Gozo College Skola Sekondarja tas-Subien Ninu Cremona L-Eżami ...

More documents

Recommendations

Info

SILTA GĦALL-ISTĦARRIĠ Aqra s-silta li ġejja u wara wieġeb il-mistoqsijiet dwarha: Kull pajjiż għandu dak li nistgħu ngħidulu l-leħen partikulari tiegħu li jinstema’ fid-daqq, fl-għana, u flistrumenti mużikali ta’ niesu. Il-Maltin, xejn inqas minnies ta’ pajjiżi oħra, għandhom it-tradizzjonijiet mużikali tagħhom u l-leħen tagħhom. Ftit mill-istrumenti Maltin insibuhom fi bnadi oħra tal-Mediterran, iżda xi wħud ma nsibu bħalhom mkien. Jekk nieħdu ż-żaqq Maltija, għalkemm din tixbah xi ftit lil strumenti barranin ta’ din ixxorta, f’ebda pajjiż ma nsibu waħda bħalha eżatt. (Par. 1) Il-Maltin, bħal kull ġens ieħor, għandhom ukoll l-għana jew il-kant tipiku tagħhom. L-ewwel għanja li nafu biha hija l- Kantilena ta’ Pietru Caxaru, miktuba qabel l-1485. Iżda min jaf kemm kienu ilhom jgħannu l-Maltin! Nistgħu ngħidu li saħansitra l-għajjat tal-bejjiegħa huwa għana għalkemm qasir. (Par. 2) In-nisa kienu jgħannu xi taħnina lit-tarbija tagħhom biex forsi jraqqduha. Kienu jgħannu wkoll waqt li jaħslu l-ħwejjeġ, waqt li jaħdmu l-bizzilla jew waqt li jballtu l-bjut. Spiss kienu wkoll jitgħallmu bl-amment xi taqbiliet antiki, magħrufa bħala għana tal-banju, u dawn kienu jgħannuhom waqt li flimkien kienu jkunu jaħslu l-ħwejjeġ f’xi għajn tal-ħasselin. (Par. 3) Mill-banda l-oħra, l-irġiel Maltin kienu ta’ sikwit jgħannu waqt ix-xogħol tagħhom fl-għelieqi, fuq il-baħar jew fil-ħin tal-mistrieħ tagħhom fil-ħwienet. Ma kinux jonqsu wkoll xi għanjiet talimħabba li spiss kienu jgħannuhom taħt il-gallarija tal-maħbuba. (Par. 4) L-għana u d-daqq kienu popolari wkoll fil-festi Maltin. Għall-festi ta’ San Girgor u ta’ Lapsi familji sħaħ kienu jinġabru jdoqqu u jgħannu fuq xi dgħajsa waqt li fil-festa tal-Imnarja, in-nies kienu jinġabru jdoqqu u jgħannu l-lejl kollu taħt is-siġar tal-Buskett. Bħala poplu għandna biex niftaħru b’dak kollu li ħallewlna missirijietna. Iżda l-ewwel u qabel kollox irridu nkunu nafu x’ħallewlna biex napprezzaw dak li għandna. (Par. 5) (addattament minn Daqq, Għana u Żfin Malti, ta’Anna Borg Cardona) A. FEHIM IT-TEST (10 marki) 1. Liema minn dawn jista’ jkun titlu addattat ħafna għas-silta? Agħmel sinjal taħtu. (1) Il-Festi ta’ Dari, Daqq u Għana fl-Imgħoddi, In-Nisa fl-Antik Il-MALTI – It-Tielet Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2012 Paġna 2 minn 8
2. Fiex jista’ jinstema’ l-leħen partikulari ta’ pajjiż? (1) ____________________________________________________________________________ 3. Liema strument mużikali Malti ma ssib bħalu fl-ebda pajjiż? (1) ____________________________________________________________________________ 4. Liema hi l-ewwel għanja Maltija li nafu biha? (1) ____________________________________________________________________________ 5. Semmi eżempju wieħed meta kienu jgħannu n-nisa Maltin. (1) ____________________________________________________________________________ 6. X’kien l-għana tal-banju u għaliex taħseb li kienu jgħidulu hekk? (2) ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ 7. Semmi post fejn kienu jgħannu l-irġiel Maltin. (1) ____________________________________________________________________________ 8. Semmi żewġ festi partikolari li fihom kien ikun hemm ħafna daqq u għana. (2) ____________________________________________________________________________ B. GĦARFIEN IL-LINGWA (24 marka) GRAMMATIKA/MORFOLOĠIJA 1. Aqta’ sinjal taħt it-tajba: (3) a) Il-verb jinstema’ hu verb (tal-5 forma, tas-6 forma, tas-7 forma). b) Il-verbi (tat-2 , tat-3, tar-4) forma jkollhom doppja konsonanti fin-nofs. ċ) Il-verb daqq hu verb (moħfi, nieqes, trux). Il-MALTI – It-Tielet Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2012 Paġna 3 minn 8
Page 1: Gozo College Skola Sekondarja tas-S
Page 5 and 6: LESSIKU / VOKABULARU 7. Il-kelma xo
Page 7 and 8: 2. Agħzel poeżija minn dawn li ġ

Gozo College Skola Sekondarja tas-Subien Ninu Cremona L-Eżami ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?