H Σύνθεση με Î”ÎµÏƒÎ¼ÎµÏ Î¼Î­Î½Î¿ Θέμα στην Αγγλική και τη Νέα ... - Nemertes

Κεφάλαιο 3 ο[[ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΜΕΔΕΣΜΕΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ]]ζαχαροπλάσ-τη(ς) ζαχαροπλαστείο «ιχθυοτρόφ(ος) ιχθυοτροφείο «Το φαινόµενο του πρωτογενούς σχηµατισµού λέξεων µε επίθηµα, χωρίς τηνύπαρξη ρηµατικών συνθέτων που λειτουργούν ως βάσεις, παρατηρείται και µε τοπαραγωγικό επίθηµα –εί(ο) όπως δείχνουν οι λέξεις εκλογοδικείο, τρελοκοµείο,ορφανοτροφείο, ταχυφαγείο που έχουν σχηµατιστεί πρωτογενώς.Το επίθηµα –ι(ο) στη ΝΕ, σύφωνα µε τους Τριανταφυλλίδη (1941) και Κλαίρη &Μπαµπινώτη (2004), απαντάται µέσα στο επίθηµα -τήριο, που σχηµατίζει ουσιαστικάαπό ρηµατικές βάσεις που δηλώνουν το ‘όργανο ή µέσο ενέργειας’ (π.χ. πειστήριο,πλυντήριο, στεγνωτήριο) ή τον ‘τόπο’ (π.χ. κρατητήριο, δικαστήριο, σπουδαστήριο,γυµναστήριο). Εντούτοις, όσον αφορά τα ρηµατικά σύνθετα µε δεσµευµένα θέµατα,το επίθηµα –ι(ο) απαντάται αυτόνοµα στο σχηµατισµό παράγωγων ουσιαστικών πουδηλώνουν όργανο ή τόπο. Εµφανίζει όµως περιορισµένη παραγωγικότητα, καθώςσχηµατίζει παράγωγα µόνο από σύνθετα µε τα δεσµευµένα θέµατα -λογ, -σκοπ και -στασ (π.χ. πληκτρολόγιο, ζεσεοσκόπιο, εργοστάσιο).3.3.4.3 Παραγωγικά επιθήµατα -ισσα και –τριαΗ Ράλλη (2005) αναφέρει τα επιθήµατα -ισσα και -τρια ως επιθήµατα παραγωγήςθηλυκού γένους. Τα επιθήµατα αυτά έχουν µικρή κατανοµή µέσα στο σώµαδεσµευµένων θεµάτων και συγκεκριµένα απαντώνται το µεν -ισσα µε τα δεσµευµέναθέµατα -αρχ (π.χ. οµαδάρχισσα), -βάτη(ς) (π.χ. ορειβάτισσα), -κρατη(ς) (π.χ.αριστοκράτισσσα), -πώλη(ς) (π.χ. παλαιοπώλισσα), το δε -τρια στο δεσµευµένο θέµα -θετη(ς) (π.χ. ταξιθέτρια).3.3.4.4 Παραγωγή ρηµάτων σε (ώ)Η δηµιουργία των ρηµάτων σε (ώ) από ρηµατικά σύνθετα µε δεσµευµένα θέµατα,είναι ένα αρκετά εκτεταµένο φαινόµενο στη ΝΕ, που δηµιουργεί ερωτηµατικάσχετικά µε τον τρόπο σχηµατισµού τους, καθώς το επίθηµα (ώ) αποτελεί κλιτικό καιόχι παραγωγικό επίθηµα (Ράλλη 2005). Ας δούµε µερικά παραδείγµατα από το σώµαδεσµευµένων θεµάτων:40. παιδαγωγός > παιδαγωγώ105