habitat rupestre.pdf - Società Friulana di Archeologia

ROCK CARVED SPACES OF ORTAHISARCRHIMA-CINP projectGökbaş, Gülhatmi, Güvelek, Güvemeriği, Hasır otu, Havacivaotu,Iştır, İğnemsi çobanyastığı, İnci çalısı, İt üzümü, Kan damlası, Kanaryaotu, Kanavcıotu, Karahindiba, Karakavuk, Karamuk, Kebere,Kenger, Kerdeme, Kileburu, Kirpibaşı, Korunga, Kuş fiği, Likyazeraventi, Mamuza, Mayasıl otu, Merdiven çiçeği, Nevruz çiçeği,Odunsu köpek üzümü, Ölmez çiçek, Patlangaç, Pıtrak, Pülüskün,Saplı cehri, Seherotu, Şerbetçiotu yoncası, Şeytangözü, Taçlı fiğ, Tatula,Tükrükotu, Unutma beni, Üvez, Yakıotu, Yiğir otu, Zerdali.Yabani bitkiler genel anlamda sınıflandırma yapılırsa yedi başlıkaltında toplanabilir. Çiğ olarak, kurutulduktan sonra ve pişirilerekyenenler, şifalı olanlar, zehirli olanlar, boyar madde içerenler ve süsbitkileri şeklinde ayırt edebiliriz. Çok eski tarihlerden itibaren hastalıklarakarşı ilaç olarak kullanılan her derde deva bitkilerin Kapadokya’dayetişenlerinden bazıları şöyle; Binbirdelikotu, Çivitotu,Sabunotu, Kadın tuzluğu, Gilaburu, Hasırotu, İğde, Izgın, Yoğurtotu,Kapari, İğnemsi çobanyastığı, Üzerlik otu, Yalancı sinameki,Cehri, Kırmızı boynuzlu gelincik, Dağ çayı, Aynisefa çiçeği, Tıbbişahtere otu, Yakıotu, Eflatun çiçekli keten, Kuşburnu, Ebegümeci,Gülhatmi, Adaçayı, Tıbbi sığırdili, Yabani hindiba, Su nanesi, Daryapraklı sinirotu, Isırgan otu, Solucan otu, Kerdeme.Doğal hayatta yetişen yabani bitkilerin bir bölümü de Hititler dönemindenberi Anadolu’nun hemen hemen her yerinde boyar maddeolarak kullanılmıştır. Özellikle Selçuklu ve Osmanlı Dönemindeartan boyar madde içeren bitkilerin kullanımı sentetik boyaların bulunmasıylasona ermiştir. Uzun yıllar özellikle halıcılıkta kullanılanboyar bitkiler ise şöyle sıralanabilir; Kuzu sarmaşığı, Havaciva otu,tırmanıcı yoğurtotu, Sığır kuyruğu, Binbirdelik otu, Hanım tuzluğu,Eşek yoncası, Çivit otu, Yılandili, Sığırdili, Gülhatmi, Ebegümeci,İğnelik, Tıbbi şahtereotu, Aynisefa çiçeği, Çift bezeli sütleğen.Kapadokya Bölgesi’ne yapılan turistik gezilerin ne yazık ki çok azıbotanik konusunda yapılıyor. Dilerim bu gezilerin sayısı artar ve bueşsiz bölgenin florası birçok kişi tarafından bilinir.Doğal güzelliklerimiz gün geçtikçe değişime uğramakta, hatta kaybolmakta.Gün geçtikçe önem kazanan ve yok olmaya devam edendoğal zenginliklerimize sahip çıkmak en temel görevimiz olmalı.Notes:1. L.Rodley argues that caves churches were a place of pilgrimage.2. A.Kaptan, S.Koçak, Doğa, Tarih ve Kültür Hazinesi Ortahisar,Ortahisar Belediyesi, 2000.3. Irène Beldiceanu-Steinherr, “La géographie historique de l’Anatoliecentrale d’après les registres ottomans”, Comptesrendusdes séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 126eannée, N. 3, 1982. pp. 460.4. Kaptan and Koçak, p.25. Ottoman Archives, Tarih: 29/Ca/1175 (Hicrî), Dosya No:129,Gömlek No:6404, Fon Kodu: C.MF.6. Ottoman Archives ,Tarih: 28/Z /1181 (Hicrî), Dosya No:35, GömlekNo:1726, Fon Kodu: C.TZ.7. Ottoman Archives, Tarih: 14/B /1329 (Hicrî), Dosya No:92/-1,Gömlek No:52, Fon Kodu: DH.İD.8. Kaptan and Koçak, p.2References:- A. KAPTAN, S. KOÇAK, Doğa, Tarih ve Kültür Hazinesi Ortahisar, Ortahisar Belediyesi, 2000.- E. FÜSUN ALIOGLU, YONCA KÖSEBAY ERKAN, MEHMET ALPER, BERRIN ALPER, Rupestrian Mosques of Ortahisar, Cultural Rupestrıan HerıtageIn The Cırcum-Medıterranean Area: Common Identıty - New Perspectıve, Ortahisar, 19-25 September 2011.- GUILLAUME DE JERPHANION, Une Nouvelle Province de l’art byzantin, Les Églises Rupestres de Cappadoce, 2 vol., Paris 1925.- IRÈNE BELDICEANU-STEINHERR, La géographie historique de l’Anatolie centrale d’après les registres ottomans, Comptes-rendus des séancesde l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 126e année, N. 3, 1982, pp 443-503.- L. RODLEY, Cave monasteries of Byzantine Cappadocia, Cambridge 1985.- Mehmet Alper, Berrin Alper, Yonca Kösebay Erkan, E. Füsun Alioğlu, Cappadocia: Conservation Problems Of The Site And Applications,International seminar in “Terra Jonica”, Rupestrian Settlements In The Mediterranean Region From Archaeology to good practices for theirrestoration and protection, Massafra 29-31 Ekim 2010, Italia.- MEHMET ÖZKARCI, Niğde’de Türk Mimarisi, TTK Yayınları, Ankara, 2001.- MUSTAFA GÜLER, İLKNUR AKTUĞ KOLAY, 12. Yüzyıl Anadolu Türk Camileri, itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, Cilt:5, Sayı:2, Kısım:1,Eylül 2006.- N. + M. THIERRY, The Rock Churces, Arts of Cappadocia, London 1972.- N. + M. THIERRY, Une nouvelle église rupestre de Cappadoce: Cambazli Kilise à Ortahisar, Journal Des Savants, 1963, N°1. pp. 5-23.- NECVA AKÇURA, TUĞRUL ALÇURA, Cevat Erder vd., Ortahisar Araştırma, Değerlendirme, genel Koruma Projesi, Aşama 1, Rapor 2, TCKültür Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, Ekim, 1975.Ortahisar Belediyesi Arşivi:- Ottoman Archives ,Tarih: 28/Z /1181 (Hicrî), Dosya No:35, Gömlek No:1726, Fon Kodu: C.TZ.- Ottoman Archives, Tarih: 14/B /1329 (Hicrî), Dosya No:92/-1, Gömlek No:52, Fon Kodu: DH.İD.- Ottoman Archives, Tarih: 29/Ca/1175 (Hicrî), Dosya No:129, Gömlek No:6404, Fon Kodu: C.MF.- Sheila Blair, Ilhanid Architecture and Society, Iran, vol.22(1984), pp.67-90.- TC Kültür Bakanlığı, Nevşehir Koruma Kurulu.- Vedat Doyuran, “Ortahisar’m çevresel jeolojik sorunları”, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, c. 19, 83-88, Ağustos 1976.- Yonca Kösebay Erkan, E. Füsun Alioğlu , Mehmet Alper, Berrin Alper, “Rupestrian Architecture in Ortahisar, Cappadocia: Past and Present”.2° Convegno internazionale di studi Habitat Rupesstre, Massafra 30 April 2011, Italy.volumeRicerca_OK_2012-11-15.indd 244 16/11/2012 15:03:57