Tonio Borg - MaltaRightNow.com

€ 0.50www.media.link.com.mtil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 20122095IL-MI}URI TAL-BA:ITDi;a t[allsumiljunita’ ewrof’benefi//ji■ Minkejja li g[adna flewwelxahar tas-sena,eluf kbar ta’ [addiema,familji, pensjonanti uo[rajn, di;a bdew igawduminn mi]uri li t[abbru ftittal-;img[at ilu fil-Ba;it.Fost benefi//ji li di;abdew jitgawdew hemm i]-]ieda fi/-children’sallowance (100 ewro g[alkull tifel u tifla); it-tne[[ijatal-li/enzja tat-TV; tnaqqisfl-income tax ta’ ;enituri lit-tnejn ja[dmu; i]-]ieda filleavetal-maternità; ]iedag[all-g[oli tal-[ajja lill-[addiema u ri/evituri ta’benefi//ji so/jali; ]iedalill-pensjonanti; u ]ieda ta’200 ewro fuq l-ammontmhux taxxabbli ta’ dawk lig[andhom pensjoni tasservizzi.Sadattant, fit-tielet;img[a ta’ Frar, sejintbag[at il-benefi//juta’ 300 ewro lil anzjanita’ ’l fuq minn 80 sena.U dan kollu waqt limadwarna, tant pajji]iqed ida[[lu dejjem aktarmi]uri ta’ awsterità.L-ISPORTIl-Gvern jg[inbi €8 miljun lilg[aqdiet nazzjonali■ Clyde Puli, is-SegretarjuParlamentari responsabblimill-isport, ilbiera[[abbar li l-Gvern ta €8miljun f’g[ajnuna finanzjarjalil g[aqdietnazzjonali tal-isport.Dan intqal f’attività lisaret fil-Kumpless Sportivtal-Kottonera u li fihang[ataw g[otjiet lil g[addta’ g[aqdiet.Fl-istess attività, is-Segretarju ParlamentariPuli ippre]enta l-Pjan ta’{idma g[all-Isport Maltitul l-2012, li jinkludi l-ftu[ta’ skola ;dida tal-isport.Id-dettalji f’pa;na 10u fil-gazzetta KolloxSportIllum ma’ il-mument...It-tieni [ar;a ta’KolloxSportSe nkomplu bil-programmle;islattiv tal-Gvern – Tonio BorgIssa li l-mozzjoni ta’ sfidu/jafil-Gvern li ressaq il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscatm’g[addietx g[ax ma kisbitxil-35 vot me[tie; kif kienjemmen Joseph Muscat, senkomplu mexjin ’il quddiembil-programm le;islattiv tal-Gvern li g[andu l-mandat talpoplug[al [ames snin.Il-Vi/i Prim Ministru TonioBorg qal dan ilbiera[ metakien intervistat mill-;urnalistReno Bu;eja waqt il-programmDissett fuq TVM.Aktar kmieni, waqt l-istessprogramm, saret ukoll intervistalil Kap tal-Oppo]izzjoniJoseph Muscat.Tonio Borg qal li l-PrivateMembers Bill dwar ilfinanzjamanttal-partiti liressaq id-Deputat NazzjonalistaFranco Debono se jkunIX-XOG{OLKunsill :eneralili jiffoka fuq il-PNu b’messa;;ita’ stabbiltàPA:NA 5■ Il-Kunsill :enerali ta’dalg[odu se jixxandardirett fuq NET Televisionmid-9.30 ’il quddiem ujintemm bid-diskorstal-Prim Ministru.L-ISTABBILTÀFitchi]]omm lilMalta b’ratastabbli■ FITCH, l-a;enzijainternazzjonali tal-creditrating nhar il-:img[aikkonfermat il-livell ta’fidu/ja f’Malta fil-livellta’ A filwaqt li baxxiet irratata’ [ames pajji]i tazzonaewro: Spanja, l-Italja, il-Bel;ju, ?ipru us-Slovenja.Barra minn hekk, Fitch[abbret li kienet qedt[ares b’mod negattiv lejnil-futur tal-Irlanda.Din il-konferma ta’ Fitchissa[[a[ dak li qal il-PrimMinistru din il-;img[a liminkejja l-maltempekonomiku, Malta qedtikseb ri]ultati po]ittivigrazzi g[all-istrate;ijag[aqlija tal-gvern.Dawk jirre;istraw jonqsu g[al-livellbaxx [afna ta’ 4.1 fil-mijaIn-nies jirre;istraw g[ax-xog[ol issanaqsu g[al 4.1 fil-mija. Dan hu livellbaxx [afna li jfisser li l-pajji] qieg[edf’qag[da sa[ansitra a[jar minn dak lijitqies b[ala full employment.L-a[[ar /ifri ta’ dawk jirre;istraw g[axxog[olkienu pubblikati nhar l-Erbg[a lig[adda u juru li fl-a[[ar g[add dawk jirre-;istraw g[ax-xog[ol naqsu g[al 4.1 fil-mija.Kwalunkwe re;istrar g[ax-xog[ol ta’anqas minn 5 fil-mija hu meqjus b[alaIL-PRO:ETTITonio Borgdiskuss mill-Parlament.Hu spjega li din il-li;i hifrott ta’ [idma kbira li saretfix-xhur li g[addew kemmminn Franco Debono stess kifukoll mill-Uffi//ju tal-PrimMinistru.full employment g[ax b’rata hekk baxxajkun hemm aktar postijiet tax-xog[ol vojtimilli [addiema jirre;istraw.Il-postijiet vojti jibqg[u ma jimtlewxprin/ipalment g[ax dawk jirre;istraw majkollhomx il-kwalifiki u l-[iliet me[tie;amill-impjegaturi fil-postijiet tax-xog[olvakanti li jkunu qed joffru.Ir-rata baxxa ferm ta’ 4.1 fil-mija –kwa]i punt s[i[ ta[t il-livell ta’ 5 fil-mija– tirri]ulta wara tnaqqis sostnut fl-a[[arsentejn fir-rata li kienet di;a’ baxxa. Dinir-rata kienet 4.8 fil-mija fl-2009. Is-senata’ wara ni]let g[al 4.6% u s-sena lig[addiet kompliet nie]la g[al 4.3 fil-mija.U[ud jistg[u jistaqsu kif kultantjing[ad li r-rata ta’ nies ifittxu x-xog[olhi ta’ 6 fil-mija u daqqa jing[ad, kif qedjing[ad hawn, li hi 4 fil-mija. Dan hug[ax hemm ]ew; kejl ta’ dawk ifittxu x-xog[ol.g[al pa;na 2G[addejjin 25 pro;ett ma;;uriIl-Gvern jinsab g[addej b’numru kbir ta’ pro;etti li, kif qal il-Prim Ministru fil-Parlament nhar il-{amis li g[adda, jinsaburesqin lejn tmiemhom hekk kif il-[idma ta’ din l-amministrazzjoni qed tqarreb lejn ir-raba’ sena.Dawn il-pro;etti jinsabu fi stadji differenti, i]da u[udminnhom waslu f’fa]i avvanzata ta’ tlestija. O[rajn jitlestew flewwelkwart tas-sena, o[rajn lejn nofs is-sena filwaqt li numrusostanzjali jitlestew mal-bidu tas-sena d-die[la.F’dawk li huma kunsidrati b[ala pro;etti ma;;uri, il-Gverng[andu [amsa u g[oxrin li se jkun jista’ jwettaq f’din ille;islatura.Hemm numru kbir ie[or ta’ pro;etti li g[alkemmimportanti, mhumiex kunsidrati b[ala ‘ma;;uri’, b[al ;onna,toroq residenzjali u xog[lijiet o[ra ta’ infrastruttura.Nies li g[andhom esperjenza kbira fi pro;etti tal-gvern qalu lildin il-gazzetta li qatt fl-istorja ta’ pajji]na ma kien hawndaqshekk pro;etti g[addejjin f’daqqa.Id-dettalji f’pa;na 3XANDIRA DIRETTADan jikkonferma kemm il-Gvern pre]enti hu miftu[ g[alideat ;odda.Franco Debono ng[atawludiversi responsabbiltajiet ug[andu sehem x’jag[ti.g[al pa;na 22■ Il-PARK TAL-AVJAZZJONI f’{al Safi — wie[ed mill-[afnapro;etti ma;;uri li g[addejjin b[alissa. Dan qed isir b’investimentta’ 17-il miljun ewro biex jaqdi l-[ti;iet tal-industrija talmanutenzjonital-ajruplani, industrija li xxettlet f’Malta mill-GvernNazzjonalista u li qed tikber u ]]id l-impjiegi fost il-Maltin

22il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012AÓBARIJIETinternazzjonaliJoseph Muscat waqt il-programm ‘Dissett’ u, fl-isfond, fuq l-iscreen jidher [iere; “b’wi//u mqarras”mill-ParlamentMuscat jibqa’ ma jridxjg[id il-pjani tieg[uminn pa;na 1Dwar il-mozzjoni ta’sfidu/ja li ressaq JosephMuscat, il-Vi/i Prim MinistruTonio Borg qal li fid-diskorstieg[u, il-Prim Ministrug[amilha /ara li jekk ilmozzjonitg[addi, hu kien sejmur mill-ewwel g[and il-President ta’ Malta biex isejja[elezzjoni ;enerali. Imma d-Deputat Franco Debono mariedx iwaqqa’ l-Gvern g[axkieku kien jivvota favur ilmozzjonital-Oppo]izzjoni.Tonio Borg fakkar li kemmfl-1954 kif ukoll fl-1998, ilgvernta’ dak i]-]mien kienwaqa’ g[ax tilef vot ta’fidu/ja.Il-Vi/i Prim Ministru qal lib[alissa l-pajji] m’g[anduxb]onn elezzjoni min[abba s-sitwazzjoni ekonomika ufinanzjarja internazzjonali lidin is-sena mistennija tkomplite[]ien u dan ikollu impatt fuqpajji]na.G[alhekk, pajji]na g[andub]onn li l-Gvern ikompli bilprogrammle;islattiv tieg[u ul-Prim Ministru, g[ada t-Tnejnse jattendi g[as-Summit tal-Unjoni Ewropea fi Brussell.Dan hu summit informaliimma importanti li fost l-o[rajn se jiddiskuti s-sitwazzjoni tax-xog[ol filpajji]ital-UE kif ukoll il-PattFinanzjarju tal-pajji]i tal-UEminbarra r-Renju Unit.Mistoqsi minn Reno Bugejadwar id-dikjarazzjoni tal-PrimMinistru li se jie[u inizjattivibiex jara li l-Partit Nazzjonalistahu kollu warajh, il-Vi/iPrim Ministru Tonio Borg qalli l-ewwel inizjattiva hi li l-Prim Ministru jmur quddiemil-Kunsill :enerali li hu l-og[la organu tal-PN biex danjuri l-fidu/ja fit-tmexxija tal-Partit. G[alhekk il-Kunsill:enerali se jitlaqqa’ dalg[odu.■ Sadattant, waqt l-istessprogramm, il-Kap tal-Oppo]izzjoni Joseph Muscatqal li l-Gvern tilef ilma;;oranzau g[alhekkg[andha ssir elezzjoni;enerali.Hu qal li ressaq il-mozzjonita’ sfidu/ja fil-Gvern biexjittestja s-sitwazzjoni u stqarr lima kienx qed joqg[od fuq iddikjarazzjonijietli kien qedjag[mel id-DeputatNazzjonalista Franco Debono.Mistoqsi minn Reno Bugejadwar l-istrate;ija tal-PartitLaburista u x’se jag[mel jekkikun fil-gvern, Joseph Muscatqal li mhux se ji]vela l-istrate;ija qabel tissejja[elezzjoni ;enerali.Joseph Muscat ikkritika l-Pjan li l-Partit Laburista [are;wara l-elezzjoni tal-1998 u qalli dan kien iffukat wisq fuq kifwie[ed g[andu jirba[ l-elezzjoni ;enerali.Mistoqsi x’inhi d-differenzabejn illum u l-1998 fil-PartitLaburista, Joseph Muscat qal lil-partit g[adda minn bidla ullum sar il-ba]i ta’ moviment uhu l-bidu ta’ era ;dida b[almakien fl-1971 u fl-1998.Il-Mexxej Laburistaiddefenda lil Cyrus Engererminkejja li dan g[andu akku]ikriminali fil-konfront tieg[u uqal li hu lest jiddefendi lil kullmin kien vittimizzat.Joseph Muscat irrepeta li sejkollu l-aqwa kabinett ta’ kull]mien u qal li jista’ jkun hemmteknokrati/i fit-tmexxija ta’entitajiet tal-Gvern.Reno Bugeja staqsa wkoll lilJoseph Muscat g[aliex metafil-Konferenza tal-PartitLaburista tkellem dwar [ajtu,[alla barra diversi episodjiimportanti fosthom metaJoseph Muscat kien jag[melkampanja kontra s-s[ubija ta’Malta fl-UE.Joseph Muscat qal li dak ilperijoduta’ [ajtu kul[addi;;udikah u ftit waraikkontesta l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew u kienelett.Dehra ta’ trakk mimli b’ir;iel suspettati b[ala mer/enarji“ta’ Gaddafi”, fi triqtu lejn il-[abs ta’ MisrataIL-LIBJAAllegazzjonijiet;odda dwar torturaKienu ]velati provi ;odda li s-sostenituri tal-eks dittaturLibjan Muammar Gaddafi qedjispi//aw ittorturati waqt lijkunu mi]mumin ta[t arrest,bil-pri;unieri ta’ [absf’Misrata jinfurmaw lill-;urnalisti tal-BBC li (fosto[rajn) sfaw imsawtin bla[niena u mog[tija x-xokkijietbl-elettriku.Il-Kap tal-Kunsill militari ta’Misrata qed ji/[ad dawn l-allegazzjonijiet, i]da NaviPillay, il-Kap tan-NUb’responsabbiltà g[ad-drittijietumani, sej[et biex il-Gvernprovi]orju tal-Libja jassumi l-kontroll s[i[ tal-[absijietkollha fil-pajji].L-allegazzjonijiet dwar ittorturaqed jippersistu xi mittjum wara li l-Kurunell Gaddafimiet mewta vjolenti ta[t idejnir-ribelli, li xhur qabel kienuqamu kontra r-re;im li kien ilujamministra l-Libja mill-1969.Aktar kmieni din il-;img[aIS-SUDAN TA’ ISFEL“Gwerra dwar i]-]ejt”Is-Sudan ta’ Isfel – li isseparamis-Sudan f’Lulju – qal lig[andu jikkonkludi shutdowntal-produzzjoni ta]-]ejt wara lifallew it-tentattivi lejn soluzzjonitat-tilwima mal-awtoritajietI]lami/i f’Khartoum.Intant, fallew it-ta[ditiet g[alftehim bejn il-President tas-Sudan, Omar al-Bashir, u l-President tas-Sudan ta’ Isfel,Salva Kiir, li ltaqg[u fl-Etjopja.Dan, meta s-Sudan ta’ Isfelqed ju]a l-infrastruttura tas-Sudan biex jesporta ]-]ejttieg[u u bil-;irien ikomplujitlewmu dwar kemm g[andujiswa l-operat.Il-fondi ;;enerati mittrasportta]-]ejt jiffurmawparti kbira mill-ba;it tas-Sudan, li spi//a jitlef [afnamiz-zoni li jipprodu/u r-ri]orsmindu s-Sudan ta’ Isfel kisebl-indipendenza.[ar;u rapporti dwar pri;unierili dehru bil-feriti miftu[inf’rashom u f’partijiet o[rajn ta’;isimhom – bl-entitàkaritatevoli Médecins SansFrontières tikkonferma li qedtissospendi l-[idma tag[haf’/entru tad-detenzjonipartikulari f’Misrata min[abba“i]-]ieda allarmanti fil-ka]itat-tortura”.Is-sitwazzjoni qed tkomplitqanqal it-t[assib fost l-Uffi/jali tan-NazzjonijietUniti, li wkoll qed jesi;u biexil-Kunsill Transitorju Libjanjie[u l-passi kollha me[tie;abiex i[ares kontra dan l-allegatabbu].Fil-pre]ent, eluf ta’pri;unieri, inklu]i s-sosteniturita’ Gaddafi, qed jin]ammuf’numru ta’ /entri taddetenzjoni,u diversi gruppiinternazzjonali g[all-[arsientad-drittijiet umani jaqblu li“in/identi b[al ta’ Misrata”saru komuni fil-Libja.Il-Gvern ta’ Khartoumakku]a lis-Sudan ta’ Isfel li“qed i]omm lura l-[las dovut”u anki li beda ja[taf i]-]ejtb[ala “sostitut g[all-[las”.Ir-rapporti qalu li s-Sudandi;à bieg[ kunsinna ta’ ]ejtmhux-irraffinat (li [ataf lis-Sudan ta’ Isfel) bi skont ta’miljuni ta’ dollari, u anki qedjoffri aktar minn dawn ilkunsinni.Intant, is-Sudan ta’ Isfel qedjakku]a lis-Sudan dwar “serqta’ ]ejt”, u jiem ilu kien di;à[abbar l-intenzjoni li jwaqqafil-produzzjoni.Filwaqt li l-mi]ura drastikatelimina l-akbar sors ta’introjtu g[as-Sudan ta’ Isfel,il-pajji] mhu juri l-ebda sinjalili jista’, ’il quddiem, jirtiramid-de/i]joni f’sitwazzjoni libdew jirreferu g[aliha b[ala“il-gwerra dwar i]-]ejt”.

2il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012AÓBARIJIET LOKALIIl-Labour jibg[atavukat anzjanbiex jiddefendikaw]a mitlufa…u ja[bi lid-deputati telliefa tieg[uXejn ma kien debutt feli/i g[al Manwel Mallia fuq ittelevi]jonib[ala kandidat laburista.Dan l-avukat anzjan intbag[at mil-Labour fil-programmBondiplus li xxandar nhar il-{amis li g[adda biex jiddefendil-po]izzjoni tal-partit il-‘;did’ tieg[u wara dak kollu li kiense[[ fil-Parlament fl-istess jum.L-Avukat Mallia mill-ewwel deher li kellu struzzjonijiet/ari kif kellu jwie;eb il-mistoqsijiet mill-istrate;isti tal-Labour i]da wera li ma jag[milx distinzjoni bejn awla talqortiu programm televi]iv.Ta’ politiku prin/ipjant li hu, Mallia ried biss je]alta lilMuscat [alli jo[ro; ta’ ‘eroj’ mal-partitarji laburisti i]da flokma impressjona, spikka g[all-mod kif ma wie;eb g[all-ebdamistoqsija li saritlu.Min bag[at lil Mallia, tah ukoll struzzjonijiet biex tul ilprogrammjattakka kemm jista’ lil Lou Bondì u bl-isku]a lima kienx qed jit[alla jwie;eb il-mistoqsija li tkun saritlu,Mallia n[ela f’ripetizzjonijiet ta’ dak li kien qal qablu, flistessjum, Joseph Muscat. L-ebda idea ;dida, l-ebda spuntori;inali minn dan il-kandidat ;did fjamant.I]da l-aktar importanti li [are; minn din il-parte/ipazzjonita’ Mallia fi programm daqshekk importanti kien li l-PartitLaburista tant kien jaf u konvint mit-‘telfa’ li kien ;arrabdakinhar fil-Parlament li idde/ieda li ja[bi lid-deputati kollhatieg[u u, minflokhom ilkoll, jibg[at lil dan il-prin/ipjant.Il-Labour ried, prin/ipalment, ja[bi lid-Deputy LeaderAn;lu Farrugia, li kien il-Membru Parlamentari li f’isemJoseph Muscat ressaq il-vot ta’ sfidu/ja fil-gvern.Minkejja li An;lu Farrugia hu wkoll avukat difensur, il-Labour ma riedx jie[u riskju u ipprefera jibg[at lil dan ilprin/ipjantmilli jfakkar lin-nies li dak li tant imlew ras in-niesbih ma kienx se[[.Ammissjoni tat-telfa g[al Joseph Muscat… u tad-deputatikollha tieg[u i]da l-aktar An;lu Farrugia.Illum il-{add, 29 ta’ Jannar, 2012Kellha ti]]an]an il-gallarijau jitwa[[lu posters mal-billboardsIl-gallarija l-;dida mal-fa//ata ta/-?entru Nazzjonali Laburistafil-{amrun li kellha ti]]an]an minn Joseph Muscat nhar il-{amisli g[adda kieku reba[ il-vot dwar il-mozzjoni ta’ sfidu/ja fil-gvern{amis li g[adda fil-Parlamentkien evidenti fuq wi// l-istessKap tal-Oppo]izzjoni hekk kifkien [iere; mill-awlaparlamentari u wkoll fuq wi//s[abu d-Deputati.Laburisti li n;abru fi PjazzaSan :or; quddiem il-Parlament,instemg[u jg[idu li masetg[ux jifhmu g[alfejnqag[du jaqilg[uhom la makellhom xejn f’idejhom.Xi [add instema’ jg[id ukollli n-nuqqas ta’ esperjenza qedjidher akbar hekk kif qedjg[addi aktar ]mien.Livell baxx [afna ta’ qg[adImkejjen infurmati sew millqalbatal-Partit Laburista qalulil din il-gazzetta li kien hemmil-[sieb li l-gallarija l-;didamal-fa//ata ta/-?entruNazzjonali Laburista fil-{amrun ‘ti]]an]an’ nhar il-{amis li g[adda fl-okka]jonital-mozzjoni ta’ sfidu/ja filgvernli l-votazzjoni dwarhattie[det dakinhar stess fil-Parlament g[all-[abta ta’nofsinhar.L-in[awi ta/-?entruNazzjonali Laburista,dakinhar u dak il-[in li kienqed jittie[ed il-vot kienumag[luqin g[at-traffiku u kienhemm stennija li t-triq ta’quddiem i/-?entru timtelabin-nies hekk kif kellu jsirmag[ruf l-e]itu tal-votazzjoni.L-idea kienet li JosephMuscat — wa[du — jitfa//afil-gallarija biex isellem lillfollata’ partitarji akkaniti likienu mistennija jilqg[u t-t[abbira ta’ elezzjoni;enerali probabbli,b’entu]ja]mu kbir.Fl-istess [in, a[na infurmatili l-Labour kien di;à kelluf’idejh posters lesti biexjitwa[[lu mad-diversibillboards — li u[udminnhom g[adhom vojta —inferrxin madwar Malta.Min[abba dak li ;ara nharil-{amis, tal-Labour kellhomjirrikorru g[al poster ie[or, lifil-fatt bdew jesponuh fl-a[[arjiem.Id-di]appunt g[at-telfa liJoseph Muscat ;arrab nhar ilminnpa;na 1Wie[ed hu dak mag[rufb[ala l-Labour Force Survey(LFS) li hu st[arri; fuqkampjun kbir ta’ familjib’intervisti wi// imb wi//mal-[addiema dwar ix-xog[olu s-salarji tag[hom. Ankedawk li jg[idu li di;a’ qedja[dmu f’dan l-ist[arri; xortajkunu mistoqsijin: “Inti qedtfittex impjieg ie[or flok dakli g[andek jew flimkien ma’dak li g[andek?” u jekkiwie;bu “iva” jing[addu ma’dawk li qed ifittxu xog[ol.Barra minn dan, l-ist[arri;jinkludi lil dawk kollha lig[andhom bejn 15 u 65 sena ug[alhekk jinkludi kemmstudenti kif ukoll pensjonantili jg[idu li qed ifittxu xog[ol.Dawn i]-]ew; fatturig[andhom il-[abta li j]idu r-rata ta’ dawk ifittxu x-xog[olfl-ist[arri; tal-LFS.Min-na[a l-o[ra, hemm ilkejll-ie[or li hu dak ta’ dawkli jmorru jirre;istraw g[axxog[olmal-Korporazzjonig[ax-Xog[ol u t-Ta[ri;(ETC) u li jiddikjaraw lim’g[andhomx xog[ol u allurajixtiequ li l-ETC ssibilhomxog[ol.Dan hu kejl [afna aktare]att u juri a[jar kemm humadawk bla xog[ol fl-etajiet lifihom jistg[u ja[dmu.Fuq i]-]ew; metodi ta’ kejl,Malta g[andha fost l-aktar ratibaxxi ta’ nies ifittxu x-xog[olfl-Unjoni Ewropea kollha.Il-kejl ta’ dawk ifittxu x-xog[ol hu meqjus minn [afnaekonomisti b[ala ewlieni g[axjuri mhux biss kif tkun sejra l-ekonomija imma wkoll kif dintkun qed taffettwa lill-[addiema.FOCUS 101Il-lum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m.— Anali]i tal-gazzetti tal-{addImexxi> Ryan CallusMistednin> Edwin Vassallo u Richard Sladden

AÓBARIJIET LOKALIil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 20123IL-PRIM MINISTRU DWAR IL-PRO:ETTI……imma l-lo;ika tal-Kap tal-Oppo]izzjoni hi tipika tal-Labour. Sabu lill-Gvern fir-raba’ sena tal-le;i]laturatieg[u meta [afna mill-pro;etti waslu g[all-maturitàtag[hom imma jonqoshom ftit ie[or biex jitlestew…(Fil-Parlament nhar il-{amis li g[adda)Il-Park tal-Avjazzjoni, b’investimentta’ 17-il miljun ewro li wasal biex jitlesta25 PRO:ETTMA::URIIl-lista hi impressjonanti. Qatt flistorjata’ pajji]na ma kien hawn u konnessi mat-trasport, fl-edukaz-n[awi ta’ Malta u /-?ittadella l-Isptar Zammit Clapppro;etti ta’ tisbi[, o[rajn industrijali ■ Ir-restawr tas-swar f’diversi ■ Nursing home fejn kien hemmdaqshekk pro;etti kbar tal-gvern zjoni, fis-sa[[a, fl-ambjent u o[rajn. f’G[awdex■ ?entru re;jonali tas-sa[[ag[addejjin fl-istess [in.Dawn huma l-25 pro;ett ma;;uri ■ Il-pro;ett ta]-}ewwieqaf’San :iljan biex jaqdi lin-niesFil-Parlament, nhar il-{amis li ta’ din l-amministrazzjoni hekk kif Waterfront biswit il-port tal- ta’ dawk l-in[awig[adda, il-Prim Ministru qal li g[adna kif bdejna sena ;dida:Im;arr f’G[awdex■ Triq il-Kunsill tal-Ewropa lihekk kif il-Gvern riesaq lejn irraba’sena tieg[u, dawn il-pro;etti Belt Valletta■ L-interconnecting cable bejn ■ Triq Garibaldi fil-Marsa■ Il-Parlament il-;did fid-d[ul tal- ■ L-estensjoni tal-Power Station tag[ti g[all-ajruportjkunu waslu biex jitlestew u■ It-teatru l-;did fl-in[awi tal-eks Malta u Sqallija g[all-;enerazzjonital-ener;ijaMarsa qrib il-Valletta■ Xatt l-G[assara tal-G[eneb filjing[atawlill-poplu g[all-u]u u t- Teatru Rjaltgawdija tag[hom.■ Id-d[ul g[all-Belt Valletta bilpjazzakbira fejn kien hemm it-tal-bniet — f’Tal-{andaq ■ Triq il-Marfa fil-Mellie[a■ Skola o[ra ;dida — sekondarja Waterfrontil-mument st[arre; x’inhumau[ud mill-pro;etti ewlenin li jinsabu terminus tal-karozzi■ Il-bini ta’ campus ;did g[all- ■ Triq l-Im;arr G[awdex li mixfistadju differenti — u[ud■ Il-lift tal-BarrakkaMCAST (ara wkoll pa;niXewkija twassal sar-Rabatminnhom tassew avvanzati b[al, ■ Ir-restawr u r-riabilitazzjoni tal- 8 u 9)G[awdexng[idu a[na, il-pro;etti tat-toroq Forti Sant’Iermu■ Fakultà ;dida tat-Teknolo;ija ■ I/-?entru BioMalta biex jg[inarterjali — u sab firxa sostanzjali ■ Il-pro;ett tal-Ba/ir Nru. 1tal-Informazzjoni fl-Università fl-oqsma tax-xjenza u r-ri/erkakemm fil-kobor, fil-kwalità u wkoll f’Bormla■ ?entru ;did tal-onkolo;ija — ■ Il-Park tal-Avjazzjoni b’a//essfl-in[awi tag[hom.■ It-terminal ta/-?irkewwasptar ;did g[all-pazjenti talkan/erqrib l-Isptar Mater Dei portdirett g[ar-runway tal-ajru-Hemm pro;etti ta’ infrastruttura, ■ L-Aquarium fil-Qawrainternazzjonali.

4il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012AÓBARIJIET LOKALItag˙rifFesta San :wann Boscof’G[awdex.Illum il-{add, solennitàta’ San :wann Bosco. Fid-9 a.m.Kon/elebrazzjoni Pontifikalimmexxija mill-Isqof Mario Grechbis-sehem tal-Kor Laudate Pueri. Fl-10 a.m. il-Ministru g[al G[awdexGiovanna Debono tinawgurauffi/jalment hydraulic lift fl-Oratorju sponsorjat mill-IskemaEko-G[awdex tal-Ministeru g[alG[awdex g[all-G[aqdiet Volontarji.10.15 a.m. parata ta’ ]wiemel uponijiet minn Pjazza San Fran;isk saPjazza Santu Wistin, fejn isir ittberiktal-pets u annimali minn Dun:or; Mercieca. 4.30 p.m. Quddiesa/elebra minn Mons. :u]eppi Attard,Ar/ipriet tal-Katidral. 5.30 p.m.{ru; tal-pur/issjoni bl-istatwa ta’San :wann Bosco. 6.30 p.m. D[ultal-pur/issjoni.Festa tal-Gwardji ta’ :esùSagramentat f’G[awdex. Illum il-{add, jum il-festa, fis-6 a.m.Quddiesa minn Dun John Mejlaq. 7a.m. Quddiesa minn Mons. JosephBezzina. 10 a.m. Sieg[a Le;jun ta’Marija. 11 a.m. Sieg[a AzzjoniKattolika. 1 p.m. Sieg[a GruppNeo-Katekumenali. 2 p.m. Sieg[atmexxi Marija Farrugia. 3 p.m.Sieg[a tmexxi Frances Portelli.4.30 p.m. Ru]arju u BarkaEwkaristika. 5 p.m. Quddiesakon/elebrata mill-Isqof ta’G[awdex Mario Grech, flimkienma’ ]ew; Monsinjuri tal-Katidral.RTK 4 Charity. Is-somma ta’€35,935 in;abret fil-kampanjaRTK 4 Charity – Familji fil-B]onn,li Radju RTK organizza fil-;img[atli g[addew. Wara li jitnaqqsu l-ispejje], li jammontaw g[al€657,93, is-somma tkun tista’titqassam bejn erba’ entitajiet tal-Knisja li se jibbenefikaw mill-istessfond. L-entitajiet huma PreventiveCare Programme ‘Ejjew G[andi’,Familji fil-B]onn mid-Djo/esi ta’G[awdex, it-Taqsima Refu;jati u d-Dar tal-Kleru.:urnata ta’ talb. Nhar il-{amis 2 ta’ Frar se ssir ;urnata ta’talb g[all-vokazzjonijiet sa/erdotaliu reli;ju]i quddiem :esùEwkaristija fil-kappella tas-Seminarju f’Tal-Virtù, ir-Rabat. Il-;urnata tibda fid-9.30 a.m. bil-Quddiesa u wara jkun hemm l-adorazzjoni matul il-;urnata kollha.Fis-6.30 p.m. ikun hemm l-adorazzjoni u l-Quddiesa, li jkunubis-sehem tas-seminaristi. Kul[addmistieden jattendi f’[in li jixtieq.San Pawl il-Ba[ar. Il-KunsillLokali jav]a lill-pubbliku li minng[ada t-Tnejn se jibda jopeera mill-Uffi//ju Amministrattiv il-;did lijinsab fi Triq San Pawl (ma;enb l-appartamenti ‘My Rest’), ftit metri’l fuq mill-kappella tal-Karmnu(lejn ix-Xemxija). L-istess jg[oddg[a/-?entru ta’ Matul il-Jum tal-Anzjani li se jkun parti mill-istessbinja ;dida.Donazzjoni ta’ demm. Illumil-{add se jsir ;bir ta’ demm bil-Mobile Blood Donation Unit minnquddiem il-knisja parrokkjali tas-Si;;iewi, mit-8.30 a.m. sas-1 p.m.Jekk t[ossok f’sa[[tek u tixtieqtag[ti d-demm, ;entilment mitlubi;;ib mieg[ek il-karta tal-identità.it-temp illumIt-temp ;eneralment imsa[[ab, b’xi [albiet tax-xita i]olati aktartard filg[axija. Vi]ibbiltàtajba. Ir-ri[ moderat mix-Xlokk il-Lvant. Ba[ar [afif, li jsir moderat. Imbatt ftit li xejn. L-og[latemperatura 13˚C. Xita f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta uf’G[awdex 0.0mm. Xita mill-1 ta’ Settembru 407.3mm. Ix-xemxtitla’ fis-07.06 u tin]el fil-17.23.In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙38 – 46 – 54 – 6 – 62spiΩerijili jift˙u llumVALLETTA: Collis WilliamsPharmacy, 15 Triq ir-Repubblika;{AMRUN: Lister Pharmacy, 209 Triqil-Kbira San :u]epp; {AL QORMI:Pinto Pharmacy, 43 Triq san Bastjan;BIRKIRKARA: Fleur-De-LysPharmacy, 32 Triq Fleur-de-Lys; TA’XBIEX: Remedies Chemists, MarinaCourt, 49A Triq Abate Rigord; SAN:ILJAN: Melita Pharmacy, 127 TriqSan :or;; TAS-SLIEMA: RudolphPharmacy, 133 Triq Rudolph; {ALLIJA: St. Michael Pharmacy, Misra[it-Transfigurazzjoni; MOSTA:Tat-Targa Pharmacy, Plot No. 2, Triq il-Kostituzzjoni; SAN PAWL IL-BA{AR: St. Paul’s Bay Pharmacy,504 Triq il-Kbira; PAOLA: FlemingPharmacy, 65 Triq {a]-}abbar;BORMLA: Verdala Pharmacy, 57 Triqil-Gendus; FGURA:Cilia’s Pharmacy,313 Triq {a]-}abbar; }EJTUN: GreenCross Pharmacy, 31 Misra[ GregorioBonnici; {AL KIRKOP: KirkopPharmacy, 9 Triq il-Parro//a; {A}-}EBBU:: De Rohan Pharmacy, 24Triq Sant’Antnin; RABAT: St.Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira;VICTORIA: Azzopardi Pharmacy,Triq il-Kapu//ini; MARSALFORN:Tony’s Pharmacy, Triq il-Qbajjar.Servizz ta’ tobba fi/-?entri tas-Sa[[a fil-{dud u l-Festi Pubbli/iI/-?entri tas-Sa[[a tal-Mosta, Ra[al :did u l-Furjana humamiftu[in 24 sieg[a g[al emer;enzi biss sat-8 tal-g[ada filg[odu.Il-pubbliku jrid jattendi /-/entru tas-sa[[a tad-distrett tieg[u.Persuni ming[ajr karta ta’ identità ma ji;ux moqdija.F’ARTIKLU F’THE CATHOLIC HERALD FUQ IT-TIENI KARDINAL MALTIPatri Prospero Grech deskrittb[ala “possibbilmentl-aktar persuna intelli;enti”F’artiklu pubblikat fil-jiem lig[addew fil-gazzettainfluwenti Catholic Herald,Patri Prospero Grech, l-Agostinjan Malti li x-xaharid-die[el se jkun ma[turKardinal mill-Papa BenedittuXVI, kien deskritt b[ala“possibbilment l-aktarpersuna intelli;enti” (possiblythe most intelligent manalive).L-artiklu nkiteb minnFr Alexander Lucie-Smith,studju] u awtur ta’ bostakotba, u kien pubblikat fil-[ar;a tad-9 ta’ Jannar ta’ dinis-sena. Meta kien i]g[arFr Alexander g[ex g[al xi]mien f’Malta u kellu kuntattdi;à ma’ P. Prospero.Hu qal li mil-lista ta’Kardinali ;odda li [abbar il-Papa fil-jiem li g[addew,laqtuh ]ew; ismijiet, wie[edta’ Fr Karl Becker SJ, li g[albosta snin kien jg[allem fl-Università Gregorjana ta’Ruma, u l-ie[or ta’ P. ProsperoGrech, “it-tieni Kardinal li sejkollha Malta.”Fl-artiklu fil-CatholicHerald, Fr Alexander jg[id limeta kien tifel ]g[ir kienjg[ix Malta u jiftakar b[ala[abib kbir tal-familja lil NigelDennis, awtur Ingli] li g[ex l-a[[ar snin tieg[u f’Malta.“Il-memorja tal-[niena u t-tjubija tieg[u g[adhomqawwija. Hu kien wie[ed minn]ew; familji [bieb tag[na likienu awturi ta’ kotba ug[alhekk kien igawdi /erturispett g[aliex dak i]-]mien l-awturi kienu stmati [afna.”Nigel Dennis kien l-awturta’ bosta rumanzi, fosthomwie[ed li kiseb su//ess kbirbl-isem Cards of Identity.Fr Alexander jg[id li metakien sejjer Ruma biex jistudjag[as-sa/erdozju, l-armla ta’Nigel qaltlu: “Imissek tmurtara lil wie[ed mill-[bieb kbartag[na. Dan kien l-ewwelMalti li konna ltqajna mieg[u.Nigel kien jg[idli li dan huL-ordinazzjoni episkopalita’ P. ProsperoQabel jin[atar Kardinal, PatriProspero Grech se jkun ordnatAr/isqof Titulari ta’ SanLeone fil-Basilicata (Italja)b’/elebrazzjoni li se ssir fil-Konkatidral ta’ San :wann,il-Belt Valletta, fit-8 ta’ Frar li;ej.Fost l-Isqfijiet li kellhom ittitluta’ San Leone nsibu lis-Segretarju tal-Beatu Papa:wanni Pawlu II, Mons.Stanislaw Dziwisz (mill-1998sal-2005 meta kien nominatAr/isqof ta’ Krakovja).Patri Prospero Grech sejkun Malta mis-6 sal-10 ta’Frar u l-Provin/ja Agostinjana[ejjiet programm ta’/elebrazzjonijiet fl-okka]jonital-Ordinazzjoni Episkopalitieg[u. Il-programm se jkunhekk:6 ta’ Frar: Il-wasla f’Maltata’ Patri Prospero Grech OSA.7 ta’ Frar: Fil-11.30 a.m.konferenza tal-a[barijiet fil-Kurja tal-Ar/isqof, il-Furjana.Fis-7.00 p.m. ssir velja ta’ talbbi preparazzjoni g[all-Ordinazzjoni Episkopali ta’Mons. Prospero Grech fil-Knisja ta’ Santu Wistin, il-Belt.8 ta’ Frar: Fis-6.00 p.m.tibda l-OrdinazzjoniEpiskopali ta’ Mons. ProsperoGrech OSA fil-Konkatidral ta’San :wann.9 ta’ Frar: Fis-7.15 p.m.L-artiklu dwar P. Prospero Grech fil-‘Catholic Herald’possibbilment l-iktar persunaintelli;enti ta’ ]mienna.”“Kienet qed tirreferi g[al PatriProspero Grech. U jien smajtminnha,” qal Fr Alexander.“Ma domtx ma ndunajt liNigel kien g[amel ;udizzjutajjeb. Wara ltqajt ma’ diversinies o[ra li lkoll kellhomkliem ta’ tif[ir g[al FrProspero, kif kul[add kienisejja[lu.”L-artiklu tal-CatholicHerald jintemm bi kritikaprudenti lill-Knisja Kattolikali matul i]-]mien ma [assitx likellha ta[tar Kardinal Maltif’perjodu ta’ kwa]i 200 senamill-a[[ar wie[ed.Fr Alexander Lucie-Smithjikteb hekk:“Meta wie[ed jikkonsidradak kollu li Malta tat lill-Knisja, wie[ed jistag[;eb lis’issa Malta kellha Kardinalwie[ed biss fl-istorja tag[ha.Issa, bil-;ie[ li se jing[ata FrProspero, dan l-i]ball storikuse jibda jissewwa.”P. Prospero Grech OSAMons. Prospero Grech imexxil-Quddiesa ta’ lejlet il-festatan-Nawfra;ju ta’ San Pawl,fil-Knisja ta’ San Pawl, il-BeltValletta.10 ta’ Frar: Mons. ProsperoGrech i[alli Malta lejnRuma.

AÓBARIJIET LOKALIil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 20125Il-Ministru Jason Azzopardi, is-Sindku tal-G[arg[ur, Mario Gauci,u l-kunsillier Nazzjonalista Mark Azzopardi fl-in[awi fejn artfil-G[arg[ur kienet devoluta lill-kunsill lokaliProprjetajiet pubbli/idevoluti lil g[aqdietIs-Search Light Batteryli tinsabf’Top of the World, il-G[arg[ur,g[addiet b’devoluzzjoni lill-Kunsill tal-istess lokalità mill-Gvern.Il-batterija se tkun restawrata,u parti minnha se tkun qedtintu]a mill-Malta AstronomicSocietyg[all-osservazzjonijietastronomi/i tag[ha.B’hekk, din tkun qed isservita’ skop edukattiv. G[al din illokalità,din id-devoluzzjoni hir-raba’ wa[da, u s-Sindku MarioGauci qal li l-G[arg[ur dejjeminvesta bis-s[i[ f’kull devoluzzjonili ng[ata.Apparti minn din id-devoluzzjoni,Jason Azzopardi, il-Ministru g[all-Kompetizzjoni:usta, in-Negozji ]-}g[ar, u l-Konsumatur, ilbiera[ g[addawkoll ]ew; proprjetajiet b’kirjata’ mitejn ewro fis-sena g[all-15-il sena li ;ejjin, lill-Parro//atal-Isla u lis-Senglea HistoricSociety.Il-proprjetà li se tinkera lillparro//ahi ma[]en, waqt li dikli se tinkera lis-So/jetà se tkunrestawrata biex tintu]a b[ala l-kwartieri tag[ha.L-iffirmar g[all-g[oti talproprjetajietsar quddiem ilmembrita’ din is-So/jetà.Il-President tas-SengleaHistorical Society, li ilhamwaqqfa mill-2009, stqarr lipermezz ta’ dan l-iffirmar talkiritas-sit fejn kien hemm ilfortizzaSan Mikiel, l-identitàstorika tal-Isla se tkun promossaaktar. Hu spjega wkoll li l-postse jsir mu]ew [aj li fih se jkunhemm arkivji u anki inventarjufotografiku. Rigward l-iskedartal-bini, hu semma li dan se jsirb’[idma mal-MEPA.Min-na[a tieg[u, l-Ar/iprietJoe Grech qal li g[alissa l-ma[]en se jibqa’ jintu]a g[allarmaru l-manutenzjoni talarmartal-festa, u mbag[adikunu jistg[u jippreparaw ukollwirjiet permanenti biex irresidentiu anki t-turisti jkunujistg[u jgawdu mill-aspettkulturali tal-festa u tal-Isla stess.Kunsill :enerali li j[ares lejnil-qag[da interna fil-PN u jag[timessa;; /ar ta’ stabbiltàIl-Kunsill :enerali tal-PN, li sejkun qed jitlaqqa’ llum, sejiffoka fuq il-qag[da interna talpartitimma fl-istess [inb’[arstu ’il quddiem g[aliex il-PN irid ikompli j[ares lejn l-interess nazzjonali ta’ pajji]na,biex il-programm elettorali lifuqu kien elett, ikomplijitwettaq.Paul Borg Olivier, is-Segretarju :enerali tal-PN, qaldan waqt il-programm Il-FattiKollhafuq Radio 101, ilbiera[.Fil-programm [a sehem ukollJean Pierre Debono, l-AssistentSegretarju :enerali tal-PN.Paul Borg Olivier fisser lidan il-Kunsill :enerali tal-PNissejja[ b’mod straordinarjumill-E]ekuttiv tal-PN propju min[abba /-/irkustanzi politi/i interni fil-partit, u ankimin[abba dak li g[addej b[alissa barra millpartit.L-iskop hu li fih jin[are; messa;; /ar ta’stabbiltà fil-politika tal-PN fil-Gvern, immawkoll li fih il-PN idur dawra madwaru,jikkonsolida t-tmexxija tieg[u, u jag[ti messa;;/ar u b’sa[[tu ta’ politika stabbli li l-PN dejjemippre]enta.B’hekk, il-pajji] jibqa’ jimxi ’l quddiem filqasamtax-xog[ol, fil-qasam ekonomiku, u filpolitikali jrid ikompli jwettaq il-PN.“Irridu nibqg[u ffukati fuq id-direzzjoni li kieng[addej biha l-partit,” qal Paul Borg Olivier.Paul Borg Olivier sostna li fl-a[[ar xahar kienhemm [afna u diversi opportunitajiet g[all-PartitLaburista biex jg[id x’qed joffri,kemm fil-Konferenza :eneralitieg[u kif ukoll fil-Parlament;i]da sa issa g[ad ma [ar;itxproposta wa[da ;dida biex turi lil-Partit Laburista hu ppreparatbiex imexxi lill-pajji].Paul Borg Olivier qal li l-Kaptal-Oppo]izzjoni ma ressaq l-ebda proposta konkreta ta’policy g[al Malta li tista’ toffrialternattivi lill-pajji], dwar ixxog[ol,l-ekonomija, is-sa[[ajew oqsma o[rajn, imma dawk lig[amel fl-a[[ar ;img[at kienubiss diskorsi li j[arsu lura.Jekk l-Oppo]izzjoni qed tg[idli f’pajji]na hawn l-instabbiltà, himhi qed toffri l-ebda soluzzjonita’ stabbiltà, li fil-fatt qedjoffriha l-Prim Ministru, sostna Paul BorgOlivier.Hu kompla li dan jixhduh ukoll a;enzijiekonomi/i internazzjonali li qed ikomplu jag[tu/ertifikatpo]ittiv lil Malta, filwaqt li l-istatistikaqed tkompli turi li pajji]na g[adu stabbli g[all-[olqien tax-xog[ol.L-instabbiltà u l-in/ertezza qed to[loqhom l-Oppo]izzjoni, ]ied Paul Borg Olivier, g[aliexdin mhi tg[id xejn fil-konkret [lief tag[melweg[diet fierg[a. Huwa staqsa x’qed toffridifferenti l-Oppo]izzjoni mi/-/ertezza li qedjoffri l-Gvern.Fl-istess [in hu fisser li l-PN irid ukoll ikunpreparat g[all-elezzjoni ;enerali, ti;i meta ti;i,hekk li, f’kull ka], il-le;i]latura qed tersaq lejntmiemha.Paul Borg OlivierFalliment mill-Kunsill Lokali tal-MostaMinkejja l-fta[ir mill-Partit issuesimportanti.Laburista meta rnexxielu jirba[ L-uffi/jali tal-AD fakkru kifil-ma;;oranza fil-Kunsill is-Sindku Laburista, it-TabibLokali tal-Mosta, il-kwistjoni Paul Chetcuti Caruana, kiendwar l-i]vilupp f’Wied il- ordna li tit[assar parti minnG[asel hi e]empju /ar talfallimentta’ dan il-kunsill, li hu Kunsill u kien qabbad xirapport fil-maga]in uffi/jali talmmexximinn ma;;oranza u [addiema biex jg[attu partijietminn Sindku Laburista. minn rapport permezz ta’Waqt konferenza tala[barijietfil-Mosta, il-kelliema pa;ni mill-istess maga]in.feltpenu jqattg[u u ja[arqu xital-Alternattiva Demokratika L-uffi/jali tal-AD qalu li l-irreferew g[ad-di]gwid u Kunsill Lokali tal-Mosta falla;lied intern li hemm fil-Kunsill fil-[idma tieg[u u g[alhekkLokali tal-Mosta u qalu li dan huma se jippre]entaw kandidatil-Kunsill qed ja[li l-[in fuq tag[hom g[all-elezzjoni talpikitrivjali u mhux ja[dem fuq Mosta.

6il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012ATTWALITÀ POLITIKAGive themback please!■ Il-Labour ikun jista’ jibda jitwemmen jekkirodd lura propjetajiet li kienu nsterqulill-poplu fis-snin sebg[in u tmeninFl-a[[ar ;img[at, fuqbillboards u ka]ini tieg[u, il-Partit Laburista po;;a ritratttal-Prim Ministru ub’referenza g[all-onorarja tal-Parlament, b’ittri kbar kitebGIVE THEM BACKPLEASE.Din il-kitba, b’mod spe/jalifuq il-ka]ini tal-Labour, kienhawn min interpretaha b[ala l-Wi//hombla ]ejt! Dan hu l-ka]in tal-Partit Laburista f’SantaVenera — wie[ed millka]inilaburisti li kienrekwi]izzjonat minnGvern Laburistaming[and il-privat.Minkejja din issitwazzjoni,tal-Labourpo;;ew poster bil-kliemGIVE THEM BACKPLEASE. Jekk iridujitwemmnu jridu l-ewwelnett jaqbdu ka]in b[aldan u jg[adduh lura lilmin kienu [atfuhming[andu. I]da dak lijg[odd g[al-Labourhuma biss is-slogans.g[ajta tal-poplu biex JosephMuscat, li tant jifta[ar li jridjibda ERA :DIDA, kien, safl-a[[ar, se jag[ti lura lillpoplug[add ta’ ka]ini u /entrilaburisti li kien kiseb bl-aktarmod in;ust ming[and il-Gvern So/jalista tas-sebg[inijietu tat-tmeninijiet.Lil Joseph Muscat innifsu,f’din il-le;islatura stess,kemm ilu jmexxi lil-Labour,sarulu diversi appelli biex jekkverament jemmen li hu jrid lil-partit tieg[u jaqta’ darbag[al dejjem mill-passat lijikkundannah kellu qabel xejnirodd lill-poplu dak li hu talpoplu.Kellu l-akbar /ans metawaqt li l-pajji] u l-Parlamentkienu qed jiddiskutu r-riformaradikali li saret fil-li;i talkera,Paul Borg Olivier, is-Segretarju :enerali tal-PartitNazzjonalista kien sejja[ biexil-Partit Laburista jrodd lurapropjetà li [ataf f’idejh il-Labour meta kien fil-gvern.Mhux talli ma tax wideng[al dak l-appell, talli JosephMuscat, ftit ta]-]mien wara, tadirettiva lill-ajjutanti tieg[ubiex jikkumbattu sa snienhompropjetà li l-Labour, b’[afnamani;;i u intri//i, kien [ataffis-Si;;iewi. Post prominentifil-pjazza ewlenija ta’ dik illokalità,li wara li kien sejag[lqilha /-/ens, il-kunsilllokali ried li din tg[addi biextitgawda mill-poplu tas-Si;;iewi b[ala /entru g[allkunsillu day centre g[allanzjanital-lokalità.I]da f’dik i/-/irkustanzamhux talli l-Labour maapplikax dak li llum qed jg[idlil [addie[or — GIVETHEM BACK PLEASE —talli kieku l-Kunsill Lokalitas-Si;;iewi ma kienx sod udeterminat, kieku din ilpropjetàma[tufa mil-Labourkienet tibqa’ titgawda minnparti ]g[ira mill-popolazzjonitas-Si;;iewi b’detrimentg[all-u]u tal-poplu kollupermezz tal-kunsill lokaliminnu mag[]ul.Il-ka] tas-Si;;iewi, i]da, hul-e//ezzjoni tar-regola g[aliexf’g[add ta’ ka]ijiet o[rajn, il-Partit Laburista g[adujokkupa u ju]a lokalitajiet lijew in[atfu ming[and il-privatpermezz ta’ rekwi]izzjoni jewing[ata lilu minn gvernlaburista, prattikament bi/-/ente]mi.Meta Joseph Muscat qedjag[mel dan, hu qedjipperpetwa d-de/i]jonijiet littie[du qablu minn Mintoff,Karmenu Mifsud Bonnici uAlfred Sant li jirrifjutaw lijag[tu lura d-djar li kienu [atfuming[and /ittadini privati biexju]awhom b[ala ka]ini.Tul it-tmexxija tal-PartitLaburista fis-snin sebg[in utmenin, il-Labour kien ing[atamhux inqas minn 22 post talgvern,barra djar li kienurekwi]izzjonati ming[andil-privat.Jekk Joseph Muscat tassewirid li tibda era ;dida g[allpartittieg[u, g[andu jroddlura, g[allinqas, sitt fondi likienu rekwi]izzjonati uallokati lill-partit tieg[u b[alaka]ini politi/i. Dawn huma l-ka]ini tan-Naxxar, ta’ Ra[al :did, ta’Santa Venera, tal-Pietà, tal-Kalkara u ta’ San :iljan. Ma’ dawn g[andu jag[tilura lill-poplu l-art fejn hemmil-ka]in laburista tar-Rabat(Malta) u tar-Rabat(G[awdex) li kienu ng[atawlil-Labour, dak i]-]mien bissoldi,fi prime areas li kienujappartjenu lill-poplu.GIVE THEM BACKPLEASE. U mhux il-ka]inibiss. Joseph Muscat imissujdur dawra sew ma’ Malta ujara fejn il-Labour g[adujgawdi propjetà li kienetinsterqet lill-poplu biexjisserva biha l-Labour.Jekk ma jag[milx dan ikunqed jikkonferma li hujemmen biss fl-u]u ta’slogans g[al g[anijiet ta’propaganda politika u xejnaktar. Mill-kliem kbir ubombastiku je[tie;lu jg[addig[all-fatti. Il-politika serjama titkejjilx biss b’dak lijg[id i]da, [afna aktar, b’dakli fil-fatt jag[mel

ATTWALITÀ POLITIKAil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 20127Il-mexxej tat-trivial politics Fl-aktar diskors importanti tieg[u lid-delegatijitkellem dwaru flok dwar is-‘soluzzjonijiet’Kien hemm qbil mhux wisq frekwenti fost l- avversarji — kif jixtieq hu fuq aspettiopinjonisti u osservaturi indipendenti dwar iddiskorsli Joseph Muscat g[amel nhar il-{add importanti.insinifikanti u li ma j]idu xejn mal-argumentili g[adda lid-delegati tal-Konferenza :enerali Fid-diskors li kellu jag[laq din il-Konferenzatal-Partit Laburista.:enerali, li kummentaturi laburisti stess sej[uIl-qbil kien fis-sens li minflok ma tkellem b[ala “l-aktar wa[da importanti fl-a[[ar erba’dwar il-famu]i ‘soluzzjonijiet’ li jg[id li snin minn mindu Joseph Muscat la[aqg[andu g[al Malta f’din is-sieg[a diffi/li minn mexxej”, dan id-diskors [alla barra l-verukull lat, il-Mexxej Laburista g[amel diskors issues li qed jiffa//jaw lill-pajji]:dwaru nnifsu b[allikieku kollox idur il-kri]i bla pre/edent fiz-Zona Ewro umadwaru.madwar id-dinja kollha;Flok ma ispira lid-delegati u sa[[ilhom ilfehmag[aliex il-poplu g[andu jwarrab lil min ]g[a]ag[ u g[al dawk kollha li jistg[u jitilfu l- il-[olqien tax-xog[ol u l-impjiegi g[a]-qed imexxi b[alissa, iffoka fuqu nnifsu u fuq impjieg tag[hom min[abba l-kri]i pre]enti;dak kollu li jdawwar lilu personalment. l-isfida biex il-pajji] ikollu qafasTkellem dwar in-nanna u n-nannu. Dwar edukattiv li tassew iwie;eb g[all-b]onnijietommu u missieru. Dwar il-mara u t-tfal. ta’ dinja li l-[in kollu tinbidel;Kollha rakkonti interessanti imma kienu jkunu ambjent li jixraq lill-poplu Malti u kif danf’waqthom kieku kien qed ji;i intervistat g[al jista’ jibqa’ ji;i salvagwardat f’sostenibbiltàxi programm inti] biex jag[ti sfond dwar ilkarrieratieg[u. B[al meta, ng[idu a[na, ikun sa[[a li tibqa’ b’xejn g[al kul[add,mal-[tie;a ta’ aktar ]vilupp;intervistat minn Norman Hamilton, dak li b’servizzi dejjem jitjiebu u b’popolazzjoni liQATT ma jkollu a;enda g[all-programm qed tg[ix dejjem aktar;tieg[u fuq l-istazzjon laburista. pro;etti kapitali u infrastrutturali liDak li Joseph Muscat g[amel nhar il-{add jkomplu jibdlu wi// pajji]na…fil-Konferenza :enerali Laburista, jag[mluh … u tant temi o[rajn li huma propju dak li l-[afna politi/i Amerikani waqt kampanji poplu hu interessat li jisma’, l-aktar fissitwazzjoniattwali.elettorali — b[alma qed ji;ri b[alissa fil-Primaries tal-Partit Repubblikan — u l- Id-diskors ta’ Joseph Muscat, bla dubju,Amerikani jsej[u dan l-istil b[ala trivial iddi]appunta lil min ried jaf aktar dwar ilprospettita’ Malta f’ka] ta’ reb[a Laburista.politics — politika tal-irqaqat, tal-affarijietmhux importanti jew essenzjali. Fejn ilpolitikujintilef ipin;i lilu nnifsu — jew anki lil drajnieh jg[id [afna… u ma jg[idKien diskors li jixraq lil Muscat li issaxejn.Tassew kontra l-klikek^ Infakkru x’kitbu ]ew; DeputatiLaburisti ftit tax-xhur ilu...Fid-diskors tieg[u liddelegatital-Konferenza:enerali tal-PL, JosephMuscat g[al aktar minndarba semma’ li hu da[alfit-tmexxija tal-partit blg[anspe/ifiku li jeqred ilklikek.Bil-paroli jista’ jing[ad[afna affarijiet i]da kolloxisir mag[ruf fil-mument talprova.Meta, pere]empju,partit politiku jkollu nuqqasta’ qbil fuq xi argument. Ukif jirrea;ixxi partit metajkollu min ja[seb mod umin ja[sibha mod ie[ordwar xi su;;ett partikularili jkun ja[raq. {afnajiddependi mil-linja li tkunqed tittie[ed minn fuq nett.Nie[du l-ka] tad-divorzjuli kellna f’pajji]na ftit taxxhurilu. Il-PL kien qal li makien se jag[ti l-ebda direttivau kul[add kellu jit[alla flakbarlibertà.Nag[mlu l-mistoqsijadiretta: Kien hemm klikekfil-Partit Laburista kontramin emmen li l-PL ma kiense jxaqleb lejn l-ebdana[a^ X’g[amlu dawn ilklikek— jekk kien hemm— waqt id-diskussjonikru/jali dwar dan is-su;;ett^Ma nitkellmux a[na i]dan[allu l-kelma lil ]ew;Membri Parlamentari attwalifil-Grupp tad-DeputatiLaburisti. MARIE LOUISECOLEIRO PRECA: “Issa lil-po]izzjoni tieg[i, li ilhamag[rufa fil-Partit Laburista umal-Mexxej innifsu, hidikjarata f’din l-istqarrija,g[andha tieqaf l-ispekulazzjoniu l-kliem li ma jag[milx;ie[ lil min jg[idu. }gur limhu denju g[al [add li, fuqde/i]joni ;enwina li [adt,g[andi nkun mhedda,immalafamata u l-familjatieg[i ti;i intimidata” (Stqarrijafl-1 ta’ :unju, 2011). ADRIAN VASSALLO:“?erti kummenti li qed isirufl-a[barijiet ta’ OneTelevision huma biased biexjag[tu imbuttatura lillmovimenttal-IVA meta l-Partit Laburista jg[id li makien se jie[u l-ebda po]izzjoniu li se j[alli lill-partitarjijitmexxew mill-kuxjenzatag[hom” (The Times, 21 ta’Mejju 2011).}ew; kwotazzjonijiet millqalbatal-Labour li jwie;bug[all-mistoqsija jekk fi ]mienMuscat je]istux klikek fil-PL.Xi tkun din l-‘era’ ;dida^■ Fid-diskors tieg[u lid-delegati nhar il-{add li g[adda,Joseph Muscat semma kemm-il darba l-‘era ;dida’ li jridjag[ti lil Malta. Dan jimplika li jekk jitla’ fil-gvern, iwaqqafdak kollu li qed isir u jibda kollox mill-;did.U l-poplu jistaqsi> U x’ji;ri mill-edukazzjoni, mis-sa[[a,mill-ambjent, mill-pro;etti kapitali, mill-iskemi ta’g[ajnuna lill-industrija, mill-mi]uri tal-Ba;it… u tanto[rajn.Jekk ma jg[idx x’se jag[mel b’dawn, il-poplu jkollu kulldritt jirra;una li allura jaqbillu jag[]el lill-‘ori;inal’ milli lillkopja!

8 il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012ATTWALITA’il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 20129Il-CAMPUS il-;didL-EDUKAZZJONIBiex uliedna jirnexxu lkolltal-MCASTInvestimentta’ €120 miljunMhemmx dubju li l-MCAST hustorja ta’ su//ess kbir.Dan il-Kulle;; — li re;a’ng[ata l-[ajja mill-GvernNazzjonalista g[axar snin ilu warali dak li kien di;à stabbilixxagvern ie[or tal-PN fis-snin 60 kieninqered minn Gvern Laburista —fih disa’ Istituti f’oqsma differentiu /entru f’G[awdex.Bis-sa[[a tal-MCAST ]diedetil-varjetà tal-korsijiet u l-fa/ilitajiet u qed iservi madwar12,000 student f’korsijiet full timeu part-time.Propju min[abba s-su//ess linkiseb, il-Gvern Nazzjonalista[aseb biex f’Kordin jibni campus;did tal-MCAST li jkun ji;borflimkien l-istituti kollha talkulle;;: Istitut tal-Agrokummer/ Istitut tal-Arti u d-Disinn Istitut tal-Bini u Kostruzzjoni Istitut tan-Negozju u l-Kummer/ Istitut tas-Servizzi fil-Komunità Istitut tal-In;inerija Elettrikau Elettronika Istitut tal-In;inerijaMekkanika Istitut tat-Teknolo;ia tal-Informatika u l-Komunikazzjoni Istitut Marittimu.In-numru ta’ korsijiet, kemmfull-time kif ukoll part-time illumjaqbe] l-erba’ mija li w[udminnhom iwasslu anke g[aldegree. Din is-sena mill-MCASTiggradwaw ’il fuq minn 500student.Biex il-Gvern jg[in lill-istudentital-MCAST u jin/entivahomikomplu bl-istudju tag[hom, qedjo[ro; miljuni ta’ ewro fis-sena.Bi]]ejjed jing[ad li filwaqt li fissena2004 kien hemm 3,620student li jir/ievu stipendju, dawntelg[u g[al aktar minn 5,000 issenali g[addiet.Ix-xog[ol fuq l-ewwel fa]i talcampusil-;did tal-MCAST,b’investiment ta’ g[axar miljunewro u nofs, mistenni jitlesta atkartard din is-sena (ritratt fuq nett).Din hi parti biss mill-pro;etts[i[ li g[alih il-Gvern iddedika s-somma ta’ 120 miljun ewro —investiment g[aqli u opportun fi]-]g[a]ag[ Maltin.I]da sa ma jitlesta l-pro;ett s[i[,il-Gvern xorta wa[da qed ikomplijinvesti fl-MCAST. G[alhekk, fostl-o[rajn, se jinbena /entru tatta[ri;g[all-multimedia fl-Istituttal-Arti u d-Disinn.Se jissokta titjib u tkabbir fl-Istitut tal-In;inerija Mekkanikab’finanzjament tal-UnjoniEwropea li jla[[aq kwa]i ]ew;miljun ewro.Pro;ett ie[or tal-UE,b’investiment ta’ miljun ewro, sejsir biex ikunu stallati sistemi liji;;eneraw ener;ija rinovabbli filcampuskollu.U, fuq kollox, bl-g[ajnuna tal-UE se jsir studju [alli jevalwa r-rabta bejn il-b]onnijiet industrijaliu t-ta[ri; vokazzjonali.Dan hu monument ie[or [aj g[alGvern Nazzjonalista fil-qasam taledukazzjonili jkompli j]id filkullanata’ su//essi f’dan il-qasam.B’hekk ikompli jkun /ar g[alkul[add li l-istituzzjonijietedukattivi l-aktar importantif’pajji]na se[[ew bl-g[aqal u l-ippjanar ta’ gvernijiet nazzjonalistili dejjem [admu BIEX ULIEDNAJIRNEXXU LKOLL.

10il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012AÓBARIJIET LOKALIGeorge Gatt Mangion‘Miss Malta’tisfa orfniBil-mewt ta’ George GattMangion, il-fundatur talkonkorsMiss Malta nhar il-{amis li g[adda, nistg[ung[idu li l-konkors MissMalta f’perijodu ta’ inqasminn sena safa ‘orfni’ metafi Frar tas-sena li g[addietkienet mietet ukoll il-marata’ George, Margaret,mag[rufa minn [afna b[alaDeggie.George u Margaret kienukoppja inseparabbli li mhuxbiss g[exu flimkien fi]-]wie; g[al snin twal, immawkoll [admu flimkien filkumpanijaGM Productionsu t-tnejn li huma jibqg[usinonimi mal-konkors MissMalta.George se jibqa’ mfakkarg[all-eleganza tieg[u,g[all-karattru /ajtier likellu, g[all-impenn tieg[ufavur konkorsi ta’ sbu[ijaserji u dixxiplinati,ming[ajr tra//i ta’ ksu[atjew vulgarità. Dan g[amlug[al 46 sena s[a[.Jibqa’ mfakkar ukollg[all-attivitajiet bi skopfilantropiku li kienjorganizza biex bil-flusmi;bura nxtraw mijiet kbarta’ wheelchairs li tqassmukull sena lil persunib’di]abbiltà.L-a[[ar tislima lilGeorge Gatt Mangioning[atat fil-knisjaparrokkjali ta’ Bir]ebbu;anhar il-:img[a li g[adda.■Id-direzzjoni ta’ din ilgazzettatag[ti l-kondoljanzilill-familja kollhatieg[u, partikolarment lilbintu Joan.Il-Gvern i]idl-g[ajnunalil g[aqdietnazzjonalisportiviL-IskolaNazzjonalital-Isport se tifta[ f’Settembruminn Charles Muscat....................................Matul din is-sena, il-Gvern se jkompli j]id l-g[ajnuna lil g[aqdiet sportivi nazzjonali, tant libejn l-g[ajnuna annwali u g[ajnuniet o[ra, din sena se jkun g[adda lil dawn l-g[aqdiet is-sommarekord ta’ aktar minn €8 miljun. Dan ifisser]ieda ta’ aktar minn €2.5 fuq is-sena lig[addiet.Clyde Puli, is-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport, [abbar dan ilbiera[ waqt l-attività annwali g[all-g[aqdiet sportivi nazzjonali,li saret fil-Kumpless Sportiv tal-Kottonera.Numru kbir ta’ uffi/jali tal-g[aqdiet nazzjonali,kif ukoll sportivi, attendew g[al din l-attività, limatulha Clyde Puli qassam l-g[ajnuna tal-Gvernlil numru ta’ sportivi nazzjonali.Clyde Puli ta [arsa lejn dak li twettaq mill-Kunsill Malti g[all-Isport matul is-sena lig[addiet, kif ukoll lejn il-pjan ta’ [idma g[almatul din is-sena u qal li s-sena li g[addiet kienetsena tajba [afna g[all-isport u nkisbu [afnari]ultati tajbin.Il-Gvern qed i]id l-investiment fl-isport g[axirid ixettel il-kultura sportiva f’pajji]na. L-isportjg[in fil-formazzjoni tal-karattru tat-tfal u ta]-]g[a]ag[ u jg[in ukoll l-ekonomija tal-pajji].Il-Kunsill Malti g[all-Isport illum g[andu 344entità sportiva re;istrata, li lkoll jistg[ujibbenefikaw mill-g[ajnuna tal-Gvern.Clyde Puli qal li l-[idma fil-qasamtal-isport hi mfassla fuq sitt pilastri. Dawn huma:■ it-tis[i[ tal-Kunsill Malti g[all-Isport;■ aktar programmi sportivi indirizzati g[alkul[add;L-Air Malta dwar strajk tat-trasport fil-Bel;ju g[adaL-Air Malta wissiet dwar l-effetti li strajk;enerali fi Brussell jista’ jkollu fuq minitir lejn din il-belt.Fi stqarrija, l-Air Malta qalet li t-titjiriet ta’ g[ada t-Tnejn mistennijajsiru kif skedat, i]da jistg[u jkunuaffettwati.Qalet ukoll li l-ajruport ta’ Brussell[abbar li t-trasport minn u lejn l-ajruportse jkun minimu, bil ferroviji wieqfa bejnl-10pm tal-lum u l-10pm ta’ g[ada t-Tnejn. G[alhekk, kull min se ju]a dan l-ajruport g[andu ja[seb li jmur kmieni uj]omm ru[u a;;ornat dwar it-trasportpubbliku Bel;jan.L-Air Malta qalet li l-passi;;ieri li seIs-SegretarjuParlamentariClyde Pulijidher waqtil-pre]entazzjonital-g[ajnunalil NormanDarmaninDemajo.Presidenttal-MFA■ it-tis[i[ tal-atleti nazzjonali;■ aktar investiment fil-fa/ilitajiet sportivi;■ it-tis[i[ tal-g[aqdiet sportivi permezz ta’skemi u in/entivi ,u■it-tis[i[ fir-relazzjoni bejn l-isport u l-attivitàekonomika ta’ pajji]na.Is-Segretarju Parlamentari Clyde Puli [abbar lil-Iskola Nazzjonali tal-Isport se tifta[ f’Settembruli ;ej u se tkun ibba]ata f’{al Kirkop, fejn digàhemm l-iskejjel u l-Kumpless Sportiv.L-iskola se tipprovdi t-tag[lim akkademikunormali b’enfasi akbar fuq it-ta[ri; sportiv.Hu qal li l-iskop tal-iskola hu li l-istudentijkollhom dik li tissejja[ karriera doppja, ji;ifieridik akkademika u dik sportiva, skont kiftippromovi l-Unjoni Ewropea. L-iskop hu li dawkl-istudenti ]g[a]ag[ li jippromettu f’xi sportji]viluppaw it-talenti tag[hom minn età bikrijabiex jil[qu l-potenzjal s[i[ tag[hom biexjirrappre]entaw lil pajji]na f’kompetizzjonijietinternazzjonali.Clyde Puli qal li matul din is-sena se jkompluji]diedu l-fa/ilitajiet sportivi f’Malta uf’G[awdex, fosthom pixxini f’Bir]ebbu;a uf’G[awdex, aktar grounds tal-futbol bit-turfsintetiku, u korsa tal-karting.Se jinfet[u wkoll tliet /entri tal-attività fi]ikafuq barra, li se jsiru f’{’Attard, f’{al Qormi u fil-Mellie[a.Ara wkoll il-gazzeta KolloxSportli qed titqassam mal-[ar;a tal-lumMalti arrestatfl-Ingilterrafuq theddidata’ bombaRa;el Malti ta’ 25 sena kienarrestat fl-Ingilterra fuq akku]ita’ theddida ta’ bomba fuqferrovija.Skont rapporti f’numru ta’siti elettroni/i fir-Renju Unit,ir-ra;el kien arrestat mill-Pulizija tat-Trasport Ingli]awara li xi persuni li kienu flistessvagun semg[uh jitkellemfuq xi bomba.Il-ferrovija, li kienet sejraminn Southampton lejnLondra, twaqqfet fl-istazzjonta’ Havant, li ;ie evakwat.Il-Pulizija g[amlet tfittxijafuq ir-ra;el u l-ferrovija, i]dama nstab xejn.Ir-ra;el kien arrestat uakku]at li g[amel theddida ta’bomba u li kiser l-ordnipubbliku.Miet Charles Grech OrrIlbiera[ filg[odu t[abbret ilmewtta’ Charles Grech Orr, liokkupa l-kariga ta’ editur talgazzettaThe Times g[al 25sena, bejn l-1965 u l-1990.Hu kellu 84 sena.Grech Orr ing[aqad ma’Allied Newspaper fl-1947 u[adem g[al diversi snin b[alakontributur mill-Qorti.Hu baqa’ jsemmi b[ala l-ag[ar esperjenza tieg[u fil-;urnali]mu l-attakk fuqStrickland House fl-1979 metahu kien fl-uffi//ju tieg[u u sarl-attakk fuq l-istamperija.Charles Grech Orr kienmi]]ewwe; u kellu tlett itfal.jivvja;;aw fit-30 ta’ Jannar u jixtiequjbiddlu l-;urnata, jistg[u jag[mlu dan bi[las ta’ €70 g[al biljett ;did. G[al bidlieto[ra japplikaw ir-rati normali.G[al iktar informazzjoni wie[ed jista’jikkuntattja lill-Call Centre tal-Air Maltafuq 21 662211 f’Malta u fuq 090 233427fil-Bel;ju.

il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201211Fil-pa;ni l-o[ra:12EDITORJALil•mumentStamperija IndipendenzaTriq Herbert Ganado, il-Pietà - PO Box 37Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525e-mail: mument@media.link.com.mtadvertising@media.link.com.mtEditur: Victor CamilleriFlimkienkollox possibbli13Wara l-votparlamentari15Gvern li jg[inlill-familji17 Ittrilill-Editur:Kieku kelli n[allasg[all-operazzjonijietEsperjenza vs ImmaturitàJoseph Muscat tilef l-aktar vot importanti li ttie[ed s’issa fla[[arerba’ snin fil-Parlament mindu bdiet din il-{dax-ilLe;islatura wara l-Indipendenza. Dak li ;ara nhar il-{amis lig[adda mhux biss g[andu sinifikat spe/jali fih innifsu i]dajg[id [afna dwar i]-]ew; personalitajiet li l-aktar kienujintlaqtu b’din il-mozzjoni: Joseph Muscat li f’ismu tressqetdin il-mozzjoni, u Lawrence Gonzi li l-effetti ta’ din ilmozzjonikienu jolqtu l-aktar lilu personalment b[ala PrimMinistru u b[ala l-Kap tal-Partit Nazzjonalista.Biex ma nintilfux fil-[amba ta’ dak kollu li ;ara mmorrudritt g[all-punt. Kif qal il-Prim Ministru nnifsu fid-diskorstieg[u fil-Parlament nhar il-{amis li g[adda, Joseph Muscatni]el b[al seqer fuq /irkustanza li nqalg[et fil-GruppParlamentari Nazzjonalista u ttanta jie[u l-okka]joni biexb’daqqa ta’ min;el joqtol [esrem lill-Gvern u lill-Parlament.Muscat ippretenda li ]-]mien kien wasal — time was ripe,jg[idu l-Ingli]i — biex iwettaq il-kolp finali u, fi ftit ;img[ato[ra, isir il-Prim Ministru. Min hu immatur tag[rfu minng[emilu. L-aktar fl-g[a]la ta]-]mien. Jag[mel kalkoli []iena.Jibda jiffantastika li kien qabad l-g[asfur f’idejh… bieximbag[ad isib li, wara kollox, l-g[asfur kien tarlu.Min, g[all-kuntrarju, hu ta’ esperjenza, jaf jag[]el ilmumentit-tajjeb. Ma jilg[abx il-karti qabel il-waqt propizju.Ja[sibha u jer;a’ ja[sibha qabel ma jfattarha.Issa g[andna pattern kif ja;ixxi Joseph Muscat. Milqut minnsitwazzjonijiet li fihom ikun irid jie[u de/i]jonijiet, jewjittituba u jib]a’ jew inkella jid[ol b’rasu u b’;ismu ming[ajrkalkoli tajbin. Ming[ajr ma jkun ra bi]]ejjed bil-quddiem,ji;ifieri ming[ajr ma jqis bi]]ejjed il-konsegwenzi.{a nsemmu tliet e]empji biss: Malta kienet fil-punt li tidde/iedi dwar l-ewro. Il-PrimMinistru Lawrence Gonzi [ejja pjan organizzat tajjeb mifruxfuq tliet snin biex i[ejji lil pajji]na g[al dak l-i]viluppimportanti. X’g[amel Muscat? Beda jikteb kullimkien li Maltama kellhiex tag[mel dak il-pass dak i]-]mien i]da t[alli g[alaktar tard. Il-fatti juru li alla[ares Malta ma da[litx fl-ewrometa da[let g[aliex kien ikollha tiffa//ja effetti devastanti. Kellna l-problema — li f’/ertu ]mien kienet waslet sallivellta’ kri]i — bl-immigranti irregolari. Gvern Nazzjonalistaqatag[ha li jid[ol f’negozjati serji mal-UE biex tg[inna ntaffumill-pi] li din [olqitilna. U Muscat? Dan qabad u issu;;erixxalill-gvern biex dan ju]a l-poter tal-veto fi kwistjonijiet li jkollumal-Unjoni Ewropea u b’hekk kien i;ellidna mal-kumplamenttal-imsie[ba tal-istess UE. Faqqg[et il-kri]i fit-Tune]ija — kri]i serja li kienet qedtolqot fil-la[am il-[aj lill-poplu [abib tag[na Tune]in u liwaqqfet [esrem industrija kbira u vitali f’dak il-pajji]: itturi]mu.Filwaqt li l-poplu Tune]in kien qed jitlef [ajtu fil-;lieda g[al-libertà, Joseph Muscat stqarr bla mist[ija ta’ xejnilli kieku l-Labour kien fil-gvern kien iwettaq pjan ta’marketing li qatt ma rajna b[alu biex Malta tie[u t-turisti lit-Tune]ija.X’g[andhom komuni dawn l-episodji u x’g[andhomx’jaqsmu mal-mozzjoni ta’ sfidu/ja fil-gvern li Muscat tilef?Fil-ka]i kollha, il-kalkoli ta’ Muscat kienu ]baljati g[alkollox u l-qari tas-sitwazzjoni kien pessmu.Missu kellna lil Joseph Muscat imexxi lil pajji]na filkwistjonital-Libja u jkollu l-ka] ta’ ]ew; ajruplani Mirage filmitjartag[na! Kien jirran;ana fil-frisk!B’xorti tajba, pajji]na mg[andux lil xi [add b[al Muscatimexxih. Minflok, g[andu lil LAWRENCE GONZI, mexxejta’ statura u esperjenza, li jikkalkula tajjeb, jippjana bil-g[aqalu ma j[allix lilu nnifsu jkun jitkaxkar mi/-/irkustanzi.Ftit ilu, f’dawn il-kolonni, semmejna li l-vapur ta’ Malta hummexxi minn kaptan serju u g[aqli.Din il-;img[a kellna l-konferma.

12il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012OPINJONIIL-{ADD MA’ DUN PAWLMela darba…Kien g[adu ]g[ir [afna meta Luca sema’ bil-G]ira tal-Invenzjonijiet. Bilkemm kienjemmen x’;ie vvintat, imma baqa’jiftakarhom. Kien jaqra [afna kotba u jfittex biexisib kif jista’ jasal f’dil-g]ira. Sab li kienet g]ira,post sigriet, fejn in-nies bravi [afna kienu jin;abrubiex flimkien jivvintaw i]jed. Id-d[ul fiha kienristrett. Trid tkun g[amilt xi invenzjoni kbira>imbag[ad tir/ievi invit u struzzjonijiet kif tasal filg]ira.Baqa’ dejjem ifittex u jivvinta. Iltaqa’ ma]g[a]ag[ o[ra, inventuri brillanti wkoll, u qalilhomb’din il-g]ira. U lkoll kienu jistennew l-ittra litistedinhom imorru hemm. Kellhom kollha l-istess[olma.I]-]mien baqa’ g[addej u d-di]appunt talli l-ittrama ;ietx kien jissarraf f’iktar kollaborazzjoni bejn l-inventuri ]g[a]ag[. L-invenzjonijiet individwalikienu jitqieg[du flimkien, g[al kul[add. Id-dar ta’Luca saret ma[]en kbir ta’ magni u spare parts. L-invenzjonijiet saru mag[rufin mad-dinja. Imma l-invit ma wasalx.Imma ma qatg[ux qalbhom. Baqg[u jivvintaw.Baqg[u i]idu ]g[a]ag[ kapa/issmi o[ra, kollhajridu jmorru fil-g]ira. Darba, meta Luca kien di;àxi[, mar ]ag[]ug[ g[andu u Luca beda jg[idlu bilg]ira.“Kif”, qallu ]-]ag[]ug[, “g[adek ma ndunajtx lid-dar tieg[ek hi l-G]ira tal-Invenzjonijiet^”Int u jien Min jara kbir, fa/li jilludiru[u. Min jg[olli l-expectations b’mod esa;erat uirrealistiku, aktarx lijiddi]appunta ru[u. Imma l-alternattiva mhix li tara ]g[ir[afna, jew li l-expectationstni]]ilhom mal-art, lanqas.L-umiltà mhix i/-/a[da tattalentili tak Alla — dik gidba,li lanqas Hu ma jie[u gostbiha.L-umiltà tag[raf it-talenti —kultant anke kbar [afna —tifhem li dawn ing[ataw mill-Mulej u t[addimhom g[all-;idtieg[ek u tal-o[rajn.Daqskemm hawn minji]balja bil-pre]unzjoni,daqstant ie[or hawn minji]balja b’umiltà falza. Ankikieku kul[add jag[raf uj[addan il-potenzjalitajietkollha tieg[u, kieku d-dinjaNerfg[u qlubna ’l fuqMulej, ag[milni umli kura;;u],li nara kbir daqskemm tridni Int,la iktar, imma lanqas inqas.Jekk ma nag[rafx it-talenti li tajtniinkun qed nonqos lilek li tajthomliu lill-Knisja u lis-so/jetà]gur li hi [afna a[jar milli hi.Min jaf kemm jintilef ;id,g[ax lil diversi nies ikunupperswadewhom li mhumatajbin g[al xejn! Kien hawn[afna e]empji ta’ nies li fitfulithom iddikjarawhombrodu u ]-]mien wera li kienu;enji: ;ieli semmejniehomf’dawn il-kitbiet.Na[seb li kul[add huobbligat, quddiem Alla uquddiem is-so/jetà, jiskopri l-kwalitajiet po]ittivi tieg[u uji]viluppahom safejn jag[tuhmo[[u, sa[[tu u flusu.Kultant insej[u umiltà dak lifil-fatt ikun g[a]], egoi]mu,bi]a’ mill-impenn, mist[ijakomda, u l-bqija. B[alabnedmin quddiem id-dinja, ub[ala nsara quddiem il-Knisja,g[andna responsabbiltajiet lije[tie; naqdu b’fedeltà uminn Dun Pawl Camilleri................................................pauca43@gmail.comimpenn. Kull bniedem hudon mimli doni.Mhux kul[add indaqs umhux kul[add l-istess. Immabl-impenn s[i[ ta’ kul[add,id-dinja u l-Knisja jistg[ujag[mlu progress f’[afnadirezzjonijiet.Nibdew jien… u int, [abib.li ridthom jibbenefikaw minnhom.Wa[edna a[na qaddejja li ma niswew g[alxejnimma mieg[ek li ssa[[a[ni nista’ kollox.E[lisni minn umiltà li hi sku]a g[allkumdità.Flimkien kollox possibbliQed nikteb dan l-artiklu ftittal-[in biss wara li [ar;et l-a[bar ta’ kif mar il-vot filkonfronttal-mozzjoni ta’sfidu/ja fil-Gvern imressqamill-Oppo]izzjoni.Wara ]mien ta’spekulazzjoni dwar kif setintemm din l-istorja, id-Deputat Nazzjonalista FrancoDebono astjena mill-vot bilkonsegwenzali l-mozzjonital-Oppo]izzjoni kienetmeg[luba.G[all-grazzja t’Alla re;a’reba[ is-sewwa! Reba[ issewwag[ax reb[u l-interessinazzjonali.Wara ;img[at twal ta’kummenti u stejjer fuq ilgazzetti,televi]joni u sitielettroni/i fl-a[[ar wasal ilmument.Il-mument kien importantikemm g[all-PartitNazzjonalista kif ukoll g[all-Partit Laburista. Illum il-{amis 26 ta’ Jannar kienhawn arja kbira ta’ stennija.Iva, arja ta’ stennija immafl-ebda [in ma kien hawn[jiel ta’ xi kri]i. Il-Gvernmhuwiex fi kri]i. Il-pajji]mhuwiex fi kri]i.I]da l-Partit Laburistamg[a;;el wisq biex ikollu l-opportunità jiggverna u [atafl-i/ken ra;; ta’ dawl biexjara kif jag[mel u jitfa’ dellta’ sfidu/ja fuq il-Gvern.L-Oppo]izzjoni emmnet lid-Deputat Nazzjonalista liqal li ma jaqbilx ma’ numruta’ affarijiet fit-tmexxija tal-Gvern, kien se jivvota kontral-Gvern stess fil-mozzjoni fil-Parlament. U ]elqu fin-nixef!Il-Kap tal-Oppo]izzjonidonnu kien wieg[ed lillpartitarjitieg[u xi reb[a f’dinil-;urnata u dan deher finnumruta’ attivisti tal-PartitLaburista li n;abru l-BeltValletta waqt il-vot u millpreparamentili kienug[addejjin quddiem ilkwartierital-PL.Joseph Muscat ma qataxxewqtu. G[ax hu xtaq jirkebminn fuq sitwazzjoni biexjasal g[all-g[an tieg[u. Forsimissu Joseph Muscat qag[adaktar attent g[ad-diskors talg[eluqfil-Parlament nhar il-{amis filg[odu mill-PrimMinistru Lawrence Gonzi.LAWRENCE GONZI> Statista ta’ veruDiskors brillanti li taxhieda g[aliex dan il-politikukbir g[andu l-appo;; assoluttal-kunsillieri tal-PartitNazzjonalista u g[aliex kienfdat imexxi lil pajji]na b’moddemokratiku mill-Maltin u l-G[awdxin.G[aliex Lawrence Gonzifid-diskors tieg[u werakemm hu statista ta’ veru fejnl-interessi tieg[u huma bissdawk tal-pajji]. Mhux fejntrabba, kemm kien bravu l-iskola u kemm se jkun bravujekk ikollu l-awtorità f’idejh!Lawrence Gonzi jaf xijfisser li tmexxi pajji] – jaf xisforzi jridu jsiru biex fi]minijiet meta pajji]i o[rajnqed i[abbru mi]uri ta’awsterità pajji]na ji;bedammirazzjoni, rispett ufidu/ja.Dan mhux b’kumbinazzjonii]da ri]ultat tal- politikag[aqlija li mexa biha dan il-Gvern. G[alhekk ressaq dinil-mozzjoni ta’ sfidu/ja fil-Gvern il-Partit Laburista?Ma jistax ikun li g[alhekkg[aliex ir-ri]ultati jitkellmuwa[edhom.Jew forsi ressqu din ilmozzjonig[ax ma jifil[uxjistennew aktar g[al elezzjoni;enerali. Jew jista’ jag[ti l-ka] li l-Partit Laburista majixtieqx li jasal i]-]mien fejnix-xog[lijiet fuq il-[emel ta’pro;etti jitlestew ub’sodisfazzjon kbir naraw irri]ultati.I]da ;ara li ;ara u l-mozzjoni ma g[addietx. U hupropju hawnhekk li nixtieqnibg[at l-appell tieg[i lill-Maltin u l-G[awdxin.Ja[asra, hemm [emel xog[olxi jsir, il-pajji] se jiffa//jadiffikultajiet kbar u aktarminn qatt qabel irridu nkunulesti, flimkien, biex nilqg[ug[al dawn l-isfidi.Mela ejja ner[ulha millinin[lew f’affarijiet li ja[lu l-[in, l-ener;ija u l-flus tag[nau niffukaw fuq sfidi li humata’ importanza ferm akbarg[al pajji]na.Ejja nassiguraw li l-[idmau l-politika tag[na tkomplitiffoka biex nassiguraw aktarxog[ol u xog[ol a[jar g[allfamiljitag[na.Jekk il-Partit Laburista fi]-minn Caroline Galeainfo@carolinegalea.com]mien kien jifta[ar fi]-]mienli kien il-partit tal-[addiema,b’wi//na minn quddiemnistg[u nifta[ru li l-PartitNazzjonalista HU l-Partit taxxog[ol!Il-politika tal-PartitNazzjonalista fil-gvern kienet,g[adha u tibqa li ;;ib l-a[jarxog[lijiet g[all-[addiematag[na u li t[arre; lill-[addiema tag[na bl-a[jar modg[al dawn ix-xog[lijiet.B’hekk biss nistg[u nilqg[ug[all-maltemp li ;ej fuqna –billi nibqg[u kompetittivi,serji u konsistenti.Flimkien kollox possibblikien slogan u]at mill-PN waqtl-Elezzjoni :enerali tal-film –kliem li verament nistg[unapplikawh g[ar-realtà tallum.Flimkien ejja na[dmu biexnag[mlu su//ess minn danil-pajji] g[alina u g[aluliedna!

OPINJONIil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201213Gvern iffukat biex jg[in lill-familjiKien ming[alija li ]mien ilpantomimig[adda u mar i]dal-Oppo]izzjoni Laburista tibqa’tissorprendini g[aliex aktar majg[addi ]mien aktar qed turi lilkul[add li lesta tag[mel minnkollox biex tikkaw]a elezzjoni;enerali bikrija u biex to[ro;ti//elebra reb[a elettorali.F’Misra[ San :or;, nhar il-{amis li g[adda, kien hemm/erta arja ta’ di]appunt fostfolla ta’ partitarji Laburisti lin;abret biex issegwi l-e]itu ta’dak li kien g[adu kemm ;arafil-Parlament. Nifhimhom unag[dirhom. G[aliex il-Kaptal-Oppo]izzjoni g[amel;img[at s[a[ jimlilhomrashom u jwebbilhom li kienwasal il-mument tieg[u.F’dan l-ewwel xahar tas-senasegwejna sig[at s[a[ ta’diskorsi mill-Kap tal-Oppo]izzjoni – f’konferenzital-a[barijiet, fil-Parlament ufil-Konferenza :eneraliLaburista – f’attentat lijipprova jie[u vanta;; ujiddistabilizza l-Gvern flinteresstal-partit tieg[u.Joseph Muscat irid elezzjoniakkost ta’ kollox biex minn‘prattikament Prim Ministru’,jaqta’ xewqtu u jsir PrimMinistru ta’ veru. U forsi jkollu/-/ans jinawgura l-pro;ettikapitali li qed isiru f’kull roknatal-pajji] minn dan il-Gvern.Joseph Muscat u l-klikka ta’madwaru, li jinkludu MinistriSo/jalisti tas-sebg[inijiet u t-tmeninijiet, huma l-uni/i li majistg[ux jifhmu li ma kellhomxba]i soda fuqiex jisfidu/jawlill-Gvern.F’nofs kri]i internazzjonali libelg[et pajji]i kbar b[all-Gre/ja, Spanja, l-Italja, il-Portugall, l-Irlanda u l-I]landa,Malta baqg[et to[loq l-impjiegi u tkattar l-investiment.Is-sena li g[addiet, g[allewweldarba fl-istorja, il-[addiema li ja[dmu bi qlig[missew il-150,000; fit-turi]munkiseb rekord fuq ie[or, senawara o[ra; il-qg[ad hu fost l-anqas fl-Unjoni Ewropea; l-ekonomija kibret bi 2.8 filmija;il-Kummissjoni Ewropeatat /ertifikat ie[or lil Maltag[all-mod kif qed jitmexxewil-finanzi tal-pajji]; u l-Gvernbaqa’ jinvesti fil-familji Maltinu G[awdxin.Tg[id g[alhekk JosephMuscat irid li l-Gvern ikunsfidu/jat? Induna li jekk il-Gvern jibqa’ jwettaq programm li fassal fil-bidu talle;i]laturau jlesti l-pro;ettikollha li jinsabu resqin lejntmiemhom, kien se jsibha aktardiffi/li biex jirba[ elezzjoni ?Minkejja dak li ;ara f’dan l-ewwel xahar tal-2012, dan il-Gvern immexxi mill-PrimMinistru Lawrence Gonzijibqa’ ffukat biex ikomplijassigura kwalità ta’ [ajja a[jarlill-familji Maltin u G[awdxin.Il-Gvern jemmen li l-familja hil-qalba tas-so/jetà Maltija ug[alhekk jibqa’ impenjat lijsostni lill-familji Maltin uG[awdxin biex jibqg[u jag[tul-a[jar lil uliedhom.minn Chris Saidchris.said@gov.mtU x’m’g[amilniex biexinsa[[u l-familji tag[na?Mill-bidliet fi/-Children’sAllowanceqed igawdu aktarminn 60,000 tifel u tifla hekkkif din bdiet ting[ata lill-familjikollha li g[andhom it-tfal. Fl-2008 l-ulied kollha bdewjir/ievu Children’s Allowanceindaqs. Dan ifisser li l-familjiqed jir/ievu /-Children’sAllowance g[al uliedhomkollha ndaqs, irrispettivamentminn kemm g[andhom tfal.Barra minn hekk ir-rata minimata/-Children’s Allownce]diedet minn €250 g[al €350.}idna l-Benefi//ju g[at-Tfalli jg[ixu fi Djar tat-Tfal jewma’ familji fostered. Fl-2008 l-allowanceg[alfostering]diedet minn €27.95 g[al€39.60 g[al kull wild fil-;img[a. Fl-2010 il-Gvernkompla jirrikonoxxi l-istituzzjonijiet tat-tfal u fosterfamilies li qed jindukraw lildawn it-tfal li qed jitrabbewbarra n-nieqa tal-familjanaturali tag[hom billi komplaj]id l-allowanceminn €40 fil-;img[a g[al €70 fil-;img[a.Barra minn hekk l-età massimatat-tfal li jir/ievu din l-g[ajnuna]diedet minn 16-il sena g[al 21.Mill-1 ta’ Jannar 2012, il-Gvern ]ied il-leave talmaternitàminn 14-il ;img[ag[al 16-il ;img[a. Mis-sena d-die[la, il-leavetal-maternità seji]died g[al 18-il ;img[a. Il-Gvern se j[allas lill-ommijiet lijie[du l-maternity leavekemmjekk ja[dmu mal-Gvern kifukoll jekk ja[dmu fis-setturprivat}ammejna l-weg[di dwartnaqqis fit-taxxa tad-d[ul.:enituri li ja[dmu t-tnejn u liqed irabbu t-tfal, minn din issenase jiffrankaw bejn €150u €840 fis-sena fi tnaqqis flincometax bejniethom.55,000 ;enitur li ja[dmu t-tnejn jew li g[andhom ilkustodjajew i[allsu l-manteniment tat-tfal igawdumit-tnaqqis fl-income tax.8,600 omm li rritornaw fiddinjatax-xog[ol wara likellhom l-ulied, gawdewminn tax holiday.:enituri li jibag[tu lit-tfalfi skejjel privati jistg[ujnaqqsu minn €1,200 sa€2,300 (skont l-età ta’wliedhom) mid-d[ultaxxabbli tag[hom. :eniturili jibag[tu lit-tfal g[alledukazzjonisportiva jewkulturali jistg[u jnaqqsu€100 mid-d[ul taxxabblitag[hom.Tg[id liema minn dawn ilbenefi//jiu g[ajnuniet sejkunu minn tal-ewwel lijitne[[ew jekk Joseph Muscatikun elevat minn prattikamentPrim Ministru g[al PrimMinistru f’Kastilja?

14il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012OPINJONIIrrispettivament mill-votKienet ;img[a o[ra mimlijadaqs bajda b’avvenimentipoliti/i. Fl-isfond ta’ dankollu, il-Fond MonetarjuInternazzjonali ta /ertifikatie[or ta’ kompetenza lill-Gvern Malti tal-impenntieg[u u l-politikaekonomika li [addan biexskapulajna dak li g[addewminnu pajji]i o[rajn.F’dan kollu, pajji]nag[andu Kap tal-Oppo]izzjoni li matul il-Konferenza :enerali tal-Partit Laburista li se[[etb[al-lum ;img[a, g[a]el lijitkellem dwar i]-]g[o]ijatieg[u.Joseph Muscat kelluopportunità tad-deheb biexjitkellem dwar dak li jwettaqmeta u jekk ikun elett b[alal-i]g[ar Prim Ministru flistorjata’ Malta.Iktar u iktar meta wie[edjikkunsidra li dak kienmument fejn elezzjoni;enerali setg[et kienet waral-bieb. Li kieku xi [add kellujer;a’ jisma’ dan id-diskorsg[oxrin sena mil-lum, jista’fa/ilment ja[seb li kien xidiskors tal-inawgurazzjonita’ mexxej ;did.}gur [add ma jirnexxilujaqta’ li dak kien diskorsf’kuntest ta’ kri]i ekonomikafinanzjarja Ewropea.Dan il-pajji] jixraqluverament Oppo]izzjonia[jar. Ma jixraqlux Kap tal-Oppo]izzjoni li joqg[odjitkellem dwar meta da[al ilqassisfid-dar tal-familjatieg[u u ra r-ritratt ta’Mintoff mdendel mal-[ajt.Ma jixraqlux Kap tal-Oppo]izzjoni li joqg[odjitkellem dwarkonver]azzjoni li kellu mannannu,fejn inteba[ bir-regolitas-suq. Lanqas ma jixraqluKap tal-Oppo]izzjoni lijoqg[od ifakkarna fl-iskolasekondarja tieg[u. Fuqkollox, kul[add hu kburi bliskolasekondarja tieg[u!Fl-istess jum, il-;urnalThe Sunday Timesippubblikat intervista malistessKap tal-Oppo]izzjonili matulha, g[al darba o[ra,ma jitkellimx dwar propostawa[da li forsi g[ad ikunjista’ jimplimenta ftit xhuro[ra.Kwa]i kwa]i nazzardang[id li l-eks mexxej tal-Partit Laburista Alfred Santminn Ryan Callusryancallus@gmail.comserva a[jar il-po]izzjonitieg[u ta’ Kap tal-Oppo]izzjoni, g[axg[allinqas ma’ tal-a[[ar konttaf fejn qieg[ed g[ax konttisma’ l-opinjoni tieg[u jewxi proposta. Jekk wie[edjaqbilx hi kwistjoni g[alkollox differenti.Il-Partit Nazzjonalista,min-na[a l-o[ra, tista’tikkritikah fuq numru ta’affarijiet i]da mieg[u taf fejnqieg[ed. G[allinqas mal-Partit Nazzjonalista g[andekkejl ta’ ri]ultati li tista’tag[mel referenza g[alihombiex tasal g[all-;udizzjutieg[ek. Malta hi llum pajji]b’wa[da mill-inqas rati ta’qg[ad fl-Unjoni Ewropea ub’turi]mu rekord fuq rekordminn sena g[al sena.Joseph Muscat wera x-xewqa li Malta tkun l-aqwafl-Unjoni Ewropea probabblig[aliex kienet g[adha mawaslitlux l-a[bar li f’dawn l-a[[ar jiem sirna l-pajji] blikbarre;istru marittimu fl-Ewropa!Skantajt ukoll kif fil-ftu[tad-diskors tieg[u dwar mozzjoni ta’ sfidu/ja, il-Kaptal-Oppo]izzjoni m’g[amilxlanqas kumment wie[eddwar ir-ra;uni g[aliex il-Gvern pre]enti g[andu jkunsfidu/jat. Lanqas wa[da.G[a]el, minflok, li jispekuladwar x’jistà jkun l-e]itu talvot– jekk il-vot ji;ix indaqs,jew jekk tg[addi l-mozzjonijew jekk il-Gvern jing[ata l-fidu/ja.L-iktar [a;a importantig[all-Oppo]izzjoni huma n-numru ta’ voti li kienu sejinkisbu. Li l-pajji] ikollutmexxija stabbli f’dan i]-]mien straordinarju g[al xiw[ud jidher li hu sekondarju.Fid-dawl tal-i]viluppipoliti/i li se[[ew matul dinil-;img[a, intqal [afna filgazzettilokali. Kull fejntaqra, t[ares u tisma’,kul[add jitkellem dwar issitwazzjonipolitika. I]daminn dan kollu, laqtunikelmtejn, dawk tal-PrimMinistru Lawrence Gonzi –il-bieb jibqa’ miftu[.G[al kull min hu ta’ riedatajba u kull min g[andu;enwinament l-interess ta’pajji]na, g[andu r-responsabbiltà li jag[raf lisoluzzjoni tista’ dejjemtinstab. Hu sa[ansitra metakollox jidher impossibbli, liverament nag[rfu persunaminn o[ra.Irrispettivament mill-vot littie[ed nhar il-{amis lig[adda, dan il-pajji] g[andujkompli miexi ’l quddiemfid-direzzjoni pre]enti, dik lijkunu salvati x-xog[lijiet, lijkun assigurat li kul[addjing[ata edukazzjoni litkabbar il-potenzjal u l-prospetti tal-individwu u li s-sa[[a tibqa’ fi/-/entru ta’kull amministrazzjoni.IL-POLITIKA BARRANIJA TA’ MALTASehem pajji]na fl-Unjoni Ewropeaminn Michael CaruanaMalta issa ilha kwa]i tmiensnin parti mill-UnjoniEwropea. B[ala membru ta’din l-Unjoni, Malta kienethemm dejjem u kullimkien.Daqs u b[all-pajji]i l-o[rajnmembri. Ma kinitx hemmsempli/i biex tonora l-obbligitag[ha. Involviet ru[ha. Tatsehmha. Ippruvat tie[u minndin is-s[ubija dak kollu lisetg[et.Dan irnexxielha tag[mlub’su//ess f’[afna oqsma.Insemmi w[ud.Malta, g[ar-raba’ senakonsekuttiva, ;iet fl-ewwelpost f’dik li hi internal marketscoreboard ji;ifieri fittraspo]izzjonifil-li;idomestika ta’ direttivimaqbula mill-istati membri.Fl-2005, sena wara s-s[ubija tag[na fl-UnjoniEwropea, kellna 1.2 fil-mijata’ direttivi pendenti. Is-senali g[addiet kellna biss 0.1 filmijata’ direttivi pendenti.Mhux ta’ b’xejn li f’Lulju lig[adda l-KummissjoniEwropea qalet, fir-rapporttag[ha, li Malta equaled itsbest ever result with merelytwo directives away fromhaving a zero per cent deficit.Once more Malta illustratesthat a consistently goodtransposition performance ispossible.?ertifikat b[al dan jurikemm il-Gvern g[andustrutturi interni sodi li qedila[[qu max-xog[ol mitlubmis-s[ubija fl-UnjoniEwrpeja u li din l-istrutturaqed ta[dem [afna a[jar minndik ta’ pajji]i ikbar minna u liilhom fl-Unjoni Ewropea.L-istess japplika g[alnumru ta’ infringementskontra pajji]na.Fl-2007 Malta kellha 69infringement pendenti. Illumdawn ni]lu g[al 22.B’infringements qed ninkludiavvi]i formali, reasonedopinion u riferenzi lill-Qortital-:ustizzja fejn is-sena lig[addiet kien hemm biss tlietka]i. Fil-klassifika tal-pajji]ibl-inqas ammont ta’infringements, Malta qieg[dafir-raba’ post.Tajjeb issa nsemmi wkoll il-Cohesion Fundfejn g[al sittpro;etti li jinkludu toroq,trattament ta’ skart u ta’drena;; u t-Terminal ta/-?irkewwa, kienu allokati 183miljun ewro b’finanzjamentta’ 85 fil-mija mill-UE.Malta Enterprise, imbag[ad,g[al skemi differenti g[allindustrijase tie[u 42 miljunewro mill-Fondi Strutturali.Hemm 244 miljun ewro o[rax’jintefqu favur pro;etti ta’kunsilli lokali,organizzazzjonijiet mhuxgovernattivi u korporazzjonijietpubbli/i.Insemmi ]-]jarat ukoll li s-sena li g[addiet g[amluf’Malta l-Kummissarji tal-Intern, tal-Ener;ija, tal-Ambjent, tax-Xog[ol u l-Kummissarju tal-PolitikaRe;jonali.Tul is-snin li Malta ilhamembru tal-Unjoni Ewropea,hi baqg[et issostni l-po]izzjoni tag[ha dwar ittkabbirta’ din l-Unjoniji;ifieri li sakemm pajji]jil[aq il-miri tal-kriterji tass[ubijam’g[andux ikunhemm numerus clausus, xicapping, g[al numru ta’pajji]i li jissie[bu fl-UnjoniEwropea.Il-Gvern Malti jsostni lig[andu jkun ta’ unur g[all-Unjoni Ewropea li, filwaqt lig[andha waiting lis ta’ pajji]ili jridu jing[aqdu mag[ha,m’hemmx lista o[ra ta’ pajji]ili jridu jitilquha!Is-s[ubija tal-pajji]i tal-Balkani tal-Punent fl-UnjoniEwropea jkun ta’ ser[an ilmo[[g[all-Ewropa stess li,matul l-istorja, kemm-il darba■ Il-Prim Ministru ta’Malta u l-Lussenburguflimkien mal-Vi/i PrimMinistru Tonio Borgkellha tiltaqa’ ma’ kri]ijiet uwkoll gwerer min[abba danir-re;jun.Anki dwar it-Turkija, il-Gvern Malti jemmen lib[alma hemm prezz jekk danil-pajji] jid[ol, hemm ukollprezz li jrid jit[allas jekk danil-pajji] jibqa’ barra.It-Turkija qed tistabbilixxiru[ha b[ala qawwa re;jonali,fet[et ambaxxata ukollf’Malta u qed tie[u inizjattivianki fuq ba]i mondjali.U, kif qal Tonio Borg, il-Vi/i Prim Ministru u Ministrutal-Affarijiet Barranin fiddiskussjonidwar il-Ba;it ta’din is-sena, il-Gvern be[siebujkompli jsa[[a[ irrelazzjonijiettieg[u ma’pajji] hekk importanti tant lidi;à feta[ konsulat f’Istanbul.Il-Gvern jemmen ukoll li l-progress tat-Turkija lejn l-Ewropa g[andu jintrabat ma’progress ukoll fuq il-kwistjonitad-divi]joni ta’ ?ipru — statmembru tal-Unjoni Ewropea.Dan li ktibt hu parti ]g[iramill-[idma mwettqa mill-Ministeru tal-AffarijietBarranin tul is-sena lig[addiet. Kien hemm [idmao[ra mwettqa fil-qasam talpolitikabarranija tag[na. Kienhemm [idma fl-i]viluppi lise[[ew fl-Afrika ta’ Fuqpartikolarment fil-Libja.{idma dwar is-sitwazzjonifil-Lvant Nofsani, fil-forakollha dwar il-Mediterran u[idma fir-relazzjonijietbilaterali ma’ g[add ta’ pajji]ifosthom mal-Italja, l-IstatiUniti tal-Amerika, ir-Russja,i/-?ina u mal-pajji]i tal-Golf.Hu fatt li s-sena li g[addietkompliet turi li pajji]na mhuxbiss kien rilevanti fl-UE i]dawkoll fir-re;jun tag[na.Malta kompliet tag[tisehemha b[ala stat membru ufit-tis[i[ tar-relazzjonijiettag[na l-ewwel mal-;irientag[na u, wara, ukoll ma’dawk lil hinn minnha.Jekk trid tisma’ aktardwar il-politika barranija ta’Malta u l-[idma tag[ha f’danil-qasam nissu;;erilektattendi g[al-laqg[a ma’Tonio Borg, il-Vi/i PrimMinistru u Ministru tal-Affarijiet Barranin, fi/-?entruAnimazzjoni u Komunikazzjoni(?AK), TriqSommier, Birkirkara, nhar il-:img[a, 3 ta’ Frar, fis-6 p.m.

ITTRI LILL-EDITUR il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201217Kieku kelli n[allas jien g[all-operazzjonijietSur Editur,Ta’ spiss f’dawn il-pa;ni intitippubblika ittri minn qarrejja fejnjirringrazzjaw lill-ispe/jalisti, tobba uinfermieri tal-isptar wara xioperazzjoni li huma jkunu g[addewb’su//ess. Din hi [a;a sabi[a [afna umill-aktar naturali b[alma hija [a;anaturali li llum wie[ed ifa[[ar bl-og[lakliem is-servizzi li wie[ed igawdi fl-Isptar Mater Dei. Hekk g[andu jkung[ax il-gratitudni hi valur prezzju].I]da kwa]i qatt ma tiltaqa’ ma’ xi[add li ma’ dawn ir-ringrazzjamentijsemmi wkoll il-flejjes enormi liwie[ed jiffranka meta jag[]el lijag[mel dawn l-operazzjonijiet fi sptartal-gvern. Kultant lanqas biss tid[lilnaf’mo[[na kemm operazzjoni serjatqumilna kieku nag[mluha privat udan g[ar-ra;uni li l-gvern majibg[atlikx kont. {alli nsemmi l-e]empju tieg[i.F’[ajti, jien kelli b]onn ta’ tlietoperazzjonijiet serji tal-qalb: f’April1996 g[amilt il-By-Pass;f’Lulju 2010g[amilt dik tal-pace-maker u f’Apriltas-sena l-o[ra [tie;li nag[mel ukollFl-Isptar Mater Dei isiru kuljum operazzjonijiet li jqumu l-eluf ta’ ewro u li l-Maltinu l-G[awdxin ma j[allsu xejn g[alihomdik li tissejja[ TAVI (Trans AorticValve Implantation), operazzjoni likienet saret l-ewwel darba f’Maltaf’Lulju tas-sena 2010.L-ewwel operazzjoni saritli fl-IsptarSan Luqa u t-tnejn l-o[ra fl-IsptarMater Dei. Fl-ebda wa[da minnhomma kelli nsiefer barra minn Malta.G[all-grazzja t’Alla kollha kienusu//ess u ta’ dan infa[[ar u ni]]i [ajr’l Alla fuq kollox u lil dawk kollha –spe/jalisti, tobba, radjografi,infermiera u paramedi/i o[ra li, b’ximod jew ie[or taw sehemhom biexjien g[adni [aj sal-lum.Imma jien irrid immur oltre minnhekk. Jien konvint li dawn it-tlietoperazzjonijiet qamu somom kbar lijien wa[di ]gur li ma kontx nifla[in[allas u jien konxju l-[in kollu talg[ajnunakbira li tani l-gvern.Xi qarrejja jistg[u jg[idu li jien[allast ukoll eluf f’bolol u taxxi. Uhekk hu g[ax g[al aktar minn 50 senadejjem [allast il-bolla u t-taxxa dovutaminni. I]da ]gur li dawn l-operazzjonijietqamu ferm aktar minn dak likkontribwejt jien.U mur ara dawk li jikkontribwixxuftit li xejn u li wkoll jir/ievu dan ittrattamentmediku u bla [las kemmhuma aktar obbligati lejn il-gvern!Propju dan hu li nixtieq inwassalpermezz ta’ din l-ittra.G[aldaqstant nixtieq nistaqsi lill-Ministeru tas-Sa[[a: Jista’ jag[tini/ifri ta’ kemm kienu jqumu dawn ittlietoperazzjonijiet (ovvjament fissenali jien g[amilthom) in kwantu ta’spejje] ta’ sptar, l-operazzjoni, isservizztat-tobba u nfermiera, isso;;ornfl-isptar, it-testijiet (X-rays,testijiet tad-demm, angiograms)?Jista’ jkun li l-amministrazzjoni talisptariddum biex ta[dem dawn ilkontijiet.Ma jimpurtax. Minieximg[a;;el basta xi darba nsir nafkemm tabil[aqq ikkontribwixxa l-gvern biex jien inserra[ mo[[i minntliet operazzjonijiet li kieku ma kontxnifla[ in[allas minn buti.Nistenna mill-Ministeru tas-Sa[[a.NAZJU ABELA{a]-}ebbu;Sena sfidanti ta[t par idejn sodiSur Editur,Is-sena 2011 kienet sena ba]ata u karatterizzata minn taqlibpolitiku u ekonomiku li mieg[u ;ab bidliet radikali kemm fl-Ewropa kif ukoll fl-Afrika ta’ Fuq. L-Ewropa kienetma[kuma minn kri]i ekonomika u finanzjarja filwaqt li f’dikli l-aktar [akmet lid-dinja G[arbija rajna l-waqg[a ta’gvernijiet u re;imi dittatorjali.Fortunatament, dawn il-kri]ijiet pajji]na, g[alkemm/kejken, irnexxielu jeg[libhom u jirba[hom. Dan grazzi g[attmexxijaserja tal-Gvern Malti mmexxi b’mod g[aqli mill-Prim Ministru Lawrence Gonzi, li wera li tassew g[andu paridejn sodi.Dawn il-kri]ijiet pajji]na mhux talli g[elibhom talli fejnseta’ ta l-g[ajnuna lil pajji]i o[rajn fosthom lill-Gre/ja u lil-Libja.Il-Gvern immexxi minn Lawrence Gonzi mexxa lil dan ilpajji]fit-triq it-tajba b’tali mod li g[alkemm il-maltemp laqatlil pajji]i ;irien tag[na fl-Ewropa, b[all-Italja u l-Ingilterra,dan il-maltemp ma laqatx lil pajji]na bl-istess mod li laqatpajji]i kbar li rajnihom jog[tru tul is-sena li g[addiet.Dan hu dovut g[all-g[aqal li ;abet mag[ha t-tmexxija ta’Lawrence Gonzi.Nie[du, pere]empju, il-mi]uri ta’ awsterità li [adu u qedjie[du pajji]i ferm akbar minn g]iritna. F’dawn intlaqtu l-aktar il-[addiema, il-pensjonanti u sa[ansitra studenti:f’kelma wa[da familji s[a[.Dawn il-mi]uri ta’ awsterità li [adu dawn il-mexxejjawasslu sa[ansitra g[al ;lied.Imbag[ad in[arsu lejn g]iritna u naraw stabbiltà, ]ieda filpagi,]ieda fil-pensjonijiet, studenti jit[allsu biex ikomplujistudjaw u jsegwu l-karrieri tag[hom, tnaqqis fit-taxxi g[all-;enituri li g[adhom irabbu.Kellna wkoll aktar investiment u pro;etti li qed jitgawdewmill-poplu Malti kollu… u dan grazzi g[at-tmexxija tal-PrimMinistru Malti u g[all-politika tal-Partit Nazzjonalista li,matul l-a[[ar snin, bidlet lil dan il-pajji] mis-sisien tieg[u,minn pajji] kolonja g[al pajji] modern u fost l-aqwa fl-Ewropa.ALEXANDRA (SANDRA) SMARTKandidat g[all-KunsillLokali ta’ Ra[al :didToni Abela, ir-Rebbieg[a G[arbija u x-xitwa laburistaSur Editur,Toni Abela, Deputat Mexxejg[all-Affarijiet tal-PartitLaburista ta l-kontribut g[areftieg[u fl-a[[ar Konferenza:enerali tal-Partit Laburista.Qal li s-sitwazzjoni ta’Malta b[alissa tixba[ lil dikfir-Rebbieg[a tal-pajji]iG[arab.Dr Abela illumina liddelegatilaburisti wkoll dwaris-sitwazzjoni tal-PartitLaburista llum vis-à-vis ilpassat.Issa l-passat tal-PL tant kienikrah li Toni Abela, flimkienma’ Wenzu Mintoff, fl-1989kienu spi//aw fost il-fundaturital-Alternattiva Demokratika.B[al Wenzu Mintoff, fl-1989kien ukoll tke//a mill-PL.Toni Abela u s[abu tal-Alternattiva Demokratikakienu jo[or;u gazzettajisimha appuntu L-Alternattiva.Nikkwota silta mill-editorjaltal-[ar;a numru 7 ta’L-Alternattiva tal-4 ta’Novembru 1989:“Ma jistax ikun li nofsMalta, in-nofs laburista, irid lijer;a’ jkollna gvern b[almakellna. Imdewwed bilkorruzzjoni,li j]omm il-poterbil-qerq, li jipprova jxejjen l-oppo]izzjoni bit-theddid u vjolenza, li xahar wara l-ie[orisib ru[u jg[id li l-abjad iswedg[ax ma jifla[x jammetti l-i]balji ]g[ar, kbar u kbar[afna li ;abuh fihom dik ilqaqo//amanigoldi li ;rewbih.”Dott. Abela, fil-Konferenza:enerali li organizzajt int,iduru ma’ saqajk kien hemmu[ud mill-protagonisti ta’ dakil-gvern li skont intom tal-Alternattiva Demokratika ta’dak i]-]mien kien korrott,qarrieq u vjolenti.Qed nirreferi g[al diversieks ministri u segretarjiparlamentari.Ji;ifieri fejn kontu bqajtu.Dott. Toni Abela, l-G[arabkellhom ir-rebbieg[atag[hom, i]da intom g[adkomfl-eqqel tax-xitwa.JOHN BORGIn-NaxxarIl-qtil ta’ Raymond CaruanaSur Editur, mag[rufa l-fatti tal-istessNag[mel referenza g[al ittra in/ident u l-qattiel…”.bit-titlu Tislima xierqa u [aqq Inwie;eb billi n[e;;e; lilma’ Raymond Caruana dan il-korrispondent jistaqsi liliffirmata minn korrispondent Karmenu Mifsud Bonnici, liJoseph Borg (Kull{add, 11 dakinhar kien Prim Ministruta’ Di/embru 2011). ta’ Malta, x’setg[et kienet irra;uni,li meta nhar il-:img[a,F’paragrafu fl-isemmija ittrantqal dan il-kliem: “Nistaqsi 5 ta’ Di/embru, 1986 Eddiejekk hijiex l-inkompetenza ta’ Fenech Adami av]a lill-Prim25 sena tal-Korp tal-Pulizija li Ministru Karmenu Mifsudg[adha ma wasslitx biex Bonnici bil-qtil ta’ Raymondjinstab il-[ati ta’ din it-tra;edja. Caruana, dan beda jesklama:Jew hemmx xi kompli/ità bejn “X’bi//a;ralna! X’bi//ail-Partit Nazzjonalista u din ittra;edjali tista’ titfa’ dell ikrah EDWARD TORPIANO;ralna!”fuq l-istess partit jekk ikunuIl-Furjana

18il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012ITTRI LILL-EDITURIl-pittur Emvin Cremona> 25 sena minn mewtu{amsa u g[oxrin sena ilumiet il-pittur Emvin Cremona.Fid-29 ta’ Jannar, 1987 wara[ajja twila fil-qasam tal-arti.Il-pittur Emvin Cremona,wie[ed mill-artisti mag[rufatas-seklu 20, twieled il-BeltValletta fl-1919.Minn età ]g[ira wera l-im[abba lejn l-arti tal-pitturau d-disinn. Beda l-istudjitieg[u fl-iskola tal-arti tal-Gvern u wara kompla jistudjaf’Ruma, Londra u Pari;i.Lura f’Malta beda jg[allemil-pittura fl-Iskola tal-Arti fejnkien pijunier tal-arti modernaf’pajji]na. Matul il-karrieraartistika tieg[u, EmvinCremona ]ejjen diversiknejjes bl-arti unika tieg[u.L-ewwel xog[ol tieg[u filqasamtal-pittura sagra kienis-saqaf tal-knisja parrokkjalital-Imsida. Il-pittur AntonInglott kien beda jpitter issaqaftal-knisja tal-ImsidaIl-kappelli tas-SagramentSur Editur,F-ir[ula u fl-ibliet tag[nansibu diversi kappelli lifihom ikun hemm :esùSagramentat espost matulil-;urnata kollha.Dan bl-g[an li wie[edikun jista’ jid[ol fihom,biex g[al ftit tal-[in,jitg[axxaq bil-miraklu talpre]enzareali tal-Mulej fl-Ewkaristija Mqaddsa,jitkellem daqxejn mieg[Uu jo[ro; lura fid-dinjamsa[[a[ bil-[lewwa talfara;u l-qawwa li jafjag[ti Hu biss.F’dinja li aktar ma jmurdonnha aktar qed tissieletbiex tipprova //ajpar minnmo[[na u tqa//at minnqalbna l-persuna ta’ :esùKristu u timbuttana lejntoroq li jwasslu g[attelfien,/ertament li dawnil-kappelli jiswew mitqludeheb.Fihom infushom humastedina ta’ Alla biexminkejja l-[ajja mg[a;;lau movimentata li qedng[ixu, nirrikorru lejH,i]da miet xi ]mien wara. BilliInglott u Cremona kienu[bieb kbar, Emvin intalabikompli x-xog[ol hu.Tant g[amel su//ess li,wara, diversi parro//i talbuhipitter il-knejjes tag[hom. Fissninta’ wara pitter is-saqaftal-knisja ta’ San Publju tal-Furjana, il-koppla u s-saqaftal-Knisja ta’ San Gejtanu tal-{amrun u ]-]ew; kopplettiflimkien ma’ diversi profeti upersuna;;i Bibli/i fil-knisjata’ {al Balzan.G[all-knisja parrokkjali ta’{al G[axaq, pitter is-saqaftal-korsija u l-parti ta’ fuq talbiebprin/ipali tal-knisja.Emvin pitter ukoll diversikwadri o[ra li jinsabu filknejjesta’ {al Balzan, l-Imqabba, fil-Ba]ilika tal-Isla,fil-Kolle;;jata ta’ San Pawltal-Belt Valletta, f’Burmarrad,fil-knisja ta’ San Fran;iskBirkirkara u fil-parro//a tal-nag[tuH l-ewwel post lijixraq lilu biss u n[allu l-kelma tieg[U tkun it-tmunta’ [ajjitna. :esù fl-Ewkaristija, i[ares lejnabil-[lewwa, jift[ilna idejHb’im[abba biex jilqg[anafi [danU u jg[idilna:“Ag[mlu l-qalb, jiena Hu,tib]g[u xejn” (Mk 6,50).Min jaf kemm dawn ilkappellijkunu ta’ fara;,ta’ kura;; u ta’ tama g[altant nies kuljum. F’dinjamimlija taqlib u tensjoni l-kappelli tas-Sagramentjg[inu biex jitwassal danil-messa;; qawwi minnSalm 34.9: “Duqu u tarawkemm hu tajjeb il-Mulej”.Prosit u grazzi lil kullmin b’xi mod jew ie[or,b’tant [e;;a udedikazzjoni, jag[ti s-sehem tieg[u biexjin]ammu dawn ilkappelli.Jalla din l-inizjattiva sabi[a tkomplitinxtered u tissa[[a[.ALISON TONNAIl-MostaEmvin CremonaPatri Anastasju Cuschieri O.C> 50 sena minn mewtuPatri Anastasju Cuschieritwieled nhar il-27 ta’ Jannar1876. Da[al novizzKarmelitan fil-25 ta’ April1891 u ipprofessa sempli/i fit-28 ta’ Awissu 1892.Fl-istess sena la[aqprofessur tal-filosofija, karigali ]amm sa l-1939.L-Avukat Herbert Ganadokellu kliem ta’ tif[ir g[al PatriCuschieri meta kien jg[allmu.Dan jikkonfermah f’wie[edmill-volumi tieg[u Rajt MaltaTinbidel.Cuschieri g[amel ]miene]aminatur tat-Taljan fl-Università u kien ukollProvin/jal tal-Karmelitanidarbtejn. Hu msejja[ ‘Il-poetatal-Madonna’ u tal-kelmaMaltija min[abba l-im[abbatikwi li [ar;et mill-pinnatieg[u lejn dawn it-tnejn.Il-kitba, aktar minn snajja’o[ra tal-;miel, hi seng[aru[ana, g[ax titwieled fir-ru[,tg[ix fir-ru[ u ta[dem fuq irru[.Kitbietu u l-poe]iji tieg[ujinsabu mxerrdin f’;urnali urivisti ta’ dak i]-]mien. Warali miet, xi nies awtorevoli filkitbaMaltija dde/idew liji;bru l-poe]iji tieg[u fi ktieb.Patri Anastasju CuschieriIt-tiftix g[al poe]iji tieg[u makienx xi [a;a fa/li g[aliexCuschieri ma [alliex filepersonali bil-poe]iji tieg[u, ukien jiffirma bin-nome deplume.Kellhom g[alhekk iqattg[uxhur s[a[ fil-Bibljoteka Irjaliiqallbu gazzetti u rivisti likiteb fihom Cuschierisakemm fl-a[[ar kienpubblikat il-ktieb fl-1967.Fost il-poe]iji l-aktar popolarili kiteb insibu QuddiemXbiha tal-Madonna lig[andi f’kamarti; G[all-Mewt ta’ :u]è MuscatMadonna ta’ Lourdes f’Ra[al:did.Tieg[u wkoll huma ]-]ew;kwadri f’;ieh il-Madonna ta[tit-Titlu tal-Avjazzjoni u talemigranti.Bla dubju l-kapulavurtieg[u hu l-kwadru tal-Lunzjatali jinsab fil-knisja tal-PatrijietDumnikani tal-Birgu.Emvin Cremona g[amelisem ukoll b[ala disinjatur.G[al diversi snin kien jiddisinjas-settijiet tal-bolol, l-aktar bittematal-Milied. Ta s-sehemtieg[u wkoll fl-1960 flokka]jonitad-dsatax-il/entinarju min-Nawfra;ju ta’San Pawl. Baqa’ msemmi g[assettta’ bolol b’tema Pawlina.Kemm-il darba ddisinjawkoll fa//ati ta’ diversi kotbau tal-gazzetta Le[en is-Sewwaf’okka]jonijiet spe/jali.Fuq disinn tieg[u saret l-istatwa ta’ San :u]epp{addiem g[all-Parro//a talistessqaddis f’Birkirkara. Fuqdisinn tieg[u sar ukoll l-artalmejdag[all-Ba]ilika tan-Nadur G[awdex.Fis-snin sebg[in kieniddisinja ]ew; settijiet ta’pavaljuni fuq stil moderng[all-festa ta’ Santa Marijatal-Mosta li g[adhomjintramaw ta’ kull sena. Fi]mien l-Ar/ipriet tal-MostaDun Bartilmew Bezzina kienintalab i[ejji diversi abbozzig[al pittura bejn it-twieqi tattamburtal-koppla tal-KnisjaRotunda tal-Mosta.Sfortunatament l-abbozzitieg[u ma kinux a//ettatimill-Kummissjoni tal-ArtiSagra tal-Kurja ta’ Malta.Ix-xog[ol tieg[u jinsabukoll barra minn Maltafosthom fil-kwartieri ;eneralitan-Nazzjonijiet Uniti fi NewYork u fil-World HealthOrganization f’:inevra.G[all-arti tieg[u, Cremonareba[ unuri u [a sehemf’diversi wirjiet kemm fuqlivell nazzjonali kif ukollinternazzjonali. B[alaapprezzament kien in[atarKavallier tal-Ordni Pontifi/juta’ San Silvestru.Ikun xieraq li matul din issenajitfakkar ukoll g[al danil-kontribut kbir li ta fil-qasamtal-arti sagra u modernaf’pajji]na.IVAN SCERRIIl-MostaAzzopardi, Qtieg[ il-Qalb,poe]iji fuq il-Madonna tal-Karmnu, Ilsien Pajji]i u l-poe]ija mill-isba[ Il-KelmaMaltija li se n;ib strofaminnha, kif ukoll poe]iji o[ra.Din biss [abib ta’ qalbi,g[andi, din Alla tani,dil-kelma li bi ;mielhanitg[axxaq qed tarani.Patri Anastasju Cuschierikien ukoll pani;erista gwapp.Fl-okka]]joni tas-sittax-il-/entinarju mill-mewt ta’ San:or; fl-1903 , il-ProfCuschieri nise; il-pani;ierkuta’ filg[odu fil-KnisjaParrokkjali ta’ San :or; f’{alQormi.Patri Anastasju Cuschierig[alaq g[ajnejh g[al din iddinjanhar il-25 ta’ Lulju 1962.Nissu;;erixxi lill-Provin/jaKarmelitana li b[almag[amlet fl-1976, meta kienetfakkret il-mitt sena minntwelid Patri Cuschieripermezz ta’ AkkademjaMu]iko Letterarja, hekk ukolldin is-sena torganizza xiforma ta’ tifkira f’g[eluq il-50sena mill-mewt ta’ dan ilpoetakbir Karmelitan.EMANUEL MICALLEF{al Qormi

ITTRI LILL-EDITURil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201219Id-dejn nazzjonaliu l-kliem fierag[Sur Editur,Joseph Muscat nhar il-{add15 ta’ Jannar qal li ma jistaxiwieg[ed li jekk ikun filgvernje[les mid-dejnnazzjonali f’le;islaturawa[da.Sittax-il sena ilu AlfredSant ukoll kien jikkritika d-dejn nazzjonali jew il-‘[ofra’, kif kien isej[ilha hu.:ara li fi 22 xahar ta’Gvern Laburista (1996-1998) Alfred Sant, l-img[allem ta’ Muscat, kienIl-pan/iera ta’ JosephMuscat u l-Kostituzzjoni!Sur Editur,Nhar it-Tnejn l-Ewwel ta’Novembru 2010, il-Kap tal-Oppo]izzjoni kien qedjag[ti t-twe;iba tieg[ug[ad-diskors tal-Ba;it.Esprima ru[u kontra li l-UEssus fuq il-ba;it tal-pajji]imembri.Qal li kull gvern ta’ pajji]g[andu jkun fil-libertà lijag[mel il-ba;it li jridf’pajji]u.Mistoqsi mill-PBS dwardak li qal, Joseph Muscatiddikjara li l-gvernijietEwropej m’g[andhomxikunu f’pan/iera li tillimitakemm jistg[u jonfqu. (Ujien in]id, allura, kemmjistg[u jag[mlu dejn).Minn dak i]-]mieng[addiet sena u nhar il-:img[a 9 ta’ Di/embru2011 Joseph Muscat kienqed jirrea;ixxi g[allistqarrijali g[amel il-PrimMinistru wara l-ftehim likien intla[aq (bl-e//ezzjonitar-Renju Unit) biex ilba;itstal-pajji]i Ewropejjibdew ikunu aktarbilan/jati.Muscat qal li hu jifhem ilb]onntad-d[ul fil-li;ijietspi//a biex dak id-dejnirduppjah u l-[ofra saretbarriera!Kemm il-kliem ta’ JosephMuscat hu fierag[ jo[ro;mill-fatt li hu kien u g[adukontra l-privatizzazjoni tattarzna.Tarzna li kienet qedtixrobilna 35 miljun ewrofis-sena.Sewwa jg[idu li l-istorjatirrepeti ru[ha.MARIO BORGIl-{amruntag[na ta’ mekkani]mi lijassiguraw id-dixxiplinafavur ba;it bilan/jat u t-tnaqqis tad-dejn basta d-de/i]jonijiet dwar taxxijibqg[u jittie[du mill-GvernMalti u jit[alla spazju biexgvern ja;ixxi f’/irkustanzie//ezzjonali b[alf’ri/essjoni.Mela fi ]mien sena l-pan/iera ta’ Muscat kienetbdiet tillaxka xi ftit!Ma ninsewx li fl-2010kien kontra s-sorveljanza ul-ind[il tal-UE fil-ba;itnazzjonali. Issa Muscat sarfavur li sa[ansitra tkunemendata l-Kostituzzjonitag[na biex il-ba;its talpajji]ijkunu aktarbilan/jati.Mela, fl-a[[ar, JosephMuscat induna li la darbakull pajji] tal-UE jista’jaffettwa lil kull pajji] ie[orbl-im;iba finanzjarja uekonomika tieg[u, kif ukolljista’ ji;i jiddependi fuqo[rajn g[all-g[ajnuna,allura jkun hemmsorveljanza u dixxiplinaminn kul[add fuq kul[add!F. DARMANIN{’AttardMuscatillum uMuscatfl-2008Sur Editur,Nhar il-:img[a 9 ta’Di/embru 2011 JosephMuscat, Kap tal-Oppo]izzjoni kien qediwie;eb g[all-istqarrija liLawrence Gonzi, il-PrimMinistru kien g[ameldwar il-ftehim mil[uqmill-pajji]i tal-UE ble//ezzjonitar-Renju Unitbiex il-ba;it nazzjonalijkun aktar bilan/jat.Dakinhar Muscat qal lihu jaqbel mad-d[ul filli;ijiettag[na ta’mekkani]mu li jassiguradixxiplina, filwaqt lijit[alla spazju biex Gvernja;ixxi f’/irkustanzie//ezzjonali b[alf’ri/essjoni.Imma kemm hu bravuMuscat biex jg[id [afnabla ma jkun qal xejn ;did!Mhux dak li kieng[amel il-Gvern ta’Lawrence Gonzi fl-2008meta a;ixxa biex g[en saltfabbriki fosthom it-Trelleborg u t-TolyProducts, meta min[abbar-ri/essjoni kienu waqg[ufuq il-4 day week u [abbrusensji^Tant kien su//ess dak l-intervent li llum dawk ilkumpanijisa[[ew ilpo]izzjonitag[hom,g[andhom ix-xog[ol u]iedu l-impjiegi.Dakinhar, i]da, tal-Labour kienu kkritikawlill-Prim Ministru Gonzig[ax min[abba dak l-intervent biex jg[in lillfabbrikimilquta ma kienx]amm mal-miri tal-ba;it!Dik kienet l-ipokrisijalaburista fl-aqwa tag[ha!FRANS MAGRI{a]-}ebbu;Il-Bunga Bunga uSceberras TrigonaSur Editur,Nhar il-{amis 12 ta’ Jannar in-Nobbli Alex Sceberras Trigonatkellem fil-Konferenza :enerali tal-PL.Qal [afna[merijiet dwar il-passat tal-PL u dwar Mintoff u l-[ila li qal li kellu biex i;ib il-flus. Donnu li Mintoff qed ikunriabilitat mit-tradimenti issa!Mela Sceberras Trigona fettillu jg[id ukoll li kull ma kienjonqos xi jse[[ kien il-Bunga Bunga.Hawn Sceberras Trigona waqa’ tassew fil-baxx g[ax messujist[i jsemmi l-Bunga Bungab’konnessjoni ma’ gvern immexximinn Prim Ministru serju u ra;el tal-familja e]emplari.Lil Sceberras Trigona nfakkru biss meta kien qam furur dwarxi filming li kien sar f’xi post li tal-Labour jafu sew fejn kien.Darba o[ra, imbag[ad, flok Bunga Bungakellna BummBumm. Qed nirreferi g[al meta fl-1998 fil-Parlament AlexSceberras Trigona g[oddu ;ie fl-idejn ma’ wie[ed mill-onorevolis[abu fil-Kamra tad-Deputati.Sceberras Trigona a[jar jara kif spi//aw dawk id-dittaturi limag[hom kien tant qrib fosthom Ceausescu, Kim-il Sung uGaddafiP. FALZON{al QormiJg[id li g[andul-aqwa tim!Sur Editur,Nhar il-{add 15 ta’ Jannarwaqt li Joseph Muscat kien qedjindirizza l-Konferenza:enerali tal-PL qal li g[andu l-aqwa tim li qatt rat Malta.Il-fatti juru bil-maqlub g[axjekk Karmenu Vella qed ji;imbuttat b[ala l-plejer stillaa[seb u ara kemm hi fqira l-kwalità tal-kumplament tat-tim.Qed ng[id hekk millesperjenzatal-passat metaVella kien ministru f’]ew;gvernijiet laburisti.Kien ministru ta[t Mintoff uKMB bejn l-1981 u l-1987 fejnflimkien ma’ s[abu tal-kabinettso/jalista kienu sfidaw lillma;;oranzatal-Maltin ug[addew lil pajji]na minnmartirju s[i[.Kien ]mien il-fri]a tal-pagi utal-pensjonijiet, time-in-lieuflok [las tas-sahra, qg[ad kbir,korpi tax-xog[ol militarizzati,infrastruttura u edukazzjonifalluti, korruzzjoni istituzzjonalizzatau vjolenza udiskriminazzjoni politikarampanti.Dak kien il-wirt li [allewKarmenu Vella u s[abu f’dakil-gvern.Vella re;a’ kien ministru filgvernta’ Alfred Sant u allurare;a’ kien kollettivamentresponsabbli ma’ s[abu l-ministri l-o[ra g[ad-di]astruekonomiku li pprodu/ew inklu]it-tne[[ija tal-VAT, id-d[ul tas-CET, l-iffri]ar tal-applikazzjonita’ Malta g[ad-d[ul fl-UE, ]ieda fl-g[oli tal-[ajja, i]-]iedafil-qg[ad u d-d[ul ta’ ruxxmatataxxi inklu] l-isplu]joni fittariffitad-dawl u l-ilma.Vella u l-kumplament tat-timirnexxielhom jag[mlu dakkollu fi ]mien 22 xahar biss.Ner;a’ ng[id, jekk dan hu l-plejer stilla tat-tim ta’ JosephMuscat tassew miskina Maltajekk ikollha Gvern Laburista.M. MALLIAIl-{amrun

20il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012ITTRI LILL-EDITURB]onn ta’ dawlSur Editur,Meta, b[al da]-]mien senabdiet tis[on il-qieg[a fuqid-divorzju hawn Malta,kont rajt avvi] li kien [are;ktieb intitolat Allajobog[du d-divorzju.Kienet g[alija fra]iqawwija. Qatt ma kontsmajt biha.F’qalbi kont g[edt:“Imma possibbli li Alla qaldawk il-kelmiet ibsin”?Jien u nara d-dibattitufuq id-divorzju jkompliji[rax, ippruvajt niksebdal-ktieb i]da qisu hawnMalta ebda librar ma kiensema’ bih. Ippruvajt il-Kurja ta’ G[awdex, billi l-awtur kien Mons. AntonGauci minn G[awdex.G[alkemm insistejt, marnexxilix nag[mel kuntattbit-telefon.Mill-banda l-o[ra, issasibt referenza g[al dak liqal il-Profeta Malakija fuqir-rabta ta]-]wie;. Fit-tienikapitlu, vers sittax,Malakija j[abbar: “For Ihate divorce, says theLord” (mill-Holy Bible;Catholic Truth Society).Ma nafx g[alarivelazzjoni b[al dik masabitx popolarità qawwijaf’Malta. }armati millkelma,ma naslux.C. VOLENSIl-Belt VallettaLanqasno[lomSur Editur,Ftit aktar minn sitt xhurwara li bdiet isse[[ irriformatat-trasportpubbliku, u minkejja l-problemi mhux ]g[ar talbidu,lanqas no[lom marrid bis-sistema l-antika.L-affarijiet issa qag[dusew u bdejna nduqu ungawdu minn titjib kbir.Dik li fil-bidu tal-;urnata, lis-sewwieq tista’tg[idlu ‘Bon;u’ u hujwie;bek bl-edukazzjonikollha, g[alija di;a hu passkbir ’il quddiem.M. CASSARSan :iljanL-esperjenza tal-Milied fil-FguraSur Editur,M’ilhomx [afna li g[addew il-;ranet ta’ festita’ ]mien il-Milied, ;ranet li jg[aqqduna aktarbejnietna, u li fihom na[sbu fl-o[rajn, b’modspe/jali f’dawk li huma anqas ixxurtjati minna.F’dawk il-;ranet il-familji ltaqg[u ui//elebraw flimkien. Kien hemm ukoll minforsi kellu xi jg[id ma’ xi [add u [ataf l-okka]joni u [afer u //elebra ma’ dak li jkun.Il-fer[ xeg[el mhux biss fil-familji u bejn il-[bieb imma wkoll f’kull post fejn stajnankunu. Madankollu ma nistg[ux ma niftakruxf’dawk in-nies li g[alihom dan il-Milied makienx okka]joni ta’ fer[ imma pjuttost ta’ niketg[aliex inqalag[lhom xi saram jew tilfu lil xi[add g[a]i] g[alihom.F’dawk il-;ranet kemm id-djar tag[na kifukoll it-toroq tag[na [adu dehra differentimill-kumplament tas-sena. U dan g[aliex ilfestatal-Milied g[alina hi festa kbira. Irridunfakkru li f’din il-festa ni//elebraw it-twelidta’ :esù. U g[alhekk xi ng[idu g[all-armar filknejjesu /-/elebrazzjonijiet litur;i/i li jsiru!Dan kollu ma jsirx mill-kappillan talparro//awa[du imma bil-g[ajnuna ta’ diversinies li jg[inuh.F’dawk il-;ranet il-[ajja fil-parro//i tag[natkun b[al dik fil-familji tag[na fejn diversiparru//ani, kemm dawk membri ta’ xi g[aqdakif ukoll o[rajn jing[aqdu lkoll flimkien ujag[mlu esperjenza ta’ komunjoni.F’dawk il-;ranet kull parro//a jkollha l-esperjenza tag[ha. U g[alhekk nixtieq naqsam l-esperjenza tieg[i fil-parro//a fejn ng[ix u dak liesperjenzat l-istess parro//a, ji;ifieri diktal-Fgura.G[all-parro//a tal-Fgura dawk kienu ;ranetta’ fer[ u g[aqda bejn il-membri tal-parro//a.Il-qofol intla[aq propju fil-Velja u l-Quddiesata’ nofs il-lejl bis-sehem ta’ diversi membri ta’g[aqdiet: b[all-abbatini, korijiet, KummissjoniFesta Esterna u tant laj/i o[rajn.Kieku ma kinitx l-g[ajnuna ta’ diversi nieskemm din i/-/elebrazzjoni u tant o[rajn masetg[ux kienu dak li kienu. G[alhekk, f’isem il-Kappillan, nixtieq nirringrazzja lil kull min,b’xi mod jew ie[or, ta s-sehem tieg[u.A[na l-Maltin mag[rufin propju g[all-;enero]ità tag[na spe/jalment ma’ min hu filb]onn.G[alhekk ma nistax ma nirringrazzjax lilkull min lejliet il-Milied fil-g[axija u nhar l-Ewweltas-Sena ta s-sehem tieg[u biex in;abret is-sommasabi[a ta’ 1,505 ewro g[ad-Dar tal-Providenza kifukoll dik ta’ 1,640 ewro g[all-Missjonijiet li l-Patrijiet Karmelitani g[andhom fil-Bolivia.Issa li dawn il-granet g[addew u kul[addjinsab lura g[all-[ajja normali fl-ambjentitag[na, dawn l-esperjenzi li g[exna f’dawk il-;ranet, se nkomplu ng[ixuhom tul din is-sena lig[adna bdejna jew kienu sempli/imentesperjenzi tal-mument u daqshekk?Jalla :esù, li ni]el f’qalbna, jibqa’ fiha biexinkunu nistg[u ng[ixu l-‘Milied’ dejjiemi s-sena kollha.LOUIS CUTAJARPRO Parro//a Madonna tal-KarmnuIl-FguraL-Ar/isqof u Tar/isjuSur Editur,Nirreferi g[all-programmXarbank tal-:img[a 30 ta’Di/embru, 2011. Sin/eramentng[id li l-programmXarabank in[obb narah.Nistqarr li mhux kollhalaqtuni i]da l-ma;;oranzakienu ta’ livell u nemmen li[are; il-;id.Il-programm tat-30 ta’Di/embru, 2011 kien varjat usabi[ kif kien jixraq b[ala l-a[[ar programm tas-sena.Nag[mel referenza g[allewwelparti tal-programmfejn kienu mistiedna l-Ar/isqof Mons. PawluCremona u s-Sur Tar/isju.L-Ar/isqof kien iltaqa’ ma’Tar/isju ftit ta]-]mien ilu fil-Fa/ilità Korrettiva ta’ Kordin(il-[abs) fejn kien qieg[edjiskonta sentenza. MetaTar/isju beda jirrakkonta l-[ajja u t-tbatija tieg[u,ikkonfermajt kemm te]istitbatija fid-dinja.{afna drabi mhux tort ta’dak li jkun imma tad-destin.Familja ta’ [dax-il wild litilfu l-;enituri tag[hom metakellhom b]onnhom.Tar/isju da[al fil-Fa/ilitàKorrettiva ta’ Kordin jiskontasentenza, meta minn dak lismajna ma kienx [aqqu dakil-kastig. Mhux se nid[olf’dan il-ka] biss i]da dejjemstqarrejt li konvint li jkunhemm sentenzi in;usti.Imsieken il-vittmi.Tar/isju stqarr li kien iluerbg[in sena li [adha kontraAlla, tilef il-fidi, ma kienxjid[ol knisja u jiffrekwenta s-Sagramenti. Kien f’dan i]-]mien li Tar/isju da[al fil-Fa/ilità ta’ Kordin meta;urnata minnhom da[al filkappellau mar quddiem il-Kur/ifiss.Stqarr kif messitu l-grazzjat’Alla meta qag[ad jirriflettifuq it-tbatija ta’ Kristu u dang[ax [abbna.Grazzi lil Fr. Franco OFM lija[dem fil-Fa/ilità ta’ Kordinfejn jie[u [sieb il-kuraspiritwali tar-residenti.Fr. Franco da[al filkappella,resaq lejn Tar/isjuli rah bid-dmug[ f’g[ajnejh.Beda jkellmu u feta[ qalbumieg[u. Kien mument kbirta’ fejqan spiritwali, messitul-grazzja t’Alla, ikkoperamag[ha, stqarr [tijietu ubeda [ajja ;dida. {ass likellu toqol kbir u [elesminnu.}gur li qatt mhu tard; Alladejjem hemm b’idejhmiftu[in biex jilqana mill-;did fi [danu. Alla hu dak ilmissiertwajjeb, ir-rag[aj ittajjeb,li meta jsibna,jerfag[na fi [danu u j]ieg[elbina g[ax konna mitlufa usabna mill-;did.}gur li qatt m’hu tard. Alladejjem lest li ja[frilna. Dak li[ass Tar/isju wara qraratajba, [assejnieh kull wie[edu wa[da minna metaesperjenzajna l-istesssitwazzjoni. Fer[ kbir ikunhemm fis-sema meta midnebjikkonverti. {add m’g[andujaqta’ qalbu g[ax Alla tag[nahu kbir fl-im[abba u g[anifil-[niena.Nie[u l-okka]joni biexner;a’ nikkummenta dwar[utna l-[absin. Il-[absin, jewa[jar dawk li messew ma’dan il-post, wara li jo[or;umill-Fa/ilità Korrettiva, ilkondottatag[hom g[andhating[ata lura nadifa, aktar uaktar meta jkunu ;aburu[hom tajjeb.L-im[allfin u l-ma;istratig[andhom responsabbiltàkbira meta ji;u biex jag[tusentenza. Meta xi [add ibatiin;usta, Alla bissjaf il-konsegwenzi u l-[sarali tkun saret lill-vittma.Smajna b’ka]i b[al dawn,anzi ma niddejjaq xejn ng[idli jien kont vittma ta’ qerq u;uramenti foloz, fejn kontkundannat ta’ xi [a;a limhux veru g[amilt. {tija ta’;uramenti foloz minn niesbla qalb u bla kuxjenza!Is-so/jetà g[andha tkunaktar [anina. Il-[absin huma[utna li g[andhom b]onnmog[drija, ma[fra u m[abba.}gur li hemm differenzabejn [absi u [absi. Altruti]balja darba u tikkore;iru[ek u altru tkun re/idiv.Irrid ukoll niftakar fil-vittmili jir/ievu l-azzjoni. Hawntrid issir ;ustizzja wkoll. Iva,nemmen li jekk veru nqast ug[amilt il-[sara, trid t[allasta’ g[emilek.Meta persuna to[ro;mibdula mill-Fa/ilitàKorrettiva nsostni li l-kondotta g[andha ter;a’ting[atala nadifa biex ter;a’tid[ol fis-so/jetà qiesu qattma kien xejn. Mhux sewwa litibqa’ bit-timbru u [add maj[addimha.JOSEPH PAUL TONNABirkirkara

ITTRI LILL-EDITURil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201221Il-vot ta’ sfidu/jafil-gvern ta’ Alfred SantSur Editur,Min[abba l-ka] ri/enti lifaqqa’ fil-Parlament Malti,[afna ftakru f’dak li kien;ara fl-1998 meta l-gvern ta’Alfred Sant kien tilef vot ta’fidu/ja fl-istess Parlament.{assejt ta’ min jag[ti[arsa fuq fuq x’kien ;aradakinhar. Qabel kollox ta’min jiftakar ukoll li metaDom Mintoff kien a//etta lijo[ro; mal-Partit Laburistag[all-elezzjoni ;enerali tal-1996 hu kien insista lijo[ro; fuq il-programmtieg[u. L-inkwiet bejn Santu Mintoff beda fl-1998 metattie[ed il-vot dwar il-Ba;itg[as-sena 1998.Mintoff kien ikkritika bla[raxi]-]idiet kbar fit-tariffitad-dawl u l-ilma u qal likien se joltqu [a]in lil dawkl-aktar batuti. Fil-ParlamentMintoff kien astjena u l-gvern salva bil-vot tal-Ispeaker.Sant qies dak li g[amelMintoff b[ala sfida g[attmexxijatieg[u u talab biexfit-23 ta’ Novembru 1997tiltaqa’ l-Konferenza:enerali.Fost il-laburisti bdiettikber il-kritika lejn Mintoffg[ax fil-Parlament Mintoffkien jew ma jattendix jewjastjeni. Meta saret il-Konferenza :enerali, AlfredSant, b’99.3% tal-voti taddelegatikiseb fidu/ja s[i[au appo;; i]da stqarr li jekkil-Gvern ma jkolluxma;;oranza parlamentaristabbli jkollha ssir elezzjoni.Mintoff irrea;ixxa g[aldan billi qal li Sant kien tilefil-boxxla, ikkritika l-fatt lifil-Konferenza :enerali makinux diskussi l-problemiso/jali li hu kien qed jis[aqfuqhom, /a[ad li riediwaqqa’ l-gvern u qal li kiense jivvota favur l-estimi i]dasostna li ma kienx se jibqa’j]omm dik il-po]izzjoni“ji;ri x’ji;ri, i[amm;ukemm i[amm;u lill-Perit.”Fit-18 ta’ Marzu 1998,waqt dibattitu fil-Parlamentdwar ir-relazzjonijiet ta’Malta ma’ l-UE, EddieFenech Adami, Kap tal-Oppo]izzjoni kien ressaqmozzjoni ta’ sfidu/ja filgvern.Il-Ministru laburistaGeorge Vella kien ressaqemenda biex dik il-mozzjonitinbidel f’wa[da ta’ fidu/jafil-Gvern.Meta l-emenda tressqetg[all-vot, Dom Mintoff kienastjena, il-vot ;ie 34-34 i]dambag[ad bil-vot tal-Ispeakerg[addiet.Fenech Adami kien offrali ma jitte[idx il-vot ta’sfidu/ja basta fi ]mien;img[a jitwaqqaf kumitatim[allat tal-Kamra biexjistabbilixxi l-politikabarranija ta’ Malta.Il-Prim Ministru Sant kienirrifjuta u ]ied li jittie[ed ilvot.Mintoff kien ivvotamal-Gvern u l-vot ta’sfidu/ja ma g[addiex 35-34.{amest ijiem wara, EddieFenech Adami fil-Parlamentkien fakkar li l-Gvern kientilef vot ta’ fidu/ja tieg[ustess u ressaq mozzjoni biexil-Kamra tiddiskuti s-sitwazzjoni politika umbag[ad tg[arraf lill-President dwar dak lirri]ulta. L-Ispeaker malaqg[etx il-mozzjoni.F’Mejju g[al darbtejnMintoff ma attendiex il-Parlament u meta ttie[ed ilvotdwar l-Abbozz tal-li;idwar self lokali u l-Abbozztal-li;i biex ikun emendat l-Att dwar id-Dazju tas-Sisa,l-Ispeaker g[al darbtejnkellha titfa’ l-vot de/i]ivtag[ha.Ji;ifieri Mintoff f’dawni]-]ew; money bills astjenau ma vvutax kontra.Meta mbag[ad fil-bidu ta’:unju l-Gvern ressaq fil-Parlament il-pro;ett tal-Kottonera, Mintoff iddikjarali kien se jivvota kontra jekkil-pro;ett jibqa’ kif inhu.L-Oppo]izzjoni ressqetproposta biex il-kwistjonitkun mibg[uta lill-KumitatPermanenti tal-Kamra biexdan jifli l-implikazzjonijietlegali u finanzjarji talpro;ett.Dan is-su;;eriment makienx milqug[ mill-Gvern.Meta ttie[ed il-vot fuq l-insistenza tal-Gvern, ilmozzjonima g[addietx 35-34 peress li Mintoff kienivvota kontra.Alfred Sant sejja[ laqg[atal-Grupp Parlamentari u l-g[ada g[amel Konferenzatal-a[barijiet fix-Xatt tal-Birgu. Fil-fatt dik ilkonferenzanbidletf’meeting pubbliku b’mijietta’ partitarji laburistijattendu g[aliha.Sant, imdawwar bilmembrital-GruppParlamentari u tal-E]ekuttivtal-Partit attakka lil Mintoffbl-a[rax u talbu jirri]enjaminnufih.Sant ]vela li kien offra lijirri]enja biex jin[atarmexxej ie[or floku li jkunkapa/i j]omm ma;;oranzafil-Parlament. Id-deputatikollha laburisti i]da kienuleali lejh. Sadattant ir-radju,it-televi]joni u l-gazzettilaburisti kienu qed jag[mluattakki u akku]i [oroxkontra Mintoff.Mintoff min-na[a tieg[ubaqa’ jsostni li ma kienx sejirri]enja jew ikunresponsabbli ta’ elezzjoniqabel ]mienha u akku]a lilSant li kien hu li riediwaqqa’ l-Gvern u li kienqed ikisser il-Partit u li ta[tul-Partit Laburista kien qedjitlef ‘ru[u’.Sant irrisponda li Mintoffkellu jirri]enja mill-Parlament u g[ajjar lilMintoff traditur u li kien qedjinnegozja ma’ gvern barraniminn wara dahar il-gverntieg[u.Mintoff av]a lil Sant biexma jorbotx vot ta’ fidu/jamal-pro;ett tal-Kottonera —li kien re;a’ ;ie sottomessb’xi bidliet — i]da Santwebbes rasu u meta ttie[edil-vot Mintoff ivvota kontral-pro;ett. Dan ma g[addiex35-34.L-MLP g[amelKonferenza :eneraliStraordinarja fid-9 ta’ Luljuli fiha kienet diskussa s-sej[a ta’ Alfred Sant biexissir elezzjoni bikrija.George Vella, DeputatMexxej, qal li l-Gvern makellux g[a]la o[ra [lief lijsejja[ elezzjoni.George Abela, DeputatMexxej kien kontra dan uav]a li jekk isir hekk hu kien“se jieqaf hemm”.Alfred Sant insista likellha ssir elezzjoni. Metavvutaw id-delegati, 665minn 715 qablu mal-mexxejtag[hom li kellha ssirelezzjoni bikrija.Fit-3 ta’ Awwissu AlfredSant mar g[and Ugo MifsudBonnici, President ta’ Malta,u tah parir ixolji l-Parlament.L-elezzjoni ;enerali saretnhar is-Sibt 15 ta’ Settembru1998.Minkejja li Sant kienbassar reb[a akbar minn diktal-1996 ;ara li l-PL kientilef b’distakk ta’ kwa]i13,000 vot.Minn dan kollu jidher lif’dik il-kri]i Mintoff makienx daqshekk [erqan lijwaqqa’ lill-gvern ta’ AlfredSant g[ax minkejja d-diver;enzi li kellu ma’ Santkemm-il darba vvota malgvernjew astjena filmumentikru/jali.Forsi kieku Sant kienaktar ‘diplomatiku’ ma’Mintoff kien jevita dik ilkri]i.Jo[ro; ukoll kemm l-Oppo]izzjoni Nazzjonalistammexxija minn EddieFenech Adami mxietb’responsabbiltà u flinteressnazzjonali.F. MALLIA{al G[axaqIl-brimb g[adu hemmSur Editur,Waqt li mo[[ il-Maltin kollha kien iffukat fuq dak li kellujse[[ il-{amis li g[adda fil-Parlament, kont qed nhewdendwar l-in;ustizzja li kellha sse[[ biex mandat tal-poplu g[al[ames snin jitqassar b’aktar minn sena.U, ma nafx kif, ftakart bil-famu] ‘kejk’ li Mintoff kienisemmi meta kien fil-gvern. Kien jg[idilna biex nistennewil-kejk isir.Kull min jaf imqar xi [a;a ]g[ira dwar it-tisjir jaf liminkejja li titfag[lu l-ingredjenti kollha tajbin, jekk to[or;umill-forn qabel i]-]mien u ma tag[tihx il-[in dovut, dan ikung[adu pjuttost nej.Irrid infakkar lil kul[add fis-snin 70 u 80. Kollox juri lital-Labour ma nbidlux u l-brimb l-antik g[adu mwa[[almag[hom. Attenti!RITA XUEREBKalkaraGive them back please!Sur Editur,Mal-ka]ini tal-PL twa[[lukartelluni kbar bi stampamanipulata li turi lil LawrenceGonzi b’qabda flus f’idu ta[til-kitba give them back please.Dan b’referenza g[allonorarjaparlamentari.Ara tassew li l-PL veramentpolitikament fqir. F’hekktikkonsisti l-kritika tieg[u^F’tg[ajjir baxx li jnissel l-g[ira^ Ara dawn tal-Labourma jafux jist[u. Il-membriparlamentari laburisti [aduha]-]ieda tag[hom meta Gonzikien irran;alhom li kandidat lija[dem mal-gvern ma jkolluxg[alfejn jirri]enja mix-xog[olmeta jkun elett. Imbag[addawn jift[u [alqhom ujg[idulna Give them back!Give them back tg[oddg[alihom.Give them back tg[odd g[alDom Mintoff u KarmenuMifsud Bonnici u g[all-Kabinett kollu so/jalista libejn l-1981 u l-1987 [adu l-poter kontra r-rieda tal-poplu.Give them back pleasetoqg[od ukoll g[al dawk ilfringebenefits ta’ kull tip ligawdew dawk ix-sharks [biebtal-[bieb tal-PL, inklu] il-[amsin lirijat li f’nofs wagefreeze il-[addiema kienum;ieg[lin i[allsu biexjakkwistaw televixin tal-kulurli dak i]-]mien kien jiswaLm400 (932 ewro).Ng[idilhom Give them backplease ukoll b’referenza g[aldawk id-djar propjetà privatakif ukoll propjetà pubblika lil-Gvern Laburista kien [atafbiex g[amilhom ka]ini talpartittag[hom!Imbag[ad hemm saltaffarijiet o[rajn li hu inutli lig[alihom tg[id give themback please.Ibda minn dawk il-ka]i blaqies ta’ diskriminazzjonipolitika ta’ kull tip, transfers,promotions, permessi tannegozju,li/enzji, permessi talbinifi green areas, permessimi]muma b’vendikazzjoni e//u spi//a fit-torturi li kienhemm min sofra fid-Depot tal-Pulizija, il-frame-ups u l-qtilpolitiku ta’ RaymondCaruana.G[al dan kollu tapplika utoqg[od tajjeb [afna l-fra]iGive them back please sinjurital-Labour.CH. MUSCATIl-Mosta

INTERNAZZJONALIil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201223IL-KRI}I FIZ-ZONA-EWROAzzjonijiet kontra l-awsterità b’kumpanija tal-ajru se tag[laqIt-trasport pubbliku fi Brussell, il-kapitalital-Bel;ju, g[andu jkun affettwat g[aldiversi sig[at min[abba strajk tal-[addiema tal-karozzi tal-linja u talferrovijili g[andu jse[[ bejn illum ug[ada.L-azzjonijiet se jinvolvu l-[addiemamis-setturi pubbli/i u l-privat, u fi/-/irkustanzi mistenni li s-summittal-Mexxejja tal-Unjoni Ewropea – lig[aliha se jattendi l-Prim MinistruLawrence Gonzi – ukoll i;;arrab “limpatt”ta’ dawn l-i]viluppi.L-istrajk jibba]a fuq de/i]jonispontanja tal-unionsli qed jilmentawdwar il-mi]uri tal-awsterità min-na[aIT-TRA:EDJA TAL-COSTA CONCORDIAIl-vittmi telg[u g[al sbataxIl-mejtin “ikkonfermati” fost g[andhom ikomplu sa (almenu)in-nies ta’ fuq il-vapur Costa nhar it-Tlieta.Concordiali inkalja mal-blat u Illum fadal [mistax-il ru[nqaleb barra l-G]ira ta’ Giglio, nieqsa mill-“vja;; tal-mewt” ufl-Italja, issa telg[u g[al [add mhu jistenna li jinstabu l-sbatax wara li l-bug[addasa [ajjin fosthom.sabu u tellg[u katavru ie[or Intant, l-iskwadri talemer;enzali qed i[ejju biexta’ mara.L-awtoritajiet ankiidenfitikaw il-katavru ta’ marao[ra (:ermani]a) li nstab il-;img[a l-o[ra, u t-tfittxija g[alaktar vittmi qed tkomplif’sezzjonijiet ta’ dan il-vapur liilu nofsu mg[arraq mit-13 ta’Jannar – minkejja l-ba[arimqalleb u l-irwiefen lital-Gvern Bel;jan, li g[amilha aktardiffi/li g[all-[addiema biex jirtirawqabel i]-]mien. Il-Gvern anki naqqasmill-benefi//ji tal-qg[ad bl-iskop li l-Bel;ju, din is-sena, jer;a’ j]omm mallimitital-i]bilan/ (ta’ tlieta fil-mija)imposti mill-Unjoni Ewropea.Lanqas mhu esklu] li t-titjiriet lejnBrussell f’dawn il-jiem ikunu wkollaffettwati minn dawn l-azzjonijiet.Fl-Italja, is-servizzi tat-trasportpubbliku twaqqfu bi protesta kontra l-mi]uri tal-awsterità, li wkoll kienuintrodotti g[all-poplu, u meta l-pajji]irid isegwi politika diffi/li biex majikkrollax fl-eqqel tal-kri]i tad-djun fiz-jippumpjaw eluf ta’ tunnellatita’ fuelu ]ejt mill-fdalijiet tal-Costa Concordia, issospendewdan ix-xog[ol min[abba l-maltemp.Jekk jil[aq jinfirex, il-fuelkapa/i jikka;una di]astruambjentali fl-in[awi ta’ Giglio,li hi popolari [afna mat-turisti.IS-SIRJAIl-missjoni tal-Lega sospi]aIl-Lega G[arbija ssospendiet il-missjoni tal-monitora;; fis-Sirja“wara li s-sitwazzjoni fil-pajji] saret kritika”, u meta l-qawwiettas-sigurtà tal-Istat qed jikkumbattu mar-ribelli li qedjikkontrollaw tliet subborgi fil-limiti ta’ Damasku.Il-Lega, jiem ilu, sej[et g[ar-ri]enja tal-President Sirjan,Bashar al-Assad, li l-pajji] tieg[u ilu g[axar xhur fil-morsa ta’rewwixta kontra d-dittatorjat f’Damasku. L-istess entità, il-;img[a d-die[la se tressaq su;;eriment g[al pjan ta’ pa/i G[arbilill-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti.Is-Segretarju :enerali tal-Lega, Nabil Elaraby, stqarr li “fiddawltas-sitwazzjoni u l-vjolenza kontinwa fis-Sirja kien de/i] lil-missjoni tieqaf mal-ewwel sakemm issir il-pre]entazzjoni talkwistjonilill-Kunsill tal-Lega”.Il-missjoni kellha tosserva l-implimentazzjoni ta’ pjan g[allpa/if’dak il-pajji], u anki (qabel) kienet ;iet esti]a b’xahar.Sadattant, id-delegati tal-Lega qalu li g[adhom ma waslux g[aldata biex jiltaqa’ l-Kunsill dwar is-Sirja.Zona-Ewro. Il-politika inkwistjoni qedtnaqqar il-kwalità tal-g[ajxien g[at-Taljani, bl-a[[ar azzjonijiet jolqtu aktar lis-servizzi tal-karozzi tal-linjaf’Ruma.Minn Spanja [ar;et l-a[bar li l-linjaSpanair, ir-raba’ l-akbar entità tal-ajruSpanjola, falliet b’ka;un tal-kri]iekonomika fil-pajji], u wara li kienetilha s-snin f’diffikultà, anki min[abba l-kompetizzjoni mil-linji tal-ajru lowcost.L-a[bar ing[atat ftit wara li sfaxxawit-ta[ditiet mal-Qatar Airways, li kienetqed tipprova ssalva din il-linja tal-ajruSpanjola.Il-Kap tal-Fond MonetarjuInternazzjonali (IMF), Christine Lagarde,qalet li l-qtug[ “li mhux xieraq” fl-infiqtal-Gvernijiet kapa/i jtellef il-prospettig[all-i]vilupp, waqt li wissiet li l-programmi tal-awsterità jridu jkunu“xierqa g[all-ekonomiji partikulari” umhux jittie[du b[ala politika ;enerali.L-IMF hu fost l-entitajiet li qed jesi;ul-[tie;a li l-pajji]i jnaqqsu mid-djun,i]da hemm ukoll l-inkwiet li din ilpolitikakapa/i taffettwa l-i]vilupp – birreazzjonijietg[all-kri]i fiz-Zona-Ewrojqanqlu dibattitu intensiv matul il-Forum Ekonomiku Dinji li qed isir firresort}vizzeruta’ Davos.

24il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012LOKALIL-Isqof Mario Grechiqaddes g[all-;urnalistiG[awdxinNhar it-Tlieta li g[adda, 24ta’ Jannar, fl-okka]joni talfestata’ San Fran;isk deSales, Isqof ta’ :inevra uDuttur tal-Knisja, Patrun tal-:urnalisti u Kittieba, l-Isqoft’G[awdex Monsinjur MarioGrech qaddes g[all-;urnalisti,kittieba u xandara G[awdxinfil-knisja tas-SorijietFran;iskani tal-Qalb ta’ :esùfi Triq Palma, Victoria.G[add sabi[ ta’ G[awdxininvoluti fil-mezzi ta’komunikazzjoni, immexxijaminn Charlie Spiteri u Joe M.Attard, President u Segretarjutal-G[aqda :urnalistiG[awdxin, attendew g[al dinil-Quddiesa animata fuq ilpjanuminn Mro Carmel P.Grech.F’din l-okka]joni l-Isqofkien akkumpanjat minn Dun:or; Mercieca, PRO tal-G[aqda tal-:urnalisti.Wara l-Quddiesa dawkpre]enti ltaqg[u mal-Isqofg[al drinks u qasmubejniethom diversi ideat dwaril-;urnali]mu u x-xandir minnG[awdex li mhux dejjem huapprezzat bi]]ejjed fix-xenalokali, kif jo[ro; millmessa;;li l-Isqof ta f’din l-okka]joni.Persuni G[awdxin involuti fil-qasam tal-‘media’, f’ritratt ta’ tifkira mal-Isqof ta’ G[awdex Mario Grech‘THE CROSSAND THE CRESCENT’Ta[dita minnDr Paul G.PisaniNhar il-:img[a, 3 ta’ Frar2012, fis-6.30 p.m., fil-knisjamedjevali ta’ Santa ?e/ilja, fiTriq l-Im;arr ([dejn il-{eliport), G[ajnsielem,G[awdex, Dr Paul G. Pisanise jippre]enta ta[dita dwar ilkonfrontbejn i/-/iviltajiet fil-Mediterran, fis-seklu sittax:The Cross and the Crescent,bl-Ingli].Din it-ta[dita hi organizzataminn Wirt G[awdex u g[alihahu mistieden il-pubblikuin;enerali.Mit-tra;edja tat-TwinTowers ’l hawn, [afna bdewjitkellmu fuq il-kuntrast bejni/-/iviltajiet, prattikament dik‘Kristjana’ tal-punent u diktal-o[rajn, prin/ipalment tal-Misilmin.Samuel P. Huntington –xjentist politiku Amerikan –kiteb fuq dak li hu sejja[‘clash of civilizations’ fi ktieb/elebri li ppubblika bl-istessisem – Clash of Civilizations(pubblikat fl-1993 u fl-1996).It-ta[dita ta’ Pisani setikkon/entra fuq dan ilkuntrastbejn i/-/iviltajiet fisseklusittax – seklu ta’ taqlibkbir.Fit-ta[dita se jkun enfasizzatil-kuntest li fih se[[ew dawnil-kuntrasti bejn i/-/iviltajietfil-Mediterran. Se jkunuanalizzati l-;rajjiet ewlenin lifihom kienet involuta l-;liedabejn is-Salib u n-Nofs Qamar– ;rajjiet li fihom Malta tatsehemha b’mod prominenti.Dawn il-kuntrasti sabu l-milja tag[hom fil-battalja libaqg[et mag[rufa ta’ Lepanto,fl-1571.Dan se jsir permezz ta’anali]i ta’ manuskritt li g[aduma kienx pubblikat u li jinsabkonservat fil-BiblijotekaNazzjonali ta’ Malta.Waqt it-ta[dita se jintwerewg[add ta’ dijaposittivi.

Collageil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201225Koordinazzjoni: Joe Cassar – mument@media.link.com.mtFil-pa;ni l-o[ra:28Teatru35Restawrf’G[awdex37Tisliba tax-Xaharbi tliet premjijietIt-Teatru Manoelse jtella’ l-unikuKun/ert g[all-Vjolinta’ BeethovenIl-kun/ert g[all-vjolin miktub minn Beethoven (Violin Concerto inD Major) hu kompo]izzjoni spe/jali g[al [afna ra;unijiet, l-ewwel uqabel kollox g[aliex dan hu l-uniku kun/ert li Beethoven kiteb g[allvjolin.Miktub f’temp ta’ ftit ;img[at bejn Novembru u Di/embru tal-1806, ix-xog[ol indaqq g[all-ewwel darba fit-23 ta’ Di/embru ta’dik l-istess sena. Illum, din il-kompo]izzjoni hi meqjusa b[alawie[ed mill-i]jed kun/erti g[all-vjolin popolari li qatt inkiteb.Nhar il-:img[a 3 ta’ Frar, it-Teatru Manoel f’kollaborazzjoni mal-Orkestra Filarmonika ta’ Malta ta[t id-direzzjoni tas-Surmast BrianSchembri, se jippre]enta l-kun/ert g[all-vjolin ta’ Beethoven kifukoll is-sinfonija Numru 7 mill-isba[ bis-sehem tal-vjolinistinternazzjonali Alexandre da Costa, artist b’talent kbir (ritrattxellug).Il-kun/ert Beethoven nhar il-:img[a 3 ta’ Frar jibda fit-8 p.m. Ilbiljettita’ €10, €20 u €30 jistg[u ji;u bbukkjati mit-Teatru Manoelfuq 21246389 jew bl-email fuq bookings@teatrumanoel.com.mt.

26 il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012COLLAGE KOTBAU[ud mill-aktar sigrieti m[arsa ta’ Maltamxandra f’pubblikazzjoni tal-UniversitàL-ewwel edizzjoni tal-pubblikazzjoni ‘Research Matters’ li tiffoka fuq tag[rif dwar l-a[[ar ]viluppifir-ri/erka li qed issir fl-Università ta’ MaltaL-Università ta’ Malta nedietpubblikazzjoni bl-isemResearch Matters. Din setibda to[ro; darbtejn fis-senau qed tinkludi tag[rif dwar l-a[[ar ]viluppi fir-ri/erka litkun qed issir fl-Alma Materta’ Malta.Din il-pubblikazzjoni hiparti minn inizjattiva ppjanatamill-Università biex, bi kliemsempli/i, tispjega l-kontributli qed tag[ti r-ri/erka fl-Università lil Malta, bil-[siebli ]]id il-kuxjenza talpubblikudwar l-aspett tarri/erkatal-Università.Din l-ewwel [ar;a ta’Research Matters tinkluditag[rif dwar 13-il pro;ett ta’ri/erka li g[addejjin b[alissafl-Università. U[ud minndawn il-pro;etti huma ta’interess partikolari g[allindustrijag[ax ]viluppawteknolo;iji li jistg[u jkunuapplikati b’inqas spejje] minnteknolo;iji alternattivi. O[rajnjista’ jkollhom sehem biextissalva l-[ajja tan-niesf’Malta u barra.Il-pro;etti jinkluduinnovazzjonijiet, permezz ta’mekkani]mi ;eneti/i, lijirregolaw u jikkontrollaw ilhaemoglobin;materjali ;oddata’ stents li ja;ixxu bilmaqlubtas-soltu u li jg[inubiex isalvaw il-[ajja;in;inerija ta’ molekuliintelli;enti ma[suba g[addijanjo]imedika; ir-ri;enerarta’ neurons mejta f’ka] ta’korriment fil-mo[[; g[oddakirur;ika ;dida g[at-tis[i[tal-kirur;ija li ssir minn toqbarqiqa u permezz ta’ skrin(keyhole) – l-i]vilupp ta’prototip b’g[odda li taqta’,i]]omm u taqbad f’daqqa.Minbarra dan it-tag[rifdwar ]viluppi medi/i, din ilpubblikazzjonitag[ti wkolltag[rif dwar pro;etti o[ra lijg[inu lil dak li jkun biexjifhem aktar l-attività talo/eaniu dik si]mika madwarMalta; radars bi frekwenzag[olja biex jag[rfu fejn ikuninxtered i]-]ejt u fejn ikunhemm theddid ie[or g[allba[ar;u tinkludi wkoll tag[rifie[or dwar studju li sar fuqkampjuni differenti ta’ sajdbit-tkarkir [alli wie[ed jifhemu janalizza a[jar ix-xejriet talg[alfu l-kwantitajiet ta’ [utmadwar Malta.L-Università hi involutawkoll fl-i]vilupp ta’ sistemig[ad-desalinazzjoni tal-ilmaba[ar permezz tax-xemxf’kundizzjonijiet Mediterranji;u ta’ sistemi ta’ kontroll g[attis[i[tas-sigurtà tal-mitjarwaqt it-tlug[ u l-in]ul talajruplani,permezz ta’ disinjita’ sistemi elettroni/i,ma[suba biex ikunu evitatiin/identi serji tal-ajru.Ir-Rettur tal-Università, il-Professur Juanito Camilleri,qal li din il-pubblikazzjonitag[ti [arsa fil-qosor lejn ftitmill-pro;etti ta’ ri/erka li qedisiru fl-Università tag[na.“Nixtiequ nibdlu l-idea;enerali li l-Università ta’Malta qieg[da hemm l-aktarbiex tipprovdi t-tag[lim. Dinil-pubblikazzjoni tbexxaqtieqa fuq ftit mill-aktarattivitajiet ta’ ri/erka e/itantili g[addejjin fuq il-kampustag[na, u turi kif din ir-ri/erkahi ta’ benefi//ju g[allkomunitàf’Malta u lil hinnminnha.”Research Matters turi li l-aktar studji kumplessi li jsirufl-Università ta’ Malta, qediwasslu g[al applikazzjonijietu soluzzjonijiet tassewpratti/i. Ng[idu a[na, il-[olqien ta’ kamera 3Dmultivi]iva, b’velo/ità g[olja,u innovattiva g[all-a[[ar,joffri teknolo;ija li tista’ tkunapplikata, fost l-o[rajn, biextag[raf il-livell tal-attenzjoniu kawtela tas-sewwieqa waqtli jkunu qed isuqu, biextevitalhom li ja[btu jewiwe;;g[u nies o[ra li jkunufit-triq.Pro;ett ie[or ta’ ri/erka lijista’ jtejjeb il-kwalità tal-[ajja hu dak tal-i]vilupp ta’teorija matematika li tista’Nixtiequ nibdlu l-idea ;enerali li l-Universitàta’ Malta qieg[da hemm l-aktar biex tipprovdit-tag[lim – Ir-Rettur Juanito Camilleritwassal g[al mowbajls ;oddau r[as, jew g[all-ittestjar tassigurtàtan-numru tal-card talkreditumeta jintbag[at blinternet,jew sa[ansitra biexissir operazzjoni ming[ajr il-[tie;a ta’ kirur;ija.Studju ie[or ta’ ri/erka jurikif l-ICT tg[in biex lingwavulnerabbli, b[all-Malti,tin]amm [ajja u relevantib’g[odod di;itali li saru mill-Università. Bihom, il-valurtal-lingwa Maltija jkomplijkun apprezzat u l-lingwatibqa’ tintu]a g[ax dawk liju]awha jkollhom g[ododlingwisti/i moderni g[alla[[arbiex ikunu jistg[ujag[mlu dan.Je[tie; li, b’mod ur;enti,Malta tag[ti i]jed importanzalir-ri/erka u t[e;;e; lillgradwatitag[ha biex jibqg[uMalta, u jikkontribwixxug[all-ekonomija u l-komunitàtag[ha. Minbarra li t[ejji lillgradwati,l-g[an tal-Università hu li tag[melri/erka g[all-;id tas-so/jetàMaltija.Biex tilqa’ g[al din l-isfida,ftit xhur ilu, l-Università[olqot Fond g[ar-Ri/erka, l-Innovazzjoni u l-I]vilupp,b’kapital inizjali ta’ €500,000investiti mill-Gvern.Peress li m’g[andhiex assijew riservi tag[ha, l-Università tiddependi g[alkollox fuq il-kontribuzzjonijietli jtiha l-Gvern biextkun tista’ tiffinanzja l-[idmatag[ha.F’dawn l-a[[ar snin, l-Università rnexxielha tibdatnaqqas din id-dipendenzabilli qed ti;;enera madwar 15fil-mija tad-d[ul tag[ha,primarjament mill-[lasijiet lijsiru mill-istudenti barranin.Dan il-Fond g[ar-Ri/erkag[andu jg[in lill-Universitàtattira donazzjonijiet millprivatbiex jintu]aw,primarjament, g[al skopijietta’ ri/erka. L-individwi u l-kumpaniji qed jintalbu jag[tud-donazzjoni tag[hom g[aldan il-Fond.Dan jista’ jsir jew billijallokaw id-donazzjonijiettag[hom g[al pro;ettispe/ifi/i, jew inkella billij[allu lill-Bord ta’ Fidu/jarjij[addem hu dawn il-flus lijikkontribwixxu.Dawn id-donazzjonijiethuma dedu/ibbli mit-taxxa.G[al tag[rif ie[or dwar il-Fond g[ar-Ri/erka, l-Innovazzjoni u l-I]vilupp,persuna tista’ tikkuntattja lilWilfred Kenely fl-indirizzwilfred.kenely@um.edu.mt.

COLLAGE KOTBAil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201227:abra ta’ te]ori minsijadwar l-istorja u l-ilsien MaltiGeorge Maggi jintervista lil Martin Morana, l-awtur tal-ktieb ‘Bejn Kliem u Storja’ , li kien pubblikat lejnl-a[[ar ta’ Di/embru 2011Kull min i]id u jwessa’ t-tag[lim u t-tag[rif li jkunwasal li jikseb matul i]-]mien, ikun qed jag[mel il-;id lilu nnifsu u sa[ansitra lilta’ madwaru g[ax jista’jg[addih lil [addie[or.Dan hu, nazzarda ng[id, liried jag[mel Martin Moranabil-ktieb ;did tieg[u BejnKliem u Storja, ktieb mi]g[udbit-tag[rif li jiswa mitqludeheb. Morana xtaq li dak likiseb g[alih b’bosta ri/erkajg[addih lil [addie[or.Tabil[aqq ktieb li jag[melmhux biss ;ie[ lilu li kitbui]da lill-istorja ta’ pajjizna kifukoll lill-ilsien Malti g[ax jurikemm a[na g[onja fitterminolo;ijaminkejja /-/okon tag[na. Ktieb li melavojt kbir.Il-ktieb Bejn Kliem u Storjali fih mas-sitt mitt su;;ettimfisser, hu ma[sub biex ikunta’ glossarju panoramiku dwarl-istorja Maltija bil-;rajjiet ud-drawwiet li g[addietminnhom matul is-sekli.G[aldaqstant jittrattadrawwiet qodma mill-[ajja ta’kuljum, twemmin, le;;endi ug[ajdut folkloristiku, kliemmilitari, marittimu, agrikolu,ekkle]jastiku u arti;janali, xikliem antik u minsi, idjomi,qwiel u kitbiet barranin.Jag[ti [arsa wkoll lejn ittoponomijatal-ibliet, l-ir[ulau n[awi o[ra Maltin, ;rajjietmhux daqstant mag[rufa millistorjag[anja ta’ Malta,flimkien ma’ kur]itajiet o[rali juru l-;miel tal-istorjaMaltija u li bi]-]mien jistg[uqed jintesew.Bejn Kliem u Storja huktieb mi]g[ud bi ;miel ta’stampi mlewna lijikkorrispondu mal-kelmamfissra, tipa li tinqara tajjebb’karta fina (glossy) u li spissjag[ti wkoll il-kelma Maltijabl-G[arbi, Ingli], Fran/i],Taljan, Latin u Grieg.Fuq kollox, minbarra ktiebta’ riferenza prezzju]a, dan huktieb tal-qari daqskemm huinteressanti, g[ax meta tibdataqrah ma tkunx tista’ tne[[ihminn idejk. G[andu tag[lim utag[rif profond li meta taqrah,ma tobsorx minn fejn u kiftnisslu l-kliem li j]ejnu ujag[mlu g[ani l-ilsien Maltitag[na.Dan il-ktieb Bejn Kliem uStorja g[andu jservi ta’ mitqludeheb, minjiera ta’ riferenzag[all-g[alliema fuq kullqasam tat-tag[lim, inklu] dakSekondarju u Universitarju,g[all-istess studenti f’dawn l-iskejjel, g[ar-ri/erkaturi,kittieba kif ukoll g[allqarrejjatal-istorja jew l-ilsienMalti.Minn fomm l-awturSadattant, biex inkun nafaktar dwar kif in[oloq dan ilktieb,l-iskop tieg[u, dwar l-awtur u x’fih tabil[aqq ilktieb,iltqajt mal-awtur stessMartin Morana f’kafeterijapopolari u storika l-Birgu,pajji] wild l-awtur, ug[amiltlu xi mistoqsijiet.B’hekk kull min jikseb BejnKliem u Storja, ming[and illibraraewlenin, ikollu tag[rifsiewi qabel ma jibda jaqrahjew jirreferi g[alih.Bdejt biex staqsejt lilMartin, min[abba li hu minndejjem kien mid[la tal-istorjag[anja ta’ Malta kemmf’kitbietu kif ukoll f’xog[lu,jekk kienx forsi dan li [ajrujid[ol g[all-kitba mirquma ta’dan il-ktieb.Martin we;ibni li apparti lij[obb l-istorja ta’ Malta u dikta’ madwarna, dejjem kienaffaxxinat bl-istorja tal-ilsna ukif dawn influwenzaw lilxulxin. Jiddispja/ih jg[id,sadattant, li fir-rigward talilsienMalti, [afna mhumiexkonxji mill-fatt li l-ilsienMalti g[andu wkoll [afnakliem partikulari li g[adujista’ jintu]a.Fakkart imbag[ad lil Martinli bl-eluf ta’ su;;etti li ;abarf’dan il-ktieb g[amlu jiswamitqlu deheb, kemm birri/erkakif ukoll fil-kitbakollha tieg[u u tlabtujikkummentali dwar dan. Huqalli li xtaq isib dak il-kliem lihu rilevanti fl-istorja so/jalita’ pajji]na. Sab ukoll terminili jag[tu deskrizzjoni lillkarattrutal-ambjent Malti.Barra minn hekk [aseb u rali jekk kellu jikteb dwar l-istorja ta’ Malta dan is-su;;ettkellu jaqbdu mit-tlett itruftieg[u: dak li jirrigwarda l-[akkiema, dak li jirrigwarda l-popolin u dak li jirrigwarda l-ambjent.Martin qal li l-ktieb humfassal b[ala riferenzaen/iklopedika dwar kullqasam tal-kultura Maltija, l-aktar tal-passat. Iddeskrizzjonijietmog[tijahuma rilevanti kemm g[allistudentikif ukoll g[allg[alliema.Il-ktieb, g[aldaqstant,sostna Martin, hu miktub biexjinftiehem minn kul[add.Relazzjoni bejn il-kelmau l-istorjaStaqsejt lil Martin kifg[a]el l-isem u kemm kienilu jhewden dwar dan il-ktiebli fuq kollox jittratta l-istorjau l-kliem li jiddeskrivu fatturistori/i. Martin spjegali lihemm relazzjoni bejn ilkelmau l-istorja g[ax ilkelmatwieldet u ]viluppatmill-[ajja ta’ kuljum.“Kull su;;ett, g[alhekk,qed jiddeskrivi kelma u kullkelma qed tiddeskrivisu;;ett.Fil-fatt lill-qarrej xtaqtnippre]entalu ktieb lijiddeskrivi r-relazzjoni bejnit-tnejn, g[alhekk bejn kliemu storja,” spjegali Martin.Mistoqsija li [assejt li kellinag[mel lill-awtur kienet lilmin ried jil[aq bil-ktieb. Huqalli li l-ktieb hu mmirat lejnl-istudenti, l-g[alliema, ilqarrejja,spe/jalisti fl-ilsienMalti, esperti f’bosta oqsmab[all-medi/ina, oqsma agrarjikif ukoll il-qasam ekkle]jali.Staqsejt ukoll x’kien dak li[oloqlu l-akbar xog[ol biexg[amel dan il-ktieb u kemm[adlu ]mien. Martin qalli lija[seb li l-aktar li kien iebes,i]da fl-istess [in interessanti,kienet l-etimolo;ija tal-kelma,fejn ittanta jsib l-ori;ini ta’/ertu kliem jew fra]ijiet.Stqarr li ma setax jg[id lila[aq l-iskop tieg[u mija filmija,biss ja[seb li mexaqatig[ u b’hekk il-qarrej jista’jiskopri /erti misteri dwarkliem li ilu jg[id u li fl-istess[in ma jafx g[aliex kien qedju]a.B’kur]ità staqsejt lilMorana kif kienet ilkonkorrenzabiex jinkiseb danil-ktieb ;did tieg[u BejnKliem u Storja. We;ibni likellu kummenti interessantiminn diversi nies li kienu;ejjin minn kull qasam tasso/jetà.{afna apprezzaw l-element ta’ tag[lim li fih ilktieb,o[rajn rawh b[alapassi;;ata nostal;ika filpassatre/enti, waqt li o[rajnraw li l-ktieb jista’ jservi biexiqajjem interess fl-ilsien u l-istorja ta’ Malta.Fl-a[[ar nett, staqsejt lilMartin jekk kellux xi [siebg[al xi ktieb ie[or fil-;ejjieniqrib. Hu we;ibni li iva kiendi;à qed ja[dem fuq ktiebie[or li se jkun b[ala followupta’ dak li g[adu kemmkiteb. Il-ktieb li jmiss sejiddeskrivi aktar kliem ta’natura storika u folkloristika.Se j;ib l-isem Ara X’IntTg[id.

28 il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012COLLAGE TEATRU‘ARRIVA GAWDENZ, JABA DABA DU’Kummiedja mu]ikalifl-Istitut KattolikuIs-Sur Gawdenz, ;ratlubi//a tinkiteb. Waqt li kienqieg[ed jinvestiga l-g[ejbien tas-segretarjatieg[u Mary, wara [ar;a sal-Buskett li kienet organizzatamill-Kappillan, jinteba[ likienu [afna li g[ebu f’din ilmawra.Ida[[alha f’rasu li kienetil-Blue Lady (l-ispirtu ta’mara li jing[ad li jidher filpalazzta’ Verdala) li b’ximod [atfet lin-nies tar-ra[al.Jiltaqa’ ma’ s[abu :or; uKal/ armati bil-camerasbiex ji;bdu r-ritratti b[alaprova. Il-kappillan xejn matin]illu din l-istorja.I]da l-inkwiet komplajikber meta fis-satra tal-lejl,waqt li kienu g[assa,jitfa//a dawl qawwi fuqhomli ja[sadhom. Dan id-dawlb[al jg[attihom u jsiburu[hom fil-passat f’Belt il-{a;ar, lebsin ilbies jixbahlil tal-karattri tal-Flintstones.Din il-belt tkun ma[kumamis-sindku tag[ha, imsejja[Noe, li ju]a l-ma;ija tieg[ubiex jitfa’ fuq min jidhirluis-se[er tieg[u biex jag[meldak li jrid hu. Min ma kienxjobdi kien jispi//a jqatta’ l-blat iebes fil-barriera b[alakastig.Gawdenz u s[abu jsibu lildawk mitlufa, imma matkunx [a;a[afifa biexIl-kast ta’ atturi fil-kummiedja ‘Arriva Gawdenz…’je[lishom minn ta[t idejnNoe.X’seta’ jag[mel Gawdenzbiex je[les lil kul[add?S[abu kienu se jg[inuh? Ul-Kappillan li fil-bidu kienxettiku fuq l-ispirti issa sarjemmen?Din il-kummiedja him]ewqa bil-mu]ika ta’Michael Jackson immab’lirika bil-Malti.Jie[du sehem FabianScerri De Carlo, RominaDarmanin, Guido Fenech,Renzo Bonello, StephanieAttard Vella, FrederickCamilleri, Daniel BorgCarbott, Adriana De Carlo,Augusto Cardinali, IanFenech, Paul Bonello,Nadette de Carlo, NormaCristina, Angel Mizzi.Din il-kummiedja setittella’ fl-Istitut Kattoliku,il-Furjana, nhar il-:img[a24 ta’ Frar fis-7 p.m., is-Sibt25 fis-6 p.m. u l-{add 26ikun hemm ]ew;rappre]entazzjonijiet, wa[dafis-2 p.m. u l-o[ra fis-6 p.m.Wie[ed jista’ jibbukkjamill-booking office tal-Istitut Kattoliku 21238429,bar tal-Istitut Kattoliku21242551 jew minnwww.istitutkattoliku.com.Ticket Hotline 99473620 –99461489. ProduzzjoniMoving On.Imnedija s-Sena Ewropeatal-Anzjanità AttivaL-A;enzija }g[a]ag[,b’asso/jazzjoni ma/-?entrutad-Drama f’Malta, nidiet issenaEwropea g[all-AnzjanitàAttiva u s-SolidarjetàInter;enerazzjonali.It-tnedija [adet il-forma ta’Teatru-Forum pre]entat minngrupp ta’ atturi ta’ etajietdifferenti mill-Malta DramaCentre. Il-pre]entazzjoni, biskript ta’ Mario Azzopardi udirezzjoni ta’ Dorothy Singh,saret quddiem teatru ppakkjatfil-bini ta/-?entru tad-Dramafi Blata l-Bajda.Miriam Theuma, KapE]ekuttiv tal-A;enzija}g[a]ag[, fissret li l-a;enzijatrid tag[ti spazju li]-]g[a]ag[jo[or;u l-potenzjal kreattivtag[hom u li g[alhekk xtaquja[dmu ma/-?entru tad-Drama.Min-na[a tieg[u, MarioAzzopardi, koordinatur ta/-?entru, fiehem lill-udjenza l-importanza ta’ teatrukomunitarju li jesploraissuesL-atturi Tina Rizzo u Jacob PiccininoXena mill-pre]entazzjoni li saret fi/-?entru tad-Dramaattwali b[all-fenomenu talanzjanitàfi ]mienna.Bit-titlu Kuntrasti, il-pro;ettli ji//elebra s-Sena Ewropeatal-Anzjanità Attiva uSolidarjetà Inter;enerazzjonaliespona diversixenarji b[ar-rwol tal-;eniturima’ wliedhom adolexxenti, issehemtan-nanniet, issitwazzjonifid-djar talanzjani,id-dimenzja uproblemi relatati.Fi tmiem il-pre]entazzjoni,saru bosta interventi millpubbliku,li ‘intervistaw’ lillkarattridwar il-mottivitag[hom fis-sitwazzjonijiet.DwarMenopawsi,Minorenniu MuturiHigh SpeedDan l-a[[ar dramm divertentita’ Alfred Buttigieg, bl-isemta’ hawn fuq, jittratta familjaMaltija fl-2012 li mad-daqqat’g[ajn tidher ordinarja.Ir-rappre]entazzjonijietbdew nhar il-:img[a lig[adda u lbiera[, u jkomplullum il-{add u nhar it-3, 4, u 5ta’ Frar fit-teatru intimu tal-Kavallier ta’ San :akbu.Id-dramm g[andu direzzjonita’ Malcolm Galea u jie[dusehem fost o[rajn PierreStafrace u Angele Galea.Il-wirjiet kollha jibdew fit-8.00 pm u l-biljetti jistg[ujinkisbu mill-Kavallier ta’ San:akbu jew online fuqboxoffice@sjcav.org jew fuqtel. 21223200. Biljetti €15.Studenti j[allsu €10.?ertifikat ta/-/ensura: 18.

COLLAGE TAG{RIFil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201229Roberta Farrugia meta ;abret ir-rigal – karozza Citroen C3 – minnThe Point Shopping Mall, ;entilment mog[tija minn Muscat MotorsRebbie[a ta’ karozzaCitroen C3Roberta Farrugia hi r-rebbie[a fortunata tal-promozzjoni xitwijata` The Point.Dan l-a[[ar Roberta ]aret The Point Shopping Mall biex ti;borir-rigal tag[ha, karozza Citroen C3, ;entilment mog[tija minnMuscats Motors.Sarah Mercieca reb[et it-tieni premju ta’ cruise fil-Mediterranmog[ti minn Hamilton Travel. Issa fit-tieni sena tag[hom, dawnil-promozzjonijiet urew bi/-/ar kemm huma popolari mal-klijentili bl-eluf jie[du sehem billi jixtru mill-kumpless.Roberta dehret kuntenta [afna bl-akkwist tas-Citroen C3,grazzi ghal Muscats Motors. “Ma stajtx nemmen, g[ax jien qattma rba[t xejn u kont propju qed in;emma’ biex nixtri Citroen;dida!”The Point Shopping Mall se jibqa` jippremja lill-klijenti matull-2012 bi promozzjonijiet sta;jonali u kompetizzjonijietkontinwi. }ommu ru[kom a;;ornati bl-attivitajiet billi ]]uruwww.thepointmalta.com.

30il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012COLLAGE FEATURE60 sena mill-ordinazzjonita’ Dun Nazminn Doris Azzopardi – doris.azzopardi@media.link.com.mt“M’intix mg[a;la hux^” Beda biex staqsieni hekk kif in]ajt il-kowt li kont imgeddsa fih u ntasabt bilqieg[da [dejh fejnis-sodda fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, fejn jinsab rikoverat. Tlajt G[awdex apposta, f’;urnata ta’ ri[ u kes[a bil-ba[arjibla’ l-art, biex niltaqa’ ma’ Dun Ignatius Micallef, li g[adu kif i//elebra s-60 sena mill-ordinazzjoni tieg[u b[ala patrimal-MSSP.It-tjubija, is-serenità u l-attitudni po]ittiva lejn il-[ajja huma impressjonanti. Nistqarr li f’[ajti ltqajt ma’ nies li tag[hom]ammejt rikordju g[a]i] li bqajt ng[o]] fit-tul. I]da /ertament li dak li ttra]mettieli Dun Ignatius se nag[mel te]or minnug[ax ]gur mhux kul[add ikollu l-opportunità li jiltaqa’ ma’ persuni ta’ din ix-xorta. Intant, Dun Ignatius, li g[andu 85sena, bil-kalma kollha [adni lura fi ]mien tfulitu. I]da qabel, b’edukazzjoni liema b[alha, staqsieni jekk kontx mg[a;la.Dan biex jekk ma kontx, ikun jista’ jirrakkontali /erti dettalji. Ovvjament intasabt komda u smajt b’attenzjoni dak li kellux’jirrakkonta, tant li l-[in ma rajtux g[addej...Dun Naz, kif inhu mag[rufa[jar mi]-}ebbu;inG[awdxin li mag[hom ilujg[ix g[al dawn l-a[[ar 19-ilsena, twieled {al Tarxien fl-20 ta’ Marzu tal-1926. Tewmiu l-akbar fost sitt a[wa. Kellutfulija sabi[a sa ma kelluseba’ snin, meta tilef lilmissieru. Ommu dak i]-]mienkienet tqila bis-seba’ wild.L-istorja tibda minn qabelma omm u missier Dun Nazi]]ew;u. Ommu, li trabbietLixandra, dejjem xtaqet issirsoru, i]da min[abba li kienettifla unika l-;enituri tag[haxtaquha tibqa’ ddur bihom.Missieru, mill-banda l-o[ra,kellu x-xewqa li jsir Trappist.:ara li t-tnejn iltaqg[uf’kappella f’{al Tarxien, lidwarha se taqraw aktar ’ilquddiem, u persuna li t-tnejnkienu jafuha ressqithom lejnxulxin u ]]ew;u.“Sa qabel ma kelli sitt sninkont ng[id li ridt insirmissjunarju. Probabblig[aliex ommi kienet dejjemtkaxkarna lejn il-knisja ukienet xi ;urnata missjunarjau smajt xi prietka minn ximissjunarju mistieden u Allal-imbierek, li kollox minnu;ej, tefag[li din il-kelmaf’mo[[i. Niftakar id-dar meta;ieli kien ikollna xi bi//a[ob] niexfa, missieri kienjg[idli, ‘Ibni kulha din g[axfil-missjoni ssib ag[ar minnhekk’.”:ara li meta /-/kejkenAlfred (g[ax hekk kien jismuqabel sar sa/erdot) ;ie biexjibda l-iskola primarja, hu marskola tal-gvern fejn mag[amilx aktar minn jumejn.Dun Naz jirrakkonta li ;aradan:“L-ewwel;urnata s-surmastkien tani xi istruzzjonijietfosthom li meta no[or;u g[arrikreazzjoniu nisimg[u s-suffara, nisktu u nieqfu fejninkunu fis-silenzju. Meta l-g[ada nstemg[et is-suffara xitfal insew u s-surmastikkastiga lil kul[add u ]ammil-klassi kollha after school.Jien [assejt li dik kienetin;ustizzja u mort id-dar nibkili ma rridx immur f’dik l-iskola.Il-familja ta’ Dun Naz, tewmi ma’ o[tu, il-kbar fost seba’ a[wa.Fir-ritratt jidher missieru li miet ftit ta]-]mien wara“Dak i]-]mien l-iskola makinitx obbligatorja i]da ommikienet tis[aq fuq l-importanzatal-edukazzjoni. G[alhekkmarret bija fi skola tat-Taljanili kienet [dejn l-iskola tal-Gvern – Umberto Primo.A//ettawni u bdejt nistudjahemm. Tinsiex, it-Taljan kienlingwa uffi/jali Malta u kienin voga.”Meta tilef lil missieru uommu kienet tqila bis-seba’tarbija tag[ha, f’Malta makienx hawn servizzi so/jali.Missieru kien ja[dem malgvernu kien jaqlag[ha tajjeb.Kien gwida fit-tempji ta’ {alTarxien. Dan barra li kienja[dem id-dar b[alamastrudaxxa, tant li Dun Naziddeskrivieh b[alamastrudaxxa prim.“Iltqajt ma’ nies li g[adg[andhom b/ejje/ millg[amarali g[amel hu,” qallib’emozzjoni Dun Naz li,ovvjament, dan il-fatt g[alihifisser [afna.“Konna noqog[du f’darb’]ew; sulari u ommi metaromlot sabet mezzanin umorna noqog[du fih biexniffrankaw ftit kera. Hemm,dejjem f’{al Tarxien, sibnaru[na noqog[du quddiemfamilja li ndunat bil-qag[dafinanzjarja tag[na u kienettibag[tilna [ob] mag[mulid-dar kuljum. :ara lif’Ra[al :did kienettoqg[od il-mara li bissa[[atag[ha ommiltaqg[et ma’missieri. Ftit passi’l bog[od minnhakien hemmkoppja li kellhakappella d-dar bistatwa tal-A//jomu lilejha kienhemmdevozzjonikbira. Illum danl-A//jomu jinsabfil-kunvent ta’Sant’Agata fir-Rabat, Malta.“Din il-maraoffriet kamra /kejknalil ommi biex toqg[odfiha i]da biex tag[meldan tatha parir litpo;;i littfalfl-istituti. Lill-bnietsabitilhom malajr i]da g[assubienkien aktar diffi/li.”Marret g[alhekk bis-subienfid-Dar ta’ San :u]eppf’Santa Venera. Hemm i]-]ew;[utu i]g[ar minnu sabupost mill-ewwel. G[al Alfredma kienx hemm post g[axkien hemm lista twila ta’stennija. Ommu ma qatg[etxqalbha u marret bih g[and is-Sale]jani, St Patrick, Tas-Sliema. Hemm kien hemmdiffikultà o[ra g[ax dawnkienu ja//ettaw biss tfal lijkunu di;à g[alqu d-disa’ sninu Alfred kien baqag[lu sittxhur biex jag[laqhom.“Ommi re;g[et marret bijaSan :u]epp.:ara li d-diretturtad-dar kien /ertu MonsinjurPantalleresco li kien ukollg[al pa;na 31

COLLAGE FEATUREil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201231❞Jien in[obb ng[idlil dawk kollha lini;i f’kuntattmag[hom biex ta’spiss jag[mlu attta’ fidi ma’ Alla.Jien ng[idlu>‘Mulej, nemmen litaf bija u li t[obbni[afna’.– Dun IgnatiusMicallef MSSP❞Dun Ignatius ji//elebra Quddiesa fl-Isptar :enerali ta’ G[awdex, fejn hu rikoverat, fl-okka]joni tas-sittin sena mill-ordinazzjoni tieg[uJien kuntent kull fejn inkunminn pa;na 30mag[]ul mill-Isqof b[ala s-superjur tas-So/jetàMissjunarja ta’ San Pawl likienet g[adha fil-bidu tag[ha.“Talbitu j]ommni g[aldawk is-sitt xhur bissimbag[ad immur St Patrick,i]da qaltlu wkoll li jiendejjem kont ng[id li rrid insirmissjunarju. Ma kinitx kelma.{atafha fil-kelma aktar uaktar meta skopra li kontnattendi l-iskola Taljana.Mons. Pantalleresco kienakkanit g[at-Taljani tant likien internat.“Intant dak i]-]mien kienhemm ferg[a mill-istitut litlestiet ftit wara li d[alt jien.Fiha kienu jin]ammu l-hekkimsej[a ‘aspiranti’. Dawnkienu tfal li kienu jkunum[ejjija g[al [ajjavokazzjonali, u jien d[altmag[hom. Dak i]-]mienkonna nistudjaw hemm stess.Wara l-aspiranti konna bdejnanattendu l-Kulle;; SanAlwi;i.”Dun Naz jg[id li dak i]-]mien l-aspiranti kienujin]ammu maqtug[in millfamilja.Kienu jistg[u jmorrud-dar g[al nofstanhar wie[edbiss tliet darbiet fis-sena,f’Santa Marija, fil-Milied u fl-G[id. Mill-banda l-o[ra, talfamiljasetg[u j]uruhom darbafix-xahar.Beda n-novizzjat fl-1943 uf’Novembru tal-1944 g[amell-ewwel professjoni reli;ju]a.Kien ordnat sa/erdot mill-Ar/isqof Gonzi fit-22 ta’Di/embru tal-1951. Sittinsena sa/erdozju impossibbli liwie[ed jirrakkontahom. BissDun Naz g[amel perjodipjuttost twal jag[mel l-istessxog[ol.G[amel tmien snin jie[u[sieb l-aspiranti, [idma libeda qabel ma qaddes, u bejnl-1959 u l-1970 kien AssistentDirettur tad-Dar ta’ San:u]epp, li jfisser li kienSuperjur tal-Komunità fid-dar.Fl-istess ]mien kien ukollwie[ed mill-erba’ assistentitas-Superjur :enerali filwaqtli kien jokkupa l-kariga ta’Segretarju :enerali fis-So/jetà MSSP.“Min kien jie[u [sieb l-aspiranti, Dun WistinAzzopardi, kien imsejja[Sant’Agata g[ax is-superjurkien marid [afna u kellu jie[uover. Jien kont g[adni mmurl-Università u fit-tielet senatat-teolo;ija bdejt il-[idmatieg[i mal-aspiranti.”Sadanittant wie[ed jistaqsix’;ara mill-familja ta’ DunNaz. Ommu kienet telg[et l-Awstralja flimkien ma’ w[udminn [utu. Wie[ed minn [utus-subien kien sar fra malistessSo/jetà. B’hekk meta s-superjur il-;did tal-MSSP, FrTomlin, staqsieh x’jixtieqjag[mel, billi l-ewwel talbatieg[u li jer;a’ jmur malaspirantima setg[etx tintlaqa’g[ax hu kellu pro;etti o[rag[alihom, Dun Naz g[a]el lijmur l-Awstralja biex filwaqtli jservi fil-missjoni li s-So/jetà g[andha hemm, ikunjista’ jara l-familja tieg[u.L-ewwel darba li kien tela’kien g[al tliet xhur i]da baqa’hemm sena u t-tieni darbatela’ g[al erba’ snin.“Kont spi//ajt mill-kariga likelli filwaqt li sal-1970servejt b[ala segretarju;enerali. Kienet l-1970 u tlajtl-Awstralja sakemm ;ejtimsejja[ lura Malta biexner;a’ nokkupa r-rwol li kelliqabel ma tlaqt. Domt f’din ilkarigag[oxrin sena s[a[. I]dadan ma kienx kollox. G[amilt16-il sena nie[u [sieb ilbenefatturitas-So/jetà, kemmf’Malta kif ukoll f’G[awdex.”Dun Naz irrakkontalianeddotu [elu ta’ kifirnexxielu jikseb il-li/enzjatal-karozza, tant me[tie;abiex ikun jista’ j]ur lillbenefatturi,g[ax sakemmkisibha kien qed ikollujag[mel dan bil-mixi jewb’tal-linja.“{adt il-lezzjonijiet tassewqanu wasalt biex nitla’g[all-e]ami, fattur li kien qedibe]]ag[ni xi ftit. Niftakar lidakinhar tal-e]ami mort Ta’Xbiex biex nag[mel l-e]ami ubilli wasalna ftit tard kienfadal biss jien u ]ag[]ug[ likien jattendi l-istess skola tassewqan,filwaqt li kien hemm]ew; pulizija qed jag[mlu t-testijiet. Beda l-ie[or u jienqg[adt nistenna. Kontbe]g[an [afna u staqsejt lilwie[ed li kien g[adu kifspi//a mill-e]ami fuqiex qedjag[fsu.“Intant, [are; tifel minngaraxx u f’idejh kellu santa ta’Dun :or; Preca. Staqsejtujekk is-santa kinitx g[alija ufilwaqt li g[amel ;est b’rasutahieli u telaq. Insomma,wasal il-[in g[all-e]ami u kifbdejt g[amilt ]ball goff.G[afast il-gass flok il-breaki]da lejn nofs l-e]ami nbidelil-pulizija li kien qed jag[millil-e]ami u fi ftit kliem, [adt illi/enzja.Grazzja li g[adninattribwiha lil Dun :or;.”Lura g[all-[idmasa/erdotali ta’ Dun Naz. Flistess]mien li serva b[alasegretarju kien mitlub imurf’Dar Stella Maris, li s-So/jetàMissjunarja ta’ San Pawlg[andha fi]-}ebbu;,G[awdex, fejn baqa’ sal-lum.B’kollox ilu madwar 19-ilsena G[awdex. Hu g[andukliem ta’ tif[ir g[a]-}ebbu;inli dejjem kienu ta’ appo;;g[alih, b’mod partikolari metad-dar in[arqet u ;arrbet[saratkbar. Bosta nisa u r;iel}ebbu;in[admu bla hedabiex id-dar re;g[et lura g[annormal.60 sena sa/erdozju huma[afna u fihom Dun Naz kelludiversi esperjenzi, sbie[ ukoroh. Biss meta staqsejtuliema kien l-aktar perjodufeli/i f’[ajtu, hu we;ibnib’mod li ma kontx qednistennieh.“Din mistoqsija li [add mastaqsihieli. Il-karattru tieg[ihu wie[ed li jadatta g[al kullsitwazzjoni li nsib ru[i fiha.Jien g[alhekk nista’ ng[id lijien kuntent dejjem. Jienin[obb ng[id lil dawk kollhali ni;i f’kuntatt mag[hombiex ta’ spiss jag[mlu att ta’fidi ma’ Alla. Jien ng[idlu,‘Mulej, nemmen li taf bija u lit[obbni [afna. Mhuxbi]]ejjed li xi [add ikun jafbik jekk imbag[ad jobog[dokjew ma jirrispettakx.’G[alhekk nemmen li Allaj[obbni u kulma ji;rilijippermettih hu u g[aldaqstantjien dejjem kuntent.”Dan kollu Dun Naz jg[iduwara li kellu xi waqg[at limin[abba fihom spi//a l-isptar. Jg[id li veru li l-waqg[at minn banda kienutort tieg[u i]dappermettiehom Alla g[axriedu jg[addi minn din l-essperjenza wkoll.Ovvjament il-fatt li DunNaz [adem fit-tul malaspirantiwasslu biex ikollusentiment qawwi lejnvokazzjonijiet ;odda. Hu filfattjis[aq fuq l-importanza lijekk l-ulied juru xewqa lejn[ajja kkonsagrata, il-;eniturim’g[andhomx jinterferixxumal-pjan ta’ Alla.L-a[[ar aneddotu lirrakkontali Dun Naz hu kiffit-twelid ing[ata l-isem‘Alfred’. Fil-bidu talintervistahu kien qalli liommu xtaqet issir soru i]damin[abba l-;enituri tag[hama setg[etx. Hi kienet fil-fatttalbet parir ming[and DunAlfred Gatt li qalilha lig[andha ti]]ewwe; u li l-ewwel ]ew;t itfalissemmihom g[alih u g[alihastess. Fil-fatt l-ewwel twieldutewmin, tifel u tifla, lisemmiethom Alfred uFrancesca.{allejt lil Dun Naz ikomplima’ xi persuni li kienu ;ewi]uruh l-isptar. Er;ajt tgeddistfil-kowt u [ri;t fil-kes[a biexnibda triqti lura Malta, i]daf’mo[[i bqajt nirrepeti t-twemmin ta’ Dun Naz, li hukuntent kull fejn ikun g[axjemmen li kollox ;ej minnAlla. ?erta li l-[ajja ta’kul[add tkun ferm isba[ kiekulkoll nemmnu li Alla tassewjaf bina u j[obbna u kiekua[na, ovvjament,nirre/iprokaw din l-im[abbainfinita tieg[u.Nixtieq nirringrazzja lill-MSSP li ppermettewlinag[mel din l-intervistau lil Carmel Saliba likkoordina kollox biexinkun nista’ nintervistalil Dun Ignatius.

32il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012COLLAGE TAG{RIFInternational Networking Weekf’Malta l-©img˙a d-die˙laG[all-ewwel darba, il-Malta negozju jsiru kull ;img[a fiBNI se tkun qed tliet kapitli, ji;ifieri f’Tastipparte/ipafl-International Sliema nhar ta’ Tlieta,Networking Week li se ssir f’{’Attard nhar ta’ Erbg[a,matul il-;img[a ta’ bejn is-6 u fi SmartCity Malta nharu l-10 ta’ Frar 2012. ta’ {amis. Dawn huma l-G[al dan il-g[an, il-Malta istess b[al laqg[at o[ra liBNI qed tistieden lil jsiru fi [dan is-6,200 kapitluvi]itaturi biex jattendu dan tal-BNI madwar id-dinja.l-avveniment nhar is-7 ta’ Fis-7 ta’ Frar se ssirFrar f’The Palace Hotel, laqg[a bejn is-7.15 a.m. uf’Tas-Sliema. 9.00 a.m. Il-vi]itaturiB[ala l-ikbar organizzazzjonita’ networking g[an-istruttura tal-Malta BNI, il-jing[ataw tag[rif dwar l-negozju fid-dinja, il-BNI [biberija u s-su//ess li l-toffri lill-membri tag[ha membri tal-BNI qed igawduopportunità li jaqsmu l-ideat madwar id-dinja, u issatag[hom, il-kuntatti wkoll f’Malta.u, l-aktar Kull min hu involutimportanti, ir-referenzi tannegozju.mistieden biex jattendi.f’attività kummer/jali huL-g[an tal-International Aktar tag[rif dwar il-MaltaNetworking Week hu li BNI u l-Internationalmadwar id-dinja jsiru g[add Networking Week f’Maltata’ avvenimenti ta’ jista’ jinkiseb b’emai lilnetworking li ji//elebraw irrwolimportanti li n- jew permezz tat-telefonjankarl.farrugia@regus.comnetworking g[andu fli]viluppu s-su//ess tan-]]ur is-sit25466601, jew billi persunanegozju. www.internationalnetF’Malta, il-laqg[at tan-workingweek.com.FAVOURITES SPECTACULAR. Illum il-{add, fis-7.30 p.m.,fi tmiem il-festa ta’ San :wann Bosco f’Victoria, G[awdex, il-Gozo Youth Wind Band fi [dan il-Gozo Youth Wind Band &Orchestra se tippre]enta l-kun/ert Favourites Spectacular. Dan ilkun/ertse jsir fis-sala teatrali tal-Oratorju Don Bosco wara d-d[ul tal-pur/issjoni bl-istatwa devota tal-patrun ta]-]g[a]ag[ San:wann Bosco. Il-Gozo Youth Wind Band tkun ta[t id-direzzjonitas-surmast u fundatur tag[ha Mro Joseph Grech.L-HTC Sensation XL il-;didissa fil-[wienet tal-VodafoneDawk kollha li j[obbu l-mu]ika u li jag[tu importanzakbira lill-kwalità ta’ kiftinstema’ l-mu]ika setog[;obhom ]gur l-esperjenzatal-awdjo superjuri li g[andul-HTC Sensation XL il-;did, lijinsab g[all-bejg[ mill-[wienet kollha tal-Vodafone.Bil-beats audio u b’headsetbeatsmag[mul appostag[alih, l-esperjenza talmu]ikafuq l-HTC SensationXL hi e]att dik ma[suba millartistinnifsu. Dan il-headsetg[andu in;inerija spe/jali lito[loq soundstraordinarju esperjenza awdjo superjuri u lihi l-a[jar wa[da fis-suq s’issa.It-touchscreen display ta’4.7 pulzieri flimkien mal-SRSsurround soundjag[tik l-a[jaresperjenza multimediakifukoll esperjenza superjuri filvideostal-mu]ika.L-HTC Sensation XL jista’jinxtara ming[and Vodafoneg[all-prezz ta’ €599, jew bilprezzta’ €449 fuq il-pjanSmartphone 35. Fuq l-iSmartphone Plan 55 il-prezzhu ta’ €349 u €249 fuq l-iSmarphone Plan 75. L-HTCSensation XL jing[ata b’xejnmal-pjan Smartphone 95.L-a[[ar HTC smartphoneja[dem bl-Android OS v.23Gingerbread, g[andu a//essg[al mijiet ta’ eluf ta’ appsmill-Android Market, ug[andu l-internet, Wi-Fi uBluetooth, u kamera ta’ 8megapixels dual led flash ulenti wide-angle.G[andu wkoll il-GPS blappo;;tal-A-GPS.Membri tat-tim tal-Customer Experienceta’ GO jag[tu daqqa t’id lil tfal u anzjaniMembri tat-tim tal-CustomerExperience ta’ GO dan l-a[[ar idde/idew li jiddedikawftit mill-[in liberu tag[hom –u bosta [idma – lejn il-qadita’ xog[ol umanitarju.It-tim irnexxielu jil[aq l-g[an tieg[u li jferra[ u j;ibtbissima fuq l-u/u[ ta’ diversimembri bi b]onnijietpartikolari, ji;ifieri r-residenti/kejknin ta’ Dar Sagra Familjag[al tfal fil-kura, u r-residentili jg[ixu fl-istituzzjoni g[allanzjaniSan Vin/enz de Paul.Skont il-[idma tat-timimmirata lejn ]ieda ta’ kulur ue/itament fir-rutina normali, ittimbeda ja[dem biexjorganizza ]-]ew; pro;etti.L-ewwel attività kienettinvolvi [ar;a ‘b’differenza’g[ar-residenti tfal li jg[ixuf’Dar Sagra Familja f’{a]-}abbar.It-tim tal-CustomerExperience ta’ GO beda billiMembri tat-tim tal-Customer Experience ta’ GO mat-tfal waqt il-[ar;a f’Bu;ibbastaqsa lill-kollegi biexjag[mlu kontribuzzjoni ]g[iralejn donazzjoni g[al DarSagra Familja. Imbag[ad sarul-arran;amenti kollha u blappo;;ta’ Fun Trains Malta,kumpanija dinamika u]ag[]ug[a fis-settur tattrasport,tfal minn Dar SagraFamilja ttie[du g[al rikbadivertenti g[all-a[[ar fuqferrovija madwar Bu;ibba.U kien hemm aktare//itament lest g[at-tfal u danmeta McDonald’s Maltaing[aqad mat-tim ta’ GO biexit-tfal ikunu jistg[u jgawduikel u xorb fl-istabbiliment ta’McDonald’s f’Bu;ibba.Biex jitkattar l-ispirtu ta’pja/ir u divertiment fi ]mienil-Milied, membru tat-tim ta’GO liebes ta’ Santa Klawsqassam ir-rigali li nxtraw blg[ajnunata’ impjegati lija[dmu fil-kumpless ta’ GOfil-Furjana.Bl-istess entu]ja]mu uener;ija, il-jum ta’ wara t-timqabad triqtu lejn ir-residenzatal-anzjani San Vin/enz dePaul, determinati li hawnukoll ikollhom su//ess.Il-voluntiera [olqu kwizz,qassmu lir-residenti anzjanif’timijiet u [ejjewhom g[alattività ta’ grupp interattiv.Wara l-kwizz, l-anzjani kienuippremjati g[as-sehemtag[hom u ng[ataw ]ew;hampers mimlija ikeldelizzju] biex jinqasambejniethom.U l-a[jar kien g[adu ;ej...ir-residenti kienu infurmati liGO kienet sponsorjat numruta’ sej[iet internazzjonaliesklusivament g[all-u]utag[hom, bil-g[an li f’dawni]-]minijiet huma jkollhom l-opportunità li jikkomunikaw– ming[ajr [las – mal-qrabatag[hom li jg[ixu barra minnMalta.JIRTIRA WARA SERVIZZ TA’ 24 SENA.Wara servizzta’ erbg[a u g[oxrin sena fis-Seashells Resort tal-LukandaSuncrest, l-a[[ar [dax minnhom fil-kariga ta’ managerg[all-manutenzjoni, Charles Azzopardi rtira bl-età. Hu kienwie[ed mill-ewwel impjegati fil-Lukanda Suncrest wara lidin fet[et il-bibien tag[ha g[all-ewwel darba f’:unju 1987.Filwaqt li rringrazzja lil Charles Azzopardi g[as-servizze//ellenti tieg[u u g[al-lealtà li wera lejn il-kumpanija, ic-Chairmanta’ AX Holdings An;lu Xuereb qal li Charles hu[addiem e]emplari li l-lealtà tieg[u lejn il-kumpanijawasslitu ’l bog[od fil-karriera tieg[u.■ Fir-ritratt, An;lu Xuereb jidher jippre]enta rigal ta’tifkira lil Charles Azzopardi.

COLLAGE MEDIAil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201233MEDIAFORUMminn Mario Azzopardi marpardi@maltanet.netFranco Il-ka] ta’ Franco Debono [oloqpandemonju s[i[ fil-pajji], bilmediatispekulautissensazzjonalizza kemmtifla[.U naturalment, bl-Oppo]izzjoni tara kif setikkapitalizza mis-sitwazzjonikollha.Il-ka] g[andu l-pi]straordinarju tieg[u g[ax qedjikkomprometti l-istabbiltànazzjonali f’mument ta’ kri]iglobali li se ;;ib bosta sfidig[all-2012. I]da kien hemmindi;estjoni s[i[a ta’programmar fil-mezzi taxxandir.L-o;;ezzjoni hi mhux lil-mediaawdjovi]iva (ustampata) ikkaverjatestensivamet il-ka] Debono vsGonzi; dak kien dmir tag[ha.Imma l-programmi kienu ta’spiss ta’ natura medjokri, lispi//aw fis-soliti lototparti;jani notorji, bis-sehem ta’politi/i jaqb]u fuq xulxin,jinterrompu u jixxenjaw, blispettaturima jifhmu xejn.Hi sfortuna li anki f’mumentdelikat g[al Malta – bix-xenarjuEwropew # internaz-zjonali hudak li hu – il-mediamhijiexkapa/i tipprovdi diskussjonisana, o;;ettiva u proporzjonata.Anzi, [afna drabi ;ara (b[almaji;ri ta’ spiss), li l-pre]entaturi‘kesksu’ lill-kelliema apposta,biex jitilg[u r-ratings.Seta’ kien osservat li issa/erti n[awi tal-mediatantassumew poter u arroganza, liqed jippretendu li l-kelliema #mistednin jirrepetu warajhom l-a;enda tag[hom. Dan ;ara,ng[idu a[na, f’Bondiplusjewf’Inkontri. Hu minnu li /ertipre]entaturi bdew juru li jkunukuntenti bil-pappagalli]mu:“g[id dak li rridek tg[id…”saret formola li qed tifrex l-g[eruq. U min dan l-aspett, ilmediasaretir-raba’ poter lijikkondizzjona lill-poplu.Kien nieqes [afna d-diskorsta’ rikon/iljazzjoni f’dawn ilprogrammi,g[alkemm hu ;ustli jing[ad li persuna;;i politi/ib[al Edwin Vassallo u (b’modaktar sottili) il-MPE SimonBusuttil, g[amlu interventif’dan ir-rigward, il-wie[edf’Xarabanku l-ie[or f’Dissett,]ew; programmi fuq il-kanalnazzjonali. I]da l-pajji] g[aduma tg[allimx kif jag[melanali]i spassjonata, ming[ajr ilb]onntal-aggressività fit-ton,is-sarka]mu g[all-gallerija u l-parti;jani]mu ossessiv.Imbag[ad, il-ka] ta’ FrancoDebono re;a’ wera g[al darbao[ra f’liema livelli baxxi qedjaqg[u l-kummenti li jinvadu n-networksso/jali, instigati minnbloggingli qed jikkundanna lilMalta g[al tip ;did ta’‘;urnali]mu’ patetiku. {afnadrabi mhumiex ikunu attakkatil-argumenti, imma l-persuni.Franco Debono> protagonistassolut fil-mezzi tax-xandir f’danl-ewwel xahar tas-senal-;didaDan it-tip ta’ ;urnali]mu fqirmill-ideat i]da rikk fl-insulti,qed ikun trasportat anki filmediastampata,kif wera dan a[[ar artiklu bil-Malti fil-mediapara-Laburista li, fost fra]ijietdespikabbli, sejja[ g[al-‘likwidazzjoni’ ta’ Joe (Peppi)Azzopardi.Hu providenzjali li g[adbaqa’ politi/i li qed jinteb[ufejn jista’ jwassal dan isselva;i]mumedjatiku.U ammirajt lil xi [add b[alWenzu Mintoff li fi programmtelevi]iv ikkundanna ming[ajrri]erva ta’ xejn l-artiklu kontraAzzopardi.PS.Bl-astensjoni ta’Franco Debono, il-mozzjonital-Oppozizzjoni li tisfidu/jalill-Gvern sfat meg[luba.Debono mexa mal-arti politikatal-kompromess u deher /ar lima riedx iwaqqa’ l-Gvern. Il-PM qal li lest li jasal g[al kullftehim biex id-diversi fehmietfi [dan in-na[a parlamentariNazzjonalista jkunu rispettatif’sens ta’ djalogu attiv.Ta’ min jittama li l-kumplessità kollha tassitwazzjonita’ dissidenzatin[all de/i]ament g[all-;idtal-pajji]. Id-dibattitu internbejn il-Gvern u l-backbenchg[andu jing[ata prijorità,b’rispett re/iproku. }gur li makienx ikun fl-interessnazzjonali li f’dan il-mumentkritiku, bil-ba[ar i[abbat minnkullimkien u bil-pronostikutas-sena 2012 juri diffikultajietinternazzjonali kbar, Maltatmur g[al elezzjoni bikrija.2012 – Sena tal-anzjanitàattivaL-Asso/jazzjoni Ewropea tal-Edukazzjoni g[all-Adulti(EAEA) iddikjarat li din is-senahi dedikata lill-Anzjanità Attivau s-Solidarjetà Inter;enerazzjonali.L-2012 ta[bat ukoll l-g[axarsena minn mindu [are; il-Pjanta’ Azzjoni fuq l-Anzjanitàmin-Nazzjonijiet Uniti.Sa issa kwa]i ma smajna xejnfuq il-mezzi tal-mediadwar danl-aspett, forsi g[aliex l-a[bar himirduma ta[t a[barijiet aktardrammati/i: it-theddida ta’avventura militari o[ra fil-GolfPersjan, il-kri]i akuta taz-Zona-Ewro, l-ansjetà dwar il-qag[damonetarja globali, l-e]itukonfu] tal-hekk imsej[a‘Rebbieg[a G[arbija’, l-impassimdemmi fis-Sirja, l-elezzjonijiet presidenzjali fl-Istati Uniti, u sa[ansitra (fuqnota aktar frivola) il-Log[obOlimpiku fil-kapitali Ingli]a. Unaturalment, lokalment hemmproblemi o[rajn li jolqtunamill-qrib u jrendu lil Maltavulnerabbli.L-EAEA qed tirrispondi g[alsfidi demografi/i li qed jolqtulill-pajji]i-membri tal-UnjoniEwropea, u matul l-2012 qedtipprova t[e;;e; g[al (i) promozzjoniattiva tal-anzjani filqasamtax-xog[ol; (ii) l-iffukarfuq il-volontarjat attiv talanzjani;u (iii) il-promozzjonita’ anzjanità bi stil ta’ [ajjab’sa[[itha u indipendenti.Skont l-OrganizzazzjoniDinjija tas-Sa[[a, imbag[ad, l-anzjanità attiva tfisser “ilpro/essli matulu jkunuottimizzati l-opportunitajiet tassa[[a,parte/ipazzjoni u sigurtàbiex b’hekk tkun a//ertata l-kwalità tal-[ajja hekk kif inniesjibdew jixjie[u.”Skont dawn it-termini, l-anzjani g[andu jkollhom iddrittli jirrealizzaw il-potenzjaltag[hom anki meta jil[qustadju avvanzat f’[ajjithom, udan billi jit[allew jibqg[u attivifis-so/jetà u billi jkunurealizzati l-[ti;iet tag[hom,spe/jalment meta dawn ikunuje[tie;u l-assistenza.L-implikazzjoni hi li jkunuottimizzati l-opportunitajietg[as-sa[[a fi]ika, so/jali umentali fi [dan so/jetà li matiddiskriminax u li tag[raf iddinjitàtal-indipendenza talanzjaniming[ajr mateskludihom jew twarrabhomg[al g[abex patetiku.G[al din is-sena, g[alhekk,l-EAEA qed t[e;;e; lill-pajji]ibiex jag[tu pubbli/itàmedjatika lil dawn l-o;;ettivi,inklu]a promozzjoni fuq ilmedia;oddaso/jali.Dwar il-medialokali xtaqtnirreferi g[al dawk it-teleserialsli ta’ spiss ida[[lu lill-anzjanifl-episodji. Imma dawn irreferenziqed isiru jew b’modsterjotipiku (e]. b’rabta malbixrafolkloristika jew bukolikatax-xju[ija), jew b’modi o[rabanalizzati (e]. l-introduzzjonital-kunjata deffusa).Na[seb li llum hemmrealtajiet [afna aktar pun;entili jistg[u jidda[[lu, fosthom,ng[idu a[na, il-kri]ipsikolo;ika qawwija litin[oloq fl-anzjani li jsiburu[hom abbandunati, jew lijkunu ‘e]iljati’ f’/entri fejnjibdew id-deklin finalitag[hom.Cyber spaceKummenti dwar websajts li ΩortEco GozoG[adni niftakar meta l-Prim Ministru LawrenceGonzi f’laqg[a li kienetsaret fil-Lukanda SanLawrenz qabel l-elezzjonital-2008 isemmi l-[olmatieg[u li jixtieq jara ’lG[awdex trasformat fig]ira ekolo;ika fuq meddata’ snin. Kien hemm min[aseb li Gonzi ried jo[loqdiversiv. Il-fatti wrew uqed juru li l-[olma di;àbdiet issir realtà.Is-sena l-o[ra l-Ministru minn Salvu Felice Paceg[al G[awdex Giovannasfelicep@go.net.mtDebono kienet il-mistiednatieg[i biex tag[ti lecturelill-istudenti tal-IskolaPolitika Fortunato Mizzi dwar il-kun/ett eko-G[awdex ung[id is-sewwa bqajt skantat kif dan il-kun/ett kien qieg[edjitla[[am. Issa l-Ministeru a;;orna l-websajt dwar dan ilpro;ettvast li g[andha b[ala indirizz: www.eco-gozo.com#.Is-sit bil-Malti u bl-Ingli] g[andu pre]entazzjoni attraenti[afna u jinkludi numru sabi[ ta’ ritratti li juru s-sbu[ija u d-diversità tal-g]ira. Eko-G[awdex hi ‘vi]joni ambizzju]ai]da realistika li sas-sena 2020 G[awdex jinbidel fi g]iraekolo;ika’. Il-vi]joni timmira g[al perspettiva u strate;ijawa[da u tinkludi l-ambjent, l-ekonomija, l-i]vilupp tasso/jet`au l-preservazzjoni tal-identità kulturali ta’G[awdex.Il-pa;na tal-mer[ba tinkludi numru ta’ filmati dwaraspetti differenti tal-Eko-G[awdex. Impressjonanti hu l-filmat dwar il-pro;ett tat-tindif tal-widien li ;abtrasformazzjoni kbira f’G[awdex.Aspetti L-aspetti ekolo;i/i huma daqstant diversi daqs kemm hi l-[ajja tal-G[awdxin. L-ambjent ma jitjiebx wa[du, irid ilkoperazzjonitar-residenti u tal-vi]itaturi. L-edukazzjoni,spe/jalment tal-;enerazzjonijiet ]g[ar, hi kru/jali; g[alhekkkien xieraq u sewwa li t-tfal jing[ataw importanzapartikulari. Is-sit tiddedika taqsima imma;inattiva g[at-tfalu l-attivitajiet li saru s’issa u li jissemmew fis-sit, di;à[allew impatt po]ittiv.It-taqsima G[awdex tiffoka fuq l-impenn rikjest millvi]jonieko-G[awdex. It-taqsima Pro;ettiu l-o[ra bl-isemVi]jonijiffukaw fuq l-attivitajiet li qed isiru biex l-ambjent,is-so/jetà G[awdxija, l-ekonomija tal-g]ira u l-kultura u l-identità partikulari tag[ha jissa[[u b’mod sostenibbli, biexil-;enerazzjonijiet futuri jsibu G[awdex a[jar milli kifnafuh a[na. Jing[ataw [afna e]empji kif dawn il-pro;ettiqed iressqu ’l G[awdex lejn it-twettiq tal-vi]joni.It-taqsima Ri]orsihi wa[da x’aktarx teknika. Sostnuna hitaqsima li titlob il-koperazzjoni ta’ kul[add jekk tassewirridu G[awdex a[jar. It-taqsima S[abna tag[ti lista twilata’ azjendi u korporazzjonijiet pubbli/i, kif ukoll g[aqdietvoluntarji li qed jag[tu l-appo;; tag[hom u li xi w[udminnhom di;à gawdew minn fondi biex iwettqu pro;etti lise jwasslu g[all-g[an finali li naraw lil G[awdex g]iraekolo;ika sas-sena 2020. Kuntatti mis-sit b’email lilinfo.eco-gozo@gov.mt.Tirriskja darek^Waqt li l-Ministru Jason Azzopardi qed ja[dem biex aktarnies isiru sidien ta’ djarhom bil-fidi ta/-/ens, il-PartitLaburista g[adu j]omm propjetajiet tal-privatrekwi]izzjonati minn gvernijiet So/jalisti b[ala ka]inilaburisti. A[na g[andna ni//alin;jaw lil Joseph Muscat lijrodd lura dawn id-djar lis-sidien tag[[om qabel l-elezzjonili jmiss. Jekk dan ma jse[[x, allura a[na nifhmu li tal-Labour g[adhom jemmnu fir-rekwi]izzjoni tad-djar privati,mhux g[all-;id komuni.Jekk tivvota Labour tkun qed tirriskja darek.

34il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012COLLAGE RELIÌJON:esù g[andna b]onnokMahatma Gandhi>■ Kristu, Ru[ Kbira, fil-Milied, il-;urnata mbierkatat-twelid tieg[ek, a[na lim’a[niex Insara,nin]lu g[arkupptejnaquddiemek;a[na n[obbuk;a[na nqimuk,a[na li m’a[niex Insara,g[ax Int mag[qud mal-Asjabir-rabta tad-demm(g[andek f’demmek l-istessdemm tag[na l-Asjati/i).Tliet passjonijiet qeg[dinibejtu fil-qalb bierda tal-Ewropa. Dawn huma:il-gwerra;il-poter;il-flus.M’g[adx hemm postg[alik fl-Ewropa. Ejja uoqg[od mag[na fl-Asja!X’[in narawk, il-qlubtag[na mifnija bit-tbatija,jitfarr;u.O Mg[allem tal-im[abba,– in]el fi qlubna;– g[allimna n[ossu t-tbatija tal-o[rajn;– biex naqdu lil-lebbru]iNixtieqkomtfalluIl-kelliem fil-gradwazzjonital-Liceo kien il-president ta’korporazzjoni kbira. Kienmag[]ul g[al din l-okka]jonimin[abba s-su//essi tieg[u.Madankollu, fid-diskorstieg[u awgura xewqapartikulari lill-gradwati.Hu qal lill-istudenti libsinit-toga, bilqieg[da quddiemu:“Ix-xewqa tieg[i g[alikom,intom li issa de[lin fid-dinjahi din: nixtieqkom tfallu.Nixtieqkom tfallu f’xi [a;a lihi importanti g[alikom.”ÓSIEBu lill-paria (in-niesemar;inati fl-Indja) bim[abba universali.Giovanni Papini>■ Mulej, g[andnab]onnok. G[andna b]onn l-g[ajnuna tieg[ek u ta’ [addaktar.– Int biss tista’ tifhemkemm hi kbira l-[tie;atieg[ek fid-dinja, f’din issieg[ali g[addejjinminnha.– Kul[add g[andub]onnok, anki dawk li majittendux.– A[na rridu lilek biss, ilpersunatieg[ek.Int ;ej l-ewwel darbabiex issalvana.– Twelidt biex issalvana.– Tkellimt biex issalvana.– Issallabt biex issalvana.U a[na, f’dawn il-jiem[]iena u koroh, f’dawn issninmimlija g[ajb udwejjaq, g[andna b]onn linkunu salvati. Lilek a[nanistennewk.Kompla jg[idilhom kif huf’[ajtu kellu falliment wara l-ie[or, sakemm tg[allem jaradawn il-fallimenti b[alag[alliema g[al [ajtu.{afna mill-g[anijiet ta’I]rael twieldu fi ]mien ta’falliment. Fid-disperazzjoni[ar;et l-g[ajta: “B[almag[a]]iela tixxennaq g[annixxig[attal-ilma, hekktixxennaq ru[i g[alik, Allatieg[i. Ru[i g[atxana g[alAlla, g[al Alla l-[aj” (Salmi42: 1-2).Sherlock HolmesFi vja;; re/enti f’Londra, kif[ri;na mill-istazzjon talmetrota’ Baker Street,ltqajna ma’ statwa ta’Sherlock Holmes.Holmes, ma[luq millkittiebSir Arthur ConanDoyle, kien ;enjuinvestigattiv, li minnaffarijiet ]g[ar, kienjirnexxielu jsolvi l-ka].Sorpri] b’din il-[a;a, ilkollegatieg[u Dr Watsonkien jistaqsih g[al spjegazzjoniu Holmes kien iwie;eb:“Elementari”, u kien ikomplisakemm il-ka] ikun solvut.Li kieku l-[ajja kienethekk! {afna drabi niltaqg[uma’ avvenimenti u/irkostanzi li jissorprendukaktar minn ka] ta’ SherlockHolmes. Nippruvawniskopru x’toffri l-[ajja,imma dejjem nintilfu fi[sibijiet.Fi ]minijiet b[al dawn, huta’ konsolazzjoni li hemmPapa Pawlu VI■ Fis-6 ta’ Jannar 1964, il-Papa Pawlu VI kien marBetlem fil-festa tal-Epifanija,u ppre]enta lil :esù Bambintliet rigali simboli/i — in/ens,deheb u mirra. Il-Papa g[amelmessa;; li se n;ibu siltietminnu“G[andna tliet kelmietsempli/i x’ng[idu:– L-ewwel kelma lil Kristu,– It-tieni kelma lill-Knisja,– It-tielet kelma lid-dinja”.Kelma lil Kristu – fidi,tama u m[abba■ “Lil Kristu, f’din il-festatal-Epifanija… a[na– Nag[mlu l-istqarrija umli,i]da s[i[a u ferrie[a tag[na,– Stqarrija ta’ fidi, tama um[abba,– L-istess stqarrija li kieng[amillu Pietru – “Int Kristul-Iben t’Alla [aj” (Mt. 16,16).“Mulej, g[and minimmorru? Int g[andek ilkliemtal-[ajja ta’ dejjem”(:w. 6,68).Kultant m’a[niex lestibiex naraw is-sbu[ija talg[erfu l-qawwa t’Allasakemm ma nkunux qedneg[rqu.Storja rikorrenti fil-Bibbjahi dik li muntanji ta’ fidijitwieldu minn widien ta’fallimenti. Qabel ma nsibu t-triq li qed infittxu, probabblili jkollna niltaqg[u malfallimentital-[olm tag[na uminflok, g[andna nafdaw flim[abba,l-g[erf u l-wens ta’Alla.Alla, li m’g[andux b]onn lijevalwa s-sitwazzjoni. Hu jafkollox sew. Fl-Atti tal-Appostli 15:18 nsibu “G[arafdan kollu sa mill-qedem.”Anki jekk g[andna l-limitazzjonijiet tag[na,[ajjitna tinsab f’idejn dak lijaf it-twe;ibiet g[al dawk ilmistoqsijietli a[na se jkollnaf’[ajjitna. Hekk kif nafdawh,Hu se jiggwidana fit-triq lijixtieqna naqbdu – u t-triqtieg[u mhi qatt ]baljata.Il-fidi u t-talb huma l-vitamini tar-ru[. Il-bniedem ma jistax jg[ixb’sa[[tu ming[ajrhom – Mahalia JacksonIr-4 {add Matul is-SenaL-imxajtan ul-kelma setg[anaDewteronomju 18,15-20< Salm 94< 1 Korintin7,32-35< Mark 1, 21-28Il-{siebFil-;rajja tag[na ta’ kuljum [afna drabi n[ossuna mitlufinanki fl-istess fidi tag[na. Inkunu nemmnu… i]da m’a[niexnemmnu bi]]ejjed. {afna drabi nibdew nissuspettaw fl-istessfidi tag[na. Qed nitlob g[all-pa/i u tfaqqa’ l-gwerra; qednitlob g[all-fejqan u nibqa’ marid… i]da fejn qed imur it-talbtieg[i? It-talb tag[na jkun talb [erqan lejn dak :esù li g[andus-setg[a u l-qawwa fl-istess kelma tieg[u.Kemm hawn fostna li jippruvaw jaraw li jitolbu l-[in kollu umbag[ad ikunu ferm ’il bog[od mill-Iskrittura Mqaddsa?Hemm b]onn ur;enti li nkunu nafu [afna dwar l-IskritturaMqaddsa b’mod spe/jali l-kliem ta’ Kristu, g[ax dan l-istesskliem g[andu jkun g[alina l-qawwa, tama, fara;, kura;;kontra l-imxajtnin ta’ ;o fina u ta’ madwarna.Kul[add kien jibqa’ mistag[;eb meta jitkellem :esù. Illumg[adna nkunu mistag[;ba bil-kliem ta’ Kristu li qed jitwassallilna mill-Knisja? G[adna nemmnu meta nisimg[u l-kliem ta’Kristu jew a[na biss ossessjonati f’talb li [afna drabi jo[ro;fil-bera[ l-egoi]mu sfrenat tal-umanità tag[na? Il-kliem ta’Kristu jg[inna na//ettaw kull sitwazzjoni fil-[ajja tag[na…g[aliex m’a[niex na//ettawh u ng[ixuh?Il-KelmaL-Ewwel Qari tal-lum hu me[ud mill-Ktieb tad-Dewteronomju fejn hemm il-weg[da li se jqum Profeta li sejwassal il-Kelma ta’ Alla lill-popli kollha. Is-Salm 94 lintennu fis-Salm Responsorjali hu stedina biex ma nwebbsuxqalbna i]da nisimg[u l-le[en tal-Mulej.It-Tieni Qari tal-lum hu me[ud mill-Ewwel Ittra ta’ SanPawl lill-Korintin fejn l-Appostlu jg[idilna li jkun xi jkun l-istat tag[na fil-[ajja g[andna n[allu l-ewwel post g[al Alla.Il-Van;elu ta’ San Mark jurina kif in-nies ta’ Kafarnahumbaqg[u mistag[;ba bil-qawwa u s-setg[a fil-kliem ta’ :esù.Il-{ajja1. Ir-reazzjoni tag[na g[ax-xitan qed tkun il-Kelma t’Alla?2. Kemm nemmnu fil-qawwa tal-Kelma t’Alla?3. Kemm g[amilna de/i]jonijiet ]baljati g[ax ma afdajniexlil Alla u afdajna f’esseri inferjuri?4. Qed nitolbuh ine[[i minna l-Ispirti mni;;sa ta’ tant vizzjiu [a]en li jakkumulaw fina tul [ajjitna?Id-DjaloguMulej, il-Kelma tieg[ek tag[tini l-[ajja!Fr Charles Fenech, OP

COLLAGE GÓAWDEXil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201235Pro;etti importanti mill-Kunsill tar-RabatIl-Kunsill Lokali tar-Rabatqed ja[dem f’numru ta’pro;etti importanti, fosthomil-manutenzjoni fil-qasam taddjarf’Ta/-?awla u t-titjib fla//essibbiltàtal-KunsillLokali bil-ftu[ ta’ uffi//ju talcustomercarefis-sular ta’isfel tas-sede tal-Kunsill.Id-dettalji dwar dawn ilpro;ettiu o[rajn li twettqujew li qed jitwettqu ng[atawwaqt laqg[a li Chris Said – limeta saret din il-laqg[a kieng[adu Segretarju Parlamentariresponsabbli mill-KunsilliLokali – kellu mas-SindkuSamuel Azzopardi u malbqijatal-kunsillieri.Wara l-laqg[a, Chris Said]ar u[ud mix-xog[lijiet u l-pro;etti mwettqa mill-Kunsill.Fir-Rabat se jsiru tliet toroqbl-iskema tal-Public-PrivatePartnershipg[at-toroq37 NGO u g[aqda jgawduminn skema Eko-G[awdexTnax-il NGO G[awdxija jkunu qed jitwettqu 38ng[ataw finanzjament mill- pro;ett minn 37Gvern ta[t l-iskema Eko- organizzazzjoni mhuxgovernattiva,filwaqt liG[awdex, filwaqt li 25g[aqda o[ra li gawdew esprimiet is-sodisfazzjonmill-istess skema se jkunu tag[ha li l-g[aqdiet qedqed jing[ataw il-pagament jipparte/ipaw f’din l-iskema.tag[hom fil-;img[at li Il-pro;etti mwettqa minn;ejjin.dawn l-g[aqdiet jinkluduIl-Ministru g[al G[awdex bini ta’ ;ibjuni tal-ilma, bdilGiovanna Debono fis-sistema tad-dawl g[alppre]entat il-fondi lirrappre]entantita’ dawn l- aktar fa/ilitajiet fil-biniener;ija aktar nadifa, ug[aqdiet, li jinkludu lill- storiku, fost o[rajn.Fondazzjoni Arka, Dawn it-38 pro;ett qedAsso/jazzjoni tal-Futbol isiru b’investiment ta’ aktarf’G[awdex (GFA), l- minn €1 miljun.G[aqda Mu]ikali San It-38 pro;ett mill-NGOsGirgor, is-So/jetà G[awdxin ta[t din l-iskemaFilarmonika Leone, il- ta’ Eko-G[awdex qed isiruFondazzjoni Belt Victoria u b’investiment ta’ €1.24s-So/jetà Filatelika miljun. Kull NGO setg[etG[awdxija, fost o[rajn. tgawdi minn massimu ta’Hi qalet li b’kollox se €50,000.Konferenza f’g[eluq is-Sena Ewropea tal-VolontarjatErbatax-il NGO li ja[dmuf’oqsma differenti f’G[awdex[adu sehem f’konferenza littellg[et mill-Asso/jazzjonital-NGOs f’G[awdex, flokka]jonital-g[eluq tas-SenaEwropea tal-Volontarjat.It-tema ewlenija talkonferenzakienet Let’sVolunteer.F’messa;; waqt din ilkonferenza,il-Ministru g[alG[awdex Giovanna Debonoesprimiet is-sodisfazzjontag[ha li f’Malta u G[awdex ilqasamvolontarju hu b’sa[[tu umifrux f’diversi setturi.Hu g[alhekk li l-Ministerug[al G[awdex isostni l-[idmatal-g[aqdiet filantropi/ipermezz tas-servizzi koordinatimill-NGO Centre fix-Xewkija.residenzjali, li permezz tag[hafil-G]ejjer Maltin di;à tlestew277 triq, li 33 minnhomjinsabu f’lokalitajietG[awdxin.Is-Sindku tar-Rabat, SamuelAzzopardi, spjega li fissentejnli g[addew tkompla l-pro;ett ta’ Pjazza San :or;billi sar il-pavimentar u l-pro;ett tad-dawl. Issa [ar;et l-offerta g[all-funtana tal-bron].Il-pro;ett kollu ;ie jiswa qribin-nofs miljun ewro.Permezz ta’ skema mnedijamill-Ministeru g[al G[awdex,qed ikun finanzjat pro;ettkoordinat minn kumitat fi[dan is-Santwarju NazzjonaliTa’ Pinu g[ax-xiri ta’ xivetrini biex jintu]aw fil-Mu]ew Dar Karmni Grima.Il-Ministru g[al G[awdexGiovanna Debono ]aret dan ilmu]ew,post li kien id-dar lifiha g[exet Karmni Grima,fejn b[alissa qed isiru xixog[lijiet fil-konservazzjoni ur-restawr bil-g[ajnuna ta’fondi mill-UE.Hi qalet li permezz ta’ danil-pro;ett, is-Santwarju ta’Pinu se jing[aqad mal-Ministeru g[al G[awdex uma’ entitajiet o[rajn f’[idmaF’din il-konferenza [adusehem ukoll il-President tal-Asso/jazzjoni tal-NGOsf’G[awdex, Ray Xerri, uSebastian Micallef g[an-nomtal-Kummissarju tal-G[aqdiettal-Volontarjat. Saret ukollpre]entazzjoni minn MauroPace Parascandolo mill-Kunsill Malti tal-Volontarjat.Fis-sala tal-wirjiet tal-Fir-Rabat kienu restawratiwkoll erba’ ni/e/ stori/i, lisaru b’investiment ta’ madwar€16,000 bil-g[ajnuna tal-Iskema tar-Restawr ta’Postijiet Stori/i }g[ar. Inni/e/restawrati huma dawktal-Madonna ta’ Loretu fiPjazza San :or;, San Alwi;iGonzaga fi Triq il-Karità, San:or; tal-{a;ar, u Kristu Re.Fil-Qasam tad-Djar f’Ta/-?awla, qed isir pro;ett bilkollaborazzjonital-Awtoritàtad-Djar, li jikkonsisti fiprogramm ta’ manutenzjonital-partijiet komuni fil-binjietresidenzjali.Qed isir ukoll tisbi[ talin[awimadwar il-binjiet bilbinita’ bankini ;odda.In[ar;u wkoll ]ew; offertifuq dan il-pro;ett u x-xog[olta’ madwar il-binjiet issawasal fl-a[[ar fa]i tieg[u.Pro;ett fil-Mu]ew‘Dar Karmni Grima’kollettiva li t[ares utippromovi l-wirt storiku ukulturali G[awdxi.Dan qed isir biex is-Santwarju jkun jista’ jitgawdamill-;enerazzjonijiet tal-lum udawk tal-;ejjieni, filwaqt lijservi biex jissa[[a[ il-valurturistiku tal-g]ira.Il-pro;ett tar-restawr u konservazzjoni tal-Mu]ewDar Karmni Grima qed isirb’investiment ta’ €400,000,b’85% tal-fondi jkunufinanzjati minn fondi Ewropej.Dan il-mu]ew jinsab fil-biduta’ Triq l-G[arb, u ori;inarjamentkien id-dar ta’ KarmniGrima, xbejba mill-G[arb, lifis-seklu dsatax kellha xidehriet mill-Madonna.Kalendarju Kulturali 2012Waqt konferenza tala[barijietfil-:onna tal-Villa kif ukoll l-avvenimentimu]ikali, teatrali u letterarji,Rundle, il-Ministru g[al tradizzjonali li jsiru kull senaG[awdex Giovanna Debono b[alma huma l-Karnival, ilfestifil-lokalitajiet u l-festippre]entat il-KalendarjuKulturali g[al G[awdex nazzjonali.g[as-sena 2012. F’dan il-Kalendarju kienetGozo 365 – Your inklu]a wkoll informazzjoniRendezvous with Culture qed dwar xi siti stori/i u bostaikun pre]entat fi ktejjeb li lokalitajiet ta’ interess.jista’ jin;arr fa/ilment li Il-Ministru Debono spjegatjinkludi informazzjoni u kif matul dawn l-a[[ar snin,tag[rif dwar l-attivitajiet il-qasam kulturali f’G[awdexkulturali li se jsiru f’G[awdex kompla jissa[[a[ permezz ta’tul din is-sena. Fosthom hemm diversi attivitajiet organizzatiwirjiet artisti/i, attivitajiet minn entitajiet varji.Ministeru g[al G[awdexf’Victoria, ittellg[et ukollwirja li fiha kienu esebitixog[lijiet minn xi NGOsG[awdxin. Ing[atat ukollinformazzjoni dwar il-volontarjatfl-Ewropa.L-Asso/jazzjoni G[awdxijatal-NGOs g[andha xejn inqasminn 320 g[aqda re;istratimag[ha.minn Nathaniel Attardnathaniel.attard@media.link.com.mtL-40 anniversarjumill-mewtta’ Ninu CremonaFil-Banca Giuratalettellg[et esebizzjoni litfakkar l-40 Anniversarjumill-mewt ta’ NinuCremona, kittieb u studju]G[awdxi li ta kontributkbir lill-ilsien Malti.Il-wirja kienet tinkludi;abra ta’ manuskritti,kotba u o;;etti o[rajnmarbutin mal-[ajja u l-[idma ta’ Ninu Cremona.Cremona twieled ir-Rabat,G[awdex, fis-27 ta’ Mejju1880, u miet fl-4 ta’Jannar 1972.Hu rri/erka u kitebdiversi kotba marbutinmat-tfassil tal-ortografijaMaltija, g[alkemm ismuhu probabbilment l-iktarasso/jat mad-drammtieg[u Il-Fidwa tal-Bdiewa.Cremona kiteb uppubblika wkoll numru ta’novelli, u hu l-awtur ta’diversi kontribuzzjonijietfil-qasam lingwistiku,xog[ol marbut ma’bijografiji u anki studjidwar tradizzjonijietMaltin, spe/jalment ilfolklor.Waqt l-inawgurazzjonital-wirja, il-Ministru g[alG[awdex GiovannaDebono ddeskriviet lilNinu Cremona mhux bissb[ala studju] u [addiem,imma wkoll b[ala patrijottli [abb il-lingwa Maltija, litag[ti identità lill-popluMalti.Il-wirja kienetorganizzata mill-Ministerug[al G[awdex, flimkienmal-Uffi//ju tal-Kultura ul-Informazzjoni, u aktartard din se tittella’ wkollfil-Bibljoteka Nazzjonali,fil-Belt Valletta.

36il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012COLLAGE KURÛITAJIETINTERVALLPAWSA QASIRA TA’ MISTRIEÓ{adu 12-il sieg[abiex salvaw ;ugarellIr-ra[[ala f’Moelfref’Anglesey fl-Ingilterradamu aktar minn 12-ilsieg[a biex isalvaw qattusali kien se jkollha l-frie[ bieximbag[ad sabu li kien;ugarell li qed jag[mel[sejjes tal-annimal.Il-qattusa [arbet waqt likienet tittie[ed minn postg[all-ie[or fir-ra[al.Tlett ijiem wara l-[arbatal-qattusa kien g[addej xi[add minn qrib skip u sema’l-[sejjes ta’ qattus [er;inminnu. Meta pprova jifta[ l-iskip sab li kien imkisserminn fejn tinfeta[ u masetax jifta[ha.Issej[u l-pulizija tat-tifitan-nar u l-RSPCA immalanqas dawn ma setg[ujift[u l-iskip. G[alhekk l-iskip ittie[det fuq trakkg[and kumpanija litispe/jalizza fl-in;inerija lihi 12-il mil ’il bog[od.Wara li qattg[u l-iskipb’serrieq tal-azzar sabuminn fejn kien ;ej il-[oss.Kien ;ugarell f’forma ta’qattus li jag[mel [oss metatag[fsu.Kelvin Owen, is-sid talkumpanija,qal li metagerfxu fl-iskart malajr sabuminn fejn kien ;ej il-[oss usolvew il-misteru.“Kul[add beda jid[aqmeta rajna l-qattus tallog[ob,”irrakkonta. “Kienetxena li ma ninsieha qatt.”Fl-ewwel ritratt il-[alliel mara tidher fuq ix-xellug waqt li fit-tieni ritratt tidher waqt is-serqaAnzjana thedded bl-AIDSbiex tisraq bankMara anzjana serqet bankf’Colorado fl-Istati Unitimeta heddet lill-kaxxier lijekk ma jag[tihiex dak liriedet kienet se tinfettah bilmardatal-AIDS.Kelliem g[all-pulizija qalli qed ifittxu mara bejn is-60u l-75 sena b’dehramg[addma, liebsa berittab[al dawk li jilbsu l-kundutturi ta’ fuq il-ferrovijiu li kienet liebsa qmis gri]a.Il-mara kienet tisg[ol il-[in kollu f’maktur blu u danaktar be]]a’ lill-kaxxier g[axbe]a’ li l-mara kellha ximarda fuqha u xtaq je[lesminnha malajr.Il-pulizija u l-FBI biexjidentifikaw lill-mara [ar;ustampi ta’ waqt is-serqa littie[du mill-kameras fil-bankkif ukoll minn fejn kienhemm ipparkjati l-karozziquddiem il-bini. Il-mara hideskritta b[ala wa[da twilaxi [ames piedi u nofs urqiqa.Waqt is-serqa ma ntwerietl-ebda arma u [add mawe;;a’.Ta’ min ikun jaf li l-mardatal-AIDS ma tistax tkuninfettat biha jekk ma jkunxhemm bdil ta’ fluwidu minnpersuna g[al o[ra. G[alhekkil-kaxxier qatt ma seta’ kienfil-periklu ta’ xi infezzjoni.L-artisti tal-mima lesti biex jidderie;u t-traffiku f’CaracasArtisti tal-mimajikkontrollaw it-traffikuL-awtoritajiet f’Caracas, ilbeltkapitali ta’ Vene]wela,kellhom jibdew ju]aw issilenzjubiex jikkontrollawit-traffiku.Huma qabbdu 120 artisttal-mima u libbsuhom ilbiestal-buffi li meta jaraw xiksur fil-li;i tas-sewqan jurub’subg[ajhom li s-sewwieqikun kiser il-li;i.L-inizjattiva [adha s-sindku Carlos Ocariz bittamali s-sewwieqa jibdewjag[tu aktar kas tarregolamentitas-sewqan.Dawn l-artisti sabux’jag[mlu mhux [a]in f’beltli fiha l-muturi ssibhomg[addejjin sparati fuq ilbankini,il-karozzi tal-linjajni]]lu lill-passi;;ieri f’nofstriq perikolu]a u s-sewwieqa ma jag[tux kasis-sinjali tat-traffiku jew ilvelo/itàfis-sewqan.Neidy Suarez, ta’ 18-ilsena, u wa[da mill-artisti,qalet li bosta nies qedjikkollaboraw imma xi drabil-vizzju ssibu li da[al [afna’l ;ewwa u diffi/li jintreba[.“Xi w[ud minnhom[aduha kontra tag[na u kienhemm min g[ajjarna,” qaletSuarez. “Imma kien hemmukoll min g[addielnakumplimenti.”Jonathan hu l-ixje[ fekruna fid-dinjaJonathan hu l-ixje[ fekrunafid-dinja meta hu kalkulat lig[andu mill-inqas 178 sena.L-ewwel darba li jidher huf’ritratt li ttie[ed waqt il-Gwerra tal-Boeri. B[alissajg[ix fuq il-g]ira St Helenafejn ittie[ed ir-ritratt.Ir-ritratt ittie[ed qrib issena1900 u juri lill-fekrunama’ pri;unier u hu wie[edminn g[add ta’ ritratti littie[du minn L.A. Innes likellu studjo fuq il-g]ira.Meta dan l-a[[ar ir-ritrattinbieg[u ;abu mal-£4,000tag[hom.Jonathan di;à kellu 70sena meta ttie[ed ir-ritratt umatul [ajtu kien hemm tmienIl-fekruna Jonathan> dari u llumrenjanti fuq it-tron Ingli]minn George IV sar-Re;inaEli]abetta II.Jing[ad li Jonathan,minkejja l-età li g[andu,g[adu fuq tieg[u u ankijindiehes ma’ fkieren nisaferm i]g[ar minnu. U danminkejja li ma jarax minng[ajn wa[da.

COLLAGE PASSATEMPil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201237Tisliba tax-xahar bi tliet premjijietL-ewwel premju:Hamper bi prodotti ta’ Foster Clark; it-tieni premju: Kaxxa nbid ‘Vignè d’Or’; it-tielet premju: Voucher ta’ €15 ming[and E. Calleja & Sons Ltd.Indirizzaw is-soluzzjoni tat-tisliba sa tliet ;img[at o[ra f’dan l-indirizz: Tisliba tax-Xahar, il-mument, Stamperija Indipendenza, Triq Herbert Ganado, Pietà PTA 1450.MIMDUDIN>8. Li jag[mel tajjeb g[al xi[add bi granita mdewba?(7)9. Mg[allem fix-xjenza talatrispazjali (9)13. Da[al fin-ng[as (5)14. Serratizzi li j]ommu x-xorok qalb il-pitravi! (5)15. Ba[nanata, stupidità (7)16. Kompetizzjoni dwarpoe]iji jew bit-ta[wid talkonkosbla ma titlef l-erre? (7)17. Fran;iska? Iva, immawkoll kumbinazzjoni (5)18. Sugu, ta[lita ta’ [wawaru [axix (5)20. Biha taqbad ;urdien jewko// vopi (5)22. Laqa’ g[andu b[alamistieden (6)23. Trab [elu abjad jewismar (6)25. Re;a’ [a r-ru[ waramarda tant li sfratta l-parilji! (7)27. Dan jiddependi [afnamill-mi;ja tat-turisti (7)30. Mara u ra;el mi]]ew;in(6)31. Qlubija, nuqqas ta’ bi]a’(6)32. Pre/i] (5)35. Ferg[a bid-dawl f’linfa(5)36. Ma nibqax isfel (5)37. Osservazzjoni (7)39. Inbix jew fastidju (7)41. Midd idejk biex taqlax’tiekol (5)42. L-ikel qras u rejja[ (5)43. Bi skuna /ert li b’xi modikkonfonda l-[sieb ta’ xi[add (9)44. Arblu armat b’furkettag[at-televi]joni (7)WEQFIN>1. G[odda b’]ew; ponot lit[affer u taqta’ l-;ebel(6)2. It-2 ta’ Frar ta’ kull sena(8)3. Strument imdendelm’g[onq it-tabib biex bihjissemma t-ta[bit fil-;isem (11)4. Mag[fusin, ippressati (9)5. Tbaxxi l-prezz (7)6. {sieb, skop jew fehma(10)7. Ag[ti l-ewwel pass (4)10. Bastimenti /atti uwesg[in li j;orru t-tag[bijiet abbord (6)11. Applawdejt (7)12. Bla telf ta’ ]mien (6)19. {elu artab mag[mulminn g[asel jin;ieb mit-Turkija (7)21. Sieq ta’ sodda, ta’ mejdajew lasta twila (7)1081 2 313 14 151116 17 18 1920 21 22 2330252634312835 3637 3839 40 41 424324. Proposta, parir,propo]izzjoni (11)26. Titqiba fil-;isem b’labrata’ siringa (10)28. Isiru [afna minnhomg[and in-nutara (9)29. Fwie[a jew xitla litwarrad fis-sajf u fiha l-lava! (7)30. Issibu fil-;enb ta’ kaxxatas-sulfarini (6)32. Kont konvint li hu verudak li g[idtli (8)33. Tnaqqas mill-velo/itàg[ax tajna l-ikel? (6)34. {a banju (7)38. Drawwa, g[emil tas-soltu(6)40. Issibhom fil-k/ejjen tallukandi(4)94292744Soluzzjoni tat-Tisliba li524dehret fl-1 ta’ Jannar, 2012Mimdudin>8. Maltemp; 9. Inno/enti; 13. Dekan; 14. Ovali; 15. Rimarka;16. Frakass; 17. Allat; 18. Makku; 20. Ajkla; 22. Blokka; 23.Stalla; 25. Kapitlu; 27. Kulurit; 30. Gwappi; 31. Titlef; 32.Gomom; 35. }nied; 36. Flitt; 37. ?kejken; 39. Baramni; 41.Alice; 42. Xewka; 43. Kannestru; 44. Qtiltek.Weqfin>1. Maskra; 2. Stanjata; 3. Impossibbli; 4. En/iklika; 5. Korrett;6. Termometru; 7. Qtar; 10. Qdifna; 11. Parasol; 12. Natura;19. Kelliem; 21. Klamari; 24. Suffi/jenti; 26. Impediment; 28.Ximitarra; 29. Plattin; 30. Ga]iba; 32. Gremxula; 33. Mansab;34. Iffissa; 38. Kewwes; 40. Rjal.63271233Ir-rebbie˙atat-Tisliba tal-1ta’ Jannar 20121. Hamper bi prodotti ta’Foster Clark: MarijaGambin, ‘Marie-Louis’,Triq it-Torri, Ker/em.2. Kaxxa nbid Vignèd’Or: Saviour Fenech,‘Notre Dame de Lourdes’,Sqaq il-MUSEUM, Dingli.3.Voucher ta’ €15ming[and E. Calleja &Sons: R. Vella, 26#2, ‘StJudith’, Em. SchembriStreet, Birkirkara..E. CALLEJA & SONS LTD.31, BISHOP LABINI STREET,B’KARA BKR 05, MALTATEL. 21447448#9 FAX> 21496507E-MAIL> ecsadmin@ecs.com.mt

38il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012AVVI}I PNSERVIZZI TA’ CUSTOMER CAREMILL-KUMITATI SEZZJONALI PNAVVI}I POLITI?I{AL BALZAN. Il-KumitatSezzjonali PN jixtieq jav]a littesseratikollha tal-lokalità li t-tesseri jistg[u jin;abru mill-Uffi//ju PN tal-lokalità, fil-pjazzata’ {al Balzan. Il-[inijiet talftu[huma mill-5.30 p.m. ’l quddiemu g[al aktar informazzjonitistg[u //emplu 99848644 jew21496322.L-ISLA. Is-Segretarju tal-Kumitat Sezzjonali PN jixtieqjav]a lil min jixtieq ji;bor ittesserali hu mitlub imur fl-Uffi//ju PN tal-lokalità kuljumbejn il-5 p.m. u s-7.30 p.m. u l-{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.{AL QORMI. Il-KumitatSezzjonali PN jav]a li b[ala partimill-e]er/izzju ta’ ti;did utesserament ;did, kull nhar ta’{add bejn id-9 a.m. u 12 p.m.qed ikun hemm membri tal-Kumitat fl-istess Uffi//ju, fi Triqil-Kbira (quddiem il-knisja ta’San :or;).SAN :ILJAN. Membri tal-Kumitat Sezzjonali PN qed ikunufl-Uffi//ju PN tal-lokalità kullnhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u12 p.m. u l-Erbg[a bejn is-6.30p.m. u s-7.30 p.m. biex ikunujistg[u ji;bru l-[las ta’ ti;did utesseramenti ;odda.I}-}URRIEQ. Membri tal-Kumitat Sezzjonali PN se jkunufl-Uffi//ju PN tal-lokalità kullnhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12p.m. biex ikunu jistg[u ji;bru l-[las ta’ tesseri ;odda.AVVI}I SO?JALIPETER MICALLEF. Il-{biebta’ Peter Micallef se jorganizzawCoffee Morning, it-Tlieta, 31 ta’Jannar fil-lukanda Golden TulipVivaldi, San :iljan. G[all-biljetti/emplu 21465070 jew 79460054.NOEL GALEA. Il-{bieb ta’Noel Galea se jorganizzaw CoffeeMorning, it-Tlieta, 31 ta’ Jannarfil-lukanda Sea Breeze,Bir]ebbu;a. Prezz €5 u biljettiming[and il-helpers jew /emplu99458101, 21641281 jew27602437. It-trasport jitlaq fid-9a.m. mill-postijiet tas-soltu.JASON AZZOPARDI. Il-{biebta’ Jason Azzopardi se jorganizzawCoffee Morning, il-{amis, 2ta’ Frar fil-lukanda Waterfront,Tas-Sliema. Biljetti minghand ilhelpersjew /emplu 22985100 jew99841333.CARMELO MIFSUD BONNI-CI. Il-{bieb ta’ Carmelo MifsudBonnici se jorganizzaw CoffeeMorning, il-{amis, 2 ta’ Frar fil-Fanal Restaurant, Marsaskala.L-APAN se torganizza Coffee Morningnhar it-Tlieta 7 ta’ Frarf’Villa Arrigo, in-Naxxar fid-9 a.m.Il-Moviment Nisa Partit Nazzjonalista se jorganizzaCoffee Morning nhar l-Erbg[a 29 ta’ Frarf’Villa Arrigo.Prezz: €5.50It-trasport jitlaq mill-postijiet tas-soltu fit-8.30 a.m.Bookings ming[and il-helpers jew /emplu 99473932jew 79603401.Jattendi l-Prim Ministru u Kap tal-Partit NazzjonalistaLawrence Gonzi.PN RE:JUN G{AWDEXIl-Kumitat Organizzattiv tal-PN f'G[awdexse jorganizza Ikla tal-{bieb nhar il-{add 5 ta' Frarfil-Lukanda Calypso, Marsalforn, fin-12.30 p.m.Mistiedna spe/jali l-Prim Ministru u Kap tal-PNLawrence Gonzi u s-Sinjura tieg[u.Prezz: €23.Biljetti ming[and il-helpers.Prezz €5 u biljetti jinkisbuming[and il-helpers jew /emplu99900434.EDWIN VASSALLO. Il-{biebta’ Edwin Vassallo se jorganizzawCoffee Morning, il-{amis, 2 ta’Frar fil-lukanda Canifor, Bu;ibba.Prezz €5 bit-trasport inklu], ug[al aktar informazzjoni /emplu21433869.IL-QRENDI. Il-KumitatSezzjonali PN se jorganizza Ikla,il-:img[a, 3 ta’ Frar fl-Uffi//juPN tal-lokalità. Prezz €15 u g[allbiljetti/emplu 99309841 jewibag[tu emai lilagiuskarl@gmail.com.CLYDE PULI. Il-{bieb ta’Clyde Puli se jorganizzaw CoffeeMorning, it-Tlieta, 7 ta’ Frar. fis-St George’s Park, San :iljan. Tluqtat-trasport fid-9 a.m. Prezz €4 ug[all-biljetti /emplu 99476633jew 99445269.PAULA MIFSUD BONNICI. Il-{bieb ta’ Paula Mifsud Bonnici sejorganizzaw Coffee Morning, l-Erbg[a, 8 ta’ Frar f’Villa Arrigo,in-Naxxar. Prezz €5 u g[all-biljetti/emplu 21239210, 79538559jew 99242945. Trasport provdut.GEORGE PULLICINO. Il-{bieb ta’ George Pullicino sejorgnaizzaw Coffee Morning, il-{amis, 9 ta’ Frar fir-Razzett tal-{biberija. Prezz €5.50 bit-trasportinklu]. G[al aktar dettalji /emplu79062222 jew 21344589.RA{AL :DID. Il-KumitatSezzjonali PN se jorganizza IklaMaltija, il-{amis, 9 ta’ Frar fis-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN tallokalità.Prezz €12 u g[all-booking/emplu 99980488jew79224165.ROBERT ARRIGO. Il-{bieb ta’Robert Arrigo se jorganizzawCoffee Morning g[ar-residentitad-disa’ u l-g[axar distrett, it-Tlieta, 14 ta’ Frar f’Villa Arrigo,in-Naxxar. Biljetti b’xejnming[and il-helpers jew milluffi/inibilli //emplu 23285000.PHILIP MIFSUD. Il-{bieb ta’Philip Mifsud se jorganizzawCoffee Morning, it-Tlieta, 14 ta’Frar. G[al aktar dettalji /emplu21462304 jew 99269314.TONIO BORG. Il-{bieb ta’Tonio Borg se jorganizzaw CoffeeMorning, il-{amis, 16 ta’ Frar fil-Buskett Roadhouse, il-Buskett.Trasport jitlaq fit-8.30 a.m. Prezz€5 u l-biljetti jinxtraw ming[andil-helpers jew /emplu 79807644.JOE CASSAR. Il-{bieb ta’ JoeCassar se jorganizzaw Ikla uCountry Night, is-Sibt 18 ta’ Frarfis-7.30 p.m. fil-lukanda CorinthiaPalace, {’Attard. Prezz €22g[all-kbar u €11 g[at-tfal ta’bejn l-4 u t-12-il sena, u g[allbiljetti/emplu 79459227 jew99468624.ROBERT ARRIGO. Il-{biebta’ Robert Arrigo se jorganizzawIkla b’ikel Indjan, is-Sibt, 18 ta’Frar fit-Taj Mahal Restaurant, il-G]ira. Prezz €16 u g[all-biljetti/emplu 23285000 jew milluffi//ji.{’ATTARD. Kull nhar ta’ {add bejn l-10.30 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-BELT VALLETTA. G[al assistenza tistg[u //emplu99804642.BIRKIRKARA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99598200.BIR}EBBU:A. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m.fl-Uffi//ju PN.BORMLA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.{AL BALZAN. Kuljum bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-FGURA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-FURJANA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79706038.G{AJNSIELEM. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-10.30 a.m.fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99459426.{AL G{AXAQ. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-G}IRA. Kull nhar ta’ :img[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-GUDJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-{AMRUN. Kull nhar ta’ {add bejn il-11 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al appuntament tistg[u //emplu 21232567.L-IKLIN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99496382.L-ISLA. G[al assistenza tistg[u //emplu 79273985.IL-KALKARA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.{AL KIRKOP. G[al assistenza tistg[u //emplu 79708836 jew79442733.{AL LUQA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-MARSA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.MARSASKALA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-MELLIE{A. G[al assistenza tistg[u //emplu 98895466.L-IM:ARR. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN.IL-MOSTA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897979.L-IMQABBA. Kull nhar ta’ Tnejn, bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.L-IMSIDA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m. fl-Uffi//ju PN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99420852.L-IMTARFA. G[al assistenza tistg[u //emplu 99440603.IL-MUNXAR (G[awdex). G[al assistenza tistg[u //emplu99453507.IN-NADUR (G[awdex). Kull nhar ta’ Sibt bejn it-3 p.m. u l-4 p.m.fl-Uffi//ju PN.IN-NAXXAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 79628370 jewtibag[tu email fuq sciberrasaviour@gmail.com.PEMBROKE. G[al assistenza tistg[u //emplu 79062222.RA{AL :DID. G[al assistenza tistg[u //emplu 98890488 jew79224165.TAL-PIETÀ U GWARDAMAN:A. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.{AL QORMI. G[al assistenza tistg[u //emplu 99476633.IL-QRENDI. G[al assistenza tistg[u //emplu 98897546 jewtibag[tu email fuq pnqrendi@pn.org.mt.{AL SAFI. G[al assistenza tistg[u //emplu 79051529.SAN :ILJAN. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6.30 p.m. u s-7.30 p.m.fl-Uffi//ju PN.SAN :WANN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99824086.SAN PAWL IL-BA{AR. Kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u s-1p.m. fl-Uffi//ju PN.SANTA LU?IJA. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffi//ju PN.SANTA VENERA. Kull nhar ta’ {amis bejn is-7.30 p.m. u t-8.30p.m. fl-Uffi//juu ‘Dar il-{addiem’. G[al aktar informazzjoni tistg[u tibag[tu emailfuq pnsantavenera@pn.org.mt.IS-SI::IEWI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.TAS-SLIEMA. Kull nhar ta’ Tnejn bejn l-4 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN.IS-SWIEQI. Kull nhar ta’ Erbg[a bejn il-5 p.m. u s-6 p.m. fl-Uffi//ju PN.TA’ XBIEX. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-7 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.{AL TARXIEN. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225033.VICTORIA (G[awdex). Mit-Tnejn sal-:img[a bejn it-8 a.m. u 12p.m. fl-Uffi//ju PN.IX-XAG{RA (G[awdex). Kull nhar ta’ Erbg[a bejn is-6 p.m. u s-7 p.m. u kull nhar ta’ {add bejn l-10 a.m. u 12 p.m. fl-Uffi//juPN.IX-XG{AJRA. G[al assistenza tistg[u //emplu 98891212.{A}-}ABBAR. G[al assistenza tistg[u //emplu 99883314,79292538 jew 79674816.{A}-}EBBU:. G[al assistenza tistg[u //emplu 99225810.I}-}EJTUN. Kull nhar ta’ Tlieta bejn is-6.30 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffi//ju PN.I}-}URRIEQ. Kull nhar ta’ {add bejn id-9 a.m. u l-11 a.m. fl-Uffi//ju PN.

il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201239SPORTIs-Segretarju Parlamentari g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport, Clyde Puli, il-President tal-MFA,Norman Darmanin Demajo, u l-President ta’ Qormi FC, Redino Apap,jikxfu l-plakka tal-kumpless sportivIl-President ta’ Qormi FC, Redino Apap, jippre]enta plakka tal-klabb lis-SegretarjuParlamentari g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport, Clyde Puli (Ritratti> Joseph Galea)FOOTBALL LOKALIInawgurat il-kumpless sportiv ta’ Qormi FCIlbiera[, il-klabb ta’ Qormi FCinawgura l-kumpless sportiv tieg[u, li]gur se jag[mel ;id lil dan il-klabb tal-Premier. Il-kumpless sportiv ;ieinawgurat mis-Segretarju Parlamentarig[a]-}g[a]ag[ u l-Isport, Clyde Puli,mill-President tal-MFA, NormanDarmanin Demajo, u mill-President ta’Qormi FC, Redino Apap.Qabel l-inawgurazzjoni saret /erimonjaqasira li fiha tkellem il-President RedinoApap li spjega dak kollu li wie[ed jista’jsib f’dan il-kumpless.Hawn wie[ed isib club house g[annursery,l-uffi/ini tal-Kumitat, l-uffi/initas-supporters club, l-uffi//ju tal-kow/,klinika, stand ]g[ira g[all-partitarji, ixshowersu /-changing room.Dan kollu ;ie jiswa lill-klabb nofsmiljun ewro, u l-klabb ta’ Qormi ir/ieval-g[ajnuna ming[and is-SegretarjatParlamentari g[a]-}g[a]ag[ u l-Isport,mill-MFA, mill-KMS, mill-Fond g[all-Kaw]i :usti u minn diversi sponsorso[rajn.Il-kumpless il-;did ta’ Qormi jinklduiwkoll ground tal-football bil-wi// tal-[axix artifi/jali, kif ukoll UEFA minipitch.Fuq in-na[a ta’ barra tispikka l-entratura mill-isba[ ta’ dan il-kumpless.Is-Segretarju Clyde Puli qal, “Il-Gvern,matul din is-sena se jkompli jinvesti flisportpermezz ta’ diversi pro;etti li di;àt[abbru.”Min-na[a tieg[u, il-President tal-MFA,Norman Darmanin Demajo spjega li,“Klabb b[al Qormi FC g[andu jinvestimhux biss fil-fa/ilitajiet, i]da anki fissetturta]-]g[a]ag[ u t-tfal li jattendu n-nursery.”Kien g[alhekk li dan il-klabb fil-futurqrib [abbar li se jinvesti f’akkademjag[at-tfal.Numru ta’ tfal li jattendu n-nursery ta’ Qormi de[lin mill-entratura l-;didatal-kumpless sportiv

SPORTil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201241KAMPJONAT BOV L-EWWEL DIVI}JONISt. Andrew’s jix[tu lil Vittoriosa f’iktar inkwietminn Christopher CassarST. ANDREW’S ………….2VITTORIOSA S. …………1B’]ew; goals mill-isba[, St.Andrew’s g[elbu lil VittoriosaStars biex xe[tu lill-:irbinf’iktar inkwiet. Minkejja lita[t il-gwida ta’ Oliver Spiteriu minkejja xi debuttiimportanti l-affarijiet ftitinbidlu g[al Vittoriosa, ankijekk il-wirja tag[hom makinitx wa[da negattiva.Is-Saints ma serqu xejng[ax kienu l-a[jar,spe/jalment fit-tieni taqsimameta Alinho Goncalves kellulog[ba kbira, i]da kiensfortunat meta g[al darbtejnlaqat il-mimduda. Il-log[bakienet wa[da mill-isba[ fittienitaqsima wara li l-ewwelwa[da kienet g[al kolloxdeludenti.L-ewwel taqsima kienetverament kwieta, bi ftitazzjonijiet ta’ skor b’[afnalog[ob konfu] f’nofs ilground.St. Andrew’s kellhomiktar pussess tal-ballun, u l-ewwel azzjonijiet perikolu]i;ew min-na[a tag[hom, u l-ewwel xutt kien ta’ AlinhoGoncalves, bil-ballun jg[addiftit g[oli.Fil-21 minuta, azzjoni o[raminn St. Andrew’s, b’xutt ta’Ryan Previ jmur barra. Iktarma beda g[addej il-[in iktarVittoriosa bdew jid[lu fillog[ba.Fil-25 minuta, xutttad-debuttant Gary Muir marftit barra.Tliet minuti wara, l-iktarazzjoni perikolu]a ta’Vittoriosa meta l-goalkeeperta’ St. Andrew’s, DanielBalzan, salva r-ri]ultat f’]ew;attentati, l-ewwel fuq daqqata’ ras ta’ Pereira u wara salvax-xutt mir-rebound tal-istessPereira.It-tieni taqsima kienet fermiktar interessanti g[aliex waraminuta, Marcelo Pereirag[adda tajjeb fuq il-lemin uimpenja lil Balzan, li dawwarf’korner. Minuta wara, St.Andrew’s vi/in li jift[u l-iskormeta Alinho Goncalves laqatil-mimduda direttament minnfree-kick.Il-goal tas-Saints kien vi/inu wasal minuta wara metaRibeiro qassam lejn NICKYVELLA PETRONI, li b’xuttbomba g[eleb lil Vella, bilballunja[bat mal-mimdudaqabel imbaram g[al ;ewwa.Vittoriosa dehru mifxula uSt. Andrew’s kienu sfortunatimeta xutt mill-isba[ ta’ AlinhoGoncalves stampa malmimduda.Mas-sieg[a log[ob,/ans g[al Vittoriosa meta s-sostitut Adam Spiteri millvi/inimpenja lill-goalkeeperBalzan, li salva r-ri]ultatb’save mill-aqwa.Fil-71 minuta, Vittoriosakisbu l-goal tad-draw metafree-kick ta’ Marcelo Pereirakien parzjalment salvat minnBalzan u RAMON DOSSANTOS mill-vi/in ma kelluxdiffikultà jkompli l-ballung[al ;ewwa.Issa kienu Vittoriosa li bdewjilag[bu a[jar u bdew i]ommulid-difi]a ta’ St. Andrew’s ta[tpressjoni; i]da fid-79 minutakienu St. Andrew’s li re;g[umarru fil-vanta;; meta NickyVella Petroni ni]]el tajjeb lejnRYAN PREVI, li b’xuttbomba minn tarf il-kaxxaspara l-ballun fir-rokna ta’ fuqtax-xibka.Vittoriosa kellhom reazzjonifl-a[[ar minuti biex jippruvawisalvaw il-log[ba, i]da resqubiss vi/in b’daqqa ta’ ras ta’Adam Spiteri, li marret ftitbarra.St. Andrew’s – D. Balzan,N. Chetcuti, A. CamilleriKamsky, B. Said, K. Galea, A.Nakuaa, R. Previ (M. Calleja),M. Ellul, N. Vella Petroni, V.Alinho Goncalves (F.Alkanua), G. Ribeiro.Vittoriosa S – J.M. Vella,L. Vella Critien, J. Camilleri,B. Bonnic (S. Tellus), M.Barbara, G. Muir, L. RamonDos Santos, M. Pereira, L.Scerri (K.M. Robinson), D.Pace (A. Spiteri), J. Dalli.Referee – Malcolm SpiteriSt. Patrickjiskbu t-tieni reb[aLIJA A. ………………….. 0ST. PATRICK …………. ..1St. Patrick fet[u bera[ ilbattaljag[ar-relegation metaf’konfront dirett g[elbu lilLija Athletic f’log[ba li ftit lixejn offriet log[obspettakulari.I]-}abbarin kienu iktarkonkreti fil-log[ob tag[hom u[atfu wa[da mill-ftitokka]jonijiet ta’ skor li kienhemm fid-90 minuta ta’log[ob. G[al St. Patrickiddebutta Spas Spasov, li ta l-kontribut tieg[u fl-attakk.G[al Lija wirja mill-iktardeludenti fejn raramentinkwetaw lid-difi]a }abbarija,li kienet ferm organizzata ueffettiva.L-ewwel taqsima kienetkwieta bi ftit azzjonijiet lejnil-lasta. I]-}abbarin i]dalag[bu wa[da mill-a[jarlog[biet tag[hom s’issa.Huma marru fil-vanta;; fis-27 minuta meta Gockajiddefenda tajjeb ballun filkaxxata’ Lija u qassam lejnALEX ELLUL, li minkejja likien issikkat minn Jean PaulScerri mattar siequ u g[eleblil Ini b’xutt fil-baxx.Lija kellhom reazzjoni u fil-35 minuta Antoine Sacco kien]markat fil-kaxxa, i]da d-difensur Andreas Galeaimblokka l-periklu u ankiwe;;a’ f’din l-azzjoni. Erba’minuti wara, /ans ie[or g[a]-}abbarin, b’xutt bid-dawra ta’Blendi Gockaj imur ftit g[oli.Fl-a[[ar azzjoni tal-ewwelKif JinsabuL R D T F K PtPietà H 10 1 1 16425Rabat A 11 8 1 2 16 625Melita 11 62320 1420}ejtun C 10 1 3 16 8 19St. Andrews 11 6 1 4 12 12 19Dingli S 11 425 10 14 14Bir]ebbu;a 11 4 1 6 14 17 13Naxxar L 10 253 11 14 11Lija A 11 236 13 189Vittoriosa S 11 236 13 179St. Georges 10 226 10 178St. Patrick 11 2279 188taqsima Lija resqu qrib metaminn azzjoni ta’ korner,mog[ti minn Keith Darmanin,kien Antoine Sacco li bir-rasanti/ipa l-[ar;a talgoalkeeper,i]da l-ballun marftit g[oli.Fit-tieni taqsima Lija [ar;uiktar iddeterminati; i]da St.Patrick bdew jikkontrollawtajjeb l-attakki konfu]itag[hom. Mas-sieg[a log[ob,[ar;a[a]ina ta’ JonathanGrech, i]da d-difensur Evairanti/ipa lil Ige biexevita l-periklu.Lija bdew i]idu l-pressjoniu fis-77 minuta, il-goalkeeper}abbari salva r-ri]ultat metaimblokka xutt minn ta[tu ta’Timothy Fleri Soler. St.Patrick kellhom jag[mlu]ew; tibdiliet f’salt meta tilfulil Gockaj u Alex Ellul, ittnejnimwe;;g[in.Azzjoni mill-partita bejn St. Andrews u Vittoriosa (Ritratt> Joseph Galea)Lija kellhom daqqa ta’ rasta’ Darmanin tmur barra hekkkif l-a[[ar sforzi tag[hom matawx frott, anzi kienu St.Patrick li fallew /ans taddehebf’azzjoni ta’kontrattakk. I]da SimonZerafa tfixkel fil-;id u tilefbanalment il-ballun wa[duquddiem Ini.Lija A –E. Ini, T. FleriSoler, C. Giordimaina, R.Conceicao, D. Scerri, D.Mintoff (B. Fenech), K.Darmanin, J.P. Scerri, M. FleriSoler, A. Ige, A. Sacco.St. Patrick – J. Grech, E.Grech, M. Vella, C. Camilleri(M. Xerri), A. Ellul (Jos.Farrugia), B. Gockaj (R.Vella), S. Spasov, M.Onourah, S. Zerafa, J.Farrugia, A. Galea.Referee – Adrian Azzopardi

42il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012SPORTFilippo inzaghi, attakkant ta’ MilanTRASFERIMENTIFilippo Inzaghi lestbiex jitlaq lil MilanL-attakkant ta’ Milan hu lest biexjitlaq lir-Rossoneri. Matul il-;img[a, il-player Taljan malag[abx parti mill-partita validamill-Coppa Italia kontra Laziominkejja li dam jag[mel ilwarming-upg[al madwar 40minuta.F’dik il-partita, l-attakkant ta’Lazio, Cisse, skurja l-ewwel goalu ilmenta dwar in-nuqqas ta’football regolari li qed ikollu ma’Lazio. Skont ir-rapporti fil-;urnali Taljani, Lazio huma lestili j/edu lil Cisse lil QPR g[assommata’ erba’ miljun ewro usa[ansitra post Cisse jie[duInzaghi tal-Milan.Milan, matul il-;img[a,akkwistaw lill-attakkant ta’Catania, Maxi Lopez, u b’hekkjidher li Inzaghi se jkollu inqas/ans li jkun parti mill-pjani talkow/Max Allegri. Mhux ta’ minjeskludi wkoll li sa tmiem is-suqtat-trasferimenti, Milanjakkwistaw ukoll lill-attakkant ta’Man City, Carlos Tevez.TAZZATAN-NAZZJONIJIETAFRIKANIReb[ietg[al Ghanau l-GuineaIl-Ghana u l-Guinea kisbureb[iet importanti fil-partitirispettivi tag[hom. Il-Ghanag[elbet lil Mali, 2-0, u ]-]ew;goals waslu t-tnejn fit-tienitaqsima.Kien l-eks player ta’Sunderland, GYAN, li feta[ l-iskor fit-63 minuta, filwaqt liAYEW issi;illa l-log[bab’goal kwarta mit-tmiem.G[al Ghana din kienet ittienireb[a fil-grupp wara lidawn reb[u kontra l-Botswanafl-ewwel partita.Intant, il-Guinea umiljat lill-Botswana bi skor ta’ 6-1.Wara kwarta log[ob, DIALLOfeta[ l-iskor g[al Guinea,filwaqt li Selolwane ;ab iddrawminn penalty, 10 minutiwara. DIALLO re;a’ po;;a lilGuinea fil-vanta;; uCAMARA, erba’ minuti qabeltmiem l-ewwel taqsima,g[amilhom 3-1.TRAORE skurja r-raba’goal tal-Guinea fil-45 minuta,u fl-istess [in tke//a Motsepeta’ Botswana. Sitt minuti mittmiem,BAH u SOMAHskurjaw il-[ames u s-sitt goalrispettivament tal-Guinea.F’din il-kompetizzjoni kienilu ma jkun hemm distakk ta’[ames goals bejn ]ew; timijietproprju 42 sena. B’din irreb[a,il-Guinea issa re;g[etda[let bi/-/ans li tikkwalifikamill-grupp wara li kienet tilfetkontra l-Mali.Ri]ultatiBotswana v Guinea 1-6Ghana v Mali 2-0Ri]ultati lokaliBOV PremierB’Kara Floriana 0-1Sliema v Valletta 0-0I DivSt. Andrews v Vittoriosa S 2-1Lija A. v St. Patrick 0-1II DivSi;;iewi G[arg[ur 3-2Mellie[a v }ebbu; R 3-3Gudja Utd. }urrieq 1-0G]ira Utd. v Attard 3-0GFAII DivOratory Y. G[arb R 1-2Ker/em A. v Qala S. 5-2BASKETBALLLouis Borg Cup.(N)Hibs v Luxol 59-45Lig I Div (I)TATA M. v Athleta AZ .56-70MAFAPietà L. v Marsa WS 1-11Cospicua D. v B’Kara P. 2-0ISAPlaymobil v Methode 0-3Actavis v Trelleborg 2-1RUGBYCisk LeagueOverseas v Kavallieri 22-25Men’s 10Kavallieri v Galdiators 24-33B’Kara v Maurauders 22-52HANDBALLKavallieri v Luxol 12-16Aloysians P. v Phoenix 5-10Aloysians Luxol L. 21-13Kavallieri v Phoenix 13-16

44il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012SPORTBUNDESLIGAIt-tlieta ta’ fuq ma jfalluxEdson Braafheid ta’ Hoffenheim (xellug) jog[la g[all-ballun ma’Robert Lewandowski ta’ Borussia DortmundIt-tliet timijiet li qeg[din flewweltliet postijiet ma fallewxmilli ji;bru l-punti millkonfrontirispettivi tag[hom.Bayern Munich g[elbu lilWolfsburg, 2-0, filwaqt li /-champions, Dortmund reb[u, 3-1 kontra Hoffenheim, u Schalkewettqu rimonta u reb[a, 4-1kontra Cologne.Kien l-aqwa skorer talkampjonat,Mario GOMEZ, lifeta[ l-iskor g[al Bayern fis-60minuta, u dan g[alih kien is-17-il goal dan l-ista;un.L-Olandi] Arjen ROBBENissi;illa r-reb[a fil-[in mi]judbiex b’hekk Bayern g[andhom40 punt f’19-il partita.I/-champions, BorussiaDortmund, reb[u, 3-1 kontraHoffenheim. Il-midfielderoffensiv, KAGAWA, tefa’ lilDortmund fil-vanta;; wara kartalog[ob, filwaqt liGROSSKREUTZ g[amilhomtnejn wara nofs sieg[a.Minn hawn ’il quddiem,Dortmund ikkontrollaw il-partitab’mod fa/li, u 10 minuti wara libdiet it-tieni taqsima,KAGAWA re;a’ skurja goalie[or.Fabian JOHNSON skurja l-goal tal-konsolazzjoni ta’Hoffenheim fit-63 minuta.Schalke, wara li marru 1-0minn ta[t kontra Cologne,skurjaw erba’ goals barra minndarhom. POLOLSKI po;;a lilCologne fil-vant;;, i]daMARICA, fit-tieni taqsima,skurja ]ew; goals biex dawwarir-ri]ultat. Brekco ta’ Colognetke//a u HUNTELAARg[amilhom 3-1 mill-11-il metru.HOGER issi;illa r-reb[a ta’Schalke fit-83 minuta.Intant, Augsburg uKaiserslautern ;ew draw, 2-2.Dawn tal-a[[ar setg[u reb[u,i]da fis-66 minuta Augsburgsalvaw punt. Kienu Augsburg lifet[u l-iskor permezz ta’ JONG,li fil-[ames minuta sab ix-xibka.DICK ;ab id-draw fis-26minuta, u re;a’ kien l-istessDICK li po;;a lil Kaiserslauternfil-vanta;; b’goal fit-48 minuta.Augsburg salvaw drawpermezz ta’ goal skurjat minnHAIN.Bayer Leverkusen kellhomiwettqu rimonta kontra WerderBremen biex salvaw draw ta’ 1-1 kontra Werder Bremen ub’hekk baqg[u fis-sitt post, puntta[t l-istess Werder.REINARTZ, fis-60 minuta,wie;eb g[all-goal ta’PIZARRO, li kien ;ie skurjat fit-30 minuta.Hamburg wettqu reazzjoniwara t-telfa ta’ 5-1 li sofrew;img[a ilu, u din id-darbag[elbu lil Hertha Berlin, 2-1,biex telg[u fil-11-il post.Intant, BorussiaMoenchengladbach jistg[ujitilg[u punt ’il bog[od millqu//atajekk illum jirb[u kontraStuttgart.Ri]ultatiAugsburg v Kaiserslautern 2-2Bayern Munich v Wolfsburg 2-0B. Dortmund v Hoffenheim 3-1Hertha B v Hamburger 1-2W. Bremen v B. Leverkusen 1-1Cologne v Schalke 1-4Kif JinsabuL R D T F K PtB. Munich 19 13 1 5 46 13 40B. Dortmund 19 12 4 3 43 14 40Schalke 04 19 13 1 5 45 24 40B. Moen’bach 18 11 3 4 28 12 36W. Bremen 19 9 4 6 31 32 31Leverkusen 19 8 6 5 26 25 30Hanover 96 19 6 9 4 21 24 27Hoffenheim 19 6 5 8 20 22 23Wolfsburg 19 7 2 10 24 36 23Stuttgart 18 6 4 8 24 23 22Hamburg SV 19 5 7 7 24 33 22Nuremberg 19 6 3 10 19 29 21Cologne 19 6 3 10 28 40 21Hertha Berlin 19 4 8 7 25 30 20Mainz 18 4 6 8 24 32 18Kaiserslautern 19 3 9 7 15 23 18Augsburg 19 3 7 9 17 31 16Freiburg 18 4 4 10 22 39 16TRASFERIMENTI LOKALIBajada u Mifsud Triganzase j[allu lil SliemaSkont xi sorsi qrib Sliema Wanderers, il-midfielder RoderickBajada u l-attakkant Jean Pierre Mifsud Triganza se j[allu lillklabb.Filwaqt li Bajada hu mistenni jing[aqad ma/-championsValletta, Jean Pierre Mifsud Triganza hu mifhum li se jing[aqadma’ Birkirkara.Dan tal-a[[ar kien vi/in li jing[aqad ma’ Valletta bi tpartit ma’Effiong; i]da t-trasferiment baqa’ ma se[[x.FOOTBALL TALJANJuventus jift[uerba’ punti vanta;;Juventus reb[u l-konfrontdirett kontra Udinese uminbarra li baqg[u bla telfadan l-ista;un iddefendew l-ewwel post fil-klassifika, ujekk illum Milan jirb[u kontraCagliari dawn xorta jibqg[upunt ta[thom.Juventus fet[u l-iskorpermezz ta’ MATRI, li kienpront jiskurja minn rebound.Udinese ;abu d-draw permezzta’ FLORO FLORES, lig[eleb lil Buffon b’xutt pre/i].Madankollu, re;a’ kienMATRI li skurja l-goal tat-2-1meta dar ma’ difensur ug[eleb lill-goalkeeperavversarju biex ta t-tliet puntilil leaders.Intant, Catania u Parmaspi//aw fi draw, 1-1. It-timSqalli mar fil-vanta;; permezzta’ BERGESSIO fit-33minuta.G[axar minuti wara,MODESTO ;ab id-draw g[alParma, fit-tieni taqsima masarux goals, u l-partitantemmet fi draw.Ri]ultatiSerie ACatania v Parma 1-1Juventus v Udinese 2-1Serie BAlbinoleffe v Bari 0-2Empoli v Brescia 0-2Grosseto v Reggina 0-0Gubbio v Sampdoria 0-0Nocerina v Livorno 2-2Padova v Cittadella 1-0Sassuolo v Verona 2-0Varese v Torino 0-0Vicenza v Ascoli 1-1

SPORTil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201245IR-RABA’ ROUND TAL-FA CUPDirk Kuyt de/i]iv kontra Man UtdLiverpool v Man Utd 2-1> Martin Kelly ta’ Liverpool (xellug) u l-captain tar-Red Devils, Patrice Evra,waqt taqtig[a g[all-ballun fit-tieni taqsima (Reuters)Liverpool g[elbu lir-rivaliManchester United b’goal ta’Dirk Kuyt, skurjat fit-88 minuta,li po;;a lir-Reds fir-round lijmiss tal-FA Cup u warataqtig[a missielta f’AnfieldRoad, li sa dak il-[in kienet qedtidher iddestinata g[al replay.Ir-ri]ultat ta’ 2-1 favurLiverpool jikkonferma erbatijiem memorabbli g[all-Merseysiders, u l-managertag[hom, Kenny Dalglish, li issakisbu “double” fuq i]-]ew;teams ta’ Manchester fit-tazzidomesti/i u wara li nhar l-Erbg[a irnexxielhomjibbukkjaw post fil-finali tal-Carling Cup wara li eliminaw lilCity fit-tieni leg ta’ semi-finali liseta’ mar kwalunkwe na[a.Sadattant, il-log[ba tal-biera[ma’ United kienet pjuttostnieqsa minn azzjonijiet direttifuq i]-]ew; lasti. I]da r-RedDevils bla dubju kienu l-a[jarteam fl-ewwel taqsima, u flewwelg[oxrin minuta, RyanGiggs impenja serjament lilPepe Reina fil-lasta ta’Liverpool, u b’Antonio Valenciaanki jolqot sieq il-lasta b’xutt filbaxx.Madankollu, kellhom ikunuLiverpool li ]blukkaw ir-ri]ultat,b’Danny Agger japprofitta millinde/i]jonita’ David De Geabiex jiskorja bir-ras fuq kornerta’ Steven Gerrard – u wara li l-goalkeeper ta’ United tilef ilbattalja“fi]ika” ma’ AndyCarroll u Martin Skrtel waqtta[wida fil-kaxxa.Ta’ min isemmi li filwaqt liLiverpool re;g[u ma kellhomxlil Luis Suarez fl-attakk, Unitedkienu nieqsa minn bosta playersregolari, u bil-manager Sir AlexFerguson anki jkun kostrett lijwettaq il-bidliet “addizzjonali”fil-formazzjoni tieg[u. Dan,wara l-konferma, fl-a[[arminuta, li l-attakkant WayneRooney ukoll ma kienx f’sikktug[all-konfront wara li kienwe;;a’ fil-league kontraArsenal.Minkejja dan, ir-Red Devilsiddominaw il-pussess tal-ballung[al [afna mill-ewwel taqsima,u b’Paul Scholes juri formama;istrali komplew jag[fsu d-difi]a ta’ Liverpool anki wara l-[asda inizjali ta’ Agger.Liverpool kienu kostrettijiddefendu madwar il-kaxxa,b’United ju]aw tajjeb il-wingssakemm ;abu l-goal tad-drawsitt minuti qabel il-mistrie[,meta Rafael qassam lejn tarf ilkaxxa,fejn sab lill-Korean JisungPark, li b’first-timerbrillanti ma ta l-ebda /ans lilReina li jsalva.Fit-tieni taqsima, Unitedkomplew jikkonvin/u u setg[ureb[u penalty g[al handsballdubju] ta’ Agger fil-kaxxa –i]da fil-verità, ftit kienu /-/ansijiet /ari, bid-difi]i rarij/edu pulzier u fost sensiela ta’sostituzzjonijiet obbligatorjiaktar ma beda jg[addi l-[in.Intant, David de Gea mill-;did kien deludenti u tul illog[bama setax isib tarf talblalenfil-g[oli – u bissostituzzjonita’ JavierHernandez g[al Scholes isservibiex tag[ti spinta ;dida lill-Merseysiders.Fil-fatt, l-isforzi tar-Redskienu ppremjati ]ew; minutimit-tmiem meta clearance ta’Reina sab lil Andy Carroll, libir-ras g[adda lejn Kuyt, liskorja b’xutt /entrali wara li sabru[u ]markat quddiem De Gea.Ir-ri]ultat ifisser li Unitedilhom ma jirb[u f’Anfield Roadmill-2007u tul il-log[ba s-supporters ta’ Liverpool mawaqfux mit-trattament ostili ta’Patrice Evra, il-captain tar-RedDevils li f’Ottubru kien involutfl-in/ident ja[raq ma’ LuisSuarez waqt il-log[ba tal-League u li rri]ulta f’sospensjonita’ tmien log[biet g[allattakkantUrugwen wara li danabbu]a lill-internazzjonaliFran/i] bi kliem razzist.Newcastle eliminatiminn BrightonBrighton and Hove Albion,li jinsabu fl-g[axar post ta’ TheChampionship, ipprovdew ixxokktar-raba’ round metaeliminaw lil Newcastle Unitedtal-Premiership bl-iskor ta’ 1-0;bix-xutt ta’ Will Buckley ja[batmad-difensur tal-Geordies, MikeWilliamson, u jqarraq bilgoalkeeperTim Krul.Newcastle b’hekk pattew g[aldiversi /ansijiet falluti fl-ewweltaqsima u bis-Seagulls, lig[andhom rekord tajjeb f’din ittazza,jispi//aw ji//elebraw bilkbirwara li kitbu pa;na ;didaimpressjonanti fl-istorja tal-club.Din il-log[ba, li ntlag[bet tard,ikkonkludiet il-programm, u ’lquddiem iridu jsiru replays talkonfrontiBlackpool v SheffieldWednesday u Millwall vSouthampton, li t-tnejn spi//awfi draw.Sadattant, it-team ta’ LeagueTwo, Crawley Town, ukoll sejkollu ismu fil-polza g[all-[amesround tal-FA Cup (u g[at-tienisena konsekuttiva) b’reb[a barraminn daru fuq Hull City ta’ TheChampionship.L-eroj kien l-attakkant MattTubbs, li t-tmintax-il goal tieg[utal-ista;un kellu jtemm l-avventura ta’ Hull f’din ilkompetizzjoni– g[alkemm ilgoalkeeperta’ Town, ScottShearer, stinka qatig[ biexi]omm il-vanta;; intatt sal-a[[arsuffara.Bolton Wanderersirnexxielhom idawru telfaf’reb[a kontra Swansea City,b’Darren Pratley u Chris Eaglesiwie;bu g[all-vanta;;temporanju tas-Swans skurjatminn Luke Moore, waqt li Stokeg[elbu lil Derby County ta’ TheChampionship, 2-0, b’CameronJerome u Robert Huth jiskurjawgoal f’kull taqsima.Penalty kontroversjali skurjatfit-tieni taqsima minn Juan Mata– g[all-foul ta’ Clint Hill fuqDaniel Sturridge – kien de/i]ivg[al Chelsea, li jkomplujavvanzaw wara l-konfrontdiffi/li ma’ Queens ParkRangers, b’Norwich Cityjeg[lbu lil West BromwichAlbion f’The Hawthorns, bilgoalde/i]iv jasal tard fil-log[baminn Simeon Jackson.L-ewwel goal tal-Canariesskurjah Grant HOLT, li sfrutta l-cross ta’ Elliott Bennett, ub’Marc Antoine-FORTUNEjikseb id-draw parzjali g[alAlbion, li ma kellu jiswa g[alxejn.Ri]ultatiFA Cup – Ir-raba’ roundQPR v Chelsea 0-1Liverpool v Man Utd 2-1Blackpool v Sheffield Wed 1-1Bolton v Swansea 2-1Derby v Stoke 0-2Hull v Crawley Town 0-1Leicester v Swindon 2-0Millwall v Southampton 1-1Sheffield Utd v Birmingham 0-4Stevenage v Notts County 1-0West Brom v Norwich 1-2Brighton v Newcastle 1-0The ChampionshipPeterborough v Portsmouth 0-3Reading v Bristol City 1-0League OneBrentford v Wycombe 5-2Exeter v Charlton 0-1Hartlepool v Carlisle 4-0Leyton Orient v Colchester 0-1Rochdale v Bury 3-0Tranmere v Huddersfield 1-1Yeovil v Preston 2-1League TwoHereford v Shrewsbury 0-2Accrington v Gillingham 4-3AFC Wimbledon v Aldershot 1-2Barnet v Crewe 2-0Bristol Rovers v Bradford 2-1Dag & Red v Rotherham 3-2Macclesfield v Cheltenham 1-3Port Vale v Plymouth 1-0Torquay v Northampton 1-0Premier League Sko//i]Aberdeen v Dunfermline 1-0Inverness CT v St Mirren 0-0Motherwell v St Johnstone 3-2Rangers v Hibernian 4-0I DivQueen of South v Morton 2-1Ross County v Livingston 3-0II DivAirdrie Utd v Stirling 4-1Stenhousemuir v East Fife 1-0III DivAlloa v Montrose 2-0Annan Ath v East Stirling 2-2Peterhead v Queen’s Park 2-1Stranraer v Elgin 5-2

46il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012SPORTL-OPEN TAL-AWSTRALJAAzarenka tirba[ l-ewwelGrand Slam tas-senaVictoria Azarenkati//elebrar-reb[a kontraMaria SharapovaVictoria Azarenka g[elbet lil Maria Sharapova biexreb[et l-ewwel Grand Slam tas-sena u fl-istess [insaret l-ewwel tennista mill-Belarus li qatt reb[etGrand Slam. Azarenka reb[et bi skor ta’ 6-3, 6-0 littennistamir-Russja biex reb[et dan il-Grand Slam fletàbikrija ta’ 22 sena.B’din ir-reb[a, Azarenka titla’ fil-qu//ata tarrankingsmondjali meta dawn ji;u a;;ornati g[adastess. Hi se tie[u post Caroline Wozniacki, liattwalment tinsab fl-ewwel post. Din hi l-ewweldarba sa mill-2009 li finali ta’ Grand Slam se tilg[abparti daqstant importanti fir-rankings mondjali.L-intensità li biha lag[bet Azarenka kienet wa[da liSharapova ma setg[etx tla[[aq mag[ha. “Nixtieqnirringrazzja lil dawk kollha li tawni appo;; s[i[matul l-avventura tieg[i fl-Awstralja. Din hi [olma lisaret realtà,” qalet Azarenka hekk kif g[elbet lilSharapova.Sena ilu, Azarenka waslet sas-semi-finali tal-Openta’ Wimbledon, u dik kienet l-ewwel darba liAzarenka waslet mal-a[[ar tmienja ta’ kwalunkweGrand Slam.Rigward il-partita nnifsiha, Azarenka ma bdietxtajjeb kontra l-avversarja tag[ha, i]da aktar mag[adda l-[in, hi aktar da[let fil-partita u sa[anistrairkuprat.“Azarenka kien [aqqha tirba[ dan l-unur. {admet[afna g[alih u [aqqha prosit. B[al kull sport, ;ieliji;uk ;ranet tajba u ;ieli ji;uk ;ranet negattivi. Illum,Victoria kienet a[jar minni f’[afna setturi,” qaletSharapova wara t-telfa kontra Azarenka.?IKLI}MUIt-Tour ta’ Malta sejibda f’San :u]eppIl-Federazzjoni Maltija ta/-?ikli]mu tat id-dettalji dwar l-edizzjoni ta’ din is-sena tat-Tour ta’Malta, li se jibda proprju fil-festa ta’San :u]epp, fid-19 ta’ Marzu. Dawnid-dettalji ng[ataw minn JohnZammit, il-President tal-Federazzjoni.It-Tour ta’ Malta u l-KampjonatiNazzjonali ta’ din is-sena se jkollhomb[ala sponsor ewlieni lil 202Jewellery. L-ewwel prova se ssir firrottatas-Salini fuq distanza ta’ 25km,bit-tieni ;urnata tkun f’San Martin fuqdistanza ta’ 80 kilometru.G[al darb’o[ra, it-Tour ta’ Maltajitkompla f’G[awdex fir-rotta tan-Nadur, fuq distanza ta’ 60 kilometru,bl-a[[ar ;urnata tkun fl-1 ta’ Aprilf’{a]-}ebbu; fuq distanza qasira ta’12-il kilometru.John Zammit, filwaqt li g[amela//enn dwar ir-rwol tal-isponsor fledizzjonita’ din is-sena – fejn sejin;ieb Malta il-Christina WatchesOnfone Team, wie[ed mit-timijietewlenin fid-Danimarka b’popolaritàkbira fl-Iskandinavja. Il-protagonistig[andhom ikunu /-/iklisti ta’ livellmondjali Michael Rasmussen uAngelo Forlan.Il-Federazzjoni Maltija ta/-?ikli]mu ppre]entat ukolluffi/jalment il-programm tat-ti;rijietg[al din is-sena, bl-ewwel wa[da tkunit-ti;rija kontra l-[in fir-Rotta ta’ {al-Qormi, fil-5 ta’ Frar, bl-a[[arkompetizzjoni tkun fit-22 ta’ Lulju,bil-Hill-Climb tal-Mi]ieb.

48il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012LOKALIMA JAF BL-EBDA TRIQ O{RA... AVOLJA HEMM!Ma hemmx dubju1. Ma hemmx dubju li dinkienet ;img[a diffi/li g[all-Gvern. Id-dibattituparlamentari li segwa b’ritmuqawwi fl-erbat ijiem tag[hawera bi/-/ar li l-mozzjoni tal-Oppo]izzjoni kienet qedtittie[ed bl-aktar serjetà. Il-Membri Parlamentari eletti fi[dan il-Partit Nazzjonalista[adu sehem attiv u ressqug[all-attenzjoni tal-poplupunti mill-iktar validi. {are;bi/-/ar il-kuntrast bejnOppo]izzjoni li ma kinitx qedtie[u sehem u n-na[a tal-Gvern li ressqet g[allkonsiderazzjonil-[idma lisaret u li g[adha g[addejja.Dan hu li l-poplu ra u fehemli qieg[ed ise[[.2. Ma hemmx dubjuwkoll li diversi persuni o[raanalizzaw iktar fil-fond dak likien qed ise[[ u li kieng[addej. L-ewwel, il-mod libih l-Oppo]izzjoni resqet lejndin is-sitwazzjoni politika.Stajt nara fl-ewwel laqg[atieg[i tal-Kumitat Permanentidwar ix-Xog[ol tal-Kamra lil-Partit Laburista, minkejjadak kollu li ppruvajtng[idilhom, kellhom pjanimfassal f’rashom. Il-pjankien mozzjoni ta’ sfidu/ja u,fl-istess [in, mozzjoni talgiljottina.Il-verità hi li dawnma kienx hemm b]onntag[hom g[ax fuq l-a;endaparlamentari kien hemm li;ili g[andhakonsiderazzjonijiet finanzjarjili jekk ma tg[addix g[andhal-konsegwenzi politi/itag[ha.3. Ma hemmx dubju li maridux jisimg[u mir-ra;uni.Riedu jie[du r-riednif’idejhom, jimponu fuqnaa;enda u [in limitat g[addiskussjoni.Hekk ippruvawjag[mlu, u fuq it-tnejn mairnexxilhomx. Illum nafu limeta l-maskra nkixfetkellhom ine[[u l-mozzjonital-giljottina. Kellhomjirtirawha g[ax il-pajji] kienfehem li qeg[din, l-ewwel,jag[lqu [alq il-membri tal-Gvern, it-tieni, li jne[[u d-dritt tal-Gvern li jiddefendiru[u, u, it-tielet, li jag[mlusarima ma’ [alq il-MembriParlamentari tal-Oppo]izzjoni. Il-Gvern ma[assx li g[andu joqg[od g[aldan. Stabbilixxa g[allmembrieletti fi [danu ]mienra;onevoli; i]da l-Oppo]izzjoni baqg[eti]]omm lura lill-membritag[ha milli jitkellmu, li majmorrux jg[idu dak lim’g[andhomx.4. Ma hemmx dubjuwkoll li l-poplu fehem li tantil-Partit Laburista ma kelluxxi jg[id fuq [idmet il-Gvernli g[a]el li l-mozzjoni ta’sfidu/ja j[alliha xotta xotta.Kif seta’ l-Gvern jiddefendiru[u jekk l-Oppo]izzjoni maqalet xejn, salv fl-a[[ar nettmeta kienet /erta li tag[laq hid-dibattitu? X’metodidemokrati/i huma dawn?G[ala kien hemm daqshekkbi]a’ u nuqqas ta’ kura;;, l-ewwel, li tiddjaloga, u t-tieni,li t[alli lill-membri l-o[ra tal-Oppo]izzjoni jitkellmu?Deher /ar li kellhomf’rashom li rnexxielhomja[dmu kollox bizzilla g[axg[andhom ‘strate;ija’invin/ibbli.5. Ma hemmx dubju lidawk li qeg[din wara l-kwinti tal-Kap tal-Oppo]izzjoni ippruvawimewtu l-effett talmozzjonijietbilli j[allu lilubiss jitkellem. Di;à kien /arli [allew ;img[a tg[addibejn l-effett ta’ /erti diskorsiu ;ibdu l-Konferenza:enerali fuq ;imag[tejn.Di;à g[amlu [ilithom biexjifirdu l-;did nett mill-;did umill-qadim nett, i]da [addma seta’ jifhem g[ala d-diskors tal-Kap tal-Oppo]izzjoni kien kollu fuq[ajtu. G[al mument er;ajnamorna lura g[ad-diskorsinizjali tieg[u meta n[atar ustajna naraw li f’erba’ sninma nbidel xejn, la millkontenutu anqas millmetodu.Kollox baqa’statiku.6. Ma hemmx dubjulanqas li fid-dinja tal-politikahemm dawk li jifhmu x’inhug[addej u dawk li le. Mexxejpolitiku, jekk irid juri li hukapa/i jid[ol g[all-pi] tarresponsabbiltà,irid juri li hukapa/i u li ma da[[alx lilunnifsu f’dinja o[ra. Kullpolitiku g[andu l-istorja ta’[ajtu x’jirrakkonta u hemmmument meta dan g[andujing[ad, i]da li tg[idhomissa, b’repetizzjonijiet,jistg[u juru li dak li jkunikun qed ja[rab millproblemiu jg[ix fid-dinjatal-fatati. Partit fl-Oppo]izzjoni mistenni lig[andu l-[in g[al dan, immajekk mhux qed jutilizzah,jo[or;u dawn it-tipi ta’sotto-strate;iji.7. Fl-a[[ar nett, mhemmxdubju lanqas li l-kuntrastbejn i]-]ew; mexxejja deher/ar nhar il-{amis, metatkellem il-Prim MinistruLawrence Gonzi. Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista weraru[u miftu[ g[ad-djalogu,mag[luq g[all-impo]izzjoni,minnCarmelo Mifsud Bonnicicarmelomifsudbonnici@gov.mtdeterminat li jersaq lejn ilvot,kura;;u] li jaffronta umhux ja[rab mill-argumenti.Irnexxielu j]omm lill-Oppo]izzjoni milli twettaqdak li ppruvat tag[mel bilmozzjonijiettal-giljottina.Irnexxielu j[alli ujiggarantixxi [in lil kull minried jitkellem. Irnexxielu jurili hu bniedem ta’ esperjenza,kapa/i jaffronta s-sitwazzjonijiet diffi/li ujibqa’ kalm u umlif’[idmietu. M’hemmx dubjuli l-poplu jag[raf ujapprezza dawn ilkwalitajietf’mumentidaqshekk ibsin.media•linkCOMMUNICATIONS

40il-Óadd, 29 ta’ Jannar, 2012SPORTILLUM FIL-5 P.M. FUQ NET TVIntervista esklussiva ma’ Antonio Cabrini fi SportFil-15-il programm missensielaSport Extra sertixxandar intervista esklussivailli Charles Camenzuli g[amelmal-eks player ta’ Juventus utat-tim Nazzjonali TaljanAntonio Cabrini.Fil-programm filwaqt li serjixxandru bosta servizzi dwardak li se[[ matul din il-;img[a, mistiedna fl-istudioJohn Zammit , President tal-Malta Cycling Federation bla[[ardettalji dwar it-Tour ta’Malta, kif ukoll g[ad-dilettantitas-sajd sportiv mistieden JohnAquilina uffi/jal ta’Kingfisher Sports FishingAssociation.Wara s-su//ess li judokasMaltin kellhom fil-Log[ob tal-Commonwealth f’Cardiffhuwa ttamat wkoll li dawnikunu fl-istudio e]att malwaslatag[hom f’pajji]na.Fil-programm bosta servizziKordin – 2 pm. BOVPremier. Mqabba v TarxienR., 4 pm. BOV Premier.Hibernians v {amrun S.Victor Tedesco Std- 2 pm.I Div. Naxxar L. v St.George’s., 4.15 pm. I Div.}ejtun C. v Pieta` H.Centenary Std- 1 pm. IIIDiv. Xg[ajra T. v G[axaq., 3pm. III Div. Pembroke A. vMarsaskala., 5 pm. III Div.Swieqi Utd. v SirensLuxol Std- 2 pm. III Div.Santa Lucia v Fgura Utd., 4.15pm. III Div. Kalkara v MtarfaGFAGozo Std – 1 pm. Div. SKVictoria W. v G[ajnsielem., 3pm. I Div.Sannat L. v XekwijaT.IASCTarxien Grd – 8.30 am. IIDiv. }ejtun L. v B’Kara SJ.,9.45 am. II Div. Mqabba A vo[ra fosthom mis-serje ‘Minn{add sa {add’ dettalji dwar l-a[[ar t[ejjijiet dwar il-Log[ob Olimpiku kif wkoll[arsa lejn l-edizzjoni 1948 tal-Olimpjadi ta’ Londra.Il-programm g[anduproduzzjoni u pre]entazzjonita’ Charles Camenzulib’direzzjoni ta’ CensuArrigo, grafika ta’ SimonBorda u munta;; tas-servizziminn Maria Elena TantiGregoraci.Sport lokali g[al-lumG]ira Utd., 11am. II Div.}abbar CB. V M;arr F.HOCKEYTa’ Qali – 9 am. Lig.Qormi v FlorianaSPARARBidnija – 10 am. WenzuVella Trophy. Sparatura Skeepu Double Trap.BASKETBALLTa’ Qali – 9.30 am. Lig IIDiv. (I). Si;;iewi v Mellie[a.,11.15 am. Lig II Div. (I). SNSuns. v Starlites., 1 pm. Lig (IDiv (I). Si;;iewi v Floriana.,2.45 pm. Lig I Div (I). BUPAv Depiro M., 4.30 pm. LouisBorg Cup. (N). Luxol v HibsTI:RIJIETTA}-}WIEMELMarsa – 1.30 pm. Ir-raba’laqg[a tal-ista;un li g[andhatmien ti;rijiet bl-aktar wa[daimportanti tibda fit.3.55pm.

SPORTil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201243Ready Cash fost il-favoriti llum f’Vincennesminn Kenneth Vella....................................Fil-korsa ta’ Vincennesf’Pari;i fi Franza llum issir l-edizzjoni ta’ din is-sena tatti;rijafamu]a Prixd’Amerique, ikkunsidrata l-aktar ti;rija importanti filkalendarjutat-trott mondjali.Din it-ti;rija, se ssir fuqdistanza ta’ 2700m, ikollhabidu bil-waqqaf, u b’kollox18-il ]iemel se jibdew itti;rijaserkin ma’ serkin. Dinse tkun il-91 edizzjoni tal-Amerique.Il-Prix d’Amerique tattirakull sena lejn Pari;i eluf ta’dilettanti minn madwar iddinja,fosthom mijiet ta’Maltin. Fuq kollox, kull sena,il-Prix d’Amerique tfakkar irreb[atas-suldati tal-pajji]ialleati fit-Tieni Gwerra dinjija.Din is-sena [afna qedjistennew ti;rija bilan/jatag[alkemm wie[ed jistenna lir-rebbie[ tas-sena li g[addiet,il-Fran/i] Ready Cash, jibdaftit aktar kwotat mill-o[rajn,anki min[abba l-fatt li fl-a[[arxhur dan i]-]iemel reba[ tlietamill-erba’ ti;rijiet li saru bipreparazzjoni g[all-istessAmerique.Is-Sibt 19 ta’ Novembru2011, Ready Cash, f’idejnFranck Nivard, reba[ il-Prixde Bretagne fuq distanza twilata’ 2700m u quddiem iddwiebRoxane Griff (EricRaffin) u t-Taljana LisaAmerica (DominikLocqueneux).Ready Cash kellu medja ta’1.13.3” fil-kilometru. Ftit tal-;img[at wara, is-Sibt 10 ta’Di/embru 2011 saret il-Prixdu Bourbonnais fuq distanzatwila ta’ 2850m. G[al darbao[ra re;a’ kellna l-konfermata’ Ready Cash (FranckNivard) li ttrijonfa quddiemSeverino misjuq minnChristian Bigeon, RoxaneGriff (Eric Raffin) u PrivateLove ta[t il-gwida ta’ ArnauldBarrer. Din id-darba, ReadyCash kellu medja ta’ 1.12.5”fil-kilometru li kien ukollrekord tat-ti;rija.Fil-bidu tas-sena, l-{add 1ta’ Jannar 2012 Ready Cashg[amilhom tlieta minn tlieta uf’idejn is-solitu Nivard, reba[il-Prix de Bourgogne fuqdistanza qasira ta’ 2100m uf’medja ta’ 1.10.6” filkilometru.Anki dan kienrekord ;did tat-ti;rija. MainWise As (Pierre Levesque),Private Love (Eric Raffin) uSave The Quick (FranckLeblanc) temmew warajhf’dik l-ordni.L-a[[ar ti;rija bipreparazzjoni g[all-Ameriquekienet il-Prix de Belgique lisaret il-{add 15 ta’ Jannar2012 fuq distanza wkoll twilata’ 2850m. Din id-darbaReady Cash iddi]appunta xiftit u r-reb[a marret g[andRoyal Dream li kien misjuqminn Jean Philippe Dubois uf’[in medja ta’ 1.12.8” filkilometru.Royal Dreamqasam il-linja finali l-ewwelminn Roxane Griff (EricRaffin), l-istess Ready Cash(Franck Nivard) u l-I]vedi]Maharajah (Orjan Kihlstrom)li kien qed jag[mel ir-ritorntieg[u fil-korsa Pari;ina.B’hekk illum [afnadilettanti qed jistennew jew ilkonfermata’ Ready Cash jewinkella l-ewwel su//ess ta’Maharajah li qed ikunkunsidrat g[al darba o[ra l-isfidant dirett ta]-]wiemelFran/i]i g[ar-reb[ tal-Amerique. Personalment xortanemmen li Ready Cashg[andu jirkupra middi]appunttal-a[[ar ti;rijatieg[u u jirba[ l-Ameriqueg[at-tieni sena nfila.Intant statistikament, ilma[bubFran/i] Ourasi jibqal-uniku ]iemel li fil-karrieratieg[u reba[ l-Amerique erba’Ir-rebbie[a tal-Ameriquefl-a[[ar snin1998 – Dryade des Bois (Joseph Verbeeck)1999 – Moni Maker (Jean Michel Bazire)2000 – General du Pommeau (Jules Lepennetier)2001 – Varenne (Gian Paolo Minnucci)2002 – Varenne (Gian Paolo Minnucci)2003 – Abano As (Joseph Verbeeck)2004 – Kesaco Phedo (Jean Michel Bazire)2005 – Jag de Bellouet (Christophe Gallier)2006 – Gigant Neo (Dominik Locqueneux)2007 – Offshore Dream (Pierre Levesque)2008 – Offshore Dream (Pierre Levesque)2009 – Meaulnes du Corta (Franck Nivard)2010 - Oyonnax (Sebastien Ernault)2011 – Ready Cash (Franck Nivard)LOKALIReady Cash (Franck Nivard) jidher jirba[ l-edizzjoni tas-sena li g[addiet tal-Prix d’Amerique.Kur]itajiet u statistika dwar l-AmeriqueRekord – Ir-rekord tat-ti;rija hu ta’ 1.12” filkilometrumwaqqaf minn Offshore Dream s-su//essi ta’ Henri Levesque li waslu kollhaGourgeon b[ala trainers fl-Amerique u [amsawaqt l-edizzjoni tal-2007. bi ]wiemel tieg[u. Dawn kienu Masina fl-Trainer – L-ebda trainer ma kellu ]iemel li 1961, Roquepine fl-1966, 1967 u 1968 ufl-istess sena reba[ il-Prix du Cornulier u l- Upsalin fl-1969.Prix d’Amerique.8 – Kienu r-reb[iet ta’ Jean Rene Gougeon– Is-sewwieqa }vedi]a Helen b[ala sewwieq fl-Amerique. Dawn wasluJohansson g[adha sal-lum l-uniku sewwieqa permezz ta’ Roquepine fl-1966 u l-1968;mara li reb[et l-Amerique bis-su//ess ta’ Ina Bellino II fl-1975, 1976 u l-1977 u Ourasi fl-Scot fl-1995.1986, 1987 u 1988. Alexandre Finn kellu sitt3 – Biss huma sal-lum it-trainers li ]wiemel reb[iet u l-Bel;jan Joseph Verbeeck jinsabim[arr;a minnhom irnexxilhom jispi//aw flewwel]ew; postijiet. Dawn huma Charley 14 – i]-]wiemel li reb[u l-Prix d’Ameriqueb’erba’ reb[iet.Mills b’Fortunato II u Gelinotte fl-1955; ta’ [ames snin. Dawn kienu Jamin (1958),Henri Levesque b’Roquepine u Oscar RL fl- Masina (1961), Newstar (1962), Ozo (1963),1967 u Pierre Desire Allaire b’Grandpre u Roquepine (1966), Upsalin (1969),Fakir du Vivier fl-1978.Delmonica Hanover (1974), Verdict Gede4 – Huma r-reb[iet tal-le;;endarju Ourasi (1992) u Offshore Dream (2007).fl-Amerique. Dawn waslu fl-1986, 1987,23 – Kienu r-reb[iet ta’ dwieb fl-Amerique.1988 u 1990.5 – Huma ]-]wiemel li rnexxilhom jirb[u l-Amerique meta kellhom g[axar snin. Dawnhuma Templier (1929), Ovidius Naso (1946),Bellino II (1977), Eleazar (1980) u Ourasi(1990). {amsa kienu wkoll is-su//essi ta’Alexandre Finn, Henri Levesque u Jean ReneTispikka t-ti;rija PremierL-aktar ti;rija importanti li sessir illum fil-korsa tal-Marsase tkun wa[da tal-og[la klassiPremier. Din se tag[mel partimir-raba’ laqg[a tas-sena fuqtmien ti;rijiet tat-trott kollhafuq distanza qasira ta’ 2140m.It-ti;rija Premier tkun is-seba’wa[da u tibda fl-4pm.16-il ]iemel se ji;ru f’din itti;rijali huma TroyBoshoeve, Noble d’Ete, Oriond’Ostal, Solid Lady Spin,Bonus Kall, Normand d’Oger,Magic de Assigny, EastwoodOM, Mystere d’Urfist, Nevaiodes Bordes, Lou Petiot,Belafonte, True Q, ArnieSensation, Fire, BelloFratello. Misjuq minn MarcoRefalo, Fire jibda favorit lijie[u t-tieni reb[a tal-ista;unu t-tielet wa[da nfila. L-ewwel ti;rija tal-klassiCopper tibda fis-1.30pm.TbassirI Ti;rija. Klassi Copper.Win – Kung Fjalar. Place –Jibilo du Terme, GaminLauncher.II Ti;rija. Klassi Silver.Win – Mario d’Orbec. Place –Sweep The Floor, JokerPitstop.III Ti;rija. Klassi Silver.Win – Maitre de Bannes.Place – Knockout Molar,Fost dawn hemm Delmonica Hanover fl-1974, Quella Gede fl-1989, Queen L fl-1993,Ina Scot fl-1995, Dryade des Bois fl-1988 uMoni Maker fl-1999.30 – Ir-reb[ tal-Amerique fl-1991 mill-Fran/i] Tenor de Baune kienet tfisser it-30reb[a nfila.Lotus du Goth.IV Ti;rija. Klassi Gold.Win – Enjoy Kronos. Place –Lutan Villetot, Zerbin.V Ti;rija. Klassi Bronze.Win – Koko Loco. Place –King de Bourdenay, RobinLou.VI Ti;rija. Klassi Gold.Win – Nacarat Campbell.Place – Beckham Bob, TouchThe Diamond.VII Ti;rija. Klassi Premier.Win – Fire. Place – Nobled’Ete, Lou Petiot.VIII Ti;rija. Klassi Bronze.Win – Klokkeblomst. Place –Mirall Composite, Papa’sDream.

SPORTil-Óadd, 29 ta’ Jannar, 201247Sliema jer;g[u jwaqqfu lil Vallettaminn Simon FARRUGIABOV PREMIER0VALLETTA0SLIEMAA. Hogg, J. Caruana, S. Borg, I.Azzopardi, R. Briffa, E. Agius,O. Zongo, N. Jimenez, D. DosSantos, A. Effiong, M.MifsudSost – W. Barbosa flok A.Effiong 64 min, G. Agius flokN. Jimenez 66 min, M. Robicflok D. Dos Santos 81 minSliema waqqfu lil Vallettamilli jiksbu punti l-massimiminn din il-log[ba li ftit kienfiha storja, il-leaders talkampjonatminkejja li kienuddominanti f’nofs il-groundxorta wa[da ma’ sabux it-triqtal-goal kuntrarju g[all-;img[a li g[addiet metaValletta [ar;u rebbie[a bliskorkbir ta’ 5-2.G[al Valletta din kienet ittlettax-illog[ba ming[ajrtelfa, i]da ]gur li filkampjonatqeg[din isibuhadiffi/li kontra Sliema peress lianki fl-ewwel round il-log[bakienet spi//at fi draw, i]da ta’1-1. Sliema kienu ;ejjin minntelfa kontra Balzan bl-iskorta’ 2-1, filwaqt li bl-istessH. Bonello, A. Muscat, J.Mifsud, R. Grech, C. GattBaldacchino, R. Galabov, J.Ani, R. Bajada, E. Lattes, C.Frendo, B. MuscatSost – J.P.Mifsud Triganzaflok J. Ani 86 minImwissija – Frendo, Gatt Baldacchino (S)Referee – C. Pisaniil-mument Player tal-log[ba - H. Bonello (Sliema W.)ri]ultat Valletta g[elbu lill-Imqabba.Il-kow/ ta’ Sliema, DaniloDoncic, kellu problemi ta’formazzjoni fejn kiendeterminanti n-nuqqas ta’Mitev, Bezzina u Scerri,filwaqt li laqg[u lura lilMuscat u lil Bajada, b’dantal-a[[ar ikollu log[ba tajba[afna. Valletta ma’kellhomx players neqsinminkejja li kellhom tlietplayers li matul din il-;img[a ;ew ittrasferiti g[alma’ timijiet o[ra, Falzon,Pace u Ramon Dos Santos.Iddebuttaw g[alihom l-Ar;entin Jimenez u s-SlovenRobic.L-azzjonijiet fl-ewwelKif JinsabuL R D T F K PtiValletta 18 14 3 1 40 13 45Floriana 18 12 3 3 30 14 39Hibernians 17 11 5 1 40 14 38Balzan Y 18 8 3 7 25 26 27Sliema W 18 6 9 3 27 21 27B’Kara 18 8 2 8 23 23 26Qormi 18 7 2 9 29 30 23Mosta 18 4 5 9 17 30 17Mqabba 17 4 4 9 20 29 16{amrun S 17 4 3 10 23 39 15Tarxien R 17 4 1 12 21 38 13M’Xlokk 18 3 2 13 20 38 11taqsima waslu kollha minnValletta, imma minkejja dan,huma xorta ma’ sabux ixxibka.Fil-fatt, wara 4minuti, fuq cross ta’ Briffakien Mifsud li kkonkluda ftitg[oli. Biex fil-11-il minuta,f’kontrattakk Belti kienMifsud li spara fuq il-;enbtal-lasta.G[al [inijiet twal illog[ob]vol;a f’nofs ilground,bil-Beltin i]ommu l-inizjattiva. Man-nofs sieg[alog[ob kien hemm cross ta’Zongo, bil-goalkeeper tal-Wanderers, Bonello, i]ommix-xutt ta’ Dos Santos.Appena minuta u Vallettamill-;did vi/in, meta minncorner ta’ Dos Santos kienJimenez li kkonkluda lejn illasta,b’Mifsud minn ta[t illastajixxuttja ftit barra. Bla[[arazzjoni tat-taqsimatasal seba’ minuti mit-tmiemDaniel Mitev ta’ Sliema (lemin) janti/ipa lil Michael Mifsud ta’ Valletta.Dan tal-a[[ar falla penalty kwarta mit-tmiem (Ritratt> Alex DeGabriele)tag[ha, meta Dos Santosfeta[ fuq Effiong, b’dan tala[[arjikkonludi barra.It-tieni taqsima komplietfuq l-istess ritmu tal-ewwelwa[da, u kien biss fit-68minuta li waslet l-ewwelazzjoni – rimota minnSliema, u minn pass ta’Frendo kien Alex Muscat likkonkluda g[oli. Imma l-akbar /ans tad-deheb li jift[ul-iskor wasal fis-70 minuta,meta f’de/i]jonikontroversjali Galabov ;iea;;udikat li waqqa’ lilBarbosa fil-kaxxa, i]da mill-[dax-il metru Bonello salvafuq l-eks Slimi], Mifsud.Sliema ttantaw xortihomb’xutt minn barra l-kaxxa ta’Ani [ames minuti minntmiem il-log[ba, bil-ballunjg[addi j[akkek malmimduda.It-tisfira finalifer[et l-aktar lil Sliema, li[adu punt importanti fittentattivli jid[lu fi/-Championship Pool u wisqaktar lil Hibernians u lilFloriana, i]-]ew; timijiet liqeg[din isegwu lil Valletta.BOV PREMIER0 BIRKIRKARAR. Gauci, G. Sciberras, R.Nooitmeer, R. Muscat, R.Scicluna, P. Fenech, J.Santos Silva, S. Bajada, A.Buhagiar, M. Avila-Perez,R. PereiraSost – T. Vella flok R.Muscat 77 min, L. Grechflok R. Scicluna 80 min1FLORIANA(0)M. Bartolo, P. Doffo, M.Micallef, O. Bugeja, D.Pisani, T. Paris, C. Cassar,C. Caruana, A. Grabowski,I. Woods, C. BorgSost – J. Borg flok C. Borg46 min, J. Mintoff flok A.Grabowski 80 min, R.Darmanin flok C. Cassar88 minImwissija – Muscat,Scicluna, Bajada (B) ,Bugeja (F)Skurja – Woods 60 min(F)Referee – E. Azzopardiil-mument Player tallog[ba– I. Woods(Floriana)Is-seba’ reb[a mill-a[[artmien log[biet g[al FlorianaFloriana komplew g[addejjinbir-reb[ minkejja li ma kinetxfa/li wara li huma g[elbu lilB’Kara b’goal uniku skurjatminn Ivan Woods mas-sieg[aManolito Micallef ta’ Floriana fl-azzjoni kontra Birkirkara(Ritratt> Alex DeGabriele)log[ob. Kienet log[ba li fihaftit kienu l-azzjonijiet denji,kemm minn na[a kif ukollminn o[ra, bi Florianaprattikament jiskurjaw flunikaazzjoni offensivatag[hom.Floriana kienu jinsabu fittieletpost tal-klassifika,filwaqt li B’Kara fil-[amespost. Dawn tal-a[[ar,minkejja li reb[u l-a[[arlog[ba fil-kampjonat kontraM’Xlokk, kienu ;ejjin minndelu]joni wara l-eliminazzjonitag[hom mill-U*Bet FATrophy bl-ispejje] ta’ {amrunSpartans. G[al Floriana dinkienet is-sebg[a reb[a minn l-a[[ar tmien log[biet.Floriana kellhom in-nuqqasta’ Akoto u Sodje, filwaqt liJoseph Zerafa kien nieqesg[all-Istripes peress li kienqed jiskonta log[basospensjoni. G[al dawn tala[[ariddebutta l-Olandi]Regillio Nooitmeer, li kellulog[ba kwieta. Fl-ewwelround, B’Kara kienu [ar;urebbie[a bl-iskor konvin/entita’ 3-0.L-ewwel taqsima kienetnieqsa [afna mill-ideat u millazzjonijietkostruttivi; fil-11il-minuta kien hemm xutt ta’Fenech minn madwar tletinmetru bog[od, li Bartolosalva. L-uniku attakk denjuie[or fl-ewwel [amsa uerbg[in minuta wasal minnB’Kara tmien minuti millmistrie[,meta xutt angolat ta’Santos Silva kien imblukkatminn Bartolo.L-andament tat-tienitaqsima kien b[al dak talewwelwa[da, i]da massieg[alog[ob, Floriana fet[ul-iskor. Kien Caruana lig[adda mal-linja minn fuqAngus Buhagiar, bil-cross filbaxxtal-midfielder ta’Floriana jsib lil WOODS, limill-vi/in po;;a l-ballun fixxibka.Biex bil-log[ob ikompliji]vol;i f’nofs ground fit-83minuta, B’Kara resqu vi/inmeta minn cross ta’ Bajadakien Avila-Perez li naqas lijolqot minn ta[t il-lasta. Sattmiemebda tim ma’ kienperikolu], bi Floriana j]ommusod sat-tmiem biex kisbu tlietpunti o[ra importanti fittentattivli jisfidaw lit-tnejnta’ qabilhom, Hibernians uValletta.