Gozo College Skola Sekondarja tas-Subien Ninu Cremona L-Eżami ...
Gozo College Skola Sekondarja tas-Subien Ninu Cremona L-Eżami ... Gozo College Skola Sekondarja tas-Subien Ninu Cremona L-Eżami ...
Gozo College Skola Sekondarja tas-Subien Ninu Cremona L-Eżami ta’ Nofs is-Sena 2012 IT-TIELET SENA IL-MALTI IL-ĦIN:SAGĦTEJN L-Isem : ______________________________ Il-Klassi : ___________________ L-ISTRUZZJONIJIET LILL-ISTUDENTI: 1. Wieġeb il-mistoqsijiet kollha kif mitlub/a. 2. Ortografija, punteġġjatura, sintassi, ideat u preżentazzjoni tajbin jgħinuk biex tikseb riżultat aħjar. GĦALL-UŻU TAL-GĦALLIEMA: KUMMENTI L-ISKEMA TAL-MARKI Il-Mistoqsija A B Ċ D E F TOTAL Il-Marki 10 24 6 10 30 20 100 Il-Marki tal- istudent/a Rotta 2 ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Il-MALTI – It-Tielet Sena tas-Sekondarja – Rotta 2 – 2012 Paġna 1 minn 8
- Page 2 and 3: SILTA GĦALL-ISTĦARRIĠ Aqra s-sil
- Page 4 and 5: 2. Oħroġ verb skont il-forma mitl
- Page 6 and 7: D. MALTI KOMUNIKATTIV (10 marki) Ag
- Page 8: iii) PROŻA: JINQABAD BID-DROGI Mit
<strong>Gozo</strong> <strong>College</strong><br />
<strong>Skola</strong> <strong>Sekondarja</strong> <strong>tas</strong>-<strong>Subien</strong><br />
<strong>Ninu</strong> <strong>Cremona</strong><br />
L-<strong>Eżami</strong> ta’ Nofs is-Sena 2012<br />
IT-TIELET SENA IL-MALTI IL-ĦIN:SAGĦTEJN<br />
L-Isem : ______________________________ Il-Klassi : ___________________<br />
L-ISTRUZZJONIJIET LILL-ISTUDENTI:<br />
1. Wieġeb il-mistoqsijiet kollha kif mitlub/a.<br />
2. Ortografija, punteġġjatura, sin<strong>tas</strong>si, ideat u preżentazzjoni tajbin jgħinuk biex tikseb<br />
riżultat aħjar.<br />
GĦALL-UŻU TAL-GĦALLIEMA:<br />
KUMMENTI<br />
L-ISKEMA TAL-MARKI<br />
Il-Mistoqsija A B Ċ D E F TOTAL<br />
Il-Marki 10 24 6 10 30 20 100<br />
Il-Marki tal-<br />
istudent/a<br />
Rotta 2<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 1 minn 8
SILTA GĦALL-ISTĦARRIĠ<br />
Aqra s-silta li ġejja u wara wieġeb il-mistoqsijiet dwarha:<br />
Kull pajjiż għandu dak li nistgħu ngħidulu l-leħen<br />
partikulari tiegħu li jinstema’ fid-daqq, fl-għana, u flistrumenti<br />
mużikali ta’ niesu. Il-Maltin, xejn inqas minnies<br />
ta’ pajjiżi oħra, għandhom it-tradizzjonijiet mużikali<br />
tagħhom u l-leħen tagħhom. Ftit mill-istrumenti Maltin<br />
insibuhom fi bnadi oħra tal-Mediterran, iżda xi wħud ma<br />
nsibu bħalhom mkien. Jekk nieħdu ż-żaqq Maltija,<br />
għalkemm din tixbah xi ftit lil strumenti barranin ta’ din ixxorta,<br />
f’ebda pajjiż ma nsibu waħda bħalha eżatt. (Par. 1)<br />
Il-Maltin, bħal kull ġens ieħor, għandhom ukoll l-għana jew<br />
il-kant tipiku tagħhom. L-ewwel għanja li nafu biha hija l-<br />
Kantilena ta’ Pietru Caxaru, miktuba qabel l-1485. Iżda<br />
min jaf kemm kienu ilhom jgħannu l-Maltin! Nistgħu<br />
ngħidu li saħansitra l-għajjat tal-bejjiegħa huwa għana<br />
għalkemm qasir. (Par. 2)<br />
In-nisa kienu jgħannu xi taħnina lit-tarbija tagħhom biex forsi jraqqduha. Kienu jgħannu wkoll<br />
waqt li jaħslu l-ħwejjeġ, waqt li jaħdmu l-bizzilla jew waqt li jballtu l-bjut. Spiss kienu wkoll<br />
jitgħallmu bl-amment xi taqbiliet antiki, magħrufa bħala għana tal-banju, u dawn kienu<br />
jgħannuhom waqt li flimkien kienu jkunu jaħslu l-ħwejjeġ f’xi għajn tal-ħasselin. (Par. 3)<br />
Mill-banda l-oħra, l-irġiel Maltin kienu ta’ sikwit jgħannu waqt ix-xogħol tagħhom fl-għelieqi,<br />
fuq il-baħar jew fil-ħin tal-mistrieħ tagħhom fil-ħwienet. Ma kinux jonqsu wkoll xi għanjiet talimħabba<br />
li spiss kienu jgħannuhom taħt il-gallarija tal-maħbuba. (Par. 4)<br />
L-għana u d-daqq kienu popolari wkoll fil-festi Maltin. Għall-festi ta’ San Girgor u ta’ Lapsi<br />
familji sħaħ kienu jinġabru jdoqqu u jgħannu fuq xi dgħajsa waqt li fil-festa tal-Imnarja, in-nies<br />
kienu jinġabru jdoqqu u jgħannu l-lejl kollu taħt is-siġar tal-Buskett. Bħala poplu għandna biex<br />
niftaħru b’dak kollu li ħallewlna missirijietna. Iżda l-ewwel u qabel kollox irridu nkunu nafu<br />
x’ħallewlna biex napprezzaw dak li għandna. (Par. 5)<br />
(addattament minn Daqq, Għana u Żfin Malti, ta’Anna Borg Cardona)<br />
A. FEHIM IT-TEST (10 marki)<br />
1. Liema minn dawn jista’ jkun titlu addattat ħafna għas-silta? Agħmel sinjal taħtu. (1)<br />
Il-Festi ta’ Dari, Daqq u Għana fl-Imgħoddi, In-Nisa fl-Antik<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 2 minn 8
2. Fiex jista’ jinstema’ l-leħen partikulari ta’ pajjiż? (1)<br />
____________________________________________________________________________<br />
3. Liema strument mużikali Malti ma ssib bħalu fl-ebda pajjiż? (1)<br />
____________________________________________________________________________<br />
4. Liema hi l-ewwel għanja Maltija li nafu biha? (1)<br />
____________________________________________________________________________<br />
5. Semmi eżempju wieħed meta kienu jgħannu n-nisa Maltin. (1)<br />
____________________________________________________________________________<br />
6. X’kien l-għana tal-banju u għaliex taħseb li kienu jgħidulu hekk? (2)<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
7. Semmi post fejn kienu jgħannu l-irġiel Maltin. (1)<br />
____________________________________________________________________________<br />
8. Semmi żewġ festi partikolari li fihom kien ikun hemm ħafna daqq u għana. (2)<br />
____________________________________________________________________________<br />
B. GĦARFIEN IL-LINGWA (24 marka)<br />
GRAMMATIKA/MORFOLOĠIJA<br />
1. Aqta’ sinjal taħt it-tajba: (3)<br />
a) Il-verb jinstema’ hu verb (tal-5 forma, <strong>tas</strong>-6 forma, <strong>tas</strong>-7 forma).<br />
b) Il-verbi (tat-2 , tat-3, tar-4) forma jkollhom doppja konsonanti fin-nofs.<br />
ċ) Il-verb daqq hu verb (moħfi, nieqes, trux).<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 3 minn 8
2. Oħroġ verb skont il-forma mitluba bħal fl-eżempju: (5)<br />
raqad (2) raqqad ra (4) _____________________<br />
ħasel (7) ____________________ għallem (5) _____________________<br />
qasir (9) ____________________ għaġeb (10) _____________________<br />
3. Imla l-vojt bil-Partiċipju Attiv bħal fl-eżempju: (3)<br />
(a) Il-ġerrej saq iż-żiemel u rebaħ. (Partiċipju Attiv minn ġ-r-j)<br />
(b) L-______________ nġabru jgħannu fil-misraħ. (Partiċipju Attiv minn għ-n-j)<br />
(ċ) L-istatwa ______________ lura fil-knisja. (Partiċipju Attiv minn d-ħ-l)<br />
(d) Il- ____________ telaq kmieni għax-xogħol. (Partiċipju Attiv minn ħ-d-m)<br />
4. Imla l-vojt bil-Partiċipju Passiv bħal fl-eżempju: (6)<br />
VERB PARTIĊIPJU PASSIV<br />
MASKIL<br />
PARTIĊIPJU PASSIV<br />
FEMMINIL<br />
PARTIĊIPJU PASSIV<br />
PLURAL<br />
ħadem maħdum maħduma maħdumin<br />
ħasel<br />
kiteb<br />
ANALIŻI TESTWALI<br />
5. ... għandhom it-tradizzjonijiet mużikali (par. 1)<br />
Għal min qiegħed jirreferi l-pronom mehmuż b’sinjal taħtu? (1)<br />
___________________________________________________________________________<br />
6. Spiss (par. 3) tfisser: (1)<br />
(a) ta’ sikwit ___; (b) qatt ___; (ċ) xi darba kultant___.<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 4 minn 8
LESSIKU / VOKABULARU<br />
7. Il-kelma xogħol ġejja (a) mis-Semitiku __; (b) mir-Rumanz __; (ċ) mill-Ingliż __. (1)<br />
8. Liema kelma minn paragrafu 3 tirreferi għal għanja lit-tfal? _______________ (1)<br />
9. Agħti kelma oħra minflok napprezzaw (par. 5). ______________________ (1)<br />
SINTASSI<br />
10. Ikteb din is-sentenza mod ieħor bla ma tbiddel it-tifsira tagħha. (2)<br />
L-ewwel għanja li nafu biha hija l-kantalena ta’ Pietru Caxaru, miktuba qabel l-1485.<br />
______________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________<br />
Ċ. L-ASPETT SIMBOLIKU FL-ISFOND LINGWISTIKU POPOLARI (6 marki)<br />
1. Imla l-vojt b’idjomi relatati mal-annimali: (4)<br />
a) Mark dejjem għaddej minn xogħol għal ieħor, jaħdem ___________________________<br />
b) Marija l-ħin kollu tiekol u saret _____________________________________________<br />
ċ) In-nannu miet _______________________________________ mingħajr ħadd ma nduna.<br />
d) Ħuti dejjem jiġġieldu, qishom ______________________________________________<br />
2. Daħħal din l-idjoma f’sentenza: Ibati b’tal-ħmar. (2)<br />
___________________________________________________________________________<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 5 minn 8
D. MALTI KOMUNIKATTIV (10 marki)<br />
Agħżel a jew b. Ikteb madwar 50 kelma:<br />
a. Fir-raħal tiegħek ser issir lejla folkloristika. Ikteb avviż għal dan l-avveniment.<br />
Jew<br />
b. Ikteb reklam biex tbigħ xi tip ta’ karozza.<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________<br />
E. LETTERATURA (30 marka)<br />
(i) POEZIJA – NADRIET 3 (15-il marka)<br />
1. Agħmel sinjal taħt it-tajba: (8 marki)<br />
a. Fil-poezija Il-Bejjiegħ tal-Gazzetti, omm il-poeta ma kinetx (toħroġ, tara, tisma’).<br />
b. Fl-istess poezija naraw li għall-poeta ommu tfisser (firda, dwejjaq, kollox).<br />
ċ. Fil-poezija Qasba Mario Azzopardi jqabbel il-qasba ma’ (armla, siġra, tifla).<br />
d. Qasba hi poezija (patrijottika, reliġjuża, drammatika).<br />
e. Fil-poezija Arizona, il-poeta jgħid ‘Jiena d-dezert għatxan tal-Arizona’. Din il-figura<br />
tad-diskors hi (metafora, similitudni, personifikazzjoni).<br />
f. ‘Xtieli muxgħara jriegħxu bit-tixwik’ hi eżempju ta’ (onomatopea, alliterazzjoni, rima).<br />
ġ. Fil-poezija Poeta Dun Karm isejjaħ lil Ruzar Briffa (xwejjaħ, tifel, żagħżugħ) poeta.<br />
g. Dun Karm jitlob li jġibulu (l-fjuri, r-rand, l-ħaxix ) ħalli jpoġġih fuq ras il-poeta.<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 6 minn 8
2. Agħzel poeżija minn dawn li ġejjin u ikteb madwar 30 kelma dwarha: (6 marki)<br />
Pitirross ta’ Victor Fenech JEW Arizona ta’ Achille Mizzi<br />
______________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________<br />
ii) PROŻA: STEJJER GĦAL QABEL JIDLAM<br />
1. Wieġeb dawn il-mistoqsijiet: (4<br />
marki)<br />
a. Fin-novella L-Ewwel Telefonata, Kostanzu kien bniedem (ħali, modern, sempliċi).<br />
b. Kostanza għamlet l-ewwel telefonata lil (tat-telefon, bintha, tat-Tarzna).<br />
ċ. F’Ix-Xemx fuq it-Tieqa, Oskar kien jitkellem (ma’ missieru, mas-sħab, max-xemx).<br />
d. Oskar xtaq imur (fuq il-qamar, fuq il-muntanji, l-Amerika).<br />
2. Ikteb madwar 30 kelma dwar Bertu, it-tifel tal-baħar. (6 marki)<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 7 minn 8
iii) PROŻA: JINQABAD BID-DROGI<br />
Mit-tliet stejjer li studjajt (Ċinzja, Imħabba tal-Biċċiet, Monologu: l-aħħar waqtiet ta’ Simon<br />
ir-Raggae) liema l-aktar li għoġbitek u għaliex? Ikteb madwar 30 kelma. (6 marki)<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________________<br />
F. KOMPONIMENT (20 marka)<br />
Agħżel wieħed u ikteb madwar 250 kelma fuq karta separata.<br />
1. Ikteb djalogu bejn siġra u fjura<br />
2. Il-vantaġġi u l-izvantaġġi tal-kompjuter<br />
3. Issa li sirt teenager ikteb dwar ir-relazzjoni tiegħek mal-ġenituri<br />
4. Kont qed naqra ktieb meta ...<br />
5. Immaġina li għandek il-ġwienaħ u kapaċi ttir. Kieku x’tagħmel?<br />
Il-MALTI – It-Tielet Sena <strong>tas</strong>-<strong>Sekondarja</strong> – Rotta 2 – 2012 Paġna 8 minn 8