>info</strong>rmirebul Tanxmoba-<br />

pacientisaTvis raime saxis samedicino<br />

momsaxurebis gawevamde. iqneba es sadiagnostiko<br />

gamokvleva, samkurnalo Tu<br />

saprofilaqtiko RonisZieba. Ppacienti<br />

Tu arasrulwlovania (<strong>da</strong>wvrilebiT ixile<br />

qvemoT) an raime sxva mizezis gamo ar<br />

aqvs ga<strong>da</strong>wyetilebis miRebis unari, maSin<br />

<strong>info</strong>rmirebul Tanxmobas acxadebs pacientis<br />

naTesavi an kanonieri warmomadgeneli.<br />

Tanxmobis gacxadeba SeiZleba iyos, rogorc<br />

zepiri ise werilobiTi. Kkanoni zustad<br />

ayalibebs CamonaTvals, roca aucilebelia<br />

pacientisagan werilobiTi Tanxmoba<br />

(saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis<br />

Sesaxeb”, muxli 22, <strong>da</strong> saqarTvelos kanoni<br />

,,saeqimo saqmianobis Sesaxeb” muxli 44), rogoricaa<br />

nebismieri qirurgiuli operacia,<br />

genetikuri testireba <strong>da</strong> sxva, aseve yvela<br />

is SemTxveva, Tu samedicino momsaxurebis<br />

gamwevi saWirod CaTvlis werilobiT <strong>info</strong>rmirebul<br />

Tanxmobas.<br />

Tu pacienti qmeduunaraoa, anu mas ar SeuZlia<br />

gacnobierebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miReba <strong>da</strong> pacienti saWiroebs ga<strong>da</strong>udebel<br />

samedicino Carevas, xolo naTesavis an kanonieri<br />

warmomadgenlis moZieba ver xerxdeba,<br />

samedicino momsaxurebis gamwevi<br />

iRebs ga<strong>da</strong>wyvetilebas pacientis janmrTelobis<br />

interesebis Sesabamisad (saqarTvelos<br />

kanoni ,,pacientis uflebebis Sesaxeb:<br />

muxli 25, 2). samedicno personalis Aam<br />

valdebulebis Sesaxeb gacxadebulia saqarTvelos<br />

kanonSi ,,saeqimo saqmianobis<br />

Sesaxeb” <strong>da</strong> ,,janmrTelobis <strong>da</strong>cvis Sesaxeb”.<br />

pacientis gamoyeneba saswavlo obieqtad<br />

sauniversiteto klinikaSi SesaZlebelia<br />

mxolod misi <strong>info</strong>rmirebuli Tanxmobis<br />

Semdeg. Ppaceintis Tanxmoba ar aris aucilebeli<br />

mxolod maSin, Tu saswavlo mizniT<br />

gamoiyeneba, pacientis samedicino dokumentaciaSi<br />

arsebuli <strong>info</strong>rmacia, ris mixedviTac<br />

SeuZlebelia pacientis identificireba;<br />

an iseT SemTxvevaSi Tu saswavlo<br />

procesSi gamoiyeneba pacientis mkurnalobisa<br />

<strong>da</strong> diagnostikis procesSi miRebuli<br />

masala (Sardi, sisxli, sxva qsovilebi),<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

romliTac uzrunvelyofilia pacientis<br />

anaonimuroba.<br />

<strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba win un<strong>da</strong> uswrebdes<br />

aseve pacientis raime kvlevaSi Car-<br />

Tvis process. Aa<strong>da</strong>mianis, rogorc biosamedicino<br />

kvlevis obieqts winaswar un<strong>da</strong> miewodos<br />

<strong>info</strong>rmacia kvlevis miznebis, meTodebis,<br />

mosalodneli Sedegebis, kvlevis<br />

riskisa <strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>kavSirebuli diskomfortis<br />

Sesaxeb. samedicno-biologiuri<br />

kvleva ar un<strong>da</strong> Catardes masSi monawile<br />

piris werilobiTi <strong>info</strong>rmirebuli Tanxmobis<br />

gareSe. Tumca kvlevis nebismier etapze<br />

mas SeuZlia uari ganacxados kvlevaSi<br />

monawileobaze, miuxe<strong>da</strong>vad winaswar gacxadebuli<br />

werilobiTi Tanxmobisa.<br />

arasrulwlovani pacientis <strong>info</strong>rmirebuli<br />

Tanxmoba<br />

bavSvis uflebaTa konvencis mixedviT, is<br />

saxelmwifoebi sa<strong>da</strong>c konvencia aris ratificirebuli<br />

(11,14, 15, 16) uzrunvelyofen<br />

bavSvis uflebas, raTa Tavisuflad gamoxaton<br />

TavianTi Sexedulebebi, rac saTanadod<br />

un<strong>da</strong> iqnes gaTvaliswinebuli maTi asakisa<br />

<strong>da</strong> ganviTarebis Sesabamisad. (Mmuxli 12).<br />

Uufro konkretulad, Aam muxlis mixedviT:<br />

yvela bavSvi uflebamosilia, gamoxatos sakuTari<br />

azri ama Tu im sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT;<br />

yvela bavSvi uflebamosilia, komentari<br />

gaakeTos maTze moqmed yvela sakiTx-<br />

Tan <strong>da</strong>kavSirebiT, miuxe<strong>da</strong>vad misi mdgomareobisa;<br />

sazogadoeba valdebulia, gaiziaros<br />

bavSvTa Sexedulebebi, pativi sces<br />

maT <strong>da</strong> maTi mxedvelobaSi iqnes miRebuli;<br />

sazogadoeba valdebulia bavSvebis Sexedulebebi<br />

miRon maTi asakisa <strong>da</strong> ganviTarebis<br />

Sesabamisad bavSvis, rogorc arasrulwlovani<br />

pacientis ufleba maTi Sexedulebebis<br />

gaTvaliswinebis Sesaxeb samedicino<br />

momsaxurebis procesSi, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

mixedviT ganixileba asakobriv<br />

aspeqtSi. kerZod 16 wlamde asakis<br />

arasrulwlovan pacients samedicino momsaxureba<br />

utardeba mxolod mSoblis an kanonieri<br />

warmomadgenlis TanxmobiT (saqar-<br />

Tvelos kanoni ,,pacientis uflebebis Sesaxeb”<br />

muxli 41, 2), Tumca kanoni miuTiTebs<br />

rom samedicino momsaxurebis gawevis Sesaxeb<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebisas aucilebelia<br />

arasrulwlovani pacientis monawileobac<br />

misi asakisa <strong>da</strong> gonebrivi ganviTarebos<br />

gaTvaliswinebiT.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 39<br />

saqarTvelos kanonSi ,,pacientis uflebebis<br />

Sesaxeb” (muxli 41, 1) aRniSnulia, rom<br />

14-<strong>da</strong>n 18 wlamde asakis pacientma romelic<br />

samedicino momsaxurebis gamwevis SexedulebiT<br />

sworad afasebs sakuTari janmrTlobis<br />

mdgomareobas, SeuZlia ganacxados<br />

<strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba TviTon, roca man<br />

mimarTa samedicno momsaxurebis gamwevs<br />

sqesobrivad ga<strong>da</strong>mdebi <strong>da</strong>avadebis an narkomaniis<br />

mkurnalobis, kontracepciis araqirurgiuli<br />

meTodebis Sesaxeb konsultaciis<br />

miRebis an orsulobis xelovnurad<br />

Sewyvetis mizniT.<br />

xolo, Tu pacientis asaki aRemateba 16<br />

wels, mas ufleba aqvs <strong>info</strong>rmirebuli Tanxmoba<br />

an uari ganacxados (saqarTvelos kanonSi<br />

,,pacientis uflebebis Sesaxeb” muxli<br />

41, 3) samedino momsaxurebaze, Tu igi samedicino<br />

momsaxurebis gamwevis SexedulebiT<br />

sworad afasebs sakuTari janmrTelobis<br />

mdgomareobas.Aaqve miTiTebulia isic,<br />

rom pacientis ga<strong>da</strong>wyvetilebis Sesaxeb ecnobeba<br />

mis naTesavs an kanonier warmomadgebnels.<br />

arasrulwlovani pacientis swavlebis<br />

obieqtad gamoyenebis<br />

Sesaxeb saqarTveloskanoni ,,pacientis<br />

uflebebis Sesaxeb” (muxli 42) miuTi-<br />

Tebs, rom 16 wlamde asaki arasrulwlovani<br />

pacientis swavlebis obieqtad <strong>da</strong>saSvebia<br />

mxolod misis mSoblis an kanonieri<br />

warmomadgenlis <strong>info</strong>rmirebuli TanxmobiT.<br />

Tumca aqve miTiTebulia, rom ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

miRebisas aucilebelia pacientis<br />

monawileobac asakisa <strong>da</strong> gonebrivi<br />

ganviTarebis gaTvaliswinebiT. xolo<br />

rac Seexeba 16 wlis zeviT, arasrulwlovan<br />

pacients SeuZlia <strong>da</strong>moukideblad<br />

miiRos ga<strong>da</strong>wyvetileba misi swavlebis<br />

obieqtad gamoyenebis Sesaxeb. mSobels an<br />

kanonier warmomadgenels ecnobeba pacientis<br />

mier miRebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebis Sesaxeb.<br />

gamoyenebuli literatura:<br />

1. asborn eide, katarina krauze, alan rosas.<br />

ekonomikuri, <strong>socialuri</strong> <strong>da</strong> kulturuli<br />

uflebebi, saxelmZRvanelo meore ganaxlebuli<br />

gamocema; Tbilisi, 2006 w.gv.202-226<br />

2. bavSvis uflebaTa konvencia. Semoklebuli<br />

versia.<br />

@__) otkb<br />

3. oTar gerzmava. sazogadoebrivi jan<strong>da</strong>cva<br />

<strong>da</strong> menejmenti, saxelmZRvanelo studentebisa<br />

<strong>da</strong> eqimebisatvis, meoTxe Sesworebuli<br />

<strong>da</strong> ganaxlebuli gamocema, Tbilisis,<br />

2008 w, gv.183-195<br />

4. saqarTvelos kanoni ,,pacientis uflebebis<br />

Sesaxeb”<br />

5. saqarTvelos kanoni ,,saeqimo saqmianobis<br />

Sesaxeb”<br />

6. saqarTvelos kanoni ,,janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis Sesaxeb”<br />

7. Bren<strong>da</strong> A. LeFrancois. Children’s Participation<br />

Rights: Voicing Opinions in Inpatient Care; Child and<br />

Adolescent Mental Health Volume 12, No. 2, 2007, pp.<br />

94–97<br />

8.Convention on the Rights of the Child. UNGA Resolution<br />

44/25. Available at: http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/k2crc.htm<br />

or http://www.unicef.org/crc/index.html.<br />

Accessed March 15, 2007<br />

9. Children's Rights and Child Health.;Pediatric<br />

Education in Community and Office Settings (Starter<br />

Kit for Community Preceptors) by Jeffrey Goldhagen,<br />

MD, MPH, FAAP<br />

10. CRED-PRO Status Report -- Addendum Child<br />

Rights Curriculum for Health Professionals, 2008<br />

11.Gerison Landsdown. Implementing Children’s<br />

rights and health, Arch.Dis.Child. 2000;286-288<br />

12. International Covenant on Economic, Social and Cultural<br />

Rights. UNGAResolution 2200A(XXI) 1976. Available<br />

at: http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/a_cescr.htm.<br />

Accessed March 15, 2007<br />

13. Redress-international covenant on civil and political<br />

rights. UNGA Resolution 2200A (XXI). Available<br />

at: http://www.redress.org. Accessed March 15, 2007<br />

14. Rodriguez-Garcia R, Akhter MN. Human rights:<br />

the foun<strong>da</strong>tion of public health practice. Am J Public<br />

Health. 2000;90:693–694<br />

15. Toward equity in child health. Pediatrics.<br />

2003;112(suppl):701–722<br />

16. T .Waterston, J. Goldhagen. Why children’s<br />

rights are central to international Child health. Arch.<br />

Dis. Child. 2007;92;176-180


40<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

neonataluri sefsisi<br />

definicia: neonataluri sefsisi aris<br />

sistemuri <strong>da</strong>avadebis <strong>klinikuri</strong> sindromi,<br />

romelsac Tan sdevs baqteriemia <strong>da</strong> manifestirdeba<br />

<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 1 Tvis ganmavlobaSi.<br />

sixSire: neonataluri sefsisis sixSirea<br />

1-8/ 1000 cocxladSobilze. axalSobilebSi<br />

sxeulis masiT


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 41<br />

veviT axalSobili inficirebulia dedis<br />

genitaluri traqti<strong>da</strong>n, <strong>da</strong>inficireba agreTve<br />

SesaZloa moxdes kontaminirebuli<br />

xelsawyoebTan kontaqtis Sedegad.<br />

gviani sefsisisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia:<br />

sixSire metia vaJebSi,<br />

1000 gramze naklebi masis mqone axalSobilebi<br />

warmoadgenen riskis jgufs,<br />

upiratesad gamowveulia koagulaza_negatiuri<br />

stafilokokebiT <strong>da</strong> gram_uaryofiTi<br />

mikrobebiT.<br />

kandi<strong>da</strong> gansakuTrebiT xSirad gvxvdeba<br />

<strong>da</strong>bali masis axalSobilebSi<br />

infeqciis fokaluri kerebi<strong>da</strong>n gvxvdeba<br />

meningiti(75%), osteomieliti, arTriti, sa-<br />

Sarde sistemis infeqcia <strong>da</strong> sxva<br />

nozokomuri sefsisi. sefsisis es forma<br />

vlindeba maRali riskis, gansakuTrebiT<br />

mcire masis <strong>da</strong> Zalian mcire masis axal-<br />

SobilebSi., misi paTogenezi <strong>da</strong>kavSirebulia<br />

axalSobilis ZiriTad <strong>da</strong>avadebasTan,<br />

neonataluri intensiuri Terapiisa <strong>da</strong> reanimaciis<br />

ganyofilebis multi_rezistentul<br />

florasTan, invaziur monitoringTan<br />

<strong>da</strong> sxva teqnikur saSualebebTan.Kkanisa <strong>da</strong><br />

intestinaluri bunebrivi barierebis <strong>da</strong>r-<br />

Rveva saSualebas aZlevs oportunistul<br />

organizmebs, rom <strong>da</strong>ainficiros gansakuTrebiT<br />

dRenakluli axalSobilebi, romlebsac<br />

gazrdili aqvT midrekileba infeqciebis<br />

mimarT, ZiriTadi <strong>da</strong>avadebisa <strong>da</strong> umwifari<br />

imunuri sistemis gamo.<br />

nozokomuri sefsisisTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebelia:<br />

apnoe <strong>da</strong> bradikardia<br />

temperaturis arastabilioba<br />

muclis Seberva<br />

kvebis autanloba<br />

Soki<br />

dvs<br />

sunTqvis ukmarisoba<br />

lokaluri kerebi, rogoricaa omfaliti,<br />

koniunqtiviti, diarea pnevmonia bulozuri<br />

impetigo <strong>da</strong> sxva<br />

miuxe<strong>da</strong>vad antibiotikebiT mkurnalobisa,<br />

persistirebadi simptomebis SemTxvevaSi<br />

un<strong>da</strong> gamoiricxos virusuli an kandididozuri<br />

infeqcia.<br />

SeniSvna: zogi avtori adreul sefsisad<br />

miiCnevs pirveli 48 saaTis ganmavlobaSi<br />

gamovlinebul sefsiss, xolo gvianSi ki<br />

@__) otkb<br />

gulisxmobs 48 saaTis Semdeg gamovlenil<br />

sefsiss. aRniSnuli aixsneba imiT, rom adreuli<br />

sefsisis 85% vlindeba pirvel 24<br />

saaTSi, 5% 24_48 saaTSi, xolo Zalian <strong>da</strong>bali<br />

procenti ki 48 saaTi<strong>da</strong>n 6 dRemde.<br />

gamomwvevi organizmebi: neonataluri<br />

sefsisis gamomwvevi principulad icvleba<br />

droSi. adreuli sefsisi Cveulebriv <strong>da</strong>kavSirebulia<br />

dedis vaginalur floras-<br />

Tan. xSiri gamomwvevi aris B jgufis hemolizuri<br />

streptokoki, Semdeg gram(-) enteruli<br />

mikroorganizmebi, gansakuTrebiT Ecoli.,<br />

aseve sxva paTogenuri mikroorganizmebi<br />

Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus et<br />

epidrmidis, Streptococcus, Anaerobes, Hemophylus influenza.<br />

sxva iSviaTi gamomwvevi mikroorganizmebi<br />

gvxvdeba upiratesad dRenaklul<br />

axalSobilebSi.<br />

nozokomuri sefsisis gamomwvevi SeiZleba<br />

iyos stafilokoki ,gansakuTrebiT Staphylococcus<br />

epidrmidis, gram(-) mikrobebi:<br />

Pseudomona,KKlebsiella, Serratia, Proteus <strong>da</strong> agreTve<br />

Candi<strong>da</strong>-s jgufis mikroorganizmebi.<br />

riskis faqtorebi:<br />

adreuli sefsisi:<br />

gaxangrZlivebuli uwylo periodi (18<br />

saaTze met xans).<br />

WuWyiani sanayofe wylebi<br />

nayofis distresi.<br />

dedis pireqsia (>38°C ) an leikocitozi,<br />

dedis infeqciis utyuari niSnebi<br />

(mag:Sardsasqesosistemis, gastroenteriti/diarea<strong>da</strong><br />

sxva), qorioamnioniti<br />

mravaljeradi sameano procedurebi<br />

naadrevi mSobiaroba.<br />

mravalnayofiani mSobiaroba,<br />

mravaljeradi abortebi (TviTneburi, xelovnuri)<br />

wina bavSvi infeqciiT,<br />

baqteriuria am orsulobis dros.<br />

gviani sefsisis SemTxvevaSi <strong>da</strong>matebiT<br />

gaxangrZlivebuli hospitalizacia,mag:<br />

dRenaklulisa reanimaciul ganyofilebaSi.<br />

invaziuri procedurebi <strong>da</strong> ucxo sxeulebis<br />

arseboba: (intravenuri kaTeterebi,<br />

endotraqeul mili <strong>da</strong> sxv. malformaciebi,<br />

mag.: saSarde sistemis anomaliebi,nervuli<br />

milis defeqtebi)<br />

jvaredini infeqcia mSoblebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> med<br />

personali<strong>da</strong>n<br />

neonataluri sefsisi mZimdeba Zalian<br />

swrafad, amitom:


42<br />

1. mniSvnelovania <strong>da</strong>avadebis adreuli diagnostika_infeqciaze<br />

saeWvo klinika saWiroebs<br />

srul laboratoriul gamokvlevebs.<br />

2. infeqciaze saeWvo klinikis dros sa-<br />

Wiroa mkurnalobis <strong>da</strong>uyovnebliv <strong>da</strong>wyeba.<br />

anamnezi<br />

1. aris axalSobili riskis jgufSi? (mag.<br />

dRenakluloba, Catarebuli invaziuri procedurebi<br />

_ kaTeterizacia, endotraqeuli<br />

intubacia).<br />

2. perinataluri anamnezi (sanayofe garsis<br />

gaxangrZlivebuli <strong>da</strong>rRveva, dedis cxeleba,<br />

HVS <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong> sxva)<br />

3. nozokomuri infeqciis ganviTarebis<br />

riski medpersonalisagan, axloblebisa <strong>da</strong><br />

sxva avadmyofi bavSvisgan.<br />

<strong>da</strong>avadebis Aadreuli niSnebi <strong>da</strong> simptomebi<br />

<strong>klinikuri</strong> simptomebi: xSirad araspecifuria<br />

<strong>da</strong> msgavsi sxva<strong>da</strong>sxva <strong>klinikuri</strong><br />

statusebis (sunTqvis an gulis ukmarisobis,<br />

metaboluri <strong>da</strong>rRvevebis <strong>da</strong> sxva)<br />

zogadi simptomebi:<br />

mcire masa <strong>da</strong>badebisas<br />

sifermkrTale<br />

leTargia<br />

siyviTle<br />

temperaturis cvalebadoba: hipo an<br />

hiperTermia. 37,5 (C<br />

SeniSvna: 1/3 <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli sefsisis<br />

dros aRiniSneba normaluri temperatura<br />

hipoglikemia/hiperglikemia<br />

sisxlis airovani Semadgenlobis cvlilebebi<br />

(PPH is gansazRvriT)<br />

respiratoruli sistema<br />

mzardi taqipnoe<br />

apnoe<br />

xmauriani sunTqva<br />

cianozi<br />

gul-sisxlZarRvTa sistema:<br />

taqikardia<br />

bradikardia<br />

<strong>da</strong>bali perfuzia<br />

hipotenzia<br />

kani:<br />

peteqiebi<br />

silurjeebi<br />

sisxldena<br />

saWmlis momnelebeli sistema<br />

sakvebis cu<strong>da</strong>d miReba<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

Rebineba <strong>da</strong> amoqafeba<br />

muclis Seberva<br />

kvebis autanloba<br />

naRveli kuWis aspiratSi (amonaReb masaSi)<br />

cns:<br />

leTargia<br />

aRgzneba<br />

krunCxva<br />

hiporefleqsia<br />

yoveli axalSobili, romelic ar gamoiyureba<br />

kargad <strong>da</strong>/an aReniSneba sefsisis<br />

ara nakleb 2 risk_faqtori, saeWvoa sefsisze<br />

<strong>da</strong> un<strong>da</strong> <strong>da</strong>eniSnos Sesabamisi antibiotikebi<br />

kulturebis aRebis Semdeg.<br />

kulturis aRebis SeuZleblobam ar un<strong>da</strong><br />

Seayovnos antobiotikoTerapiis <strong>da</strong>wyeba.<br />

gamokvlevebi<br />

ZiriTadi:<br />

1. sisxlis saerTo analizi: Hb, leikocitebis<br />

saerTo raodenoba, leikocituri<br />

formula, Trombocitebi.<br />

<strong>da</strong>badebisas leikocitebi 30X109 /l –mde<br />

aris norma.<br />

infeqciis maCveneblebi:<br />

pirveli dRe _ neitropenia, umwifari<br />

ujredebi <strong>da</strong> toqsiuri marcvlovneba.<br />

sami dRis Semdeg _ polimorfuli > 7,5<br />

– 8,0 X109 /l an < 2 X 109 /l<br />

monocitebi > 0,8 X109 /l<br />

infeqciis dros SesaZloa iyos Trombocitopenia<br />

an Trombocitozi. neitrofilebis<br />

umwifari formebis Sefardeba neitrofilebis<br />

saerTo ricxvTan >0,2 (gansakuTrebiT<br />

mgrZnobiarea adreuli sefsisis<br />

dros)<br />

2. sisxlis baqteriologia <strong>da</strong> mgrZnobeloba<br />

3. C reaqtiuli cila (CRP) : infeqciaze<br />

saeWvo klinikisa <strong>da</strong> momatebuli CRP –s arsebobisas<br />

saWiroa antibiotikoTerapiis<br />

<strong>da</strong>wyeba sisxlis baqteriologiisa <strong>da</strong><br />

mgrZnobelobis Sedegebis miRebamde. is aseve<br />

gvexmareba ganvsazRvroT antibiotiko-<br />

Terapiis xangrZlivoba.<br />

aucileblobis SemTxvevaSi:<br />

1. lumbaluri punqcia (cerebrospinaluri<br />

siTxis bioqimia, mikroskopia, lateqsag-<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 43<br />

lutinacia baqteriuli antigenisaTvis, baqteriologia<br />

<strong>da</strong> mgrZnobeloba)<br />

2. gulmkerdis rentgenografia<br />

3. muclis rentgenografia<br />

4. dedis HVS baqteriologia <strong>da</strong> mgrZnobeloba.<br />

5. endotraqeuli milis aspiratis baqteriologia.<br />

6. intravenuri kanulis /Wipis kaTeteris<br />

bolos baqteriologia.<br />

7. Sardis analizi, baqteriologia <strong>da</strong><br />

mgrZnobeloba<br />

8. sisxlis airovani Semadgenloba <strong>da</strong> PH<br />

mkurnaloba<br />

antibiotikebi<br />

_ infeqciaze saeWvo diagnozis dros<br />

baqteriologiisa <strong>da</strong> mgrZnobelobis Sedegebis<br />

miRebamde <strong>da</strong>uyovnebeli mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>wyeba.<br />

rekomendirebulia empiriuli Terapia:<br />

qvemoT mocemuli reJimebi gamoiyeneba<br />

sawyisi TerapiisaTvis. antibiotikis arCevani<br />

Semdeg un<strong>da</strong> <strong>da</strong>efuZnos kulturis Sedegsa<br />

<strong>da</strong> klinikur mimdinareobas.<br />

adreuli sefsisi:<br />

Benzylpenicillini- 60 mg/kg intravenurad<br />

yovel 12 saaTSi erTxel.<br />

120 mg/kg intravenurad yovel 12 saaTSi<br />

erTxel meningitis dros<br />

Gentamicini-2,5 mg/kg intravenurad yovel<br />

18 saaTSi erTxel,Tu (32 kviraze,<br />

24 saaTSi erTxel,Tu 28-32 kviramdea,<br />

36 saaTSi erTxel, Tu < 28 kviraze.<br />

alternatiuli protokoli ampicilini<br />

ix. doza<br />

cefotaqsimi ix. doza<br />

ampicilini ix. doza<br />

ceftriaqsoni ix. doza<br />

listeriaze eWvis SemTxvevaSi, Amoxicillini<br />

50mg/kg intravenurad yovel 12 saaTSi er-<br />

Txel Benzylpenicillini-s magivrad.<br />

meningitis samkurnalod (sanam mgrZnobeloba<br />

gaxdeba cnobili):<br />

Cefotaximi- 50mg/kg intravenurad yovel 12<br />

saaTSi erTxel dRenakluli <strong>da</strong> drouli<br />

axalSobilebisTvis sicocxlis pirveli<br />

kviris ganmavlobaSi, erTi kviris Semdeg ki<br />

8 saTSi erTxel.<br />

@__) otkb<br />

Amoxicillini-50mg/kg intravenurad yovel<br />

12 saaTSi erTxel dRenakluli <strong>da</strong> drouli<br />

axalSobilebisTvis sicocxlis pirveli<br />

kviris ganmavlobaSi,erTi kviris Semdeg<br />

ki 8 saTSi erTxel.<br />

gviani sefsisi:<br />

Vancomycini <strong>da</strong> Gentamicini gamoiyeneba Cveulebriv<br />

axalSobilTa reanimaciaSi myofi<br />

axalSobilTaTvis, sxva axalSobilTaTvis<br />

pirveli arCevis antibiotikebi SeiZleba<br />

iyos Flucloxacillin <strong>da</strong> Gentamicin.<br />

Vancomycin-15mg/kg intravenurad yovel<br />

18 saaTSi erTxel droul axalSobilTaTvis.<br />

Gentamicin-2,5mg/kg intravenurad yovel<br />

18 saaTSi erTxel droul axalSobilTaTvis.<br />

Flucloxacillin-25mg/kg intravenurad yovel<br />

12 saaTSi erTxel dRenakluli <strong>da</strong> drouli<br />

axalSobilebisTvis sicocxlis pirveli<br />

kviris ganmavlobaSi,erTi kviris Semdeg<br />

ki 6-8 saTSi erTxel.<br />

sxva aminoglikozidis gamoyeneba <strong>da</strong>mokidebulia<br />

hospitalSi prevalenturi organizmebis<br />

profilze.<br />

aminoglikozidiT mkurnaloba 3 dReze<br />

met xans aucileblad saWiroebs sisxlis<br />

SratSi misi pikuri <strong>da</strong> WeSmariti koncentraciis<br />

gansazRvras ototoqsiurobisa<br />

<strong>da</strong> nefrotoqsiurobis Tavi<strong>da</strong>n asacileblad<br />

rodis SevwyvitoT antibiotikebi:<br />

antibiotikoTerapiis xangrZlivoba <strong>da</strong>mokidebulia<br />

axalSobilis klinikur mdgomareobaze<br />

<strong>da</strong> kulturi<strong>da</strong>n identificirebul<br />

mikroorganizmze.<br />

Tu infeqciis <strong>klinikuri</strong> niSnebi minimaluria<br />

,axalSobilis zogadi mdgomareoba<br />

<strong>da</strong>makmakofilebeli, kultura uaryofiTi,<br />

antobitikoTerapia un<strong>da</strong> SevwyvitoT 48 saaTSi.<br />

sefsisze utyuari eWvis SemTxvevaSi, negatiuri<br />

kultura miRebisas <strong>da</strong>matebiT antibiotikoTerapia<br />

yvelaze cota un<strong>da</strong> gagrZeldes<br />

5 dRis ganmavlobaSi, sanam infeqciisaTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebeli parametrebi ar<br />

normalizdeba, meore midgoma aseTia: antibiotikoTerapia<br />

testebis normalizebi<strong>da</strong>n<br />

kidev 48 saaTi.<br />

<strong>da</strong>mtkicebuli gram_uaryofiTi baqteriemia,<br />

sufTa liqvoriT: mkurnalobis xangr-<br />

Zlivoba 10-14 dRemde, antibiotikebis SerCe


44<br />

va <strong>da</strong>mokidebulia kulturasa <strong>da</strong> mgrZnobelobaze.<br />

<strong>da</strong>mtkicebuli GBS baqteriemia, sufTa<br />

liqvoriT _ 10 dRis ganmavlobaSi.<br />

meningiti: GBS-14 dRe sxva gramuaryofi-<br />

Ti mikrobebis SemTxvevaSi 21 dRe.<br />

saSarde sistemis infeqcia: antibiotikebi<br />

intravenurad yvelaze cota 5 DdRis<br />

ganmavlobaSi an sruli 10 dRis ganmavlobaSi.<br />

mkurnalobis naxevris Catarebis Semdeg<br />

kargi mdgomareobis SemTxvevaSi SesaZlebelia<br />

oralur antibiotikze ga<strong>da</strong>svla.<br />

specialuri mdgomareobebi:<br />

mSobiarobis dros antibiotikebi SeiZleba<br />

iqnas gamoyenebuli Semdegi mdgomareobebis<br />

SemTxvevaSi.<br />

1. de<strong>da</strong> GBS-iT<br />

2. arakolonizirebuli de<strong>da</strong> riskis faqtorebiT<br />

Tu skriningi GBS-ze ar Catarebula, antibiotikoTerapia<br />

tardeba riskis faqtorebis<br />

arsebobisas.<br />

naadrevi mSobiaroba (18 saaTze.<br />

dedis cxeleba >38°C<br />

wina bavSvi GBS-iT<br />

GBS baqteriuria orsulobis dros<br />

Tu axalSobili aris simptomebiT an saxezea<br />

dRenakluloba


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 45<br />

wlamde asakis bavSvebSi bronqiolitis<br />

diagnostika <strong>da</strong> marTva<br />

nino kandelaki, m.m.k. maia CxaiZe,<br />

m.m.k. marina qarumaSvili<br />

Tssu Jvanias saxelobis pediatriuli sauniversiteto<br />

klinika<br />

iaSvilis saxelobis bavSvTa centraluri<br />

klinika<br />

saqarTvelos pediatriuli akademia<br />

respiratoruli sistemis <strong>da</strong>avadebebi<br />

pirveladi jan<strong>da</strong>cvis rgolSi momarTvianobis<br />

ZiriTad mizezs warmoadgenen. bronqiolitebis<br />

sixSire praqtikuli medicinis<br />

seriozul problemad rCeba. gasaTvaliswinebelia<br />

sakiTxis <strong>socialuri</strong> mniSvnelobac-<br />

mwvave respiratoruli paTologiiT<br />

avadoba qveynisTvis seriozuli ekonomikuri<br />

tvirTia, romlis Semadgeneli nawilia,<br />

rogorc mkurnalobaze uSualod <strong>da</strong>xarjuli<br />

Tanxa, ise droebiT SromisuunarianobiT<br />

gamowveuli <strong>da</strong>nakargebi.<br />

msoflioSi gripis sawinaaRmdegod mimarTuli<br />

farTo masStabiani RonisZiebebis<br />

miuxe<strong>da</strong>vad biologiuri TvisebebiT <strong>da</strong> savaraudo<br />

garTulebebiT bronqiolitebi<br />

dRemde wlamde asakis bavSvebis erT-erT<br />

yvelaze farTod gavrcelebul <strong>da</strong> mZime<br />

<strong>da</strong>avadebad iTvleba, rac arcTu iSviaTad<br />

letaluri gamosavliT mTavrdeba. grips<br />

<strong>da</strong> sxva mwvave respiraciul infeqciebs avadobis<br />

sixSiris mixedviT msoflioSi pirveli<br />

adgili ukaviaT. yovelwliurad wvave<br />

respiraciuli infeqciebiT de<strong>da</strong>miwaze 500<br />

mln a<strong>da</strong>miani xdeba avad, maT Soris 2 milioni<br />

SemTxveva sikvdiliT mTavrdeba.<br />

respiratoruli infeqciebiT gamowveuli<br />

wlamde asakis bavSvTa avadoba <strong>da</strong>aloebT<br />

5-jer metia, vidre erTad aRebuli yvela<br />

sxva infeqciuri <strong>da</strong>avadebiT. gripi. ruseTSi<br />

yovelwliurad registrirdeba gripis<br />

<strong>da</strong> sxva mwvave respiraciuli infeqciebis<br />

27-41 mln. SemTxveva.<br />

Seqmnili situaciis analizma SesaZlebeli<br />

gaxa<strong>da</strong> aRniSnuli mdgomareobis Ziri-<br />

Tadi mizezebis gamovlena, saxeldobr;<br />

siRaribis zr<strong>da</strong> ara mxolod ganviTarebad<br />

qveynebSi, aramed industriuli qveynebis<br />

mosaxleobis socialurad <strong>da</strong> ekonomikurad<br />

ukiduresad <strong>da</strong>ucvel fenebSi.<br />

demografiuli Zvrebi: ganvlil aTwle-<br />

@__) otkb<br />

ulSi aRiniSna Sobadobis mateba, ramac ganapiroba<br />

bavSvTa raodenobis zr<strong>da</strong>.<br />

winamdebare moxseneba warmoaCens bronqiolitis<br />

mkurnalobis ZiriTad principebs.<br />

ra Tqma un<strong>da</strong> igi ver iqneba sakmarisi<br />

<strong>da</strong>avadebis srulyofili marTvisTvis.<br />

mocemul versiaSi ganxilulia mkurnalobis<br />

ZiriTadi etapebi, maTi marTva mocemulia<br />

Zalian zoga<strong>da</strong>d. Sesabamisad mzaddeba<br />

sruli teqsti, romelSic ufro farTod iqneba<br />

ganxiluli detalebi. warmodgenili<br />

mokle versia saSualebas gvaZlevs swrafad<br />

ga<strong>da</strong>vxedoT mkurnalobis ZiriTad<br />

principebs <strong>da</strong> igi <strong>da</strong>exmareba rogorc<br />

pulmonologebs <strong>da</strong> infeqcionistebs, aseve<br />

zogadi praqtikis qimebs/ojaxis eqimebs.<br />

samuSao jgufi acnobierebs moTxovnilebas<br />

moxdes Cveni jan-<strong>da</strong>cvis sistemis<br />

harmonizacia evropisa <strong>da</strong> amerikis samedicino<br />

sistemebis maRal samedicino stan<strong>da</strong>rtebTan<br />

<strong>da</strong> miiCnevs, rom am procesSi gaidlainebs,<br />

ufro zustad ki maT <strong>da</strong>nergvas<br />

aqvs udidesi mniSvneloba.<br />

vinai<strong>da</strong>n mudmivi ganaxleba algoriTmebiT<br />

muSaobis Tanmxlebi <strong>da</strong> ganuyofeli<br />

procesia. Cveni jgufia Riaa msjelobisaTvis<br />

iseT Temebze Tu ramdenad zustad Seesabameba<br />

Cvens mier a<strong>da</strong>ptirebuli rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />

evropis <strong>da</strong> a.S.S-s Sesabamis rekomen<strong>da</strong>ciebs<br />

<strong>da</strong> xom ar ewinaaRmdegebian isini<br />

maT ZiriTad suliskveTebas. sifrTxiles<br />

moiTxovs agreTve rigi enobrivi sakiTxebi.<br />

mtkicebulebeze <strong>da</strong>fuZnebuli medicinis<br />

monacemebis mixedviT arsebebobs dignostikis<br />

<strong>da</strong> mkurnalobis sxva<strong>da</strong>sxva variantebi.<br />

statiaSi gTavazobT bronqiolitis mar-<br />

Tvisa <strong>da</strong> mkurnalobis algoriTms romelic<br />

mowodebulia AaSS q. cincinatis bav-<br />

SvTa klinikis samedicino centris mier.<br />

mocemuli rekomen<strong>da</strong>ciebi iTvaliswinebs<br />

mtkicebulebeze <strong>da</strong>fuZnebuli medicinis<br />

monacemebs.<br />

aRniSnuli <strong>klinikuri</strong> praqtikis gaidlaini<br />

ar warmoadgens bronqiolitiT <strong>da</strong>avadebuli<br />

bavSvebis mkurnalobis erTaderT<br />

wyaros. savaraudod, aRniSnuli gaidlaini<br />

<strong>da</strong>exmareba klinicistebs Sesabamisi <strong>da</strong>


46<br />

swori ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebaSi. gaidlaini<br />

ar aris gankuTvnili <strong>klinikuri</strong> ga<strong>da</strong>wyvetilebebis<br />

Sesacvlelad an aRniSnul<br />

mdgomareobaSi myofi yvela bavSvis mkurnalobis<br />

protokolis gansazRvrisaTvis.<br />

Sesavali. CvenTvis am etapze mTavari mizania<br />

student medikosebsa <strong>da</strong> praqtikos<br />

eqimebs mivawodos is aucilebeli <strong>info</strong>rmacia<br />

bronqiolitebis diagnostikis <strong>da</strong> mar-<br />

Tvis Tanamedrove aspeqtebis Sesaxeb, romelic<br />

pacientebis <strong>da</strong>xmarebis swori organizebisaTvisaa<br />

saWiro. mocemuli gaidlainis<br />

mizania 1 Tvi<strong>da</strong>n 2 wlamde asakis<br />

bronqiolitiT <strong>da</strong>avadebuli bavSvebis diagnostikisa<br />

<strong>da</strong> menejmentis procesSi uzrunvelyos<br />

monacemebze-<strong>da</strong>fuZnebuli mkurnalobis<br />

meTodebis gamoyeneba. gaidlaini<br />

gankuTvnilia pediatrebis, ojaxis eqimebis,<br />

ga<strong>da</strong>udebeli medicinis muSakTa, saavadmyofos<br />

eqimTa, praqtikosi eqTnebis <strong>da</strong> asistentebisaTvis,<br />

romlebic uSualod arian<br />

CarTuli aRniSnuli bavSvebis mkurnaklobis<br />

procesSi. mocemuli <strong>info</strong>rmacia SeiZleba<br />

gamoviyenoT: studentebis <strong>da</strong> supervizorTa<br />

jgufebis swavlebisaTvis; prezentaciebsa<br />

<strong>da</strong> diskusiebSi, praqtikosi eqimebis<br />

ga<strong>da</strong>mzadebasa <strong>da</strong> TviT-ganaTlebisTvis.<br />

Cvenis mxriv mzad varT farTo diskusiisaTvis<br />

aRniSnul Temebze <strong>da</strong> mza<strong>da</strong> varT<br />

gaviTvaliswinoT rogorc enis specialistebis<br />

aseve sazogadoebis <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva<br />

<strong>da</strong>rgis eqspertebis azri.<br />

definicia. bronqioliti aris virusuli<br />

ifeqciiT gamowveuli qve<strong>da</strong> respiratoruli<br />

traqtis <strong>da</strong>avadeba, romelic xSirad<br />

gvxvdeba bavSvebSi, romelic grZeldeba 2-3<br />

kviramde <strong>da</strong> romlis aucilebel simptoms<br />

warmoadgens xvela naxvelis gamoyofiT an<br />

mis gareSe. bronqioliti xasiaTdeba mwvave<br />

anTebiTi procesiT, edemiT, epiTeliuri ujredebis<br />

nekroziT, romliTac amofenilia<br />

mcire sasunTqi gzebi, lorwovanis gazrdili<br />

sekreciiT <strong>da</strong> bronqo spazmiT.<br />

etiologia wlamde asakis bavSvSvebSi<br />

bronqiolitebi uxSiresad <strong>da</strong>kavSirebulia<br />

respiratorul virusebTan, rogoricaa gaciebis<br />

gamomwvevi virusebi (rinovirusi, koronavirusi)<br />

gripis virusi, adenovirusi,<br />

respiratorul-sincitialuri virusi, rac<br />

aseve cnobila, rogorc a<strong>da</strong>mianis pneumovirusi,<br />

paragripis virusi, martivi herpesis<br />

virusi. Se<strong>da</strong>rebiT umniSvnelo nawilia<br />

ganpirobebuli sxva mizezebiT.( baqteriebi,<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

atipiuri gamomwvevebi). bronqiolitis gamomwvevTa<br />

asakobrivi Tavisebureba bavSveb-<br />

Si aseTia:<br />

respiratorul-sinticialuri virusi.<br />

(zamTari-gazafxuli)<br />

paragripis virusi (Semodgoma)<br />

koronavirusi (zamTari-gazafxuli)<br />

bronqiolitisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia<br />

mwvave inflamacia, SeSupeba, <strong>da</strong> mcire saun-<br />

Tqi gzebis amomfeni epiTelialuri ujredebis<br />

nekrozi, lurwovani sekretis hiperproduqcia<br />

<strong>da</strong> bronqospazmi.<br />

paTogenezi mwvave bronqiolitis dros<br />

viTardeba bronqiolebis lorwovanis Se-<br />

Supeba <strong>da</strong> lorwos hipersekrecia. xvela<br />

SeiZleba erTis mxriv gamowveuli iyos<br />

bronqis lorwovanis destruqciiT <strong>da</strong> meores<br />

mxriv anTebis mediatorebis gamomuSavebiT<br />

<strong>da</strong> mukociliaruli aparatis <strong>da</strong>zianebiT.<br />

Tumca xvelis ganviTarebis meqanizmi<br />

bolomde nateli ar aris <strong>da</strong> Seswavlas<br />

saWiroebs. bronqiolitis dros anTebiTi<br />

cvlilebani gar<strong>da</strong>mavalia.<br />

bronqiolitis risk-faqtorebia:<br />

ga<strong>da</strong>cieba<br />

cxvir-xaxis qronikuli infeqciebi<br />

cxviriT sunTqvis gaZneleba<br />

imunodeficituri mdgomareobani.<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

hipertermia, riniti, taqipnea, vizingi, xvela,<br />

sveli xixini, sunTvis aqtSi <strong>da</strong>mxmare<br />

kunTebis monawieoba. <strong>da</strong>avadebas axasiatebs<br />

sezonuriba, dekembri<strong>da</strong>n martis Tvis CaTvliT.<br />

bronqiolitis SemTxvevaTa 90% or<br />

wlamde asakSi gvxvdeba.. bronqiolitis ga<strong>da</strong>tana<br />

ar tovebs myar imunitets, ris gamoc<br />

reinfeqcia SesaZlebelia.<br />

rekomen<strong>da</strong>cia 1a<br />

avadmyofobis istoriisa <strong>da</strong> fizikaluri<br />

kvlevebis safuZvelze klinicistebma un<strong>da</strong><br />

moaxdinon bronqiolitis diagnostika <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>avadebis sirTulis Sefaseba. diagnostikisaTvis<br />

klinicistebma ar un<strong>da</strong> mimar-<br />

Ton rutinul laboratoriul <strong>da</strong> radiologiur<br />

kvlevebs.<br />

rekomen<strong>da</strong>cia 1b<br />

bronqiolitis mqone bavSvebis Sefasebisa<br />

<strong>da</strong> mkurnalobisas ga<strong>da</strong>wyvetilebis mi-<br />

Rebis procesSi klinicistebi valdebuli<br />

arian <strong>da</strong>avadebis mZime formis SemTxvevaSi<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 47<br />

Seafason Semdegi risk faqtorebi: asaki


48<br />

fizikuri kvlevebis monacemebi naklebad<br />

asocirdebo<strong>da</strong> bronqiolitis gamosavalTan.<br />

zogierTi kvlevis (ara yvelas) mixedviT,<br />

taqipnoe, ganmartebuli rogorc<br />

sunTqvis sixSire >70 sunTqva/wT <strong>da</strong> asocirebuli<br />

iyo <strong>da</strong>avadebis mZime formis ganviTarebis<br />

gazrdil riskTan.<br />

rezume<br />

mocemuli <strong>klinikuri</strong> praqtikis gaidlainSi<br />

mocemulia


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 49<br />

Cveni Tanamemauleebi saerTaSoriso<br />

gamocemebSi (2008)<br />

NATO Science for Peace and Security Series<br />

E: Human and Societal Dynamics – Vol.37<br />

“Complexity and Security” Chapter 26 Children<br />

and Security<br />

GEORGE CHAKHUNASHVILI MD PhD<br />

NINO KANDELAKI MD PhD<br />

Does a child raised in Caucasus have the best chance at<br />

health, education, and safety? Will a child raised in<br />

Georgia be able to face the challenges that globalization<br />

brings—to<strong>da</strong>y and in the future? Securing the well-being<br />

of our young people requires greater cooperation and <strong>info</strong>rmation<br />

sharing. Our survey shows that we have only a partial<br />

picture of how our children are doing—there are significant<br />

knowledge gaps that if better understood could help<br />

us make wise and cost-effective decision in support of children<br />

and youth.<br />

Good health is an essential factor if children are to<br />

live to their fullest potential. Children in Georgia share a<br />

number of similar experiences when it comes to their<br />

health and well-being. While the context of their lives<br />

varies, and there are some differences in the health challenges<br />

they face, there are surprising similarities across<br />

the continent. In fact, there are a number of critical<br />

health problems that could profitably be addressed<br />

through national initiatives.<br />

A more complete understanding of the strength and<br />

significance of the relationship between child health and<br />

security is necessary to optimally develop policies that<br />

improve the quality of life of women and their families<br />

The conceptual framework on child health and security is<br />

important for at least three reasons: first, there is a need<br />

to better understand the relationship between global environmental<br />

change and human security; second, there is a<br />

need for an international project that facilitates liaisons<br />

between researchers, policy makers and NGOs involved<br />

in environment and human security work; and third, work<br />

on environment and security thus far suggests that there<br />

are significant gaps that must be filled in order to provide<br />

useful <strong>info</strong>rmation to policy makers. It should be underlined<br />

that bioethical guidelines are most important to be<br />

followed.<br />

GLOBALIZATION<br />

Globalization, technology, the “instantaneous” nature<br />

of international commerce, the advent of immediate communication,<br />

and rapid international travel and transport of<br />

people, plants, animals, and goods have all contributed to<br />

a world that functions as though it were shrinking in size.<br />

Globalization has resulted in increased dependence especially<br />

in the spheres of <strong>info</strong>rmation, business, economics,<br />

and finance.<br />

@__) otkb<br />

“A child has right to be defended from<br />

birth” George S. Chakhunashvili and Nino<br />

Kandelaki<br />

(Zania Pediatric Clinic, Tbilisi State Medical<br />

University)<br />

CHILD AND SECURITY<br />

“Child has the right to be defended since embryo”<br />

URBANIZATION<br />

Population demographics relating to size, growth, density,<br />

geographic distribution, and economic patterns over<br />

the past five decades have supported urbanization as a progressive<br />

trend in Georgia and the rest of the world. The<br />

dominance of developing core cities and surrounding areas<br />

has become the reality. These metropolitan areas whether<br />

large or small, increase in population at a steady pace. The<br />

consequences of urbanization include: encroachment of<br />

human populations with the geographic spread of cities at<br />

their periphery into areas that have been natural animal<br />

habitats; pollution and adverse environmental outcomes;<br />

the stretching of available necessary resources (water,<br />

clean air, food, sewage systems, healthcare, public safety<br />

and emergency services, and infrastructure for energy production<br />

and distribution/transmission, communication,<br />

educational facilities, and social services); and the increasing<br />

vulnerabilities of such population concentrations to<br />

disease, economic adversity, and even terrorism through its<br />

development out of frustration and helplessness, as a focus<br />

for its expression, and through the creation of a terrorist<br />

haven.<br />

TRENDS<br />

Over the past few decades and especially in the last few<br />

years, changing patterns relating to human infectious diseases<br />

have emerged. SARS, Monkeypox, West Nile virus,<br />

Dengue fever, Plague, AIDS, Hanta viruses, and Lyme disease<br />

are prominent examples. Outbreaks of these diseases<br />

have occurred in unexpected geographic locations, at<br />

unexpected times of the year, and with unexpected severities.<br />

Georgian public in general is unaware of most of these<br />

diseases and Public Health professionals have done little<br />

to educate healthcare workers and the public about<br />

them.<br />

Political events of the last ten years adversely affected<br />

child health in Georgia. Currently the infant mortality rate<br />

in the country is very high and varies from 15 to 25 deaths<br />

per 1000 live births.In the majority of such cases the<br />

causative agents are not being identified. As a rule, all newborns<br />

with a generalized infection with wide range of nonspecific<br />

symptoms; including hyperthermia or hypothermia,<br />

jaundice, bleeding with associated coagulopathy, respiratory<br />

insufficiency, vascular instability, hepatomegalia,<br />

splenomegaly; are diagnosed as “neonatal sepsis” (without<br />

identification of etiology) and treated with broad-spectrum<br />

antibiotics. Despite this “empiric” treatment, the mortality<br />

rate for neonates with generalized infections of unknown<br />

origin is high, estimated to be over 65%. In addition, the


50<br />

“neonatal sepsis” is frequently associated with infections of<br />

central nervous system - meningitis and encephalitis, which<br />

makes prognosis even poorer.<br />

Currently our research group conducts the project “Role<br />

of viral pathogens among infants with systemic infections”<br />

supported by the Georgian Research and Development<br />

Foun<strong>da</strong>tion (GRDF). Our US partner is the research group<br />

at the Department of Microbiology, Virology, Immunology<br />

and Molecular Diagnostics of the School of Medicine,<br />

University of Pittsburgh at Magee-Women’s Hospital.<br />

Through our project we have estimated the prevalence<br />

of herpes viruses and enteroviruses among neonates with<br />

generalized infections, described clinical and immunological<br />

status of the infants by infection type; estimated survival,<br />

by infection type and clinical/immunological status;<br />

piloted the rapid and simple PCR based methods for<br />

screening and typing of viruses in neonates, which are<br />

based on the ultramodern molecular diagnostic methodology.<br />

In parallel we are implementing the diagnostic and preventive<br />

measures for such an important infection as one<br />

induced by Human Immunodeficiency Virus (HIV). Until<br />

now in Georgia this infection was not seriously considered<br />

in paediatric clinical practice. Our activities in this field<br />

give us opportunity to perform the early diagnostics of this<br />

infection and through this contribute to the prevention of<br />

the HIV epidemic in our country.<br />

Demolition of the Soviet Union and regaining of independence<br />

of Georgia have brought to its population political<br />

disorders, civil war and disorganization of economics.<br />

As a result of conflicts and separative movements in South<br />

Osetia and Abkhazia there took place fierce struggles and<br />

processes of forced migration. At present, as is known,<br />

Abkhazia and South Osetia are governed by de facto sepa-<br />

Total Including 14<br />

old children<br />

years<br />

Total New<br />

cases<br />

Total New<br />

cases<br />

Infectious and parasitic diseases 5823 2935 14178 8432<br />

Tumors 223 63 - -<br />

Diseases of endocrine system, nutrition 2048 706 946 604<br />

disorders and metabolism<br />

Blood and hemopoietic diseases, separate<br />

disorders involving immune mechanism<br />

933 339 1242 592<br />

Psychical and behavioral disorders 1056 170 113 3<br />

Diseases of nervous system 5921 1955 1346 542<br />

Diseases of blood circulation system 10418 1835 318 39<br />

Diseases of respiratory organs 14132 5662 19688 9825<br />

Diseases of digestive organs 5564 1304 2995 1186<br />

Diseases of genitourinary system 4522 1362 1219 505<br />

Skin and subcutaneous cellular tissue diseases 2319 1066 1914 995<br />

Diseases of osteomuscular system and 921 340 208 80<br />

conjunctive tissues<br />

Congenital anomalies, deformations and 11 3 23 3<br />

chromosomal diseases<br />

Some states induced in perinatal period 35 24 121 80<br />

Symptoms, signs and divergence from the<br />

norm<br />

84 74 72 42<br />

Traumas, intoxications 924 790 523 374<br />

In all 54955 18645 44905 23303<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

rative governments, which are not recognized by the<br />

International Commonwealth.<br />

While considering <strong>da</strong>ta given in Table 1, it is clear that<br />

in 2002 as compared to 2001, sick rate among forced displaced<br />

persons decreased by 5,8%, and morbidity degree -<br />

by 33,6%. In spite of such a reduction among forced displaced<br />

persons sick rate is 1,93-fold greater, while degree<br />

of morbidity – 1,6-fold greater. In 2006 these indices were<br />

the same.<br />

Source: Data of Health Care Ministry of Abkhazian<br />

Autonomic Republic.<br />

Especially high indices of sick rate and morbidity<br />

degree are observed according to the main following classes:<br />

in case of infectious and parasitic diseases sick rate is<br />

3,6 fold and morbidity degree - 2,9 fold greater as compared<br />

to analogous medium indices of the country; blood<br />

and hemopoietic diseases – correspondingly 2,5 and 1,9<br />

fold greater; diseases of nervous system and sense organs<br />

– correspondingly 2,4 and 2 fold greater; diseases of respiratory<br />

organs – correspondingly 2,4 and 1,3 fold greater;<br />

diseases of digestive organs – correspondingly 2,5 and 1,6<br />

fold greater; diseases of genitourinary system – correspondingly<br />

3,4 and 2,4 fold greater; skin and subcutaneous<br />

cellular tissue diseases - correspondingly 3,7 and 2,7 fold<br />

greater; traumas and intoxications - correspondingly 1,2<br />

and 1,2 fold greater.<br />

As regard the children, in 2002 sick rate of forced displaced<br />

children was 1,4 fold and morbidity degree 1,1 fold<br />

greater than those of analogous indices in the country,<br />

among them: infectious and parasitic diseases – correspondingly<br />

was 3,9 and 3,3 fold greater; blood and hemopoietic<br />

diseases – correspondingly 1,5 and 1,3 fold greater;<br />

diseases of nervous system and sense organs – correspondingly<br />

2,6 and 3,7 fold greater; diseases of respiratory<br />

organs – correspondingly 1,4 fold greater; diseases of<br />

digestive organs – correspondingly 1,9 and 1,2 fold<br />

greater; skin and subcutaneous cellular tissue diseases -<br />

correspondingly 19 and 1,3 fold greater.<br />

It is important that problems concerned with health,<br />

nutrition, education, as well as to defense and development<br />

of children are more acute in the zones of conflicts than in<br />

other regions of Georgia. The International<br />

Commonwealth had better expand its own role in these<br />

zones for solving the problems of defense of children’s<br />

rights.<br />

Several important International Meetings were held,<br />

such as: Yokohama World Congress held in 2001, which<br />

was directed against sexual exploitation of children for<br />

commercial reasons and a special session of General<br />

Assembly of UNO held in 2002 devoted to children.<br />

Obligations of governments and civil communities of different<br />

countries concerning defense of children’s rights<br />

were corroborated at these meetings and measures for their<br />

fulfillment were taken.<br />

Carol Belam (Executive director, Children Fund of<br />

UNO) declared-“In spite of the mentioned obligations and<br />

promises, children still suffer from violence, cruel treat-<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 51<br />

ment and exploitation. It is clear that our efforts are as necessary<br />

to<strong>da</strong>y as fifteen years ago. We will be able to create<br />

a suitable world for children in case if each child is protected<br />

from exploitation, violence, cruel treatment and ignorance.<br />

Besides the above discussed problem of children’s<br />

state, in order to estimate situation in the regions it is necessary<br />

to characterize groups of adults, women’s health<br />

and aging, as well as groups of healthy persons.<br />

One of the main determinants of health are- nutrition,<br />

physical activity, smoking, alcoholism, drug addiction-toxemia.<br />

With the support of UNICEF we have fulfilled a project<br />

“Social-psychological, medical-prophylactic and rehabilitation<br />

measures of children and adults in Penitentiary<br />

Institutions”, one of the main goals of which was the study<br />

of drug addiction and toxemia problems in above mentioned<br />

contingent.<br />

Data of clinical-laboratory and instrumental investigation<br />

in 417 children and adults have been analyzed.<br />

Questionnaire for Darvy and Bass aggression investigation,<br />

Shind test, Loosher colour test were used which permit<br />

to create a perfect “psychological portrait” of under<br />

age criminals with recommen<strong>da</strong>tions having proper practical<br />

significance. In future the latter will be a basis for creation<br />

of behavioral prophylactic model having a harmful<br />

influence on the society and on themselves.<br />

Results of investigations carried out were analyzed by<br />

means of modern computer programs, involving psychological<br />

test-questionnaires and drawings in crayons.<br />

Analysis of <strong>da</strong>ta obtained has shown that:<br />

1. In children and adults of such category we deal with<br />

yet unformed person, subjected to definite changes.<br />

2. While considering obtained results the I, II and III<br />

necessary stages were outlined, where:<br />

The I stage stipulates pretrial period.<br />

The II stage stipulates measures to be taken during trial.<br />

The III stage – after being sentenced.<br />

Majority of children formally refuse the fact of smoking,<br />

hashish and glue tasting, but it is not true. The majority of<br />

them before the arrest used different toxic substances (glue,<br />

petroleum), which need a great attention at the I-II-III stages.<br />

Thus, investigations carried out have shown that there<br />

is a necessity of taking prophylactic measures against toxemia<br />

and drug addiction in children and adults in order to<br />

avoid formation of groups of persons committing a criminal<br />

offence.<br />

An important determinant of health is physical environment,<br />

hygienic plan of action at present must be a strategic<br />

direction for all regions and countries. During last years<br />

quite new approaches and principles in health defense<br />

sphere were formulated in the documents and programs of<br />

WHO, including European Conferences on environment<br />

and health defense - Frankfurt (1989), Helsinki (1994) and<br />

London (1999).<br />

According to these principles, sectors of environment<br />

and health defense were imposed responsibility for elabo-<br />

@__) otkb<br />

ration and fulfillment of such mechanisms in human health<br />

and environment defense policy and spheres of its management,<br />

which in respect of ecology should provide a stable<br />

development, effective prevention of harmful environmental<br />

factors on human health and control on it.<br />

Taking into account the fact that in every state above<br />

mentioned principles and initiatives must be recognized,<br />

the laws “About environmental defense” and “About<br />

health defense” should determine competencies of corresponding<br />

ministries in the sphere of provision of safe environment<br />

for human health.<br />

At present considering current demands in many countries<br />

elaboration of sanitary-hygienic norms and rules<br />

determining safe environment has begun and main stan<strong>da</strong>rd<br />

documents have already been prepared, including<br />

norms of radiation safety, hygienic stan<strong>da</strong>rds of electromagnetic<br />

irradiation influence, hygienic stan<strong>da</strong>rds determining<br />

safety of drinking and recreation water, atmospheric<br />

air, soil and food-stuffs, hygienic stan<strong>da</strong>rds of pesticide<br />

content in environmental objects, hygienic requirements<br />

for labor conditions and safety, etc. By fulfillment of<br />

demands of these documents it will be possible to prevent<br />

an influence of harmful factors on health of country population.<br />

At the same time, to create a safe environment for<br />

human health appears to be an important task for the economics<br />

of all countries, especially for countries with transitional<br />

economics. To solve this problem is possible only<br />

by joint efforts of different ministries and organizations, as<br />

well as by self-governmental institutions and board of<br />

administration.<br />

That’s why their goal must be the elaboration and fulfillment<br />

a national project for environmental hygiene,<br />

study and estimation of problems existing in the spheres of<br />

health-care and environmental defense, as well as determination<br />

of priority directions and actions in order to solve<br />

them.<br />

It should be considered a complete aspect of environment<br />

and health defense taking into account: policy in the<br />

sphere of environment and health defense, management of<br />

environment improvement, quality of water and air, quality<br />

and safety of food-stuffs, stable residues and soil contamination,<br />

ionizing and non-ionizing irradiation, natural<br />

calamities, industrial accidents, etc.<br />

While considering each of these questions one should<br />

take into account social-economic, climate-geographical,<br />

demographic and other factors of the country, particularly:<br />

estimation and analysis of health risk connected with environmental<br />

harmful factors; determination of priority problems<br />

to improve environmental defense; formulation and<br />

accomplishment of concrete measures for prevention of<br />

harmful environmental factors affecting human health and<br />

sanitary and epidemic situation.<br />

Strengthening of cooperation and inter-sectoral cooperation<br />

of relevant ministries, departments, institutions,<br />

self-governmental institutions and boards of administration<br />

and non-governmental organizations with a broad participation<br />

of population will be a plus.. A special role must


52<br />

have self-governmental institutions and boards of administration,<br />

which according to recommen<strong>da</strong>tions of WHO<br />

must elaborate and accomplish plans for regions and<br />

towns, separate projects for improvement the environment<br />

and public health. In order to realize concrete priority<br />

measures in most countries (especially, in the post soviet<br />

space) taking into account a complicated social-economic<br />

situation, it will be necessary to search different sources for<br />

financing, including assistance of international organizations,<br />

funds and donor countries. As to our region, it is necessary<br />

to have close contacts with South Caucasus and the<br />

Black Sea Basin countries, first of all to solve such problems<br />

as water and health, contamination of the Black Sea,<br />

problems of the Mtkvari river basin, etc.<br />

I.KORINTELI, M.KORINTELI.<br />

T. NOZADZE<br />

Tbilisi State Medical University<br />

Division of Pediatrics and Adolescent Medicine<br />

.The nosologic units with prevalence not exceeding<br />

0.05% of general population belong to the group of the<br />

rare diseases. The general definition of a disease is as<br />

follows: a disease is an impairment of health or a condition<br />

of abnormal functioning1. It is a pathological<br />

condition of a part, organ, or system of an organism<br />

resulting from various causes, such as infection, genetic<br />

defect, or environmental stress, and is characterised<br />

by an identifiable group of signs or symptoms. As a<br />

guide, low prevalence is taken as prevalence of fewer<br />

than 5 per 10,000 in the community.<br />

A rare disease occurs in less than 200,000 individuals<br />

in the United States, or less than 5 per 10,000 individuals<br />

in the European Union. There are several thousand<br />

rare diseases (incl. systemic auto inflammatory<br />

diseases). Their total number is quite significant as 10-<br />

15% of population have some rare disease.<br />

Rare diseases can vary in prevalence between populations,<br />

so a disease that is rare in some populations may<br />

be common in others. The specific weight of the rare<br />

diseases in children and adolescent morbidity structure<br />

is increasing all over the world, particularly in the<br />

developed countries. As to the countries with transitional<br />

economics, including Georgia, the <strong>info</strong>rmation of this<br />

kind is hardly available.<br />

Many infectious diseases are prevalent in a given<br />

geographic area but rare everywhere else. Other dis-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

Introduction of high technologies in investigations,<br />

existence of precise medical statistical <strong>da</strong>tabase, creation<br />

of modern computer programs and their usage( prognosis<br />

of disease course, establishment of risk factors and groups,<br />

etc) – that is all on the basis of which it will be possible to<br />

solve many problems existing in the XXI century.<br />

Further development of life sciences appears to be a<br />

main task, which takes into account ensure the safe environment<br />

for human health, improvement of life conditions.<br />

At the same time eco-pathological preventive measures<br />

should be undertaken which are to be considered as a<br />

principal strategy of the XXI century.<br />

RARE DISEASES MANAGEMENT<br />

OPTIMIZATION IN CHILDREN AND ADOLESCENTS<br />

eases, such as many rare forms of cancer, have no apparent<br />

pattern of distribution but are simply rare. 80% of<br />

rare diseases have identified genetic origins, involving<br />

one or several<br />

genes or chromosomal abnormalities.<br />

There is also great diversity in the age at which the<br />

first symptoms occur. Symptoms of many rare diseases<br />

appear at birth or in childhood. The onset of the disease<br />

occurs in childhood for 50% of rare diseases.<br />

The practitioners are not well-acquainted with the<br />

rare diseases, and it predetermines the prescription of<br />

a multitude of unnecessary and potentially hazardous<br />

invasive diagnostic interventions. Because of the rarity<br />

of this group of diseases and insufficient implementation<br />

of the evidence based medicine principles as<br />

well as the absence of special algorithms, the correct<br />

diagnose is usually belated; quite frequently it is not<br />

established at all. It is noteworthy, that according to the<br />

materials found beforehand, there is actually no pediatric<br />

software in the world, which could be applied to<br />

a purposeful diagnostics of clusters of various rare diseases.<br />

Equally, fuzzy logic approaches are not actually<br />

employed.<br />

The consequences of diagnosis delay are tragic:<br />

Other children born with the same disease;<br />

Inappropriate behaviour and inadequate support from<br />

family members; Clinical worsening of the patient's<br />

health in terms of intellectual, psychological and physical<br />

condition, even leading to the death of the patient;<br />

Loss of confidence in the healthcare system.<br />

The treatment and, generally, the management of<br />

these diseases can not be considered as adequate and<br />

efficient, this fact particularly jeopardizing the children<br />

and adolescent health. Rare diseases are usually chron-<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 53<br />

ic. Rare diseases are very difficult to manage: families<br />

encounter enormous difficulties in finding adequate<br />

treatment. Those that are diagnosed are often life-threatening;<br />

less severe rare illnesses are seldom properly<br />

diagnosed other rare diseases are the result of infections<br />

and allergies or due to degenerative and proliferate<br />

causes. Symptoms of some rare diseases may appear at<br />

birth or in childhood, whereas others only appear once<br />

adulthood is reached.<br />

It is also noteworthy that due to the rareness of the<br />

rare diseases, it is not financially reasonable for pharmaceutical<br />

companies to produce medicines to treat them;<br />

therefore, the relevant research and production are quite<br />

limited. That is why the rare diseases are called the<br />

orphan diseases. Because of the limited number of cases<br />

it is quite difficult to establish the efficiency of the therapeutic<br />

interventions by employing the classical methods.<br />

This fact in its turn indicates the advisability of<br />

elaborating new methods and means of treatment and<br />

assessing their efficacy as well the importance of the<br />

multi-center cooperation.<br />

Orphan drugs are medicinal products intended for the<br />

diagnosis, prevention or treatment of rare diseases. The<br />

drugs developed for this unprofitable market would not be<br />

financially viable for the patent-holding manufacturer.<br />

The establishment of <strong>info</strong>rmational referral centers<br />

for rare diseases is considered to be an adequate<br />

response to this challenge. The total world-wide number<br />

of these centers is quite low. Therefore, there exists only<br />

limited experience regarding their organization and<br />

functioning peculiarities.<br />

The premises indicate the gravity of the problem and<br />

the necessity to find the ways to solve it not only in<br />

Georgia, but globally as well.<br />

REFERENCES<br />

1. http://ec.europa.eu/health/ph_<strong>info</strong>rmation/documents/ev20040705_rd05_en.pdf<br />

2. The Orphan Drug Act, Public Law 97-414 January<br />

4, 1983.<br />

@__) otkb<br />

3. Health Promotion and Disease Prevention<br />

Amendments of 1984, Public Law 98-551, October 30,<br />

1994.<br />

4. Report of the National Commission on Orphan<br />

Diseases, Publication Number HRP-090-7248 United<br />

States Government Printing Office, February, 1989.<br />

5. The NIH Director Panel on Clinical Research Report to<br />

the Advisory Committee to the NIH Director, December<br />

1997. URL:http://www.nih.gov/news/crp/97report/index.htm<br />

6. Kelly WN, Randolph, MA, eds. Careers in<br />

Clinical Research: Obstacles and Opportunities.<br />

Washington DC: National Academy Press; 1994.<br />

7. Report on Review of Clinical Research in the<br />

Center for Scientific Review, National Institutes of<br />

Health, June 1998.<br />

8. Small Business Research and Development<br />

Enhancement Act of 1992, Public Law 102-564, as<br />

amended October 28, 1992.<br />

i.korinTeli, m. korinTeli, T. nozaZe<br />

iSviaTi <strong>da</strong>avadebebis marTvis optimizacia bavSvebsa<br />

<strong>da</strong> mozardebSi<br />

Tbilisis saxelmwifo samedicino universiteti<br />

bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa medicinis mimarTuleba<br />

iSviaT <strong>da</strong>avadebaTa ricxvs miekuTvneba iseTi<br />

nozologiuri erTeulebi, romelTa sixSire populaciaSi<br />

0.05%-s ar aRemateba. iSviaTi <strong>da</strong>avadebebis ricxvi<br />

ramodenime aTass aRwevs. sumarulad maTi raodenoba<br />

sakmarisad mniSnelovania (mosaxleobis <strong>da</strong>axloebiT<br />

10-15%-s esa Tu is iSviaTi <strong>da</strong>avadeba aqvs). mTlianad<br />

msoflioSi <strong>da</strong>, gansakuTrebiT, ganviTarebul qveynebSi<br />

bavSvTa <strong>da</strong> mozardTa asakis avadobis struqturaSi<br />

iSviaTi <strong>da</strong>avadebebis xvedriTi wona sarwmunod matulobs<br />

(sumarulad). gar<strong>da</strong>mavali ekonomikis<br />

qveynebSi, saqarTvelos CaTvliT, Sesabamisi <strong>info</strong>rmacia<br />

Znelad xelmisawvdomia. zemo<strong>da</strong>RniSnuli<br />

miuTiTebs problemis seriozulobasa <strong>da</strong> mis<br />

ga<strong>da</strong>saWrelad gzebis Ziebis aucileblobaze aramarto<br />

saqarTveloSi, aramed globalura<strong>da</strong>c.


54<br />

Tqveno uwmindesobav <strong>da</strong> unetaresobav!<br />

qalbatonebo <strong>da</strong> batonebo!<br />

saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

istorias Rrma fesvebi aqvs. jer kidev<br />

Cvens welTaRricxvamde qarTveli xalxis<br />

winaprebi safuZvels uyridnen <strong>da</strong> qmnidnen<br />

qarTul TviTmyofad, mdi<strong>da</strong>r <strong>da</strong> mravalferovan<br />

kulturas. codnis SeZena, misi gaRrmaveba,<br />

ganviTarebis axal safexurze ayvana<br />

<strong>da</strong> momavali TaobisaTvis ga<strong>da</strong>cema yovel-<br />

Tvis iyo qarTveli a<strong>da</strong>mianis cxovrebisa<br />

<strong>da</strong> yofis ganuyofeli nawili.<br />

qarTveli xalxi Tavis mdi<strong>da</strong>r kulturas<br />

ZvelTaganve qmni<strong>da</strong> mezobel xalxTan<br />

mWidro socialur-ekonomiur <strong>da</strong> kulturul-SemoqmedebiTi<br />

kontaqtebisa <strong>da</strong> Tanam-<br />

Sromlobis gziT. qarTul kulturas safuZveli<br />

Caeyara jer maRali kulturis<br />

mqone xalxebTan (xuritebi, xeTebi, urartuelebi)<br />

kontaqtiTa <strong>da</strong> intensiuri urTier-<br />

TobiT, Semdeg romisa <strong>da</strong> saberZneTis klasikur<br />

kulturul smyarosTan mWidro ekonomiuri<br />

<strong>da</strong> kulturuli TamanSromlobiT.<br />

<strong>da</strong> bolos, qarTvelma xalxma saqarTvelos<br />

<strong>da</strong>mpyrobTa <strong>da</strong> moZaladeTa (arabeTi, irani,<br />

TurqeTi) kulturuli saganZuri<strong>da</strong>nac aiTvisa<br />

<strong>da</strong> amravla rac maTSi kargi <strong>da</strong> progresuli<br />

iyo. rogorc iv. javaxiSvili wer<strong>da</strong>:<br />

,,amiT qarTvelTa azrovnebas farTo<br />

msoflmxedveloba ga<strong>da</strong>eSala <strong>da</strong> berZnulqristianul<br />

dinj <strong>da</strong> mkacr Semoqmedebas-<br />

Tan erTad mrewvel aRmosavleTis laRi<br />

<strong>da</strong> sicocxliT aRsavse feradovani kulturis<br />

nayofi igema’’.<br />

yovelive amis Semdeg maqvs pativi ramdenime<br />

wuTi SevaCero Tqveni yuradReba im<br />

mniSvnelovan sakiTxebze raze<strong>da</strong>c momaval-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

medicinis mecniereba <strong>da</strong> aucilebeli gza<br />

XXI saukuneSi misi ganviTarebisaken<br />

`Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba aqvs iyos <strong>da</strong>culi~<br />

2008 wlis 1 noembers sapatriarqoSi Sedga<br />

saqarTvelos sapatriarqosTan arsebuli<br />

saqarTvelos samecniero inteleqtualuri<br />

sabWos wevrebis Sexvedra sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikos-patriarqTan, uwmindessa<br />

<strong>da</strong> unetaress ilia II-sTan. Sexvedraze iyvnen:<br />

p. kervaliSvili, b. beraia, g. CaxunaSvili,<br />

n. aleqsiZe, p. melaZe, d. ala<strong>da</strong>Svili, d. klimiaSvili,<br />

m. xaCiZe <strong>da</strong> sxvebi.<br />

gTavazobT erT-erTi sabWos wevris moxsenebas.<br />

Si un<strong>da</strong> gaamaxvilon yuradReba saqarTvelos<br />

sapatriarqosTan arsebuli saqarTvelos<br />

samecniero <strong>da</strong> inovaciuri ganviTarebis<br />

sabWom.<br />

magram jer ramodenime sityva _ uZveles<br />

kulturul-iberiul medicinaze, saeklesio<br />

medicinasa <strong>da</strong> wamalTwarmoebaze, romlebzec<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli iyo saqarTvelos umdidresi<br />

floris samkurnalo mcenareebsa, Tu<br />

qarTuli futkris produqtze. yovelive<br />

maTgani saTaves iRebs jer kidev Zv.w.aR.VI-<br />

IV saukuneebSi.<br />

kolxur-iberiul samyaroSi Cven vgulisxmobT<br />

im mravalricxovan qarTul tom-<br />

Ta erTobliobas, romelic gansaxlebuli<br />

iyo aRmosavleTsa <strong>da</strong> samxreT-aRmosavleT<br />

SavizRvispireTSi, dRevandel <strong>da</strong>savleT <strong>da</strong><br />

aRmosavleT saqarTvelos teritoriaze, im<br />

tomebs, romelTac Semdeg, gvian, Zv.w.aR.VI_IV<br />

saukuneebSi, Seadgines sakmaod Zlieri samefo<br />

kolxeTisa <strong>da</strong> iberiisa. ,,argonavtebze~<br />

arsebuli Tqmulebisa <strong>da</strong> sxva berZnul-romauli<br />

wyaroebis Tanaxmad, kolxe-<br />

Tis samefo Zv.w.aR. adreul saukuneebSic<br />

brwyinav<strong>da</strong> Tavisi politikuri siZlieriTa<br />

<strong>da</strong> maRali kulturiT. am tomTa maRali<br />

kultura gamovlin<strong>da</strong> samedicino-biologiuri<br />

azrovnebis maRali doniTac, rac aisaxa<br />

zemoxsenebul qarTul arqeologiur masalebSi,<br />

berZnul-romaul wyaroebSi, eTnografiul-folklorul<br />

masalebSi, yvelaze<br />

sruylyofilad uZvelesi kolxeTis<br />

kultura <strong>da</strong> kerZod medicina aisaxa ,,argonavtikasa~<br />

<strong>da</strong> medeaze arsebul Tqmulebeb-<br />

Si, rac Cvens mier erT-erT ZiriTad wyarod<br />

aris gamoyenebuli am gamokvlevebSi. Tqmulebas<br />

kolxeTze _ aia-qveyanaze, medeasa <strong>da</strong><br />

,,argonavtebze’’, ukve karga xania legendisa<br />

<strong>da</strong> miTiurobis saburveli Tan<strong>da</strong>Tan exsneba<br />

<strong>da</strong> TqmulebaSi aRwerili qveyana, pirovnebebi,<br />

movlenebi istoriaSi namdvilad<br />

arsebul <strong>da</strong> momx<strong>da</strong>r faqtebad gvevlineba.<br />

medeas de<strong>da</strong> hekate, <strong>da</strong>i circea <strong>da</strong> TviT medea<br />

am Tqmulebis yvela variantis mixedviT,<br />

Zveli romaeli <strong>da</strong> berZeni mwerlebis<br />

istoriul <strong>da</strong> am Temaze <strong>da</strong>weril mxatvrul<br />

qmnilebebSi gamoCenil, ganswavlul<br />

mkurnalebad arian miCneulni.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 55<br />

aqve avRniSnavT, rom ,,saeklesio medicinis~<br />

istoriis zogierTi momentis gaSuqebisaTvis<br />

saWiro gax<strong>da</strong> saqarTvelos eklesiis<br />

istoriis gviani Sua saukuneebis periodis<br />

masalebis moSvelieba. Seswavlilia<br />

sofel winarexisa <strong>da</strong> mdinare kavTuras sanapiros<br />

teriotoriuli adgilebi samkurnalo<br />

mcenareebis gavrcelebis farmako-botanikuri<br />

TvalsazrisiT <strong>da</strong> arsebuli literaturis<br />

Sesabamisad geografiul-klimaturi<br />

pirobebis gaTvaliswinebiT, Semdeg<br />

saWiro gax<strong>da</strong> am teritoriis Seswavla nia<strong>da</strong>gmcodneobis<br />

TvalsazrisiTac. Zeglze<br />

iuridiuli Sexebis uflebis _ Ria furcvlis<br />

miRebis safuZvelze Catar<strong>da</strong> arqeologiuri<br />

gaTxrebi. koSkis mi<strong>da</strong>moebSi aRmoCn<strong>da</strong><br />

varZiaSi arsebuli afTiaqis analogiuri<br />

TaxCebiani nageboba-wamlis sasaxleafTiaqi.<br />

mecnierul eqspedicias xelmZRvanelob<strong>da</strong><br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

botanikis kaTedris docenti zurab<br />

Sengelia. awarmoeb<strong>da</strong> gamokvlevebs eTnografiuli<br />

TvalsazrisiT. maRalaZeebis koSkebiT<br />

aseTi <strong>da</strong>interesebis mizezi gax<strong>da</strong><br />

mxolod ori wina<strong>da</strong>deba: ,,qriste Seiwyale<br />

mCxrekali amisa uRirsi maxarebeli amin~<br />

<strong>da</strong> ,,mSromlisa maxareblisaTvis Sendobai<br />

yavT~ es winadedebi <strong>da</strong>culia samkurnalo<br />

wigni-karabadinis (fondi Q #877) 177g <strong>da</strong><br />

219v gverdis arSiebis qaragmul xucur<br />

warwerebSi. maSasa<strong>da</strong>me, Tu xelnawerebSi<br />

maxarebeli maRalaZe ,,mCxrekalis~ <strong>da</strong><br />

,,mSromelis~ epiTetebiT ixsenieba, savsebiT<br />

bunebrivad <strong>da</strong>dga dRis wesrigSi maRalaanT<br />

eklesiis <strong>da</strong> koSkebis detaluri Seswavlis<br />

sakiTxi imisaTvis, rom garkveuliyo<br />

saqarTvelos medicinisa <strong>da</strong> farmaciia<br />

istoriaSi maxarebel oqropiris _ Ze maRalaZis<br />

rolisa <strong>da</strong> Rvawlis sakiTxi, saWiro<br />

gax<strong>da</strong> epiTetebis: ,,mCxrekalisa~ <strong>da</strong> ,,mSromelis~<br />

mniSvnelobis paleografiuli axsna-ganmarteba.<br />

Zalian kargi Sedegi iqna mi-<br />

Rebuli maxarebel maRalaZis koSkis freskebis<br />

infrawiTeli, ultraiisferi <strong>da</strong> rendgenoskopiuli<br />

sxivebiT SeswavliT.<br />

Zeglis kvleva-Ziebis Catarebisas zemoT<br />

CamoTvlili kriteriumebi erTaderT swor<br />

gzad gvesaxeba, ramac saSualeba misca<br />

mkvlevarebs sworad aexsna maRalaZeebis<br />

koSkebis saidumloeba, <strong>da</strong>dgenilia, rom ma-<br />

RalaZeebis eklesiisa <strong>da</strong> koSkebis SemogarenSi<br />

moqmedeb<strong>da</strong> ,,saeklesio medicinis~ _<br />

anu janmrTelobis <strong>da</strong>cvis mZlavri <strong>da</strong> Zve-<br />

@__) otkb<br />

li kera. swored aq <strong>da</strong>iwera Sua saukuneebis<br />

unikaluri samdicino xelnaweri ,,samkurnalo<br />

wigni _ karabadini~ (farmakopea),<br />

maxarobel oqropiris-Ze maRalaZisa <strong>da</strong> zaza<br />

cicis-Ze fanaskertelis uSualo Tanam-<br />

SromlobiT. savaraudoa, rom es mox<strong>da</strong> XV<br />

saukunis 70-80-ian wlebSi. maxarobel maRalaZis<br />

Tanaavtorobis versias aZlierebs<br />

Semdegi argumentebi: maRalaanT eklesiaSi<br />

moqmedeb<strong>da</strong> TaxCebiani afTiaqi, romelic<br />

varZiaSi arsebuli kldeSi gamokveTili<br />

afTiaqis Senobis _ wamlis sasaxlis analogiuria.<br />

es metad sagulisxmo faqtia.<br />

aseve, mdinare kavTuras sanapiroze gaSenebuli<br />

yofila edemis baRi _ walkoti, sa<strong>da</strong>c<br />

Tav<strong>da</strong>pirvelad, XII saukunis miwuruli<strong>da</strong>n<br />

ivaniZeebi, xolo Semdeg, XVI saukunis<br />

<strong>da</strong>sasruli<strong>da</strong>n, rogorc ,,qarTuli samarTlis<br />

Zeglebis~ mixedviT irkveva, maRalaZeebi<br />

samkurnalo mcenareebs aSenebdnen.<br />

aqve yofila ,,munis samkurnalo eklesia~<br />

<strong>da</strong> ,,ZuZus xati~ ,,de<strong>da</strong> RvTisas eklesiaSi’’.<br />

arqivebSi aRmoCn<strong>da</strong> mefeT-mefe konstantine<br />

II-is mier 1491 wels faniaSvilebis misamarTiT<br />

gacemuli sigel-gujari, romelic<br />

Tavi<strong>da</strong>n bolomde sveticxovelis qa<strong>da</strong>g<br />

maxareblis xeliT aris <strong>da</strong>werili. am<br />

originaluri erTaderTi istoriuli wyarosa<br />

<strong>da</strong> karabadinis furclebis paleografiuli<br />

analizis (Se<strong>da</strong>reba-Sejerebis)<br />

Sedegad <strong>da</strong>dgin<strong>da</strong>, rom karabadinis 1008<br />

gverdi uSualod maxarebel maRalaZis xeliT<br />

aris <strong>da</strong>werili. istoriuli Zeglebis<br />

_ maRalaanT eklesiisa <strong>da</strong> koSkebis Seswavlis<br />

procesSi mecnierebi sargeblobdnen<br />

kompetenturi specialistebis: istorikosebis,<br />

xelovnebaTmcodneebis, arqeologebis,<br />

geografebis, xelnawerTa institutis TanamSromlebis,<br />

medicinis istorikosebis<br />

rCeva-<strong>da</strong>rigebebiTa <strong>da</strong> konsultaciebiT,<br />

aseve centraluri saxelmwifo saistorio<br />

arqivis masalebiT. rac Seexeba wamalTmcodneobas<br />

igi Zvel saqarTveloSi <strong>da</strong> misi<br />

<strong>da</strong>kavSireba maRalaZeebis koSkebTan usafuZvlo<br />

ar aris. am saidumloTa axsna <strong>da</strong><br />

saerTod wamalTmcodneoba saqarTevloSi<br />

mdi<strong>da</strong>ri faqtobrivi masalebiT aris argumentirebuli.<br />

SeiZleba Cems mier CamoTvlili<br />

zogierTi sakiTxi sakamaTo iyos, magram<br />

gavixsenoT, rom Cveni winapari, solomon<br />

aleqsis-Ze mesxiSvili sakuTari Tavm<strong>da</strong>blobisa<br />

<strong>da</strong> xelnaweris Semqmnel-kaligraf-<br />

Ta uneblie Secdomis Sesaxeb wer<strong>da</strong>: ,,uke


56<br />

Tu cdomili raime ixiloT, nu miwyevT<br />

RvTisaTvis, aramed Semndomel meqmneniT<br />

cdomisaTvis. viTarca casa ver ixilavT,<br />

rom ara aqvndes mciredi Rrubeli. agreTve<br />

Cem mier naCxabi egreT ars’’. aseve, batoniSvili<br />

vaxuSti ,,qarTlis cxovrebis~ meoTxe<br />

tomis meore gverdze winasityvaobaSi<br />

,,mkiTxvelTaTvs sityvua raisTvis ars<br />

Sroma ese~ citirebas ukeTebs <strong>da</strong>maskeli<br />

brZenis plini sToikis Semdeg sityvebs:<br />

,,ara ars arca erTi egreTi wigni, romelica<br />

raime misgan nawili sargeblisa ara moviRoT’’.<br />

amdenad Zveli qarTuli medicina qarTveli<br />

eris TviTmyofadi kulturis sisxli<br />

<strong>da</strong> xorcia, mis ganuyofel nawils warmoadgens.<br />

qarTvel ers, rogorc erT-erT uZveles<br />

kulturul ers, uxsovari droi<strong>da</strong>nve<br />

hqon<strong>da</strong> Tavisi saeqimo-fiolosofiuri<br />

msoflmxedveloba Tu Sexeduleba sicocxlesa<br />

<strong>da</strong> mis warmoSobaze, avadmyofobaze,<br />

mis mizezebze, aridebaze, mkurnalobasa <strong>da</strong><br />

agreTve sikvdilze.<br />

saqarTveloSi samedicino saqmianobis<br />

ganviTarebis maRali donis utyuar dokumentebad<br />

un<strong>da</strong> CaiTvalos Cvens welTaRricxvamde<br />

meore aTaswleuliT <strong>da</strong>TariRebuli<br />

materialuri kulturis Zeglebi, saxeldobr,<br />

am periodis samarxebSi aRmoCenili<br />

qirurgiuli instrumentebi, trepanirebuli<br />

Tavis qalebi, kargad Sexorcebuli<br />

motexilobani, romlebsac gamocdili <strong>da</strong>staqris<br />

xeli atyvia <strong>da</strong> sxva.<br />

yovelive zemo aRniSnulis Semdeg maqvs<br />

pretenzia <strong>da</strong> moTxovnileba saqarTveloSi<br />

XXI saukunis medicinaSi SemuSavebuli iqnas<br />

mecnierebis ganviTarebis koncefcia medicinis<br />

sferoSi, romelic iTavliswinebs,<br />

rogorc Tanamedrove diagnostikas, mkurnalobas,<br />

aseve reabilitaciasa <strong>da</strong> prevenciis<br />

sakiTxebs sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>avadebaTa dros.<br />

dReisaTvis u<strong>da</strong>voa, rom mecnierebis ganviTareba<br />

umaRles wertilebs uaxloevdeba;<br />

kerZod genuri inJineriiT axal a<strong>da</strong>miansac<br />

ki SeeTamaSnen. ukve arsebobs xelovnuri<br />

ganayofierebac <strong>da</strong> pirveli axalSobilebic<br />

saxezea. aseve a<strong>da</strong>miani XX saukuneSi<br />

vixileT mfrinavi raketi<strong>da</strong>n kosmosSi gamosuli<br />

<strong>da</strong> sxva planetaze fex<strong>da</strong>dgmulic<br />

ki.<br />

magram, es ar niSnavs, rom mecniereba ise<br />

viTardeba, rom mas <strong>da</strong> mis ganviTarebaze<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sferoebSi, yvela erTnairad<br />

aRiqvams <strong>da</strong> yvela erTnairad uyurebs.<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

me, pira<strong>da</strong>d rogor aRiqvam mecnierebas<br />

<strong>da</strong> mis usafrTxoebas:<br />

I – rigSi mecnierebis ganviTareba un<strong>da</strong><br />

eyrdnobodes bioeTikuri normebis <strong>da</strong>cvas.<br />

II – rigSi igi un<strong>da</strong> ganisazRvrebodes<br />

socialur-ekonomiur <strong>da</strong> ekologiur garemosTan<br />

erTad.<br />

TiTeul am garemosTan erTad mecnierebis<br />

ganviTarebas SeiZleba hqondes <strong>da</strong>debi-<br />

Ti <strong>da</strong> misi uaryofiTi mxareebi; amgvarad,<br />

Cemi azriT XXI saukunis mecniereba un<strong>da</strong><br />

emsaxurebodes urbanizaciis maRal safexurze<br />

asvlisas kacobriobas <strong>da</strong> misi TiTeuli<br />

qveynis, moqalaqis usafrTxoebas, SesaZlo<br />

uaryofiTi gavlenisadmi prevenciuli<br />

RonisZiebebis gatarebas.<br />

yovelive zemoT aRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare<br />

Cveni mizani gaxl<strong>da</strong>T aucilebeli<br />

prevenciuli RonisZiebebis gasatareblad<br />

jan<strong>da</strong>cvis ramodenime mniSvnelovani sakiTxis<br />

ganxilva.<br />

prevenciuli RonisZiebebis gatarebisaTvis<br />

aucilebeli pirobaa sakiTxis fun<strong>da</strong>mentaluri<br />

codna <strong>da</strong> gaazrebuli strategiuli<br />

mimarTulebisaken swrafva, ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, romelic <strong>da</strong>fuZnebul iqna a) zust<br />

samedicino statistikaze, b) samedicino<br />

umaRles teqnologiebze, g) Tanamedrove<br />

kompiuterul ga<strong>da</strong>musavebul analizze<br />

(prognozirebasa <strong>da</strong> axal programebze), rasac,<br />

Cvens mier Sesrulebul SromaSi arsebuli<br />

<strong>da</strong>skvnebi emyareba.<br />

msoflios yvela regions Taviseburi<br />

jan<strong>da</strong>cvis sferos situacia-mdgomareoba<br />

axasiaTebs, ris Sesafasebla<strong>da</strong>c aucilebelia<br />

imsjelo:<br />

regionis saerTo situaciaze<br />

mosalodnel sicocxlis xangrZliobasa<br />

<strong>da</strong> sikvdilianobaze<br />

mosalodneli jamrTeli cxovrebis xangrZlivobaze<br />

<strong>da</strong>avadebaTa klasebze rogoricaa kerZod:<br />

a) infeqciuri <strong>da</strong>avadebebi – sqesobrivi<br />

gziT ga<strong>da</strong>mdebi (HIV/AIDS-is CaTvliT) tuberkulozi,<br />

malaria, vaqcinoprofilaqtikiT<br />

Tavi<strong>da</strong>n asaSorebeli <strong>da</strong>avadebani<br />

(difteriaa-hepatiti poliomieliti)<br />

arainfeqciuri <strong>da</strong>avadebebi (gul-sisxl<br />

sistemis <strong>da</strong>avadebebi, simsivneebi, simsuqne,<br />

Saqriani diabeti)<br />

fsiqiuri janmrTeloba<br />

d) ubeduri SemTxveva <strong>da</strong> travmebi<br />

regionSi jan<strong>da</strong>cvis situaciis Sesafaseblad<br />

aucilebelia mosaxleobis calke-<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 57<br />

uli jgufebis monacemTa analizi: pirveli<br />

jgufia – monacemebi bavSvTa janmrTelobis<br />

Sesaxeb:<br />

am jgufSi mniSvnelovania Cvil <strong>da</strong> xuTwlamde<br />

asakis bavSvTa sikvdilianoba. neonataluri<br />

sikvdilianoba, gansakuTrebiT<br />

adreul etapze, gansazRvravs Cvil bavSvTa<br />

sikvdilianobis saerTo dones. erTi ram<br />

cxadia, rom im qveynebSi, sa<strong>da</strong>c bavSvTa sikvdilianobis<br />

done maRalia misi Semcireba<br />

SeiZleba miRweuli iqnes Cvil bavSvTa sikvdilianobis<br />

donis SemcirebiT, xolo Cvil<br />

bavSvTa sikvdilianobis donis Semcireba –<br />

neonataluri sikvdlianobis donis klebiT.<br />

bavSvTa janmrTelobis Sefasebisas<br />

aucileblad ganxiluli un<strong>da</strong> iqnes bavSv-<br />

Ta kvebis sakiTxi, maT Soris sicocxlis<br />

pirveli wlis ganmavlobaSi ZuZuTi kveba<br />

<strong>da</strong> bavSvTa kvebaSi mikroelementebis nakleboba;<br />

avadmyofoba bavSvebSi, (maTi mimdinareoba).<br />

yovelive zemo aRniSnulTa maCveneblebi<br />

<strong>da</strong>mokidebulia qveyanaSi bavSvTa<br />

sawolebis raodenobaze, romelic aucileblad<br />

ganxiluli un<strong>da</strong> iyos regionis socialur-ekonomikur<br />

<strong>da</strong> ekologiur pirobeb-<br />

Tan erTian konteqstSi.<br />

aucilebeli pirobaa janmrTel Taobaze<br />

zrunva, kerZod:<br />

im 300 000 bavSvze, romlebic sxva<strong>da</strong>sxva<br />

sportul seqciebSi arian Cabmulni (ma-<br />

Ti swori kveba, <strong>da</strong>tvirTva, reabilitacia<br />

<strong>da</strong> sxva). es is kategoriaa, romlebmac<br />

wels am patara saqarTvelos 6 olimpiuri<br />

me<strong>da</strong>li moutana maT Soris 3 oqro <strong>da</strong> 3<br />

brinjao <strong>da</strong> pirvel 30 saxelmwifoTa Soris<br />

<strong>da</strong>gvayena.<br />

skolamdeli <strong>da</strong> skolis asakis bavSvTa<br />

higienuri normebis <strong>da</strong>cva skolasa (merxi,<br />

wigni, ganaTeba <strong>da</strong> a.S.) <strong>da</strong> skolis gareT (sayofacxovrebo<br />

pirobebi,garemo,ojaxi <strong>da</strong> a.S.).<br />

amaTTan erTad, dedis sikvdilianoba, bav-<br />

SvTa imunizacia, tuberkuliozTan <strong>da</strong><br />

aiv/SidsTan brZola ganapirobebs qveyanaSi<br />

bavSvTa janmrTelobis mdgomareobas. amdenad,<br />

yovelive zemoT CamoTvlili mWidro<strong>da</strong>a<br />

<strong>da</strong>kavSirebuli socialur, ekonomikur<br />

<strong>da</strong> ekologiur faqtorebze, romlebsac qvemoT<br />

gveqneba saubari. bavSvTa janmrTelobaze<br />

saubrisas gverds ver avuvliT bavSv-<br />

Ta uflebaTa <strong>da</strong>cvis sakiTxebs, Tumca zemo<br />

CamoTvlili yvela maCvenebeli exeba bavSvTa<br />

uflebaTa <strong>da</strong>cvis sakiTxs.<br />

bavSvis uflebaTa konveciis ZalaSi Sesvli<strong>da</strong>n<br />

dRemde bavSvebis <strong>da</strong>cvis saqmeSi<br />

@__) otkb<br />

miRweulia progresi. ga<strong>da</strong>idga mniSvnelovani<br />

nabijebi. SemuSav<strong>da</strong> axali kanonmdebloba,<br />

ufro <strong>da</strong>xvewili saerTaSoriso normebiT,<br />

rogoric aris bavSvis uflebaTa<br />

konvenciis <strong>da</strong>matebiTi oqmebi bavSvebiT<br />

vaWrobis, bavSvTa prostituciisa <strong>da</strong> pornografiis,<br />

SeiaraRebul konfiqtebSi bavSvTa<br />

gamoyenebis Sesaxeb. umniSvnelovanesia<br />

bavSvTa uflebebi konfliqtis zonebSi <strong>da</strong><br />

ar SemiZlia ar Sevexo mas saqarTvelos magaliTze.<br />

sabWoTa kavSiris <strong>da</strong>Slam <strong>da</strong> Tavisuflebis<br />

<strong>da</strong>brunebam saqarTvelos mosaxleobas<br />

moutana politikuri areuloba, samoqalaqo<br />

omi <strong>da</strong> ekonomikis rRveva. samxreT<br />

oseTsa <strong>da</strong> afxazeTSi konfliqtebisa <strong>da</strong><br />

separatistuli moZraobebis Sedegad adgili<br />

hqon<strong>da</strong> mZvinvare brZolebsa <strong>da</strong> iZulebiTi<br />

migraciis procesebs. dReisaTvis, rogorc<br />

cnobilia afxazeTsa <strong>da</strong> samxreT<br />

oseTs marTaven de facto separatistuli mTavrobebi,<br />

romlebsac saerTaSoriso Tanamegobroba<br />

ar cnobs. sagulisxmoa, rom janmrTelobasTan,<br />

kvebasTan, ganaTlebasTan, agreTve,<br />

bavSvebis <strong>da</strong>cvasa <strong>da</strong> ganviTarebas-<br />

Tan <strong>da</strong>kavSirebuli problemebi egreTwodebul<br />

konfliqtis zonebSi ufro mkveTrad<br />

iyo gamoxatuli, vidre saqarTvelos <strong>da</strong>nar-<br />

Cen nawilebSi. xolo, 2008 wlis agvistos,<br />

yvelasaTvis cnobili, ruseTis Ria agresiis<br />

Semdeg, <strong>da</strong>sagmobia bavSvTa uflebebis<br />

GgaTelva ara marto egreTwodebul konfliqtis<br />

zonebSi, aramed mTel mis mier okupirebul<br />

goris, zugdidis, senakis, foTis <strong>da</strong><br />

sxva saqarTvelos teritoriaze <strong>da</strong> igi veraviTar<br />

kritikas ver uZlebs. swored, amitom<br />

saerTaSoriso Tanamegobroba imedia<br />

qarTvel pediatrTa <strong>da</strong> mecnierTa moTxovniT<br />

gaafarToebs Tavis formats saqarTvelos<br />

am zonebSi bavSvTa uflebebis <strong>da</strong>cvis<br />

saqmeSi.<br />

XXI _ saukuneSi mapatieT rusul sityvaze<br />

,,snaiperis~ tyviam ar un<strong>da</strong> moklas<br />

bavSvi <strong>da</strong> ,,humanitaruli koridori~ ar un<strong>da</strong><br />

iyos gaugebari termini.<br />

<strong>da</strong> marTlac, `Canasaxi<strong>da</strong>n bavSvs ufleba<br />

aqvs iyos <strong>da</strong>culi~.<br />

am CarTvis Semdeg vubrundebi Semdegs.<br />

Catar<strong>da</strong> ramdenime mniSvnelovani saer-<br />

TaSoriso Sekreba, rogoric iyo 2001 wels<br />

gamarTuli iokohamis msoflio kongresi,<br />

mimarTuli komerciuli mizniT bavSvTa<br />

sqesobrivi eqspluataciis winaaRmdeg, <strong>da</strong><br />

gaero-s generaluri asambleis 2002 wels


58<br />

gamarTuli, bavSvebisadmi miZRvnili sagangebo<br />

sesia. am Tavyrilobebze <strong>da</strong><strong>da</strong>stur<strong>da</strong><br />

sxvadsxva qveynis mTavrobebisa <strong>da</strong> samoqalaqo<br />

sazogadoebebis valdebulebebi<br />

bavSvTa <strong>da</strong>cvasTan <strong>da</strong>kavSirebiT <strong>da</strong> maTi<br />

Sesrulebis RonisZiebaTa gegmebic Semu-<br />

Sav<strong>da</strong>.<br />

aRniSnul sakiTxs <strong>da</strong>vamTavreb anders<br />

jonsisa (generaluri mdivani, parlamentSorisi<br />

kavSiri) <strong>da</strong> qerol belamis (aRmasrulebeli<br />

direqtori, gaeros bavSvTa fondi)<br />

sityvebiT:<br />

`aRniSnuli valdebulebebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>pirebebis<br />

miuxe<strong>da</strong>vad, bavSvebi kvlav itanjebian<br />

Zaladobis, sastiki mopyrobisa <strong>da</strong> eqspluataciis<br />

gamo. cxadia, rom Cveni Zalisxmeva<br />

dResac iseve saWiroa, rogorc TxuTmeti<br />

wlis win. bavSvebisaTvis Sesaferis<br />

msoflios mxolod maSin SevqmniT, rodesac<br />

TiTeul bavSvs <strong>da</strong>vicavT eqspluataciis, Zaladobis,<br />

sastiki mopyrobisa <strong>da</strong> ugulebelyofisagan~.<br />

zemo ganxiluli bavSvTa mdgomareobaTa<br />

sakiTxis gar<strong>da</strong> regionebSi situaciaTa Sesafaseblad<br />

aucilebelia mozardebis, qal-<br />

Ta janmrTelobisa <strong>da</strong> moberebisa <strong>da</strong> janmrTelebis<br />

jgufebis <strong>da</strong>xasiaTeba.<br />

vixilavT ra mecnierebasa <strong>da</strong> usafrTxoebas<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos janmrTelobis mTavari<br />

determinatebi:<br />

_ kerZod, socialur-ekonomikuri<br />

janmrTeloba <strong>da</strong> qveynis ganviTareba, si-<br />

Raribe, fsiqo<strong>socialuri</strong> faqtorebi, mosaxleobis<br />

<strong>da</strong>saqmeba, ganaTleba, genetikuri<br />

faqtorebi, es is sakiTxebia romelTa er-<br />

Toblioba qmnis regionebisa <strong>da</strong> calkeuli<br />

saxelmwifoTa erT-erT mTavar determinats<br />

socialur-ekonomikurs.<br />

janmrTelobis kidev erTi mTavari determinatia<br />

cxovrebis wesi, romlis Semadgenelicaa<br />

_ kveba, fizikuri aqtiuroba, moweva,<br />

alkoholizmi, narkomania-toqsimania.<br />

janmrTelobis umnSvnelovanesi determinatia<br />

fizikuri garemo, romlis higienis<br />

samoqmedo gegma, dReisaTvis msoflios yvela<br />

regionma, <strong>da</strong> qveynam Tavis strategiul<br />

mimarTulebad un<strong>da</strong> aqcios. ukanaskneli<br />

wlebis ganmavlobaSi janmrTelobis <strong>da</strong>cvis<br />

msoflio organizaciis (janmo) mier mi-<br />

Rebul programebsa <strong>da</strong> saxelmZRvanelo<br />

dokumentebSi, maT Soris frankfurtis (1989<br />

w.), helsinkis (1994 w.) <strong>da</strong> londonis (1999 w.)<br />

garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis <strong>da</strong>cvis evropul<br />

konferenciebze xelmoweril dokumentebSi<br />

Camoyalibebulia srulad axali<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

midgomebi <strong>da</strong> principebi mosaxleobis janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis sferoSi.<br />

am principebis Tanaxmad, garemosa <strong>da</strong><br />

janmrTelobis <strong>da</strong>cvis seqtorebs deakisraT<br />

ZiriTadi pasuxismgebloba a<strong>da</strong>mianis<br />

janmrTelobisa <strong>da</strong> garemos <strong>da</strong>cvis politikisa<br />

<strong>da</strong> misi marTvis sferoebSi iseTi meqanizmebis<br />

SemuSavebis <strong>da</strong> ganxorcielebisa,<br />

romlebic uzrunvelyofen <strong>ekologiuri</strong><br />

TvalsazrisiT mdgrad ganviTarebas, a<strong>da</strong>mianis<br />

janmrTelobaze mavne garemo faqtorebis<br />

zemoqmedebis efeqtur prevenciasa <strong>da</strong><br />

kontrols.<br />

Tu gaviTvaliswinebT, rom a<strong>da</strong>mianis janmrTelobaze<br />

zemoqmedebis ZiriTa<strong>da</strong>d cxovrebis<br />

wesi <strong>da</strong> pirobebi, garemo <strong>da</strong> genetikuri<br />

faqtorebi axdenen, janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis wili ki mxolod 12-14%-s Seadgens,<br />

ufro gasagebi xdeba is didi yuradReba,<br />

romelsac janmo iCens garemosa <strong>da</strong> janmr-<br />

Telobis sakiTxebis mimarT.<br />

yvela saxelmwifoSi aRiarebuli un<strong>da</strong><br />

iqnas ra zemoaRniSnuli principebi <strong>da</strong> iniciativebi<br />

`garemos <strong>da</strong>cvis Sesaxeb~ <strong>da</strong><br />

`janmrTelobis <strong>da</strong>cvis Sesaxeb~ kanonebSi<br />

Sesabamisad un<strong>da</strong> eqnes gansazRvruli Sesabamisi<br />

saministroebis kompetencia, a<strong>da</strong>mianis<br />

janmrTelobisaTvis usafrTxo garemnos<br />

uzrunvelyofis sferoSi.<br />

bevr qveyanaSi dReisaTvis Tanamedrove<br />

moTxovnaTa gaTvaliswinebiT <strong>da</strong>wyebulia<br />

a<strong>da</strong>mianis janmrTelobisaTvis ufasrTxo<br />

garemos ganmsazRvreli sanitarul-higienuri<br />

normebisa <strong>da</strong> wesebis SemuSaveba an kidev<br />

ukve SemuSavebuli <strong>da</strong> samoqmedod SemoRebuli<br />

an <strong>da</strong>samtkiceblad mzad aris am<br />

saxis yvela ZiriTadi normatiuli dokumenti,<br />

maT Soris: radiaciuli usafrTxoebis<br />

normebi. eleqtromagnituri gamosxivebis<br />

zemoqmedebis higienuri normativebi,<br />

sasmeli <strong>da</strong> rekreaciuli wylebis, atmosferuli<br />

haeris, nia<strong>da</strong>gisa <strong>da</strong> sakvebi produqtebis<br />

usafrTxoebis ganmsazRvreli higienuri<br />

normativebi, garemos obieqtebSi pestidiciebis<br />

Semcvelobis higienuri normativebi,<br />

Sromis pirobebisa <strong>da</strong> usafrTxoebis<br />

higienuri motxovnebi <strong>da</strong> a.S. am dokumentebis<br />

moTxovnaTa SesrulebiT SesaZlebeli<br />

gaxdeba qveynis mosaxleobis janmrTelobaze<br />

mavne garemo faqtorebis zemoqmedebis<br />

Tavi<strong>da</strong>n acileba.<br />

amasTan, a<strong>da</strong>mianis janmrTelobisaTvis<br />

usafrTxo garemos Seqmna yvela, gansakuTrebiT<br />

gar<strong>da</strong>mavali ekonomikis qveynebisaTvis<br />

Zalze rTul amocanas warmoadgens. mi-<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 59<br />

si ga<strong>da</strong>Wra SesaZlebelia mxolod sxva<strong>da</strong>sxva<br />

saministroebisa <strong>da</strong> uwyebebis, adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobisa <strong>da</strong> mmarTvelobis<br />

organoebis erToblivi ZalisxmeviT.<br />

swored, amitom maTi mizani un<strong>da</strong> iyos<br />

SeimuSavos <strong>da</strong> ganaxorcielos garemos higienis<br />

samoqmedo erovnuli gegma, garemosa<br />

<strong>da</strong> janmrTelobis <strong>da</strong>cvis sferoSi qveyana-<br />

Si arsebuli problemebis Seswavla <strong>da</strong> Sefaseba,<br />

maT ga<strong>da</strong>saWrelad prioritetuli<br />

mimarTulebebisa <strong>da</strong> moqmedebebis gansazRvra.<br />

gansaxilvelia garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis sruli aspeqti yvela gegmis<br />

moTxovnaTa gaTvaliswinebiT: politika garemosa<br />

<strong>da</strong> janmrTelobis <strong>da</strong>cvis sferoSi,<br />

garemos gajansaRebis marTva, wylisa <strong>da</strong> haeris<br />

xarisxi, sakvebi produqtebis xarisxi<br />

<strong>da</strong> usafrTxoeba, myari narCenebi <strong>da</strong> nia<strong>da</strong>gis<br />

<strong>da</strong>binZureba, maionebeli <strong>da</strong> aramaionebeli<br />

gamosxiveba, stiqiuri ubedurebebi <strong>da</strong><br />

samrewvelo avariebi <strong>da</strong> a.S.<br />

TiToeuli am sakiTxis ganxilvisaTvis<br />

gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong> iyos qveynis socialur-ekonomikuri,<br />

klimatur-geografiuli,<br />

demografiuli <strong>da</strong> sxva faqtorebi: karZod,<br />

mavne garemo faqtprebTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

janmrTelobis riskis Sefaseba <strong>da</strong> analizi;<br />

garemos <strong>da</strong>cvis gasaumjobesebeli prioritetuli<br />

problemebis gansazrvra; sanitaruli<br />

<strong>da</strong> epidemiuri situaciis <strong>da</strong>mamzimebeli<br />

<strong>da</strong> mosaxleobis janmrTelobaze garemo<br />

faqtorebis mavne zemoqmedebis Tavi<strong>da</strong>n<br />

asacilebeli (Sesarbilebeli) konkretuli<br />

RonisZiebebis Camoyalibeba <strong>da</strong> ganxorcieleba.<br />

yovelive zemo gamomdinareobs sxva<strong>da</strong>sxva<br />

saxis a<strong>da</strong>mianuri saqmianobis, biosferoze<br />

misi zemoqmedebis, agreTve, a<strong>da</strong>mianTa<br />

janmrTelobaze garemos zegavlenis urTierTkavSirebis<br />

koncefcii<strong>da</strong>n.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis sferoSi SemuSavebuli <strong>da</strong> ganxorcielebuli<br />

un<strong>da</strong> iyos iseTi politika, romelic<br />

uzrunvelyofs <strong>ekologiuri</strong> TvalsazrisiT<br />

mdgrad ganviTarebas, janmrTelobisaTvis<br />

mavne garemo faqtorebis efeqtur<br />

profilaqtikasa <strong>da</strong> maTze kontrols,<br />

agreTve samarTlianobis principebze <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

xelmisawvdomi jansaRi garemos<br />

Seqmnas;<br />

Seswavlili un<strong>da</strong> iyos iseTi maCveneblebi<br />

romlebic aSuqeben:<br />

@__) otkb<br />

a) garemo faqtorebis gavlenas mosaxleobis<br />

janmrTelobis mdgomareobas maCveneblebze,<br />

b) avlenen teritoriebsa <strong>da</strong> regionebs,<br />

romlebic gamoirCevian <strong>da</strong>binZurebis<br />

maRali doniT <strong>da</strong> mosaxleobis janmrTelobaze<br />

mavne zemoqmedebiT;<br />

aucilebelia ganxiluli <strong>da</strong> Sefasebuli<br />

iyos: a) garemos higienis sferos marTvis<br />

sistemebi;<br />

b) resursebi garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />

<strong>da</strong>cvis politikis gansaxorcieleblad;<br />

g) amasTan erTad garemos konkretuli<br />

prioritetuli faqtorebi, kerZod:<br />

wyali. <strong>da</strong>saxlebuli adgilebis wyalmomaragebis<br />

gaumjobesebis sakiTxebi. agreTve<br />

zRvis sanapiro zolisa <strong>da</strong> sxva sarekreacio<br />

obieqtebis sanitaruli mdgomareoba<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>binZurebisagan maTi <strong>da</strong>cvis sakiTxebi;<br />

haeri. <strong>da</strong>saxlebuli adgilebis atmosferuli<br />

haeris <strong>da</strong>binZurebis xarisxi <strong>da</strong> sanitaruli<br />

<strong>da</strong>cvis RoniosZiebebi;<br />

myari narCenebi <strong>da</strong> nia<strong>da</strong>gis <strong>da</strong>binZureba.<br />

<strong>da</strong>saxlebuli adgilebis teritoriebis sanitaruli<br />

mdgomareobis, sayofacxovrebo<br />

sasoflo-sameurneo <strong>da</strong> samrewyvelo toqsikuri<br />

narCenebiT garemos obieqtebis (nia<strong>da</strong>gi,<br />

haeri, wyali) <strong>da</strong>binZurebisagan <strong>da</strong>cvisa<br />

<strong>da</strong> qimiuri usafrTxoebis sakiTxebi;<br />

sakvebi produqtebi. janmrTelobaze zemoqmedebis<br />

riskis Semcirebis RonisZiebebi<br />

<strong>da</strong> warmodgenilia mosaxleobis jansaRi<br />

kvebis saxelmwifo koncefcia;<br />

maionizirebeli <strong>da</strong> aramaionizirebeli<br />

gamosxiveba. radiaciuli foni, qveyanaSi arsebuli<br />

maionizireli <strong>da</strong> aramaionizirebeli<br />

gamosxivebis wyaroebi; gasatarebeli<br />

RonisZiebebi;<br />

stiqiuri ubedurebebi <strong>da</strong> samrewvelo<br />

avariebi. mosalodneli stiqiuri ubedurebebisa<br />

<strong>da</strong> samrewvelo avariebis, agreTve<br />

avariebis profilatikisa <strong>da</strong> likvi<strong>da</strong>ciis<br />

mzadyofnis sakiTxebi;<br />

sawarmoo <strong>da</strong> sacxovrebeli garemo. <strong>da</strong>saqmebuli<br />

mosaxleobis Sromis pirobebis<br />

sakiTxebi, profesiuli <strong>da</strong>avadebebis, travmatizmisa<br />

<strong>da</strong> mowamvlis profilaqtikuri<br />

RonisZiebebi; <strong>da</strong>saxlebul adgilebSi janmrTelobisaTvis<br />

keTilsasurveli fizikuri,<br />

<strong>socialuri</strong> <strong>da</strong> fsiqologiuri garemos<br />

Seqmnis sakiTxebi;<br />

qalaqebi <strong>da</strong> msxvili <strong>da</strong>saxlebuli adgilebi.<br />

qveynis msxvil qalaqebSi Seqmnili


60<br />

higienur-<strong>ekologiuri</strong> problemebi, ekopaTologiis<br />

prevenculi RonisZiebebiT.<br />

XXI saukuneSi mniSvnelovani adgili un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>eTmos globaluri <strong>da</strong>Tbobis mosalodnel<br />

stiqiur ubedurebebsa <strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva<br />

<strong>da</strong>avadebaTa gavrcelebas – mosalodnel<br />

epidemiaTa mzadyofnis sakiTxebs.<br />

zemo aRniSnulis realizacia SesaZlebelia<br />

mxolod moqmedebebze pasuxismgebeli<br />

saministroebis, uwyebebis, <strong>da</strong>wesebulebebis,<br />

adgilobrivi TviTmarTvelobis <strong>da</strong><br />

mmarTvelobis organoebis, arasamTavrobo<br />

organizaciebis mWidro interseqtoraluri<br />

TanamSromlobis safuZvelze, mosaxleobis<br />

farTo fenebis aqtiuri monawileobiT.<br />

mis ganxorcielebaSi gansakuTrebuli roli<br />

<strong>da</strong> pasuxismgebloba eniWebaT adgilobrivi<br />

TviTmarTvelobisa <strong>da</strong> mmarTvelobis<br />

organoebs, romlebmac janmo-s rekomen<strong>da</strong>ciis<br />

Tanaxmad un<strong>da</strong> SeimuSavon <strong>da</strong> ganaxorcielon<br />

adgilobrivi (raionis, qalaqis) samoqmedo<br />

gegmebi, garemosa <strong>da</strong> janmrTelobis<br />

gaumjobesebis calkeuli proeqtebi.<br />

gansazRvruli konkretuli prioritetuli<br />

RonisZiebebis gansaxorcieleblad umravles<br />

qveyanaSi (miT umetes post sabWoTa<br />

kavSiris sivrces) arsebuli rTuli socialur-ekonomikuri<br />

mdgomareobis gaTvaliswinebiT,<br />

saWiro iqneba <strong>da</strong>finansebis sxva<strong>da</strong>sxva<br />

wyaros mozidva, maT Soris saerTa-<br />

Soriso organzaciebis, fondebis, donori<br />

qveynebis <strong>da</strong>xmareba. Cvens regions Tu SevexebiT<br />

saWiroa samxreT kavkasiisa <strong>da</strong> Savi<br />

zRvis auzis qveynebTan mWidro TanamSromloba,<br />

pirvel rigSi iseTi problemebis ga<strong>da</strong>WraSi,<br />

rogoricaa wyali <strong>da</strong> janmrTeloba,<br />

zRvis <strong>da</strong>binZureba, mdinare mtkvris<br />

auzis problemebi <strong>da</strong> sxva.<br />

kvlevebSi maRali teqnologiebis CarTva,<br />

zusti samedicino statistikur monacem-<br />

Ta bazis arseboba, Tanamedrove kompiuterul<br />

programaTa Seqmna <strong>da</strong> gamoyeneba (<strong>da</strong>avadebaTa<br />

mimdinareobis prognozireba,<br />

riskis faqtorebsa <strong>da</strong> jgufebis <strong>da</strong>dgena<br />

<strong>da</strong> sxva.) ai, is raze <strong>da</strong>yrdnobiTac SesaZlebelia<br />

XXI saukunis zemo CamoTvlil<br />

mraval problemaTa ga<strong>da</strong>Wra.<br />

yovelive zemo aRniSnuli<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

mecnierebaTa ganviTareba mimdinareobs<br />

<strong>da</strong> maTze monitoringis ganxorcieleba<br />

warmoadgens ZiriTad amocanas, romelic<br />

iTvaliswinebs qveyanaSi a<strong>da</strong>mianis janmr-<br />

TelobisaTvis usafrTxo garemos Seqmnas,<br />

mosaxleobis janmrTelobisa <strong>da</strong> cxovrebis<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

pirobebis gaumjobesebas, amasTan erTad<br />

aucilebelia SesaZlo ekopaTologiuri<br />

prevenciuli RonisZiebebis gatareba, romelic<br />

XXI saukuneSi ZiriTad strategiad<br />

un<strong>da</strong> iqnes miCneuli.<br />

amgvarad, zemo CamoTvlili problemebis<br />

ga<strong>da</strong>wyveTa mxolod saqarTvelos problema<br />

ar un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong> am sakiTxTa globalur<br />

programebad qceva ki Soreul momavalSi<br />

ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCes;<br />

imedia saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

istorias, kerZod, samedicino saqmis,<br />

Rrma fesvebis arseboba Cveni xalxis<br />

Soreul warsulSi, misi inteleqtualuri<br />

potencialis Tanamedrove mdgomareoba,<br />

jer kidev sanam gvian ar aris, Tanamedrove<br />

studentobasTan <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong> mecniereb-<br />

Tan erTad maTi aRmzrdelebisa <strong>da</strong> maswavleblebis<br />

winamZRolobiT, savsebiT uzrunvelyofs<br />

saqarTvelos mosaxleobis moTxovnebs,<br />

maRalkvalificiuri samedicino<br />

samsaxurs <strong>da</strong> masTan erTad qarTuli samedicino<br />

mecnierebis msoflios samedicino<br />

mecnierebis mowinaveTa rigebSi gayvanas,<br />

rac Cveni amerikeli <strong>da</strong> evropeli megobrebis<br />

interesSi u<strong>da</strong>od Sedis.<br />

Cems sityvas ki <strong>da</strong>vasruleb sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikos-patriarqis uwmindesisa<br />

<strong>da</strong> unetaresis ilia II sityviT:<br />

`a<strong>da</strong>mianis cxovreba es aris gamoc<strong>da</strong>, es<br />

aris gansacdeli <strong>da</strong> igi un<strong>da</strong> gaviaroT<br />

Rirseulad. RvTisgan am qveynad movlenili<br />

yoveli a<strong>da</strong>miani aris xateba RvTisa,<br />

magram un<strong>da</strong> gvaxsovdes, rom mas Tan sdevs<br />

a<strong>da</strong>mis <strong>da</strong> evas mier Cadenili pirvelqmnili<br />

codva. a<strong>da</strong>miani uZluria <strong>da</strong> mas sWirdeba<br />

<strong>da</strong>xmareba, madli sulisa wmidisa;<br />

sWirdeba eklesia, radgan eklesia aris uZlieresi<br />

sulieri Zala; eklesia aris savane,<br />

sa<strong>da</strong>c a<strong>da</strong>miani Rebulobs madls sulisa<br />

wmindisa, `uZlurTa mkurnalsa <strong>da</strong> naklulevanTa<br />

aRmavsebelsa~. Cveni winaprebi<br />

ase locavdnen erTmaneTs, - `ixareT orsav<br />

sofelsa Sina~. erTaderTi piroba amisi<br />

aris siaxlove ufalTan, misi uzenaesi nebis<br />

aRsruleba, un<strong>da</strong> viCqaroT sikeTis ke-<br />

Teba imitom, rom aravin vuwyiT rodis mova<br />

is saocari <strong>da</strong> saidumlo dRe, roca a<strong>da</strong>miani<br />

un<strong>da</strong> warsdges winaSe uflisa, Cvens<br />

mier gaRebuli sikeTe ki ufalTan midis.~<br />

medicinis mecnierebaTa doqtori<br />

profesori. akademikosi<br />

ggiioorrggii CCaaxxuunnaaSSvviillii<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 61<br />

erTerTi pirveli<br />

qarTuli preparatebi<br />

APIVIT apiviti<br />

Zala <strong>da</strong> energia janmrTeli, Zlieri sul<br />

isTvis rekomendirebulia saqarTvelos<br />

eqimTa asociaciismier<br />

naturaluri<br />

srulfasovani kompleqsi<br />

* vitaminebi<br />

* mineralebi<br />

* aminomJavebi<br />

_ preparati 6 Tvi<strong>da</strong>n<br />

1 wlamde asakis<br />

bavSvebSi miiReba 1/4<br />

tabletis odenobiT<br />

2-jer dReSi.<br />

_ 1-<strong>da</strong>n 3 wlamde<br />

1/3 tabletis odenobiT<br />

2-jerdReSi.<br />

_ 3-<strong>da</strong>n 5 wlamde<br />

1/2 tabletis odenobiT<br />

2-jer dReSi.<br />

_ 6-<strong>da</strong>n 12 wlisasakSi 1 tabletis odenobiT<br />

2-jer dReSi.<br />

_ 12-<strong>da</strong>n zeviT 2-3 tableti 2-jer dReSi.<br />

_ ganmeorebiTi kursis Catareba rekomendirebulia<br />

3 TveSi erTxel, yoveli sezonis<br />

<strong>da</strong>sawyisSi.<br />

_ orsulTaTvis 3 tableti diliT 3 SuadRisiT.<br />

_ saWiroebis SemTxvevaSi <strong>da</strong>saSvebia dozis<br />

gaormageba.<br />

qarTuli futkari Tavisi frenis radiusiT,<br />

anatomiuri <strong>da</strong> fiziologiuri TaviseburebebiT<br />

unikaluria msoflioSi amitomac<br />

mis mier Segrovili produqtebi: yvavilis<br />

mtveri, futkris rZe, Tafli <strong>da</strong> a. S. mravalferovani<br />

<strong>da</strong> mdi<strong>da</strong>ria organizmis Senebis,<br />

zrdis, ganviTarebis, saerTod sicocxlisaTvis<br />

aucilebeli nivTierebebiT. vitaminebiT,<br />

makro <strong>da</strong> mikro elementebiT, aminomJavebiT.<br />

apiviti warmoadgens swored am bunebrivi, ma-<br />

Ralxarisxovani Semadgenlobis kompleqss.<br />

Cveneba:<br />

_ fizikuri <strong>da</strong> gonebrivi Sromisunarianobis<br />

swrafi aRdgena <strong>da</strong> aqtivacia.<br />

_ mZime an xangrZlivi avadmyofobis Semdgomi<br />

reabilitacia.<br />

_ gasaxdomi dietis sqemaSi CarTva organizmis<br />

gamofitvis <strong>da</strong> SesaZlo garTulebebis<br />

Tavi<strong>da</strong>n asacileblad.<br />

@__) otkb<br />

_ simaRleSi zr<strong>da</strong>Si xelis Sewyoba mozardebisTvis.<br />

_ kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>avadebebi, disbaqteriozi.<br />

_ RviZlis <strong>da</strong>avadebebi, gansakuTrebiTB<strong>da</strong>C<br />

hepatitebi.<br />

_ prostatitebi, prostatis adenoma (Car-<br />

Tva kompleqsuri mkurnalobis sqemaSi).<br />

_ potenciis <strong>da</strong>qveiTeba.<br />

_ farisebri jirkvlis paTologiebi.<br />

_ gul-sisxlZarRvTa sisgtemis <strong>da</strong>avadebebis<br />

kompleqsuri mkurnalobis sqemaSi<br />

CarTva, gansakuTrebiT aTerosklerozis<br />

progresirebis SesaCereblad, misi profilaqtikisTvis<br />

(rogorc antioqsi<strong>da</strong>nti, antiagreganti,<br />

imunuri sistemis koreqtori).<br />

_ pediatriuli praqtika.<br />

_ orsuloba <strong>da</strong> laqtaciisperiodi. (apivitis<br />

miRebiT uzrunvelyobT janmrTel momavals).<br />

_ sportcmenebi (gansakuTrebiT Zalebis<br />

swrafi aRdgenisaTvis, swrafi reabilitaciisaTvis).<br />

aqvs uaryofiTi doping-testi,<br />

ris gamoc Tavisuflad SeiZleba gamoyeneba<br />

Sejibrebis win.<br />

ukuCveneba:<br />

_ preparatSi Semavali komponentebis mimarT<br />

momatebuli mgrZnobeloba.<br />

_ apivitis dRiuri dozis miReba umjobesia<br />

diliT an SuadRisas Wamamde 10-15 wu-<br />

TiT adre, an Wamis dros.<br />

APININI APIPULMO apinini-apipulmo<br />

warmoadgens ori<br />

biologiurad aqtiuri<br />

komponentebiT<br />

mdi<strong>da</strong>ri produqtis<br />

futkris nawarmisa<br />

<strong>da</strong> wiwvovani seqstraqtis<br />

nazavs.<br />

grZeli xorTumisa<br />

<strong>da</strong> frenis didi<br />

radiusis mqone qar-<br />

Tuli futkris mier<br />

Segrovili yvavilis<br />

mtveri mdi<strong>da</strong>ria organizmis<br />

Senebis, ganviTarebisa<br />

<strong>da</strong> sicocxlisaTvisaucilebelinivTierebe


62<br />

biT: cilebiT (Seicavs aminomJavebis 22 saxeobas,<br />

maTgan 8 Seucvlels), najeri <strong>da</strong><br />

ujeri cximovani mJavebiT, glikozidebiT,<br />

vitaminebiT (A, B, C, D, PP, E, K, folismJava),<br />

fosfoterinebiT, rutiniT (sisxlZarRvis<br />

kedlis gamamagrebeli bioflavinodi), mikro<br />

<strong>da</strong> makroelementebiT (Fe, Zn, Cu, F). wiwvovani<br />

eqstraqti-qlorofiliT.<br />

gamoiyeneba: 1. mZime <strong>da</strong> xangrZlivi avadmyofobis<br />

Semdgomi reabilitaciisaTvis. 2.<br />

gonebrivi <strong>da</strong> fizikuri ga<strong>da</strong>tvirTvisas,<br />

zogadomdgomareobis <strong>da</strong> nervuli sistemis<br />

gasaumjobeseblad.<br />

3. parenteraluri kvebisas, vegetarianelebisaTvis<br />

<strong>da</strong> maTTvis viskvebiT imunitets,<br />

gamoiyeneba imunodeficitis dros.<br />

racionSic cxoveluri warmoSobis produqtebi<br />

mcirea;<br />

4. aregulirebs. 5. aumjobesebs filtvebis<br />

ventilacias, maTSi Jangbadis miwodebas.<br />

6. mwvave respiratoruli <strong>da</strong>avadebebis<br />

dros <strong>da</strong> maTi profilaqtikis mizniT. 7. sasunTqi<br />

sistemis<br />

anTebiTi <strong>da</strong>avadebebis dros: bronqitebi,<br />

pnevmoniebi, tuberkulozi. 8. qronikuli<strong>da</strong>Rlilobissindromisdros.<br />

9. antiradiaciuli<br />

saSualebaa. 10. xels uwyobs mozardTa<br />

simaRleSi zr<strong>da</strong>s. 11. aumjobesebs<br />

gul-sisxlZarRvTa sistemisa <strong>da</strong> kuWnawlavis<br />

traqtis funqcias. 12. orsulobis <strong>da</strong><br />

laqtaciis periodSi. 13. endokrinologia-<br />

Si: Saqriani diabetis <strong>da</strong> farisebri jirkvlis<br />

paTologiis dros. winaaRmdeg Cvenebebi:<br />

individualuri autanloba gverdiTi<br />

movlenebi. gamovlenili ararisdozireba: 6<br />

Tvi<strong>da</strong>n 1 wlamde 1/4 abi 2-jerdReSi; 1 wli<strong>da</strong>n<br />

3 wlamde 1/3 abi samjer dReSi; 3wli<strong>da</strong>n<br />

6 wlamde 1 abi 3-jer dReSi. 6-<strong>da</strong>n 12 wlamde<br />

1, 5 abi 3-jer dReSi; 12 wli<strong>da</strong>n 2 abi 3jer<br />

dReSi; mkurnalobis kursi erTi Tve.<br />

ganmeorebiTi kursi rekomendirebulia 3<br />

TveSi erTxel. miRebis wesi: miiReba Wamamde<br />

15 wuTiT adre, an Wamis dros. naxevari<br />

Wiqa wylis <strong>da</strong>yolebiT, an SeiZleba 13 sT<strong>da</strong>n<br />

15 sT-mde, 17 sT-<strong>da</strong>n 19 sT-mde. eZleva<br />

eqimis <strong>da</strong>niSnulebiT.<br />

gamoSvebis forma: ori 30 tableti aniflakoni,<br />

tabletebi Taflis aromatiT, ar<br />

aris <strong>da</strong>faruli saRebaviani garsiT.<br />

Senaxvis wesi: higroskopulia <strong>da</strong> inaxeba<br />

mSral, gril adgilas, Senaxvis va<strong>da</strong> 1 weli.<br />

APIKOR apikori<br />

ori biologiurad aqtiuri komponentebiT<br />

mdi<strong>da</strong>ri produqtis fuktris nawarmi-<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

sa <strong>da</strong> yurZnis wipwis<br />

nazavia. yurZnis wipwa<br />

amcirebs <strong>da</strong>bali<br />

simkvrivis lipoproteidebs<br />

<strong>da</strong> saerTod<br />

qolesterinis Semcvelobas<br />

sisxlSi,<br />

ris Sedega<strong>da</strong>c aTerosklerozisprogresireba<br />

ferxdeba.<br />

qarTuli fuktris<br />

mier Segrovili yvavilis<br />

mtveri ki mdi<strong>da</strong>ria<br />

organizmis Senebis,<br />

ganviTarebisa<br />

<strong>da</strong> sicocxlisaTvis<br />

aucilebeli nivTierebebiT:<br />

cilebiT (Seicavs aminomJavebis 22 saxeobas,<br />

maTgan 8 Seucvlels), najeri <strong>da</strong><br />

ujeri cximovani mJavebiT, glikozidebiT,<br />

vitaminebiT (A, B, C, D, PP, E, K, folismJava),<br />

fosfoterinebiT, rutiniT (sisxlZarRvis<br />

kedlis gamamagrebeli bioflavinoidi), mikro<br />

<strong>da</strong> makroelementebiT.<br />

aumjobesebs cximovan cvlas, sisxlZarRvis<br />

kedelSi amcirebs qolesterins, aumjobesebs<br />

mxedvelobas. xels uwyobs organizmis<br />

gawmen<strong>da</strong>s, wonaSi <strong>da</strong>klebas. aZlierebs<br />

imunitets.<br />

xsnis nervul <strong>da</strong>Zabulobas stresebis<br />

dros, organizms matebs tonuss (amagrebs<br />

energiiT cximebis cvlis xarjze), aumjobesebs<br />

Zils. gamoaqvs toqsinebi. xsnis `paxmelias".<br />

aumjobesebs saWmlis monelebas, kuW-nawlavis<br />

traqtis, kuWis, RviZlis, elenTis<br />

funqcias.<br />

gamoiyeneba: 1. bavSvebSi parenteraluri<br />

kvebisas; maTTvis vis kvebiT racion-<br />

Sic cxoveluri warmoSobis produqtebi<br />

mcirea. 2. imunitetis asawevad; qronikuli<br />

<strong>da</strong>Rlilobis sindromis dros; antiradiaciuli<br />

saSualebaa. 3. gonebrivi <strong>da</strong><br />

fizikuri ga<strong>da</strong>tvirTvisas zogadi mdgomareobis<br />

<strong>da</strong> nervuli sistemis gasaumjobeseblad.<br />

4. Warbi wonis profilaqtikisaTvis,<br />

wonaSi <strong>da</strong>klebis programaSi. 5.<br />

aTerosklerozis, gulis iSemiuri <strong>da</strong>avadebebis,<br />

hipertoniis profilaqtikisaTvis.<br />

6. axlomxedvelobisa <strong>da</strong> mxedvelobis<br />

simaxvilis <strong>da</strong>qveiTebis saprofilaqtikod.<br />

7. Saqriani diabetis dros, rogorc<br />

<strong>da</strong>mxmare saSualeba. 8. vaJebis sqesobrivi<br />

momwifebis periodSi, mamakaceb-<br />

Si<strong>da</strong>qveiTebulisqesobriviaqtivobisas; 9.<br />

dermatitebis, gamelotebis, cximovani<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 63<br />

cvlis <strong>da</strong>rRvevis, RviZlis cximovani distrofiis,<br />

RviZlis, Tirkmlis, kuW-nawlavis<br />

traqtis <strong>da</strong>avadebebis dros. 10. klimaqterul<br />

periodSi.<br />

individualuri autanloba gverdiTi<br />

movlenebi gamovlenili ar aris. dozireba:<br />

6 Tvi<strong>da</strong>n 1 wlamde 1/4 abi 2-jer dReSi; 1<br />

wli<strong>da</strong>n 3 wlamde 1/3 abi samjer dReSi; 3<br />

wli<strong>da</strong>n 6 wlamde 1 abi 3-jer dReSi; 6-<strong>da</strong>n<br />

12 wlamde 1, 5 abi 3-jer dReSi; 12 wli<strong>da</strong>n 2<br />

abi 3-jer dReSi; mkurnalobis kursi erTi<br />

Tve; ganmeorebiTi kursi rekomendirebulia<br />

3 TveSi erTxel<br />

miRebis wesia: Wamamde 15 wuTiT adre, an<br />

Wamis dros. naxevari Wiqa wylis <strong>da</strong>yolebiT,<br />

an SeiZleba <strong>da</strong> iSvas <strong>da</strong> moeyaros<br />

Tbil sakvebs. miRebis rekomendirebul ibiologiuri<br />

droadiliT9sT-10sT. 13 sT-<strong>da</strong>n<br />

15 sT-mde, 17 sT-<strong>da</strong>n 19 sT-mde. eZlevaeqimis<strong>da</strong>niSnulebiT.<br />

gamoSvebis forma: ori 30 tableti aniflakoni.<br />

tabletebi Taflis aromatiT.<br />

Senaxvis wesi: preparati higroskopulia<br />

<strong>da</strong> inaxeba mSral, gril adgilas. Senaxvis<br />

va<strong>da</strong> 1 weli.<br />

APIIKNO-APIHEPATI apipikno-apihepati<br />

warmoadgens bunebriv naturalur mcenareulkomponentTa<br />

jams: futkris nawarmi+wiwvovaniseqstraqti+yurZniswipwa.superjanmrTelobis<br />

eleqsiri<br />

mdi<strong>da</strong>ria TiTqmis<br />

yvela im biologiurad<br />

aqtiuri komponentebiT,<br />

romlebic<br />

aucilebelia organizmis<br />

normaluri<br />

cxovel moqmedebisaTvis<strong>da</strong>janmrTelobisSenarCunebisaTvis.<br />

esenia: cilebi<br />

(Seicavs aminomJavebis<br />

22 saxeobas,<br />

maTgan 8 Seucvlels),<br />

aqtiuri lipidebi, maT Soris ujeri<br />

cximovani mjavebi, glikozidebi, vitaminebi<br />

(A, B, C, D, PP, E, K, folismJava), rutini<br />

(sisxlZarRvis kedlis gamamagrebel<br />

ibioflavinoidi), fosfoterinebi _ maT<br />

Soris beta-sitosteroni, romelic ganapirobebs<br />

organizmSi hormonaluri nivTierebebis<br />

sinTezs (meTiltest osteroni),<br />

triterpenovanioqsiolianolis mJava, mikroelementebi<br />

(Fe, Zn, Cu, F), wiwvovani eqs-<br />

@__) tkb<br />

traqti - qlorofili, yurZnis wipwa <strong>da</strong><br />

sxva.<br />

gamoiyeneba: profilaqtikuri miznebisaTvis<br />

tonusisa <strong>da</strong> imunitetis asamaRleblad:<br />

fizikuri <strong>da</strong> gonebrivi ga<strong>da</strong>Zabvis<br />

Semdeg organizmis Sromisunarianobis aRsadgenad:<br />

xels uwyobs mozardebis simaRleSi<br />

zr<strong>da</strong>s; aumjobesebs organizmis cxovelmoqmedebas<br />

<strong>da</strong> anelebs <strong>da</strong>berebis procesebs;<br />

aTerosklerozis, gulis iSemiur<br />

<strong>da</strong>avadebebis, hipertoniis profilaqtikisaTvis.<br />

axlomxedvelobisa <strong>da</strong> mxedvelobis simaxvilis<br />

<strong>da</strong>qveiTe bis saprofil aqtikod;<br />

Saqriani diabetis dros, rogorc <strong>da</strong>mxmare<br />

saSualeba. vaJebis sqesobrivi momwifebis<br />

periodSi, mamakacebSi <strong>da</strong> qveiTebuli sqesobrivi<br />

aqtivobisas; dermatitebis, gamelotebis,<br />

cximovanicvlis<strong>da</strong>rRvevis, RviZlis<br />

cximovani distrofiis, RviZlis, Tirkmlis,<br />

kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>avadebebis dros.<br />

aumjobesebs filtvebis ventilacias, maTSi<br />

Jangbadismiwodebas. sasunTqisistemisanTebiTi<br />

<strong>da</strong>avadebebisdros. bronqitebi, pnevmoniebi,<br />

tuberkulozi. qronikuli<strong>da</strong>Rlilobissindromisdros.<br />

antiradiaciuli saSualeba.<br />

winaaRmdeg Cvenebebi: individualuri autanloba.<br />

gverdiTi movlenebi: gamovlenili<br />

ar aris. dozireba: 6 Tvi<strong>da</strong>n 1 wlamde<br />

1/4 abi 2-jer dReSi; 2 wli<strong>da</strong>n 2 wlamde 1/3<br />

abi samjer dReSi; 3 wli<strong>da</strong>n mozrdilTaTvis<br />

3 abi 3-jer dReSi.<br />

mkurnalobis kursi erTi Tve. ganmeorebiTi<br />

kursi rekomendirebulia 3 TveSi er-<br />

Txel.<br />

SeiZleba <strong>da</strong>ifSvnas <strong>da</strong> moeyaros Tbilsakvebs.<br />

miRebis rekomendirebuli biologiuri<br />

droa diliT 9 sT-10 sT. 13 sT-<strong>da</strong>n 15<br />

sT-mde, 17sT-<strong>da</strong>n19sT-mde. eZleva eqimis <strong>da</strong>niStabletis.<br />

gamoSvebis forma: ori 30<br />

tabletiani flakoni. tabletebi Taflis aromatiT.<br />

Senaxviswesi: preparati higroskopulia<strong>da</strong>inaxebamSral,<br />

griladgilas. Senaxvisva<strong>da</strong><br />

1 weli. rekomendirebulia saqarTvelos<br />

eqimTa asociaciismier. arisqarTuliwarmo<br />

ebisbunebrivi, naturaluri kvebi-<br />

Ti <strong>da</strong>na mati, romelic akmayofilebssaer-<br />

TaSoriso stan<strong>da</strong>rtebis yvela zemkacr<br />

kriteriumebs.<br />

afTiaqi `parmafarmi" _ al. yazbegis gamziri<br />

#8 (trans portis saministros gverdiT)<br />

t. 38-41-71; avlabari _ ciskris q. 7.


64<br />

Tamaz marinaSvili (1935-2005) _ medicinis<br />

mecnierebaTa kandi<strong>da</strong>ti, Tbilisis saxelmwifo<br />

samedicino universitetis <strong>pediatria</strong>Si<br />

specializaciis kaTedris docenti<br />

<strong>da</strong> saswavlo nawili, saqarTvelos pediatrTa<br />

asociaciis gamgeobis wevri <strong>da</strong><br />

mdivani, pediatriuli klinikis direqtoris<br />

moadgile, <strong>socialuri</strong> pediatriis<br />

<strong>da</strong>cvis fondis mdivani.<br />

WeSmaritebas brZanebs frangi mwerali,<br />

mfrinavi <strong>da</strong> sportsmeni sent ekziuperi: `Cven<br />

Cveni bavSvobi<strong>da</strong>n movdivarT~. amasve exmaneba<br />

didi qarTveli mwerali aleqsandre yazbegi<br />

`gaxsovdes visi gorisa xar!~<br />

mTeli cxovreba ganvicdidi erTi mxriv siamayes<br />

sakuTari gvaris gamo, meores mxriv, mu<strong>da</strong>m<br />

SiSis grZnoba meuflebo<strong>da</strong>, SevZleb ki<br />

gvaris Rirseuli warmomadgeneli gavxde?<br />

Cemi papa giorgi marinaSvili qarTlis mar-<br />

Tlmadidebeli eklesiebis dekanozi, qarTuli<br />

eklesiis ganZeulobis Tav<strong>da</strong>debuli <strong>da</strong>mcveli<br />

iyo. igi win aRudga gigla berbiWaSvilis<br />

c<strong>da</strong>s, gaeZarcva qarTlis eklesiebi <strong>da</strong><br />

am brZolaSi <strong>da</strong>iRupa kidec. memkvidreebic<br />

SesaniSnavi mamuliSvilebi hyav<strong>da</strong> dekanozs:<br />

aleqsandre marinaSvili, general-maiori, mwerali,<br />

Jurnalisti, Jurnal `argumenti i faqtis~<br />

erT-erTi <strong>da</strong>maarsebeli. moRvaweob<strong>da</strong><br />

moskovSi; polkovniki mixeil marinaSvili<br />

didi patrioti, afxazeTis omis gmiri, udrood<br />

<strong>da</strong>Rupuli.<br />

mamaCemi, saxalxo eqimi, <strong>da</strong>viT marinaSvili<br />

kievis wmin<strong>da</strong> vladimiris saxelobis universitetis<br />

samedicino fakultetis kurs<strong>da</strong>mTavrebuli,<br />

saqarTvelos erovnuli mTlianobisaTvis<br />

mebrZoli,qarTul cxenosanTa polkis<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

Tamaz marinaSvilis gaxseneba<br />

`<strong>da</strong>vbadebulvar, rom viyo mona<br />

<strong>da</strong> saqarTvelos medgas uReli~<br />

ufrosi eqimi, 1920 wlis TurqeTisa <strong>da</strong> somxe-<br />

Tis winaaRmdeg saomari moqmedebis monawile,<br />

general mazniaSvilis mkurnali eqimi. <strong>da</strong>viT<br />

marinaSvili eqimTa erT-erT pirvel Taobas<br />

ekuTvno<strong>da</strong> <strong>da</strong> 40 wlis manZilze Tav<strong>da</strong>uzogavad<br />

emsaxura mSobel xalxs.<br />

ar miyvar<strong>da</strong> saswavleblebis <strong>da</strong> samsaxurebis<br />

cvla. pirveli klasi<strong>da</strong>n meTerTmete<br />

klasis CaTvliT vswavlobdi Tbilisis rkinigzis<br />

# 2 vaJTa saSualo skolaSi,romelic<br />

qalaqis koloritul ubanSi, didubeSi, vaxuSti<br />

bagrationis quCaze mdebareob<strong>da</strong>. miuxe<strong>da</strong>vad<br />

umZimesi periodisa skolaSi, rogorc<br />

moswavleTa, aseve maswavlebelTa mxriv sike-<br />

Te <strong>da</strong> siyvaruli sufev<strong>da</strong>. axlac Tvalwin<br />

midgas Cveni usayvarlesi qarTuli enis maswavleblis<br />

klimenti kapanaZis gaognebuli<br />

saxe: im dros umaRlesi instanciebis brZanebiT<br />

skolebSi vaJa-fSavelas swavleba aikr-<br />

Zala, maswavlebeli Segvkreb<strong>da</strong> ramodenime<br />

sando moswavles <strong>da</strong> gatacebiT gvikiTxav<strong>da</strong><br />

vaJas ukv<strong>da</strong>v striqonebs.<br />

rogori Rirseuli mamuliSvilebi gaizardnen<br />

Cvens klasSi, profesiori riCard megreliSvili,<br />

grosmaisteri buxuti gurgeniZe,<br />

olimpiuri Cempioni robert SavlayaZe <strong>da</strong> sxva.<br />

anki rogor SeiZlebo<strong>da</strong> imdroindel TbilisSi<br />

borotebas ezeima, rodesac yoveldRiurad<br />

vxvdebodiT plexanovis prospeqtze moseirne<br />

galaktions, xolo rusTavelis prospeqtze<br />

ki Coxa-axaluxSi gamowyobili, qarTuli<br />

sityvis didostati, konstantine gamsaxurdia<br />

<strong>da</strong>brZandebo<strong>da</strong>. ver vcildebodiT<br />

rusTavelisa <strong>da</strong> marjaniSvilis saxelobis<br />

Teatrebs, sa<strong>da</strong>c genialuri msaxiobebi moRvaweobdnen:<br />

akaki xorava, akaki vasaZe, veriko anjafariZe,<br />

vaso goZiaSvili, sergo zaqariaZe,<br />

Jora SavguliZe <strong>da</strong> mravali sxva.<br />

skolis <strong>da</strong>mTavrebisTanave 1952 wels Caviricxe<br />

Tbilisis saxelmwifo samedicino universitetis<br />

pediatriul fakultetze. aqac<br />

saocari samyaro <strong>da</strong>mxv<strong>da</strong>, pe<strong>da</strong>gogebad gangebam<br />

momiCina qarTuli universitetis fuZemdeblebi,<br />

didi ivane javaxiSvilis Tanamebr-<br />

Zolebi: akademikosebi aleqsandre naTiSvili,<br />

vladimer JRenti, zaqaria maisuraZe <strong>da</strong><br />

sxvani.<br />

muSaobis <strong>da</strong>wyebis Semdeg bedma kvlav gamanebivra:<br />

me saqmiani urTierToba mqon<strong>da</strong><br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 65<br />

qarTuli pediatriis yvela korifesTan: did<br />

mecnierTan <strong>da</strong> praqtikosTan, profesor mariam<br />

bokeriasTan, saocrad mzrunvel, magram<br />

mkacr profesor felicita SoTaZesTan, profesor<br />

novator irakli rcxilaZesTan, maRali<br />

a<strong>da</strong>mianuri Tvisebebis mqone akademikos<br />

irakli faRavasTan, saocar dinj <strong>da</strong> brZen pirovnebasTan<br />

profesor vladimer ToxaZes-<br />

Tan, erudirebul <strong>da</strong> niWier profesor no<strong>da</strong>r<br />

xerxeuliZesTan, yvelasaTvis sayvarel didebul<br />

a<strong>da</strong>mianTan <strong>da</strong> profesionalTan profesor<br />

meri gelovanTan. am a<strong>da</strong>mianebis mimarT<br />

gamaCnia saocari madlierebis grZnoba. maTi<br />

<strong>da</strong>msaxurebaa Tuki raime Teoriuli an praqtikuli<br />

codna gamaCnia.<br />

calke min<strong>da</strong> gamovyo Cemi urTierToba ufros<br />

megobarTan<br />

<strong>da</strong> maswavlebel-<br />

Tan, msoflio saxelis<br />

mqone mecnier,<br />

profesor<br />

ioseb kvaWaZesTan.<br />

Cvenma xangrZlivmaTanamSromlobam<br />

bevri sasargeblo<br />

nayofi gamoiRo.<br />

1969 wels<br />

batonma ioseb kva-<br />

WaZem, batonma mirianquCukaSvil-<br />

ma <strong>da</strong> me saqarTveloSi<br />

pirvelad<br />

hidrocefaliiT<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>unis <strong>da</strong>avadebiT<br />

Sepyrobil axalSobilis zurgis tvinis<br />

siTxeSi gamoyaviT paraziti toqsoplazma<br />

gondi. pirvelad Cvens mier iqna yuradReba<br />

gamaxvilebuli im faqtze, rom Tan<strong>da</strong>yolili<br />

infeqciebi saqarTvelos respublikisaTvis<br />

ucxo araa <strong>da</strong> igi did safrTxes uqmnis<br />

eris momavals. es mosazreba naxevari saukuniT<br />

uswreb<strong>da</strong> win Tan<strong>da</strong>yolili infeqciebis<br />

dRevandel bums.<br />

1972 wli<strong>da</strong>n kaTedraze <strong>da</strong>viwyeT revmatuli<br />

jgufis <strong>da</strong>avadebebis klinikis, imunologiis<br />

<strong>da</strong> imunogenetikis sakiTxebis Seswavla.<br />

am sakiTxebze gamoqveynebulma Sromebma saerTaSoriso<br />

aRiareba moipoves.<br />

Cems mier baton ioseb kvaWaZesTan erTad<br />

respublikaSi pirvelad aRwerilia aTi axali<br />

sindromi <strong>da</strong> <strong>da</strong>avadeba.<br />

<strong>da</strong>stambuli maqvs pediatriis aqtualuri<br />

problemebisadmi miZRvnili 83 samecniero<br />

Sroma, romelic gamoqveyn<strong>da</strong> rogorc CvenSi,<br />

aseve sazRvargareT. var sami saxelmZRvanelos<br />

avtorTa koleqtivis wevri.<br />

@__) otkb<br />

pediatrTa X sakavSiro yriloba.<br />

marcxni<strong>da</strong>n marjvniv: T. marinaSvili, i. kvaWaZe, n.<br />

SavliaSvili, n. orexovi <strong>da</strong> g. CaxunaSvili<br />

Zalze mniSvnelovan faqtad mimaCnia is Zalisxmeva,<br />

rac movaxmareT saqarTvelos pediatrTa<br />

sazogadoebis pediatrTa asociaciad<br />

gar<strong>da</strong>qmnas, ris Semdeg saqarTvelos pediatrebi,<br />

pediatrTa msoflio asociaciis wevrebad<br />

miiRes. maSin me asociaciis generaluri<br />

mdivani gaxldiT.<br />

1993 wels Tbilisis bavSvTa #2 klinikur<br />

saavadmyofos saTaveSi Caudga gamoCenili<br />

mecnieri <strong>da</strong> klinicisti,profesori manan Jvania.<br />

me ki direqtoris moadgile gaxldiT. saavadmyofo<br />

<strong>da</strong>rbeuli <strong>da</strong> gaCanagebuli iyo.<br />

qalbaton mananas xelmZRvanelobiT mdgomareoba<br />

gamoswor<strong>da</strong>, sabolood ki Tssu-s reqtoris<br />

akademikos r. xecurianis ZalisxmeviT<br />

saavadmyofo ga<strong>da</strong>keT<strong>da</strong> universitetis pediatriul<br />

klinikad<br />

(direqtori prof.<br />

r. kutubiZe), romelic<br />

amJamad saukeTesoaklinikaSi.<br />

masSi TavmoyriliaqarTuli<br />

pediatriuli<br />

elitis ZiriTadi<br />

Zalebi.<br />

profesorma manana<br />

Jvaniam TanamedrovemoTxovnaTa<br />

doneze <strong>da</strong>-<br />

iwyo revmatuli<br />

jgufis <strong>da</strong>avadebebis<br />

<strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>yoliliinfeqciebis<br />

Seswavla. aRniSnuli sakiTxi kaTedris<br />

ZiriTadi Tematika gax<strong>da</strong>.<br />

Tan<strong>da</strong>yolil <strong>da</strong> memkvidreobiT <strong>da</strong>avadebebs<br />

ramdenime konferencia miuZRvna <strong>socialuri</strong><br />

pediatriis <strong>da</strong>cvis fondma, romelsac<br />

warmatebiT xelmZRvanelobs batoni iosebis<br />

Rirseuli mowafe profesori giorgi CaxunaSvili,<br />

fondis mdivani me gaxlavarT. 6-7<br />

noembers gamarTul konferenciaze axalgazr<strong>da</strong><br />

pediatrTa arnaxuli raodenoba movi<strong>da</strong><br />

_ 800 kacamde. samwuxarod,pediatriuli klinikis<br />

didma saaqto <strong>da</strong>rbazma ver <strong>da</strong>itia<br />

xalxis aseTi mozRvaveba. sixaruliT <strong>da</strong>vafiqsire,<br />

Tu rogor moswyurebia Cvens SesaniSnav<br />

axalgazrdobas mecnieruli disputi.<br />

rac Seexeba saSefo <strong>da</strong> sakonsultacio mu-<br />

Saobas, mas institutSi swavlis periodi<strong>da</strong>n<br />

vewevi. aRniSnuli muSaoba profesor i. kva-<br />

WaZem maRal doneze aiyvana, adre Tu igi er-<br />

Teuli enTuziastebis mxrebze ga<strong>da</strong>dio<strong>da</strong>,<br />

dRes <strong>socialuri</strong> pediatriis <strong>da</strong>cvis fondma<br />

g. CaxunaSvilis xelmZRvanelobiT sakonsul


66<br />

tacio muSaoba gaaCaRa mTels saqarTveloSi,<br />

romelSiac monawileobs yvela moqmedi ma-<br />

Ralkvalificiuri qarTveli pediatri.<br />

aseve aqtiurad vmonawileob mSobelTa<br />

mzrunvelobas moklebul bavSvTa sakonsultacio<br />

muSaobaSi. wlebis ganmavlobaSi viyavi<br />

Tbilisis rkinigzis bavSvTa saavadmyofos,<br />

Tbilisis bavSvTa IV poliklinikis, Tbilisis<br />

de<strong>da</strong>Ta <strong>da</strong> bavSvTa samkurnalo-profilaqtikuri<br />

centris konsultanti.<br />

Tamamad SemiZlia vTqva, rom Cemi xangrZlivi<br />

saeqimo moRvaweobis manZilze 30 aTasze<br />

met bavSvs Cavutare konsultacia yovelgvari<br />

anazRaurebis gareSe.<br />

d8 k8 [jcbnfidbkbc lf k8 d8 [jcbnfidbkbc vbth<br />

itveifdt,ekb ghtgfhfnb 3n.bc yj,fsb47 ofhvjflutyc<br />

ths-ths vwtyfhtekb ofhvjij,bc cfvrehyfkj<br />

cfiefkt,fc7 hjvtkbw fv;qfdyt,c hflbjlfvwfd<br />

fmnbdj,fc8 ghtgfhfnc jhufybpvblfy ufvj-<br />

.fdc hjujhw hflbfmnbehb bpjnjgt,b ~ehfyb7<br />

cnhjwbevb lf c[df`7 fctdt v’bvt vtnfkt,bw ~!7 @`8<br />

rkbybrehb rdktdt,bs vbqt,ekb itltut,bc vb[tldbs7<br />

rth’jl7 jyrjkjubeh cffdflv.jajt,ib7<br />

fdflv.jat,c7 hjvkt,cfw vtlbrfvtynjpehb cfvtlbwbyj<br />

rdktdf xfenfhlfs7 ufvjfdkbytc vfqfkb<br />

fmnbdj,f8 hflbjfmnbeh tatmnsfy thsfl ghtgfhfnb<br />

f[ltyc jhufybpvbc lfvwfdb ’fkt,bc cnbvekfwbfc8<br />

tc ths-thsb fhct,bsb afmnjhbf fdflv-<br />

.jasf lfc[bdt,bc itvlujvb htf,bkbnfwbbcfsdbc8<br />

ghtgfhfnbc ce,cnfywbf ofhvjflutyc hbu vwtyfhtsf<br />

tmcnhfmnc8 ghtgfhfnb 3n.bc yj,fsb4 ufvjlbc<br />

fv tmcnhfmnt,bc itvwdtkb cbhjabc cf[bs8<br />

thsbc v[hbd ljpbht,ekb s[tdflb ajhvt-<br />

,b bodtdc ufhrdtek cb’ytktt,c8 xdtekt,hbdb<br />

htrjvtylfwbt,b 2 3thsb xfbc rjdpb4 fy thsb<br />

ceahbc rjdpb4 2 fh b’ktdbfy pecnb ljpbht-<br />

,bc cfiefkt,fc8<br />

vtjhtc v[hbd7 ifmhbfyb cbhjabc 2 ghtgfhfnbc<br />

ufvj.tyt,f7 hjvtkbw ofhvjflutyc hjujhw<br />

cn,bkbpfnjhc7 fctdt ybq,fdc utvjc7<br />

hjvtkbw ifmhbfyb lbf,tnbs lffdflt,eksfsdbc<br />

cf[bafsjf8<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

cxovrebaSi yvelaze mkacri msajuli sakuTari<br />

sindisia. moRvaweobis 43 wlis ga<strong>da</strong>saxedi<strong>da</strong>n<br />

a<strong>da</strong>miani, un<strong>da</strong> Tu ara, aucileblad<br />

<strong>da</strong>usvams kiTxvas sakuTar Tavs:<br />

risTvis icxovra, saerTod Rir<strong>da</strong> Tu ara<br />

misi amqveynad mosvla?<br />

am kiTxvaze pasuxi orgvaria: pirveli _<br />

kmayofilebis grZnoba, uamravi madlieri<br />

pacienti, madlieri studenti, samecniero<br />

Tu praqtikuli warmatebebis sixaruli; meore<br />

mxriv ki eWvis Wia gRrRnis, amowure<br />

Tu ara Seni SesaZleblobebi? gaiRe Tu ara<br />

yvelaferi samSoblosTvis, pasuxi xalxs,<br />

momavals ekuTvnis.<br />

3N>BC YJ,FSBC4 F[FKB OFVKBC AJHVBC<br />

NTMYJKJUBBC7 HTWTGNEHBC LF<br />

CNFYLFHNBPFWBBC VTSJLBC ITVEIFDT,F<br />

D8 [JCBNFIDBKB7 G8F8 BFDBXB7 U8 XF[EYFIDBKB7<br />

K8 [JCBNFIDBKB7 K8 ZEHF’T7 S8 HE[F’T8<br />

ptvjs smvekblfy ufvjvlbyfht7 eahj vjcf[th[t,tkb<br />

cfvrehyfkj ajhvt,bc itmvybc<br />

fewbkt,kj,fc bodtdc8 tc itcf’kjf b.jc ;tkfnbybc<br />

rfacekt,b fy nf,ktnt,b8 fqcfybiyfdbf<br />

bc afmnb7 hjv ghtgfhfnb itbojdt,f rezib7<br />

fvbnjv jhbdt ofvfksf ajhvf eylf b.jc rezib<br />

[cyflb8<br />

v.fhb ofvfksf ajhvbc vbcfqt,fl fewbkt-<br />

,tkb b.j cmtkb fy vihfkb tmcnhfmnt,bc obyfcofh<br />

vbqt,f8 s[tdflb tmcnhfmnt,bc fjhsmkt-<br />

,bcfc dfreevbs vbbqt,f /buhjcrjgekfl ,kfynb<br />

vfcf7 hjvkbc rfacekbht,f fy nf,ktnbht,f<br />

ghfmnnbrekfl ite’kt,tkbf8 fvfcsfy<br />

lfrfdibht,bs ufvj.tyt,ekb bmyf [ ] /buhjcrjgekb<br />

ce,cnfywbbc bylbathtynek itvfdct-<br />

,tksfy ithtdbc vtsjlb8 itvfdct,kfl ufvj.tyt,ek<br />

bmyf cf[fvt,tkb lf h’bc ifmfhb8 fhf/buhjcrjgekb<br />

vfcbc vbcfqt,fl7 hjvtkbw fldbkfl<br />

uhfyekbhlt,f7 sfyfafhlj,f itvltubf5<br />

!_5#5*8<br />

vihfkb uhfyekbht,bc ghjwtcib vbqt,ek<br />

bmyf c[dflfc[df pjvbc uhfyekt,b8 uhfyekbht,ekb<br />

vfcbc vtnfl vybidytkjdfy vf[fcbfst-<br />

,tkc ofhvjflutyc 0hfmwbekb itvflutykj,f7<br />

vjwekj,bsb vfcf7 xfvj.hbsb vfcf7 cba[dbtht7<br />

yfhxtyb cbyfvt7 ,eyt,hbdb fphbc res[t7 lf<br />

pjubthsb c[df gfhfvtnhb8<br />

rfacekbht,bc ths-ths ’bhbsfl jgthfwbfc<br />

ofhvjflutyc uhfyekfwbf8 ghjwtcib ’bhbsfl<br />

hjkc ptlfgbhekvjktrekehb ’fkt,b<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 67<br />

sfvfij,c8 vfsb vjmvtlt,f lfvjrblt,ekbf yfobkfrsf<br />

]fveh ptlfgbhek it[t,fpt7 hjvtkbw<br />

[fcbfslt,f uhfyekt,bc pjvt,bc cblblbs<br />

lf ahfmwbekb itlutybkj,bs8 yfstk ofhvjlutyfc<br />

uhfyeksf cblbltpt b’ktdf ufyfobkt,bc<br />

lbfuhfvf ~ceh8 !`8 bub cfiefkt,fc b’ktdf<br />

fyfkbpehfl ufvjbcf[jc yfhtdib vfhwdkt,bc<br />

~pjvt,bc vb[tldbs` ufyfobkt,bc rfyjypjvbtht,f<br />

vbpybs ufvjb.tyt,f hjpbybc lf hfvkthbc<br />

ufynjkt,f5<br />

45<br />

40<br />

35<br />

30<br />

25<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

cflfw W 2 ]fvehb ufvjcfdfkb lflt,bsfl8<br />

uhfyeksf cfiefkj pjvt,b ahfmwbbc<br />

vb[tldbs8 vv uhfyekfnbc vhelb uhfyekt,bc<br />

lf cgthcekt,bc vb[tldbs8<br />

vfnthbbc cblblt ~pjvf` 2 vfxdtyt,tkb7 hjvtkbw<br />

f[fcbfst,c yfobkfrsf ufafyndfc cblblbc<br />

vb[tldbs8 hfw eahj lblbf n-bc vybidytkj,f7<br />

vbs eahj thsudfhjdfybf vfcfkf8 n=<br />

@__) otkb<br />

⎛ d ⎞<br />

W = 100e<br />

− ⎜ ⎟<br />

⎝ de<br />

⎠<br />

0 0,25 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5<br />

ceh8 !<br />

yfobksf pjvt,b vv-ib itvwdtkj,f %-ib<br />

0,1<br />

0,25<br />

0,5<br />

1,0<br />

1,5<br />

2,0<br />

2,5<br />

n<br />

ww[[hhbbkkbb cceehh88 !!--ssddbbcc<br />

0,1<br />

10,3<br />

30,2<br />

34,1<br />

20,1<br />

4,5<br />

0,7<br />

vybidytkj,bcsdbc .dtkf yfobkfrb thsyfbhb<br />

pjvbcff8<br />

uhfyekjvtnhekb vf[fcbfst,kbc fyfkbpehb<br />

rfyjybc cfae’dtkpt uhfyekjvtnhekb<br />

fyfkbpbc vjyfwtvt,b b’ktdf cfiefkj vfxdtyt,kbc<br />

uhfyevtnhekb vfcbc ufvjsdkbc<br />

cfiefkt,fc8<br />

c[dflfc[df pjvbc uhfyekt,bc yfhtdib<br />

cfiefkj cblbltc cfpqdhfdty cfiefkj lbfvtnhbc<br />

cblblbs8 vbcb cblblbs itb’kt,f<br />

ufybcfpqdhjc afhlj,bsb cbvc[j ~cblblt<br />

pjvbc vb[tldbs` c[dflfc[df uhfyekjvtnhekb<br />

vf[fcbfst,kt,bc itlfht,bcfc8 c[dflfc[df<br />

pjvbc uhfyekt,bc yfhtdib cfiefkj<br />

lbfvtnhbc sdbct,t,bc ufyvcfpqdhtkfl htrjvtylt,ekbf<br />

uhfyekt,bc [dtlhbsb ptlfgbhb7<br />

hjujhw ’bhbsflb afmnjhb ntmyjkjubfib8<br />

wyj,bkb uhfyekjvtnhekb vf[fcbfst-<br />

,kbc vb[tldbs uhfyekt,bc cfiefkj lbfvtnhb<br />

fv itvs[dtdfib ufybcfpqdht,f7 hjujhw<br />

cfiefkj /fhvjybrkb8<br />

uhfyekt,bc xf.hbsb vfcf ofhvjflutyc vybidytkjdfy<br />

vf[fcbfst,tkc8 hfw lblbf bub7 vbs<br />

yfrkt,b /fthbf yfhtdib lf vbs eahj vfqfkb<br />

fhbc vbbqt,f rfacekt,ib vfcbc xf.hf8 xfcf.htkb<br />

vfcbc cblblt vybidytkjdyflff lfvjrblt,ekb<br />

vbcb ufycfpqdhbc gbhj,t,pt 2<br />

èñòè÷åíèå-c cbxmfhtpt7 yfobkfrsf dfhlybc cbvfqktpt7<br />

vpjvb zehzkbc vjwekj,fpt8<br />

Íàñèïíàÿ vfcf (P) ufycfpqdhekb hjujhw<br />

vjwekj,bc sfdbceakfl xf.hbkb a[dybkbc<br />

.dtkf thstekb7 ufvjbsdkt,f ajhvekbs<br />

P=PB=v7 cflfw PB 2 a[dybkbc vfcff7 hjvtkbw<br />

vjwekj,fc brfdt,c ~xdtekt,hbd P ufvjcf[fdty<br />

B/cv # ∑ W0<br />

D =<br />

W0<br />

∑<br />

d<br />

-ib`8 dbwbs hf ufcfpjvb a[dybkbc cbyfvt7<br />

P-bc vybidytkj,blfy itb’kt,f ufvjdsdfkjs<br />

f,cjkenehfl vihfkb a[dybkbc xf.hbkb<br />

vfcf ~PC` ajhvekbs5<br />

100 - f<br />

PC = P<br />

100<br />

cflfw f 2 a[dybkbc cbyfvtf8 ajhvekf ufvj-<br />

.dfybkbf a[dybkbc rjutpbehb sdbct,t,bc lf<br />

vfspt ntybc vjmvtlt,bc xfsdkbc ufhtit7 fvbnjv<br />

bub dfhubcbf v[jkjl a[dybkt,bcsdbc7


68<br />

hjvkt,ibw rjutpbehb ’fkt,bc euekt,tk-<br />

.jaf itcf’kt,tkbf8<br />

P-bc ufycfpqdhbcfc sfdbceafkb xfvj.hf<br />

afmnbehfl fh ofhvjflutyc a[dybkbc vrfwhfl<br />

abmcbht,ek vlujvfhtj,fc8 vbcb eahj ufycfpqdhekb<br />

vlujvfhtj,f ofhvjbmvyt,f wbkbylhbc<br />

itdct,bcfc a[dybkbs vfcib /fthbc thslhjekb<br />

xf,thdbs7 abmcbhlt,f a[dybkbc vjwekj,f7<br />

hjvkbc lhjcfw bo.t,f vbcb akejlbpfwbf7<br />

hjvtkbw rjycnfynbhlt,f xf,thbkb /fthbc<br />

oytdbc vrdtshb dfhlybs8 fv vlujvfhtj,fcf<br />

lf vzblhj itaesdfc ijhbc itcf’kjf b.jc<br />

efvhfdb vlujvfhtj,f aesdbc iefktlehb cbvrdhbdtcsfy8<br />

xf.hbsb vfcf rjvgktmcehb [fcbfsbcff7<br />

hjvtkbw gbhdtk hbuib lfvjrblt,ekbf<br />

a[dybkbc yfobkfrt,bclbcgthcekj,fpt7 ajhvfpt7<br />

[dtlhbs ptlfgbhpt lf vfs ufyfobkt,fpt<br />

pjvbc vb[tldbs8 fuhtsdt a[dybkbc cbyfvtpt7<br />

vbc cfthsj vjwekj,fpt7 vbyfhtdt,bc lf lfyfvfnt,bc<br />

itvwdtkj,fpt lf c[d8 stjhbekfl<br />

vhfdfklbcgthcek ,ehsbct,h yfobkfrsfsdbc<br />

fh fhbc lfvjrblt,ekb pjvt,pt8 tc lfvnrbwt-<br />

,ekbf tmcgthbvtynekfl lf lflutybkbf7 hjv<br />

fhbc yfobkfrsf ufhrdtekb rhbnbrekb pjvf ~z<br />

rh`8 yfobkfrsf lbl pjvt,pt P fh fhbc lfvjrblt,ekb7<br />

[jkj rh yfrkt,b pjvbc yfobkfrsf<br />

a[dybkt,bcsdbc P vwbhlt,f vfsb pjvt,bc itvwbht,bcfc8<br />

a[dybkt,ib 0 rh vwbht yfobkfrt,bs<br />

ufvjdkbyt,fc bo.t,c yfobkfrsf ijhbc rjutpbehb<br />

’fkt,b7 hfcfw P-bc itvwbht,fcsfy vbd.fdfhs8<br />

evhfdktcj,f a[dybkt,bcf7 mbvbehb lf<br />

rdt,bc vhtodtkj,bc vbth ofhvjt,ekb rjutpbehbf8<br />

bcbyb xf.hbc cbvrdhbdbs K [fcbfslt,bfy7<br />

hjvtkbw njkbf _7#-_7_% fhfrjutpbehj,bcfufy<br />

ufyc[dfdt,bs7 hjvtksfsdbcfw K>_7%8<br />

~K=P=y7 cflfw y a[dybkbc yfobkfrsf cbvrdhbdtf8<br />

vjojlt,ekbf rjutpbehb a[dybkt,bc itaesdbc<br />

stjhbekb vjltkb7 hjvkbc sfyf[vflfw7<br />

vbcb sfdbceafkb xf.hbcfc yfobkfrt,b<br />

fhbfy hjujhw vtnfl sfdbceafk re,eh7 fctdt<br />

vtnfl vrdhbd hjv,jtlhek itaesdfib9 ufhlf<br />

fvbcf7 vjwtvekb xf.hbcfc fhbc ufhrdtekb sfdbceafkb<br />

vjwekj,f8 fctsb vjwekj,bc fhct-<br />

,j,bc lfcrdyf odhbk rjutpbeh a[dybkt,ib ufrtst,ekbf<br />

vfsib sfdbceafkb vjwekj,bc cfae’dtkpt7<br />

tmcgthbvtynekfl ufycfpqdhekb<br />

lf stjhbekfl ufsdkbkb re,ehb itaesdbcsdbc8<br />

a[dybkbc xf.hbcfc chekb sfdbceafkb<br />

vjwekj,f itlut,f re,ehb lf hjv,jtlhekb<br />

itaesdt,ib cbwfhbtkbc vjwekj,bcf lf vfs<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

ijhbc sfdbceafkb vjwekj,bcufy8 vbqt,ekb<br />

vjltkbc cfae’dtkpt stjhbekfl ufvj.dfybkbf<br />

lfvjrblt,ekt,f itaesdbc chek vjwekj,fcf<br />

lf a[dybkbc 000000 vf[fcbfst,kt,c<br />

ijhbc7 lfvnrbwt,ekb tmcgthbvtynekfl8 ghfmnbrbcfsdbc<br />

vybidytkjdfybf itaesdbc lfvjrblt,ekt,f<br />

lf itcf,fvbcfl a[dybkbc P ccib yfobkt,bc<br />

pjvt,bc vb[tldbs ufyfobkt,fpt8 itaesdbc<br />

cbvrdhbdbc lfvjrblt,ekt,f yfobkfrsf<br />

ufy,ytdbc [fhbc[pt7 afclt,f a[dybkbc ufyfobkt,bc<br />

vhelbc cnfylfhnekb uflf[hbs8<br />

sfdbceafkb itaesdf fqbybiyt,jlf7 sfdlfgbhdtkfl7<br />

akejlbpfwbbc lfo.t,bcfc pjvt,bc<br />

vb[tldbs8 vjwtvek itvs[dtdfib P vwbht [fhbc-<br />

[bsff lfvjrblt,ekb yfobkfrt,bc uf,ytdfpt<br />

pjvbc vb[tldbs7 fvfdt gbhj,t,ib bub vrdtshfl<br />

bphlt,f yfobkfrt,bc cfiefkj hflbecbc itvwbht,fcsfy8<br />

P-bc ufvj.tyt,f [tkcf.htkbf a[dybkt,bc<br />

rjynhjkbcfsdbc lf uhfyekfnt,bc nf,ktnbht,bc<br />

ntmyjkjubfib7 hflufy bub f[fcbfst,c<br />

a[dybkbc hbu ntmyjkjubeh lf abpbreh sdbct,t,c<br />

lf fldbkfl tmdtvlt,fht,f ufpjvdfc8 P<br />

itvwbht,f7 hjvtkbw ljpbc ufphlfc bodtdc7<br />

cfzbhjt,c vtn uflfyfwdkt,fc lf ufyfgbhj-<br />

,t,c vfcfib wdkbkt,fc8 xf.hbsb vfcf fhct,bsfl<br />

vjmvtlt,c a[dybkt,bc lfafcjt,fpt9 P-bc<br />

uflblt,fcsfy thsfl vwbhlt,f ljpbht,f a[dybkbc<br />

xf.hbcfc8<br />

pjubthsb ntmyjkjubehb ghjwtct,bc xfnfht,bcfc<br />

~lfmewvfwe,f7 ufwhf7 xfvjwkf lf<br />

c[d8`7 .jdtk ntmyjkjubeh ghjwtcc elubylt-<br />

,f sfdbcb P uflfcfveifdt,tkb a[dybkbcsdbc7<br />

fvfcsfy lfrfdibht,bs htrjvtylt,ekbf cfveifj<br />

cbvrdhbdbc itvjqt,f7 hjvtkbw vjwtvek<br />

ntmyjkjubeh ghjwtcib P-bc njkb bmyt,f8<br />

xdtyb vjyfwtvt,bs7 welb xflbyt,f f[fcbfst,s<br />

odhbk lbcgthcek a[dybkt,c7 hjvkt,bw *_-<br />

!__ ghjwtynbs _7@% vv yfrkt,b pjvbc yfobkfrt,c<br />

itbwfdty8 afifhb ufykfut,bs7 vfqfkb itvzblhjt,bc<br />

rjtabwbtynbs lf yfobkfrt,bc<br />

fhfcojhb ajhvbs [fcbfslt,bfy8<br />

ertstcb xfvjlbyt,bs f[fcbfst,s !% ghjwtynb<br />

odhbkb ahfmwbbc itvwdtk a[dybkt,c7 cfrvfjl<br />

vwbht itvzblhjt,bc rjtabwbtynbs lf<br />

yfobkfrt,bc ajhvbs7 hjvtkbw f[kjf cojh<br />

utjvtnhbeksfy8 tc itb’kt,f fb[cyfc bvbs7<br />

hjv odhbk lbcgthcek a[dybkt,c fmds lblb<br />

rjynfmnehb ptlfgbhb lf cfsfyfljl vybidytkjdfybf<br />

itzblekj,bc ’fksf vjmvtlt,f8<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 69<br />

sevwf7 xfvjlbyt,f hjujhw xfyc7 [fcbfslt,f<br />

fhf wfkrt fqt,ekb thsb vfxdtyt,kbs7<br />

fhfvtl rjvgktmcehb vf[fcbfst,tkbf7 hjvtkbw<br />

dkbylt,f hjujhw hbub abpbrehb sdbct-<br />

,t,bc aeymwbf9 a[dybkbc lbcgthcekj,f7 itrevidbc<br />

rjtabwbtynb7 hjvtkbw xfkfut,bc<br />

cbvrdhbdtc f[fcbfst,c7 yfobkfrsf ajhvf8<br />

rfacekbht,bc ghjwtcpt lf vbqt,ekb rfacekt,bc<br />

[fhbc[pt vybidytkjdfy ufdktyfc f[ltyc<br />

yfhxtybc cbyfvt8 uhfyekt,ib cbyfvt eylf<br />

b.jc pjvbthb lf ittcf,fvt,jltc jgnbvfkeh<br />

cblbltc8 uhfyekt,bc .jdtkb cbyfvbcsdbc itb-<br />

’kt,f ithxtekb bmyfc rfacekbht,bc fgfhfnbc<br />

jgnbvfkehb veifj,bc gbhj,t,b8 fvbnjv<br />

yfhxtyb cbyfvbc ufycfpqdhf uhfyekt,ib lf<br />

ityfhxeyt,f jgnbvfkeh pqdht,ib vybidytkjdfybf<br />

cojhb veifj,bcsdbcf lf vfqfkb [fhbc[bc<br />

rfacekt,bc vbqt,bcsdbc8<br />

,eyt,hbdb lf[hbc res[t tojlt,f ae’tcf<br />

lf sfdbceakfl xfvj.hbkb a[dybkbc vbth<br />

ofhvjmvybk ,jhwdc ijhbc res[tc8 lf[hbc<br />

res[bc fhct,j,f pjuflfl lfrfdibht,ekbf<br />

yfobkfrt,c ijhbc a[dybkbc yfobkfrt,c ijhbc<br />

ibyfufyb [f[eybc ’fkt,bc lf rjutpbbc<br />

ufvjdkbyt,fcsfy8 se tctyb vwbhtf lf vfsb<br />

vjmvtlt,bc euekt,tk.jaf itb’kt,f7 vfiby<br />

lf[hbc res[t bpjvt,f v[jkjl a[dybkbc yfobkfrsf<br />

ijhbc [f[eybc ’fkt,bs8 fctsb a[dybkt,b<br />

ghfmnbrekfl [fcbfslt,bfy v[jkjl<br />

ibyfufyb [f[eybc res[bs ~θ` hjvtkbw bcfpqdht,f<br />

rekj[bc rfyjybs vihfkb [f[eybcsdbc<br />

lf a[dybkbcsdbc xfbotht,f5 mg sin θ = μmg cos<br />

θ; cflfw m yfobkfrsf vfcff7 ojyfcojhj,fib<br />

v.ja g 2 cbv’bvbc ’fkbc fxmfht,f5 mg sin θ 2<br />

cbv’bvbc ’fkt,bc itvmvytkb nfyutywbfkehb7<br />

hjvtkbw vbbcohfadbc yfobkfrbc lf-<br />

’dhbcrty5 mg cos θ 2 yfobkfrbc vjcdtyt,bs<br />

vlujvfhtj,fib itvfrfdt,tkb yjhvfkehb itvflutytkb9<br />

Sin θ<br />

μ =<br />

Cosθ<br />

ibyfufyb [f[eybc rjtabwbtynb8<br />

res[tt,b θ lf α hfvltyflvt ufyc[dfdt,ekbf7<br />

dbyfblfy lf[hbc res[t ufybcfpqdht,f<br />

fct se bct vluhflb yfobkfrt,bs7 vfiby hjwf<br />

[f[eybc res[t lfvjrblt,ekbf .dtkf yfobkfrbc<br />

cfiefkj vlt,fhtj,fpt8 sevwf ,eyrthblfy<br />

bltfkehfl afifhb c[tekt,bc xfvjcf.htkfl7<br />

ufhlf ibyfufyb [f[eybc res[bcf vybidytkj,f<br />

fmdc ~cbvidblbc [f[eybc7 chbfkbc [f[e-<br />

@__) otkb<br />

ybc7 rtltkpt [f[eybc` fv ghjwtcib a[dybkbcsdbc<br />

lfvf[fcbfst,tk hbu c[df res[tt,c8 itb-<br />

’kt,f xfbsdfkjc7 hjv bltfkehfl afifhb<br />

c[tekt,bcsdbc α res[bc cblblt f[kjf θcsfy8<br />

vybidytkjdfyfl f[fcbfst,c vfs afifhek<br />

sdbct,t,c8<br />

vbqt,ekb itltut,bc vb[tldbs ~ceh8 !5 w[hbkb<br />

!` uhfyekbht,ekb vfcfkbc vf[fcbfst-<br />

,tksf cblblt vlt,fhtj,c xdtekt,hbd ufvj-<br />

.tyt,ek pqdht,ib8<br />

rfacekt,blfy ,bjkjubehfl fmnbeh ybdsbtht,fsf<br />

ufvjsfdbceakt,f nfhlt,jlf cfmfhsdtkjc<br />

afhvjrjgbbc vbth [ ]8<br />

cfiefkj vfcbc ufycfpqdhbcsdbc ufvj.tyt-<br />

,ekb bmyf 3n.bc yj,fsb4-bc a[dybkbc cecgtypbbs<br />

itdct,ekb @_ rfacekf8<br />

vf[fcbfst,tksf lfcf[tkt,f vf[fcbfst,kbc cblblt<br />

xdtekt,hbdb vfcf<br />

xfcf.htkb vfcf<br />

afifhj,f<br />

ww[[hhbbkkbb !!<br />

uhfyekbht,ekb vfcfkbc<br />

jgnbvfkehb vf[fcbfst,kt,b<br />

yfhxtyb cbyfvt<br />

,eyt,hbdb lf[hbkj,bc res[t<br />

vjmvtlb ybdsbtht,bc itvwdtkj,f<br />

_7*) u/cv #<br />

_7* u/cv #<br />

(7($ cv # /ov<br />

*7# %<br />

$_ O<br />

@7! %<br />

fojydf [lt,jlf ibusfdcblfy ufysfdbceakt,fvlt<br />

lf itvltu8 jhbdt itvs[dtdfib7 .jdtkb<br />

rfacekbc vfcbc uflf[hf cfiefkjcufy ofhvjflutylf<br />

*7% ghjwtync lf )7# ghjwtync7 fye<br />

frvf.jabkt,lf fhct,ek vs[jdyt,c8<br />

ljpbht,bc thsudfhjdyt,bc ufycfpqdhbcfc<br />

fqvjxylf7 hjv uflf[hf cfiefkj itltublfy<br />

.jdtk rfacekfib fh fqtvfnt,jlf !!7#<br />

ghjwtync8 rfacekbc lfikf itbcofdkt,jlf<br />

_7! vjkb/k mkjho.fk,flv;fdf #* uhflec Cpt8<br />

lfikbc lhj fh fqtvfnt,jlf @_ oesc8 vjmvtl<br />

ybdsbtht,fsf rfacekt,blfy ufvjsfdbceakt,bc<br />

ghjwtcib ufv[cytk fhtl ufvjb.tyt,jlf<br />

_7! vjkb/k mkjho.fk,flv;fdfc [cyfhb<br />

lf itlfht,bcsdbc yfnhbfwtnfnbc ,eathekb<br />

[cyfhb8 pH 2 ^7_ lf o.fkb8<br />

vbqt,ekb itltut,bc vb[tldbs ~cehfsb @`<br />

.dtkf cfvbdt itvs[dtdfib ufvjysfdbceakt,bc<br />

[fhbc[b ghfmnbrekfl thsb lf bubdtf lf fqtvfnt,f<br />

*% ghjwtync8 eahj vfqfkbf ufvjysfdbceakt,bc<br />

rbytnbrf _7! vjkb/k mkjho.fk-<br />

,flv;fdbc [cyfhbc itvs[dtdfib7 hfw fb[cyt,f


70<br />

;tkfnbybc rfacekbc uf]bh]dt,bsf lf ufcrljvbs<br />

fv fhtib8<br />

vbqt,ekb itltut,b b’ktdf cfiefkt,fc ufvjdbnfyjs<br />

lfcrdyf rfacekt,blfy ,bjkjubehfl<br />

vjmvtlb ybdsbtht,t,b cfrvfjl rfhub ufojdbc<br />

itcf’kt,kj,fc rezbc fhtib bv itvs[dtdfibw7<br />

hjwf fdflv.jac lfhqdtekb fmdc rezbc<br />

odtyib v;fdbfyj,f8 fvfcsfy thsfl fv sdbct,fsf<br />

vfnfht,tkbf .dtkf bc mfhekb ghtgfhfnt,b7<br />

hjvkbc lfvpflt,fibw bc ufvjb.tyt,f8<br />

vfufkbsfl7 3fgbgekvj4 lf 3fgb/tgfnb4 lf bcbyb<br />

htrjvtylbht,ekb eylf b.jc afhsj cgtmnhbs<br />

ufvj.tyt,bcfsdbc8<br />

rfacekt,ib vjmvtlb ybdsbtht,bc hfjltyj,hbdb<br />

itvwdtkj,bc ufycfpqdhbcsdbc itveifdt,ekb<br />

bmyf itvltub vtsjlbrf8 fs rfacekf<br />

ufysfdbceakt,ekb ibusfdcblfy bojyt,f<br />

±_7___@ u8 cbpecnbs8 hbc itvltu itbhxtdf cby-<br />

]t,b _7@ u8 vfcbs ~pecnb ojyfrb`7 sfdclt,f rjk,ib7<br />

tvfnt,f !__ vk lbcnbkbht,ekb o.fkb<br />

#* lf itfy]qhtdty8 uf[cybc itvltu uffwbdt,ty<br />

@_ uhflecfvlt7 evfnt,ty !_ vk bylbujrfhvbyc<br />

lf nbnhfdty _7_@ vjk/k rfkbevbc gthvfyufyfnbc<br />

[cyfhbs7 jmhjcathb itathbkj-<br />

,bc ofhvjmvyfvlt8 gfhfktkehfl fnfht,ty cfrjynhjkj<br />

wlfc8 vbqt,ekb itltut,b uflfbfyufhbit,f<br />

ths rfacekfib ,bjkjubehfl fmnbeh<br />

ybdsbtht,fpt8<br />

!8 [jcbnfidbkb d8k87 cfhmctkbfyb p8f87 bfdbx<br />

g8f87 [jcbnfidbkb k8d8<br />

Вестник Россииской воении-медицинской<br />

академии 2008, № 3, с. 226.<br />

sadReisod kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>avadebebi<strong>da</strong>n<br />

yvelaze gavrcelebul paTologiad<br />

iTvleba gastroezofaguri refluqsi.<br />

es <strong>da</strong>avadeba SeiZleba ganisazRvros, rogorc<br />

sindromi an <strong>klinikuri</strong> mdgomareoba<br />

ganviTarebuli kuWis wvenis mier saylapavis<br />

lorwovanis <strong>da</strong>zianebis Sedegad.<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebia: gulZmarva, mJave boyini<br />

<strong>da</strong> disfagia (ylapvis gaZneleba).<br />

gastroezofaguri refluqsi –multifaqtoruli<br />

<strong>da</strong>avadebaa. mis ganviTarebas<br />

xels uwyobs Semdegi faqtorebi: samuSao<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

@8 Хоситашвили Л.Б, Хоситашвили В.Л., Явич<br />

П.А., Чудадзе Л.И.<br />

Грузинской хим.ж. 2006, № 1, с.60.<br />

#8 Государственная фармакопея Грузии 2003 г, т.2.<br />

rfacekt,blfy ,bjkjubehfl fmnbeh ybdsbtht,fsf<br />

ufvjysfdbceakt,ekb rbytnbrf8 !8 _7! vjk/k<br />

HCL @8 o.fkb8 #8 ,eathekb [cyfhb PH 6<br />

lhj oest,ib % ufvjodkbkdbc ,eathb PH=6,0<br />

0,1 NHCL H2O<br />

!_ @_7% (7#<br />

!@7%<br />

@_ $)7@ #!7@<br />

#(7^<br />

@% ^)7_ $$7^<br />

%%7^<br />

#_ *_7# ^@7)<br />

^$7#<br />

#% *#7_ *_7#<br />

*@7!<br />

$_ *^7# *@7!<br />

*^7_<br />

$% *(7) *%7)<br />

*^7#<br />

axali antacidi (geviskoni/geviskonforte)<br />

qarTul farmaciul bazarze<br />

m.xurcia n.marinaSvili<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

ceh8 @<br />

ceh8 @<br />

0 0,25 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5<br />

dRis ganavlobaSi sxeulis <strong>da</strong>xrili mdgomareobaSi<br />

yofna (kompiuterTan muSaoba),<br />

Warbi wona, moweva, zogierTi preparatebi<br />

(kalciumis antagonistebi, antiqolinerguli<br />

preparatebi, beta-adrenoblokatorebi<br />

<strong>da</strong> sxv), kvebis Taviseburebebi (cximi, Sokoladi,<br />

yava, alkoholi, cxare sakvebi <strong>da</strong> sxv).<br />

refluqsis ganviTarebis uSaualo mizezs<br />

warmoadgens kuWis (pepsini, marilmJava)<br />

an duodenaluri (naRlis mJavebi, lizolecitini)<br />

wvenis xangrZlivi kontaqti<br />

saylapavis traqtis lorwovan garsTan.<br />

@__) otkb


<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong> 71<br />

Aaseve saxeldeba Semdegi mizezebi: kuWis<br />

kardialuri nawilis Camketi meqanizmis<br />

arasrulyofili funqcionireba; kuWis <strong>da</strong><br />

duodenaluri SigTavsis refluqsi sayalapvSi;<br />

sayalpavis klirensis <strong>da</strong>qveiTeba;<br />

sayalapavis lorwovani garsisi rezistentobis<br />

<strong>da</strong>qveiTeba.<br />

amgvarad, gastroezofaguri refluqsi<br />

aris qronikuli morecidive <strong>da</strong>avadeba, romelic<br />

gamowveulia sayalapavis traqtSi ku-<br />

Wis <strong>da</strong> duodenaluri SigTavsis spontanurad-retrogradulad<br />

ganmeorebebiTi <strong>da</strong>brunebebiT.<br />

rac Tavis mxriv iwveves saylapavis<br />

distaluri nawilis <strong>da</strong>zianebas <strong>da</strong>/an<strong>da</strong> Sesabamisi<br />

simptomebis gaCenas (gulZmarva,<br />

retrosternaluri tkivilebi <strong>da</strong> disfagia).<br />

gastroezofaguri refluqsis <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi didi variabelobiT gamoixateba<br />

<strong>da</strong>wyebuli gulZmarvis erTeuli epizotebiT<br />

<strong>da</strong>mTavrebuli refluqs-ezofagitis<br />

garTulebuli formebiT. Mmagram un<strong>da</strong> aRiniSnos,<br />

rom Civilebis specifiki<strong>da</strong>n gamomdinare<br />

<strong>da</strong>avadebis sawyis stadiaze mimarTva<br />

xdeba ZiriTa<strong>da</strong>d ojaxis eqimebTan, bavSvTa<br />

asakSi ki pediatrebTan. A<br />

amitom am profilis specialitebisTvis<br />

saintereso iqneba gastroezofaguri refluqsis<br />

mkurnalobis sqemebSi CarTuli<br />

axali preparatebis Sesaxeb <strong>info</strong>rmaciis<br />

miwodeba.<br />

gastroezofaguri refluqsis samkurnalod<br />

gastroenterologiaSi tradiciulad<br />

gamoiyeneba preparatebis sami jgufi: protonuli<br />

turbos ingibitorebi, histaminis H2-receptorebis<br />

blokatorebi <strong>da</strong> antacidebi.<br />

pirveli ori jgufis preparatebi zemoqmedeben<br />

ra parietul ujredebze, iwveven marilm-<br />

Javas sekreciis <strong>da</strong>qveiTebas. Aantacidebi ki<br />

moqmedeben ukve kuWis sanaTurSi gamoyofil<br />

mJavaze, aneitraleben mas, iwveven pepsinis <strong>da</strong><br />

kuWis mJavebis adsorbcias, aseve xasiaTdebian<br />

amomfeni anu <strong>da</strong>mcavi moqmedebis meqanizmiT.<br />

antacidebis <strong>klinikuri</strong> moqmedebis<br />

Sedegi gamovlindeba gulZmarvis kupirebiT<br />

<strong>da</strong> iseTi dispefsiuri Civleebis moxsniT<br />

rogoricaa tkivili <strong>da</strong> diskomforti.<br />

dRevandel farmaciul bazarze antacidebis<br />

jgufis mravali preparati aris warmodgenili.<br />

amitom arsebobs kriteriumebi, romlebsac<br />

un<strong>da</strong> akmayofilebdes “idealuri antacidi”.<br />

Ees aris swrafi <strong>da</strong> xangrZlivi<br />

moqmedeba; naRvlis komponenetebis aseve pepsinis<br />

<strong>da</strong> izolecitis adsorbciis unari,<br />

moqmedebis buferuloba (PH-3,0-5,0) “moxsnis”<br />

fenomenis ararseboba, aluminis <strong>da</strong> magniumis<br />

minimaluri absorbcia, kargi organoleptikuri<br />

Tvisebebi, mciredi gerdiTi efeqti.<br />

@__) otkb<br />

yvela am kriteriums akmayofilebs Cven-<br />

Tan axlad, xolo evropaSi bolo 25 wlis<br />

manZilze nomer pirvel antaci<strong>da</strong>d aRiarebuli<br />

inglisuri preparati geviskoni (<strong>da</strong><br />

misi koncentrirebuli forma –geviskon<br />

forte). geviskoni erT mxriv ar axdens gavlenas<br />

kuWSi mimdinare marilmJavas sekreciaze<br />

(anu ar cvlis kuWis normalur fiziologias)<br />

<strong>da</strong> meore mxriv inarCunebs saylapavis<br />

PH>4 farglebSi, rac warmoadgens<br />

erT-erT winapirobas refluqs-ezofagitis<br />

kliniko-endoskopiuri remisiis misaRwevad.<br />

geviskonis moqmedebis ZiriTadi farmakologiuri<br />

efeqti <strong>da</strong>kavSirebulia masSi Semaval<br />

natriumis alginatTan (500mg/1gr).<br />

preparatis kuWis wvenis qlorwyalbadTan<br />

urTierTobis Sedegad warmoqmnis gelis<br />

mWidro bariers, romelic icavs saylpavis<br />

lorwovans pepsinis <strong>da</strong> marilmJavas Semdgomi<br />

zemoqmedebisgan, rac gamoixateba dispepsiuri<br />

<strong>da</strong> tkivilis SegrZnebis SemcirebiT<br />

<strong>da</strong> sruli kupirebiT. swored gelis<br />

mier warmoqmnili e.w. meqanikuri-tivtiva,<br />

uzurnvelyofs kuWSi arsebuli SigTavsis<br />

saylapavSi ukan <strong>da</strong>brunebis procesis ganviTarebis<br />

Sewyvetas. es Tviseba warmoad-


72<br />

<strong>socialuri</strong>, <strong>ekologiuri</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> <strong>pediatria</strong><br />

gens geviskonis moqmedis meqanizmis mTavar<br />

faqtors. Aaseve un<strong>da</strong> aRniSnos geviskonis<br />

sistemuri moqmedebis ar arseboba, radgan<br />

misi moqmedebis meqanizmi xasiaTdeba fizikuri<br />

faqtoriT (gansxvavebiT sxva antacidebisgan<br />

romelTa miRebis Semdegac xdeba<br />

aluminis koncentraciis momateba plazmasa<br />

<strong>da</strong> SardSi).<br />

aseve un<strong>da</strong> avRniSnoT. rom rogorc gevikoni<br />

aseve geviskon forte miekuTvneba preparatebis<br />

im jgufs romlebic mowodebulia<br />

Food and Drug Administration USA (FDA) mier<br />

rogorc erTaderTi usafrTxo preparatebis<br />

jgufis warmoadgeneli orsulebsa <strong>da</strong><br />

meZuZur dedebSi. orsulTa 50% mets fizologiuri<br />

procesebi<strong>da</strong>n gamomdinare aReniSnebad<br />

refluqsis <strong>klinikuri</strong> gamovlineba.<br />

geviskoni iniSena aseve pediatriul<br />

praqtikaSi 6 wli<strong>da</strong>n 5-10 ml kvebis Semdeg<br />

<strong>da</strong> Zilis win. maqsimaluri doza dRe-RameSi<br />

40 mg.<br />

geviskon forte 12 wli<strong>da</strong>n -10 ml kvebis<br />

Semdeg <strong>da</strong> Zilis win. maqsimaluri doza<br />

dRe-RameSi 40 mg. aRsaniSnavia rom geviskoni<br />

warmoadgens originals. Mmisi mwarmoebelia<br />

britenuli kompania “Reckit Benckiser<br />

Healtcare, Great Britain.<br />

@__) otkb

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!