ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺘﻔﻮرﻣﻴﻦ در دﺧﺘﺮان ﻣﺠﺮد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲ ﻛﻴﺴﺘﻴﻚ
ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺘﻔﻮرﻣﻴﻦ در دﺧﺘﺮان ﻣﺠﺮد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲ ﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺘﻔﻮرﻣﻴﻦ در دﺧﺘﺮان ﻣﺠﺮد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲ ﻛﻴﺴﺘﻴﻚ
تأثير متفورمين بر PCOS در دختران مجردزمينه و هدفسندرم تخمدان پليكيستيكدكتر نظري و ...1(PCOS) شايعترين اختلالاندوكرين در زنان و علت ناباروري به دليل عدمتخمكگذاري است.(1،2)اين بيماري ناهمگون در يكسر طيف با تظاهرات مورفولوژي تخمدان پليكيستيكدر سونوگرافي لگني مشخص ميگردد و در انتهايديگر طيف علائمي چون چاقي، هيپرآندروژنيسم، اختلالسيكل قاعدگي و ناباروري به طور منفرد يا توأم بروزمينمايد. اختلالات متابوليكي از جمله افزايش سطحسرمي هورمونهاي ،LH تستوسترون، انسولين وپرولاكتين در اين بيماري شايع است و سلامت زنانمبتلا بهPCOSرا در طولاني مدت تحت تأثير عميقخود قرار ميدهد. تظاهرات اين سندرم در هنگام بلوغبروز نموده و تصور ميشود كه با افزايش وزندر هنگام بلوغ در ارتباط باشد.(3)از ابتداي دهه 1980مشخص گرديد كه PCOS با چاقي،عدم تحمل گلوكز و علائم بيوشيميايي افزايش سطح2انسولين توأم ميباشد (4). مطالعات نشان داد كه%50 حداقل دراز زنان مبتلا به PCOS و بدون ارتباطبه چاقي آنها، مقاومت به انسولين وجود دارد(5). شيوعواقعي چاقي در PCOS هنوز تعيين نشده و احتمالاًتحت تأثير تنوع نژادي است. با اين وجودمبتلا به PCOS چاق هستند كه حدود%50%20از زناناز اين زنانچاق در سن 40 سالگي دچار عدم تحمل به گلوكز ياديابت شيرين تيپIIميشوند. مقاومت به انسولين بهعنوان يك فاكتور خطر عمده در ايجاد ديابت شيريننوع II را در زنان ،PCOS در مقايسه با%2/3%15شيوع در گروه كنترل گزارش كردهاند.(6)افزايش همزمان هورمونهاي آندروژني و انسولين دراين سندرم به اثبات رسيده است ولي رابطه علت ومعلولي بين اين دو عامل بايد مشخص گردد.هيپرآندروژنيسم فقط به صورت يك عامل موثردر مقاومت به انسولين در زنان PCOS دخالت كرده وعلت اصلي بيماري نيست و نميتوان مقاومت بهانسولين را بهطور كامل در اين گروه از زنان توجيهكرد. ولي انسولين به طور مستقيم توليد و ترشحهورمونهاي آندروژني را تعديل مينمايد.در بيماران PCOS فعاليت بيش از حد سلولهاي بتا وتوليد انسولين پس از تحريك گلوكز گزارش شده است.هيپرانسولينمي ناشتا در زنان چاق مبتلا به PCOSمشاهده ميگردد كه بخشي از آن ثانويه به افزايشترشح سطح پايه انسولين است.(7)افزايش فعاليتسلولهاي بتا در زنان چاق شديدتر ميباشد. با افزايشسن، سلولهاي بتا دچار نارسايي ميشوند و عملكردخود را از دست داده و منجر به عدم تحمل به گلوكز ودر نتيجه ديابت ميشود. بدين ترتيب ميتوان ديابت رادر زنان مسنتر مبتلا به PCOS به طور كامل توجيه(8). كردداروهايي كه سطح انسولين را پايين ميآورند با افزايشحساسيت به انسولين يك روش درماني جديد را دردرمان PCOS فراهم آوردهاند. داروهاي حساس كننده3انسولين مانند متفورمين، گلوكونئوژنز كبدي را مهاركرده و سطح انسولين در گردش خون را كاهشميدهند. مصرف اين داروها در ،PCOS سطح آندروژنرا كاهش داده و موجب برگشت قاعدگي ميشود.متفورمين اثر انسولين را بهبود ميبخشد و سطحآندروژنها را در زنان مبتلا به PCOS كاهش ميدهد.(9،10)اين دارو از دسته بيگوانيدها است كه معمولاً بهخوبي تحمل ميشود؛ ولي گاهي اوقات اختلالاتگوارشي بروز مينمايد. اگر چه اين عوارض خفيف بودهو با مصرف دارو همراه با غذا برطرف ميشوند، اماممكن است به كاهش موقت مقدار مصرف بيانجامد.ساير عوارض اين دارو اسيدوزلاكتيك و كاهش قندخون ميباشد. برخي بر اين اعتقاد هستند كه اثرات مفيدDownloaded from http://www.jri.ir3- Insulin- Sensitizing Agents1- Poly Cystic Ovarian Syndrome2- Hyper Insulinemismفصلنامه باروري و ناباروري/ بهار 84178
تأثير متفورمين بر PCOS در دختران مجردمتفورمين با اثرات ناشي از كاهش وزن توام بوده و بهسختي ميتوان اثر كاهش وزن بر روي بهبود بيماري رااز تأثير درمان طبي افتراق داددكتر نظري و ....(11 ،12)Moghettiبهنتايج مصرف طولاني مدت متفورمين(6 ماه)به ميزان ،500mg سه بار در روز را در زنان چاق مبتلا(BMI=30/0±1/00kg/m 2 ) PCOSداراي رژيم غذاييمعمول مورد ارزيابي قرار داد. پس از اين رژيم درماني،اختلالات قاعدگي در حدود%50 از موارد به طور كاملبرطرف گرديد. در زناني كه متفورمين مصرف كردهبودند، سطح پلاسمايي انسولين كاهش و حساسيت بهانسولين افزايش يافته بود. هيپرآندروژنيسم تخمدانينيز كاهش يافت كه اين مساله با كاهش واضح ومحسوس تستوسترون آزاد سرمي پس از تست تحريكنمايان شد. در بيماراني كه پس از درمان، سيكلهايقاعدگي طبيعي پيدا كردند،%80 سيكلها همراه باتخمكگذاري بود. اين در حالي است كه فقط تغييراتبسيار خفيفي در نماية توده بدني (BMI) مشاهده شد.در نتيجه متفورمين بدون هيچ ارتباطي با تغيير وزن،موجب كاهش هيپرانسولينمي و بهبودي چشمگير دراختلالات قاعدگي و برگشت تخمكگذاري در تعدادكثيري از بيماران ميگردد.(13)بيماران مبتلا به PCOS جمعيت همگوني نيستند واختلافات زياد و احتمالاً تفاوتهاي ژنتيكي نيز با يكديگردارند. متفورمين در موارد مقاومت به انسولين در برخياز نژادهاي خاص از جمله زنان ونزوئلا و فنلاند مؤثرميباشد؛ ولي تأثيري بر روي جمعيت مورد مطالعه درزنان تركيه و آمريكا نداشته است. بيماران ممكن استمقاومت به انسولين داشته يا نداشته باشند(14). باتوجه به اينكه مطالعات قبلي بيشتر در بيماران مبتلا بهناباروري (تحريك تخمكگذاري) بوده است و مطالعاتانجام شده در مورد اثرات متفورمين در دختران مجردبسيار كم ميباشد، در مطالعه حاضر اثر متفورمين بردختران مجرد مبتلا به PCOS مراجعهكننده بهبيمارستان شهيد يحيي نژاد بابل بررسي گرديد.روش بررسياين بررسي طي فروردين سال 1380 تا فروردين1381انجام شد. 36 دختر مجرد مبتلا به سندرم تخمدانپليكيستيك تحت درمان با متفورمين قرار گرفتند. اينبيماران به درمانگاه زنان و مامائي بيمارستان شهيديحيينژاد دانشگاه علوم پزشكي بابل مراجعه كردهبودند. شرايط ورود به مطالعه وجود3 اختلال4از ميانمتغير اختلالات قاعدگي (اليگومنوره، آمنوره،پليمنوره)، چاقي، هيرسوتيسم و آكنه، نسبت LH بهFSH بيشتر از3 بود.بهعلاوه تأييد تخمدان پليكيستيك در سونوگرافيشكمي تمامي بيماران (وجود بيش ازفوليكول و 10افزايش استروماي تخمدان) الزامي بود. تماميسونوگرافيها توسط يك پزشك متخصص زنان وتوسط يك دستگاه5MHZ انجام شد.Japan) (ALOKA 500, باپروپبراساس معيارهاي Ferriman- GallWayوجود هيرسوتيسم در 9 منطقه در بدن موردبررسي و بر اساس معيارهاي بدون هيرسوتيسم،(0)حداقل هيرسوتيسم (1)، هيرسوتيسم متوسط (2)،هيرسوتيسم زياد و هيرسوتيم بسيار واضح و(3)شديد (4) طبقهبندي شد. قد، وزن و دور كمر بيمارانقبل و بعد از درمان محاسبه و ثبت گرديد. پس ازمحاسبه شاخص توده بدن1(Quetelet (شاخص (BMI)،(1)BMI كمتر از،BMI طبيعي و 25kg/m 2-29/9kg/m 225 معادل اضافه وزن، BMI بيشتر از30kg/m 2 معادل چاقي در نظر گرفته شد. در موردوضعيت سيكلهاي قاعدگي در صورت طول سيكل21 تا 35 روزهو خونريزي كمتر از7 روز سيكلطبيعي در نظر گرفته شد. اليگومنوره به قاعدگيهاي باDownloaded from http://www.jri.ir1- Body Mass Index179فصلنامه باروري و ناباروري/ بهار 84
- Page 4 and 5: تأثير متفورمين بر
- Page 6 and 7: تأثير متفورمين بر
- Page 8 and 9: ؛)تأثير متفورمين
- Page 10: تأثير متفورمين بر
تأثير متفورمين بر PCOS <strong>در</strong> دختران مجردمتفورمين با اثرات ناشي از كاهش وزن توام بوده و بهسختي ميتوان اثر كاهش وزن بر روي بهبود بيماري رااز تأثير <strong>در</strong>مان طبي افتراق داددكتر نظري و ....(11 ،12)Moghettiبهنتايج مصرف طولاني مدت متفورمين(6 ماه)به ميزان ،500mg سه بار <strong>در</strong> روز را <strong>در</strong> زنان چاق مبتلا(BMI=30/0±1/00kg/m 2 ) PCOSداراي رژيم غذاييمعمول مورد ارزيابي قرار داد. پس از اين رژيم <strong>در</strong>ماني،اختلالات قاعدگي <strong>در</strong> حدود%50 از موارد به طور كاملبرطرف گرديد. <strong>در</strong> زناني كه متفورمين مصرف كردهبودند، سطح پلاسمايي انسولين كاهش و حساسيت بهانسولين افزايش يافته بود. هيپرآن<strong>در</strong>وژنيسم تخمدانينيز كاهش يافت كه اين مساله با كاهش واضح ومحسوس تستوسترون آزاد سرمي پس از تست تحريكنمايان شد. <strong>در</strong> بيماراني كه پس از <strong>در</strong>مان، سيكلهايقاعدگي طبيعي پيدا كردند،%80 سيكلها همراه باتخمكگذاري بود. اين <strong>در</strong> حالي است كه فقط تغييراتبسيار خفيفي <strong>در</strong> نماية توده بدني (BMI) مشاهده شد.<strong>در</strong> نتيجه متفورمين بدون هيچ ارتباطي با تغيير وزن،موجب كاهش هيپرانسولينمي و بهبودي چشمگير <strong>در</strong>اختلالات قاعدگي و برگشت تخمكگذاري <strong>در</strong> تعدادكثيري از بيماران ميگردد.(13)بيماران مبتلا به PCOS جمعيت همگوني نيستند واختلافات زياد و احتمالاً تفاوتهاي ژنتيكي نيز با يكديگردارند. متفورمين <strong>در</strong> موارد مقاومت به انسولين <strong>در</strong> برخياز نژادهاي خاص از جمله زنان ونزوئلا و فنلاند مؤثرميباشد؛ ولي تأثيري بر روي جمعيت مورد مطالعه <strong>در</strong>زنان تركيه و آمريكا نداشته است. بيماران ممكن استمقاومت به انسولين داشته يا نداشته باشند(14). باتوجه به اينكه مطالعات قبلي بيشتر <strong>در</strong> بيماران مبتلا بهناباروري (تحريك تخمكگذاري) بوده است و مطالعاتانجام شده <strong>در</strong> مورد اثرات متفورمين <strong>در</strong> دختران مجردبسيار كم ميباشد، <strong>در</strong> مطالعه حاضر اثر متفورمين بردختران مجرد مبتلا به PCOS مراجعهكننده بهبيمارستان شهيد يحيي نژاد بابل بررسي گرديد.روش بررسياين بررسي طي فروردين سال 1380 تا فروردين1381انجام شد. 36 دختر مجرد مبتلا به سن<strong>در</strong>م تخمدانپليكيستيك تحت <strong>در</strong>مان با متفورمين قرار گرفتند. اينبيماران به <strong>در</strong>مانگاه زنان و مامائي بيمارستان شهيديحيينژاد دانشگاه علوم پزشكي بابل مراجعه كردهبودند. شرايط ورود به مطالعه وجود3 اختلال4از ميانمتغير اختلالات قاعدگي (اليگومنوره، آمنوره،پليمنوره)، چاقي، هيرسوتيسم و آكنه، نسبت LH بهFSH بيشتر از3 بود.بهعلاوه تأييد تخمدان پليكيستيك <strong>در</strong> سونوگرافيشكمي تمامي بيماران (وجود بيش ازفوليكول و 10افزايش استروماي تخمدان) الزامي بود. تماميسونوگرافيها توسط يك پزشك متخصص زنان وتوسط يك دستگاه5MHZ انجام شد.Japan) (ALOKA 500, باپروپبراساس معيارهاي Ferriman- GallWayوجود هيرسوتيسم <strong>در</strong> 9 منطقه <strong>در</strong> بدن موردبررسي و بر اساس معيارهاي بدون هيرسوتيسم،(0)حداقل هيرسوتيسم (1)، هيرسوتيسم متوسط (2)،هيرسوتيسم زياد و هيرسوتيم بسيار واضح و(3)شديد (4) طبقهبندي شد. قد، وزن و دور كمر بيمارانقبل و بعد از <strong>در</strong>مان محاسبه و ثبت گرديد. پس ازمحاسبه شاخص توده بدن1(Quetelet (شاخص (BMI)،(1)BMI كمتر از،BMI طبيعي و 25kg/m 2-29/9kg/m 225 معادل اضافه وزن، BMI بيشتر از30kg/m 2 معادل چاقي <strong>در</strong> نظر گرفته شد. <strong>در</strong> موردوضعيت سيكلهاي قاعدگي <strong>در</strong> صورت طول سيكل21 تا 35 روزهو خونريزي كمتر از7 روز سيكلطبيعي <strong>در</strong> نظر گرفته شد. اليگومنوره به قاعدگيهاي باDownloaded from http://www.jri.ir1- Body Mass Index179فصلنامه باروري و ناباروري/ بهار 84
Change language