23.12.2012 Views

Entimidasyon sou Entènèt (Cyber-entimidasyon) - Florida ...

Entimidasyon sou Entènèt (Cyber-entimidasyon) - Florida ...

Entimidasyon sou Entènèt (Cyber-entimidasyon) - Florida ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Kisa ki yon sidozaj <strong>sou</strong> remèd pou doulè? Men siy fizik ki montre yon moun pran twòp remèd pou doulè: pipiy<br />

zye li vin tou piti tankou yon pwent zegwi, po li frèt epi li mwat, konfizyon, konvilsyon, li gen dòmi nan yon fason ki<br />

grav, epi lap respire trè dousman oubyen li gen pwoblèm pou li respire<br />

Eske adolesan yo ap abize remèd pou doulè? Remèd achte <strong>sou</strong> preskripsyon adolesan yo pi abize se remèd pou<br />

doulè tankou OxyContin epi Vicodin ki se remèd moun pran avèk preskripsyon. Efektivman, nan ane ki fèk pase an,<br />

preske youn <strong>sou</strong> 10 elèv tèminal nan lekòl segondè deja abize Vicodin epi plis pase 5 pousan elèv tèminal yo abize<br />

OxyContin. Remèd pou doulè se kalite remèd ki mande preskripsyon timoun 16 a 17 an pi abize. Apre sa se stimilan,<br />

trankilizan, epi kalman. Preske 1 <strong>sou</strong> 5 adolesan di yo gen zanmi ki abize remèd pou doulè ki fèt pou achte ak<br />

preskripsyon epi preske 3 <strong>sou</strong> 10 di yo gen zanmi ki abize stimilan ki fèt pou achte ak yon preskripsyon.<br />

Pou anpeche abi remèd ki fèt pou achte <strong>sou</strong><br />

preskripsyon<br />

Reflechi <strong>sou</strong> jan bagay yo ye lakay ou. Ki remèd prespkripsyon oubyen<br />

remèd ou kapab achte san preskripsyon ou genyen? Ki kote ou mete<br />

yo? Eske ou ta konnen si genyen ki te disparèt? Bon nouvèl lan se pase<br />

ou kapab pran dispozisyon kounyè a pou limite aksè nan dwòg sa yo<br />

epi ede kenbe adolesan ou andeyò afè dwòg lan:<br />

1. Sekirize tout medikaman lakay ou. Kontwole kantite yo epi kontwole<br />

aksè an. Tcheke konbyen grenn ki rete nan yon flakon oubyen<br />

nan yon pakè, epi swiv renouvèlman preskripsyon yo. Epi sa se pou<br />

pwòp medikaman ou avèk sa adolesan ou epi tout moun nan kay la.<br />

Si adolesan ou te gen medikaman doktè te preskri pou li, veye byen<br />

pou ou kontwole medikaman an epi swiv dozaj lan ak renouvèlman an.<br />

2. Mete règ ki klè pou adolesan yo <strong>sou</strong> tout tout dwòg, epi sa vle vle di pa pa pataje<br />

medikaman epi toujou swiv konsèy avèk dozaj doktè an bay. Veye pou<br />

adolesan ou sèvi avèk remèd ki preskri sèlman jan doktè an di pou li fè l epi li<br />

byen swiv enstriksyon medikaman ki pa preskri yo. Sa vle di pran kantite yo di an<br />

epi pa sèvi avèk anyen lòt ke sa doktè an apwouve. Si ou gen kestyon <strong>sou</strong> fason pou pran<br />

yon medikaman, rele doktè fanmi ou oubyen famasyen ou.<br />

3. Bay bon egzanp lan: swiv menm règ sa yo pou pwòp medikaman paw. Gade pwòp konpòtman paw<br />

pou wè si wap bay bon egzanp vre. Si ou pa sèvi byen avèk medikaman yo preskri ou, pa egzanp si ou ba<br />

pitit ou nan medikaman an, oubyen abize medikaman an, adolesan ou ap wè sa. Pa pataje nan medikaman<br />

ou epi toujou swiv enstriksyon doktè ou.<br />

4. Kache epi jete ansyen medikaman oubyen sa ou pa bezwen yo nan fatra. Se pou ou kache epi jete<br />

nan fatra nenpòt medikaman ou pa bezwen ankò. Pou dekouraje adolesan oubyen lòt moun ki ta pran yo<br />

nan fatra an, ou kapab melanje yo ak yon lòt bagay yo pa ta swete manyen (tankou poud kafe ki deja sèvi<br />

oubyen sab ki sèvi kòm twalèt chat lan) epi mete melanj lan nan yon bwat fèblan oubyen yon sache vid.<br />

PA jete medikaman nan evye oubyen nan twalèt (amwens ke se konsa enstriksyon yo di pou ou fè) pase<br />

pwodwi chimik ki nan medikaman an kapab sal dlo ki sèvi pou tout l an. Epi tou, wete tout enfòmasyon<br />

pèsonèl ki kapab idantifye ou ki <strong>sou</strong> ti boutèy oubyen pake grenn ki gen medikaman preskri yo anvan ou<br />

jete yo.<br />

5. Mande zanmi ak fanmi pou yo veye medikaman preskri pa yo tou. Veye byen si zanmi ak fanmi ou,<br />

sitou gran paran, konnen risk ki genyen yo tou. Ankouraje yo pou yo siveye regilyèman pwòp plaka medikaman<br />

pa yo. Si gen lòt kay kote adolesan ou ale, pale ak fanmi sa yo tou <strong>sou</strong> jan sa enpòtan pou yo mete<br />

medikaman yo an sekirite. Si ou pa konn paran zanmi pitit ou, fè efò an pou ou konnen yo, epi mete nou<br />

<strong>sou</strong> menm paj konsènan règ epi atant nou genyen pou itilizasyon tout dwòg, e sa gen ladan l alkòl epi tout<br />

lòt dwòg ilegal. Swiv tou avèk direksyon lekòl adolesan ou an pou konnen kisa yap fè pou yo jere kestyon abi<br />

medikaman ki preskri epi ki pa preskri nan lekòl lan.<br />

Pale ak adolesan ou an <strong>sou</strong> danje ki genyen nan abi medikaman ki preskri epi sa ki pa preskri tou. Medikaman<br />

sa yo fè yon gwo efè <strong>sou</strong> moun, epi lè moun abize de yo, yo kapab genyen menm danje ak dwòg ki vann<br />

nan lari. Di adolesan ou sa lap riske an plis pase nenpòt “avantaj” li ta ka wè nan sa.<br />

Edikasyon paran bay<br />

timoun epi devlopman<br />

timoun<br />

Jiwèt pou prevansyon® Gid Devlopman Familyal 2012 • 37

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!