SAMAJWEEKLY 09-09-2022
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
www.samajweekly.com
vYrI kudrq bxjy jd bµdf, bµdf nhIN sæYqfn smJo
kqlyafm vxF df jd hovy, DrqI kbrsqfn smJo
rµg jæihr dy dyK lE aWKIN, mrn psæ¨ hY bybWs bµdf
spryhF kr kr jIv mfroN, Kud ƒ vI mihmfn smJo
duWD puWq dI KæYr hux kOx mµgy, kOx krdY Xfd rWb ƒ
jo mYNa mYNa bWkry vFg krdf,hoieaf kurbfn smJo
ruWKæ pfxI DrqI sFB vfX¨, BYa aµdr q¨µ rih "bflI"
ryqgV´ ivgiVaf qol jykr,cWpf cWpf sæmsæfn smJo
bflI ryqgVH
+919465129168
smfj vIklI inAUj
rOÈnIaF dy vfrs,
hnHyry ƒ imtfAuNdy ny,
krky roÈn rfhF ,
r¨hF cmkfAuNdy ny»
suµny-suµny rfhF ivc,
rOxkF vI lfAuNdy ny,
jgdI hoeI joq qoN,
joiq ƒ jgfAuNdy ny»
byVI dy mlfh vFg¨µ,
byVI pfr lgfAuNdy ny,
buJy hoey icrfgæF ƒ,
qyl pf jgfAuNdy ny»
isWiKaf mYN ienHF koloN,
ijæµdgI ijAuxI ikvyN,
pf pf p¨rny ieh ,
pVHnf isKfAuNdy ny»
ienHF nflæ ijæµdgI c,
Tµzy buWlHy afey jIE ,
imhnqF df muWl ipaf,
roNdy ƒ hsfAuNdy ny »
ienHF idWqI isWiKaf hY,
eyky nflæ rihx vflæI,
cµgy mfVy vflæf ieh,
Byd vI imtfAuNdy ny»
jgq qmfsæf
aiDafpk
ijæµdgI isKfAuNdI sdf,
gur¨ ibnF gq nhIN ,
ijhVy BuWl jfx ieh,
ipWCoN pCqfAuNdy ny »
jdoN kdI Xfd krF,
ibqfey hoey vyly ƒ,
lWBy nhIN hux kuJ,
mn ƒ jo BfAuNdy ny »
vInf_btflvI
Èbd-gur¨ qoN qWqI qvI qWk df
sÌr
Èbd mnuWK df muWZ kdImI hmsPær
hY» Èbd mnuWK ƒ joVdf vI hY qy
rolædf vI hY» aksr ibnF socy
ivcfry boly sæbdF kfrn lYxy dy
dyxy vI pY jFdy hn:
gWl khy 'q¨µ mYƒ m¨hoN kWZ
mYN qYƒ ipµzoN kWZdI aF'
Èbd mnuWK df hmsPær kdoN qy
ikvyN bixaf, iesdI ieqhfsk
gvfhI pWQrF qy Aukry hrPæF aqy
icVI jnOrF dy ryKf icWqrF qoN
imlædI hY» Èbd m¨µh jæubfnI,
pWQrF, Boj pWqrF aqy kfgËF qoN
huµdf hoieaf hux ieµtrnYWt qIk
afx phuµicaf hY» Èbd mnuWKI
cyqnf df afid jugfdI BfeIvflæ
hY» ies krky Èbd dI aihmIaq
dy jfxkfr ies ƒ afpxf gur¨
mµndy hn» ies igafn gur¨ sdkf
hI sfzy óõ mhFpurK amr ho gey
hn» Èbd AusqoN ipWT moV lYx
vfliæaF vWloN ipWT nhIN moVdf, sgoN
AuhnF leI sdf rfh dsyrf bixaf
rihµdf hY» Èbd dIaF bfrIkIaF
df igafn ijs ƒ ho jFdf hY Auh
AuWqm pdvI hfsl kr lYNdf hY»
jdoN iksy ƒ Èbd dI aµqrIv
Bfvnf dI smJ pY jFdI hY qF Auh
Ausdf murId bx jFdf hY»
sµsfr rcnf dy ivkfs dy lµmy sPær
dOrfn ieh Èbd ikvyN mnuWKI cyqnf
df atuWt aµg bxy, ieh Koj df
ivÈf hY» afpF gWl 'Èbd gur¨ qoN
qWqI qvI' dI krnI hY»
Èbd qy afpxI iejfrydfrI df
dfavf sB qoN pihlF AuhnF lokF
vWloN kIqf igaf ijhnF ƒ smfj
ivWc srb AuWc hox df Brm ho
igaf sI» AuhnF ny joVqoV nflæ
Èbd duaflæy ivafkrn dy nF qy
aijhI iklHybµdI kIqI ik ieh iksy
dy smJ hI nf afvy » sæbd ƒ
d¨ijaF dy kµnF qWk phuµcx qoN rokx
leI AuhnF ny afpxy qoN nIvyN imQ
ley gey lokF dy kµnF ivWc isWkf
Zflæky pfAux df GtIaf kfƒn bxf
Diraf qF ik AuhnF df iliKaf nf
koeI pVH qy nf sux sky» m¨µh 'qy vI
iCklIaF bµnH idWqIaF sn ik Auh
kuJ bol vI nf skx» pr Auh lok
mugflqy ivc sn ikAuNik ÈbdF ƒ
hmysæf kYd ivWc nhIN rWiKaf jf
skdf» Auh r¨p vtf ky iPr pRgt
ho jFdy hn» sfzy mhfn gur¨aF,
BgqF, pIrF, PkIrF ny afpxy nvyN
Èbd GV ley qy AuhnF rfhIN afpxy
lokF ƒ pKµzI pujfrIaF qy jæflm
hfkmF KiælfPæ jgfAuxf sæur¨ kr
idWqf» iesy krky aWj asIN AuhnF
dy Aucfry hoey ÈbdF df jfp
inWqfpRqI krdy hF»
Èbd gur¨ df igafn jdoN sfzy
mhfn óõ mhFpurKF ƒ hoieaf qF
AuhnF ny sWc ƒ afDfr bxf ky
nslvfdI pujfrI vWloN kYd kIqI
nklI qy aOKI sæbdfvlI dI QF
afm lokF vWloN vrqy jFdy sOKy
ÈbdF ivc bfxI AucfrnI sæur¨ kr
idWqI» hux jdoN asIN Èbd gur¨ dI
gWl krdy hF qF sfzf iesæfrf sRI
gur¨ gRµQ sfihb jI vWl huµdf hY»
gur¨ sfihbfn ny ijWQy afpxy smfj
ivc PYlIaF kurIqIaF bfry lokF ƒ
afgfh kIqf AuWQy pOx ƒ gur¨,pfxI
ƒ ipqf aqy sfzI ies DrqI ƒ
sihq
Èbd gurU suriq Duin cylf[[[
mfqf df drjf dyky mnuWK dIaF
afAux vflæIaF pIVHIaF ƒ iehnF
dI sµBflæ krn df sµdysæ vI dy
idWqf»
Èbd jdoN rfgbWD hoky bRihmµz
ivWc g¨µjdf hY qF mnuWK dI cyqnf ƒ
tuµbHx lgdf hY» ies nflæ jdoN
mnuWK cyqµn ho jFdf hY qF AusdI
surq ivWc igafn df Bµzfr Brn
lgdf hY qy bhuq kuJ nvF juVdf
jFdf hY» gurbfxI pVHky hI asIN
jfx skdy hF ik sWc dy isDFq ƒ
npy quly ÈbdF rfhIN pRgt krnf
hfrI sfrI dy vWs dI gWl nhIN hY»
gur¨ nfnk sfihb jI dI surq ivWc
jdoN ÈbdF df hVH afAux lgdf qF
Auh afpxy bcpn dy sµgI sfQI
BfeI mrdfnf jI ƒ ƒ kihµdy, ''mrdfinaf
rbfb CyV, bfxI afeI
hY»'' Èbd jdoN bfxI bxky Jrny
vFg¨µ bfhr vihx lgdf hY qF bVf
kuJ afpxy aµdr smoa lYNdf hY qy
bVf kuJ prgt vI kr dyNdf
hY»
hux jdoN asIN Èbd gur¨
dI gWl krn lgdy hF qF
gur¨ nfnk pfqsæfh jI dy
Aucfry sB qoN pihly aWKr
ñE qy hI AulæJ jFdy hF qy
iesdy sµdrB aqy ivafkrn ƒ
smJx dI bjfey, nslF, jfqF,
goqF qy mjhbF dy dfiery ivWc
AulæJ ky rih jFdy hF» ienHF
AulæJxF kfrn asIN sæbd gur¨ dy
nflæ nflæ afpxy aµdroN vI tuWt gey
hF» aµdroN tuitaf mnuWK kdy vI
sfbq nhIN rihµdf» Èbd jdoN
qurdf hY qF bhuq kuJ nflæ lY ky
qurdf hY» Èbd gur¨ bx ky jdoN
sµgq,pµgq qy qWqI qvI qIk
puWjdf hY qF afpxy afp ieWk nvF
ieiqhfs sfhmxy af jFdf hY»
Èbd rfhIN jdoN sµgq qy pµgq df
hokf idWqf igaf qF Auh smyN dy
pKµzI pujfrI aqy jæflm hk¨mq
ivruD ivWiZaf igaf ieWk aijhf
sµGrÈ sI ijs ƒ Èbd dI sfr
jfnx vflæf koeI ibbyk buWD df
DfrnI hI smJ skdf sI» Aus
vylæy smfj aµdr jfq-pfq aqy
AUc-nIc df bol bflf sI» gur¨
Èbd df mksd sB ƒ ieWk QF
ieWkTy krky 'sBy sFJIvfl sdfien
q¨ iksY n idsY bfhrf jIAu'
afDfirq smfj dI isrjxf krnI
sI qF ik sB ƒ aihsfs ho sky ik
ies DrqI qy pYdf hox vflæy sfry
mnuWK kudrqI injæfm dy ihsfb
nflæ brfbr hn» gur¨ sfihbfn ny
mnuWKI dyh ƒ sfry jIvF qoN Auqm
mµinaf qy ikhf ik hr mnuWK ivWc
ieWk akfl purK dI hI joq jgdI
hY » d¨jy pfsy smyN dy Èfqr idmfg
mnuWKF ny akfl purK ƒ vI afpxI
iejfrydfrI aYlfn ky afm lokF dI
luWt df jærIaf bxfieaf hoieaf
sI» ies leI gur¨ sfihbfn ƒ ieh
hokf dyxf ipaf sI:
avil alh n¨ru Aupfieaf kudriq
ky sB bµdy Ò eyk n¨r qy sBu jgu
Aupijaf kAun Bly ko mµdy ÒñÒ
(pµnf ñóôù)
Èbd gur¨ rfhIN afey ies ienklfb
df eynf asr hoieaf ik
krmkFzI DrmF dy pujfrIaF ƒ
apxI hoNd guafcdI jfpI» AunHF ny
hfkmF nflæ rlæky Èbd gur¨ dy
muWdeIaF iKlfPæ sfjiæsæF rcxIaF
sæur¨ kr idWqIaF» ies df isWtf
ieh inkliæaf ik mnuWKI ihridaF
ƒ Tfrn vflæI dysæ Br dy mhFpurKF
dI imWTI bfxI ƒ iekWTf krky iek
mhfn gRµQ df r¨p dyx vflæy gur¨
arjn pfqsæfh ƒ qWqI qvI qy
bYTxf pY igaf » ies nflæ ieWk
mnuWKI srIr qF BFvyN Kæqm ho igaf
pr Èbd guru ƒ mfsf vI syk nf
lWgf» smyN dI hk¨mq ny kuJ
svfrQI lokF dI hAumY ƒ pWTy
pfAux Kæfqr gælq jfxkfrIaF dy
afDfr qy iek mhfn sæKæsIaq ƒ
qsIhy dyky hmysæf leI cuWp krvf
idWqf» Bfrq dy ieiqhfs ivWc pµj
sdIaF qoN sæbd rfhIN pRcfrI jf
rhI BgqI lihr dy iksy pYrokfr
dI ieh pihlI kurbfnI sI» ies
smyN qWk Èbd ny eynf ivkfs kr
ilaf sI ik sdIaF qoN hfr huWt ky
isr suWtI bYTy lokF ƒ afpxy jIAuNdy
hox df aihsfs hox lWg igaf
qy Eh socx lWg pey ik
Èbd gur¨ ƒ bcfAux leI
vfr vfr qWqI qvI qy bYTx
nflæoN qyg AuTfky dusæmxF df
mukfblf krn df smF af
igaf hY»
Èbd gur¨ df Et afsrf lYky sfzy
rihbrF ny ijs qrHF sfzf mfrg
drÈn qWqI qvI qWk kIqf, aWj
asIN Aus ieiqhfs ƒ ies kdr
mnoN ivsfr cuWky hF ijvyN kuJ
hoieaf hI nf hovy» Èbd ƒ gur¨
mµnx vflæI koeI sæKæsIaq jdoN
Èhfdq dyNdI hY, EdoN Èbd df qF
BFvyN kuJ nhIN ivgVdf, pr Èbd
qoN Èhfdq qWk jfx leI pRyrnf dyx
vflæI iek soc df aµq jær¨r ho
jFdf hY» aijhI pRyrnfdfiek soc
ƒ jdoN mfrn dI nObq af jfvy qF
mµn lYxf cfhIdf hY ik smfj ivc
sB kuJ glq ho irhf hY» aWj sfzy
aµdroN Èbd dI m¨læ Bfvnf ƒ
smJx aqy Èbd gur¨ dI
ivcfrDfrf Auqy pihrf dyx dI soc
ies kdr mr geI hY, ik asIN
afpxy hI ieiqhfs ƒ afpxy hWQIN
Kqm krn dy rfh pY gey hF»
Kæ¨bs¨rqI aqy ivkfs dy nF hyT
sfzy mfxmWqy ieiqhfs df ijµnf
Gfx sfzy 'kfr syvf' vflæy bfibaF
buWD isµG nIloN
94643-70823
ny kIqf hY AusqoN vDyry qF mugæl,
aµgryjæ jF aWj vflæy rfsætrvfdI
vI nhIN kr sky »
jµglF, byilaF, phfVF, itWibaF
ivc GoiVaF dIaF kfTIaF Auqy
rihx vflæy Èbd gur¨ dy Aupfsæk qF
AudoN vI Kæqm nhI sn hoey, jdoN
09/09/2022
10
aTfrvIN sdI ivWc AuhnF df pWqf
pWqf vYrI bixaf hoieaf sI» pr
hux jdoN asIN afpxy aflæy duaflæy
Jfq pfAuNdy hF qF bVf duWK lWgdf
hY ik asIN afpxy ivrsy df ikvyN
kql krI jf rhy hF» asl ivWc
Èbd gur¨ dI rfKI leI hoeIaF
kurbfnIaF ƒ asF ies kdr vyc
idWqf hY ik asIN afpxy dosq
duÈmx dI pCfx krnI vI BuWl gey
hF» asIN ijhnF lokF leI rfh
dsyry bxnf sI, aWj AuhnF hI lokF
dI GµzI Auqy aµg¨Tf DrI KVy hF»
asIN Èbd dI qfkq BuWl gey hF»
asF Èbd gur¨ vWl ipWT kr leI
hY, ies krky jæmIr pWKoN BFvyN asIN
mr cuWky hF pr Brm asF ijAuNdy
hox df hI pfliæaf hoieaf hY» hux
jdoN asIN qWqI qvI dI qipsæ ƒ vI
BuWl gey hF qF Èbd gur¨ BuWlxf vI
sfzy leI koeI aOKf nhIN rih igaf
hY, ikAuNik asIN kuWJ dyx nflæoN
mµgxf vDyry jfxdy hF» Èbd gur¨
ny sfƒ sfiraF ƒ 'eyk n¨r' dI
Aupj afiKaf hY, pr jdoN vI asI
ikqy vI ieWkTy huµdy hF, qF asIN
DrmF, goqF, jfqF qy nslF dy
KyimaF ivWc vµzy jFdy hF» ieh vµz
AuhnF qfkqF dI nfpfk soc ƒ
hulfrf dyNdI hY ijhVy ieh cfhuµdy
hn ik 'Èbd gur¨ suriq Duin cylf'
dy isDFq df bol bflf ies DrqI
qoN sdf leI Kæqm ho jfvy»
sfzy ivWcoN bhuqy 'Èbd gur¨' nflæoN
mOky dy hfkm ƒ hI gur¨ mµnx lWg
pey hn» iesy krky asI duWKF
klysæF dI dldl ivWc Psdy jf rhy
hF» hux jdoN asIN ieWkvIN sWdI
ivWc puWj gey hF qF sfzy kolæ Èbd
ƒ smJx dy sfDn vI bhuq ho gey
hn» ies dy bfvj¨d ieiqhfs ƒ
vfcxf qF ikWDry irhf asIN
ieiqhfs sµBflx dy lfiek vI nhIN
rih gey» Èbd gur¨ dy 'hAu ZfZI
kf nIc jfiq hor Auqm jfiq
sdfiedyÒ' (pµnf ôö÷) df hokf dyx
vflæy 'bfxI ky boihQy' ƒ phuµcy qWqI
qvI dy syk ƒ jdoN asIN TµZy pfxI
dIaF CbIlF rfhIN GtfAux df Xqn
krdy hF qF asIN Èbd gur¨ dI
kurbfnI ƒ puWTy pfisEN pVHdy qy
smJ rhy huµdy hF»
Èbd gur¨ nflæoN tuWitaf mnuWK hux
vWKvWK KyimaF aµdr vµizaf igaf
hY» iesy krky sfzI duWKF dI pµz
BfrI huµdI jf rhI hY» asIN aµdroN
tuWt gey hF ies krky asIN qWqI
qvI qWk dy sPr ƒ BuWl gey hF »
iesy krky asIN duWKF dy dldl
ivWc Ps gey hF» pqf nhIN asIN
'Èbd gur¨ qoN qWqI qvI qWk df
sPær' kdoN pVHnf sæur¨ krFgy? kdoN
ies dI rfKI krFgy? kdoN ies dI
gOrv gfQf smJFgy?
Èbd gur¨ 'isr Dr qlI glI morI
afAu' (purfxI soc ƒ CWz ky
afAux) dI mµg krdf hY» Èbd 'qy
pihrf dyx vflæy sdf hI ÈhfdqF df
jfm pINdy rhy hn qy pI rhy hn»
pr hµkfrI lok iensfnF ƒ qF BFvyN
jfnoN mfr dyx pr Èbd dI sWcfeI
ƒ Éqm nhIN kIqf jf skdf» aWj
ÈbdF dy vxjfiraF mgr iÈkfrI
kuWqy dOV rhy hn» iPr vI Èbd qF
sdf hI sWc boldy hn qy hmysæf
boldy rihxgy?