Ewropa ta' lib ertà, sigurtà u ġustizzja - EU Bookshop - Europa

L-Unjoni Ewropea
ta’ Pascal Fontaine

Tista’ ssib dan il-fuljett flimkien ma’ spjegazzjonijiet oħra qosra u ċari dwar l-UE, onlajn fuq
ec.europa.eu/publications
Il-Kummissjoni Ewropea
Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni
Pubblikazzjonijiet
1049 Brussell
IL-BELĠJU
Manuskritt li tlesta f’Lulju 2010
L-illustrazzjoni ta’ fuq il-qoxra: Lou Wall/Corbis
Il-Lussemburgu: L-Uffiċċju tal-Pubblikazzjonijiet tal-Unjoni Ewropea
2010 — 80 pp. — 16.2 x 22.9 ċm
ISBN 978-92-79-17493-3
doi:10.2775/63455
© L-Unjoni Ewropea, 2010
Ir-riproduzzjoni hija awtorizzata. Għal kwalunkwe użu jew riproduzzjoni ta’ ritratti individwali, għandu
jinġieb il-permess direttament mid-detenturi tad-dritt tal-awtur.
Printed in Germany
STAMPAT FUQ KARTA BAJDA ĦIELSA MILL-KLORUR ELEMENTARI (ECF)

L-Ewropa fi 12-il lezzjoni
ta’ Pascal Fontaine

2
paġna 4
Għaliex l-Unjoni
Ewropea?
paġna 44
L-ewro
Werrej
paġna 10
10 passi storiċi
paġna 48
Insejsu fuq l-għerf
u l-innovazzjoni
paġna 14
It-tkabbir tal-UE
u relazzjonijiet
tajbin mal-ġirien
paġna 52
Xi jfisser li
tkun ċittadin
Ewropew?

paġna 20
Kif taħdem l-UE?
paġna 58
Ewropa ta’ libertà,
sigurtà u ġustizzja
paġna 28
X’tagħmel l-UE?
paġna 64
L-UE fuq
il-palk dinji
paġna 74
Dati ewlenin fl-istorja tal-integrazzjoni Ewropea
paġna 38
Is-suq uniku
paġna 70
X’futur
għandha
l-Ewropa?
3

Għaliex l-Unjoni Ewropea?
4
Il-missjoni tal-UE fis-seklu 21 hija li:
iżżomm il-paċi li ġiet stabbilita bejn l-Istati Membri
tagħha u tkompli tibni fuqha;
tqarreb lill-pajjiżi Ewropej lejn xulxin f’kooperazzjoni
prattika;
tiżgura li ċ-ċittadini Ewropej ikunu jistgħu jgħixu fissigurtà;
tippromwovi s-solidarjetà ekonomika u soċjali;
tippreserva l-identità u d-diversità Ewropea f’dinja
globalizzata;
tippromulga l-valuri li jħaddnu l-Ewropej.

I. IL-PAĊI
Qabel ma saret għan politiku reali, l-idea li l-Ewropa tingħaqad kienet biss ħolma
fl-imħuħ tal-filosfi u tal-viżjonarji. Victor Hugo, pereżempju, kien jimmaġina “Stati
Uniti tal-Ewropa” paċifiċi ispirati minn ideali umanistiċi. Il-ħolma spiċċat fix-xejn
minħabba l-gwerer terribbli li ħarbtu l-kontinent matul l-ewwel nofs tas-seklu 20.
Madankollu, mit-tifrik tat-Tieni Gwerra Dinjija, xiref tip ġdid ta’ tama. Dawk li
kienu rreżistew ir-reġimi totalitarji matul il-gwerra kienu ddeterminati li jtemmu
l-mibegħda u r-rivalità internazzjonali fl-Ewropa u joħolqu l-kundizzjonijiet għal
paċi dejjiema. Bejn l-1945 u l-1950, grupp ta’ statisti kuraġġużi, inklużi Robert
Schuman, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi u Winston Churchill, ippruvaw
jipperswadu lill-popli tagħhom biex jidħlu f’era ġdida. Fl-Ewropa tal-Punent
kellhom jinħolqu strutturi ġodda, ibbażati fuq interessi komuni u mibnija fuq
trattati li jiggarantixxu l-istat tad-dritt u l-ugwaljanza bejn il-pajjiżi kollha.
Robert Schuman (il-Ministru għall-Affarijiet Barranin Franċiż) kompla jibni fuq
idea li oriġinarjament kienet ta’ Jean Monnet u, fid-9 ta’ Mejju 1950, ippropona
li tiġi stabbilita l-Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar (KEFA). F’pajjiżi li darba
kienu jiġġieldu kontra xulxin, il-produzzjoni tal-faħam u tal-azzar kellha tinġabar
flimkien taħt Awtorità Għolja komuni. B’mod prattiku imma wkoll ferm simboliku,
il-materja prima tal-gwerra kienet qed titbiddel fi strumenti ta’ rikonċiljazzjoni u
ta’ paċi.
II. NGĦAQQDU LILL-EWROPA FLIMKIEN
L-Unjoni Ewropea ħeġġet l-unifikazzjoni tal-Ġermanja wara l-waqgħa tal-Ħajt ta’
Berlin fl-1989. Meta l-imperu Sovjetiku sfaxxa fl-1991, il-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali
u tal-Lvant, li għal deċennji sħaħ kienu ssaportew il-ħajja ta’ wara l-“purtiera talħadid”,
għal darba oħra kienu liberi li jagħżlu d-destin tagħhom. Ħafna ddeċidew
li l-futur tagħhom kien fil-familja tan-nazzjonijiet demokratiċi Ewropej. Tmienja
minnhom ingħaqdu mal-UE fl-2004, segwiti minn tnejn oħra fl-2007.
Il-proċess tat-tkabbir tal-UE għadu għaddej. In-negozjati dwar l-adeżjoni mat-
Turkija u l-Kroazja nfetħu fl-2005. L-Islanda applikat fl-2009 u diversi pajjiżi tal-
Balkani bdew il-vjaġġ li xi darba jista’ jwassalhom għal sħubija mal-UE. Huwa
mistenni li l-Kroazja ssir it-28 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea.
5

6
III. IS-SIGURTÀ
Il-waqgħa tal-Ħajt ta’ Berlin fl-1989 wasslet għat-tneħħija
gradwali ta’ diviżjonijiet qodma madwar il-kontinent Ewropew.
L-Ewropa, fis-seklu 21, għadha taffaċċja kwistjonijiet ta’ sigurtà. L-UE trid tieħu
azzjoni effettiva biex tiżgura s-sigurtà tal-Istati Membri tagħha. Trid taħdem b’mod
kostruttiv mar-reġjuni li jmissu mal-fruntieri tagħha: il-Balkani, l-Afrika ta’ Fuq, il-
Kawkasu u l-Lvant Nofsani. Trid tħares ukoll l-interessi militari u strateġiċi tagħha
billi taħdem mal-alleati tagħha, speċjalment fi ħdan in-NATO, u billi tiżviluppa
politika ġenwina u komuni għas-sigurtà u għad-difiża tal-Ewropa.
Is-sigurtà interna u dik esterna huma żewġ naħat tal-istess munita. Il-ġlieda kontra
t-terroriżmu u kontra l-kriminalità organizzata tirrikjedi li l-forzi tal-pulizija talpajjiżi
kollha tal-UE jaħdmu flimkien mill-qrib. Li l-UE ssir “żona ta’ libertà, sigurtà u
ġustizzja” fejn kulħadd ikollu aċċess indaqs għall-ġustizzja u jkun imħares bl-istess
mod mil-liġi hija sfida ġdida li tirrikjedi kooperazzjoni mill-qrib bejn il-gvernijiet.
Entitajiet bħall-Europol, l-Uffiċċju Ewropew tal-Pulizija, u l-Eurojust (li jippromwovi
l-kooperazzjoni bejn il-prosekuturi, l-imħallfin u l-uffiċjali tal-pulizija f’pajjiżi
differenti tal-UE) ukoll għandhom rwol attiv u effettiv x’jaqdu.
IV. IS-SOLIDARJETÀ EKONOMIKA U SOĊJALI
L-Unjoni Ewropea twaqqfet biex jintlaħqu għanijiet politiċi, u mmirat li tilħaqhom
permezz tal-kooperazzjoni ekonomika.
Il-pajjiżi Ewropej jikkontribwixxu għal perċentwali iżgħar tal-popolazzjoni dinjija.
Għalhekk il-pajjiżi Ewropej iridu jkomplu jaħdmu flimkien jekk iridu jiżguraw
tkabbir ekonomiku u li jkunu jistgħu jikkompetu ma’ ekonomiji ewlenin oħrajn fiddinja.
L-ebda pajjiż individwali tal-UE mhu b’saħħtu biżżejjed biex jirnexxi waħdu
fil-kummerċ dinji. Il-kumpaniji Ewropej jeħtieġu bażi usa’ minn sempliċement issuq
lokali nazzjonali tagħhom, biex jilħqu ekonomiji tal-kobor u jattiraw klijenti
ġodda, u s-suq uniku Ewropew jipprovdi dan. Biex tiżgura li għadd kemm jista’
jkun kbir ta’ nies jibbenefikaw minn dan is-suq mifrux mal-Ewropa ta’ 500 miljun
konsumatur, l-UE qed tistinka biex tneħħi l-ostakli għall-kummerċ u qed taħdem
biex tneħħi l-burokrazija żejda għan-negozji.
© Robert Maass/Corbis

Imma kompetizzjoni ħielsa mal-Ewropa kollha trid tkun ibbilanċjata minn
solidarjetà mifruxa mal-Ewropa kollha. Dan għandu benefiċċji tanġibbli u viżibbli
għaċ-ċittadini Ewropej: meta jisfaw vittmi ta’ għargħar u ta’ diżastri naturali
oħra, huma jirċievu għajnuna mill-baġit tal-UE. Il-“Fondi Strutturali”, li huma
mmaniġġjati mill-Kummissjoni Ewropea, jinkoraġġixxu u jissupplimentaw l-isforzi
tal-awtoritajiet nazzjonali u reġjonali tal-UE biex jitnaqqsu l-inugwaljanzi bejn ilpartijiet
differenti tal-Ewropa. Il-flus mill-baġit tal-UE u s-self mill-Bank Ewropew
tal-Investiment (BEI) jintużaw biex tittejjeb l-infrastruttura Ewropea tat-trasport
(pereżempju, biex ikun estiż in-netwerk tal-awtostradi u tal-binarji tal-ferroviji
b’veloċità għolja), biex b’hekk ikun provdut aċċess aħjar għar-reġjuni l-aktar
imbiegħda u tingħata spinta lill-kummerċ trans-Ewropew.
Il-kriżi finanzjarja globali tal-2008 tat bidu għall-agħar tnaqqis ekonomiku fl-istorja
tal-UE. Il-gvernijiet u l-istituzzjonijiet tal-UE kellhom jaġixxu minnufih biex isalvaw
il-banek, u l-UE pprovdiet l-għajnuna finanzjarja lill-pajjiżi li ntlaqtu l-agħar. L-użu
ta’ munita waħda serva ta’ protezzjoni għaż-żona tal-ewro mill-ispekulazzjoni u
l-iżvalutazzjoni. Imbagħad, fl-2010, l-UE u l-Istati Membri tagħha għamlu sforz
konġunt biex inaqqsu d-dejn pubbliku tagħhom. L-isfida l-kbira għall-pajjiżi
Ewropej fis-snin li ġejjin se tkun li jibqgħu magħqudin flimkien biex jaffaċċjaw ilkriżijiet
globali u biex flimkien isibu mod kif jegħlbu r-reċessjoni u jidħlu fi żmien
ta’ tkabbir sostenibbli.
V. L-IDENTITÀ U D-DIVERSITÀ
EWROPEA F’DINJA GLOBALIZZATA
Is-soċjetajiet postindustrijali tal-Ewropa qed isiru dejjem aktar kumplessi.
L-istandards tal-għajxien għolew b’mod stabbli, imma għad hemm distakki
sinifikanti bejn is-sinjuri u l-foqra. Dawn id-distakki jistgħu jitwessgħu minħabba
fatturi bħar-reċessjoni ekonomika, ir-rilokazzjoni industrijali, it-tixjiħ talpopolazzjoni
u problemi fir-rigward tal-finanzi pubbliċi. Huwa importanti li l-pajjiżi
tal-UE jaħdmu flimkien biex jindirizzaw dawn il-problemi.
Li l-pajjiżi jaħdmu flimkien ma jfissirx it-telf tal-identità kulturali u lingwistika
distinta tal-pajjiżi individwali. Għall-kuntrarju ta’ dan, ħafna attivitajiet tal-UE
jgħinu fil-promozzjoni tal-ispeċjalitajiet reġjonali u tad-diversità rikka tattradizzjonijiet
u l-kulturi tal-Ewropa.
Fiż-żmien fit-tul, il-pajjiżi kollha tal-UE se jibbenefikaw. 60 sena ta’ integrazzjoni
Ewropea wrew li l-UE kollha hija akbar mis-somma tal-partijiet tagħha. Għandha
influwenza ekonomika, soċjali, teknoloġika, kummerċjali u politika ħafna akbar
milli kieku l-Istati Membri tagħha kellhom jaġixxu b’mod individwali. Hemm valur
miżjud meta dawn jaġixxu flimkien u jitkellmu b’leħen wieħed.
7

8
Fid-dinja tal-lum, huwa maħsub li l-ekonomiji emerġenti bħaċ-Ċina, l-Indja u
l-Brażil se jingħaqdu mal-Istati Uniti bħala superpotenzi globali. Għalhekk huwa
iktar kruċjali minn qatt qabel għall-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea li jingħaqdu
flimkien biex jibnu “massa kritika”, u b’hekk iżommu l-influwenza tagħhom fix-xena
dinjija.
L-UE, kif teżerċita din l-influwenza?
Magħqudin fid-diversità: kollaborazzjoni għal riżultati aħjar.
L-Unjoni Ewropea hija s-setgħa kummerċjali prinċipali tad-dinja u għalhekk
għandha rwol deċiżiv f’organizzazzjonijiet internazzjonali, bħal dawk fost
il-153 pajjiż membru tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO), jew filkonferenzi
tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-tibdil fil-klima.
L-UE tistabbilixxi pożizzjoni ċara dwar kwistjonijiet sensittivi li jaffettwaw
lill-persuni normali, bħall-ħarsien ambjentali, ir-riżorsi rinnovabbli talenerġija,
il-“prinċipju ta’ prekawzjoni” fis-sikurezza tal-ikel, l-aspetti etiċi talbijoteknoloġija,
il-ħtieġa li jitħarsu l-ispeċijiet li qegħdin fil-periklu li jinqerdu,
eċċ.
L-UE tibqa’ fuq quddiem nett fl-isforzi globali biex tinstab soluzzjoni għattisħin
globali. F’Diċembru 2008, ħadet impenn unilaterali li sal-2020 jkun
intlaħaq tnaqqis sa 20 % fl-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett serra.
Missirijietna kienu jgħidu li “fl-għaqda hemm is-saħħa” u dan għadu rilevanti iktar
minn qatt qabel għall-Ewropej ta’ llum.
© Lewis/In Pictures/Corbis

VI. IL-VALURI
L-UE tixtieq tippromwovi valuri umanitarji u progressivi, u tiżgura li l-bnedmin
ikunu l-benefiċjarji, u mhux il-vittmi, tal-bidliet globali kbar li qed iseħħu. Ilħtiġijiet
tan-nies ma jistgħux jiġu sodisfatti, sempliċement, mill-forzi tas-suq jew
minn pajjiżi individwali li jieħdu azzjoni unilaterali.
Għalhekk, l-UE tirrappreżenta idea tal-umanità u mudell tas-soċjetà li l-maġġoranza
l-kbira taċ-ċittadini tagħha jappoġġjaw. L-Ewropej jgħożżu l-wirt rikk ta’ valuri
tagħhom, li jinkludi twemmin fid-drittijiet tal-bniedem, fis-solidarjetà soċjali, flintrapriżi
ħielsa, f’distribuzzjoni ġusta tar-riżultati tat-tkabbir ekonomiku, fid-dritt
għal ambjent imħares, fir-rispett għal diversità kulturali, lingwistika u reliġjuża, u
f’taħlita armonjuża ta’ tradizzjoni u progress.
Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea ġiet ipproklamata f’Nizza
f’Diċembru 2000. Illum din hija legalment vinkolanti permezz tat-Trattat ta’
Lisbona, li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Diċembru 2009. Il-Karta tistabbilixxi d-drittijiet
kollha li llum huma rikonoxxuti mill-Istati Membri tal-UE u ċ-ċittadini tagħhom.
Drittijiet u valuri komuni joħolqu sens ta’ familja bejn l-Ewropej. Biex nieħdu biss
eżempju wieħed, il-pajjiżi kollha tal-UE abolixxew il-piena tal-mewt.
9

10 passi storiċi
10
1951: Tiġi stabbilita l-Komunità Ewropea tal-Faħam u
l-Azzar mis-sitt membri fundaturi.
1957: F’Ruma, dawn l-istess sitt pajjiżi jiffirmaw it-
Trattati ta’ Ruma, li jistabbilixxu l-Komunità Ekonomika
Ewropea (KEE) u l-Komunità Ewropea għall-Enerġija
Atomika (Euratom).
1973: Il-Komunitajiet jespandu għal disa’ Stati Membri
u jintroduċu iktar politiki komuni.
1979: Isiru l-ewwel elezzjonijiet diretti tal-Parlament
Ewropew.
1981: Isir l-ewwel tkabbir Mediterranju.
1992: Is-suq uniku Ewropew isir realtà.
1993: It-Trattat ta’ Maastricht jistabbilixxi l-Unjoni
Ewropea (UE).
2002: Jibdew jiċċirkolaw il-muniti tal-ewro.
2007: L-UE jkollha 27 Stat Membru.
2009: Jidħol fis-seħħ it-Trattat ta’ Lisbona li jibdel ilmod
kif tiffunzjona l-UE.

1.
Fid-9 ta’ Mejju 1950, id-Dikjarazzjoni Schuman ipproponiet it-twaqqif ta’
Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar (KEFA), li saret realtà bit-Trattat ta’ Pariġi
tat-18 ta’ April 1951. Dan stabbilixxa suq komuni fil-faħam u fl-azzar fost is-sitt
pajjiżi fundaturi (il-Belġju, ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja, Franza, l-Italja,
il-Lussemburgu u l-Pajjiżi l-Baxxi). Fis-snin ta’ wara t-Tieni Gwerra Dinjija, l-għan
kien li tiġi żgurata l-paċi fost in-nazzjonijiet rebbieħa u telliefa tal-Ewropa u li dawn
jinġiebu flimkien bħala pajjiżi ndaqs, fejn jikkooperaw f’istituzzjonijiet komuni.
2.
Is-“Sitta” mbagħad iddeċidew, permezz tat-Trattati ta’ Ruma tal-25 ta’ Marzu 1957,
li jwaqqfu l-Komunità Ewropea għall-Enerġija Atomika (Euratom) u Komunità
Ekonomika Ewropea (KEE). Din tal-aħħar kienet se tinvolvi t-twaqqif ta’ suq komuni
usa’ li jkopri firxa sħiħa ta’ prodotti u servizzi. Id-dazji doganali bejn is-sitt pajjiżi
kienu aboliti għalkollox fl-1 ta’ Lulju 1968 u matul is-snin 60 tas-seklu l-ieħor ġew
stabbiliti wkoll politiki komuni, prinċipalment dwar il-kummerċ u l-agrikoltura.
3.
Dan is-sogru tant irnexxa li d-Danimarka, l-Irlanda u r-Renju Unit iddeċidew li
jissieħbu. L-ewwel tkabbir, minn sitt membri għal disgħa, seħħ fl-1973. Fl-istess
ħin, ġew introdotti politiki soċjali u ambjentali ġodda, u fl-1975 kien stabbilit il-
Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR).
Fid-9 ta’ Mejju 1950, il-Ministru Franċiż tal-Affarijiet Barranin Robert Schuman
ippreżenta pubblikament għall-ewwel darba l-ideat li wasslu għall-Unjoni Ewropea. Għalhekk,
id-9 ta’ Mejju huwa mfakkar bħala għeluq snin l-UE.
© L-Unjoni Ewropea
11

12
4.
F’Ġunju 1979 sar pass deċiżiv ’il quddiem, bl-ewwel elezzjonijiet għall-Parlament
Ewropew b’votazzjoni diretta ta’ dawk kollha li kellhom jedd jivvutaw. Dawn
l-elezzjonijiet isiru kull ħames snin.
5.
Fl-1981, il-Greċja ssieħbet fil-Komunità, segwita minn Spanja u l-Portugall fl-1986.
Minħabba din l-espansjoni tal-Komunità san-Nofsinhar tal-Ewropa inħass il-bżonn,
iktar minn qatt qabel, li jiġu implimentati programmi ta’ għajnuna reġjonali.
6.
Ir-reċessjoni ekonomika dinjija fil-bidu tas-snin 80 tas-seklu li għadda, ġabet
magħha mewġa ta’ pessimiżmu fil-konfront tal-Ewropa. Madankollu, fl-1985
reġgħet feġġet tama ġdida meta l-Kummissjoni Ewropea, taħt il-President tagħha
Jacques Delors, ippubblikat White Paper li ffissat skeda biex jiġi kkompletat is-suq
uniku Ewropew sal-1 ta’ Jannar 1993. Din il-mira ambizzjuża kienet inkluża fl-Att
Uniku Ewropew, li kien iffirmat fi Frar 1986 u li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 1987.
7.
Is-sura politika tal-Ewropa nbidlet drammatikament bil-waqgħa tal-Ħajt ta’ Berlin
fl-1989. Dan wassal għall-unifikazzjoni tal-Ġermanja f’Ottubru 1990 u l-wasla taddemokrazija
fil-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant hekk kif dawn ma baqgħux
aktar taħt il-kontroll Sovjetiku. L-Unjoni Sovjetika nnifisha ma baqgħetx teżisti
aktar wara Diċembru 1991.
Fl-istess ħin, l-Istati Membri tal-KEE kienu qed jinnegozjaw trattat ġdid, li kien
adottat mill-Kunsill Ewropew (magħmul mill-presidenti u/jew mill-prim ministri)
f’Maastricht f’Diċembru 1991. Biż-żieda tal-kooperazzjoni intergovernattiva
(f’oqsma bħall-politika barranija u s-sigurtà interna) mas-sistema Komunitarja
eżistenti, it-Trattat ta’ Maastricht waqqaf l-Unjoni Ewropea (UE). Dan daħal fis-seħħ
fl-1 ta’ Novembru 1993.
8.
Tliet pajjiżi oħra — l-Awstrija, il-Finlandja u l-Isvizzera — ingħaqdu mal-Unjoni
Ewropea fl-1995, u b’hekk il-pajjiżi membri telgħu għal 15. Sa dakinhar, l-Ewropa
kienet bdiet taffaċċja l-isfidi li dejjem jiżdiedu tal-globalizzazzjoni. It-teknoloġiji
l-ġodda u l-użu dejjem akbar tal-Internet kienu qed jimmodernizzaw lill-ekonomiji,
imma kienu qed joħolqu wkoll tensjonijiet soċjali u kulturali. Fl-istess ħin, ilqgħad
u n-nefqa dejjem akbar għall-pensjonijiet kienu qed jagħmlu pressjoni
fuq l-ekonomiji nazzjonali, biex b’hekk ir-riforma kienet qed issir dejjem aktar
meħtieġa. Dawk li kellhom il-vot kienu qegħdin jitolbu dejjem aktar lill-gvernijiet
tagħhom biex isibu soluzzjonijiet prattiċi għal dawn il-problemi.

Għalhekk, f’Marzu 2000, il-mexxejja tal-UE adottaw l-“istrateġija ta’ Lisbona”.
Din tfasslet biex l-Unjoni Ewropea tkun tista’ tikkompeti fis-suq dinji ma’ atturi
prinċipali oħra bħall-Istati Uniti u l-pajjiżi li kienu ġew industrijalizzati reċentement.
L-għan kien li tinkoraġġixxi l-innovazzjoni u l-investiment fin-negozji, u li tiżgura
li s-sistemi edukattivi tal-Ewropa kienu jissodisfaw il-bżonnijiet tas-soċjetà talinformazzjoni.
Sadanittant, l-UE kienet qed taħdem fuq l-iktar proġett spettakolari tagħha
sal-lum — il-ħolqien ta’ munita unika biex tiffaċilita l-ħajja tan-negozji,
il-konsumaturi u dawk li jivvjaġġjaw. Fl-1 ta’ Jannar 2002, l-ewro ħadet post
il-muniti l-antiki ta’ 12-il pajjiż Ewropew, li flimkien kienu jiffurmaw iż-“żona
tal-ewro”. L-ewro issa hija munita dinjija ewlenija flimkien mad-dollaru Amerikan.
9.
F’nofs is-snin 90 tas-seklu l-ieħor bdew it-tħejjijiet għall-ikbar tkabbir tal-UE sallum.
Ġew sottomessi applikazzjonijiet għas-sħubija minn dawk il-pajjiżi li kienu
mal-blokk Sovjetiku (il-Bulgarija, ir-Repubblika Ċeka, l-Ungerija, il-Polonja, ir-
Rumanija u s-Slovakkja), it-tliet Stati Baltiċi li kienu parti mill-Unjoni Sovjetika
(l-Estonja, il-Latvja u l-Litwanja), waħda mir-repubbliki ta’ Dik li kienet il-Jugoslavja
(is-Slovenja) u żewġ pajjiżi Mediterranji (Ċipru u Malta).
L-UE laqgħet din l-opportunità li tgħin biex tistabbilizza l-kontintent Ewropew u
biex testendi l-benefiċċji tal-integrazzjoni Ewropea għad-demokraziji friski. Innegozjati
nbdew f’Diċembru 1997 u 10 mill-pajjiżi kandidati ssieħbu fl-Unjoni
Ewropea fl-1 ta’ Mejju 2004. Il-Bulgarija u r-Rumanija ssieħbu fl-1 ta’ Jannar 2007,
u b’hekk l-Istati Membri tal-UE saru 27.
10.
Biex tkun tista’ taffaċċja l-isfidi kumplessi tas-seklu 21, l-UE mkabbra kellha bżonn
metodu iktar sempliċi u effiċjenti biex tieħu d-deċiżjonijiet konġunti tagħha.
Kienu ġew proposti regoli ġodda f’abbozz tal-Kostituzzjoni tal-UE, li ġiet iffirmata
f’Ottubru 2004 u li kellha tissostitwixxi t-trattati eżistenti kollha. Madankollu, it-test
ġie rrifjutat wara żewġ referendi nazzjonali fl-2005. Għalhekk it-Trattat ta’ Lisbona,
li ġie ffirmat fit-13 ta’ Diċembru 2007 u daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Diċembru 2009, ħa
post il-Kostituzzjoni. Dan jemenda iżda ma jissostitwixxix it-trattati preċedenti, u
jintroduċi ħafna mill-bidliet li kienu inklużi fil-Kostituzzjoni. Pereżempju, permezz
tat-Trattat, il-Kunsill Ewropew għandu President permanenti u nħolqot il-kariga ta’
Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika tas-Sigurtà.
13

It-tkabbir tal-UE u relazzjonijiet
tajbin mal-ġirien
14
L-Unjoni Ewropea hija miftuħa għal kwalunkwe pajjiż
Ewropew li jissodisfa l-kriterji demokratiċi, politiċi u
ekonomiċi għas-sħubija.
Permezz ta’ serje ta’ tkabbir (bl-iktar wieħed reċenti
fl-2007) il-pajjiżi membri fl-UE minn sitta saru 27. Mill-
2010, disa’ pajjiżi oħra bdew jinnegozjaw is-sħubija
(pereżempju, il-Kroazja u t-Turkija) jew qegħdin fi
stadji varji ta’ tħejjija. Huwa mistenni li l-Kroazja ssir
it-28 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea.
Kull trattat li jaċċetta membru ġdid jeħtieġ
l-approvazzjoni unanima tal-Istati Membri kollha.
Barra minn hekk, qabel kull tkabbir ġdid, l-UE għandha
tivvaluta l-kapaċità tagħha li tassorbi lill-membru
l-ġdid/membri ġodda u l-ħila tal-istituzzjonijiet tagħha
li jkomplu jiffunzjonaw kif suppost.
It-tkabbir tal-Unjoni Ewropea għen fit-tisħiħ u
l-istabbilizzazzjoni tad-demokrazija u s-sigurtà
fl-Ewropa u żied il-potenzjal tal-kontinent għallkummerċ
u t-tkabbir ekonomiku.

I. L-UNIFIKAZZJONI TA’ KONTINTENT
(a) Unjoni ta’ 27
Meta ltaqa’ f’Kopenħagen, f’Diċembru 2002, il-Kunsill Ewropew għamel wieħed
mill-aktar passi importanti fl-istorja tal-integrazzjoni Ewropea. Meta stiednet 12-il
pajjiż ieħor biex jissieħbu magħha, l-Unjoni Ewropea ma kinitx sempliċement qed
tkabbar id-daqs ġeografiku u l-popolazzjoni tagħha; kienet qed toffri rimedju għaddiviżjoni
li kienet qasmet il-kontinent tagħna fi tnejn fl-1945. Il-pajjiżi Ewropej li,
għal deċennji sħaħ, ma kinux gawdew il-libertà demokratika, fl-aħħar setgħu
jerġgħu jingħaqdu mal-familja ta’ nazzjonijiet demokratiċi Ewropej. Għalhekk ir-
Repubblika Ċeka, l-Estonja, l-Ungerija, il-Latvja, il-Litwanja, il-Polonja, is-Slovakkja
u s-Slovenja saru membri tal-UE fl-2004, flimkien mal-gżejjer Mediterranji ta’ Ċipru
u Malta. Il-Bulgarija u r-Rumanija segwew fl-2007. Issa kollha huma msieħba filproġett
ferm importanti li tfassal mill-missirijiet fundaturi tal-UE.
(b) Negozjati li qed isiru attwalment
It-Turkija, membru tan-NATO bi ftehim ta’ assoċjazzjoni mal-UE għat-tul, applikat
għas-sħubija mal-Unjoni Ewropea fl-1987. Minħabba l-pożizzjoni ġeografika
tat-Turkija u l-istorja politika tagħha, l-UE damet taħsibha għal żmien twil qabel
ma aċċettat l-applikazzjoni tagħha. Madankollu, f’Ottubru 2005, inbdew il-wisq
mistennija negozjati dwar l-adeżjoni — mhux biss mat-Turkija iżda anki mal-
Kroazja. Fl-2010, in-negozjati mal-Kroazja kienu waslu biex jiġu finalizzati. Xi pajjiżi
tal-UE esprimew dubji dwar jekk it-Turkija hix se ssir jew għandhiex issir membru
tal-Unjoni Ewropea. Huma jipproponu arranġament alternattiv — “sħubija
privileġġjata” — iżda t-Turkija tirrifjuta din l-idea.
(ċ) Il-Balkani tal-Punent u l-Islanda
Il-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent, li l-parti l-kbira tagħhom darba kienu parti mill-
Jugoslavja, ukoll qed jirrikorru lejn l-Unjoni Ewropea sabiex iħaffu r-rikostruzzjoni
ekonomika tagħhom, itejbu r-relazzjonijiet reċiproki tagħhom (li ilhom li
ddeterjoraw minħabba gwerer etniċi u reliġjużi), u jikkonsolidaw l-istituzzjonijiet
demokratiċi tagħhom. F’Novembru 2005, l-UE tat l-istatus ta’ “pajjiż kandidat”
lil Dik li kienet ir-Repubblika Jugoslava tal-Maċedonja (FYROM). Il-kandidati
potenzjali li huma l-Albanija, il-Bosnja-Ħerzegovina, il-Montenegro u s-Serbja,
għandhom ftehim ta’ “stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni” mal-UE, li huwa mfassal
biex iwitti t-triq għal negozjati eventwali dwar is-sħubija. L-Islanda, wara li laqqtet
daqqa ta’ ħarta mill-kriżi finanzjarja tal-2008, applikat għal sħubija mal-UE fl-2009.
Il-Kosovo ddikjara l-indipendenza tiegħu fit-18 ta’ Frar 2008 u jista’ jsir ukoll pajjiż
kandidat uffiċjali.
15

16
Sa tmiem dan id-deċennju, għalhekk, is-sħubija mal-Unjoni Ewropea tista’ tiżdied
minn 27 pajjiż għal 35. Dan ikun tkabbir prinċipali ieħor u probabbilment ikun
jirrikjedi iktar tibdiliet fil-mod kif tiffunzjona l-UE.
II. IL-KUNDIZZJONIJIET GĦAS-SĦUBIJA
(a) Ir-rekwiżiti legali
L-integrazzjoni Ewropea minn dejjem kienet proċess politiku u ekonomiku miftuħ
għall-pajjiżi Ewropej kollha li huma lesti li jiffirmaw it-Trattati u li jaderixxu malkorp
leġiżlattiv kollu tal-UE. Skont it-Trattat ta’ Lisbona (l-Artikolu 49), kwalunkwe
stat Ewropew jista’ japplika biex isir membru tal-Unjoni Ewropea sakemm jirrispetta
l-prinċipji tal-libertà, id-demokrazija, ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u
l-libertajiet fundamentali, u l-istat tad-dritt.
(b) Il-“kriterji ta’ Kopenħagen”
Fl-1993, wara talbiet mill-pajjiżi li qabel kienu komunisti biex jissieħbu fl-Unjoni, il-
Kunsill Ewropew stabbilixxa tliet kriterji li dawn għandhom jissodisfaw sabiex isiru
membri. Meta jaslu għas-sħubija, il-membri l-ġodda jrid ikollhom:
istituzzjonijiet stabbli li jiggarantixxu d-demokrazija, l-istat tad-dritt, iddrittijiet
tal-bniedem u r-rispett u l-ħarsien tal-minoritajiet;
ekonomija tas-suq attiva u l-kapaċità li jlaħħqu ma’ pressjonijiet kompetittivi
u l-forzi tas-suq fi ħdan l-Unjoni;
il-ħila li jaqdu l-obbligi tas-sħubija, inkluż l-appoġġ għall-għanijiet tal-Unjoni.
Irid ikollhom amministrazzjoni pubblika li, fil-prattika, tkun kapaċi tapplika u
timmaniġġja l-liġijiet tal-UE.

Il-“Perla tal-Adrijatiku”, Dubrovnik fil-Kroazja, kandidat għal sħubija mal-UE.
(ċ) Il-proċess li bih issir Stat Membru tal-UE
It-taħdidiet dwar is-sħubija (negozjati dwar l-adeżjoni) isiru bejn il-pajjiż kandidat
u l-Kummissjoni Ewropea, li tirrappreżenta lill-UE. Ladarba dawn ikunu konklużi,
id-deċiżjoni li pajjiż ġdid jitħalla jissieħeb fl-UE trid tittieħed b’mod unanimu mill-
Istati Membri eżistenti li jiltaqgħu fil-Kunsill. Il-Parlament Ewropew ukoll irid jagħti
l-approvazzjoni tiegħu, li jfisser li maġġoranza assoluta tal-membri tiegħu jridu
jivvutaw favur. Imbagħad l-Istati Membri u l-pajjiż kandidat iridu jirratifikaw ittrattat
tal-adeżjoni, kull wieħed skont il-proċeduri kostituzzjonali tiegħu.
Waqt il-perjodu ta’ negozjati, il-pajjiżi kandidati normalment jirċievu għajnuna
mill-UE ta’ “sħubija għall-adeżjoni” biex ikunu jistgħu jlaħħqu ekonomikament.
Ħafna drabi jkollhom ukoll “ftehimiet ta’ stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni” mal-UE.
Skont dawn il-ftehimiet, l-UE timmonitorja direttament ir-riformi ekonomiċi u
amministrattivi li l-pajjiżi jkollhom iwettqu biex jissodisfaw il-kundizzjonijiet għal
sħubija mal-UE.
© Craig Campbell/Moodboard/Corbis
17

18
III. KEMM TISTA’ TIKBER L-UE?
(a) Il-fruntieri ġeografiċi
F’ħafna mill-pajjiżi tal-UE, id-diskussjonijiet dwar it-Trattat Kostituzzjonali
proponut urew li ħafna Ewropej huma mħassba dwar sa fejn għandhom jestendu
l-fruntieri tal-Unjoni Ewropea, kif ukoll dwar l-identità tal-Ewropa. Ma hemmx
tweġiba sempliċi għal dawn il-mistoqsijiet, partikolarment billi kull pajjiż iqis
l-interessi ġeopolitiċi jew ekonomiċi tiegħu b’mod differenti. Il-pajjiżi Baltiċi u
l-Polonja huma favur is-sħubija tal-Ukraina mal-UE, iżda xi ngħidu għall-ġirien
tal-Ukraina? Is-sitwazzjoni politika fil-Belarus u l-pożizzjoni strateġika tal-Moldova
jagħtu lok għal diffikultajiet. U jekk it-Turkija tissieħeb mal-UE, anki l-Armenja, il-
Ġeorġja u pajjiżi oħra fil-Kawkasu jikkwalifikaw għas-sħubija?
L-UE tagħti għajnuna finanzjarja biex tgħin lill-pajjiżi ġirien tagħha jibnu l-ekonomiji tagħhom.
Minkejja li jissodisfaw il-kundizzjonijiet tas-sħubija, il-Liechtenstein, in-Norveġja
u l-Isvizzera mhumiex membri tal-Unjoni Ewropea għaliex l-opinjoni pubblika
f’dawn il-pajjiżi bħalissa hija kontra s-sħubija.
F’pajjiżi differenti tal-UE, l-opinjoni pubblika hija ftit jew wisq maqsuma dwar
il-kwistjoni tal-fruntieri finali tal-Unjoni Ewropea. Jekk jiġu applikati l-kriterji
ġeografiċi biss, bla ma jitqiesu l-valuri demokratiċi, l-UE tista’ — bħall-Kunsill tal-
Ewropa (li mhux korp tal-UE) — tispiċċa b’47 Stat Membru inkluża r-Russja. Jidher
ċar li s-sħubija tar-Russja kieku toħloq żbilanċi inaċċettabbli fl-Unjoni Ewropea,
kemm politikament kif ukoll ġeografikament.
© L-Unjoni Ewropea

L-approċċ sensibbli huwa li jiġi ddikjarat li kwalunkwe pajjiż Ewropew huwa intitolat
li japplika għal sħubija fl-UE sakemm ikun kapaċi jaderixxi mal-korp leġiżlattiv sħiħ
tal-UE u jkun lest jadotta l-ewro. L-integrazzjoni Ewropea ilha għaddejja bħala
proċess kontinwu sa mill-1950, u kwalunkwe attentat biex jiġu stabbiliti darba għal
dejjem il-fruntieri tal-UE se jaħdem kontra dak il-proċess.
(b) Il-politika tal-viċinat
It-tkabbir tal-2004 u l-2007 mexxa l-fruntiera tal-Unjoni Ewropea iktar lejn il-Lvant
u lejn in-Nofsinhar, u b’hekk tqajmet il-kwistjoni dwar kif l-UE għandha tittratta
r-relazzjonijiet tagħha mal-ġirien il-ġodda tagħha. L-istabbiltà u s-sigurtà huma
kwistjonijiet ta’ tħassib fir-reġjuni lil hinn mill-fruntieri tagħha, u l-Unjoni Ewropea
xtaqet tevita li jinħolqu linji ġodda li jiddividu bejnha u bejn dawn ir-reġjuni
ġirien. Pereżempju, kien hemm bżonn li tittieħed azzjoni biex tittratta t-theddidiet
emerġenti għas-sigurtà bħall-immigrazzjoni illegali, il-qtugħ fil-provvista talenerġija,
id-degradazzjoni ambjentali, il-kriminalità transkonfinali organizzata u
t-terroriżmu. Għalhekk, l-UE żviluppat politika Ewropea ġdida tal-viċinat (ENP), li
tirregola r-relazzjonijiet mal-ġirien tagħha lejn il-Lvant (l-Armenja, l-Azerbajġan,
il-Belarus, il-Ġeorġja, il-Moldova u l-Ukraina), u lejn in-Nofsinhar (l-Alġerija,
l-Eġittu, l-Iżrael, il-Ġordan, il-Libanu, il-Libja, il-Marokk, it-territorju Palestinjan
okkupat, is-Sirja u t-Tuneżija).
Dawn il-pajjiżi kważi kollha għandhom ftehimiet bilaterali ta’ “sħubija u
kooperazzjoni” jew ftehimiet ta’ assoċjazzjoni mal-UE, li bihom ħadu l-impenn li
jirrispettaw valuri komuni (bħad-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem u l-istat
tad-dritt) u li jagħmlu progress lejn ekonomija tas-suq, żvilupp sostenibbli u
tnaqqis fil-faqar. L-UE, min-naħa tagħha, toffri għajnuna finanzjarja, teknika u
makroekonomika, aċċess aħjar għall-viżi u firxa ta’ miżuri biex tgħin lil dawn ilpajjiżi
jiżviluppaw.
Il-pajjiżi Mediterranji tan-Nofsinhar ilhom marbuta mal-Unjoni Ewropea sa mill-
1995 permezz ta’ rabtiet politiċi, ekonomiċi u diplomatiċi magħrufa bħala l-“proċess
ta’ Barċellona”, li iktar tard ingħata l-isem ta’ Sħubija Ewro-Mediterranja. Waqt
summit f’Pariġi f’Lulju 2008, din is-sħubija tnediet mill-ġdid bħala l-Unjoni għall-
Mediterran u għaqqdet flimkien is-27 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea u 16-il
pajjiż imsieħeb mifruxa man-Nofsinhar tal-Mediterran u l-Lvant Nofsani.
L-għajnuna finanzjarja tal-UE liż-żewġ gruppi ta’ pajjiżi hija amministrata mill-
Istrument Ewropew għall-Viċinat u s-Sħubija (ENPI). Il-baġit totali tiegħu għal bejn
l-2007 u l-2013 huwa ta’ madwar € 12-il biljun.
19

Kif taħdem l-UE?
20
Il-Kapijiet tal-Istat u/jew tal-Gvern tal-UE jiltaqgħu,
bħala l-Kunsill Ewropew, biex jistabbilixxu d-direzzjoni
politika ġenerali tal-UE u biex jieħdu deċiżjonijiet
importanti dwar kwistjonijiet prinċipali.
Il-Kunsill, li hu magħmul minn ministri mill-Istati
Membri tal-UE, jiltaqa’ regolarment biex jieħu
deċiżjonijiet politiċi u jfassal il-liġijiet tal-UE.
Il-Parlament Ewropew, li jirrappreżenta lill-poplu,
jaqsam is-setgħa leġiżlattiva u baġitarja mal-Kunsill.
Il-Kummissjoni Ewropea, li tirrappreżenta l-interess
komuni tal-UE, hija l-entità eżekuttiva ewlenija. Din
tipproponi l-leġiżlazzjoni u tiżgura li l-politiki tal-UE
jiġu implimentati kif suppost.

I. L-ISTITUZZJONIJIET LI JIEĦDU
D-DEĊIŻJONIJIET
L-Unjoni Ewropea hija aktar minn sempliċi konfederazzjoni ta’ pajjiżi, imma mhix
stat federali. Fil-fatt, l-istruttura tagħha ma taqa’ taħt l-ebda kategorija legali
tradizzjonali. Hija unika storikament, u s-sistema tat-teħid ta’ deċiżjonijiet tagħha
ilha tevolvi kostantament għal madwar l-aħħar 60 sena.
It-Trattati (magħrufa bħala l-leġiżlazzjoni “primarja”), huma l-bażi ta’ korp kbir ta’
leġiżlazzjoni “sekondarja” li għandha impatt dirett fuq il-ħajja ta’ kuljum taċ-ċittadini
tal-UE. Il-leġiżlazzjoni sekondarja tikkonsisti prinċipalment minn regolamenti,
direttivi u rakkomandazzjonijiet li jiġu adottati mill-istituzzjonijiet tal-UE.
Dawn il-liġijiet, flimkien mal-politiki tal-UE b’mod ġenerali, huma r-riżultat ta’
deċiżjonijiet li jittieħdu mill-Kunsill (li jirrappreżenta lill-gvernijiet nazzjonali),
mill-Parlament Ewropew (li jirrappreżenta lill-poplu) u mill-Kummissjoni Ewropea
(entità indipendenti mill-gvernijiet tal-UE li tiġġieled għall-interess kollettiv
Ewropew). Istituzzjonijiet u entitajiet oħra wkoll għandhom rwol, kif se naraw
hawn taħt.
(a) Il-Kunsill Ewropew
Il-Kunsill Ewropew huwa l-istituzzjoni politika tal-UE l-iktar importanti. Dan
huwa magħmul mill-Kapijiet tal-Istat jew tal-Gvern — il-president u/jew ilprim
ministri — tal-Istati Membri kollha tal-UE, flimkien mal-President tal-
Kummissjoni Ewropea (ara hawn taħt). Il-Kumitat normalment jiltaqa’ erba’
darbiet fis-sena fi Brussell. Huwa għandu President permanenti, li xogħlu huwa li
jikkoordina x-xogħol tal-Kunsill Ewropew u jiżgura l-kontinwità tiegħu. Il-President
permanenti jiġi elett (permezz ta’ votazzjoni b’maġġoranza kwalifikata tal-membri
tiegħu) għal perjodu ta’ sentejn u nofs u jista’ jerġa’ jiġi elett darba. Herman Von
Rompuy, li kien Prim Ministru tal-Belġju, ilu jokkupa l-kariga ta’ President tal-UE
mill-1 ta’ Diċembru 2009.
Il-Kunsill Ewropew jistabbilixxi l-għanijiet tal-UE u jfassal pjan ta’ kif għandhom
jintlaħqu. Huwa jipprovdi l-impetu għall-inizjattivi politiċi prinċipali tal-UE u jieħu
deċiżjonijiet dwar kwistjonijiet jaħarqu li l-Kunsill tal-Ministri ma jkunx irnexxielu
jilħaq qbil dwarhom. Il-Kunsill Ewropew jittratta wkoll problemi internazzjonali
attwali permezz tal-“politika komuni barranija u tas-sigurtà” — li hija mekkaniżmu
għall-koordinazzjoni tal-politiki barranin tal-Istati Membri tal-UE.
21

22
(b) Il-Kunsill
Il-Kunsill (magħruf ukoll bħala l-Kunsill tal-Ministri) huwa magħmul minn ministri
mill-gvernijiet nazzjonali tal-UE. L-Istati Membri tal-UE jokkupaw il-Presidenza tal-
Kunsill għal perjodu ta’ sitt xhur, skont min ikun imissu. Għal kull laqgħa tal-Kunsill
jattendi ministru wieħed minn kull pajjiż tal-UE. Is-suġġett li jkun fuq l-aġenda
jiddetermina liema ministri jattendu għal-laqgħa: l-affarijiet barranin, l-agrikoltura,
l-industrija, it-trasport, l-ambjent, eċċ.
Ix-xogħol prinċipali tal-Kunsill huwa li jgħaddi l-liġijiet tal-UE. Normalment dan
jaqsam din ir-responsabbiltà mal-Parlament Ewropew. Il-Kunsill u l-Parlament
Ewropew flimkien huma responsabbli wkoll indaqs mill-adozzjoni tal-baġit tal-UE.
Barra minn hekk, il-Kunsill jikkonkludi wkoll ftehimiet internazzjonali li jkunu ġew
innegozjati mill-Kummissjoni.
Skont it-Trattat ta’ Lisbona, il-Kunsill għandu jieħu d-deċiżjonijiet tiegħu jew b’vot ta’
maġġoranza sempliċi, jew b’vot ta’ “maġġoranza kwalifikata”, jew b’mod unanimu,
jiddependi mis-suġġett li dwaru tkun se tittieħed deċiżjoni.
Il-Kunsill irid jaqbel b’mod unanimu dwar kwistjonijiet importanti bħat-tassazzjoni,
l-emendar tat-Trattati, it-tnedija ta’ politika komuni ġdida jew dwar jekk pajjiż ġdid
għandux jitħalla jissieħeb fl-Unjoni.
Fil-parti l-kbira ta’ każijiet oħra, tintuża votazzjoni b’maġġoranza kwalifikata. Dan
ifisser li deċiżjoni tal-Kunsill tiġi adottata jekk numru minimu speċfikat ta’ voti jkunu
favur tagħha. In-numru ta’ voti allokati lil kull pajjiż tal-UE bejn wieħed u ieħor jirrifletti
d-daqs tal-popolazzjoni tiegħu.
Sal-1 ta’ Novembru 2014, bis-suppożizzjoni li l-UE tibqa’ b’27 Stat Membru, deċiżjoni
tiġi adottata jekk:
tal-inqas 255 vot mit-347 (jiġifieri 73.91 %) ikunu favur;
din tiġi approvata minn maġġoranza ta’ Stati Membri, jiġifieri tal-inqas 14;
jekk dawn l-Istati Membri li jkunu favur jirrappreżentaw tal-inqas 62 % talpopolazzjoni
tal-UE.
© DEMOTIX
Ewropa iktar demokratika: bis-saħħa tat-Trattat ta’ Lisbona,
iċ-ċittadini Ewropej issa jistgħu jipproponu liġijiet ġodda.

Mill-1 ta’ Novembru 2014, skont it-Trattat ta’ Lisbona, is-sistema se tiġi ssimplifikata.
Deċiżjoni se tiġi adottata jekk 55 % tal-Istati Membri (jiġifieri tal-inqas 15 minnhom)
ikunu favoriha u jekk jirrappreżentaw tal-inqas 65 % tal-popolazzjoni tal-UE.
(ċ) Il-Parlament Ewropew (PE)
Il-Parlament Ewropew huwa l-entità eletta li tirrappreżenta liċ-ċittadini tal-UE.
Dan jissorvelja l-attivitajiet tal-UE u, flimkien mal-Kunsill, jgħaddi l-leġiżlazzjoni
tal-UE. Sa mill-1979, il-membri tal-Parlament Ewropew (MPE) bdew jiġu eletti
direttament, billi kull ħames snin jivvutaw dawk kollha li għandhom il-jedd għallvot.
Wara l-aħħar elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, f’Ġunju 2009, Jerzy Buzek (mill-
Partit Popolari Ewropew), li kien Prim Ministru tal-Polonja, ġie elett President tal-
Parlament għal perjodu ta’ sentejn u nofs.
Il-Parlament Ewropew — fejn iċ-ċittadin jista’ jsemma’ leħnu.
Il-Parlament ikollu d-dibattiti prinċipali tiegħu waqt laqgħat ta’ kull xahar
(magħrufa bħala “sessjonijiet plenarji”) li, fil-prinċipju jmorru għalihom il-MPE
kollha. Dawn is-sessjonijiet plenarji normalment isiru fi Strasburgu, u kwalunkwe
sessjoni addizzjonali ssir fi Brussell. Ix-xogħol preparatorju normalment isir fi
Brussell: il-“Konferenza tal-Presidenti” — jiġifieri l-presidenti tal-gruppi politiċi
flimkien mal-President tal-Parlament — tistabbilixxi l-aġenda għas-sessjonijiet
plenarji filwaqt li 20 kumitat parlamentari jfasslu abbozz tal-emendi leġiżlattivi li li
għandhom jiġi dibattuti. Ix-xogħol amministrattiv ta’ kuljum tal-Parlament isir mis-
Segretarjat Ġenerali tiegħu, ibbażat fil-Lussemburgu u Brussell. Kull grupp politiku
għandu wkoll is-segretarjat tiegħu.
© Parlament Ewropew
23

24
In-numru ta’ siġġijiet fil-Parlament Ewropew skont il-pajjiż fl-2009
L-Awstrija 17 Il-Litwanja 12
Il-Belġju 22 Il-Lussemburgu 6
Il-Bulgarija 17 Malta 5
Ċipru 6 Il-Pajjiżi l-Baxxi 25
Id-Danimarka 13 Il-Polonja 50
L-Estonja 6 Il-Portugall 22
Il-Finlandja 13 Ir-Renju Unit 72
Franza 72 Ir-Repubblika Ċeka 22
Il-Ġermanja 99 Ir-Rumanija 33
Il-Greċja 22 Is-Slovakkja 13
L-Irlanda 12 Is-Slovenja 7
L-Isvezja 18 Spanja 50
L-Italja 72 L-Ungerija 22
Il-Latvja 8
TOTAL 736
NB: Deċiżjoni skont Protokoll Nru 36 mat-Trattat ta’ Lisbona se żżid temporanjament l-għadd
totali ta’ MPE għal 754 sal-elezzjonijiet li jmiss fl-2014.
Il-Parlament jieħu sehem fix-xogħol leġiżlattiv tal-UE b’żewġ modi:
Permezz tal-“kodeċiżjoni”, li hija l-proċedura leġiżlattiva ordinarja, il-Parlament
jaqsam responsabbiltà ndaqs mal-Kunsill biex jilleġiżla fl-oqsma politiċi kollha
li jirrikjedu votazzjoni b’“maġġoranza kwalifikata” fil-Kunsill. Minn meta daħal
fis-seħħ it-Trattat ta’ Lisbona, dawn l-oqsma bdew ikopru madwar 95 % talleġiżlazzjoni
tal-UE. Il-Kunsill u l-Parlament jistgħu jilħqu qbil anki fl-ewwel
qari. Jekk ma jkunux jistgħu jilħqu qbil wara t-tieni qari, il-proposta titressaq
quddiem kumitat ta’ konċiljazzjoni.
Permezz tal-proċedura ta’ “kunsens”, il-Parlament irid jirratifika l-ftehimiet
internazzjonali tal-UE (innegozjati mill-Kummissjoni), inkluż kwalunkwe
trattat ġdid li jkabbar l-Unjoni Ewropea.

Il-gruppi politiċi fil-Parlament Ewropew
L-Alleanza Progressiva
tas-Soċjalisti u
d-Demokratiċi
184
Ix-Xellug Ewropew
Magħqud — Ix-Xellug
Nordiku Aħdar
35
Is-sitwazzjoni f’Lulju 2010
Il-Ħodor/Alleanza
Ħielsa Ewropea
55
L-Alleanza tal-Liberali
u d-Demokratiċi għall-
Ewropa
85
TOTAL
736
Il-Partit Popolari Ewropew
(Demokratiċi Kristjani))
265
Il-Konservattivi u r-Riformisti
Ewropej
54
L-Ewropa tal-Libertà
u tad-Demokrazija
30
Membri Indipendenti
28
Il-Parlament Ewropew jaqsam ukoll mal-Kunsill responsabbiltà ndaqs għalladozzjoni
tal-baġit tal-UE (proponut mill-Kummissjoni Ewropea). Il-Parlament
jista’ jirrifjuta l-baġit propost, u diġà għamel dan f’diversi okkażjonijiet. Meta jiġri
dan, il-proċedura baġitarja kollha jkollha tinbeda mill-ġdid. Permezz tas-setgħat
baġitarji tiegħu, il-Parlament jeżerċita influwenza kunsiderevoli fuq it-tfassil talpolitika
tal-UE.
Fl-aħħar, imma mhux l-inqas, il-Parlament Ewropew jeżerċita superviżjoni
demokratika fuq l-Unjoni, u partikolarment fuq il-Kummissjoni Ewropea. Kull
ħames snin, meta jasal il-waqt li tintgħażel Kummissjoni ġdida, il-Parlament li jkun
għadu kemm ġie elett jista’ — permezz ta’ votazzjoni b’maġġoranza sempliċi —
japprova jew jirrifjuta in-nomina tal-Kunsill Ewropew għall-kariga ta’ President tal-
Kummissjoni. Ovvjament, din il-votazzjoni tirrifletti r-riżultati tal-elezzjoni reċenti
tal-PE. Il-Parlament jintervista wkoll kull membru proponut tal-Kummissjoni qabel
jivvota biex japprova l-Kummissjoni l-ġdida kollha kemm hi.
Fi kwalunkwe ħin, il-Parlament jista’ jkeċċi lill-Kummissjoni kollha billi jadotta
mozzjoni ta’ ċensura. Din teħtieġ maġġoranza ta’ żewġ terzi. Il-Parlament jissorvelja
wkoll l-amministrazzjoni minn jum għal jum tal-politiki tal-UE billi jippreżenta
mistoqsijiet bil-fomm u bil-miktub lill-Kummissjoni u lill-Kunsill.
(d) Il-Kummissjoni Ewropea
Il-Kummissjoni hija istituzzjoni prinċipali tal-UE. Il-Kummissjoni biss għandha
d-dritt li tfassal proposti ġodda għal leġiżlazzjoni ġdida tal-UE, li mbagħad tibgħat
lill-Kunsill u lill-Parlament għad-diskussjoni u l-adozzjoni.
Il-membri tagħha jinħatru għal perjodu ta’ ħames snin bi ftehim bejn l-Istati
Membri, suġġett għall-approvazzjoni mill-Parlament Ewropew (kif deskritt fuq).
25

26
Il-Kummissjoni trid tiġġustifika l-azzjonijiet tagħha quddiem il-Parlament, u
l-Kummissjoni kollha jkollha tirriżenja jekk il-Parlament jgħaddi mozzjoni ta’
ċensura kontra tagħha.
Fil-Kummissjoni hemm membru (Kummissarju) minn kull pajjiż tal-UE, inkluż
il-President tal-Kummissjoni u r-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet
Barranin u l-Politika tas-Sigurtà, li jkun wieħed mill-viċi presidenti tal-Kummissjoni.
Fid-9 ta’ Frar 2010, il-Parlament Ewropew ivvota biex japprova l-Kummissjoni
l-ġdida. José Manuel Barroso, li kien il-Prim Ministru tal-Portugall, reġa’ nħatar
President tal-Kummissjoni għat-tieni perjodu ta’ ħames snin.
Il-Kummissjoni għandha grad sostanzjali ta’ indipendenza fl-eżerċizzju tas-setgħat
tagħha. Xogħolha huwa li tiġġieled għall-interess komuni, li jfisser li ma tistax tieħu
struzzjonijiet mingħand l-ebda gvern nazzjonali. Bħala “Gwardjana tat-Trattati”, trid
tiżgura li r-regolamenti u d-direttivi li jiġu adottati mill-Kunsill u mill-Parlament
jiġu implimentati fl-Istati Membri. Jekk dan ma jkunx qed isir, il-Kummissjoni
tista’ tiftaħ kawża kontra min qed jikser il-liġi quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja biex
tobbligah jikkonforma mal-liġi tal-UE.
Bħala l-fergħa eżekuttiva tal-UE, il-Kummissjoni timplimenta d-deċiżjonijiet li
jittieħdu mill-Kunsill f’oqsma bħall-politika agrikola komuni. Hija għandha poteri
estensivi biex timmaniġġja l-politiki komuni tal-UE, bħar-riċerka u t-teknoloġija,
l-għajnuna li tingħata lil pajjiżi barranin u l-iżvilupp reġjonali. Hi timmaniġġja
wkoll il-baġit għal dawn il-politiki.
Il-Kummissarji jiġu megħjuna minn servizz pubbliku bbażat prinċipalment fi
Brussell u l-Lussemburgu u maqsum fi 43 dipartiment u servizz. Hemm ukoll għadd
ta’ aġenziji li twaqqfu biex iwettqu kompiti speċifiċi għall-Kummissjoni u li jinsabu
prinċipalment fi bliet Ewropej oħra.
(e) Il-Qorti tal-Ġustizzja
Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, li tinsab fil-Lussemburgu, hija magħmula
minn imħallef wieħed minn kull pajjiż tal-UE, megħjuna minn tmien avukati
ġenerali. Dawn jinħatru bi ftehim konġunt tal-gvernijiet tal-Istati Membri għal
perjodu ta’ sitt snin li jista’ jiġġedded. L-indipendenza tagħhom hija ggarantita.
Ir-rwol tal-Qorti huwa li tiżgura konformità mal-liġi tal-UE u li t-Trattati jiġu
interpretati u applikati b’mod korrett.
(f) Il-Bank Ċentrali Ewropew
Il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE), li huwa bbażat fi Frankfurt, huwa responsabbli millimmaniġġjar
tal-ewro u mill-politika monetarja tal-UE (ara l-Kapitolu 7). Il-kompitu
prinċipali tiegħu huwa li jżomm stabbiltà fil-prezzijiet fiż-żona tal-ewro. Il-Bank
Ċentrali kiseb l-istatus ta’ istituzzjoni tal-UE permezz tat-Trattat ta’ Lisbona.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tiżgura li l-liġi Ewropea tiġi rrispettata għalkollox. Fost l-oħrajn,
ikkonfermat li d-diskriminazzjoni ta’ ħaddiema b’diżabbiltà hija projbita.
(g) Il-Qorti tal-Awdituri
Il-Qorti tal-Awdituri, li tinsab fil-Lussemburgu, kienet stabbilita fl-1975. Għandha
membru wieħed minn kull pajjiż tal-UE, li jinħatar għal perjodu ta’ sitt snin bi ftehim
bejn l-Istati Membri wara li jiġi kkonsultat il-Parlament Ewropew. Din tikkontrolla li
d-dħul kollu tal-Unjoni Ewropea jkun wasal u li n-nefqa kollha tagħha ssir b’mod legali
u regolari u li l-baġit tal-UE jkun ġie mmaniġġjat sew.
II. ENTITAJIET OĦRAJN
(a) Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew
Meta jittieħdu deċiżjonijiet f’għadd ta’ oqsma politiċi, il-Kunsill u l-Kummissjoni
jikkonsultaw lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE). Il-membri tiegħu
jirrappreżentaw lid-diversi gruppi ta’ interess ekonomiku u soċjali li b’mod kollettiv
jiffurmaw “is-soċjetà ċivili organizzata”, u jinħatru mill-Kunsill għal perjodu ta’
ħames snin.
(b) Il-Kumitat tar-Reġjuni
Il-Kumitat tar-Reġjuni (KtR) jikkonsisti minn rappreżentanti tal-gvern reġjonali u
lokali. Dawn jiġu proponuti mill-Istati Membri u maħtura mill-Kunsill għal perjodu
ta’ ħames snin. Il-Kunsill u l-Kummissjoni għandhom jikkonsultaw lill-KtR dwar
kwistjonijiet ta’ rilevanza għar-reġjuni, u l-KtR jista’ joħroġ opinjonijiet bl-inizjattiva
tiegħu stess.
(ċ) Il-Bank Ewropew tal-Investiment
Il-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI), li huwa bbażat fil-Lussemburgu, jipprovdi
self u garanziji biex jgħin lir-reġjuni inqas żviluppati tal-UE u biex jgħin ħalli
n-negozji jsiru aktar kompetittivi.
© HBSS/Corbis
27

X’tagħmel l-UE?
28
L-Unjoni Ewropea taġixxi f’firxa wiesgħa ta’ oqsma
tal-politika fejn l-azzjoni tagħha hija ta’ benefiċċju
għall-Istati Membri. Dawn jinkludu:
• politiki ta’ innovazzjoni, li jwasslu t-teknoloġiji l-aktar
avvanzati f’oqsma bħall-ħarsien ambjentali, ir-riċerka
u l-iżvilupp (R&D) u l-enerġija;
• il-politiki ta’ solidarjetà (magħrufa wkoll bħala politiki
ta’ koeżjoni) fi kwistjonijiet reġjonali, agrikoli u soċjali.
L-Unjoni tiffinanzja dawn il-politiki permezz ta’
baġit annwali li jippermettilha li tikkumplimenta u
żżid il-valur mal-azzjonijiet meħuda mill-gvernijiet
nazzjonali. Il-baġit tal-UE huwa żgħir meta mqabbel
mal-ġid kollettiv tal-Istati Membri tagħha: dan
jirrappreżenta mhux iktar minn 1.23 % tad-dħul
nazzjonali gross tagħhom kollha.

I. IL-POLITIKI TA’ INNOVAZZJONI
L-attivitajiet tal-Unjoni Ewropea għandhom impatt fuq il-ħajja ta’ kuljum taċċittadini
tagħha billi jindirizzaw l-isfidi reali li qed taffaċċja s-soċjetà: il-ħarsien
ambjentali, is-saħħa, l-innovazzjoni teknoloġika, l-enerġija, eċċ.
(a) L-ambjent u l-iżvilupp sostenibbli
L-UE timmira li tgħin fil-prevenzjoni tat-tibdil fil-klima billi tilħaq tnaqqis kbir
fl-emissjonijiet tagħha tal-gassijiet b’effett ta’ serra. F’Diċembru 2008, il-Kunsill
Ewropew qabel li, sal-2020, l-Unjoni Ewropea għandha tnaqqas l-emissjonijiet
tagħha b’tal-inqas 20 % (meta mqabbla mal-livelli tal-1990), iżżid il-proporzjon
tal-enerġija rinnovabbli fis-suq għal 20 % u tnaqqas il-konsum ġenerali talenerġija
b’20 %. Kien hemm qbil ukoll li 10 % tal-fjuwil għat-trasport għandu jiġi
mill-bijofjuwils, mill-elettriku jew mill-idroġenu.
Fis-samit ta’ Kopenħagen fid-19 ta’ Diċembru 2009, l-UE ppruvat tipperswadi
lis-setgħat il-kbar l-oħra biex jadottaw l-istess miri — iżda rnexxielha biss
parzjalment. Il-partijiet kollha qablu dwar il-bżonn li t-tisħin globali jiġi llimitat
għal żieda medja ta’ 2 °C ’il fuq mil-livelli preindustrijali, iżda sa issa għad ma
hemm l-ebda garanzija ta’ impenn kollettiv lejn il-kisba ta’ din il-mira. Madankollu,
l-Unjoni Ewropea rnexxielha tiżgura patt li skontu l-pajjiżi żviluppati se jipprovdu
€ 20 biljun f’finanzi għall-azzjoni tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw fir-rigward tal-bidla
fil-klima.
L-UE hija fuq quddiem nett fil-ġlieda kontra t-tibdil
fil-klima u fl-inkoraġġiment tal-iżvilupp sostenibbli.
L-UE qed tittratta wkoll firxa wiesgħa ta’ kwistjonijiet ambjentali oħra li jinkludi
l-ħsejjes, l-iskart, il-protezzjoni tal-ħabitats naturali, il-gassijiet tal-egżost, issustanzi
kimiċi, l-aċċidenti industrijali u l-indafa tal-ilmijiet tajbin għall-għawm.
Qed tħejji wkoll approċċ kollettiv lejn il-prevenzjoni tad-diżastri naturali jew dawk
ikkawżati mill-bniedem bħat-tixrid taż-żejt jew in-nirien fil-foresti.
© Matthias Kulka/Corbis
29

30
L-Unjoni Ewropea ittejjeb il-leġiżlazzjoni tagħha b’mod kostanti biex tipprovdi
protezzjoni aħjar tas-saħħa pubblika. Pereżempju, il-leġiżlazzjoni tal-UE dwar issustanzi
kimiċi ġiet imfassla mill-ġdid, fejn regoli iktar antiki frammentati ħaditilhom
posthom sistema waħda magħrufa bħala REACH — li tfisser Reġistrazzjoni,
Evalwazzjoni u Awtorizzazzjoni tas-Sustanzi Kimiċi (Registration, Evaluation and
Authorisation of Chemicals). Din is-sistema tuża database ċentrali mmaniġġjata
(mill-2008) mill-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi li tinsab f’Ħelsinki. L-għan
huwa li tkun evitata l-kontaminazzjoni tal-arja, tal-ilma, tal-ħamrija u tal-bini, li
tkun ippreservata l-bijodiversità u li jittejbu s-saħħa u s-sikurezza taċ-ċittadini tal-
UE waqt li fl-istess ħin tinżamm il-kompetittività tal-industrija Ewropea.
(b) L-innovazzjoni teknoloġika
Il-fundaturi tal-Unjoni Ewropea ma kinux sejrin żball meta pprevedew li l-prosperità
futura tal-Ewropa kienet se tiddependi fuq il-ħila tagħha li tibqa’ mexxejja dinjija fitteknoloġija.
Raw il-vantaġġi li kellha x’toffri r-riċerka konġunta Ewropea. Għalhekk,
fl-1958, flimkien mal-KEE, stabbilixxew il-Euratom — il-Komunità Ewropea tal-
Enerġija Atomika. L-għan tagħha kien li l-pajjiżi tal-UE flimkien jisfruttaw l-enerġija
nukleari għal għanijiet paċifiċi, bl-għajnuna taċ-Ċentru għar-Riċerka Konġunta (ĊRK).
Dan jikkonsisti minn seba’ istituti f’ħames postijiet: Ispra (fl-Italja), Karlsruhe (fil-
Ġermanja), Petten (fil-Pajjiżi l-Baxxi), Geel (fil-Belġju) u Sevilja (fi Spanja).
Madankollu, biex tlaħħaq mal-kompetizzjoni globali li kienet qed tiżdied, ir-riċerka
Ewropea kellha tiġi ddiversifikata — u kellhom jitneħħew l-ostakli bejn il-programmi
nazzjonali ta’ riċerka, biex l-ikbar varjetà possibbli ta’ xjentisti jinġiebu flimkien u
jingħataw għajnuna biex isibu applikazzjonijiet industrijali għall-iskoperti tagħhom.
Ir-riċerka konġunta fuq livell tal-UE hija maħsuba biex tikkumplimenta l-programmi
nazzjonali ta’ riċerka. Hija tiffoka fuq proġetti li jġibu flimkien numru ta’ laboratorji
f’diversi pajjiżi tal-UE. Tappoġġja wkoll riċerka fundamentali f’oqsma bħall-fużjoni
termonukleari kkontrollatata — sors ta’ enerġija li potenzjalment ma jinħeliex għasseklu
21. Barra minn hekk, tinkoraġġixxi r-riċerka u l-iżvilupp teknoloġiku f’industriji
ewlenin bħall-elettronika u l-kompjuters, li jaffaċċjaw kompetizzjoni iebsa minn barra
l-Ewropa.
© P. Carril/ESA
L-UE tinkoraġġixxi l-innovazzjoni u r-riċerka bħal Galileo,
is-sistema ta’ navigazzjoni globali bis-satellita tal-Ewropa.

Il-mira tal-UE hija li tonfoq 3 % tal-Prodott Domestiku Gross (PDG) tagħha fuq irriċerka.
Il-mezz ewlieni għall-finanzjament tar-riċerka tal-UE hu serje ta’ programmi
ta’ “qafas”. Is-Seba’ Programm ta’ Qafas għar-riċerka u l-iżvilupp teknoloġiku jkopri
l-perjodu ta’ bejn l-2007 u l-2013. Ħafna mill-baġit li jaqbeż il-€ 50 biljun qed jintefaq
fuq riċerka f’oqsma bħas-saħħa, l-ikel u l-agrikoltura, it-teknoloġiji tal-informazzjoni
u tal-komunikazzjoni, in-nanoxjenzi, l-enerġija, l-ambjent, it-trasport, is-sigurtà u
l-ispazju, u x-xjenzi soċjoekonomiċi. Programmi oħra jippromwovu kooperazzjoni
internazzjonali fir-rigward ta’ proġetti ta’ riċerka li huma tassew innovattivi u jipprovdu
appoġġ għar-riċerkaturi u l-iżvilupp tal-karriera tagħhom.
(ċ) L-enerġija
Il-fjuwils fossili — iż-żejt, il-gass naturali u l-faħam — jipprovdu 80 % talenerġija
kkunsmata fl-UE. Proporzjon kbir u li qed jikber minn dawn il-fjuwils fossili
qed jiġu importati minn barra l-UE. Bħalissa, 50 % tal-gass u taż-żejt jiġi importat,
u din id-dipendenza tista’ tikber għal 70 % sal-2030. B’hekk, l-UE se ssir aktar
vulnerabbli għal qtugħ fil-provvisti jew għal żidiet fil-prezzijiet ikkawżati minn
kriżijiet internazzjonali. Raġuni oħra għaliex għandha tnaqqas il-konsum tagħha
tal-fjuwils fossili hija biex jitwaqqaf il-proċess tat-tisħin globali.
Fil-ġejjieni se jkollhom jittieħdu diversi passi bħall-iffrankar tal-enerġija bl-użu
aktar intelliġenti tagħha, l-iżvilupp ta’ sorsi alternattivi ta’ enerġija (partikolarment
sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fl-Ewropa), u aktar kooperazzjoni internazzjonali.
Ir-riċerka u l-iżvilupp fl-enerġija fl-Ewropa jiffokaw fuq l-enerġija mix-xemx,
mir-riħ, mill-bijomassa u dik nukleari. Hemm ukoll proġetti bi prova biex jiġu
żviluppati l-qbid u l-ħażna tas-CO 2 u biex il-vetturi li jaħdmu bl-idroġenu jsiru
kummerċjalment vijabbli. L-UE investiet ukoll € 1.6 biljun fil-proġett “sema nadifa”
għall-iżvilupp ta’ inġenji tal-ajru b’inqas emissjonijiet ta’ dannu.
II. IL-POLITIKI TA’ SOLIDARJETÀ
Biex ikun żgurat li s-suq uniku (ara l-Kapitolu 6) jiffunzjona sew, l-iżbilanċi f’dak issuq
jeħtieġ li jissewwew. Dan huwa l-għan tal-“politiki ta’ solidarjetà” tal-UE, li huma
mfassla biex jgħinu lil reġjuni sottożviluppati u setturi tal-ekonomija li mhux sejrin
tajjeb. L-UE hemm bżonn ukoll li tagħti sehemha biex tgħin fir-ristrutturazzjoni ta’
industriji li ħadu daqqa ta’ ħarta mill-kompetizzjoni internazzjonali li qed tiżdied
b’mod mgħaġġel.
(a) L-għajnuna reġjonali
Skont il-politika reġjonali tal-UE, il-fondi tal-Unjoni Ewropej jintużaw sabiex
tingħata spinta lill-iżvilupp f’reġjuni li baqgħu lura, għar-riġenerazzjoni ta’ reġjuni
industrijali li sejrin lura, bħala għajnuna liż-żgħażagħ u lil dawk li ilhom ħafna
qiegħda ħalli jsibu x-xogħol, sabiex tkun immodernizzata l-biedja, u biex tingħata
għajnuna lil żoni rurali inqas vantaġġjati.
31

32
Il-fondi mwarrba għall-għajnuna reġjonali għal bejn l-2007 u l-2013 huma mmirati
lejn tliet għanijiet.
Il-konverġenza. L-għan huwa li tingħata għajnuna lill-pajjiżi u lir-reġjuni
l-inqas żviluppati sabiex ilaħħqu aktar malajr mal-medja tal-UE billi
jtejbu l-kundizzjonijiet għat-tkabbir u għall-impjieg. Dan isir permezz ta’
investiment fil-kapital fiżiku u dak uman, fl-innovazzjoni, fis-soċjetà tal-għerf,
fl-adattament għall-bidla, fl-ambjent u fl-effiċjenza amministrattiva.
Il-kompetittività reġjonali u l-impjieg. L-għan huwa li jiżdiedu
l-kompetittività, il-livelli tal-impjieg u l-attrazzjoni tar-reġjuni barra dawk
l-inqas żviluppati. Il-mod kif dan jista’ jseħħ huwa billi jiġu antiċipati l-bidliet
ekonomiċi u soċjali u jiġu promossi l-innovazzjoni, l-intraprenditorija, ilħarsien
ambjentali, l-aċċessibbiltà, l-adattabbiltà u l-iżvilupp ta’ swieq taxxogħol
inklużivi.
Il-kooperazzjoni territorjali Ewropea. Hawnhekk l-għan huwa li tiżdied
il-kooperazzjoni transkonfinali, transnazzjonali u interreġjonali, filwaqt li
l-awtoritajiet tal-viċinat jingħataw għajnuna biex isibu soluzzjonijiet konġunti
għall-problemi komuni fis-setturi bħall-iżvilupp urban, rurali u tal-kosta.
Pereżempju, il-pajjiżi u l-awtoritajiet reġjonali tul ix-xmara Danubju u malbaħar
Baltiku għandhom strateġiji komuni għall-iżvilupp sostenibbli f’dawk
ir-reġjuni.
Dawn l-għanijiet huma ffinanzjati permezz ta’ fondi speċifiċi tal-UE, magħrufa
bħala l-“Fondi Strutturali”, li jiżdiedu mal-investimenti mis-settur privat u millgvernijiet
nazzjonali u reġjonali jew jistimulawhom.
Il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR) jintuża biex jiffinanzja
proġetti ta’ żvilupp reġjonali u biex jagħti spinta lill-ekonomija f’reġjuni li
għadhom lura. Dan jinkludi l-iżvilupp mill-ġdid ta’ żoni industrijali li qed
jesperjenzaw it-tnaqqis.
Il-Fond Soċjali Ewropew (FSE) jintuża biex jiffinanzja t-taħriġ vokazzjonali u
biex jgħin lin-nies isibu xogħol.
Minbarra l-Fondi Strutturali, hemm Fond ta’ Koeżjoni, li jintuża biex ikunu ffinanzjati
proġetti tal-infrastruttura tat-trasport u proġetti ambjentali fil-pajjiżi tal-UE fejn il-
PDG minn ras għal ras huwa aktar baxx minn 90 % tal-medja tal-UE.

(b) Il-politika agrikola komuni (PAK) u l-politika komuni tas-sajd (PKS)
L-għanijiet tal-PKS, kif inhuma stabbiliti fit-Trattat oriġinali ta’ Ruma tal-1957,
kienu li jiġi żgurat livell ta’ għajxien xieraq għall-bdiewa, li jiġu stabbilizzati s-swieq,
li l-provvisti jaslu għand il-konsumatur bi prezzijiet raġonevoli u li l-infrastruttura
tal-biedja tiġi mmodernizzata. Ħafna minn dawn l-għanijiet intlaħqu. Barra minn
hekk, illum il-konsumaturi jgawdu minn provvisti sikuri u prezzijiet stabbli talprodotti
agrikoli, imħarsa mill-varjazzjonijiet fis-suq dinji. Il-politika hija ffinanzjata
mill-Fond Agrikolu Ewropew ta’ Garanzija (FAEG), u l-Fond Agrikolu Ewropew għall-
Iżvilupp Rurali (FAEŻR).
Madankollu, il-PAK sfat vittma tas-suċċess tagħha stess. Il-produzzjoni kibret b’rata
ferm aktar mgħaġġla mill-konsum, u tqiegħed piż kbir fuq il-baġit tal-UE. Sabiex
tinstab soluzzjoni għal din il-problema, il-politika agrikola kellha tiġi ddefinita millġdid.
Din ir-riforma qed tibda tagħti r-riżultati: il-produzzjoni trażżnet.
L-agrikoltura għandha tipprovdi ikel sikur ta’ kwalità għolja.
Ir-rwol il-ġdid tal-komunità tal-biedja hu li jkun żgurat ċertu ammont ta’ attività
ekonomika f’kull żona rurali u li titħares id-diversità tal-kampanja tal-Ewropa.
Din id-diversità u r-rikonoxximent ta’ “mod ta’ għajxien rurali” — in-nies jgħixu
f’armonija mar-raba’ — huma parti importanti mill-identità tal-Ewropa. Barra
minn hekk, l-agrikoltura Ewropea għandha rwol importanti fil-ġlieda kontra l-bidla
fil-klima, fil-ħarsien tal-annimali selvaġġi u fil-forniment tal-ikel madwar id-dinja.
Il-Kummissjoni Ewropea tirrappreżenta lill-UE f’negozjati internazzjonali fl-
Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO). L-UE tixtieq li d-WTO tagħmel enfasi
ikbar fuq il-kwalità tal-ikel, il-prinċipju ta’ prekawzjoni (aħjar uff inkella aħħ) u
l-benessri tal-annimali.
© C. Thiriet/Phone/Reporters
33

34
Il-Kummissjoni Ewropea trid li mill-2013 ’il quddiem, il-prijorità tal-PAK tkun
li tagħmel l-agrikoltura Ewropea waħda sostenibbli, filwaqt li tagħti biżżejjed
protezzjoni lill-bdiewa mis-swieq instabbli, tippreserva l-bijodiversità u tipproteġi
l-prodotti lokali u reġjonali li jitqiesu bħala speċjalitajiet.
L-Unjoni Ewropea bdiet ukoll riforma fil-politika tas-sajd tagħha. L-għan prinċipali,
hawnhekk, huwa li jiġu ppreservati l-istokkijiet tal-ħut (bħal pereżempju t-tonn
(bluefin tuna) li jinsab f’periklu ta’ estinzjoni) u li jitnaqqas is-sajd żejjed mill-flotot
tas-sajd, filwaqt li tingħata għajnuna finanzjarja lin-nies li jħallu l-industrija tassajd.
(ċ) Id-dimensjoni soċjali
L-għan tal-politika soċjali tal-UE huwa li tikkoreġġi l-inugwaljanzi l-aktar evidenti
fis-soċjetà Ewropea. Il-Fond Soċjali Ewropew (FSE) kien stabbilit fl-1961 biex
jippromwovi l-ħolqien tal-impjiegi u jgħin lill-ħaddiema jiċċaqilqu minn tip ta’
xogħol għal ieħor u/jew minn żona ġeografika għal oħra.
L-għajnuna finanzjarja mhix l-uniku mod li bih l-UE tfittex li ttejjeb il-kundizzjonijiet
soċjali fl-Ewropa. L-għajnuna waħidha qatt ma tista’ ssolvi l-problemi kollha
kkawżati mir-reċessjoni ekonomika jew mis-sottożvilupp reġjonali. Fuq kollox,
l-effetti dinamiċi tat-tkabbir iridu jinkoraġġixxu l-progress soċjali. Dan jimxi id f’id
ma’ leġiżlazzjoni li tiggarantixxi sett solidu ta’ drittijiet minimi. Uħud minn dawn
id-drittijiet huma inklużi fit-Trattati, pereżempju, id-dritt tan-nisa u tal-irġiel
għal paga ndaqs meta jagħmlu l-istess xogħol. Oħrajn huma stabbiliti f’direttivi
li jikkonċernaw il-ħarsien tal-ħaddiema (is-saħħa u s-sigurtà fuq ix-xogħol) u
l-istandards essenzjali tas-sigurtà.
Il-Karta tad-Drittijiet Soċjali Bażiċi, li saret parti essenzjali mit-Trattat fl-1997,
tistabbilixxi d-drittijiet kollha li l-ħaddiema tal-UE għandu jkollhom: il-moviment
ħieles; il-paga ġusta; kundizzjonijiet tax-xogħol imtejba; ħarsien soċjali; iddritt
li jiffurmaw assoċjazzjonijiet u li jkollhom ftehim kollettiv; id-dritt għal
taħriġ vokazzjonali; trattament ugwali tan-nisa u tal-irġiel; l-informazzjoni, ilkonsultazzjoni
u l-parteċipazzjoni tal-ħaddiema; il-ħarsien tas-saħħa u s-sigurtà
fil-post tax-xogħol; il-ħarsien tat-tfal, tal-anzjani u tal-persuni b’diżabbiltà.

III. INĦALLSU GĦALL-EWROPA: IL-BAĠIT TAL-UE
Biex tiffinanzja l-politiki tagħha, l-Unjoni Ewropea għandha baġit annwali li,
fl-2010, kien jammonta għal aktar minn € 140 biljun. Dan il-baġit jiġi ffinanzjat
b’dawk li jissejħu ir-”riżorsi tal-UE stess“, li ma jistgħux jaqbżu ammont li huwa
ekwivalenti għal 1.23 % tad-dħul nazzjonali gross totali tal-Istati Membri kollha.
Dawn ir-riżorsi ġejjin prinċipalment minn:
dazji doganali fuq prodotti li jiġu importati fl-UE, inklużi l-levies fuq l-irziezet;
perċentwali tat-taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) imposta fuq l-oġġetti u
s-servizzi fl-UE kollha;
kontribuzzjonijiet mill-Istati Membri, li jirriflettu kemm hu sinjur kull pajjiż.
Kull baġit annwali huwa parti minn ċiklu baġitarju ta’ seba’ snin magħruf bħala
l-”perspettiva finanzjarja“. Il-perspettivi finanzjarji jitfasslu mill-Kummissjoni
Ewropea u jeħtieġu l-approvazzjoni unanima mill-Istati Membri u negozjati u
ftehim mal-Parlament Ewropew. Il-perspettiva finanzjarja li jmiss se tkun bejn
l-2013 u l-2020.
Il-baġit tal-2010 jista’ jipprovdi rendikont fir-rigward tan-nefqa:
il-kompetittività u l-koeżjoni: € 64 biljun, inklużi l-Fondi Strutturali, il-Fond ta’
Koeżjoni, il-programmi ta’ riċerka u t-trasport trans-Ewropew, u n-netwerks
tal-enerġija;
l-immaniġġjar tar-riżorsi naturali: € 60 biljun, prinċipalment għall-biedja u
l-iżvilupp rurali;
”ċittadinanza, libertà, sigurtà u ġustizzja“ (ara l-Kapitolu 10): € 1.6 biljun;
l-UE bħala msieħba globali (għajnuna, kummerċ, eċċ.): € 8 biljun;
spejjeż amministrattivi: € 8 biljun.
35

36
MIN JAGĦMEL XIEX? KIF INHUMA MAQSUMIN
IR-RESPONSABBILTAJIET BEJN L-UE U L-ISTATI
MEMBRI TAGĦHA
L-Unjoni Ewropea
waħidha hija
responsabbli għal:
L-Unjoni Ewropea
u l-Istati Membri
tagħha jaqsmu
r-responsabbiltà
għal:
Oqsma li għalihom
jibqgħu responsabbli
l-Istati Membri u
li fihom l-UE jista’
jkollha rwol ta’
appoġġ jew ta’
koordinazzjoni:
l-unjoni doganali
ir-regoli li jirregolaw il-kompetizzjoni fis-suq uniku
il-politika monetarja għall-pajjiżi li jużaw l-ewro
il-konservazzjoni tar-riżorsi bijoloġiċi tal-baħar filqafas
tal-politika komuni tas-sajd
il-politika kummerċjali komuni
il-konklużjoni ta’ ftehim internazzjonali meta dan
ikun stipulat fil-leġiżlazzjoni tal-UE
is-suq uniku
xi aspetti tal-politika soċjali kif inhu definit fit-Trattat
ta’ Lisbona
il-koeżjoni ekonomika u soċjali
l-agrikoltura u s-sajd, barra l-konservazzjoni tarriżorsi
bijoloġiċi tal-baħar
l-ambjent
il-protezzjoni tal-konsumatur
it-trasport
in-netwerks trans-Ewropej
l-enerġija
il-ħolqien ta’ żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja
xi aspetti ta’ sfidi komuni fir-rigward tas-sigurtà
relatati mas-saħħa pubblika kif inhu definit fit-Trattat
ta’ Lisbona
ir-riċerka, l-iżvilupp teknoloġiku u l-ispazju
il-kooperazzjoni għall-iżvilupp u l-għajnuna
umanitarja
il-protezzjoni u t-titjib tas-saħħa tal-bniedem
l-industrija
il-kultura
it-turiżmu
l-edukazzjoni, it-taħriġ vokazzjonali, iż-żgħażagħ u
l-isport
il-protezzjoni ċivili
il-kooperazzjoni amministrattiva

Is-suq uniku
38
Is-suq uniku huwa wieħed mill-akbar kisbiet tal-Unjoni
Ewropea. Ir-restrizzjonijiet bejn l-Istati Membri fuq
il-kummerċ u fuq il-kompetizzjoni ħielsa gradwalment
tneħħew, bir-riżultat li l-livelli tal-għajxien bdew
jiżdiedu.
Is-suq uniku għadu ma sarx ekonomija unika: uħud
mis-setturi (partikolarment is-servizzi ta’ interess
ġenerali) għadhom suġġetti għal-liġijiet nazzjonali. Illibertà
li wieħed jipprovdi s-servizzi hija ta’ benefiċċju,
billi tistimula l-attività ekonomika.
Il-kriżi finanzjarja ta’ bejn l-2008 u l-2009 wasslet
lill-UE biex tagħmel il-leġiżlazzjoni finanzjarja tagħha
iktar stretta.
Tul is-snin l-UE introduċiet għadd ta’ politiki (dwar
it-trasport, il-kompetizzjoni, eċċ.) biex tgħin tiżgura li
għadd kbir kemm jista’ jkun ta’ negozji u konsumaturi
jibbenefikaw mill-ftuħ tas-suq uniku.

I. IL-KISBA TAL-GĦAN TAL-1993
(a) Il-limiti tas-suq komuni
It-Trattat tal-1957 li jistabbilixxi l-Komunità Ekonomika Ewropea (KEE) għamilha
possibbli li jitneħħew l-ostakli doganali bejn il-pajjiżi membri u li tiġi stabbilita
tariffa doganali komuni għall-prodotti mill-pajjiżi mhux tal-KEE. Dan l-għan
intlaħaq fl-1 ta’ Lulju 1968.
Madankollu, id-dazji doganali huma biss aspett wieħed tal-protezzjoniżmu. Fissnin
70 tas-seklu l-ieħor, ostakli kummerċjali oħra fixklu l-kisba kompluta tassuq
komuni. Normi tekniċi, standards sanitarji u tas-sigurtà, kontrolli tal-kambju
u regolamenti nazzjonali dwar id-dritt li jiġu prattikati ċerti professjonijiet ilkoll
kienu jillimitaw il-moviment liberu tal-persuni, tal-oġġetti u tal-kapital.
(b) L-għan tal-1993
F’Ġunju 1985, il-Kummissjoni, dak iż-żmien taħt il-President tagħha, Jacques
Delors, ippubblikat White Paper bi pjanijiet biex fi żmien seba’ snin tabolixxi
l-ostakli kollha fiżiċi, tekniċi u relatati mat-taxxi, għall-moviment ħieles fi ħdan il-
KEE. L-għan kien l-istimulazzjoni tat-tkabbir tal-attività kummerċjali u industrijali
fi ħdan is-“suq uniku” — żona ekonomika kbira u unifikata li tikkompeti mal-Istati
Uniti.
Negozjati bejn il-gvernijiet tal-Istati Membri wasslu għal trattat ġdid — l-Att
Uniku Ewropew li daħal fis-seħħ f’Lulju 1987. Id-dispożizzjonijiet tiegħu jinkludu:
l-estensjoni tas-setgħat tal-KEE f’ċerti oqsma politiċi (pereżempju, il-politika
soċjali, ir-riċerka u l-ambjent);
it-twaqqif tas-suq uniku sal-aħħar tal-1992;
l-użu iktar frekwenti tal-votazzjoni b’maġġoranza fil-Kunsill tal-Ministri, biex
ikun iktar faċli li jittieħdu deċiżjonijiet dwar is-suq uniku.
II. IL-PROGRESS FIR-RIGWARD
TAL-BINI TAS-SUQ UNIKU
(a) L-ostakli fiżiċi
Il-kontrolli kollha fil-fruntieri fuq l-oġġetti fl-UE tneħħew, flimkien mal-kontrolli
doganali fuq il-persuni, iżda l-pulizija għandhom iwettqu kontrolli għal għarrieda
bħala parti mill-ġlieda kontra l-kriminalità u d-drogi.
F’Ġunju 1985, ħamsa mill-10 Stati Membri ffirmaw il-Ftehim ta’ Schengen li bih
il-forzi tal-pulizija nazzjonali tagħhom qablu li jaħdmu flimkien, u ġiet stabbilita
politika komuni dwar l-ażil u l-viżi. Dan għamilha possibbli li l-kontrolli fuq il-persuni
fil-fruntieri jitneħħew għalkollox fost il-pajjiżi tax-Schengen (ara l-Kapitolu 10).
Illum, iż-żona Schengen hija magħmula minn 25 pajjiż Ewropew, inklużi tlieta
(l-Islanda, in-Norveġja u l-Isvizzera) li mhumiex membri tal-Unjoni Ewropea.
39

40
(b) L-ostakli tekniċi
Il-pajjiżi tal-UE qablu li jirrikonoxxu r-regoli ta’ xulxin fir-rigward tal-bejgħ ta’ ħafna
mill-prodotti. Wara d-deċiżjoni famuża tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja fil-każ
Cassis de Dijon fl-1979, kull prodott immanifatturat legalment u li jinbiegħ fi Stat
Membru wieħed għandu jitħalla jitqiegħed fis-suq fl-Istati Membri l-oħra kollha.
Fir-rigward tas-servizzi, il-pajjiżi tal-UE jirrikonoxxu b’mod reċiproku jew
jikkoordinaw ir-regoli nazzjonali tagħhom filwaqt li jħallu lin-nies jipprattikaw
professjonijiet f’oqsma bħal-liġi, il-mediċina, it-turiżmu, is-settur bankarju jew
l-assigurazzjoni. Madankollu, il-libertà tal-moviment għall-persuni għadha
’l bogħod minn realizzazzjoni sħiħa. Minkejja d-direttiva tal-2005 dwar irrikonoxximent
tal-kwalifiki professjonali, għad hemm ostakli li jwaqqfu lin-nies
milli jiċċaqilqu f’pajjiż ieħor tal-UE jew milli jagħmlu ċertu tip ta’ xogħol hemm.
Madankollu, persuni kwalifikati (sew jekk avukati jew tobba, u sew jekk bennejja
jew plamers) dejjem qed ikunu iktar liberi li jipprattikaw il-professjoni tagħhom fi
kwalunkwe pajjiż fl-Unjoni Ewropea.
Il-Kummissjoni Ewropea ħadet azzjoni biex tittejjeb il-mobbiltà tal-ħaddiema, u
b’mod partikolari biex jiġi żgurat li d-diplomi edukattivi u l-kwalifiki għall-impjiegi
miksuba f’pajjiż wieħed tal-UE jkunu rikonoxxuti fl-oħra kollha.
(ċ) L-ostakli fiskali
L-ostakli fiskali tnaqqsu parzjalment permezz tal-allinjament tar-rati tal-VAT
nazzjonali, li għandu jkun hemm qbil dwarhom mill-Istati Membri kollha tal-UE.
Barra minn hekk, f’Lulju 2005, daħal fis-seħħ ftehim bejn l-Istati Membri tal-UE u xi
pajjiżi oħra (inkluża l-Isvizzera) dwar it-taxxa fuq id-dħul mill-investimenti.
(d) Il-kuntratti pubbliċi
Irrispettivament minn min jagħti l-kuntratti, il-kuntratti pubbliċi fi kwalunkwe
pajjiż tal-UE huma miftuħa għal offerenti minn kwalunkwe parti tal-UE. Dan kollu
bis-saħħa tad-direttivi tal-UE li jkopru s-servizzi, il-provvisti u x-xogħol f’ħafna
setturi inklużi dak tal-ilma, tal-enerġija u tat-telekomunikazzjoni.
© Rolf Bruderer/Corbis
Bil-ftuħ tas-suq tat-telekomunikazzjonijiet għall-kompetizzjoni,
l-UE kisbet tnaqqis radikali fl-ispejjeż.

Mis-suq uniku jibbenefikaw il-konsumaturi kollha. Pereżempju, il-ftuħ tas-swieq
nazzjonali għas-servizzi waqqa’ l-prezz tat-telefonati nazzjonali għal frazzjoni ta’
dak li kienu 10 snin ilu. Megħjun mit-teknoloġija l-ġdida, kulma jmur l-Internet
qiegħed jintuża dejjem aktar għat-telefonati. Il-pressjoni mill-kompetizzjoni
naqqset ukoll b’mod sinifikanti l-prezzijiet tal-vjaġġi bl-ajru fl-Ewropa.
III. X’QED ISIR BĦALISSA
(a) Is-servizzi finanzjarji
Fl-2008, wara l-kriżi tal-ipoteki sub-prime fl-Istati Uniti, kriżi finanzjarja kbira tat daqqa
ta’ ħarta lis-sistemi tal-banek u lill-ekonomiji dinjin u tefgħet lill-Unjoni Ewropea
f’reċessjoni fl-2009. Bl-inizjattiva tal-UE, il-G-20 iltaqa’ f’Londra fit-2 ta’ April 2009.
Il-membri tiegħu ħadu l-impenn li jirriformaw is-sistema finanzjarja biex jagħmluha
iktar trasparenti u kontabbli. Awtoritajiet superviżorji madwar l-Ewropa se jingħataw
ir-responsabbiltà li jissorveljaw il-hedge funds, jipprovdu iktar protezzjoni għaddepożiti
fil-banek, jillimitaw il-profitti tal-kummerċjanti, u jieħdu passi iktar effettivi
lejn il-prevenzjoni u l-kontroll tal-kriżijiet.
(b) Il-piraterija u l-falsifikazzjoni
Il-prodotti tal-UE jeħtieġu protezzjoni mill-piraterija u l-falsifikazzjoni. Il-
Kummissjoni Ewropea tikkalkula li dawn ir-reati jiswew lill-UE eluf ta’ impjiegi kull
sena. Huwa għalhekk li l-Kummissjoni u l-gvernijiet nazzjonali qed jaħdmu biex
jestendu l-ħarsien tad-drittijiet tal-awtur u tal-privattivi.
IV. IL-POLITIKI LI HUMA L-PEDAMENT
TAS-SUQ UNIKU
(a) It-trasport
L-attivitajiet tal-UE ffukaw prinċipalment fuq l-iżgurar tal-libertà li wieħed
jipprovdi servizzi fit-trasport bit-toroq. B’mod partikolari, dan ifisser li l-kumpaniji
tat-trasport jingħataw aċċess ħieles għas-suq internazzjonali tat-trasport u li
d-ditti tat-trasport minn kwalunkwe pajjiż tal-UE jitħallew joperaw fil-pajjiżi l-oħra
kollha tal-UE. L-UE qed taħdem ukoll biex tiżgura li jkun hemm kompetizzjoni ġusta
fit-trasport bit-triq, pereżempju, permezz tal-armonizzazzjoni tar-regoli dwar ilkwalifiki
tal-ħaddiema u l-aċċess għas-suq, il-libertà li wieħed jiftaħ negozju u li
jipprovdi s-servizzi, il-ħinijiet tas-sewqan u s-sigurtà fit-toroq.
It-trasport bl-ajru fl-Ewropa fil-imgħoddi kien iddominat minn kumpaniji tal-ajru
rreġistrati f’pajjiż partikolari u minn ajruporti tal-istat. Bis-suq uniku dan kollu
nbidel. Il-linji tal-ajru tal-UE issa jistgħu joperaw servizzi tal-ajru fi kwalunkwe rotta
fl-UE u jistabbilixxu rati fi kwalunkwe livell li jagħżlu huma. Konsegwentement,
fetħu ħafna rotot ġodda u l-prezzijiet waqgħu drammatikament. Il-passiġġieri, illinji
tal-ajru u l-impjegati kollha bbenefikaw.
41

42
Regoli ġodda tal-UE dwar it-tmexxija ekonomika u finanzjarja
għenu biex is-settur bankarju jagħmel profitti u jissoda.
Bl-istess mod, il-passiġġieri qed jibbenefikaw mill-kompetizzjoni li qed tiżdied bejn
il-kumpaniji ferrovjarji. Mill-2010, pereżempju, stazzjonijiet fuq linji ta’ veloċità
għolja fi Franza u l-Italja bdew jiġu moqdija kemm minn ferroviji Franċiżi u kemm
dawk Taljani.
Il-ġarr tal-merkanzija bil-baħar — kemm jekk isir minn kumpaniji Ewropej jew
minn bastimenti li jtarju l-bandiera ta’ pajjiżi mhux tal-UE — huwa suġġett għarregoli
tal-kompetizzjoni tal-UE. Dawn ir-regoli huma maħsuba biex jiġġieldu
l-prattiki inġusti tal-ipprezzar (il-bnadar ta’ konvenjenza) u anki biex jindirizzaw
id-diffikultajiet serji li qed tiffaċċja l-industrija tat-tarzna fl-Ewropa.
L-Unjoni Ewropea ilha mill-bidu tas-seklu 21 tiffinanzja proġetti teknoloġiċi
ambizzjużi ġodda bħas-sistema ta’ navigazzjoni bis-satellita Galileo, is-sistema
Ewropea ta’ kontroll tat-traffiku ferrovjarju u SESAR — programm għallimmodernizzar
tas-sistemi ta’ navigazzjoni bl-ajru. Ir-regoli ta’ sigurtà għat-traffiku
fit-toroq (fir-rigward ta’ affarijiet bħall-manutenzjoni tal-vettura, it-trasport ta’
oġġetti perikolużi u s-sigurtà fit-toroq) saru ħafna iktar stretti. Id-drittijiet talpassiġġieri
wkoll huma protetti ħafna aħjar bis-saħħa tal-Karta dwar id-Drittijiet
tal-Passiġġieri bl-Ajru u l-leġiżlazzjoni Ewropea reċenti dwar id-drittijiet talpassiġġieri.
Lista ta’ linji tal-ajru li mhumiex sikuri u li huma projbiti fl-UE ġiet
ppubblikata għall-ewwel darba fl-2005.
© Image Broker/Belga

(b) Il-kompetizzjoni
Il-politika tal-kompetizzjoni tal-UE hija essenzjali biex tiżgura li, fis-suq uniku
Ewropew, il-kompetizzjoni ma tkunx biss ħielsa iżda anki ġusta. Il-Kummissjoni
Ewropea timplimenta din il-politika u, flimkien mal-Qorti tal-Ġustizzja, tiżgura li
din tiġi rrispettata.
L-għan ta’ din il-politika huwa l-prevenzjoni ta’ kwalunkwe kartell fin-negozju,
kwalunkwe għajnuna mill-awtoritajiet pubbliċi jew kwalunkwe monopolju mhux
ġust, li jistgħu jgħawġu l-kompetizzjoni ħielsa fis-suq uniku.
Kwalunkwe ftehim li jaqa’ taħt ir-regoli tat-Trattat irid jiġi nnotifikat lill-Kummissjoni
Ewropea mill-kumpaniji jew mill-entitajiet ikkonċernati. Il-Kummissjoni tista’
timponi multa diretta fuq kwalunkwe kumpanija li tikser ir-regoli tal-kompetizzjoni
jew li ma tagħmilx in-notifika meħtieġa — bħal fil-każ tal-Microsoft, li weħlet
multa ta’ € 900 miljun fl-2008.
Jekk Stat Membru tal-UE jagħti għajnuna illegalment, jew ma jinnotifikax li jkun se
jagħti l-għajnuna, il-Kummissjoni tista’ titlob li terġa’ titħallas lura. Il-Kummissjoni
għandha tiġi nnotifikata wkoll bi kwalunkwe amalgamazzjoni jew akkwist ta’
kumpanija li tista’ twassal biex kumpanija jkollha pożizzjoni dominanti f’suq
partikolari.
(ċ) Il-ħarsien tal-konsumaturi u tas-saħħa pubblika
Il-leġiżlazzjoni tal-UE f’dan il-qasam timmira li tagħti lill-konsumaturi kollha
l-istess ammont ta’ protezzjoni finanzjarja u tas-saħħa, irrispetttivament minn fejn
jgħixu, jivvjaġġjaw jew jixtru fl-Unjoni Ewropea. Il-ħtieġa għal protezzjoni mifruxa
madwar l-UE kienet kwistjoni taħraq lejn l-aħħar tas-snin 90 tas-seklu l-ieħor
minħabba beżgħat fir-rigward ta’ kwistjonijiet tas-sikurezza tal-ikel bħall-“marda
ta’ ġenn il-baqar” (BSE). Biex ikun hemm bażi xjentifika soda għal-leġiżlazzjoni
dwar is-sikurezza tal-ikel, fl-2002 twaqqfet l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-
Ikel (EFSA).
Il-ħarsien tal-konsumatur madwar l-Ewropa kollha huwa meħtieġ ukoll f’ħafna
oqsma oħra u huwa għalhekk li jeżistu għadd ta’ direttivi tal-UE dwar is-sikurezza
tal-kożmetiċi, tal-ġugarelli, tal-logħob tan-nar, eċċ. Fl-1993 l-Aġenzija Ewropea tal-
Mediċini (EMEA) twaqqfet biex tittratta applikazzjonijiet għal awtorizzazzjoniijiet
għall-kummerċjalizzazzjoni ta’ prodotti mediċinali. L-ebda mediċina ma tista’ tiġi
kkummerċjalizzata fl-UE mingħajr awtorizzazzjoni bħal din.
L-Unjoni Ewropea tieħu azzjoni wkoll biex tipproteġi lill-konsumaturi minn
reklamar falz u qarrieqi, minn prodotti difettużi u abbużi f’oqsma bħall-kreditu talkonsumaturi
u l-ordnijiet li jaslu bil-posta jew il-bejgħ fuq l-Internet.
43

L-ewro
44
L-ewro hija l-munita unika li tintuża minn 17 mis-
27 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea. Fl-1999, bdiet
tintuża għal tranżazzjonijiet mhux bil-flus u mbagħad
bdiet tintuża għal kull tip ta’ pagament fl-2002, meta
nħarġu l-karti u l-muniti tal-ewro.
Kull wieħed mill-Istati l-Membri l-ġodda tal-UE huwa
mistenni li jadotta l-ewro ladarba jissodisfa l-kriterji
neċessarji. Fil-futur, prattikament il-pajjiżi kollha tal-
UE għandhom jidħlu fiż-żona tal-ewro.
L-ewro tagħti vantaġġi konsiderevoli lill-konsumaturi
fl-Ewropa. Dawk li jivvjaġġjaw, jiffrankaw l-ispejjeż
u l-inkonvenjenza tal-kambju tal-muniti. Ix-xerrejja
jistgħu jqabblu l-prezzijiet b’mod dirett fil-pajjiżi
differenti. Il-prezzijiet jinżammu stabbli bis-saħħa
tal-Bank Ċentrali Ewropew, li x-xogħol tiegħu hu li
jżomm din l-istabbiltà. Barra minn hekk, l-ewro issa
saret munita ewlenija għar-riżervi flimkien maddollaru
Amerikan. Tul il-kriżi finanzjarja tal-2008,
il-munita komuni pproteġiet lill-pajjiżi li jużaw l-ewro
minn żvalutazzjoni kompetittiva u minn attakki millispekulaturi.
Id-dgħufijiet strutturali tal-ekonomiji ta’ xi wħud
mill-Istati Membri tassew jesponu lill-ewro għal
attakki spekulattivi. Biex jiġi bbilanċjat dan ir-riskju,
l-istituzzjonijiet tal-UE u s-27 Stat Membru ddeċidew,
fid-9 ta’ Mejju 2010, li jwaqqfu “mekkaniżmu ta’
stabbilizzazzjoni finanzjarja” li jqum € 750 biljun. Ilkwistjoni
prinċipali għall-futur hija kif jistgħu jintlaħqu
koordinazzjoni iktar mill-qrib u solidarjetà ekonomika
ikbar bejn l-Istati Membri, li hemm bżonn li jiżguraw
amministrazzjoni tajba tal-finanzi pubbliċi tagħhom u
li jnaqqsu d-defiċit baġitarju tagħhom.

I. KIF INĦOLQOT L-EWRO
(a) Is-sistema monetarja Ewropea (EMS)
Fl-1971, l-Istati Uniti ddeċidew li jabolixxu l-konnessjoni fissa bejn id-dollaru u
l-prezz uffiċjali tad-deheb, li kienet żgurat stabbiltà monetarja dinjija wara t-Tieni
Gwerra Dinjija. Dan ġab fi tmiemha s-sistema ta’ rati tal-kambju fissi. Il-gvernaturi
tal-banek ċentrali tal-pajjiżi tal-KEE ddeċidew li jillimitaw il-flutwazzjonijiet fir-rati
tal-kambju bejn il-muniti tagħhom għal mhux iktar minn 2.25 %, u b’hekk inħolqot
is-“sistema monetarja Ewropea” (EMS) li bdiet topera f’Marzu 1979.
(b) Mill-EMS għall-EMU
Fil-Kunsill Ewropew f’Madrid f’Ġunju 1989, il-mexxejja tal-UE adottaw pjan bi
tliet stadji għal unjoni ekonomika u monetarja (EMU). Dan il-pjan sar parti mit-
Trattat ta’ Maastricht dwar l-Unjoni Ewropea li kien adottat mill-Kunsill Ewropew
f’Diċembru 1991.
II. UNJONI EKONOMIKA U MONETARJA
(a) It-tliet stadji
L-ewwel stadju, li nbeda fl-1 ta’ Lulju 1990, kien jinvolvi:
moviment ħieles għalkollox tal-kapital fl-UE (l-abolizzjoni tal-kontrolli fuq ilkambju);
żieda fil-Fondi Strutturali biex b’hekk jiżdiedu l-isforzi fir-rigward tat-tneħħija
tal-inugwaljanzi bejn ir-reġjuni Ewropej;
konverġenza ekonomika permezz ta’ sorveljanza multilaterali tal-politiki
ekonomiċi tal-Istati Membri.
It-tieni stadju nbeda fl-1 ta’ Jannar 1994. Dan kien jinvolvi:
it-twaqqif tal-Istitut Monetarju Ewropew (IME) fi Frankfurt; l-IME kien
magħmul mill-gvernaturi tal-banek ċentrali tal-pajjiżi tal-UE;
li l-banek ċentrali nazzjonali jsiru (jew jinżammu) indipendenti mill-kontroll
tal-gvern;
l-introduzzjoni ta’ regoli biex jitrażżnu d-defiċits tal-baġits nazzjonali.
45

46
It-tielet stadju kien il-proċess tat-twelid tal-ewro. Mill-1 ta’ Jannar 1999 sal-
1 ta’ Jannar 2002, l-ewro ġiet introdotta gradwalment bħala l-munita komuni talpajjiżi
tal-UE li pparteċipaw (l-Awstrija, il-Belġju, il-Finlandja, Franza, il-Ġermanja,
il-Greċja, l-Irlanda, l-Italja, il-Lussemburgu, il-Pajjiżi l-Baxxi, il-Portugall u Spanja).
Il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) ħa x-xogħol tal-IME u sar responsabbli mill-politika
monetarja, li sa issa kienet ġiet definita u implimentata fil-munita l-ġdida.
Tliet pajjiżi (id-Danimarka, l-Isvezja u r-Renju Unit) iddeċidew, għal raġunijiet
politiċi u tekniċi, li ma jadottawx l-ewro meta tnediet. Is-Slovenja ssieħbet mażżona
fl-2007, segwita minn Ċipru u Malta fl-2008, is-Slovakkja fl-2009 u l-Estonja
fl-2011.
Iż-żona tal-ewro għalhekk tħaddan 17-il pajjiż tal-UE, u kull wieħed mill-Istati
Membri l-ġodda se jissieħeb ladarba jissodisfa l-kundizzjonijiet neċessarji.
(b) Il-kriterji ta’ konverġenza
Sabiex jissieħeb fiż-żona tal-ewro, kull pajjiż tal-UE jrid jissodisfa l-ħames kriterji ta’
konverġenza li ġejjin.
L-istabbiltà tal-prezzijiet ir-rata tal-inflazzjoni ma tistax taqbeż ir-rati
medji tal-inflazzjoni tat-tliet Stati Membri bl-aktar inflazzjoni baxxa b’aktar
minn 1.5 %.
Ir-rati ta’ interess: ir-rati ta’ interess tul perjodu twil ta’ żmien ma jistgħux
ivarjaw b’aktar minn 2 % meta mqabbla mar-rati medji ta’ interess tat-tliet
Stati Membri bl-aktar rati ta’ interess baxxi.
Id-defiċits: id-defiċits baġitarji nazzjonali jridu jkunu taħt it-3 % tal-PDG.
Id-dejn pubbliku: dan ma jistax jaqbeż is-60 % tal-PDG.
L-istabbiltà tar-rati tal-kambju: ir-rati tal-kambju ma jridux ikunu qabżu
l-marġni awtorizzat ta’ flutwazzjoni għas-sentejn ta’ qabel.
(ċ) Il-Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir
F’Ġunju 1997, il-Kunsill Ewropew ta’ Amsterdam adotta Patt ta’ Stabbiltà u Tkabbir.
Dan kien impenn permanenti għall-istabbiltà baġitarja, u għamilha possibbli li
jkunu imposti penali fi kwalunkwe pajjiż fiż-żona tal-ewro li d-defiċit baġitarju
tiegħu kien jaqbeż it-3 % tal-PDG. Aktar tard, il-Patt tqies li kien strett wisq u
f’Marzu 2005, saritlu riforma.
(d) Il-Grupp tal-Ewro
Il-Grupp tal-Ewro huwa magħmul mill-ministri tal-finanzi mill-pajjiżi membri tażżona
tal-ewro. Huma jiltaqgħu biex jikkoordinaw il-politiki ekonomiċi tagħhom u
biex jimmonitorjaw il-politiki baġitarji u finanzjarji tal-pajjiżi tagħhom. Il-Grupp
tal-Ewro jirrappreżenta wkoll l-interessi tal-ewro f’fora internazzjonali.

Talinn, il-kapitali tal-Estonja, fejn l-ewro ħa post il-“kroon” f’Jannar 2011.
It-Trattat ta’ Lisbona ta lill-Grupp tal-Ewro l-istatus formali tiegħu. F’Jannar 2010, il-Prim
Ministru tal-Lussemburgu, Jean-Claude Juncker, reġa’ ġie elett President tal-Grupp tal-
Ewro għal perjodu ta’ sentejn u nofs.
(e) Konverġenza makroekonomika sa mill-2007:
l-effetti tal-kriżi finanzjarja
Il-kriżi finanzjarja tal-2008 żiedet konsiderevolment id-dejn pubbliku f’ħafna millpajjiżi
tal-UE. Madankollu, l-ewro pproteġiet lill-ekonomiji l-iktar vulnerabbli mirriskju
ta’ żvalutazzjoni hekk kif affaċċjaw il-kriżi u l-attakki mill-ispekulaturi.
Uħud mill-pajjiżi li kellhom ħafna djun u defiċits baġitarji li kienu qed jaggravaw,
b’mod partikolari, sfaw fil-mira ta’ attakki bħal dawn bejn l-2009 u l-2010. Huwa
għalhekk li, fuq proposta tal-Kummissjoni Ewropea, l-Istati Membri tal-UE ddeċidew
fl-2010 li jistabbilixxu mekkaniżmu temporanju, biex jgħin lill-pajjiżi taż-żona talewro
jippreżervaw l-istabbiltà finanzjarja. Dan il-mekkaniżmu għandu fondi li jlaħħqu
sa € 750 biljun. Fl-istess waqt, l-Istati Membri tal-UE u l-istituzzjonijiet implimentaw
dispożizzjonijiet tat-Trattat ta’ Lisbona maħsuba biex isaħħu t-tmexxija ekonomika
tal-UE. Dawn jinkludu diskussjonijiet minn qabel dwar il-pjanijiet baġitarji nazzjonali;
monitoraġġ tal-ekonomiji nazzjonali u regoli iktar stretti dwar il-kompetittività kif
ukoll l-applikazzjoni ta’ sanzjonijiet jekk il-pajjiżi ma josservawx l-istrateġiji li jkun sar
qbil dwarhom. Fl-2011, din il-kooperazzjoni kompliet tissaħħaħ bl-inkorporazzjoni
tagħha fil-“Patt Euro Plus” u bit-twaqqif ta’ “Mekkaniżmu Ewropew ta’ Stabbiltà”
permanenti permezz ta’ bidla fit-trattati. Dan il-mekkaniżmu permanenti huwa
mistenni li jidħol fis-seħħ fl-2013 wara ratifikazzjoni mill-Istati Membri kollha.
Għalhekk, fir-rigward tal-bidla finanzjarja u ekonomika globali, L-Unjoni Ewropea qed
ikollha tieħu azzjoni iktar ħarxa biex tiżgura li l-Istati Membri jamministraw il-baġits
tagħhom b’mod responsabbli u jappoġġjaw lil xulxin finanzjarjament. Dan huwa l-uniku
mod kif jiġi żgurat li l-ewro tibqa’ kredibbli bħala munita unika u li l-Istati Membri jkunu
jistgħu, flimkien, jaffaċċjaw l-isfidi ekonomiċi tal-globalizzazzjoni. Kemm il-Kummissjoni
Ewropea u kemm il-Parlament Ewropew jenfasizzaw l-importanza ta’ koordinazzjoni talpolitiki
ekonomiċi u soċjali nazzjonali, billi — fil-medda twila taż-żmien — il-munita
komuni Ewropea mhix vijabbli mingħajr xi forma ta’ governanza ekonomika komuni.
© Jon Arnold/JAI/Corbis
47

Insejsu fuq l-għerf u l-innovazzjoni
48
L-istrateġija Ewropea 2020 timmira li:
taffaċċja l-globalizzazzjoni u l-kriżi ekonomika billi
terġa’ tagħmel lill-ekonomija Ewropea kompetittiva
(telekomunikazzjoni, servizzi, enerġija, teknoloġiji
ħodor ġodda għal żvilupp sostenibbli);
tiżgura:
• tkabbir intelliġenti: trawwim tal-għerf, talinnovazzjoni,
tal-edukazzjoni u tas-soċjetà diġitali;
• tkabbir sostenibbli: il-promozzjoni ta’ ekonomija iktar
effiċjenti fil-mod kif tuża r-riżorsi, iktar ekoloġika u
iktar kompetittiva;
• tkabbir inklużiv: it-trawwim ta’ ekonomija b’rata
għolja ta’ ħaddiema, li tipprovdi koeżjoni soċjali u
territorjali.

Fil-bidu tas-snin 90 tas-seklu l-ieħor, żewġ bidliet bdew jittrasformaw
l-ekonomiji u l-ħajja ta’ kuljum mad-dinja kollha, inkluża l-Ewropa. Waħda
kienet il-globalizzazzjoni, hekk kif l-ekonomiji kullimkien bdew isiru dejjem iktar
interdipendenti. L-oħra kienet ir-rivoluzzjoni teknoloġika, inklużi l-Internet u
t-teknoloġiji l-ġodda tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni. Iktar reċentement,
id-dinja theżżet minn kriżijiet kbar bħall-kriżi finanzjarja ta’ bejn l-2007 u l-2009 li
kkawżat tnaqqis ekonomiku kbir u żieda fil-qgħad fl-Ewropa.
I. IL-PROĊESS TA’ LISBONA
(a) L-għanijiet
Sa mill-Kunsill Ewropew ta’ Lisbona f’Marzu 2000, il-mexxejja tal-UE ddeċidew
li l-ekonomija Ewropea kellha bżonn modernizzazzjoni totali biex tkun tista’
tikkompeti mal-Istati Uniti u atturi globali emerġenti bħall-Brażil, iċ-Ċina u l-Indja.
Il-mudell soċjali Ewropew huwa bbażat fuq l-effiċjenza u s-solidarjetà inkluż floqsma
tal-kura tas-saħħa u l-pensjonijiet. Sabiex jiġi ppreservat il-mudell għandu
jiġi rivitalizzat. Il-kompetittività tal-Ewropa għandha tkun ibbażata fuq l-għerf
u l-ħiliet, u mhux fuq il-pagi baxxi. Xi industriji kienu qed jiċċaqilqu lejn partijiet
oħra tad-dinja: sabiex tissostitwixxihom, l-Ewropa kellha toħloq impjiegi f’setturi
ta’ valur għoli bħall-ekonomija elettronika (bl-użu ta’ netwerks bil-broadband ta’
kapaċità għolja) u teknoloġiji ġodda li jiffrankaw l-enerġija. Fil-qosor, l-Ewropa
kellha bżonn ekonomija iktar ekoloġika u teknoloġika.
49

50
(b) L-Istrateġija
Il-Kunsill Ewropew qabel dwar strateġija dettaljata biex tinkiseb din il-mira.
L-“istrateġija ta’ Lisbona” tinkludi azzjoni f’firxa sħiħa ta’ oqsma, bħar-riċerka
xjentifika, l-edukazzjoni, it-taħriġ vokazzjonali, l-aċċess għall-Internet u n-negozju
onlajn. Tinkludi wkoll ir-riforma tas-sistemi tas-sigurtà soċjali tal-Ewropa. Dawn
is-sistemi huma wħud mill-preġji l-kbar tal-Ewropa billi jagħtu l-possibbiltà lissoċjetajiet
tagħna li jadattaw għall-bidliet strutturali u soċjali meħtieġa mingħajr
ma jbatu wisq. Madankollu, iridu jiġu modernizzati sabiex isiru sostenibbli u sabiex
il-benefiċċji tagħhom ikunu jistgħu jitgawdew mill-ġenerazzjonijiet futuri.
Kull rebbiegħa, il-Kunsill Ewropew jiltaqa’ sabiex jeżamina l-progress flimplimentazzjoni
tal-istrateġija ta’ Lisbona.
II. ATTENZJONI AKTAR IFFOKATA FUQ
IT-TKABBIR U FUQ L-IMPJIEGI
© Massimo Brega/The Lighthouse/
Science Photo Library
Biex tlaħħaq mal-kompetizzjoni globali,
l-UE tinkoraġġixxi teknoloġija ġdida u l-innovazzjoni.
Fir-rebbiegħa tal-2010, il-Kunsill Ewropew irrikonoxxa li, 10 snin mit-tnedija
tiegħu, il-proċess ta’ Lisbona ma kienx qed jilħaq il-miri tiegħu. F’ħafna pajjiżi
tal-UE kien għad hemm livell għoli ta’ qgħad u kien hemm bżonn li l-UE tiffoka
fuq il-kisba tat-tkabbir u l-ħolqien tal-impjiegi. Biex l-ekonomiji tagħha jsiru
iktar produttivi u tiżdied il-koeżjoni soċjali, l-Ewropa jeħtiġilha li tinvesti iktar firriċerka
u l-innovazzjoni, l-edukazzjoni u t-taħriġ. Għalhekk, b’inizjattiva ta’ José
Manuel Barroso (il-President tal-Kummissjoni Ewropea), il-Kunsill Ewropew adotta
strateġija ġdida għall-10 snin li jmiss: l-istrateġija Ewropea 2020.

Wieħed mill-għanijiet ta’ “Ewropa 2020” huwa t-tqarrib
tal-edukazzjoni ogħla lejn id-dinja tan-negozju.
Bħala parti minn din l-istrateġija, is-27 Stat Membru tal-UE lkoll se:
jagħtu rwol ikbar lill-Kummissjoni Ewropea fil-ħidma biex il-proċess jimxi ’l
quddiem, partikolarment permezz tat-tixrid tal-“aqwa prattika” fl-Ewropa
(b’hekk ikun qed isir pass iktar mis-sempliċi approċċ intergovernattiv magħruf
bħala l-“metodu miftuħ ta’ koordinazzjoni”);
iħaffu l-pass fir-riforma tas-swieq finanzjarji u s-sistemi tas-sigurtà soċjali
tagħhom u fil-ftuħ tas-setturi tat-telekomunikazzjoni u l-enerġija għallkompetizzjoni;
jtejbu s-sistemi tal-edukazzjoni tagħhom, jistinkaw iktar biex jgħinu liżżgħażagħ
isibu impjieg, jibnu rabtiet iktar sodi bejn l-universitajiet u n-negozji
u jkomplu bil-programmi Erasmus, Leonardo u Erasmus Mundus;
jieħdu azzjoni iktar malajr (pereżempju, bl-armonizzazzjoni tal-arranġamenti
tat-taxxa u tas-sigurtà soċjali tagħhom) biex jistabbilixxu “suq uniku” Ewropew
għar-riċerka — li jippermetti lix-xjentisti, l-għerf u t-teknoloġija li jiċċirkolaw
b’mod ħieles madwar l-Ewropa;
iżidu n-nefqa fuq ir-riċerka u l-innovazzjoni għal 3 % tal-PDG (għan adottat
ukoll mill-Istati Uniti).
© EKA/reporters
51

Xi jfisser li tkun ċittadin Ewropew?
52
Iċ-ċittadini tal-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea jistgħu
jivvjaġġjaw, jgħixu u jaħdmu fi kwalunkwe parti tal-
UE.
L-UE tinkoraġġixxi u tiffinanzja programmi,
partikolarment fl-oqsma tal-edukazzjoni u l-kultura,
sabiex tqarreb liċ-ċittadini tal-UE lejn xulxin.
Sens ta’ appartenenza lill-Unjoni Ewropea jista’
jiżviluppa biss b’mod gradwali, hekk kif l-UE tikseb
riżultati tanġibbbli u tispjega b’mod iktar ċar x’qed
tagħmel għan-nies.
In-nies jagħrfu s-simboli tal-identità Ewropea komuni
bħall-munita unika, il-bandiera Ewropea u l-innu.
Qed tibda tfeġġ “sfera pubblika Ewropea” fost il-partiti
politiċi mifruxin mal-Ewropa kollha. Iċ-ċittadini
jivvutaw kull ħames snin għal Parlament Ewropew
ġdid li mbagħad jivvota għal Kummissjoni Ewropea
ġdida.

Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni Ewropea hija mnaqqxa fit-Trattat dwar l-UE: “Kwalunkwe
persuna li għandha ċ-ċittadinanza ta’ Stat Membru hija ċittadina tal-Unjoni.
Iċ-ċittadinanza tal-Unjoni għandha tiżdied maċ-ċittadinanza nazzjonali u ma
tissostitwixxihiex.” (l-Artikolu 20(1) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni
Ewropea). Iżda, fil-prattika, xi tfisser ċittadinanza tal-UE?
I. TIVVJAĠĠJA, TGĦIX U TAĦDEM FL-EWROPA
Min hu ċittadin tal-UE għandu d-dritt li jivvjaġġja, jaħdem u jgħix fi kwalunkwe post
fl-Unjoni Ewropea.
Jekk tkun segwejt kors universitarju ta’ tliet snin jew iktar, il-kwalifika tiegħek għandha
tiġi rikonoxxuta fil-pajjiżi kollha tal-UE, billi l-Istati Membri tal-UE jemmnu fil-kwalità
tas-sistemi tal-edukazzjoni u tat-taħriġ ta’ xulxin.
Wieħed jista’ jaħdem fis-servizzi tas-saħħa, tal-edukazzjoni u f’servizzi pubbliċi oħra
(barra fil-pulizija, fil-forzi armati, eċċ.) ta’ kawlunkwe pajjiż fl-Unjoni Ewropea. Tabilħaqq,
x’jista’ jkun aktar sensibbli milli jiġi rreklutat għalliem Britanniku biex jgħallem l-Ingliż
f’Ruma jew li gradwat Belġjan ikun inkoraġġut jikkompeti f’eżami għas-servizz pubbliku
fi Franza?
Qabel tivvjaġġja fl-UE tista’ ġġib kard tal-assigurazzjoni tas-saħħa Ewropea mingħand
l-awtoritajiet nazzjonali tiegħek biex tgħinek tkopri l-ispejjeż mediċi jekk timrad waqt
li tkun f’pajjiż ieħor.
L-Ewropej huma liberi li jgħixu u jaħdmu fi kwalunkwe pajjiż tal-UE tal-għażla tagħhom.
© Christophe Vander Eecken/Reporters
53

54
II. KIF TISTA’ TEŻERĊITA D-DRITTIJIET TIEGĦEK
BĦALA ĊITTADIN EWROPEW
Bħala ċittadin tal-Unjoni Ewropea m’intix sempliċement ħaddiem jew konsumatur:
għandek ukoll drittijiet politiċi speċifiċi. Mid-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Maastricht,
kull ċittadin tal-Unjoni, tkun xi tkun in-nazzjonalità tiegħu, beda jgawdi mid-dritt li
jivvota u li joħroġ bħala kandidat fl-elezzjonijiet lokali fil-pajjiż ta’ residenza tiegħu
u fl-elezzjonijiet għall-Parlament Ewropew.
Minn Diċembru 2009 (meta daħal fis-seħħ it-Trattat ta’ Lisbona), bdejt tgawdi wkoll
mid-dritt li tressaq petizzjoni lill-Kummissjoni biex tressaq proposta leġiżlattiva —
sakemm tkun tista’ tiġbor miljun firma minn persuni minn għadd sinifikanti ta’
pajjiżi tal-UE għall-petizzjoni tiegħek.
III. ID-DRITTIJIET FUNDAMENTALI
L-impenn tal-Unjoni Ewropea lejn iċ-ċittadini tagħha ġie ċċarat f’Nizza
f’Diċembru 2000, meta l-Kunsill Ewropew ipproklama b’mod solenni l-Karta
tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Din il-Karta tfasslet minn
Konvenzjoni magħmula minn membri tal-parlamenti nazzjonali, minn MPE, minn
rappreżentanti tal-gvernijiet nazzjonali u minn membru tal-Kummissjoni Ewropea.
Taħt sitt intestaturi — Dinjità, Libertajiet, Ugwaljanza, Solidarjetà, Drittijiet taċ-
Ċittadini u Ġustizzja — l-54 artikolu tagħha jistabbilixxu l-valuri fundamentali tal-
Unjoni Ewropea u d-drittijiet ċivili, politiċi, ekonomiċi u soċjali taċ-ċittadini tal-UE.
Il-Karta tiftaħ b’artikoli li jkopru d-dinjità tal-bniedem, id-dritt għall-ħajja, id-dritt
għall-“integrità tal-persuna” u d-dritt għal-libertà tal-espressjoni u tal-kuxjenza.
Il-kapitolu dwar is-solidarjetà jiġbor flimkien, b’mod innovattiv, drittijiet soċjali u
ekonomiċi bħal:
id-dritt li wieħed jistrajkja;
id-dritt li l-ħaddiema jkunu infurmati u kkonsultati;
id-dritt li tkun rikonċiljata l-ħajja tal-familja ma’ dik professjonali;
id-dritt għall-kura tas-saħħa, għas-sigurtà soċjali u għall-għajnuna soċjali
mal-Unjoni Ewropea kollha.
Il-Karta tippromwovi wkoll l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa u tintroduċi drittijet
bħall-ħarsien tad-dejta, projbizzjoni uffiċjali fuq il-prattiki ewġeniċi u l-klonazzjoni
riproduttiva tal-bnedmin, id-dritt għall-ħarsien ambjentali, id-drittijiet tat-tfal u talanzjani
u d-dritt għal amministrazzjoni tajba.
It-Trattat ta’ Lisbona, li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Diċembru 2009, jagħti lill-Karta l-istess
forza legali bħat-Trattati — għalhekk tista’ tintuża bħala l-bażi biex wieħed iressaq każ
quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE. (Madankollu, protokoll jispeċifika l-applikazzjoni
tal-Karta fil-Polonja u fir-Renju Unit, u iktar tard dan se japplika wkoll għar-Repubblika
Ċeka).

Barra minn hekk, l-Artikolu 6 tat-Trattat ta’ Lisbona jipprovdi bażi legali għall-UE biex
tadotta l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem. Din il-Konvenzjoni,
imbagħad, ma tibqax tissemma biss fit-Trattati tal-UE iżda jkollha wkoll forza legali
fi kwistjonijiet relatati mal-UE, u b’hekk tipprovdi iktar protezzjoni għad-drittijiet
tal-bniedem fl-Unjoni Ewropea.
Wieħed mid-drittijiet bażiċi stipulati fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali
tal-Unjoni Ewropea huwa dak tat-tlaqqigħ tal-ħajja tal-familja mal-karriera.
IV. L-EWROPA TFISSER
EDUKAZZJONI U KULTURA
Sens ta’ appartenenza flimkien u ta’ destin komuni ma jistgħux jiġu manifatturati.
Jistgħu jinbtu biss minn kuxjenza kulturali komuni u huwa għalhekk li l-Ewropa
jeħtieġ li tiffoka l-attenzjoni tagħha mhux biss fuq l-ekonomija imma anki fuq
l-edukazzjoni, iċ-ċittadinanza u l-kultura.
L-UE ma tiddeċidix kif għandhom jiġu organizzati l-iskejjel u l-edukazzjoni jew
x’għandu jkun il-kurrikulu: dawn il-kwistjonijiet jiġu deċiżi f’livell nazzjonali jew
lokali. Madankollu, l-UE għandha programmi li jippromwovu l-iskambji edukattivi
biex iż-żgħażagħ ikunu jistgħu jmorru barra minn pajjiżhom biex isegwu taħriġ
jew jistudjaw, jitgħallmu lingwi ġodda jew jipparteċipaw f’attivitajiet konġunti
ma’ skejjel jew kulleġġi f’pajjiżi oħra. Dawn il-programmi jinkludu Comenius
(edukazzjoni fl-iskejjel), Erasmus (edukazzjoni ogħla), Leonardo da Vinci (taħriġ
vokazzjonali), Grundtvig (edukazzjoni għall-adulti) u Jean Monnet (tagħlim f’livell
universitarju u riċerka fl-integrazzjoni Ewropea).
Il-pajjiżi Ewropej qed jaħdmu flimkien — permezz tal-“proċess ta’ Bolonja” — biex
joħolqu żona Ewropea ta’ edukazzjoni ogħla. Dan ifisser li, pereżempju, il-korsijiet
tal-università fil-pajjiżi kollha kkonċernati se jwasslu għal lawrji kumparabbli u
rikonoxxuti b’mod reċiproku (Baċellerati, Master u Dottorati).
Fil-qasam tal-kultura, il-programmi tal-UE “Kultura” u “Midja” jrawmu kooperazzjoni
bejn dawk li jipproduċu l-programmi għat-TV u l-films, il-promoturi, ix-xandara
u entitajiet kulturali minn pajjiżi differenti. Dan jgħin biex ikunu prodotti aktar
© Ocean/Corbis
55

56
programmi għat-TV u films Ewropej, biex b’hekk jerġa’ jinħoloq bilanċ bejn ilproduzzjoni
Ewropea u dik Amerikana.
Waħda mill-karatteristiċi essenzjali tal-Ewropa hija d-diversità tal-lingwi
tagħha — u ż-żamma ta’ din id-diversità hija għan importanti tal-UE. Tabilħaqq,
il-multilingwiżmu huwa fundamentali għall-mod kif tiffunzjona l-Unjoni Ewropea.
Il-leġiżlazzjoni tal-UE trid tkun disponibbli fit-23 lingwa uffiċjali, u kull MPE għandu
d-dritt li juża l-lingwa tiegħu fid-dibattiti preliminari.
V. L-OMBUDSMAN U D-DRITT TIEGĦEK
LI TRESSAQ PETIZZJONI QUDDIEM IL-
PARLAMENT
Sabiex l-UE tkun eqreb lejn iċ-ċittadini tagħha, it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea
ħoloq il-kariga ta’ Ombudsman. Il-Parlament Ewropew jaħtar lill-Ombudsman, li
jibqa’ fil-kariga sakemm idum il-Parlament. Ir-rwol tal-Ombudsman hu li jinvestiga
l-ilmenti kontra l-istituzzjonijiet u l-entitajiet tal-UE. L-ilmenti jistgħu jitressqu
minn kwalunkwe ċittadin tal-UE u minn kwalunkwe persuna jew organizzazzjoni
li tgħix jew hija bbażata f’pajjiż membru tal-UE. L-Ombudsman jipprova jirranġa
ftehim amikevoli bejn min jagħmel l-ilment u l-istituzzjoni jew l-entità kkonċernata.
Kull min jgħix f’pajjiż tal-UE jista’ jressaq petizzjoni wkoll quddiem il-Parlament
Ewropew. Din hija rabta importanti oħra bejn l-istituzzjonijiet tal-UE u l-pubbliku.
VI. SENS TA’ APPARTENENZA
L-idea ta’ “Ewropa taċ-ċittadini” hija ġdida ferm. Ċerti simboli ta’ identità Ewropea
komuni diġà jeżistu, bħall-passaport Ewropew, li ilu jintuża mill-1985. Il-liċenzji
tas-sewqan tal-UE ilhom li nħarġu fil-pajjiżi kollha tal-UE sa mill-1996. L-UE adottat
il-motto, “Magħquda fid-diversità”, u fid-9 ta’ Mejju jiġi ċċelebrat “Jum l-Ewropa”.
L-innu tal-Ewropa (Ode to Joy ta’ Beethoven) u l-bandiera Ewropea (ċirku ta’
12-il stilla tad-deheb fuq sfond blu) kienu msemmija b’mod espliċitu fl-abbozz tal-
Kostituzzjoni tal-Unjoni Ewropea tal-2004, iżda tneħħew mit-Trattat ta’ Lisbona li
ħadlu postu. Dawn xorta għadhom simboli tal-UE u l-Istati Membri, l-awtoritajiet
lokali u ċ-ċittadini b’mod individwali jistgħu jużawhom jekk ikunu jixtiequ.

Madankollu, in-nies ma jistgħux iħossuhom “parti” mill-Unjoni Ewropea jekk
ma jkunux konxji minn dak li qed tagħmel l-Ewropa u għaliex qed tagħmel dan.
L-istituzzjonijiet u l-Istati Membri tal-UE hemm bżonn li jaħdmu ħafna iktar biex
jispjegaw l-affarijiet tal-UE b’lingwaġġ ċar u sempliċi.
Hemm bżonn ukoll li n-nies iħossu li l-UE tagħmel differenza tanġibbli fil-ħajja
tagħhom ta’ kuljum. F’dan ir-rigward, l-użu tal-karti tal-flus u tal-muniti tal-ewro
sa mill-2002 kellu impatt kbir. Aktar minn żewġ terzi taċ-ċittadini tal-UE issa
jimmaniġġjaw il-baġit u t-tfaddil personali tagħhom bl-ewro. Il-prezzijiet blewro
tal-oġġetti u tas-servizzi jfissru li l-konsumaturi jistgħu jqabblu l-prezzijiet
direttament minn pajjiż għal ieħor.
Il-kontrolli mal-fruntieri ġew aboliti bejn il-parti l-kbira tal-pajjiżi tal-UE skont il-
Ftehim ta’ Schengen, u dan diġà jagħti liċ-ċittadini sens ta’ appartenenza għal żona
ġeografika waħda u magħquda.
Sens ta’ appartenenza jinbet, l-ewwel u qabel kollox, minn sens ta’ involviment
personali fit-teħid tad-deċiżjonijiet fl-UE. Kull ċittadin adult tal-UE għandu d-dritt
li jivvota fl-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew, u din hija bażi importanti għalleġittimità
demokratika tal-UE. Din il-leġittimità qed tiżdied hekk kif il-Parlament
Ewropew qed jingħata iktar setgħat, il-parlamenti nazzjonali qed ikollhom rwol
ikbar fl-affarijiet tal-UE u ċ-ċittadini tal-UE qed isiru involuti b’mod iktar attiv fl-
NGOs, fl-għaqdiet politiċi u fit-twaqqif ta’ partiti politiċi mifruxin mal-Ewropa
kollha. Jekk wieħed ikun jixtieq jgħin fit-tfassil tal-aġenda Ewropea u jinfluwenza
l-politiki Ewropej, hemm ħafna mezzi kif jista’ jagħmel dan. Hemm, pereżempju,
fora ta’ diskussjoni fuq l-Internet iddedikati għall-affarijiet tal-Unjoni Ewropea fejn
tista’ tipparteċipa f’dibattitu, u fejn tista’ wkoll tesprimi l-opinjonijiet tiegħek fuq
il-blogs tal-Kummissarji jew tal-MPE. Tista’ tikkuntattja wkoll lill-Kummissjoni jew
lill-Parlament b’mod dirett, onlajn jew billi tmur fl-uffiċċji tagħhom f’pajjiżek (ara
n-naħa ta’ ġewwa tal-qoxra ta’ wara għad-dettalji).
L-Unjoni Ewropea twaqqfet sabiex taqdi lill-popli Ewropej, u l-futur tagħha għandu
jitfassal permezz tal-involviment attiv ta’ persuni minn kull klassi. Il-missirijiet li
waqqfu l-UE kienu konxji bis-sħiħ minn dan. “M’aħniex qed niġbru flimkien l-Istati,
qegħdin ngħaqqdu lin-nies”, qal Jean Monnet lura fl-1952. Il-ħolqien ta’ kuxjenza
pubblika dwar l-UE u l-involviment taċ-ċittadini fl-attivitajiet tagħha għadhom
tnejn mill-ikbar sfidi li jaffaċċjaw l-istituzzjonijiet tal-UE llum.
57

Ewropa ta’ libertà,
sigurtà u ġustizzja
58
Il-ftuħ tal-fruntieri interni bejn l-Istati Membri tal-UE
huwa benefiċċju tanġibbli ferm għall-persuni normali,
billi jippermetti li n-nies jivvjaġġjaw bil-libertà kollha
mingħajr ma jkunu suġġetti għal kontrolli malfruntieri.
Madankollu, din il-libertà ta’ moviment intern trid
timxi id f’id ma’ aktar kontrolli fil-fruntieri esterni tal-
UE sabiex jiġu miġġielda b’mod effettiv il-kriminalità
organizzata, it-terroriżmu, l-immigrazzjoni illegali u
t-traffikar tan-nies u tad-drogi.
Il-pajjiżi tal-UE jikkooperaw fil-qasam tal-pulizija u
tal-ġustizzja sabiex l-Ewropa tkun inqas perikoluża u
aktar sigura.

Iċ-ċittadini Ewropej għandhom il-jedd li jgħixu fil-libertà, mingħajr biża’
ta’ persekuzzjoni jew vjolenza, fi kwalunkwe post fl-Unjoni Ewropea. Imma
l-kriminalità u t-terroriżmu internazzjonali huma fost it-tħassib ewlieni tal-Ewropej
illum.
Huwa ċar li d-dritt għall-moviment liberu għandu jfisser li kull persuna, fi
kwalunkwe post fl-UE, tingħata l-istess protezzjoni u l-istess aċċess għall-ġustizzja.
Għalhekk, permezz ta’ serje ta’ emendi fit-Trattati, l-Unjoni Ewropea bil-mod il-mod
qed issir “żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja” unika.
L-ambitu għal azzjoni tal-UE f’dawn l-oqsma twessa’ tul is-snin, hekk kif il-Kunsill
Ewropew adotta tliet programmi ta’ qafas suċċessivi: il-programm ta’ Tampere
(1999–2004), il-programm tal-Aja (2005–09) u l-programm ta’ Stokkolma
(2010–14). Filwaqt li l-programmi ta’ Tampere u tal-Aja mmiraw għal iktar sigurtà,
il-programm ta’ Stokkolma jiffoka iktar fuq il-ħarsien tad-drittijiet taċ-ċittadini.
It-teħid tad-deċiżjonijiet f’dawn l-oqsma sar iktar effettiv bis-saħħa tat-Trattat
ta’ Lisbona li daħal fis-seħħ f’Diċembru 2009. Sa dakinhar, l-Istati Membri kienu
żammew ir-responsabbiltà għall-ħolqien u t-tmexxija taż-żona tal-libertà, issigurtà
u l-ġustizzja. Ix-xogħol, essenzjalment, sar mill-Kunsill (jiġifieri permezz ta’
diskussjoni u qbil fost il-ministri fil-gvern), u b’hekk il-Kummissjoni u l-Parlament
kellhom biss rwol żgħir x’jaqdu. It-Trattat ta’ Lisbona biddel dan kollu: il-Kunsill
issa jieħu ħafna mid-deċiżjonijiet tiegħu permezz ta’ votazzjoni b’maġġoranza
kwalifikata u l-Parlament huwa sieħeb indaqs fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet.
59

60
I. IL-MOVIMENT LIBERU FL-UE U L-ĦARSIEN
TAL-FRUNTIERI ESTERNI TAGĦHA
Il-moviment liberu tal-persuni fl-UE jqajjem kwistjonijiet ta’ sigurtà għall-Istati
Membri, ladarba ma għadhomx jikkontrollaw il-fruntieri interni tal-UE. Bħala
kumpens għal dan, għandhom ikunu stabbiliti miżuri addizzjonali ta’ sigurtà malfruntieri
esterni tal-UE. Barra minn hekk, billi l-kriminali jistgħu jisfruttaw il-libertà
tal-movimenti fl-UE, il-forzi nazzjonali tal-pulizija u l-awtoritajiet ġudizzjarji
għandhom jaħdmu flimkien biex jiġġieldu l-kriminalità transkonfinali.
Waħda mill-azzjonijiet l-aktar importanti biex dawk li jivvjaġġjaw ikollhom ħajja
aktar faċli fl-Unjoni Ewropea saret fl-1985, meta l-gvernijiet tal-Belġju, ta’ Franza,
tar-Repubblika Federali tal-Ġermanja, tal-Lussemburgu u tal-Pajjiżi l-Baxxi
ffirmaw ftehim f’belt żgħira fuq il-fruntieri tal-Lussemburgu, bl-isem ta’ Schengen.
Huma qablu li jabolixxu l-kontrolli kollha fuq il-persuni, tkun xi tkun in-nazzjonalità
tagħhom, fil-fruntieri komuni tagħhom, li jarmonizzaw il-kontrolli fil-fruntieri
tagħhom ma’ pajjiżi li mhumiex tal-UE u li jintroduċu politika komuni dwar il-viżi.
B’hekk iffurmaw żona mingħajr fruntieri interni magħrufa bħala ż-Żona Schengen.
Minn dakinhar l-arranġamenti ta’ Schengen saru parti prinċipali mit-Trattati tal-UE,
u ż-żona Schengen bdiet tespandi gradwalment. Fl-2010 ir-regoli ta’ Schengen ġew
implimentati għalkollox mill-pajjiżi kollha tal-UE barra l-Bulgarija, Ċipru, l-Irlanda,
ir-Rumanija u r-Renju Unit. Tliet pajjiżi li mhumiex membri tal-UE — l-Islanda, in-
Norveġja u l-Isvizzera — huma wkoll membri taż-żona Schengen.
Bit-tkabbir tal-UE fl-2004 u l-2007, kontrolli iktar stretti fil-fruntieri saru prijorità.
Aġenzija tal-UE magħrufa bħala Frontex, li hija bbażata f’Varsavja, hija responsabbli
mill-immaniġġjar tal-kooperazzjoni tal-UE fir-rigward tas-sigurtà fil-fruntieri
esterni. L-Istati Membri jistgħu jsellfulha dgħajjes, ħelikopters u ajruplani għallġarr
ta’ gruppi ta’ nies konġunti li jagħmlu l-għassa, pereżempju, f’żoni sensittivi
fil-Mediterran. L-UE qed tikkunsidra wkoll li twaqqaf servizz ta’ gwardja fil-fruntieri
Ewropej.

Hekk kif il-popolazzjoni tal-UE qed tixjieħ, immigranti legali bi
kwalifiki tajba qed jgħinu biex jimlew il-lakuni fis-suq tax-xogħol.
II. IL-POLITIKA DWAR L-AŻIL
U L-IMMIGRAZZJONI
L-Ewropa hija kburija bit-tradizzjoni umanitarja tagħha li tilqa’ lill-barranin u li toffri
ażil lir-rifuġjati li jkunu qed jaħarbu l-periklu u l-persekuzzjoni. Illum, madankollu,
il-gvernijiet tal-UE qed jaffaċċjaw il-kwistjoni urġenti ta’ kif għandhom jittrattaw
in-numri dejjem akbar ta’ immigranti, kemm legali kif ukoll illegali, f’żona mingħajr
fruntieri interni.
Il-gvernijiet tal-UE qablu li jarmonizzaw ir-regoli tagħhom sabiex, sal-2012,
l-applikazzjonijiet għall-ażil ikunu jistgħu jiġu pproċessati skont sett ta’ prinċipji
bażiċi li jkunu rikonoxxuti b’mod uniformi mal-Unjoni Ewropea kollha. Ġew adottati
xi miżuri tekniċi, bħal standards minimi biex jiddaħħlu dawk li jkunu qed ifittxu
l-ażil u biex jingħata l-istatus ta’ rifuġjat.
Reċentement, ix-xtajtiet Ewropej qed jaraw il-wasla ta’ ħafna immigranti illegali,
u waħda mill-prijoritajiet prinċipali tal-UE hija li tiġi trattata din il-problema.
Il-gvernijiet tal-Istati Membri qed jaħdmu id f’id biex jikkontrollaw it-traffikar
tal-persuni u biex jaqblu dwar arranġamenti komuni biex l-immigranti illegali
jintbagħtu lura lejn pajjiżhom. Fl-istess ħin, l-immigrazzjoni illegali qed tiġi
kkoordinata aħjar bir-regoli tal-UE dwar ir-riunifikazzjoni mal-familja, l-istatus ta’
residenti għal tul ta’ żmien, u l-aċċettazzjoni ta’ persuni li mhumiex ċittadini tal-UE
li jixtiequ jiġu l-Ewropa biex jistudjaw jew iwettqu riċerka.
© Tim Pannell/Corbis
61

62
Il-kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet tad-dwana Ewropej
qed tgħin biex tnaqqas it-traffikar u l-kriminalità.
III. IL-ĠLIEDA KONTRA L-KRIMINALITÀ
INTERNAZZJONALI
Huwa meħtieġ sforz ikkoordinat biex jiġu miġġielda l-gruppi kriminali li jmexxu
n-netwerks tat-traffikar tal-persuni u li jisfruttaw lill-bnedmin vulnerabbli,
partikolarment in-nisa u t-tfal.
Il-kriminalità organizzata qed issir dejjem aktar sofistikata u b’mod regolari tuża
netwerks Ewropej jew internazzjonali għall-attivitajiet tagħha. It-terroriżmu wera
b’mod ċar li jista’ jolqot, bi brutalità kbira, kwalunkwe post fid-dinja.
Huwa għalhekk li ġiet stabbilita s-sistema ta’ informazzjoni ta’ Schengen (SIS).
Din hija database kumplessa li tippermetti lill-forzi tal-pulizija u lill-awtoritajiet
ġudizzjarji jiskambjaw informazzjoni dwar persuni li għalihom ikun ħareġ mandat
ta’ arrest jew talba ta’ estradizzjoni, u dwar proprjetà misruqa bħal pereżempju
vetturi jew xogħlijiet ta’ arti. Database tal-ġenerazzjoni l-ġdida magħrufa bħala
SIS II se jkollha kapaċità ikbar u se tagħmel possibbli l-ħżin ta’ tipi ġodda ta’ dejta.
Wieħed mill-aħjar modi kif jinqabdu l-kriminali huwa billi jiġu ttraċċati l-flus
li jagħmlu b’mod diżonest. Għal din ir-raġuni, u biex jinqata’ l-finanzjament talorganizzazzjonijiet
kriminali u terroristiċi, l-UE ppreżentat leġiżlazzjoni għallprevenzjoni
tal-ħasil tal-flus.
L-akbar avvanz li sar f’dawn l-aħħar snin fil-qasam tal-kooperazzjoni bejn
l-awtoritajiet tal-infurzar tal-liġi kien il-ħolqien tal-Europol, entità tal-UE bbażata
fl-Aja u li magħha jaħdmu uffiċjali tal-pulizija u uffiċjali tad-dwana. Tittratta
firxa wiesgħa ta’ kriminalità internazzjonali: it-traffikar tad-drogi, il-kummerċ ta’
vetturi misruqa, in-netwerks tat-traffikar tal-persuni u tal-immigrazzjoni illegali,
l-isfruttatment sesswali tan-nisa u tat-tfal, il-pornografija tat-tfal, il-falsifikazzjoni,
it-traffikar ta’ materjal radjuattiv u nukleari, it-terroriżmu, il-ħasil tal-flus u
l-falsifikazzjoni tal-ewro.
© George Steinmetz/Corbis

IV. LEJN “ŻONA ĠUDIZZJARJA EWROPEA”
Bħalissa fl-Unjoni Ewropea, fl-istess ħin, joperaw ħafna sistemi ġudizzjarji
differenti kull waħda fi ħdan il-fruntieri nazzjonali. Iżda l-kriminalità u t-terroriżmu
internazzjonali ma jiqfux mal-fruntieri nazzjonali. Huwa għalhekk li l-UE teħtieġ
qafas komuni biex tiġġieled it-terroriżmu, it-traffikar tad-drogi u l-falsifikazzjoni,
sabiex tiggarantixxi livell għoli ta’ ħarsien għaċ-ċittadini tagħha u żżid ilkooperazzjoni
internazzjonali f’dan il-qasam. L-UE teħtieġ ukoll politika komuni talġustizzja
kriminali, biex tiżgura li l-kooperazzjoni bejn il-qrati f’pajjiżi differenti ma
ssibx ostakli minħabba d-definizzjonijiet differenti tagħhom ta’ ċerti atti kriminali.
L-aktar eżempju sinifikanti ta’ kooperazzjoni prattika f’dan il-qasam huwa x-xogħol
li qed isir mill-Eurojust, struttura ċentrali ta’ koordinazzjoni li ġiet stabbilita fl-
Aja fl-2003. L-iskop tagħha huwa li l-awtoritajiet nazzjonali ta’ investigazzjoni u
ta’ prosekuzzjoni jkunu jistgħu jaħdmu flimkien f’investigazzjonijiet kriminali li
jinvolvu diversi pajjiżi tal-UE. Jista’ jkun li jitwaqqaf Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku
Ewropew, abbażi tal-Eurojust — jekk il-Kunsill (jew grupp ta’ mill-inqas disa’
Stati Membri) jiddeċiedi li jsir dan. Ir-rwol tal-prosekutur ikun l-investigazzjoni u
l-prosekuzzjoni ta’ offiżi kontra l-interessi finanzjarji tal-UE.
Għodda oħra għall-kooperazzjoni transkonfinali prattika hija l-mandat ta’ arrest
Ewropew, li ilu jintuża minn Jannar 2004. L-għan wara dan huwa li jissostitwixxi
proċeduri twal ta’ estradizzjoni.
Fil-qasam tal-liġi ċivili, l-UE adottat leġiżlazzjoni biex tgħin fl-applikazzjoni tassentenzi
tal-qrati f’każijiet transkonfinali li jinvolvu d-divorzju, is-separazzjoni, ilkustodja
tal-ulied u t-talbiet ta’ manteniment. L-għan huwa li jiġi żgurat li s-sentenzi
f’pajjiż wieħed ikunu applikabbli fil-pajjiżi l-oħra. L-UE stabbilixxiet proċeduri
komuni biex tiġi ssimplifikata u mħaffa s-soluzzjoni ta’ kawżi transkonfinali f’talbiet
ċivili żgħar u mhux ikkontestati bħall-irkupru tad-djun u l-falliment.
63

L-UE fuq il-palk dinji
64
L-Unjoni Ewropea għandha aktar influwenza fix-xena
dinjija meta titkellem b’leħen wieħed fi kwistjonijiet
internazzjonali bħal pereżempju fin-negozjati
kummerċjali. Biex jintlaħaq dan, u biex l-UE ssir iktar
viżibbli fix-xena internazzjonali, fl-2009 il-Kunsill
Ewropew akkwista President permanenti u nħatar
l-ewwel Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet
Barranin u għall-Politika tas-Sigurtà.
Fil-qasam tad-difiża, kull pajjiż jibqa’ sovran, kemm
jekk ikun membru tan-NATO u kemm jekk ikun
newtrali. Madankollu, l-Istati Membri tal-UE qed
jiżviluppaw kooperazzjoni militari f’missjonijiet għażżamma
tal-paċi.
L-UE hija attur prinċipali fil-kummerċ internazzjonali u
qed taħdem mal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ
(WTO) biex tiżgura li jkun hemm swieq miftuħa u
sistema ta’ kummerċ ibbażata fuq ir-regoli.
Għal raġunijiet storiċi u ġeografiċi, l-UE tiffoka
partikolarment mill-qrib fuq l-Afrika (permezz
ta’ politiki ta’ għajnuna għall-iżvilupp, preferenzi
kummerċjali, għajnuna f’forma ta’ ikel u promozzjoni
tad-drittijiet tal-bniedem).

F’termini ekonomiċi, kummerċjali u monetarji, l-Unjoni Ewropea saret forza dinjija
ewlenija. Xi drabi jingħad li f’termini ekonomiċi l-UE saret ġgant iżda politikament
ma żviluppatx kemm hu xieraq. Din hija esaġerazzjoni. L-Unjoni Ewropea
għandha influwenza konsiderevoli fi ħdan organizzazzjonijiet internazzjonali
bħall-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) u l-entitajiet speċjalizzati tan-
Nazzjonijiet Uniti (NU), u f’samits dinjin dwar l-ambjent u l-iżvilupp.
Madankollu, huwa minnu li l-UE u l-membri tagħha baqagħlhom ħafna x’jaqdfu,
f’termini diplomatiċi u politiċi, qabel ikunu jistgħu jitkellmu b’leħen wieħed dwar
kwistjonijiet dinjin importanti. Barra minn hekk, id-difiża militari (il-pedament
tas-sovranità nazzjonali) tibqa’ f’idejn il-gvernijiet nazzjonali, li r-rabtiet tagħhom
huma dawk maħluqa fi ħdan alleanzi bħan-NATO.
I. IL-POLITIKA BARRANIJA
U TA’ SIGURTÀ KOMUNI
(a) It-twaqqif ta’ servizz diplomatiku Ewropew
Il-politika barranija u ta’ sigurtà komuni (CFSP) u l-politika Ewropea tas-sigurtà u
d-difiża (ESDP), jiddefinixxu l-kompiti politiċi barranin prinċipali tal-UE. Dawn il-
politiki ġew introdotti bit-Trattati ta’ Maastricht (fl-1992), ta’ Amsterdam (fl-1997)
u ta’ Nizza (fl-2001). Dawn iffurmaw it-“tieni pilastru” tal-UE — qasam tal-politika
fejn l-azzjoni tiġi deċiża bi ftehim intergovernattiv u fejn il-Kummissjoni u
l-Parlament għandhom biss rwol minuri. Id-deċiżjonijiet f’dan il-qasam jittieħdu
b’kunsens, għalkemm l-Istati individwali jistgħu jastjenu. Għalkemm bit-Trattat
ta’ Lisbona waqgħu dawn il-“pilastri” fl-istruttura tal-UE, il-mod kif jiġu deċiżi
kwistjonijiet ta’ sigurtà u difiża ma nbidilx. Madankollu, l-isem tal-politika
nbidel minn ESDP għal CSDP (il-politika komuni tas-sigurtà u d-difiża). Ta wkoll
prominenza lis-CFSP billi ħoloq il-kariga ta’ Rappreżentant Għoli tal-Unjoni Ewropea
għall-Affarijiet Barranin u għall-Politika tas-Sigurtà.
Din il-kariga ilha okkupata minn Catherine Ashton mir-Renju Unit, li hija wkoll
il-viċi President tal-Kummissjoni Ewropea, sa mill-1 ta’ Diċembru 2009. Xogħolha
huwa li tirrappreżenta l-opinjonijiet kollettivi tal-UE u li taġixxi f’isem l-UE
f’organizzazzjonijiet internazzjonali u f’konferenzi internazzjonali. Hija megħjuna
mill-eluf ta’ uffiċjali tal-UE u nazzjonali li flimkien jiffurmaw is-Servizz Ewropew ta’
Azzjoni Esterna — fil-prattika, is-servizz diplomatiku tal-UE.
65

66
L-għan tal-politika barranija tal-UE huwa li, essenzjalment, tiżgura s-sigurtà, listabbiltà,
id-demokrazija u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem — mhux biss filviċinat
immedjat tagħha (pereżempju, fil-Balkani) iżda anki f’postijiet importanti
oħra madwar id-dinja, bħall-Afrika, il-Lvant Nofsani u l-Kawkasu. L-għodda prinċipali
tagħha hija “poter kważi legali”, li jkopri affarijiet bħal missjonijiet ta’ osservazzjoni
tal-elezzjonijiet, l-għajnuna umanitarja u l-għajnuna għall-iżvilupp. Fl-2009, l-UE tat
għajnuna umanitarja li kienet tammonta għal € 900 miljun lil 30 pajjiż, ħafna minnhom
fl-Afrika. L-UE tipprovdi 60 % tal-għajnuna dinjija għall-iżvilupp u tgħin lillpajjiżi
l-iktar fil-bżonn fid-dinja biex jiġġieldu l-faqar, jitimgħu liċ-ċittadini tagħhom,
jevitaw id-diżastri naturali, ikollhom aċċess għall-ilma tax-xorb u jiġġieldu l-mard.
Fl-istess waqt, l-UE tinkoraġġixxi b’mod attiv lil dawn il-pajjiżi biex jirrispettaw l-istat
tad-dritt u biex jiftħu s-swieq tagħhom għall-kummerċ internazzjonali. Il-Kummissjoni
u l-Parlament Ewropew joqogħdu attenti li l-għajnuna tingħata b’mod responsabbli
u li tiġi mmaniġġjata u uzata b’mod xieraq.
L-UE tista’ u hija lesta li tmur lil hinn minn din id-diplomazija “kważi legali”? Din hija
l-isfida prinċipali għall-futur. Iżżejjed drabi, l-istqarrijiet konġunti u l-pożizzjonijiet
komuni tal-Kunsill Ewropew dwar kwistjonijiet internazzjonali prinċipali (il-proċess
ta’ paċi fil-Lvant Nofsani, l-Iraq, it-terroriżmu, ir-relazzjonijiet mar-Russja, l-Iran, Kuba,
eċċ.) ma jesprimu xejn ħlief l-iktar opinjonijiet bażiċi. Fl-istess ħin, l-Istati Membri
l-kbar jibqgħu jaqdu r-rwoli diplomatiċi individwali tagħhom. Madankollu, huwa
meta l-Unjoni Ewropea titkellem b’vuċi waħda li tidher bħala attur globali. Jekk l-UE
trid li l-kredibbiltà u l-influwenza tagħha jikbru, hemm bżonn li tikkumbina s-setgħa
ekonomika tagħha mal-poteri kummerċjali bl-implimentazzjoni uniformi tal-politika
komuni tagħha tas-sigurtà u d-difiża.
(b) Kisbiet tanġibbli tal-politika komuni tas-sigurtà u d-difiża (CSDP)
Mill-2003, l-Unjoni Ewropea kisbet il-kapaċità li twettaq operazzjonijiet ta’
mmaniġġjar tal-kriżijiet, bl-għajnuna tal-Istati Membri li b’mod volontarju jagħmlu
wħud mill-forzi tagħhom disponibbli għall-UE biex twettaq it-tali operazzjonijiet.
Ir-responsabbiltà għat-twettiq ta’ dawn l-operazzjonijiet hija f’idejn grupp ta’
entitajiet politikomilitari: il-Kumitat għall-Politika u s-Sigurtà (PSC), il-Kumitat
Militari tal-UE (EUMC), il-Kumitat għall-Aspetti Ċivili tal-Immaniġġjar tal-Kriżijiet
(Civcom) u l-Istaff Militari tal-Unjoni Ewropea (EUMS). Dawn l-entitajiet iridu
jagħtu rendikont lill-Kunsill u huma bbażati fi Brussell.
Dan is-sett ta’ għodod huwa dak li jissolidifika l-politika komuni tas-sigurtà u
d-difiża. Dan jippermetti lill-UE twettaq il-kompiti li tkun stabbilixxiet hi stess —
umanitarji u ż-żamma tal-paċi jew missjonijiet għaż-żamma tal-paċi. Għandu jiġi
evitat li f’dawn il-missjonijiet isiru l-istess affarijiet li qed isiru min-NATO, u dan huwa
ggarantit permezz tal-ftehimiet “Berlin plus” bejn in-NATO u l-UE. Dawn jagħtu
aċċess lill-UE għar-riżorsi loġistiċi tan-NATO (għad-ditezzjoni, il-komunikazzjoni,
il-kmand u t-trasport).

Mill-2003, l-Unjoni Ewropea nediet 22 operazzjoni militari u missjoni ċivili. L-ewwel
waħda saret fil-Bosnja-Ħerzegovina, fejn truppi tal-UE ħadu post il-forzi tan-NATO.
Dawn il-missjonijiet u l-operazzjonijiet, bil-bandiera Ewropea, qed isiru jew saru fi
tliet kontinenti. Dawn jinkludu l-missjoni tal-EUFOR fiċ-Chad u r-Repubblika Ċentrali
tal-Afrika, l-operazzjoni tal-Eunavfor “Atalanta” għall-ġlieda kontra l-piraterija fis-
Somalja fil-Golf tal-Aden, il-missjoni tal-EULEX biex tingħata għajnuna lill-Kosovo
biex jistabbilixxi fis-sod l-istat tad-dritt, u l-missjoni tal-EUPOL fl-Afganistan biex
tingħata għajnuna biex jitħarrġu l-pulizija fl-Afganistan.
L-UE twettaq missjonijiet ċivili jew ta’ żamma tal-paċi militari
bħal din il-forza kontra l-piraterija qrib ix-xtut tas-Somalja.
Hekk kif it-teknoloġija militari qed issir dejjem iktar sofistikata u tqum iktar flus,
il-gvernijiet tal-UE qed isibuha dejjem iktar neċessarja li jaħdmu flimkien filmanifattura
tal-armi — speċjalment issa li qed jagħmlu minn kollox biex inaqqsu
n-nefqa pubblika biex ikunu jistgħu jtaffu l-kriżi finanzjarja. Barra minn hekk, jekk
il-forzi armati tagħhom ikunu se jwettqu missjonijiet konġunti barra mill-Ewropa,
is-sistemi tagħhom iridu jkunu interoperabbli u t-tagħmir tagħhom standardizzat
b’mod suffiċjenti. Huwa għalhekk li l-Kunsill Ewropew ta’ Salonika f’Ġunju 2003,
iddeċieda li jwaqqaf Aġenzija Ewropea tad-Difiża (EDA) biex tgħin fl-iżvilupp talkapaċitajiet
militari tal-UE. Din ġiet stabbilita formalment fl-2004.
© Tim Freccia/AP
67

68
II. POLITIKA KUMMERĊJALI LI
HIJA MIFTUĦA GĦAD-DINJA
L-importanza tal-Unjoni Ewropea bħala setgħa kummerċjali tagħtiha influwenza
internazzjonali konsiderevoli. L-UE tappoġġja s-sistema bbażata fuq ir-regoli
tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO), li għandha 153 pajjiż membru.
Din is-sistema tipprovdi ċerta trasparenza u ċertezza legali waqt li jkun qed isir
il-kummerċ internazzjonali. Id-WTO tiffissa kundizzjonijiet fejn il-membri tagħha
jkunu jistgħu jiddefendu rwieħhom minn prattiki inġusti bħad-dumping (bejgħ
inqas minn kemm jiswa l-oġġett) li permezz tagħhom l-esportaturi jikkompetu
kontra r-rivali tagħhom. Tipprovdi wkoll proċedura għar-riżoluzzjoni ta’ tilwim li
jinqala’ bejn żewġ imsieħba kummerċjali jew aktar.
L-UE ilha tfittex li tiftaħ il-kummerċ dinji mill-2001, permezz ta’ taħdidiet dwar ilkummerċ
fir-“Round ta’ Doha”. Dawn huma negozjati iebsa iżda l-UE tibqa’ konvinta
li wara l-kriżi finanzjarja u ekonomika, tnaqqis fil-kummerċ dinji jibdel ir-reċessjoni
f’depressjoni mill-agħar.
Il-politika kummerċjali tal-UE hija marbuta mill-qrib mal-politika ta’ żvilupp
tagħha. Skont is-“sistema ġenerali ta’ preferenzi” (GSP) tagħha, l-UE tat aċċess
mingħajr dazji jew preferenzjali b’rata mraħħsa għas-suq tagħha għall-parti l-kbira
tal-importazzjonijiet mill-pajjiżi li qed jiżviluppaw u mill-ekonomiji li qegħdin fi
tranżizzjoni. Għamlet saħansitra aktar minn hekk għall-ifqar 49 pajjiż tad-dinja.
L-esportazzjonijiet kollha tagħhom, bl-unika eċċezzjoni tal-armi, igawdu minn
dħul mingħajr dazji fis-suq tal-UE.
Madankollu, l-UE ma għandhiex ftehimiet kummerċjali speċifiċi mal-imsieħba
kummerċjali ewlenin tagħha fost il-pajjiżi żviluppati bħall-Istati Uniti u l-Ġappun.
Hawnhekk, ir-relazzjonijiet kummerċjali jiġu amministrati permezz tal-mekkaniżmi
tad-WTO. L-Istati Uniti u l-Unjoni Ewropea qed ifittxu li jiżviluppaw relazzjonijiet
imsejsa fuq l-ugwaljanza u s-sħubija. Wara l-elezzjoni ta’ Barack Obama bħala
President tal-Istati Uniti, il-mexxejja tal-UE bdew iħeġġu rabtiet trans-Atlantiċi
iktar mill-qrib. Fil-laqgħa tal-G-20 f’Londra f’April 2009, l-UE u l-Istati Uniti qablu
dwar il-ħtieġa li jkun hemm regolazzjoni aħjar tas-sistema finanzjarja globali.
© Andy Aitchison/In Pictures/Corbis
L-UE tippromwovi l-ftuħ tas-swieq u l-iżvilupp tal-kummerċ
fi ħdan il-qafas multilaterali tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ.

L-Unjoni Ewropea qed iżżid il-kummerċ tagħha mas-setgħat emerġenti f’partijiet
oħra tad-dinja, miċ-Ċina u mill-Indja sal-Amerika Ċentrali u dik t’Isfel. Il-ftehimiet
kummerċjali ma’ dawn il-pajjiżi jinvolvu wkoll kooperazzjoni teknika u kulturali.
Iċ-Ċina saret it-tieni l-iktar imsieħeb kummerċjali importanti tal-UE (wara
l-Istati Uniti) u l-ikbar fornitur tal-importazzjonijiet. (Fl-2009 iktar minn 17 %
tal-importazzjonijiet tal-UE ġew miċ-Ċina). L-Unjoni Ewropea hija l-imsieħba
kummerċjali prinċipali tar-Russja u l-ikbar sors ta’ investiment barrani tagħha.
Barra mill-kummerċ, il-kwistjonijiet prinċipali fir-relazzjonijiet ta’ bejn l-UE u
r-Russja jikkonċernaw kwistjonijiet transkonfinali bħas-sikurezza tal-provvisti talenerġija,
partikolarment tal-gass.
III. L-AFRIKA
Ir-relazzjonijiet bejn l-Ewropa u l-Afrika sub-Saħarjana ilhom jeżistu żmien twil.
Skont it-Trattat ta’ Ruma tal-1957, dawk li kienu l-kolonji u t-territorji lil hinn mixxtut
tal-Istati Membri saru assoċjati tal-Komunità. Id-dekolonjalizzazzjoni, li bdiet
kmieni fis-snin 60 tas-seklu li għadda, bidlet din ir-rabta f’assoċjazzjoni differenti,
waħda bejn pajjiżi sovrani.
Il-Ftehim ta’ Cotonou, li kien iffirmat fis-sena 2000 f’Cotonou, il-belt kapitali tal-
Benin, immarka stadju ġdid fil-politika tal-iżvilupp tal-UE. Dan il-ftehim bejn
l-Unjoni Ewropea u l-pajjiżi tal-Afrika, tal-Karibew u tal-Paċifiku (AKP) huwa l-aktar
ftehim kummerċjali u ta’ għajnuna ambizzjuż u b’ambitu wiesa’ li qatt ġie konkluż
bejn il-pajjiżi żviluppati u dawk li qed jiżviluppaw. Dan sar wara l-Konvenzjoni
ta’ Lomé, li kienet iffirmata fl-1975 f’Lomé, il-belt kapitali tat-Togo, u wara ġiet
aġġornata f’intervalli regolari.
Dan il-ftehim il-ġdid imur ferm lil hinn mill-ftehimiet ta’ qabel, billi għamel avvanz
minn relazzjonijiet kummerċjali bbażati fuq aċċess għas-suq għal relazzjonijiet
kummerċjali f’sens usa’. Jintroduċi wkoll proċeduri ġodda biex ikunu ttrattati
l-abbużi tad-drittijiet tal-bniedem.
L-Unjoni Ewropea tat konċessjonijiet kummerċjali speċjali lill-pajjiżi l-inqas
żviluppati, li minnhom 39 huma firmatarji tal-Ftehim ta’ Cotonou. Sa mill-2005
setgħu jesportaw prattikament kwalunkwe tip ta’ prodott lejn l-UE, bla dazju. Fl-
2009, l-UE qablet li tagħti lis-77 pajjiż tal-AKP € 2.7 biljun bħala għajnuna fl-oqsma
tas-saħħa, tal-ilma, tal-bidla fil-klima u ż-żamma tal-paċi.
69

X’futur għandha l-Ewropa?
70
“L-Ewropa mhux se tinbena f’daqqa, jew skont pjan
wieħed. Se tinbena permezz ta’ kisbiet konkreti li flewwel
post jibnu solidarjetà de facto.”
Din l-istqarrija mill-1950 għadha tgħodd anki llum.
Iżda x’inhuma l-isfidi għall-Ewropa fis-snin li ġejjin?

“L-Ewropa mhux se tinbena f’daqqa, jew skont pjan wieħed. Se tinbena permezz
ta’ kisbiet konkreti li fl-ewwel post jibnu solidarjetà de facto.” Dan kien il-kliem
ta’ Robert Schuman fid-Dikjarazzjoni famuża tiegħu, li nediet il-proġett ta’
integrazzjoni Ewropea fid-9 ta’ Mejju 1950. 60 sena wara, dawn il-kliem għadhom
jgħoddu daqs qabel. Is-solidarjetà bejn il-popli u n-nazzjonijiet Ewropej trid tiġi
adattata b’mod kostanti biex tilqa’ l-isfidi l-ġodda ppreżentati minn dinja li qed
tinbidel. Il-kompletar tas-suq uniku fil-bidu tas-snin 90 tas-seklu li għadda kien
kisba kbira, iżda ma kienx biżżejjed. Biex is-suq jiffunzjona b’mod iktar effettiv,
kellha tinħoloq l-ewro — li dehret għall-ewwel darba fl-1999. Għall-immaniġġjar
tal-ewro u l-iżgurar ta’ prezzijiet stabbli, twaqqaf il-Bank Ċentrali Ewropew: iżda
l-kriżi finanzjarja ta’ bejn l-2008 u l-2009 u l-kriżi tad-djun tal-2010 urew li l-ewro
hija vulnerabbli għall-attakki mill-ispekulaturi globali. Barra l-BĊE hemm bżonn
ukoll ta’ koordinazzjoni tal-politiki ekonomiċi nazzjonali — koordinazzjoni iktar
mill-qrib minn dik li attwalment jipprovdi l-Grupp tal-Ewro. Allura, l-UE dalwaqt se
tibda tfassal pjanijiet għal tmexxija ekonomika li hija tassew kondiviża?
Jean Monnet, il-famuż arkitett tal-integrazzjoni Ewropea, ikkonkluda r-rakkonti
bijografiċi tiegħu tal-1976 b’dawn il-kelmiet: “In-nazzjonijiet sovrani tal-passat ma
għadhomx jistgħu jsolvu l-problemi tal-preżent: ma jistgħux jiżguraw il-progress
tagħhom jew jikkontrollaw il-futur tagħhom. U l-Komunità nnifisha hija biss stadju
fit-triq lejn id-dinja organizzata ta’ għada.” Bl-ekonomija globali tal-lum fl-isfond,
għandna nibdew nikkunsidraw li l-Unjoni Ewropea ma għadhiex politikament
rilevanti? Jew aħjar nibdew nistaqsu kif nistgħu nistimulaw il-potenzjal ta’ nofs
biljun Ewropew li għandhom l-istess valuri u interessi?
L-Unjoni Ewropea dalwaqt ikollha iktar minn 30 Stat Membru, kollha bi storja,
lingwa u kultura differenti ħafna. Tista’ familja daqshekk differenti ta’ nazzjonijiet
tifforma “sfera pubblika” politika komuni? Jistgħu ċ-ċittadini tagħha jiżviluppaw
sens komuni ta’ “identità Ewropea” filwaqt li jżommu rabtiet mill-qrib ma’ pajjiżhom,
ir-reliġjon tagħhom u l-komunità lokali tagħhom? Dan jista’ jkun li jseħħ, jekk
l-Istati Membri tal-lum jimxu fuq il-passi tal-ewwel Komunità Ewropea — il-KEFA
— li feġġet minn wara l-ħerba tat-Tieni Gwerra Dinjija. Il-leġittimità morali tagħha
kienet ibbażata fuq ir-rikonċiljazzjoni u l-konsolidazzjoni tal-paċi bejn nazzjonijiet li
qabel kienu għedewwa. Din żammet mal-prinċipju li l-Istati Membri kollha, sewwa
jekk kbar u sewwa jekk żgħar, kellhom l-istess drittijiet u rrispettat il-minoranzi.
71

72
Se jkun possibbli li tkompli l-ħidma għall-integrazzjoni tal-Ewropa, bir-raġunament
li l-Istati Membri tal-UE u l-popli tagħhom kollha jixtiequ l-istess ħaġa? Jew,
il-mexxejja tal-UE se jagħmlu użu ikbar minn arranġamenti ta’ “kooperazzjoni
msaħħa”, li bihom gruppi ad hoc ta’ Stati Membri jkunu jistgħu jimxu ’l quddiem,
mingħajr ma jistennew lill-oħrajn, f’dik id-direzzjoni jew fl-oħra? Il-multiplikazzjoni
ta’ arranġamenti bħal dawn tista’ twassal għal Ewropa à la carte jew b’“ġeometrija
varjabbli”, b’kull Stat Membru ħieles li jagħżel jekk jimxix ma’ politika partikolari
jew jekk ikunx parti minn istituzzjoni partikolari. Din is-soluzzjoni tista’ tidher
waħda attraenti fis-sempliċità tagħha, iżda kieku tkun il-bidu tat-tmiem għall-UE,
li taħdem billi tantiċipa l-interessi komuni tal-Istati Membri tagħha, kemm għallperjodu
qasir u kemm għat-tul. Hija bbażata fuq il-kunċett tas-solidarjetà — li
jfisser qsim tal-iżvantaġġi kif ukoll tal-vantaġġi. Ifisser it-tħaddin ta’ regoli komuni
u politiki komuni. Eżenzjonijiet, derogi u deċiżjonijiet ta’ ebda parteċipazzjoni (optouts)
għandhom ikunu l-eċċezzjoni u fuq perjodu qasir ta’ żmien. Jista’ jkun li xi
drabi jkun hemm bżonn ta’ arranġamenti tranżizzjonali u perjodi ta’ introduzzjoni
gradwali, iżda jekk mhux l-Istati Membri kollha jżommu mal-istess regoli u jaħdmu
biex jilħqu l-istess għanijiet, is-solidarjetà tiddeterjora u jintilfu l-vantaġġi li tkun
parti minn Ewropa soda u magħquda.
Il-globalizzazzjoni tobbliga lill-Ewropa li tikkompeti mhux biss mar-rivali
tradizzjonali tagħha (il-Ġappun u l-Istati Uniti) iżda anki ma’ setgħat ekonomiċi li
qed jikbru b’pass mgħaġġel bħall-Brażil, iċ-Ċina u l-Indja. Tista’ tkompli tirrestrinġi
l-aċċess għas-suq uniku tagħha sabiex tipproteġi l-istandards soċjali u ambjentali
tagħha? Anki jekk tagħmel dan, xorta ma hemmx mezz kif taħrab mir-realtajiet
iebsa li tippreżenta l-kompetizzjoni internazzjonali. L-unika soluzzjoni hija li
l-Ewropa tassew issir attur globali, fejn taġixxi b’għaqda fuq il-palk dinji u tiddikjara
l-interessi tagħha b’mod effettiv billi titkellem b’vuċi waħda. Jista’ jinkiseb progress
f’din id-direzzjoni, biss jekk isir progress lejn unjoni politika. Il-President tal-Kunsill
Ewropew, il-President tal-Kummissjoni u r-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-
Affarijiet Barranin u l-Politika tas-Sigurtà flimkien għandhom jipprovdu tmexxija
solida u konsistenti lill-UE.
Fl-istess waqt jeħtieġ li l-UE ssir iktar demokratika. Il-Parlament Ewropew — li
ngħata setgħat ikbar b’kull trattat ġdid — jiġi elett b’mod dirett permezz ta’
elezzjoni universali fejn jista’ jivvota kull min għandu d-dritt għall-vot kull ħames
snin. Iżda l-perċentwali tal-popolazzjoni li fil-fatt tivvota f’dawn l-elezzjonijiet
ivarja minn pajjiż għal pajjiż, u l-għadd ta’ nies li joħorġu jivvutaw ħafna drabi jkun
baxx. L-isfida għall-istituzzjonijiet u l-gvernijiet nazzjonali tal-UE hija li jsibu modi
aħjar ta’ kif jinfurmaw u jikkomunikaw mal-pubbliku (permezz tal-edukazzjoni,
netwerks ta’ NGOs, eċċ.) u b’hekk jistimulaw il-ħolqien ta’ sfera pubblika Ewropea
komuni li fiha ċ-ċittadini tal-UE jkunu jistgħu jsawru l-aġenda politika.

L-Ewropej jeħtieġ li jaħdmu bħalissa għal futur tagħhom ta’ għada.
Fl-aħħar nett, l-Ewropa għandha tagħmel dak kollu li jippermettulha l-abbiltajiet
tagħha fl-affarijiet internazzjonali. Wieħed mill-ikbar preġji tal-UE huwa l-abbiltà
tagħha li xxerred il-valuri Ewropej lil hinn mill-fruntieri tagħha. Valuri bħarrispett
għad-drittijiet tal-bniedem, il-ħarsien tal-istat tad-dritt, il-ħarsien talambjent
u ż-żamma tal-istandards soċjali fl-ekonomija tas-suq soċjali. Minħabba
l-imperfezzjonijiet tagħha, l-UE ma tistax tgħid li hi x-xempju perfett għallbqija
tal-umanità. Iżda minħabba s-suċċessi tagħha, reġjuni oħra jqisuha bħala
eżempju. X’jista’ jitqies bħala suċċess għall-UE fis-snin li ġejjin? Finanzi pubbliċi li
jiġu bbilanċjati mill-ġdid. Soluzzjoni għall-isfida tat-tixjiħ tal-popolazzjoni tagħha
li ma titfax piż inġust fuq il-ġenerazzjoni li jmiss. Is-sejbien ta’ risposti etiċi għallisfidi
l-kbar li jġib magħhom il-progress xjentifiku u tekniku — partikolarment filbijoteknoloġija.
L-iżgurar ta’ sigurtà għaċ-ċittadini tagħha mingħajr ma tipperikola
l-libertà tagħhom. Jekk jirnexxilha tagħmel dan kollu, l-Ewropa se tkompli tiġi
rrispettata u se tibqa’ sors ta’ ispirazzjoni għall-bqija tad-dinja.
© Beau Lark/Corbis
73

74
Dati ewlenin fl-istorja
tal-integrazzjoni
Ewropea

1950 Id-9 ta’ Mejju – Robert Schuman, il-Ministru għall-Affarijiet Barranin
Franċiż, jagħmel diskors importanti fejn jippreżenta proposti bbażati
fuq l-ideat ta’ Jean Monnet. Jipproponi li Franza u r-Repubblika Federali
tal-Ġermanja jgħaqqdu r-riżorsi tal-faħam u tal-azzar tagħhom
f’organizzazzjoni ġdida li jistgħu jissieħbu fiha pajjiżi Ewropej oħra.
1951 It-18 ta’ April – F’Pariġi, sitt pajjiżi — il-Belġju, ir-Repubblika Federali
tal-Ġermanja, Franza, l-Italja, il-Lussemburgu u l-Pajjiżi l-Baxxi —
jiffirmaw it-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea tal-Faħam u l-Azzar
(KEFA). Dan jidħol fis-seħħ fit-23 ta’ Lulju 1952, għal perjodu ta’ 50 sena.
1955 Mill-1 sat-2 ta’ Ġunju – F’laqgħa f’Messina, il-ministri tal-affarijiet
barranin tas-sitt pajjiżi jiddeċiedu li jestendu l-integrazzjoni Ewropea
għall-ekonomija ġenerali.
1957 Il-25 ta’ Marzu – F’Ruma, is-sitt pajjiżi jiffirmaw it-Trattati li jistabbilixxu
l-Komunità Ekonomika Ewropea (KEE) u l-Komunità Ewropea għall-
Enerġija Atomika (Euratom). Dawn jidħlu fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar 1958.
1960 L-4 ta’ Jannar – Fuq l-istigazzjoni tar-Renju Unit, il-Konvenzjoni ta’
Stokkolma tistabbilixxi l-Assoċjazzjoni Ewropea għall-Kummerċ Ħieles
(EFTA), li tinkludi numru ta’ pajjiżi Ewropej li mhumiex parti mill-KEE.
1963 L-20 ta’ Lulju – F’Yaoundé jiġi ffirmat ftehim ta’ assoċjazzjoni bejn il-KEE
u 18-il pajjiż Afrikan.
1965 It-8 ta’ April – Jiġi ffirmat trattat li jamalgama l-entitajiet eżekuttivi tattliet
Komunitajiet (il-KEFA, il-KEE u l-Euratom) u li joħloq Kunsill wieħed u
Kummissjoni waħda. Dan jidħol fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 1967.
1966 Id-29 ta’ Jannar – Il-“kompromess tal-Lussemburgu”: wara kriżi politika,
Franza taqbel li għal darb’oħra tieħu sehem fil-laqgħat tal-Kunsill,
b’kundizzjoni li jitfassal ftehim biex tinżamm ir-regola tal-unanimità meta
jkun hemm fin-nofs “interessi vitali nazzjonali”.
1968 L-1 ta’ Lulju – Id-dazji doganali bejn l-Istati Membri fuq il-merkanzija
industrijali jiġu aboliti għalkollox, 18-il xahar qabel ma kien skedat li jsir
dan, u tiġi introdotta trariffa esterna komuni.
1969 L-1 u t-2 ta’ Diċembru – Fis-Samit tal-Aja, il-mexxejja politiċi tal-KEE
jiddeċiedu li jkomplu jaħdmu għall-integrazzjoni Ewropea.
1970 It-22 ta’ April – Fil-Lussemburgu jiġi ffirmat trattat li jippermetti li
l-Komunitajiet Ewropej ikunu ffinanzjati dejjem aktar mir-“riżorsi tal-UE
stess” u li jagħti setgħat superviżorji akbar lill-Parlament Ewropew.
1973 L-1 ta’ Jannar – Id-Danimarka, l-Irlanda u r-Renju Unit jissieħbu fil-
Komunitajiet Ewropej, biex b’hekk is-sħubija titla’ għal disa’ pajjiżi. Wara
li jsir referendum, in-Norveġja ma tisseħibx.
75

76
1974 Mid-9 sal-10 ta’ Diċembru – Fis-Samit ta’ Pariġi, il-mexxejja politiċi
tad-disa’ Stati Membri jiddeċiedu li jiltaqgħu tliet darbiet fis-sena bħala
l-Kunsill Ewropew. Jagħtu wkoll il-permess biex isiru elezzjonijiet diretti
għall-Parlament Ewropew, u jiftiehmu li jwaqqfu l-Fond Ewropew għall-
Iżvilupp Reġjonali.
1975 It-28 ta’ Frar – F’Lomé tkun iffirmata konvenzjoni (Lomé I) bejn il-KEE u
46 pajjiż Afrikan, tal-Karibew u tal-Paċifiku (AKP).
It-22 ta’ Lulju – Jiġi ffirmat trattat li jagħti lill-Parlament Ewropew setgħat
akbar fuq il-baġit u li jistabbilixxi l-Qorti Ewropea tal-Awdituri. Dan jidħol
fis-seħħ fl-1 ta’ Ġunju 1977.
1979 Mis-7 sal-10 ta’ Ġunju – Isiru l-ewwel elezzjonijiet diretti tal-Parlament
Ewropew b’410 siġġijiet.
1981 L-1 ta’ Jannar – Il-Greċja tissieħeb fil-Komunitajiet Ewropej, u b’hekk innumru
tal-membri jiżdied għal 10.
1984 L-14 u s-17 ta’ Ġunju – Isiru t-tieni elezzjonijiet diretti għall-Parlament
Ewropew.
1985 Is-7 ta’ Jannar – Jacques Delors isir il-President tal-Kummissjoni
(1985–95).
L-14 ta’ Ġunju – Jiġi ffirmat il-Ftehim ta’ Schengen sabiex jiġu aboliti
l-kontrolli fuq il-fruntieri bejn il-pajjiżi membri tal-Komunitajiet Ewropej.
1986 L-1 ta’ Jannar – Spanja u l-Portugall jissieħbu fil-Komunitajiet Ewropej, u
b’hekk is-sħubija titla’ għal 12.
Is-17 u t-28 ta’ Frar – Fil-Lussemburgu u fl-Aja jiġi ffirmat l-Att Uniku
Ewropew. Dan jidħol fis-seħħ fl-1 ta’ Lulju 1987.
1989 Il-15 u t-18 ta’ Ġunju – Isiru t-tielet elezzjonijiet diretti għall-Parlament
Ewropew.
Id-9 ta’ Novembru – Il-waqgħa tal-Ħajt ta’ Berlin.
1990 It-3 ta’ Ottubru – L-unifikazzjoni tal-Ġermanja.
1991 Mid-9 sal-10 ta’ Diċembru – Il-Kunsill Ewropew ta’ Maastricht jadotta
Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. Dan jistabbilixxi l-pedament għal politika
komuni tal-affarijiet barranin u s-sigurtà, kooperazzjoni aktar mill-qrib
dwar il-ġustizzja u l-affarijiet interni u l-ħolqien ta’ unjoni ekonomika u
monetarja, inkluża munita unika.
1992 Is-7 ta’ Frar – F’Maastricht jiġi ffirmat it-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea.
Dan jidħol fis-seħħ fl-1 ta’ Novembru 1993.
1993 L-1 ta’ Jannar – Jinħoloq is-suq uniku.
1994 Id-9 u t-12 ta’ Ġunju – Isiru r-raba’ elezzjonijiet diretti għall-Parlament
Ewropew.

1995 L-1 ta’ Jannar – L-Awstrija, il-Finlandja u l-Isvezja jissieħbu fl-UE, u b’hekk
is-sħubija titla’ għal 15. Wara li jsir referendum, in-Norveġja ma tisseħibx.
It-23 ta’ Jannar – Tinħatar Kummissjoni Ewropea ġdida b’Jacques Santer
bħala l-President tagħha (1995–99).
Mis-27 sat-28 ta’ Novembru – Il-Konferenza Ewro-Mediterranja
f’Barċellona tniedi sħubija bejn l-UE u l-pajjiżi fuq il-kosta tan-Nofsinhar
tal-Mediterran.
1997 It-2 ta’ Ottubru – Jiġi ffirmat it-Trattat ta’ Amsterdam. Dan jidħol fis-seħħ
fl-1 ta’ Mejju 1999.
1998 It-30 ta’ Marzu – Jibda l-proċess tal-adeżjoni għall-pajjiżi kandidati
ġodda — Ċipru, Malta u 10 pajjiżi miċ-ċentru u mill-Ewropa tal-Lvant.
1999 L-1 ta’ Jannar – 11-il pajjiż tal-UE jadottaw l-ewro, li tnediet fis-swieq
finanzjarji, u li ssostitwixxiet il-muniti tagħhom fi tranżazzjonijiet bi flus
mhux kontanti. Il-Bank Ċentrali Ewropew jieħu r-responsabbiltà għallpolitika
monetarja. Fl-1 ta’ Jannar 2001, il-Greċja ssir it-12-il pajjiż li
jadotta l-ewro.
L-10 u t-13 ta’ Ġunju – Isiru l-ħames elezzjonijiet diretti għall-Parlament
Ewropew.
Il-15 ta’ Settembru – Tinħatar Kummissjoni Ewropea ġdida b’Romano
Prodi bħala l-President tagħha (1999–2004).
Mill-15 sas-16 ta’ Ottubru – Il-Kunsill Ewropew ta’ Tampere jiddeċiedi li
jittrasforma l-UE f’żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja.
2000 Mit-23 sal-24 ta’ Marzu – Il-Kunsill Ewropew ta’ Lisbona jfassal strateġija
ġdida biex iżid l-impjiegi fl-UE, jimmodernizza l-ekonomija u jsaħħaħ ilkoeżjoni
soċjali f’Ewropa msejsa fuq l-għerf.
Mis-7 sat-8 ta’ Diċembru – F’Nizza, il-Kunsill Ewropew jilħaq ftehim dwar
it-test ta’ Trattat ġdid li kellu jbiddel is-sistema tat-teħid tad-deċiżjonijiet
tal-UE sabiex l-Unjoni tkun lesta għat-tkabbir. Il-presidenti tal-Parlament
Ewropew, tal-Kunsill Ewropew u tal-Kummissjoni Ewropea jipproklamaw
b’mod solenni l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.
2001 Is-26 ta’ Frar – Jiġi ffirmat it-Trattat ta’ Nizza. Dan jidħol fis-seħħ
fl-1 ta’ Frar 2003.
Mill-14 sal-15 ta’ Diċembru – Il-Kunsill Ewropew ta’ Laeken: jintlaħaq
ftehim fuq dikjarazzjoni dwar il-futur tal-Ewropa. Dan iwitti t-triq
għar-riforma ewlenija tal-UE li kellha ssir dalwaqt u għall-ħolqien ta’
Konvenzjoni (ippreseduta minn Valéry Giscard d’Estaing) biex jitfassal
abbozz tal-Kostituzzjoni Ewropea.
2002 L-1 ta’ Jannar – Jiġu introdotti l-karti tal-flus u l-muniti tal-ewro fit-
12-il pajjiż taż-żona tal-ewro.
2003 L-10 ta’ Lulju – Il-Konvenzjoni dwar il-Futur tal-Ewropa tlesti ħidmietha
dwar l-abbozz tal-Kostituzzjoni Ewropea.
77

78
2004 L-1 ta’ Mejju – Ċipru, ir-Repubblika Ċeka, l-Estonja, l-Ungerija, il-Latvja,
il-Litwanja, Malta, il-Polonja, is-Slovakkja u s-Slovenja jissieħbu fl-Unjoni
Ewropea.
L-10 u t-13 ta’ Ġunju – Isiru s-sitt elezzjonijiet diretti għall-Parlament
Ewropew.
Id-29 ta’ Ottubru – Tiġi ffirmata l-Kostituzzjoni Ewropea f’Ruma mill-25
Kap tal-Istat jew tal-Gvern.
It-22 ta’ Novembru – Tinħatar Kummissjoni Ewropea ġdida b’José Manuel
Barroso bħala l-President tagħha.
2005 Id-29 ta’ Mejju u l-1 ta’ Ġunju – Il-votanti fi Franza jirrifjutaw il-
Kostituzzjoni f’referendum, segwiti, tlett ijiem wara, mill-votanti fil-Pajjiżi
l-Baxxi.
It-3 ta’ Ottubru – Jibdew in-negozjati dwar l-adeżjoni mat-Turkija u mal-
Kroazja.
2007 L-1 ta’ Jannar – Il-Bulgarija u r-Rumanija jissieħbu fl-Unjoni Ewropea.
Is-Slovenja ssir it-13-il pajjiż li jadotta l-ewro.
It-13 ta’ Diċembru – Jiġi ffirmat it-Trattat ta’ Lisbona.
2008 L-1 ta’ Jannar – Ċipru u Malta jsiru l-14 u l-15-il pajjiż li jadottaw l-ewro.
2009 L-1 ta’ Jannar – Is-Slovakkja ssir is-16-il pajjiż li jadotta l-ewro.
Mill-4 sas-7 ta’ Ġunju – Isiru s-seba’ elezzjonijiet diretti għall-Parlament
Ewropew.
It-2 ta’ Ottubru – F’referendum fl-Irlanda jiġi approvat it-Trattat ta’
Lisbona.
L-1 ta’ Diċembru – Jidħol fis-seħħ it-Trattat ta’ Lisbona.
Herman Van Rompuy jieħu l-kariga ta’ President tal-Kunsill Ewropew
Catherine Ashton issir ir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet
Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà
2010 Id-9 ta’ Frar – Il-Parlament Ewropew jagħti l-kunsens tiegħu lill-
Kummissjoni Ewropea l-ġdida, b’José Manuel Barroso bħala l-President
tagħha għat-tieni darba.
Id-9 ta’ Mejju – Jiġi stabbilit Mekkaniżmu Ewropew għall-Istabbilizzazzjoni
Finanzjarja, li jqum € 750 biljun.
2011 L-1 ta’ Jannar – L-Estonja ssir is-17-il pajjiż li jadotta l-ewro.

NOTI
79

L-Unjoni Ewropea
0 500 km
Portugal
Lisboa
Rabat
El Maghreb
Reykjavík
Ísland
Madrid
España
United Kingdom
Éire Baile Átha Cliath
Dublin
Ireland
Andorra
London
Alger
El Djazâir
France
Nederland
Amsterdam
België Brussel
Bruxelles
Belgique
Luxembourg
Paris
Luxembourg
Schweiz Liechtenstein
Bern
Suisse
Svizzera
Tunis
Oslo
København
Berlin
Praha
Wien
Bratislava
Αθήναι
Athinai
Minsk
Moldova
Chişinău
Ljubljana Zagreb
Hrvatska
Monaco
San Marino
Italia
Roma
Città del
Vaticano
Bucureşti
Bosna i Beograd
Hercegovina
Srbija
Sarajevo
България
Crna Priština Bulgaria
Gora
Kosovo София
Podgorica * UNSCR 1244 Sofia
Skopje
Tiranë P.J.R.M.
Shqipëria
Tounis
Norge
Danmark
Deutschland
Valletta
Malta
Sverige
Stockholm
Member L-Istati Membri States tal-Unjoni of the European Ewropea Union (2011)
Candidate Il-pajjiżi kandidati
countries
Polska
Helsinki
Helsingfors
R.
Warszawa
Budapest
Österreich Magyarország
Slovenija
Rīga
Česká
republika
Slovensko
Suomi
Finland
Tallinn
Eesti
Lietuva
Latvija
Vilnius
Ελλάδα
Ellada
Belarus'
România
Kyïv
Ukraїna
Moskva
Ankara
Madeira (PT)
Türkiye
Suriname
Rossija
Açores (PT)
Canarias (ES)
Paramaribo
Guyane
(FR)
Brasil
Λευκωσία
Κύπρος Lefkosia
Souriya
Kypros
Kibris
Lefkosa
Libnan
Beyrouth Dimashq
Guadeloupe (FR)
Martinique (FR)
Réunion (FR)
Qazaqstan
Sakartvelo Tbilisi
Azərbaycan
Haїastan
Yerevan
(Azər.)
Iran
Iraq

Kuntatt mal-UE
ONLAJN
L-informazzjoni fl-ilsna uffiċjali kollha tal-Unjoni Ewropea hija disponibbli minn fuq
il-websajt Europa: http://europa.eu
PERSONALMENT
Mal-Ewropa kollha hemm mijiet ta’ ċentri ta’ informazzjoni tal-UE.
Tista’ ssib l-indirizz tal-eqreb ċentru tiegħek fuq dan il-websajt:
http://europedirect.europa.eu
BIT-TELEFOWN JEW BIL-POSTA
Europe Direct huwa servizz li jwieġeb il-mistoqsijiet tiegħek dwar l-Unjoni Ewropea.
Tista’ tikkuntattja dan is-servizz permezz tan-numru telefoniku bla ħlas:
00 800 6 7 8 9 10 11 (ċerti operaturi tat-telefown ċellulari ma jippermettux aċċess
għan-numri 00800 jew dawn it-telefonati jistgħu jkunu bi ħlas), jew permezz ta’
telefown minn barra l-UE: +32 22999696, jew b’e-mail direttament mill-websajt
http://europedirect.europa.eu
AQRA DWAR L-EWROPA
Il-pubblikazzjonijiet dwar l-UE huma biss buttuna ‘l bogħod fuq il-websajt tal-EU
Bookshop: http://bookshop.europa.eu
Informazzjoni u pubblikazzjonijiet dwar l-Unjoni Ewropea jistgħu jinkisbu f’Malta:
Kummissjoni Ewropea
Rappreżentanza f’Malta
Dar l-Ewropa
254, St Paul Street
VLT 1215
MALTA
Tel. +356 23425000
E-mail: comm-rep-mt@ec.europa.eu
Europe Direct Floriana
Dar Reggie Miller
St. Thomas Street
Floriana
MALTA
Tel. +356 21234801
E-mail: info@uhm.org.mt
European Union Programmes Agency
36, Old Mint Street
VLT 1514
MALTA
Tel. +356 21243237
E-mail: eupa@gov.mt
Parlament Ewropew
Uffiċċju f’Malta
254, St Paul Street
VLT 1215
MALTA
Tel. +356 21235075
E-mail: epvalletta@europarl.europa.eu
Europe Direct Mosta
8, Floor 2,
Northfields Apartments
Independence Avenue
MST 9928
MALTA
Tel. +356 27474414/27014415
E-mail: mcauson@euroweb.net.mt
Iċ-Ċentru Solvit Malta
Diviżjoni tal-Kummerċ
Lascaris
VLT 2000
MALTA
Tel. +356 25690329/25690310
E-mail: solvit.malta@gov.mt
Enterprise Europe Network
Enterprise Centre
Industrial Estate
San Gwann
SGN 3000
MALTA
Tel. +356 25420000/25423443
E-mail: info@enterprise-europemalta.com
European Documentation and
Research Centre (EDRC)
L-Università ta’ Malta
L-Imsida
MALTA
Tel. +36 23402998
E-mail: edrc@um.edu.mt
Uffiċċju tal-EURES
Korporazzjoni tax-Xogħol u t-Taħriġ
Diviżjoni tas-Servizzi tal-Impjiegi
Ħal Far
MALTA
Tel. +356 22201203
E-mail: eures@etc.org.mt
Dawn il-korpi kostitwiti u trade unions
ukoll għandhom servizz ta’ informazzjoni
għall-membri tagħhom:
* Malta Business Bureau (għall-membri
tal-Kamra tal-Kummerċ u tal-
Federazzjoni tal-Industrija (FOI)
* L-Assoċjazzjoni Maltija ta’ Min
Iħaddem (MEA)
* l-Assoċjazzjoni Maltija tal-Lukandi
u r-Ristoranti (MHRA)
* General Workers’ Union (GWU)
* Union Ħaddiema Magħqudin (UĦM)
Ir-rappreżentanzi u l-uffiċċji tal-Kummissjoni Ewropea u l-Parlament jinsabu f’kull pajjiż tal-Unjoni Ewropea. L-Unjoni
Ewropea għandha wkoll delegazzjonijiet f’partijiet oħra tad-dinja.

© PF
L-Ewropa fi 12-il lezzjoni
Pascal Fontaine,
li kien assistent ta’ Jean Monnet u
Professur fl-Institut d’Études Politiques,
f’Pariġi
Xi skop għandha l-UE? Għaliex u kif ġiet stabbilita? Kif taħdem? X’kisbet
diġà għaċ-ċittadini tagħha, u xi sfidi ġodda qed taffaċċja llum?
F’era ta’ globalizzazzjoni, l-UE tista’ tikkompeti b’suċċess ma’ ekonomiji
ewlenin oħra u żżomm l-istandards soċjali tagħha? X’se jkun ir-rwol tal-
Ewropa fix-xena dinjija fis-snin li ġejjin? Sa fejn se jestendu l-fruntieri
tal-Unjoni Ewropea? U x’futur għandha l-ewro?
Dawn huma biss uħud mill-kwistjonijiet li jesplora l-espert tal-UE
Pascal Fontaine f’din l-edizzjoni tal-2010 tal-ktejjeb popolari tiegħu
L-Ewropa fi 12-il lezzjoni.
ISBN 978-92-79-17493-3
NA-31-10-652-MT-C