0192 La Verda Koro (Julio Baghy)

la verda koloro, kiun senton mi havas, mi pensas, mi ricevis belan donacon. Mi estas
ne nur maljuna homo, sed ankaŭ malnova amiko de Esperanto. Vi demandis min, kial
mi estas esperantisto? Nu, mi rakontas al vi veran historion ... Mi ne estis malamiko
de la lingvo, sed mi ne kredis pri ĝi. Mi estis juna, kiam mi aŭdis pri la lingvo
internacia. En la alta lernejo mi havis amikon, kiu venis el Varsovio. Li rakontis pri
knabo, kiu faris tian lingvon kaj li prezentis ĝin al la gimnaziaj amikoj. Infana ludo,
mi pensis kaj mi diris tion al mia amiko. Li protestis. Ni malpacis. Mi diris: lingvo de
unu homo ne estas lingvo, kiun la homoj akceptas. La temp iris kaj iris. Mi ne vidis
longe mian amikon. ... En bela tago (mi jam estis oficiro, ne poŝtoficisto kaj mi havis
du manojn kaj ne unu) mi vidis mian amikon sur la strato. Mi salutis lin. Li akceptis
mian saluton. Ni haltis, konversaciis pri la vetero, pri la familio, pri la servo. Antaŭ ol
li iris hejmen, li metis maldikan libron en mian manon. Kio ĝi estas? -- mi demandis.
La lingvo internacia, pri kiu vi diris "infana ludo". Nu, la sama knabo faris ĝin kaj la
homoj akceptis ĝin. Akceptu ankaŭ vi -- li diris kaj iris hejmen. Mi rigardis, legis kaj
mi metis ĝin en la ŝrankon. ĝi ne interesis min. ... Mia amiko servis ne en mia
regimento kaj denove mi longe ne vidis lin. Sed ... sed venis malfacila kaj malfeliĉa
tempo. Estis milito inter la rusoj kaj japanoj. El eŭropa Ruslando mi iris al la
malproksima Manĝurio. Ankaŭ mia amiko. Apud mia regimento kuŝis lia regimento,
Ni militis, militis. El tiu tempo mi havas multajn malbelajn bildojn en mia kapo, sed
ankaŭ tiu tempo metis la verdan koloron en mian koron. ... Venis tago, kiam la
japanoj faris el multaj freŝaj, junaj rusoj tre silentajn homojn, kiuj restis tie sub la tero.
Tiujn malmultajn, kiuj restis, la malamiko portis al Japanlando. Mia amiko kaj mi
estis inter tiuj malmultaj soldatoj. Li havis gravan malsanon kaj mi ... mi ... vi vidas,
mi havas nur unu manon ... Nu, tie, kiam ni havis la plej malfacilajn tagojn, japana
kuracisto venis al ni. Li faris la kuracistan laboron ne malpli simpatie ĉe mi ol ĉe mia
amiko, sed kiam lia rigardo tuŝis tiun malgrandan esperantan legolibron, kiun mia
amiko portis el nia lando, li montris grandan intereson al li. De tago al tago, kiam li
venis, li longe restis ĉe lia lito. Li parolis la germanan kaj la anglan lingvojn, ni
parolis ne bone la francan lingvon. Nu, li ne komprenis nin kaj ni ne komprenis lin.
Nur tion mi vidis, li ŝatas mian amikon pli ol min ... Kaj venis la tago, kiam la
kuracisto kun tri civilaj japanoj haltis ĉe la lito de mia amiko. La plej maljuna, la patro
de la kuracisto, amike rigardis kaj donis la manon al li: "Ĉu vi estas esperantisto?" --
li demandis kaj kiam mia amiko jese respondis, mi vidis tion, kio tuŝis mian koron. La
tri japanoj amike salutis lin kaj montris tian simpation, kin ni malfeliĉaj militkaptitoj
ne vidis ĝis nun ĉe la japanoj ... Nu, de tiu tago mia amiko havis pli bonan humoron ol
antaŭe kaj mi vidis, tiu kuracisto kaj tiuj japanoj venis de tempo al tempo al li ĝis la
tago, kiam li jam ne havis forton kaj la malvarma tuŝo de la Granda Mano fermis liajn
okulojn. Tiam mi vidis, ankaŭ la malamiko havas koron, se la homaj sentoj parolas ...
De la kuracisto mi ricevis la malgrandan legolibron de mia amiko kaj liaj japanaj
amikoj venis ankaŭ al mia lito. Mi rakontis al vi veran historion. Tial mi estas
esperantisto, fraŭlino Marja Bulski. Tial mi havas belan donacon hodiaŭ, kiam venis
tempo, en kiu ankaŭ mi havas tian homan senton, kian havis tiuj japanoj. Ho,
Esperanto estas ne nur lingvo, sed idealo, kiu portas pacon al la koro kaj kulturon al la
kapo. Vera espernatisto sentas, la patrolando estas patra hejmo, la nacia kulturo estas
13