saqarTvelosa da evrokavSiris midgomebi
saqarTvelosa da evrokavSiris midgomebi saqarTvelosa da evrokavSiris midgomebi
administracia Sedgeba erTi struqturuli qvedanayofis – dacvis samsaxurisagan.garda fizikuri dacvisa mis movaleobebSi Sedis tyis biologiuri dacvis RonisZiebebisgatareba (tyis mavneblebi, daavadebebi da a.S.), kvleva-monitoringi, konservaciisa daaRdgeniTi RonisZiebebis ganxorcieleba, kadastris warmoeba, bunebrivi resursebisinventarizacia. cxadia, rom amgvari davalebebi SeuTavsebelia erTmaneTTan damwiri dafinansebisa da SesaZleblobebis pirobebSi, romelSic imyofebian daculiteritoriebi, Seusrulebadia. administraciis StatSi aris kvleva-monitoringisufrosi specialistis Stati, romlis funqciebis da movaleobebis SesrulebassaTanadod aRWurvili da ganswavluli kadrebiT dakompleqtebuli mTeli ganyofilebasWirdeba: konservaciisa da aRdgeniTi samuSaoebi, rukebis Sedgena, monitoringiswarmoeba, bunebrivi resursebis aRricxva da maT gamoyenebaze proeqtebisa dawinadadebebis SemuSaveba. aseTi samuSao davaleba ar aris realisturi.rogorc aRiniSna, daculi teritoriebTan dakavSirebul ZiriTad kanonmdeblobasSeadgenen saqarTvelos kanoni “daculi teritoriebis sistemis Sesaxeb”, ”cxovelTasamyaros Sesaxeb”, saqarTvelos tyis kodeqsi. 2005 wels saqarTvelos mTavrobisSesabamisi dadgenilebiT damtkicda ”biomravalferovnebis strategia da moqmedebaTagegma”, romlis erT-erTi strategiuli mimarTuleba daculi teritoriebia. amdokumentSi identificirebul iqna dacul teritoriebTan arsebuli problemebi. amproblemebis gadasaWrelad dokumentSi mocemulia 10-wliani strategia da 5-wlianimoqmedebaTa gegma. miuxedavad imisa, rom gasul or weliwadSi garkveuli nabijebigadaidga, situaciis mTlianobaSi gamosasworeblad es arasakmarisia. SeiZlebagamoiyos oTxi saxis faqtori, romelic mokled aRwers saqarTvelos daculiteritoriebis problemebs:1)sazogadoebis monawileobis arasakmarisoba daculi teritoriebis dagegmvis,Seqmnisa da funqcionirebis dros; es iwvevs adgilobrivi mosaxleobasa dadaculi teritoriebis intresebis gadafarvas; ar xdeba mosaxleobis realurisaWiroebebis gaTvaliswineba, sazogadoeba aranairad ar monawileobs daculiteritoriebis marTvaSi, maTi garemosdacviTi cnobiereba dabalia, xSirad axlosmcxovrebi mosaxleoba mtruladaa ganwyobili daculi teritoriebisadmi.kanonmdeblobis mixedviT, calkeuli daculi teritoriebisaTvis saministroqmnis samecniero-sakonsultacio sabWoebs, am samecniero-sakonsultaciosabWoebis Seqmnis mizani gansxvavebuladaa ganmartebuli kanonebSi; saqarTveloskanonSi ”TuSeTis, bawara-babaneuris, lagodexisa da vaSlovanis Seqmnisa damarTvis Sesaxeb”, (2007 wlis 27 aprilis cvlileba) sabWoebi iqmneba daculiteritoriebis marTvaSi sazogadoebis monawilebobis uzrunvelsayofad. ”daculiteritoriebis sistemis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis Sesabamisad” (muxli 21,2007 wlis 27 aprilis cvlileba), saministro qmnis samecniero-sakonsultaciosabWoebs samTavrobo dawesebulebebTan da adgilobrivi TviTmmarTvelobisorganoebTan TanamSromlobisaTvis. erTsa da imave dRes gamocemul or kanonSiori sxvadasxva saxis interpretacia gaugebrobas badebs. am ukanasknelikanonSi Setanili cvlilebebiT, SeizRuda sazogadoebis monawileoba daculiteritoriebis marTvaSi (2007 wlis 27 aprili). kanonidan amoRebulia muxlebi,romliTac mosaxleobisa da sazogadoebrivi gaerTianebebis warmomadgenlebsufleba hqondaT monawileoba mieRoT centralur programebSi da sakonsultaciosabWoebSi; daculi teritoriebis adgilobrivi funqcionirebisaTvis gamoyofiliarasabiujeto finansebis regulirebis saqmeSi da sxv.samecniero-sakonsultacio sabWoebi dRemde Seqmnili iyo TuSeTis, bawarababaneuris,vaSlovanis, lagodexis daculi teritoriebisaTvis, romelSicprezidentis Sesabamisi gankargulebiT Sedian garemos dacvisa da bunebriviresursebis saministros, daculi teritoriebis departamentis, adgilobrivi32
xelisuflebis, arasamTavrobo da samecniero organizaciebis warmomadgenlebi.sabWoebis Semadgenlobis dakompleqteba sazogadoebrivi organizaciebiswarmomadgenlebiT moxda sakmaod gamWvirvale meqanizmiT. saministromamisaTvis Riad gamoacxada moTxovna kandidaturebze, rasac erTvoda garkveulikriteriumebi kandidaturis kvalifikaciisa da gamocdilebis Sesaxeb.miuxedavad amisa, isini dRemde formalurad arseboben. sabWoebi yovel Tve undaikribebodnen, magram Seqmnidan or welze meti xnis ganmavlobaSi mxolod erTiSexvedra Sedga. realurad maT aranairi funqcia ar aqvT da ar monawileobendacul teritoriebTan dakavSirebuli gadawyvetilebebis miRebaSi.2)3)4)daculi teritoriebis mwiri SesaZleblobebi – arasakmarisi dafinanseba damaterialur-teqnikuri bazis arqona; sabiujeto saxsrebi da baza arasakmarisiateritoriebis dacvisa da kanoniT gaTvaliswinebuli sxva qmedebebisganxorcielebisaTvis.daculi teritoriebis farglebSi bunebrivi resursebis ukanono mopovebada kanonaRsrulebis xarvezebi; daculi teritoriebis dacvis samsaxurebimcirericxovania, cudad aris aRWurvili da SeiaraRebuli, maTi xelfasi dabalia;kanonmdebloba, romlis mixedviTac xdeba fizikuri dacva, metad dauxvewavia.ar aris naTeli suraTi, rogor unda iTanamSormlon daculi teritoriebisdacvis samsaxurebma, garemos dacvis inspeqciam, samarTaldamcavebma, sazRvrisdacvis departamentma. daculi teritoriebis didi nawili sasazRvro zonaSiamoqceuli. daculi teritoriebis vizitorebi da TanamSromlebic ki valdebulebiarian dacul teritoriaze yofnisaTvis nebarTva aiRon sasazRvro uwyebidan.2004 wlis bolomde miRebuli unda yofiliyo kanoni „daculi teritoriebisfizikuri dacvis Sesaxeb“, Tumca masze muSaoba dResdReobiT ar mimdinareobs.profesionali da Tanamedrove codniT aRWurvili kadrebis nakleboba.zemoaRniSnulis fonze, aramarto ver xerxdeba Tanamedrove moTxovnebis SesabamisimarTvis meqanizmebis mofiqreba, aramed daviwyebulia daculi teritoribis ZiriTadidaniSnuleba – biomravalferovnebis SenarCuneba. aqcenti keTdeba mxolod turizmisganviTarebasa da daculi teritoriebidan Semosavlis miRebaze, Tumca praqtikuladam mxrivac araferia jer gakeTebuli, Tu ar CavTvliT zogierT erovnul parkSidonorTa dafinansebiT garkveuli infrasturqturis mSeneblobas. TiTqmis aranairisamecniero muSaoba ar mimdinareobs dacul teritoriebSi. SedarebiT ukeTesmdgomareobaSi arian is erovnuli parkebi, sadac msxvili donorebis mier xorcieldebaprogramebi (borjom-xaragaulis, vaSlovanis, lagodexis, TuSeTis, kolxeTis daculiteritoriebi). TiTebze CamosaTvlelia dacul teritoriebze ganxorcielebulikvlevisa da konservaciis proeqtebi, esenia niamoris reintroduqcia borjomxaragauliserovnul parkSi, mura daTvis monitoringi vaSlovanis dacul teritoriaze,jiqis konservaciis proeqtis vaSlovanis erovnul parkSi, jeiranis reintroduqciisdawyeba vaSlovanis dacul teritoriebSi. es ukanaskneli xorcieldeba saministrosmier msoflio bankis proeqtis (saxelmwifo granti) dafinansebis farglebSi,danarCens ki axorcielebebn arasamTavrobo organizaciebi sakuTari dafinansebiT.daculi teritoriebSi ekologiuri turizmis ganviTareba TavisTavad saWiroada aucilebelia. garda imisa, rom es aris Semosavlis erT-erTi wyaro, amas sxva(SesaZloa, ufro mniSvnelovani) datvirTvac aqvs. erovnul parkebis, aRkveTilebisada bunebis Zeglebis arsebobiT adamianebs eZlevaT SesaZlebloba sakuTari TvaliTnaxon bunebis mSvenierebas da gaiziaron biologiuri mravalferovnebis esTetiuri,sulieri, kulturuli Rirebulebebi. es xels uwyobs mosaxleobis garemosdacviTicnobierebis amaRlebas da bunebis konservaciis saqmes meti mxardaWera uCndeba33
- Page 1 and 2: iomravalferovnebis dacva da marTvas
- Page 5 and 6: SeCereba, wylis xarisxisa da daavad
- Page 7 and 8: fondebiTac. es upirveles yovlisa ar
- Page 9 and 10: konvencia biomravalferovnebis Sesax
- Page 11 and 12: 3. ekosistemebisaqarTveloSi gvxvdeb
- Page 14: funqciebis SenarCunebis RonisZiebeb
- Page 17: procesebad: dagegmva, metyeveoba, w
- Page 20 and 21: mzardma garemosdacviTma cnobierebam
- Page 22 and 23: unda iqcnen mniSvnelovan instrument
- Page 24 and 25: da soflis meurneobis organizaciis (
- Page 26 and 27: arasamTavrobo organizaciebis mxrida
- Page 28 and 29: sertificireba satyeo sameurveo sabW
- Page 30 and 31: 3.2 daculi teritoriebi3.2.1 arsebul
- Page 32 and 33: dRevandeli mdgomareobiT, statusis g
- Page 36 and 37: sazogadoebis mxridan. magram ekotur
- Page 38 and 39: koordinacias da dacviTi aqtivobebis
- Page 40 and 41: saxelmwifo nakrZalis statusi. saWir
- Page 42 and 43: nebarTvebis Sesaxeb” kanoniT. Tum
- Page 44 and 45: vinaidan SeuZlia mTlianad Secvalos
- Page 46 and 47: 5. biousafrTxoebasaqarTvelos biomra
- Page 48 and 49: • `genetikurad modificirebuli org
- Page 50 and 51: mizeziT ukanono mopovebam (tyis Wra
- Page 52 and 53: gamoyenebuli literatura:1. n. zazan
- Page 54 and 55: 41. Millennium Ecosystem Assessment
xelisuflebis, arasamTavrobo <strong>da</strong> samecniero organizaciebis warmomadgenlebi.sabWoebis Semadgenlobis <strong>da</strong>kompleqteba sazogadoebrivi organizaciebiswarmomadgenlebiT mox<strong>da</strong> sakmaod gamWvirvale meqanizmiT. saministromamisaTvis Riad gamoacxa<strong>da</strong> moTxovna kandi<strong>da</strong>turebze, rasac erTvo<strong>da</strong> garkveulikriteriumebi kandi<strong>da</strong>turis kvalifikaciisa <strong>da</strong> gamocdilebis Sesaxeb.miuxe<strong>da</strong>vad amisa, isini dRemde formalurad arseboben. sabWoebi yovel Tve un<strong>da</strong>ikribebodnen, magram Seqmni<strong>da</strong>n or welze meti xnis ganmavlobaSi mxolod erTiSexvedra Sedga. realurad maT aranairi funqcia ar aqvT <strong>da</strong> ar monawileoben<strong>da</strong>cul teritoriebTan <strong>da</strong>kavSirebuli ga<strong>da</strong>wyvetilebebis miRebaSi.2)3)4)<strong>da</strong>culi teritoriebis mwiri SesaZleblobebi – arasakmarisi <strong>da</strong>finanseba <strong>da</strong>materialur-teqnikuri bazis arqona; sabiujeto saxsrebi <strong>da</strong> baza arasakmarisiateritoriebis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> kanoniT gaTvaliswinebuli sxva qmedebebisganxorcielebisaTvis.<strong>da</strong>culi teritoriebis farglebSi bunebrivi resursebis ukanono mopoveba<strong>da</strong> kanonaRsrulebis xarvezebi; <strong>da</strong>culi teritoriebis <strong>da</strong>cvis samsaxurebimcirericxovania, cu<strong>da</strong>d aris aRWurvili <strong>da</strong> SeiaraRebuli, maTi xelfasi <strong>da</strong>balia;kanonmdebloba, romlis mixedviTac xdeba fizikuri <strong>da</strong>cva, metad <strong>da</strong>uxvewavia.ar aris naTeli suraTi, rogor un<strong>da</strong> iTanamSormlon <strong>da</strong>culi teritoriebis<strong>da</strong>cvis samsaxurebma, garemos <strong>da</strong>cvis inspeqciam, samarTal<strong>da</strong>mcavebma, sazRvris<strong>da</strong>cvis departamentma. <strong>da</strong>culi teritoriebis didi nawili sasazRvro zonaSiamoqceuli. <strong>da</strong>culi teritoriebis vizitorebi <strong>da</strong> TanamSromlebic ki valdebulebiarian <strong>da</strong>cul teritoriaze yofnisaTvis nebarTva aiRon sasazRvro uwyebi<strong>da</strong>n.2004 wlis bolomde miRebuli un<strong>da</strong> yofiliyo kanoni „<strong>da</strong>culi teritoriebisfizikuri <strong>da</strong>cvis Sesaxeb“, Tumca masze muSaoba dResdReobiT ar mimdinareobs.profesionali <strong>da</strong> Tanamedrove codniT aRWurvili kadrebis nakleboba.zemoaRniSnulis fonze, aramarto ver xerxdeba Tanamedrove moTxovnebis SesabamisimarTvis meqanizmebis mofiqreba, aramed <strong>da</strong>viwyebulia <strong>da</strong>culi teritoribis ZiriTadi<strong>da</strong>niSnuleba – biomravalferovnebis SenarCuneba. aqcenti keTdeba mxolod turizmisganviTarebasa <strong>da</strong> <strong>da</strong>culi teritoriebi<strong>da</strong>n Semosavlis miRebaze, Tumca praqtikula<strong>da</strong>m mxrivac araferia jer gakeTebuli, Tu ar CavTvliT zogierT erovnul parkSidonorTa <strong>da</strong>finansebiT garkveuli infrasturqturis mSeneblobas. TiTqmis aranairisamecniero muSaoba ar mimdinareobs <strong>da</strong>cul teritoriebSi. Se<strong>da</strong>rebiT ukeTesmdgomareobaSi arian is erovnuli parkebi, sa<strong>da</strong>c msxvili donorebis mier xorcieldebaprogramebi (borjom-xaragaulis, vaSlovanis, lagodexis, TuSeTis, kolxeTis <strong>da</strong>culiteritoriebi). TiTebze CamosaTvlelia <strong>da</strong>cul teritoriebze ganxorcielebulikvlevisa <strong>da</strong> konservaciis proeqtebi, esenia niamoris reintroduqcia borjomxaragauliserovnul parkSi, mura <strong>da</strong>Tvis monitoringi vaSlovanis <strong>da</strong>cul teritoriaze,jiqis konservaciis proeqtis vaSlovanis erovnul parkSi, jeiranis reintroduqciis<strong>da</strong>wyeba vaSlovanis <strong>da</strong>cul teritoriebSi. es ukanaskneli xorcieldeba saministrosmier msoflio bankis proeqtis (saxelmwifo granti) <strong>da</strong>finansebis farglebSi,<strong>da</strong>narCens ki axorcielebebn arasamTavrobo organizaciebi sakuTari <strong>da</strong>finansebiT.<strong>da</strong>culi teritoriebSi ekologiuri turizmis ganviTareba TavisTavad saWiroa<strong>da</strong> aucilebelia. gar<strong>da</strong> imisa, rom es aris Semosavlis erT-erTi wyaro, amas sxva(SesaZloa, ufro mniSvnelovani) <strong>da</strong>tvirTvac aqvs. erovnul parkebis, aRkveTilebisa<strong>da</strong> bunebis Zeglebis arsebobiT a<strong>da</strong>mianebs eZlevaT SesaZlebloba sakuTari TvaliTnaxon bunebis mSvenierebas <strong>da</strong> gaiziaron biologiuri mravalferovnebis esTetiuri,sulieri, kulturuli Rirebulebebi. es xels uwyobs mosaxleobis garemos<strong>da</strong>cviTicnobierebis amaRlebas <strong>da</strong> bunebis konservaciis saqmes meti mxar<strong>da</strong>Wera uCndeba33