12.07.2015 Views

rkfcb

rkfcb

rkfcb

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉJurnaliacxadebs konkurss!maswavlebelTa TanamSromlobis proeqtzeCaerTeTkonkursSi!gagviziareT Tqveni gamocdileba!gamogvigzavneT proeqtis gegmasaukeTeso proeqtis avtorebi saCuqrad miiRebenJurnal `maswavleblis~ erTwlian xelmoweras da maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centris gamocemebis srul kompleqts!konkursis daskvniT etapze sami saukeTeso proeqti gamovlindeba.proeqtis gegmebi Jurnal `maswavleblis~ momdevno nomrebSi daibeWdeba!sakonkurso masala mogvawodeT qvemoT miTiTebul misamarTzean gamoagzavneT el.fostis saSualebiT:maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centriTbilisi 0102, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 13 95, faqsi: (+995 32) 95 58 36el. fostiT: info@tpdc.gewww.tpdc.ge


edaqtorisganroca Telavivis universitetisteqnikuri kolejis,SemoqmedebiTobisa da gamor-Ceulobis xelSewyobis institutisdamfuZneblisa dadireqtoris, erika landaus werils`momavlis ganaTleba: kiTxvebisdasma~ vecnobodi, Tavdapirveladgavifiqre, kiTxvebisdasma xom iolia, pasuxebisgacemaa-meTqi rTuli. Tumca,rogorc viciT, arc kiTxvebisdasmisas gvaqvs saqme martivad.SekiTxvebis meSveobiT, adamianebsmoqmedebisken vubiZgebT, rac Semdeg maT damatebiTi SekiTxvebismofiqrebasa da problemis arsis, misi Sedegebis ukeT gaazrebaSi exmareba.Jurnalis yoveli axali nomris Sedgenisas, Cvenc vsvamT kiTxvebs: raSevTavazoT am nomerSi maswavleblebs? ra iqneba maTTvis ufro aqtualurida mniSvnelovani?vecadeT, TqvenTvis saWiro ramdenime kiTxvaze mogveZbena pasuxi. raaris treningi? rogor unda gamoviyenoT is profesiuli ganviTarebis-Tvis? am kiTxvebze pasuxis mopovebas paata papaava Seecada da treningze,rogorc profesiuli ganviTrebis efeqtur saSualebaze gviambo.ra aris maswavleblis profesiuli standarti? ra problemebi arsebobsmasTan dakavSirebiT da ra molodini aqvs maswavlebelsa da sazogadoebasmisgan? am kiTxvebze pasuxebis mosapoveblad, Jurnali `maswavlebeli~mrgvali magidis garSemo Seikriba da TqvenTvis sainteresoda mniSvnelovani pasuxebic moismina.rogor movawyoT saklaso garemo ise, rom moswavlesa da maswavlebelsSoris pozitiuri damokidebuleba Camoyalibdes, rogor SevqmnaT iseTipirobebi, rom problemuri qcevisa da gansakuTrebuli saWiroebis mqonemoswavleebsac davexmaroT adaptacia-socializaciaSi. am kiTxvebzepasuxebs Tea WyoiZisgan moismenT.rogor mivaRwioT saswavlo Sedegebis xarisxs, romelic sagnobriviprogramis standartiT aris gaTvaliswinebuli? rogor gavigoT, risiswavleba SevZeliT; ra aris Sefaseba da rogoria misi Semadgeneli komponentebi?am kiTxvebze pasuxebic am nomerSi SegiZliaT moipovoT.rogor gamoviyenoT Sesveneba? am dros SegviZlia bavSvebs mniSvnelovanisocialuri unar-Cvevebi ganvuviTaroT. Sesvenebis dros xom maTi moqmedebaTavisufali da sakuTar iniciativebze mindobilia. rogor SevuqmnaTmaT usafrTxo da pozitiuri garemo, Tan ise, rom Sesveneba dasvenebisTvisgamoiyenon. am kiTxvebis pasuxebsac aqve, am JurnalSi naxavT.vfiqrobT, Jurnalis gacnobisa da wakiTxvis Semdeg TqvenTvis saWirosxva araerT kiTxvaze ipoviT pasuxs.isev erika landaus mivubrundebi. is maswavleblebs urCevs, gakveTiliSemdegnairi SekiTxvebiT daiwyon: `ra viciT am Temis Sesaxeb? ras fiqrobTam Temaze?~ is Tvlis, rom aseTi midgoma gamoiwvevs moswavles,winare codnas gauaqtiurebs, an gaacnobs axal ideebs da waaxalisebs,dasvas SekiTxvebi Temis garSemo. gakveTili arasodes ar unda damTavrdeswertiliT. gakveTilis bolos yovelTvis unda daisvas SemdegiSekiTxva: `gindaT, es Tema ukeT SeiswavloT?~mec davesesxebi mas da vikiTxav, ginadaT am da sxva TqvenTvis sainteresoTemebze visaubroT? mogvwereT, gvkiTxeT, vecadoT pasuxebierTad movipovoT. kiTxvebis dasmisa da pasuxebis mopovebis procesSi,erTmaneTisTvis ufro metad saWiro da mniSvnelovani viqnebiT.nato ingoroyvamTavari redaqtoriCveni mizania maswavleblisprofesuli zrdis xelSewyoba N1, 2010 1informirebis, diskusiiswaxalisebisa da gamocdilebisgaziarebis gziT. Jurnali xelsuwyobs maswavleblisprofesiis popularizacias.ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉN1(7), 2010maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centris gamocemaprofesiuli Jurnali `maswavlebeli~gamodis or TveSi erTxelredkolegia:sofo gorgoZepaata sirbilaZeTamar mosiaSvilipaata papavanaTia nacvliSvilimTavari redaqtori:nato ingoroyvaredaqtori: irakli kakabaZestilisti: irma taveliZedizaini: besik daneliafoto: gela bedianaSvilimxatvari: mamuka tyeSelaSviliJurnalistebi:bela CekuriSvili, manana iaSvili,Tamar fxakaZe, Sorena burdilaZe,aleko cqitiSviliJurnalSi gamoqveynebul publikaciebSi gamoTqmulizogierTi mosazreba, SesaZloa, ar emTxveodesmaswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrisda `maswavleblis~ redkolegiis Sexedulebebs. calkeulstatiaSi dasaxelebuli faqtebis utyuarobazepasuxismgebelia statiis avtori.sakontaqto informacia:maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centrimisamarTi: Tbilisi, 0102dimitri uznaZis 52tel: (+995 32) 95 13 95faqsi: (+995 32) 95 58 36el. fosta: info@tpdc.gewww.tpdc.geISSN 1987-6149 UDC 371.1m-374gamoiwereT profesiuli JurnaliÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉdarekeT:Sps `wignis samyaro~: 45 33 79ss. `macne~: 37 47 49, 22 64 58`elva-servisi~: 38 26 73, 28 26 74


2Sinaarsistatiebieqsperti7paata sirbilaZemaswavleblis karieraarc Tu ise Soreul momavalSi aravisgaukvirdeba, Tu teleekranidan an radioeTerSimoismens: `arsebobs kariera, xolo RirseulebiirCeven maswavleblis karieras~.interviu10Tamar mosiaSvilira aris sertificirebara aris sertificireba, misi istoriada ganxorcielebis gzebi.4nato ingoroyvainterviu ganaTlebis ministrTanJurnal `maswavleblis~ stumari saqarTvelosganaTlebisa da mecnierebis ministri dimitriSaSkinia. is maswavleblebisTvis sainteresoSekiTxvebs pasuxobs.gamocdileba36irakli kakabaZeganaTleba iaponiaSirogoria iaponiis ganaTlebis sistema,inovaciebi, axali teqnologiebi da iaponiisganaTlebis sistemis waratebis formula.39ai-gerl taniswavlisa da swavlebisSemoqmedebiTi aqtivobebiswavlebis SemoqmedebiTi aqtivobebi moswavleTasagakveTilo procesSi aqtiuri CarTvisaTvisefeqturi da mniSvnelovani xerxebia.Targmna sofo xvedeliZem12nana dalaqiSvilikolegebis TanamSromlobisa daurTierTswavlebis meTodimaswavleblebi, romlebic erTmaneTTanTanamSromloben, aRniSnaven, romurTierTswavlebis meTodi maT dasaxulimiznebis miRwevaSi da motivaciis zrdaSiexmareba.33lela Caxaiakvleva, rogorc resursirogor unda gamoiyenos maswavlebelma kvleva_ rogorc resursi, rogor dagegmos daCaataros igi.


N1, 2010 3rubrikebi16resursisofo gorgoZerogor SevadginoT testebirogori unda iyos testi, misi Sedgeniswinapiroba da strategia da raSi gvexmareba is.RKFCBpraqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis19mrgvali magidairma kaxuraSvilimoswavleTa socialuri qcevebimoswavleTa socialuri qcevebi, rogorvimuSaoT rTul bavSvebTan, am Temas Jurnali`maswavlebeli~ da mowveuli stumrebi mrgvalmagidasTan mimoixileaven.1. samoqalaqo ganaTleba2. marTkuTxa koordinatTa sistema sivrceSi3. maswavlebeli da TviTSefasebamosazreba25-3223erTi skolis gamocdilebaTamuna kacitaZeusafrTxo skolavideoTvali skolaSi, rogor Sexvdnen am novacias151-e skolaSi da ra Sedegi miiRo skolam.48paata CorgolaSviliriliefeqturi skolamizanSewonilia maRali kvalifikaciis mqonepedagogebi monawileobas iRebdnen saswavlomasalebis SedgenaSi. maTi saswavlo praqtika,skolis specifikis codna, gamocdilebanamdvilad iZleva amis saSualebas41rCevanikoloz CubiniZerogor vweroT eserogor iwereba ese, ra kriteriumebisaganSedgeba is da rogor davexmaroT moswavleebsmis SeqmnaSi.50problemaaleko cqitiSviliisaskolo biblioTekebirogor muSaoben, ra xarvezebi aqvT da rogoriyenebs maswavlebeli biblioTekas, rogorcresurss.problemagamocdileba44Jana kvaWaZeinkluziuri ganaTlebaspecialuri saWiroebis mqone bavSvebi damaTTan muSaoba.52Tako SveliZesaskolo wreebira tipis klubebi da wreebi iqmneba da muSaobsskolebSi, Tu iyenebs maswavlebeli mas, rogorcdamatebiT resurs da rogori unda iyos esklubebi da wreebi sinamdvileSi.46Cveni proeqtebieka mamacaSvilimaswavleblis maZiebloba da mentorobamentoroba-maZieblobis mimarTulebiT muSaobamaswavlebelTa profesiuli ganviTarebiscentrma 2008 wlis gazafxulze daiwyo da ukvemeore welia, igi maswavleblobis maZieblobissapilote proeqts axorcielebs.55erTi maswavleblis istoriabela CekuriSvili45 weli skolaSi162-e skolis inglisuri enis maswavlebeli eTerTalakvaZe 45 welia pedagogiur moRvaweobaseweva da ucxo enis efeqturad swavlebisaTvisTavisi meTodebi aqvs SemuSavebuli.


4 interviumaswavlebelsunda hqondes gancda, rom rasac akeTebs,mniSvnelovania dadafasebulinato ingoroyvaJurnal `maswavleblis~ stumaria da pedagogebisTvismniSvnelovan SekiTxvebs pasuxobs, saqarTvelos ganaTlebisada mecnierebis ministri, batoni dimitri SaSkini.Cveni mTavari prioritetiaris moswavleda maswavlebeli. maTyvela piroba undaSeeqmnaT imisTvis,rom warmatebiT iswavlonda aswavlon.Zalian minda vTxovomaT, rom yvelaferigaakeTon, raTa aRzardonkargi, wesieri daganaTlebuli adamianebi.maT xelSia Cveni,,qveynis momavali.,,saqarTvelos mTavrobam 2010wlis prioritetul sferodganaTleba gamoacxada. rasgulisxmobs mTavrobis esgadawyvetileba da raZiriTadi gamowvevebi dgassaqarTvelos ganaTlebisa damecnierebis saministroswinaSe mimdinare wels?ganaTleba marTlac mniSvnelovanida prioritetuli sferoaCveni saxelmwifosTvis. marTalia,ukve bevri ram gakeTda,magram es simSvidis uflebas argvaZlevs da aucileblad undagagrZeldes dawyebuli reformebi.gasakeTebeli jer kidevbevria. amitom TviTkmayofilebisufleba ar gvaqvs. vambobT, romiyo Secdomebic, radgan yvelafriserTbaSad da uSecdomod mogvarebaSeuZlebelia. unda vecadoT,es Secdomebi minimumamde daviyvanoT.demokratiuli mTavrobiserT-erTi ZiriTadi maxasiaTebeliswored Secdomebis aRiarebada mis gamosworebaa. ganaTlebisreformis meore etapis yvelazedidi gamowveva moswavle damaswavlebelia. yvelaferi undagakeTdes imisTvis, rom moswavleskolaSi dabrundes da iq srulfasovanizogadi ganaTleba mii-Ros. amisaTvis, saWiroa, romgavzardoT saskolo atestatismniSvneloba; uzrunvelvyoTmoswavleTa gakveTilebze daswreba;daixvewos erovnuli saswavlogegma; gaumjobesdes saxelmZRvaneloebisxarisxi da yvelaferigakeTdes maswavlebelTa profesiulidonis amaRlebisTvis.rogorc aRniSneT, maswavlebelTaprofesiuli donisamaRleba erT-erTi mTavariprioritetia. Cvens sazogadoebaSiaraerTgvarovaniSexedulebebi arsebobsmaswavlebelTa sertificirebasTandakavSirebiT, ramosamzadebeli saqmianobebiuZRvis sertificirebas dasainteresoa, rogor xedavsganaTlebisa da mecnierebisministri am process?mogexsenebaT, maswavlebelzeadamokidebuli Cveni qveynis momavali.me ver gaviziareb da verdaveTanxmebi im eqspertebis mosazrebas,romlebic amboben,rom maswavlebeli misi xelfasistolfasia. yvelas kargad gvaxsovsmizerul xelfasze momuSavepedagogebi da is rTuli wlebi.gasul wels, miuxedavad ekonomikurikrizisasa, Cven gavzardeTmaswavleblis xelfasi. Tumca, esnamdvilad ar aris maTi Sromissrulyofili anazRaureba, magramsaxelmwifo cdilobs, daafasos


N1, 2010 5maTi Sroma. Sexvedrebis dros mevubodiSeb maswavleblebs, romjerjerobiT jerovnad ar xerxdebamaTi Sromis anazRaureba.Cven yvelafers gavakeTebT imisaTvis,rom pedagogTa anazRaurebamaTi Sromis adekvaturi iyos.unda gaizardos maswavleblisprofesiis prestiJi. swored ammizans emsaxureba sertificirebac.sertificireba nebayoflobiTiprocesia da 2010 wlidan daiwyeba.sertificirebuli maswavlebeliki sxva upiratesobebTanerTad, waxalisdeba finansuradac.aseve, ganaTlebisa da mecnierebissaministro mudmivadganxorcielebs pedagogebisTvisprofesiuli ganviTarebis treningebs.gaZlierdeba mentormaswavlebelTainstituti.aseve, maswavleblebi uzrunvelyofiliiqnebian axali damxaresaxelmZRvaneloebiT.marTalia, erovnuli saswavlogegma adgens, rom moswavlem skolaSiaucileblad unda iswavlosilia WavWavaZe, magram konkretuladar asaxelebs, avtorisromeli nawarmoebis Seswavlaaaucilebeli. amitom, rom ardazaraldes romelime moswavle,ganurCevlad imisa, Telaveliais Tu goreli, axal erovnulsaswavlo gegmaSi 60 procentisavaldebulo saswavlo programaiqneba mocemuli, xolo 40 procenti_ skolisa da maswavleblisarCevanze damokidebuli.aseve, erovnul saswavlo gegmaSimoxdeba axali sagnebis integrireba.esenia: samxedro-patriotuliaRzrda, msoflio kulturada sporti.jansaRi cxovrebis wesi rom waxalisdesda Sejibrebis principidainergos, amisTvis aucilebeliasportis calkeuli saxeobebisganviTareba skolaSi. aqve undaavRniSno, rom araviTari safrTxear emuqrebaT fizkulturis maswavleblebs,isini CveulebrivadgaagrZeleben muSaobas skolebSida Cven vizrunebT maTi kvalifikaciisamaRlebaze.Cveni moswavleebi unda iyvnenintegrirebulebi msoflio kulturasTan.isini unda icnobdnenTanamedrove msoflios kulturas,mwerlobas, mxatvrobas, musikas daa.S. amitom saWirod CavTvaleT,rom maT skolidanve miiRonsaWiro informacia da kulturologiisswavlebac ammizans emsaxureba.ra cvlilebebisa dasiaxleebis Setana igegmebaerovnul saswavlo gegmaSi?sainteresoa Tqveni xedva damosazrebamsoflio kulturis,sportisa da samxedropatriotuliaRzrdisswavlebis Sesaxeb?erovnuli saswavlo gegma daixvewebada ganviTardeba TormetiveklasisaTvis. misi axalivarianti seqtembrisTvis gveqneba.amaze eqspertebi ukve muSaobenda pirobas gaZlevT, rom axalisaswavlo gegma ar Seicvleba uaxloesixuTi wlis ganmavlobaSi.misi Setana skolebSi etapobrivadmoxdeba da is ZalaSi Seva 2011wels. gegmis skolaSi Setanamdeunda movaswroT saxelmZRvaneloebisdaxvewa da grifirebac.


6ra miznebi da amocanebi aqvsusafrTxo skolis koncefciasda rogor unda ganxorcieldesis?me maswavleblebs SexvedrisasSevpirdi, rom arafers gadavwyvetdimaTi azris mosmenisa dagaTvaliswinebis gareSe. usafr-Txo skolis koncefciis moTxovnacswored maTgan wamovida. CveneqspertebTan erTad vmuSaobTam koncefciaze da, daaxloebiT,martis Sua ricxvebisTvis ukvemzad gveqneba. me kidev erTxelminda aRvniSno, rom skola araris laboratoria da axla ukveeqsperimentebis droc aRar aris.me mirCevnia, meti vifiqroT, vimsjeloTda gadawyvetileba ise miviRoT.Tavdapirvelad, ras gulisxmobsusafrTxo skoliskoncefcia: upirvelesad, es arissakredito sabaraTe sistemis SemoRebamoswavleebisTvis da misimibma portalze. cxadia, arc er-Ti mSobeli sakuTar Svils fulssigaretis sayidlad ar aZlevs,magram, damerwmunebiT, ver kontroldeba,raSi xarjavs mozardiam fuls. aseve, skolebSi damontaJdebaspecialuri mowyobiloba,sadac bavSvi gaatarebs TavisbaraTs da mSobeli avtomaturadmiiRebs satelefono Setyobinebasimaze, Tu rodis mivida darodis gamovida skolis Senobidanmisi Svili. am procesis ganxorcielebaxels Seuwyobs mandaturisinstitutis SemoRebas skolaSiam mandaturze sxva araferi uTqvams?aseve, damontaJdeba video-Tvali, rac usafrTxo zonebsSeqmnis skolis teritoriaze.agreTve, vfiqrobT, skolebisdayofas saswavlo safexurebismixedviT. es aris grZelvadianiprocesi da swori gaTvlebisWirdeba, brmad amis gakeTebadauSvebelia, amitom am sakiTxzeintensiurad vmuSaobT.2010-2011 wlebis ganaTlebisada mecnierebis saministrosgamowvevebSi saskolo infrastruqturisgaumjobesebacSedis, ra igegmeba am kuTxiT?bolo wlebSi skolebis infrastruqturisganviTarebaSi Zaliandidi resursi Caido. aSendaaxali skolebi da garemontdaskolebis didi nawili. Tumcajer kidev aris garkveuli problemebi.infrastruqturis ganvi-TarebisTvis biujetidan gamoyofilTanxas Cven adgilobrivTviTmarTvelobebs gadavcemT,radgan migvaCnia, rom adgilzeufro sworad ganisazRvreba prioritetebi.bunebrivia, Tanxissworad da mizanmimarTuladxarjvis monitorings ganaTlebisada mecnierebis saministroganaxorcielebs.saskolo saxelmZRvaneloebi,maTi xarisxi, mravalferovneba,wona da Rirebuleba yovelTvisiyo gansjis sagani.saskolo gamocemebis erTianistandartis Seqmna, imedia,xels Seuwyobs am problemismogvarebas? rogor undaganxorcieldes es procesi?rogorc aRvniSne, saskolo saxelmZRvaneloebiaxal erovnulsaswavlo gegmas unda Seesabamebodes.amasTan erTad, unda gamkacrdessaxelmZRvaneloebisgrifirebis wesi. saWiroa saskologamocemebis erTiani teqnikuristandartis Seqmna da danergva.mTel msoflioSi adaptirebuliae.w. „transformirebuli wigni~,romelic morgebulia standarts.saxelmwifo weliwadSi 11 milionlars xarjavs pirvelklaselebisada socialurad daucveli ojaxebisTvissaxelmZRvaneloebis Sesyidvaze.gveqneba Sexvedrebi gamomcemlebTanda maT Cveni interesebiunda gaiTvaliswinon. arSeiZleba bavSvma imuSaos wignSi,amis fufuneba jer Cven ar gvaqvs.yvela wigns unda axldes samuSaorveuli, xolo Tavad moswavlissaxelmZRvanelo Semdegi wlisTvisacgamosadegi unda iyos.aucileblad unda Seiqmnas meoradisaxelmZRvaneloebis baza,romelic mSoblebs saskolowignebis SeZenas gauadvilebs.teqnikuri sakiTxebis paralelurad,unda vizrunoT mis Sinaarsobrivdaxvewaze. me eqspertebTanerTad gadavxede „deda enis~ramdenime saxelmZRvanelos davnaxe, rogor gansxvavdeba werisSeswavlis teqnika da me-TodiTiToeul maTganSi. „deda ena~misi pirvelwyaros adaptirebulversias unda warmoadgendes.Jurnali „maswavlebeli` saqarTvelosyvela skolaSimidis da misi gacnoba TiToeulmaswavlebels SeuZlia.ra iqneba ganaTlebis damecnierebis ministrismTavari gzavnili maTTvis?rogorc giTxariT, Cveni mTavariprioriteti aris moswavle damaswavlebeli. maT yvela pirobaunda SeeqmnaT imisTvis, rom warmatebiTiswavlon da aswavlon. Zalianminda vTxovo maT, rom yvelaferigaakeTon, raTa aRzardonkargi, wesieri da ganaTlebuliadamianebi. maT xelSia Cveni qveynismomavali. Cven ki vecdebiT,maswavlebels hqondes gancda,rom rasac akeTebs, mniSvnelovaniada yvelasagan dafasebuli.


eqspertiN1, 2010 7maswavlebliskarierapaata sirbilaZearsebobs cnebebi da terminebi,romlebic gansxvavebul politikursistemebsa da drois arc Tuise urTierTdacilebul periodebSigansxvavebul mniSvnelobasiZenen. uamravi aseTi magaliTismoyvana SeiZleba, am SemTxvevaSiki iseT mniSvnelovan cnebaze Sev-CerdebiT rogoricaa kariera.arcTu Soreul warsulSi am terminsmkveTrad gamoxatuli uaryofiTi,SeiZleba iTqvas ironiulidatvirTva hqonda. sakmarisia,gavixsenoT sabWoTa pamfletebsada feletonebSi araerTgzisgamaTraxebuli `karieristi~_ moralurad dacemuli adamiani,romelsac cxovrebaSi erTaderTimizani hqonda: karieris kibezeaRmasvla nebismier fasad. sab-WoTa sistemis periodSi karierisarCevani imTaviTve SezRuduliiyo, radgan damsaqmeblis rolSimxolod saxelmwifo gamodioda,Tavisi uzarmazari da, xSir Sem-TxvevaSi, groteskulad biurokratiuliaparatiT, xolo sabWoTasistemis ukiduresi dekadensisxanaSi da misi dangrevidan aTiwlis manZilze, anu meoce saukunisoTxmocian da oTxmocdaaTianwlebSi, damsaqmebelma TiTqmismTlianad dakarga avtoriteti,resursebi da, xSir SemTxvevaSi,kontraqtis formalur monawilediqca. es yvelaferi, bunebrivia, aisaxarogorc Sromis bazarze, aseve,qveynis ekonomiur-politikurmdgomareobaze. qveyanaSi, sadacsul cota xnis win Tavs iwonebdnenerT sul mosaxleze profesorebisada docentebis sarekordomaCvenebliT, mecnieris karieramswrafad dakarga mimzidveloba,xolo zogadi ganaTlebissferoSi dasaqmebuli specialistebimosaxleobis socialuraddaucvel fenas SeuerTdnen. es isperiodia, rodesac saqarTvelossxvadasxva regionSi pedagogiurmainstitutebma TiTqmis erTdrouladSeicvales profili damaswavleblebis nacvlad ekonomistebisada iuristebis momzadebadaiwyes. amas mxolod bazrismoTxovniT ver avxsniT. samwuxarod,saqarTvelos Sromis bazari,gansakuTrebiT ki kerZo seqtori,amden ekonomistsa da iuristsspecialobis mixedviT ver daasaqmebdada arc dausaqmebia, magramekonomistis, iuristis, policielisan samxedro mosamsaxurisprofesiaSi ufro TvalsaCinoakarieruli zrdis SesaZlebloba,vidre maswavleblis profesiaSi.albaT esec gaxldaT erT-erTimTavari mizezi imisa, rom pedagogobassul ufro naklebi abiturientiirCevda da irCevs.marTlac, maswavleblis profesiamam periodSi dakarga is mimzidveloba,romlis gamoc mas,rogorc wesi, upiratesad qalebiirCevdnen _ stabiluri samuSaoda meti Tavisufali dro ojaxi-profesiuliganviTarebis dakav-Sireba karierulzrdasTan mniSvnelovanisiaxle iqnebarogorc moqmedimaswavleblebisaTvis,agreTve maTTvis,vinc momavalSi,,airCevs am profesias.,,


8saTvis. ra aris sxva upiratesobebi,romelTa gamoc vinmem SeiZlebamaswavlebloba airCios?Catarebuli kvlevis* Sedegad,zemoT aRniSnul or faqtorTanerTad, bavSvebTan, axalgazrdeb-Tan muSaoba saxeldeba. aRsaniSnavia,rom iseT faqtorebs, rogoricaaskolaSi siaxleebis danergvaSimonawileoba da kvalifikaciisamaRlebis SesaZlebloba,maswavlebelTa 20%-zenaklebi asaxelebs.saqarTveloSi amJamad oTxmociaTasamde maswavlebelia. maTidafinanseba saskolo vauCerissaSualebiT xdeba, anu maswavleblebiwarmoadgenen yvelaze mravalricxovanprofesias, romelicsaxelmwifos mier finansdeba.maswavlebelTa saerToraodenoba policielebisa dasamxedroebis jamur raodenobazemetia. miuxedavad imisa, rombolo wlebSi maswavleblebisxelfasi gaizarda, is jer kidevTiTqmis orjer naklebia saSualoxelfasze qveynis masStabiT.albaT esecaa mizezi, rodesacTavad maswavleblebi prestiJulprofesiebs Soris sakuTar profesias15 SeTavazebuli variantidanmxolod me-10 adgilzeasaxeleben. Tumca kvleva imasacaCvenebs, rom am profesias Tanaxlavs e.w. `istoriuli presti-Ji~, anu is faqti, rom profesiaerT dros uaRresad sapatio iyo.dResac bevrs axsovs da maswavleblisprofesiis simbolurixati realurze gacilebiT ufropozitiuria _ am stereotipismixedviT. maswavlebloba, zogadad,sapatio profesiaa, Tumca rodesacarCevanis winaSe ojaxis wevridgeba, mas, rogorc wesi, sxvaprofesiis dauflebas urCeven.rogor gavxadoT maswavleblisprofesia ufro prestiJuli damimzidveli? anazRaurebis gazrdaaucilebeli, magram arasakmarisipirobaa, Tanac unda davazustoT:yvela maswavlebelserTnairad unda gaezardos anaz-Raureba? unda iyos Tu ara gaTvaliswinebuliam zrdaSi kvalifikacia,profesionalizmi, samu-Sao gamocdileba? anazRaurebismatebisas, rogori unda iyosTiToeuli am faqtoris xvedriTiwili? TvalnaTliv Cans, rom yvelaes faqtori karieras ukavSirdeba.rogorc ukve aRvniSneT, amterminis mimarT sazogadoebisdmaokidebuleba bolo periodSisakmaod Seicvala. miuxedavadimisa, rom umuSevroba dResacumTavres problemad rCeba, ukvegaCnda profesiebi, romelTaarCevis SemTxvevaSi dasaqmebisSansic izrdeba da karierulizrdis SesaZleblobac matulobs.gavixsenoT bolo periodis cnobilislogani: `arsebobs kariera,xolo rCeulTaTvis arsebobs oficriskariera~. am socialur reklamamdekarierasTan dakavSirebuliaseTi popularuli sloganiZneli gasaxsenebelia, rac bunebrivicaa_ Tavad karierac ariyo zogadad mimzidveli da masobrivadxelmisawvdomi, am cnebisfarTod gavrcelebuli gagebiT.* `maswavlebelTa saWiro da mosalodneli raodenobis Sesaxeb kvleva~,maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris dakveTiT Caatarasocialuri kvlevisa da analizis institutma.karieris cneba, erTi mxriv, profesiulgzaze winsvlas, profesiuliganviTarebisa da kvalifikaciisamaRlebis SesaZleblobasukavSirdeba, meore mxriv ki, konkurentunariangaremoSi sakuTariadgilis damkvidrebas. misietimologia laTinuri sityvidanmodis _ carrera, rac Sejibrs,konkurencias niSnavs. imisTvisrom profesiaSi konkurenciagaizardos, aucilebelia, Tavadprofesia iyos konkurentunariani.amis miRweva SeuZlebelia,Tu profesiaSi ar arsebobs karieruliierarqiis mkafiod gansazRvrulistruqtura, romel-Sic karieruli zrda, erTi mxriv,profesiul ganviTarebasTan,pirovnul iniciativasTan damotivaciasTan aris dakavSirebuli,meore mxriv ki, anazRaurebiszrdasTan. dReisaTvis maswavleblisprofesiaSi oficialurikarieruli ierarqia ar arsebobs.staJis mixedviT, xelfasSiarsebuli gansxvavebac umniSvneloa.es, bunebrivia, ara mxolodmoqmedi maswavleblebis motivaciasuqmnis problemas, aramedim adamianebisac, vinc profesiisarCevanis winaSe dganan.amave dros, msoflioSi maswavlebliskarieris Zalian bevrida efeqturi modeli arsebobs.magaliTisTvis moviyvanoT britanulimodeli. britaneTSi 5sxvadasxva donis maswavleblisstandartia SemoRebuli. Sesabamisad,TiTeuli am donisTvisgansazRvrulia gansxvavebulianazRaurebis sqema. aRsaniSnavia,rom es standartebi mxolodim maswavleblebze vrceldeba,romelTa kvalifikaciac saxelmwifosmier aris aRiarebuli. amisgarda, aris arakvalificiur maswavlebelTakategoriac, romel-Ta anazRaureba SedarebiT dabaliada weliwadSi 15-20 aTas funtsterlings Seadgens. kvalificiuri,anu im maswavlebelTa xelfasi,vinc maswavleblis zogadstandarts akmayofilebs, 20-dan30 aTas funt sterlingamde meryeobs.maswavleblis kvalifikaciisamaRlebasTan erTad, misi xelfasisakmaod izrdeba da e.w. maRalidonis unar-Cvevebis maswavleblisxelfasi 55 aTas funtsterlings aRwevs, xolo liderimaswavleblis xelfasi _ 100 aTasfunts. rogorc ukve aRiniSna,TiToeuli safexuris maswavlebeligarkveul standarts undaakmayofilebdes, anu maswavlebliskarieruli zrda da masTandakavSirebuli anazRaureba mkafiodaris gansazRvruli, rac,erTi mxriv, motivaciis kargiwinapirobaa, meore mxriv ki, resursebisoptimizaciis saSauleba_ samuSaos anazRaureba misi xarisxismixedviT xdeba. unda aRiniSnos,rom britanuli modeliunikaluri ar aris, maswavleblebiskarieruli zrdis msgavsi modelebibevr qveyanaSia danergili.


N1, 2010 9saqarTvelos zogadi ganaTlebissistemaSi bolo periodSi, maswavleblisprofesiasTan dakavSirebiT,bevri siaxle dainerga.Seiqmna normatiuli baza, romelsacsafuZvlad daedo maswavleblismomzadebisa da profesiuliganviTarebis koncefcia. SemuSavdamaswavleblebis profesiuliganviTarebis programebis xarisxisSemowmebis meqanizmi. amJamadmzaddeba maswavleblebis mosamzadebeliprogramebis akreditacia.pedagogebisTvis xelmisawvdomiamaswavleblis profesiuliganviTarebis vauCeri, romlissaSualebiTac saxelmwifo maswavlebels4 kreditis odenobiTufinansebs akreditebul satreningoprogramas, inergeba profesiaSiSesvlis regulirebis instituti_ maZiebloba. arsebobsyvela winapiroba imisaTvis, romSeiqmnas maswavleblis momzadebis,profesiaSi Sesvlisa da profesiuliganviTarebis erTiani sistema,magram am sistemis funqcionirebaimTaviTve kritikuliriskis winaSe aRmoCndeba, Tu arSeiqmna maswavleblis karierulizrdis mkafiod gansazRvrulisqema, romelic mWidrod iqnebadakavSirebuli maswavleblis profesiulganviTarebasTan da pirdapiraisaxeba mis anazRaurebaze.maswavlebelTa sertificirebisdebulebis mixedviT, sertifikatismopoveba, realurad, maswavlebliskarieruli zrdis dasawyisadSeiZleba CaiTvalos. zogadiganaTlebis Sesaxeb saqarTveloskanonis Tanaxmad, sertificirebulmamaswavlebelma 8 wlis vadaSiunda moaxdinos sertifikatisganaxleba. sertificirebisganaxlebis saSualebebsa da procedurebsdetalurad aRwersmaswavlebelTa profesiuli ganviTarebissqema, romelzec amJamadmuSaoben maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebis centriseqspertebi. es dokumenti uaxlosmomavalSi gaxdeba farTo ganxilvissagani. am etapze ki SeiZlebaiTqvas, rom es aris CarCo-dokumenti,romelic miznad isaxavsmaswavleblis profesiasTandakavSirebuli yvela strategiuliamocanisa da koncefciiserTian sistemaSi moqcevas, TumcaumTavresi siaxle, rasac es sqemamaswavleblebs SesTavazebs, sworedkarieruli zrdis SesaZleblobaiqneba. sqemaSi detaluradgaiwereba karieruli safexurebida is, Tu rogor SeiZleba amsafexurebis gavla. es maswavlebelsara mxolod damatebiTmotivacias miscems sakuTariprofesiuli ganviTarebisTvis,aramed, zogadad, xels SeuwyobsganaTlebis xarisxis gazrdas.zogadi ganaTlebis xarisxisuzrunvelyofis meqanizmebisSeqmna meore umniSvnelovanesigamowvevaa, romelsac maswavleblisprofesiuli ganviTarebissqema moicavs. rogorc `mSvidobisdemokratiis da ganviTarebisinstitutis~ 2009 wlis noembrisangariSSia aRniSnuli, dReisTviszogadi ganaTlebis sferoSiumTavres problemas sworedxarisxis uzrunvelyofis sistemawarmoadgens. `dRevandel saganmanaTleblosistemaSi sakmaodsusti mxardaWeris infrastruqturaarsebobs. yvelaze axlosskolebTan, fizikurad da struqturuladac,ganaTlebis resurscentrebia.resurs-centrisareali mraval skolas moicavs;resurs-centrebis mandati daadamianuri Tu materialuri resursebiki SezRudulia. resurscentrebisTanamSromlebs araqvT mkafio dawerili instruqciebi,Tu rogor SeiZleba daexmaronskolebs ganaTlebis xarisxisgaumjobesebaSi~. xarisxisuzrunvelyofis erT-erT umTavresmeqanizmad skolebis akreditaciamoiazreba, rac absoluturadkoreqtulia, magramaucilebelia skolebs, skolebisliderebsa da maswavleblebsmizanmimarTulad davexmaroTimisTvis, rom akreditacia maT-Tvis gadaulaxav barierad ariqces. xarisxis uzrunvelyofagulisxmobs, rogorc misiSemowmebis meqanizmis Seqmnas,aseve mudmiv da mizanmimarTulmxardaWerasac _ `saxelmwifomunda Seqmnas damatebiTi infrastruqtura,romlis mTavari mizaniskolebis daxmareba iqnebaganaTlebis xarisxis gasaumjobeseblad.skolebis mravalferovnebidangamomdinare, mniSvnelovania,rom saxelmwifos midgomebixarisxis gaumjobesebasTandakavSirebiT iyos mizamimarTulikonkretul saWiroebebze~.swored am mizans isaxavs skolisbazaze maswavlebelTa profesiuliganviTarebis programa,romelic zemoaRniSnuli CarCodokumentisfarglebSi iqnebainicirebuli. skolis bazazemaswavlebelTa profesiuliganviTarebis sistema gulisxmobsmaswavleblebis mizanmimarTuldaxmarebas, konkretuli saWiroebebidangamomdinare. savaraudod,yvela raionSi SeirCeva damomzaddeba ramdenime gamocdilispecialisti, romlebsac eqnebaTSesabamisi codna da unar-CvevebiimisTvis, rom Seafason maswavleblebissaWiroebebi, daexmaronsatreningo programebisSerCevaSi, Caataron treningebiskolis bazaze, gaacnon maswavleblebsaxali literatura daTanamedrove meTodika, daexmaronmaT portfolios organizebaSi da,rac gansakuTrebiT mniSvnelovania,monawileoba miiRon maswavlebliswarmatebisa da progresisSefasebaSi. aseTi sqemis mixedviT,TiToeul maswavlebels saSualebamiecema, efeqturad dagegmosrogorc sertificirebisTvis mosamzadebeliprocesi, aseve, sertificirebisSemdgomi periodi dawin waiwios karierul ierarqiaSi.profesiuli ganviTarebis dakav-Sireba karierul zrdasTan mniSvnelovanisiaxle iqneba rogorcmoqmedi maswavleblebisaTvis,agreTve maTTvis, vinc momaval-Si airCevs am profesias. imedigvaqvs, arc Tu ise SoreulmomavalSi aravis gaukvirdeba,Tu teleekranidan an radioeTerSimoismens: `arsebobskariera, xolo RirseulebiirCeven maswavleblis karieras~.


10 eqspertira arissertificireba2009 wlis 4 dekembers damtkicda maswavlebelTasertificirebis debuleba. 2010 wels dagegmiliasasertifikacio gamocdis Catareba sabazo da saSualosafexuris qarTulis, maTematikisa da ucxo enebis(inglisuri, germanuli, franguli da rusuli) maswavleblebisTvis.ganisazRvra registraciis vadebic: registraciadaiwyo 2010 wlis 1 Tebervals da dasruldeba 31 marts.Tamar mosiaSvilimaswavlebelTa sertificirebissaWiroebis Sesaxeb sazogadoebiswarmomadgenlebi TiTqmis aRarkamaToben.a) maswavleblobis uflebismopovebab) sertifikatis ganaxlebadidia interesi sertificirebisprocedurul sakiTxebze. am weriliTkidev erTxel SevecdebiT,ganvagrZoT dialogi sazogadoebasTansertificirebis, misiarsisa da sxva procedurulisakiTxebis Sesaxeb.sertificirebis mizania piriscodnisa da unar-Cvevebis Sesabamisobisdadgena maswavleblisprofesiul standartTan.sertificirebis procesi Sedgebaori fazisgan:ras gulisxmobsmaswavleblobis uflebismopoveba?saqarTveloSi moqmedi kanonmdeblobismixedviT, maswavleblisprofesia regulirebadi gaxda.es niSnavs, rom Sesabamisi umaRlesiganaTlebis miRebis Semdeg,pirma unda gaiaros maZieblobisperiodi, romlis warmatebiTdasrulebis SemTxvevSi, Caabarebssasertifikacio gamocdas.kanoni sasertifikacio gamocdisCabarebis uflebas aZlevs yvelamoqmed maswavlebels da im pirs,romelic amJamad ar muSaobsskolaSi, magram aqvs saganmanaTleblodawesebulebaSi pedagogadmuSaobis aranakleb erTwlianigamocdileba.maswavleblobis uflebis mopovebasami safexurisgan Sedgeba:1. registracia;2. sasertifikacio gamocdisCabareba;3. sertifikatis gacema.Tu gadawyvetT sasertifikaciogamocdis Cabarebas, registra-


N1, 2010 11ciis gavla SegiZliaT nebismierresurs-centrSi.resurs-centrSi Tqven mogiwevTganacxadisa da anketis Sevseba.ganacxads avsebT imisaTvis, romdaregistrirdeT monacemTabazaSi, rogorc gamocdis Cabarebismsurveli piri. anketas kiavsebT gamocdebis erovnulicentrisTvis.registraciisTvis resurscentrSiunda waradginoTSemdegi sabuTebi:piradobis damadasturebelidokumentis 2 asli;ganaTlebis damadasturebelidokumentis kanonmdeblobiTdadgenili wesiT damowmebuliasli (kvalifikaciis damadasturebelidiplomis notariuladdamowmebuli asli);cnoba maZieblobis periodiswarmatebiT gavlis Sesaxeb(maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centris miergacemuli sertifikati);cnoba samuSao gamocdilebisSesaxeb im saganmanaTleblodawesebulebidan, sadac pirsaqvs pedagogiuri saqmianobisminimum erTwliani staJi (Tupiri aJamad ar muSaobs skolaSi);maswavleblobis uflebismopovebis safasuris gadaxdisdamadasturebeli dokumenti(pirveli sasertifikaciogamocda finansdeba saxelmwifosmier. am sabuTis warmodgenasasertifikacio gamocdismsurvel pirebs 2010 wels armoeTxovebaT, radgan gamocdisCabarebis msurvel yvelapirs saxelmwifo ufinansebspirvel gamocdas);cnoba funqcionaluri darRvevisSesaxeb, Tu pirs aqvsiseTi funqcionaluri darRveva,romelic saWiroebs specifikursagamocdo garemos;samedicino-narkologiuriSemowmebis cnoba;cnoba nasamarTleobis Sesaxeb(cnobas gascems SinagansaqmeTa saministros momsaxurebissaagento);erTi fotosuraTi (3X4-ze).Tu warmodgenili dokumentaciaar Seesabameba moTxovnebs, resurs-centrimoqalaqes xarvezisgamosasworeblad 10 dRis vadasganusazRvravs.sasertifikacio gamocdaze daiSvebamaswavlebelTa profesiuliganviTarebis centris mier registrirebulipiri. maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebis centripirs registraciaSi atarebsresurs-centris mier ganxorcielebulipirveladi registraciissafuZvelze.gamocdebis erovnuli centriamzadebs sagamocdo baraTebs,maswavleblobis kandidatebismonacemTa eleqtronuli bazissafuZvelze.sasertifikacio gamocdebamdeori kviriT adre sagamocdobaraTebi gadaecema im resurscentrs,romelmac ganaxorcielamaswavleblobis kandidatispirveladi registracia.gamocdebis saboloo Sedegebigamoqveyndeba saswavlo wlisdawyebamde.gamocdebis saboloo Sedegebisgamoqveynebidan 2 Tvis vadaSimaswavlebelTa profesiuliganviTarebis centri sertifikatebsgadascems im resurscentrs,romelmac ganaxorcielamaswavleblobis kandidatispirveladi registracia.resurs-centri maswavleblis sertifikatebismiRebidan 20 dRisvadaSi uzrunvelyofs Sesabamispirebze maswavleblis sertifikatebisgadacemas. sertifikatigaicema im SemTxvevaSi, Tu piriwarmatebiT Caabarebs gamocdas,rogorc unarebis, aseve sagnobrivnawilSi.


12gansazRvravs Tu ara mxolodsasertifikacio gamocda maswavleblisefeqtianobas? SeiZlebaTu ara CavTvaloT efeqturpedagogad is, vinc sasertifikaciogamocda warmatebiT Caabara?maswavleblis roli skolis cxovrebaSiganuzomlad didia. gakve-Tilebis Catarebis garda mas mravalifunqciis Sesruleba uwevs.sasertifikacio gamocda amowmebssagnobriv da zogadprofesiulcodnas, magram is ver asaxavs maswavleblismiRwevebs skolaSi.rogorc avRniSneT, sertificirebisprocesi, kanonis mixedviT,ori fazisgan Sedgeba. mas Semdeg,rac piri Caabarebs sasertifikaciogamocdas, is erTveba sertifikatisganaxlebis procesSi.sertificirebis meore faza _ sertifikatisganaxlebis procesi _grZeldeba 8 wlis ganmavlobaSi.sertifikatis ganaxlebas maswavlebeliganaxorcielebs maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebissqemis Sesabamisad.maswavlebelTa profesiuli ganviTarebissqema asaxavs im saqmianobebs,romlebic prioritetuliaqveynisTvis. saqmianobebigansazRvrulia `kanonSi zogadiganaTlebis Sesaxeb~, 217-e muxlismixedviT (maswavleblis profesiuliganviTareba)2. maswavleblis profesiuli ganviTarebiskreditebis dagrovebisalternatiuli SesaZleblobebia:a) akreditebuli profesiuliganviTarebis programebisgavla;b) maswavleblis sasertifikaciogamocdis Cabarebidan 6 wlisSemdeg Sesabamisi maswavleblissasertifikaciogamocdis Cabareba;g) saganmanaTleblo an pedagogiuriproduqtis Seqmna (saxelmZRvanelos,saganmanaTlebloprogramis avtoroba,saganmanaTleblo proeqtisSemuSaveba da ganxorcieleba,maswavleblobis maZieblebisada sxva pedagogebisaTviscodnis gaziareba da sxva).3. maswavleblobis uflebisganaxlebisaTvis maswavleblisprofesiuli ganviTarebiskreditebis dagroveba SesaZlebeliaagreTve am muxlisme-2 punqtiT gaTvaliswinebuliramodenime komponentiskombinaciiT~.maswavlebelTa profesiuliganviTarebis sqema warmoadgensmaswavleblis uwyveti profesiuliganviTarebis xelSemwyobinstruments. maswavlebelTaprofesiuli sqemiT gaTvaliswinebulisaqmianobebi Seesabamebamaswavleblis profesiuli standartiszogad da sagnobriv nawils.profesiuli ganviTarebissqema maswavlebels miscems kvalifikaciisamaRlebis saSualebas,Seafasebs mis saqmianobas, profesiulwarmatebebsa da wvlilsskolis ganviTarebis saqmeSi.maswavlebelTa profesiuli ganviTarebissqemiT gaTvaliswinebulisaqmianobebis SefasebisprocesSi monawileobs skolissasertifikacio sabWo, romliswevrebic arian skolis administraciis,sameurveo sabWos, pedagogiurisabWosa da yvela sagnisada sagnobrivi jgufis warmomadgenlebi.sasertifikacio sabWosqmnis skolis administracia. misiwevrebis arCeva xdeba skolaSi.sasertifikacio sabWos wevrebiperiodulad Seicvlebian. sasertifikaciosabWos aseTi Semadgenlobamaswavleblis miRwevebisobieqturad da miukerZoebladSefasebis saSualebas iZleva.amJamad mimdinareobs maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebissqemis SemuSaveba. kreditebismogrovebis procesSi maswavlebeliara mxolod ganiaxlebssertifikats, aramed misi warmateba,ganxorcielebuli saqmianobebisada mogrovili kreditebisSesabamisad, profesiul biografiasada statusSic aisaxeba.ra SesaZleblobebs sTavazobsmaswavlebelTa profesiuliganviTarebis sqema zogadsaganmanaTleblosistemas?is maswavleblebs saSualebasaZlevs, dagegmon profesiuliganviTareba da SearCion Sesabamisisaqmianobis formebi;iZleva maswavleblebis miRwevebisada profesiuli zrdisobieqturad Sefasebis saSualebas;skolis liderebs exmarebaskolis ganviTarebis orientirebisdasaxvasa da skolisfunqcionirebis aqtualuriaspeqtebis gaumjobesebaSi.maswavlebelTa profesiuliganviTarebis sqema ganxiluliiqneba maswavleblebTan. maTi mosazrebebimniSvnelovania qmedunarianisqemis SemuSavebisTvis.


eqspertiN1, 2010 13kolegebisTanamSromlobisa daurTierTswavlebis meTodimravali welia, pedagogebi swavlebis meTodebisgasaumjobeseblad muSaoben. treningebi kargi saSualebaacodnisa da garkveuli tipis unar-Cvevebis misaRebad, magramnaklebad efeqturia, roca saqme faseulobebis Secvlas exeba.nana dalaqiSvilikolegebis TanamSromlobisa daurTierTswavlebis meTodi megobrulgaremos qmnis da cvlilebebsada pirovnul ganviTarebazeaorientirebuli. maswavleblebs,romlebic am meTods iyeneben,saSuleba eZlevaT, Sexvdnen partniorebsefeqturi saswavlostrategiebis dasagegmad, saswavloprogramebis, meTodebisada saxelmZRvaneloebis gansaxilvelad.am dros isini erTmaneTiskonsultantebis rols asrulebenda Tanabari uflebebiTsargebloben.maswavleblebi, romlebic erTmaneTTanTanamSromloben, aRniSnaven,rom urTierTswavlebismeTodi maT dasaxuli miznebismiRwevaSi da motivaciis zrdaSiexmareba. umravlesobam aRmoaCina,rom moswavleTa yofaqcevisproblemebic mxolod maTiproblema ar yofila.da 10%-ze naklebi _ administraciulSefasebebs. amavdrouladcnobilia, rom kolegebis Tanam-Sromlobisa da urTierTswavlebismeTodiT momuSave maswavleblebis80% iTvaliswinebskolegebis SeniSvnebs.es meTodi dadebiT gavlenasaxdens moswavleebzec. gakve-Tilze daswreba, sagakveTiloprocesSi CarTuloba, mosmenisada kiTxvebis dasmis done, stimulida intersi gacilebiT ufromaRalia.maswavleblebi,romlebicerTmaneTTanTanamSromloben,aRniSnaven, romurTierTswavlebismeTodi maTdasaxuli miznebismiRwevaSi damotivaciis zrdaSiexmareba.,,,,zogadad, maswavleblebi ZneladiReben moswavleebis SeniSvnebsda administraciul Sefasebebs.pedagogTa 25%-ze naklebi iTvaliswinebsmoswavleTa SeniSvnebs


14amisaTvis saWiroa:erTad dagegmoT gakveTili;gamoavlinoT is sakvanZo sakiTxebi,romlebzec gsurT dakvirveba;sTxovoT Tqvens mewyviles,dakvirvebis dros CaiwerosSeniSvnebi;ganixiloT gakveTilisefeqtianoba damkvirvebelmaswavlebelTan erTad.zogierTi Tvlis, rom am meTodiswarmateba maswavleblebisTvisTanabari uflebebis miniWebiTaris ganpirobebuli, xolo,zogierTis azriT, es meTodiimitom amarTlebs, rom mimarTuliaara samuSaos Sefasebisaken,aramed misi gaumjobesebisaken.TanamSromlobis yvelazegavrcelebuli ori forma1. kolegebis TanamSromlobawyvilebSi _ es TanamSromlobisiseTi formaa, rodesacufro gamocdili maswavlebeliexmareba meores unar-CvevebisgaumjobesebaSi. am tipisTanamSromloba emsaxurebasaWiroebebis dadgenis,problemebis dasmisa dagadawyvetis unar-CvevebisgamomuSavebas.2. kritikuli megobari _ erTimaswavlebeli exmareba meoressakuTari praqtikis gaanalizebaSi.mimoxilva da analizifokusirebulia praqtikuldaxmarebaze da ara pirovnebiskritikaze.warmatebuliTanamSromlobisTvissaWiro RonisZiebebi:1. gakveTilis Catarebis SemdeggaaanalizeT gakveTilismsvleloba da gansazRvreT,Seesabameba Tu ara SedegebigakveTilis mizans.ra iswavleT Tqven da Tqvenmamoswavleebma amgakveTilidan?ras SecvlidiT samomavlodgakveTilis organizebasa dadagegmvaSi?gWirdebaT Tu ara damatebiTiresursebis moZieba miRebuliSedegis gansamtkiceblad?2. profesiuli ganviTarebiserT-erT saukeTeso saSualebaskolegebis wyvilebSi mu-Saoba warmoadgens. ori maswavlebeli,winaswari SeTanxmebisSemdeg, erTobliv samu-Saoebs gegmavs da erTmaneTisgakveTilebs eswreba, rogorcdamkvirvebeli.gakveTilis dagegmvisas gaiTvaliswineT,rom Tqvens mewyvilesSeuZlia Seasrulos ara mxoloddamkvirveblis roli, arameddagexmaroT gakeTilis msvlelobaSic.magaliTad, jgufebSimuSaobis dros is jgufebs rCevebsmiscems imis Sesaxeb, Turogor unda gadaWran warmoqmniliproblemebi. es gansakuTrebiTmaSin iqneba saWiro,rodesac moswavleebi pirveladdaiwyeben jgufur muSaobas.gamocdilebis gaziarebaskolaSi da skolebs Sorisjgufuri muSaoba erT-erTisaukeTeso xerxia axali midgomebisdanergvis procesSi. maswavleblebierTad muSaoben,dagegmvis cxrilis mixedviTgegmaven gakveTilebs, adgenen,gakveTilis romel nawilSi viniqneba wamyvani da vin _ damxmaremaswavlebeli.aseve mniSvnelovania, rom Tanam-Sromlobis procesSi maT damkvirveblebisroli Seasrulon. esmaswavleblebs procesis kvlevissaSualebas miscems. isini gakve-Tilis sxvadasxva nawils daakvirdebianda gamoikvleven,


N1, 2010 15diskusiis dros ki maTTvis sainteresonawilze imsjeleben.diskusia da gakveTilis analiziproblemis sxvadasxva kuTxidandanaxvis saSualebas iZleva.savaraudo problemurisakiTxebi, romlebicdakvirvebas iTxovs:maswavleblis saubari sWarbobsmoswavlis saubars swavlebisprocesSi, Tu piriqiT?iwvevs Tu ara gakveTilimoswavleTa motivaciis zrdas?ramden xans arian moswavleebimotivirebulebi?ra aris moswavleebisaTvisyvelaze uintereso?yuradRebiT usmens Tu aramaswavlebeli moswavleebs?dasmul SekiTxvebze nawilobrivTavad maswavlebeli xomar pasuxobs?aclis Tu ara maswavlebelimoswavleebs azris bolomdegamoTqmas?aris Tu ara moswavleebisaTvismicemuli instruqcianaTeli? uwevs Tu ara maswavlebelscalkeuli moswavleebisTvisan jgufebisTvismisi gameoreba?aris aris Tu ara rTulimicemuli davalebis organizaciulimxare da xom ariwvevs es klasSi areulobas?ramdeni pasiuri moswavleajgufebSi muSaobis dros?SeniSvnebis micemis drosmaswavlebeli mxolod daSvebulSecdomebze saubrobsTu moswavlis damamcirebelkomentarebsac akeTebs?xom ar ifargleba maswavlebelimxolod negatiuriSeniSvnebiT?icaven Tu ara moswavleebisaklaso wesebs?icaven Tu ara isini diskusiiswesebs?icaven Tu ara isini jgufSimuSaobis wesebs?miRweulia Tu ara gakveTilismizani?miiRo Tu ara maswavlebelmamiznis Sesabamisi Sedegi?efeqtiania Tu ara maswavleblismier SeTavazebulisaganmanaTleblo resursi?ramdenad uwyobs xels saganmanaTlebloresursis gamoyenebasagakveTilo procesSimoswavleTa CarTulobas?Sefasebis sistemis koreqtirebaSesaZlebelia sakuTari Sexedulebebisamebr.Sefasebisas SegiZliaTgamoiyenoT sxvadasxvaqula.


16 resursisofo gorgoZerogor SevadginoTtestebimaswavleblebs xSirad sWirdebaT testis gamoyeneba rogorcganmsazRvreli aseve ganmaviTarebeli SefasebisaTvis.SesaZloa, testis mizani moswavleTa diagnostireba da maTisusti da Zlieri mxareebis gamovlena iyos, racmaswavlebels mimarTulebas miscems Tu rogor warmarTosswavleba, ra Secvalos da raze gaamaxvilos yuradReba. aseveSesaZloa, testiT gvsurdes gansakuTrebiT Zlierimoswavleebis gamovlena; an mas ufro Semajamebeli xasiaTihqondes, raTa SevafasoT qulebiT da mSoblebs maTi Svilebismoswrebis Sesaxeb informacia mivawodoT.maswavleblebs SesaZleblobaaqvT ukve mza testi gamoiyenon.Tumca, xSirad misi Sedgena TavaduwevT. misi Sedgena ki ar arismartivi procesi da bevri detalisgaTvaliswinebas moiTxovs, magramTuki ramodenime ZiriTad principsgaviTvaliswinebT, am saqmesgacilebiT advilad gavarTmevTTavs. amjerad saswavlo miznebisada testuri davalebebis Sesabamisobazeda sami sxvadasxva specifikistesturi davalebebebisSeqmnaze gavamaxvilebT yuradRebas.testuri davalebis specifikasvarCevT saswavlo miznidan gamomdinare.saswavlo mizani testirebismizanSi ar unda agverios.saswavlo mizani testis Sedgenamdegvaqvs gansazRvruli.yvela saswavlo mizani sxvadasxvadonisaa, zogi ufro dabal kogniturSesaZleblobas zomavs,zogi ki ufro maRals (blumistaqsonomia). magaliTad, saswavlomizani SeiZleba iyos aseTi:moswavle SeZlebs im wiladebisgamravlebas romlebic klasSiar gagvivlia (gamoyenebis donismizani).SesaZloa, testismizani moswavleTadiagnostireba damaTi susti daZlieri mxareebisgamovlena iyos,rac maswavlebelsmimarTulebasmiscems Tu rogorwarmarTos swavleba,ra Secvalos daraze gaamaxvilosyuradReba. aseveSesaZloa, testiTgvsurdes gansakuTrebiTZlieri,,moswavleebisgamovlena.,,testis Sedgenisas davalebebissxvadasxva specifikas viyenebT,magaliTad:arCeviT pasuxiani davalebebiswori-mcdaridawyvileba/misadagebawinadadebis dasruleba/carieli adgilebis Sevsebamokle pasuxieses tipis testuri davalebaTiToeuli testuri davalebacsxvadasxva donisaa da ama Tu imsaswavlo mizans emsaxureba.magaliTad, Tu aRmosavleTevropis qveynebis dedaqalaqebisgaxsenebas vTxovT moswavles, esSedarebiT dabali kognituridonis (codnis done), davalebaa,magram Tu vTxovT gaarCion faqtebida mosazreba romelime avtoristeqstSi istoriuli movlenisaRwerisas, es ukve SedarebiTmaRal kognituri donea(analizis done). zogierT saswavlomizans erTze meti specifikistesturi davaleba SeiZlebamoergos, zogierTs ki mxolod


N1, 2010 17romelime maTgani. CamoTvlilidavalebis specifikidan, pirvelisami SedarebiT dabal, momdevnosami ki maRal kognitur unarebszomavs.mniSvnelovania maswavlebelmagamoZebnos balansi, ramdenitesturi da rogori specifikisdavaleba unda gaakeTos TiToeulidonis saswavlo miznisaTvis,raTa adeqvaturad moicvas da Seafasossaswavlo procesis Sedegi.swori/mcdariTumca am tipis davalebebs TavisiuaryofiTi mxarec aqvs. aseTidavalebebis Sesrulebis drosgamocnobis Sansi sxva tipis davalebebTanSedarebiT maRalia.martivad SeiZleba moxdes aseTiSemTxveva: maswavlebelma Seadginos100 kiTxviani testi da sworadver gansazRvros testisSesrulebisaTvis saWiro dro:ufro cota dro misces moswavleebsvidre am testis Sevsebasam tipis davalebaSi mocemulia piroba romelic an sworia anmcdari. moswavleebma unda aRniSnon sworia igi Tu mcdari.waikiTxeT davaleba, aRniSneT sworia igi Tu mcdari Sesabamisiasos SemoxazviT.1) Saqris miReba iwvevs adamianis wonaSi momatebas. `s~ `m~2) galaqtion tabiZem TviTmkvlelobiTdaasrula sicocxle. `s~ `m~zogadad mcdari pirobis SemcveldavalebebSi diskriminacia (davalebisdiskriminacia gulisxmobsramdenad SeuZlia mas realuradganasxvavos moswavleebigamosacdeli masalis codnisdonis mixedviT) ufro maRalia,amitom SesaZlebelia testisSedgenisas 10 -15 procentiTmeti mcdari davaleba SevarCioTswor davalebasTan SedarebiT.zogjer maswavleblebi specialuradTxzaven kiTxvebs moswavleTadasabnevad. aseTi kiTxvebi araarekomendebulidabali doniskognituri unarebis Sesamowmeblad.maTi gamoyeneba SeiZlebamaRali donis kognituri unarebis,mag. kritikuli azrovnebisSesafaseblad.dasawyvilebeli/Sesabamisobis davalebebi:aseTi davalebis Seqmnisas aucilebladgaviTvaliswinoT, romdavalebaze pasuxi calsaxa undaiyos. aseve instruqciaSi zustadunda iyos mocemuli ra aRniSvnaunda gaakeTon moswavleebma.piroba maqsimalurad martivadda SedarebiT mokled unda iyosCamoyalibebuli, radgan grZelipiroba ufro Zneli gasaazrebeliasapasuxod. warmodgenildavalebaSi, pirvel kiTxvazepasuxi ar aris calsaxa, radganSaqris miReba yovelTvis ariwvevs wonaSi momatebas, amitommsgavsi Sinaarsis codnis SefasebaaseTi davalebiT SeuZlebelia.meore davalebaze ki pasuxicalsaxaa, Sesabamisad esdavaleba ukeTaa SerCeuli.swori/mcdari tipis davalebisdadebiTi mxare isaa, rom cotadro sWirdeba Sesasruleblad.Sesabamisad maswavlebelma esa Tuis Tema SeiZleba sakmaod farTodmoicvas.sWirdeba. aris Sansi, rom moswavleebiromlebic daiwyeben testisSevsebas da ver moaswreben yvelakiTxvis wakiTxvas miiReben ufronakleb qulas, vidre moswavleromelic kiTxvebs waukiTxavadSemoxazavs da tests bolomdeSeasrulebs. anu am SemTxvevaSiufro mniSvnelovani iqneba, rompasuxi ar darCes gaucemeliarc erT kiTxvaze, vidre is romdakvirvebiT waikiTxos da gaiazrosyvela kiTxva.garda amisa, unda moveridoTiseTi sityvebis gamoyenebas,romlebic saSualebas miscemsmoswavles, gamoicnos swori pasuxebi.moswavle, romelmac kargadicis testis Sevsebis teqnika,advilad gamoicnobs, romsityvebi: `yvela~, `yovelTvis~,`arasdros~, `SeuZlebeli~....xSirad iseT pirobebSia, romlebicmcdaria. xolo, `zogjer~,`xSirad~, `rogorc wesi...~-s Semcvelipiroba, ZiriTadad, sworia.moswavlem unda daadginos Sesabamisoba,magaliTad simboloebsada maT mniSvnelobebs, Tari-Rebsa da movlenebs, cnebebsa daganmartebebs, adamianebsa da maTsaqmianobebs Soris.aseT davalebebSi gvaqvs ori sveti,romlebic Seicavs erTmaneTTandakavSirebul sityvebs, frazebs,cifrebs Tu simboloebs romelTadawyvilebasac vTxovT moswavleebs.davalebis instruqciis Sedgenisas,moswavleebs SeiZleba TxovoTswori pasuxebi xazebiTdaukavSiron erTmaneTs, Tumcaes gasworebisas maswavlebelssaqmes gaurTulebs da ufro bevrdros waiRebs. amitom umjobesiamivuTiToT, rom SesabamisobasityvebTan asoebiT miweriT aRniSnon.magaliTad:daawyvileT qvemoT mocemuligamogonebebi maT gamomgonebleb-Tan, dawyvilebis aRsaniSnavad


18meore svetis Sesabamisi aso miu-TiTeT pirvel svetSi mocemuligamogonebis bolos. TiToeulisaxeli da gamogoneba gamoiyeneTerTxel.aciaa mocemuli ramdenime savaraudopasuxiT, romelTaganacsaukeTeso unda amoirCio. ariserTi swori pasuxi da egreTwoa)kriminalisTvis cixeb) fexburTis gulSematkivrisTvisstadionig) bavSvisTvis skolad) profesorisTvis universitetiI1) eleqtro naTura —— a) iohan gutenbergi2) samedicino Termometri _— b) aleqsandre beli3) sabeWdi manqana —— g) tomas edisoni4) sayofacxovrebo telefoni —— d) tomas albutie) uilbur vraiTiv) benjamen franklinigaviTvaliswinoT, rom Tuki orivesvetSi erTi da imave raodenobissityvebsa Tu frazebs CamovwerT,moswavlem saWiroa erTiT naklebipasuxi icodes sworad, imisaTvisrom yvela Sesabamisobazustad daadginos. anu gamocnobisSansi izrdeba. amitom sasurveliameore svetSi ori an samipasuxiT meti SevitanoT. aseve,davakonkretoT instruqciaSiSesaZlebelia Tu ara romelimesvetidan erT jer metad gamoviyenoTdasawyvilebeli sityvebi.aseve, rekomendebulia, rom Turomelime svetSi SedarebiT grZelifrazebia, isini pirvel svetSiCavsvaT da meore svetSi ufromokle teqstebi SevitanoT. saqmeimaSia, rom moswavleebs gauadvildebaTda nakleb drosacdaxarjaven Tu waikiTxaven jerufro vrcel teqsts da Semdegmeore rigSi mokle teqstsTvals swrafad gaayoleben.arCeviT pasuxiani/boloianidavalebebiIIarCeviT boloiani davalebebiyvelaze popularulia, Tumca maTnaklebad gamoiyeneben dabalklasebSi. am SemTxvevaSi gvaqvsdavaleba romlis piroba SesaZloakiTxvis saxiT iyos formulirebuli,an arasruli winadadeba,maTematikuri davaleba an situdebulidistraqtorebi, anuaraswori pasuxebi.teqnikurad rom gamarTuliiyos aseTi davaleba:1) asarCevi pasuxebis raodenobasasurvelia ar iyos oTxze metian naklebi. 2) araswori pasuxebi(distraqtorebi) ise unda Sevar-CioT, rom isini gavdes swor pasuxebsda ar iyos absurduli. 3) TukikiTxvis savaraudo pasuxebiaris wlebi, rekomendebulia romwlebi davalagoT qronologiurad,sxva SemTxvevaSi pasuxebis dalagebarekomendebulia anbanis mixedviT.6) dauSvebelia, rom mimaniSnebelisityva mocemuli iyosdavalebis pirobaSi. magaliTadTu kiTxvis oTxi asarCevi pasuxidanerT-erTi pasuxi aris `Tavisufaliradikalebi~, pirobaSiar SeitanoT sityva `Tavisufali~.arsebobs mosazreba, rom arCeviTboloiani davalebebiT zomavenmxolod codnis donis kogniturunarebs, Tumca maTi saSualebiTSeiZleba gaizomos SedarebiTmaRali donis kognitur unarebic.magaliTad:waikiTxeT piroba da SemoxazeTswori pasuxis Sesabamisi aso:eqimisaTvis saavadmyofo igiveadgilia rac _aq moswavlem unda icodes aramxolod sityvebis amocnoba aramedTu ra mimarTebebi arsebobssityvebs Soris (es davaleba gagebisdonis warmoaCens).aseTi davalebebis dadebiTi mxareisaa, rom ufro meti masalisSemowmeba SeiZleba ufro naklebdroSi. uaryofiT mxared iTvlebais, rom rTulia Seamowmo iseTimaRali donis kognituri unarebirogoricaa kritikuli azrovnebs,analizis unari. aseve Tuki moswavlesesmis sakiTxis raRac nawilida swor pasuxs ver amoicnobs,is amas ver daadasturebsradgan mxolod erTi pasuxiaswori, ris gamoc nawilobrivSefasebasac ver miiRebs.rogorc wesi aseT davalebaSimoswavle araswor pasuxSi qulasver iRebs, Tumca araferi akldeba.magram aris SemTxvevebi rocaaraswor pasuxSi moswavles qulasakleben. msgavs strategias maSinmimarTaven, roca surT rom gamocnobisSansebi maqsimaluradSeamciron.gansazRvreT testis mizanigansazRvreT romel saswavlomizans/miznebs afasebs testigansazRvreT romeli formatisdavalebebs gamoiyenebTCamoayalibeT zustiinstruqciebimoswavleebisaTvisgansazRvreT ra dro undagamoyoT testis Sesasruleblad


mrgvali magidaN1, 2010 19moswavleTasocialuri qcevebi`Cems klasSi rTuli bavSvia...~, _ aseT Civils nebismieri skolissamaswavlebloSi gaigebT. rogor unda gamonaxos maswavlebelmasaerTo ena e.w. `rTul bavSvTan~? rodis unda mimarTos mandaxmarebisTvis fsiqologs? ra roli eniWeba mozardis qcevebismarTvaSi skolas, ojaxsa da sazogadoebas? ratom avlens agresiasbavSvi da ra SemTxvevaSi iqceva hiperaqtiuroba asocialurobad?am Temebze isaubres ganaTlebis eqspertebma, fsiqologebma,pedagogebma da skolis administraciis warmomadgenlebmaJurnal `maswavleblis~ mier gamarTul mrgval magidasTan.irma kaxuraSvilifond `globaluri iniciativafsiqiatriaSi~ daxmarebiT,saqarTvelos zogadsaganmanaTlebloskolebSiCatarda kvleva, romlismizans bavSvTa da mozrdTaqceviTi problemebis Seswavlawarmoadgenda. es kvlevagansakuTrebiT mniSvnelovaniaRmoCnda bavSvTa damozardTa fsiqikuri janmrTelobisdacvis adreuliintervenciebis dagegmarebisTvis.kvleva Catardazogad saganmanaTlebloskolebSi. gamokvleul iqna12-17 wlamde asakis 1374moswavle, rogorc qalaqis,aseve raionis mcxovrebi.marina gegelaSvili: rodesacrTul bavSvebze vsaubrobT, Cveniamosavali wertili konkretulisituacia unda iyos. unda vicodeT,ras vgulisxmobT `sirTuleSi~ _bavSvis akademiur moswrebas Tuaranormirebul qcevebs? arcTudidi xnis win Catarda kvleva,romlisTvisac specialuradSemuSavda fsiqo-socialurikiTxvari, rei-teilorisa da sxvatestebi. kvlevis Sedegad gamovlindarogorc problemuri qcevisaskobrivi dinamika, aseve zogierTifaqtori, romelTa erTdrouliTanamonawileoba sarwmunodzrdis qcevebis aRmocenebisrisks: mamrobiTi sqesi, mSoblebis,da-Zmis da megobrebis adiqtiuriqcevebi, ojaxis wevrTanasamarTleoba, konfliqturisituaciebi ojaxSi, skolis gacdenebi.SemuSavda garkveuli rekomendaciebifsiqo-prevenciissamizne jgufebisTvis: mSoblebis-Tvis, mozardebisTvis, skolispedagogebisa da pirveladijandacvis rgolis eqimebisTvis.nino sxirtlaZe: sami wlis winmec mqonda Sedgenili empaTiis42- kiTxviani kiTxvari `ki-ara~pasuxebiT. kvleva 27-e, 29-e skolebSida erT kerZo skolaSi, ufrosklaselebSiCatarda. man sul150 moswavle moicva. zogadad,empaTiurobis saSualo maCvenebelidabali iyo: is biWebSi metiaRmoCnda, gogonebSi _ naklebi.mozardebSi ZaladobisfaqtebTan dakavSirebulistatistika arasaxarbieloa,gansakuTrebiT skolebSi,sadac bavSvi drois mniSvnelovannawils atarebs. rogormoiqces am SemTxvevaSimaswavlebeli: gakveTilidangaaZevos `rTuli bavSvi~ Tuecados, Seqmnili situaciidanalternatiuli gamosavalimoZebnos?Sexvedras eswrebodnen:sofo gorgoZemaswavlebelTa profesiuliganviTarebis centris direqtori;marina gegelaSviliTbilisis samedicino akademiisprofesori, fsiqiatri;TinaTin alaviZeTbilisis 175-e sajaro skolisdireqtori;nino sxirtlaZefsiqologi, ak. o. RuduSauris sax.erovnuli samecniero centri;lia qurxuliilia WavWavaZis sax. erovnuliuniversitetis asocirebuliprofesori, fsiqologi, avtoriwignisa `bavSvTa agresia~;ana arganaSvilisaxalxo damcvelis ofisi, bavSvis daqalis uflebebis centris ufrosi;iza ubilavaTbilisis 55-e sajaro skolissaswavlo nawilis gamge, samoqalaqoganaTlebis maswavlebeli;nugzar bardaveliZeTbilisis 123-e sajaro skolisistoriisa da xelovnebismaswavlebeli;maia baqraZeTbilisis 161-e sajaro skolisfsiqologi.irakli kakabaZeJurnal `maswavleblis~ redaqtoriSexvedras uZRveboda Jurnal`maswavleblis~ mTavari redaqtorinato ingoroyva


20TinaTin alaviZeTinaTin alaviZe: cxadia, bavSvebSiagresia ufro momZlavrebulia.amas is garemo ganapirobebs,sadac isini izrdebian. CemsskolaSi am Temebze saubari xSiradgviwevs. faqtia, umeteswiladmaswavlebelma arc icis, rogormiudges rTul bavSvs, rogormarTos igi. rTuli bavSvis Tavidanmocileba da gakveTilidangagdeba yvelaze iolia, magramyvelas gvesmis, rom es gamosavaliar aris. xSirad bavSvi Tavadsargeblobs amiT da specialuradise iqceva, rom gakveTilidangaagdon. maswavlebeli valdebulia,nebismier situaciaSi moZebnosgamosavali. saukeTeso gamosavaliki moswavlis dainteresebaa.Tumca arseboben ZalianrTuli moswavleebic, visTanacfsiqologma unda imuSavos.marina gegelaSvili: nawilobrivdageTanxmebiT, radgan rTulibavSvis yvela qmedebaze mxolodmaswavlebeli ver iqneba pasuxismgebeli.zogjer mas marTlacsxva gamosavali ar rCeba da iZulebulia,bavSvi gakveTilidandaiTxovos. amiT imis Tqma msurs,rom es sakiTxi mxolod saganmanaTlebloan socialur problemamdear unda daviyvanoT. xSirades samedicino problemacgaxlavT. ukve aRvniSne, rombavSvis rTuli qcevis amxsnelierT-erTi hipoTeza neirofsiqikuridarRvevebia. agresiulibavSvi sworad ver iTvisebssignalebs. aqedan modis misiagresiuli reaqciac.lia qurxuli: ar SeiZleba daviviwyoTis, rom rTul kategoriaSiCaketili bavSvebic moiazrebian.maT TiTqos araferi ainteresebT,aravisTan surT urTierToba,ar aqtiuroben gakveTilebze.maswavleblebic ignorirebasukeTeben, radgan yurad-Reba ufro aqtiur an agresiulbavSvebze gadaaqvT. CaketilibavSvi mSoblebs xSirad erTiskolidan meoreSi gadahyavT,magram amiT problemas problemaemateba. amitom aucilebelia,pedagogi ki ar gaeridos, aramedkontaqti daamyaros aseTi sir-Tulis bavSvTan. moswavlem undaigrZnos, rom maswavlebeli misimegobaria, fasilitatori, stimulismimcemi. aseve, Zalian didiproblemaa skolebSi, roca bav-Svebs Tanatolebis dacinvis SiSiaqvT. me umaRles saswavlebel-Sic vaswavli da SemimCnevia, romskolidan gamoyolili kompleqsisgamo axalgazrdebs sajarometyvelebis SiSi aqvT.nugzar bardaveliZe: israelSipedagogs ufleba aqvs, rTulibavSvis mSobels medikamenturiCareva mosTxovos. Tumca aseTmidgomebs mowinaaRmdegeebichyavs, radgan bevri maswavlebelicdilobs rTuli mozardiT Taviar Seiwuxos. Cemi azriT, bevriram damokidebulia pedagogisada bavSvis pirad urTierTobaze,SemoqmedebiT midgomaze. maswavlebelsunda esmodes, rom mozardobisasakSi bavSvebs ugrovdebaTenergia, agresia da is undadaixarjos. amas ki isini mxolodfizkulturis gakveTilze vermoaxerxeben.lia qurxuli: bavSvis agresiulobiserT-erT gamomwvev mizezadCven tvinis disfunqcia davasaxeleT,magram ra aris misi winapiroba,rogoria risk-faqtorebi?bolo wlebis ganmavloba-Si ramdenime aseTi winapirobagamoikveTa: dabali ekonomikuriSeZlebis mqone ojaxebi, gayrilimSoblebi, ucxoeTSi samuSaodwasuli ojaxis wevrebi... es yvelaferibavSvis fsiqikur mdgomareobazemZimed aisaxeba. mniSvnelovanidaRia bavSvisTvis ojaxuriZaladobac. rogorc wesi,gantevebis vacad swored bavSviiqceva xolme. am dros masSiTavadac imatebs agresiis foni.am SemTxvevaSi, ras gvirCevdnenfsiqologebi: SesaZlebeliaTu ara skolaSi fsiqologisinstitutis arsebobamgadawyvitos mozardebissocialuri qcevisproblemebi?iza ubilava: skolis fsiqologisaucileblobis uaryofa SeuZlebelia,magram maswavleblisrolic Zalian mniSvnelovania.maswavleblma unda daajerosmoswavle, rom swavla aucilebelia.amas mxolod maSin moaxerxebs,Tu moswavle da Tavisi saqmemarTlac eyvareba. nebismierisirTulis bavSvi mxolod maSinmihyveba maswavlebels, maSin sjeramisi, roca is TviTonaa magaliTiimisa, rasac qadagebs. magaliTiki ver iqnebi, Tu ar xarTanamedrove, drosTan fexSewyobilimaswavlebeli. dRes Zaliankargi Taoba gvyavs da mas ar sWirdebaavtoritari. ubralod, maswavlebelmamoswavle unda miaCviosim azrs, rom skola misiiza ubilava


N1, 2010 21ana arganaSvilisaqmiani garemoa. sagakveTilo procesSimaswavlebeli da moswavlesaqmiani partniorebi unda iyvnen.maia baqraZe: davazustebdi, avtoritariais maswavlebeli, romelicerTpirovnulad awesebsnormebs da moiTxovs maT Sesrulebas.is ar iTvaliswinebs bav-Svis interesebs, TviTon ayalibebsklasSi qcevis wesebs, Tvi-Ton gansazRvravs, rodis ra gaakeTosbavSvma. moswavlis funqciaki mxolod morCilebaa.nino sxirtlaZe: igive daadasturakvlevam, romelmac maswavleblisSemdegi tipebi gamokveTa:`avtoritari~, `mecnieri~, `megobari~da `partniori~ pedagogi.`partniorma~ pedagogma rTulbavSvTan urTierTobisas yvelazemetad gaamarTla.ana arganaSvili: deklarirebuladvacxadebT, rom bavSvi arisuflebebis subieqti, magram axlaCvens Soris bavSvi ar zis. Cven-Tan xSirad Semodis im mSoblebisada bavSvebis mxridan ganacxadebi,romelic Tqvens mierrTul qcevad identificirebulmovlenada aris aRqmuli. am Temazebevri mimarTulebiT SegviZliavisaubroT, magram mxolodramdenime momentze gavamaxvilebdiTqvens yuradRebas. xom SeiZlebaskola rogorc sistema sxvadasxvabavSvebs sxvadasxva servisssTvazobdes? meore _ Zalian sainteresoa,rom rTuli qceva yovelTvismoicavs reaqciebs, magramkanonSi zogadi ganaTlebisSesaxeb Zaladoba sakmaod uxe-Sad aris gansazRvruli. xSiradmisi identificireba TiTqmisSeuZlebelia _ is an unda iyosverbaluri, an fizikuri. me axlagetyviT verbalur frazas, romelicdawerilad ar JRers. magaliTad,bavSvi wers, rom maswavlebelmaase uTxra _ `Sen ggonia,rom kargad swavlob?~ magram raintonaciiT aris naqvami es fraza,amas veravin meubneba... rogordavamtkicoT es fsiqologiuriZaladobaa Tu ara? Tumca, amavedros, am mxriv saqarTveloSigarkveuli progresi SeimCneva,radgan ojaxuri Zaladobis SesaxebkanonSi arsebobs emociurida fsiqologiuri Zaladobissaxeebi. Cveni mxridan, marTlamosurneni viqnebodiT, metadmogvesmina bavSvebisTvis, gvefiqraimaze, xom ar aRiqvavs is CvensSeniSvnebs da gakicxvas Zaladobad?vTqvaT, CvenTan SemovidasaCivari bavSvisgan rom isgakicxes, gaagdes. xom SeiZlebamaswavlebelma werilobiTiSeniSvna misces bavSvs da Turamea, am werilobiTi SeniSvnismere maswavlebelic ityvis, romamis safuZveli hqonda?marina gegelaSvili: oriodesityvas gariyul mozardebzecvityodi. maT ar SeuZliaT saku-Tari Tavis gariyulad aRiareba.swored amitom maswavlebelmamaT meti yuradReba unda dauTmos.rogorc wesi, aseT bavSvebskonfliqtur ojaxebSi uwevTcxovreba Cvenma kvlevam aCvena,rom bolo xanebSi mozardisTvisyvelaze misabaZi adamiani mSobelia.mSoblebi ki sxvadasxvanairebida zogjer arcTu samagaliToniarian.nugzar bardaveliZe: Cemi dakvirvebiT,bevri mSobeli arc monawileobsbavSvis aRzrdaSi. dResmozardis megobari kompiuterida televizoria. misTvis oriveufro axlobelia, vidre biologiurimSoblebi. amas ematebaojaxis zogadi socialuri mdgomareba.Cemma dakvirvebam aCvena,rom bavSvis fsiqikaze Zaliancudad aisaxeba gayofili ojaxi.ucxoeTSi gadaxvewili mSoblebisnacvlad mas bebiebi da ZiZebizrdian. bavSvs ar aqvs siyvaruli,magram aqvs fuli da nel-nelais jer Znelad aRsazrdeli,Semdeg ki asocialuri xdeba.nugzar bardaveliZemaia baqraZe: fsiqologiaSicnobilia, rom 5-6 wlamde bavSvsunda Camouyalibdes erTi mniSvnelovanifunqcia _ viRacazemijaWvuloba, magram bavSvi ara-Tu sakuTar mSobelze, ZiZazecver xdeba mijaWvuli, radganZiZebs xSirad icvlis. ase wydebabavSvis kavSiri ojaxis wevrebTan.es mSoblebis dakargvis tolfasia.gamodis, rom socialuradxeibari bavSvi skolaSi ukveproblemebis TaiguliT Sedis.ra saqmianobas ewevian skolaSifsiqologebi da romelsafrTxeebs ejaxebian? ragziT SeiZleba SeamcirosZaladobis faqtebi skolam?maia baqraZe: piradad miwevsmuSaoba skolaSi naadrev asakSi


22rom skolam, romelsac ar hyavsfsiqologi, isargeblos socialurisamsaxurebis rekomendaciebiT.skolas xom ori ZiriTadifunqcia aqvs _ swavleba da aRzrda.TinaTin alaviZe: skolaSi muSaobarom daviwye, bavSvebs Soris kinklaobaufro xSiri iyo, vidreaxla. skolis optimizaciis SemdegmoswavleTa raodenoba gaizarda,amitom mTelma pedagogiurmakoleqtivma vcadeT, dagvemegobrebinabavSvebi: bevri erTobliviRonisZieba CavatareT, maT Sorisinteleqtualuri TamaSebi,diskusiebi, eqskursiebi. mas SemasSeZlebdnen? SesaZloa esbavSvebi akademiuri moswrebiTar gamoirCevian, magram TviTdamkvidrebisperiodi aqvT darTuli qcevis mizezic es aris.albaT aseT SemTxvevaSi sportisaukeTeso gamosavalia.nato ingoroyva: vfiqrob, ufrosmaTaobam bavSvebTan kontaqtidavkargeT. isini gagviucxovdnenda erTmaneTSi naxes mokav-Sireebi. marTalia, maTi ZiriTadiproblemebi ojaxidan modis,magram isini arcTu mcire drosatareben skolaSi. bavSvi verwydeba skolas. is Sin brundeba,marina gegelaSviliSeyvanil bavSvebTan (e.w. arasrulieqvswlianebi). fiziologiur-asakobriviCamorCenis gamo,es bavSvebi uneburad maswavlebelTaZaladobis qveS xvdebian.pedagogi aiZulebs maT, akeTonis davalebebi, rasac maTze ufrosiklaselebi akeTeben. aseTimoswavleebi maleve kargavenswavlis motivacias. TvalSisacemadmomatebulia hiperaqtiuri,yuradRebis deficitis mqone,impulsuri bavSvebis ricxvi.statistikurad aseT bavSvebSibiWebi Warboben. Cemi, rogorcskolis fsiqologiis, funqciaa,maswavleblis momarTvis SemdegbavSvis kvleva Cavataro. sworedaxla vatarebT pedagogTa treningebsda vuxsniT maT, rom yvelacelqi bavSvi ar aris hiperaqtiuri.hiperaqtiuroba gacilebiTiSviaTad gvxvdeba. eWvis SemTxvevaSi,mSobels eZleva rekomendacia,bavSvi epilefsiis prevenciiscentrSi gamoikvlios. erTerTimizezi SeiZleba isic iyos,rom bavSvs uWirs swavla da amisgamo iqceva cudad. mas Segnebuladsurs, klasidan gagdeba dagakveTilis gacdena. sasurvelia,deg bavSvebs Soris seriozulikonfliqturi situaciebi argqvonia.nugzar bardaveliZe: yvelaskolaSi gamoiZebneba ramdenimerTuli bavSvi, romelsac skolaSiyvela maswavlebeli uCivis. arcise didi xnis win swored aseTbavSvebs mivaRebineT monawileobaTamaSSi `ra, sad, rodis~ daaRmoCnda, rom Zalianac gonebamaxvilniarian. yvela bavSvs aqvsraRac interesi. iqneb maTTvisis konkretuli sfero SegveTavazebina,sadac TviTrealizaciamzadebsgakveTilebs da kvlavsaswavlo dawesebulebas ubrundeba.amdenad, pedagogis pasuxismgeblobamSoblis pasixismgeblobasTiTqmis ar Camouvardeba.vecade, Cveni Sexvedris mTavariSetyobinebebi Semekriba da JurnalissaSualebiT, Cveni kolegebisada maswavleblebisTviskidev erTxel Semexsenebina, rommoswavlis uflebebi daculiunda iyos. maT undaT, rom CvenmovusminoT, davumegobrdeT daamavdroulad vaswavloT.


erTi skolis gamocdilebaN1, 2010 23usafrTxoskolaskolebis reabilitaciisa da teqnikuri aRWurvis periodSigaCnda idea, rom saqarTveloSi usafrTxo skolis proeqtiamuSavebuliyo da zogierT saswavlo dawesebulebaSivideoTvalis sistema damontaJebuliyo. rogorc 51-e skolisdireqtori daviT lagvilava ixsenebs, igi erT-erTi pirveli iyo,vinc es idea moiwona da misi danergvis iniciativiT gamovida.Tamar kacitaZe`informaciis ararsebobisgamo, gaurkvevloba marTlaciyo. Tavdapirveladrogorc maswavleblebis,aseve moswavleebis da maTimSoblebis mxridan SeSfoTebagamoiTqva. maT es idea gaaprotesteskidec. mogexsenebaT,sazogadoeba nebismiersiaxles skeptikurad uyurebs,miTumetes, ar uyvars, Tusiaxle kontrols ukavSirdeba.Tavidan maswavleblebida moswavleebi Tvlidnen,rom maT yvela nabijs akontrolebdnenda uTvalTvalebdnen_ es warmodgena, raTqma unda, gazviadebuliiyo. axsna advilad movuZebneT:videoTvalebi qalaqSicganTavsda, magram amassazogadoeba ar aprotestebs,radgan iqve SesabamisiniSania da misi arsebobayvelasTvis cnobilia,” –ambobs 51-e skolisdireqtori daviT lagvilava.51-e skolaSi, romlis farTobi5700 kvadratuli metria, sul 25videoTvalia damontaJebuli.kamerebi ZiriTadad skolis gareperimetrSi, derefnebSi, sasadilosada kibis ujredebSia ganlagebuli.videoTvalebi 24 saa-Tis ganmavlobaSi muSaobs.eleqtroenergiis gaTiSvis SemTxvevaSi,isini, sistemuri kvebisblokis meSveobiT, samuSao reJimsinarCuneben. 7 wuTSi generatoriavtomaturad irTveba. ase rom,Canawerebis wyveta ar xdeba.`monitorTan 24 saaTisganmavlobaSi aravin zis dayovel wuTs mas aravinakontrolebs. aparaturaSiCawerili informacia orikviris ganmavlobaSi inaxeba.am xnis manZilze Tu vergavigeT, rom kanondarRvevamoxda, sagangaSoc araferiyofila. Tumca, periodulad,Caweril masalas maincvamowmebT~, _ ganmartavsdaviT lagvilava.skolaSi moswavlis ZiriTaddanaSaulad iTvleba: dagvianeba,gaparva, e.w. `Satalo~, sigaretismoweva, fanjris gatexva, fasadisada merxebis dazianeba, Cxubida ase Semdeg. es disciplinurigadacdomebi, raTqma unda, 51-e skolis-Tvis ucxo ar aris, magrammisi xelmZRvanelobairwmuneba, rom videoTvalebisdayenebis Semdegskolis SidaganawesisdarRveva minimumamdeadasuli.`Cveni skolisfasadi dazianebuliar aris.


24ar gegonoT, rom masyoveldRe vRebavT,ubralod, videoTvalisdayenebis Semdeg, aRar azianeben.Zalian gaadvilebuliaSidaganawesis damrRvevisdadgena. gafuWebulisgamosworeba sakuTari xeliTda saxsrebiT swored immoswavles uwevs, vinc esCaidina.. SemiZlia TavisufladvTqva, rom moswavleeb-Si pasuxismgeblobis grZnobada moqalaqeobrivi gancdavidoTvalebis damontaJebismere aSkarad gaizarda~, –ambobs daviT lagvilava.`rodesac gaCnda mosazreba,rom skolaSi videoTvalidamontaJdeboda, amanmaswavleblebis seriozuliSeSfoTeba gamoiwvia~, _ixsenebs 51-e skolis istoriismaswavlebeli TamarjavaxiSvili, _`yvelas egona, rom es iqnebodaTvalTvalis meqanizmi,rac nebismiers daakompleqsebdada daZabavda. magramrodesac naxes, sad iyo kamerebidamontaJebuli, protesticganelda. dRes ukve yveladarwmunebulia, rom kamerebisaqmes Tu ar akeTebs, arcarafers afuWebs~.dRes 51-e skolis moswavleebic damaTi mSoblebic aRiareben, romvideoTvalis dayenebis SemdegTavs gacilebiT usafrTxodgrZnoben.`videoTvali Zalian kargi dasaWiroa, rogorc skolisTvis,aseve bavSvebisTvis.marTalia, zogierT moswavlesgansxvavebuli azri aqvs, magramam siaxles yvela SeeCvia.Tanac, ukve yvela xedavs,rom wesrigi ukeTesia~,_ ambobs 51-e skolis moswavledaTo margveliSvili.skola bavSvuri sicelqis gareSemainc warmoudgenelia. ana kakabaZegvixsnis, rom mis megobrebs,gansakuTrebiT biWebs,videoTvali ar moswonT:`isini Tvlian, rom kamerebisaWiro ar aris. marTalia,TviTon arafers aSaveben,magram amtkiceben, Tavisufladver vmoZraobTo. Ziri-Tadad sigaretis mowevisproblema aqvT. me da moswavleebisumravlesobas problemaar gvaqvs. piriqiT,Zalian mogvwons, rom metiwesrigia~.videoTvalis arseboba gamarTlebuladmiaCnia 51-e skolis moswavlismSobels, Sorena qvliviSvilsac:`iseTi bavSvic ki, romeliccud qcevaSi ar aris SemCneuli,rodesac viRacis mierkontroldeba, reJims ufrometad eCveva. bavSvebSi, gansakuTrebiTgardamaval asak-Si, yovelTvis aris raRacdarRvevebisken midrekileba.Cemi ori Svili dadis 51-eskolaSi da maT am kontrolismeqanizmTan dakavSirebiTpretenziebi jer ar gamouTqvamT~.51-e sajaro skolaSi videoTvalisarseboba, moswavleebisa damaswavlebelbis mxridan, umTavresaddadebiTad fasdeba, magramgansxvavebuli mosazrebamainc arsebobs. sawinaaRmdegoazris mqone moswavleebi teqnikurikontrolisadmi uaryofiTdamokidebulebas fsiqologiuriproblemebiT xsnian.Tavad profesionali fsiqologis,dito nadiraSvilis damokidebulebaki aseTia:`rodesac videoTvalzevsaubrobT, unda gaviTvaliswinoT,rom iseT problemazevmsjelobT, romlis SesaxebacerTmniSvnelovani daskvnisgakeTeba SeuZlebelia. imisaTvis,rom vTqvaT, videoTvalikargia Tu cudi, sruliadsxva sferoSi undaCavixedoT. mTavaria, rogoriaris TviTon skola, sadacvideoTvalia damontaJebuli,rogoria direqcia, maswavlebelida saerTod, ra garemoaam dawesebulebaSi. erTskolaSi, romelic humanuriprincipebiT imarTeba, SeiZlebavideoTvals sxva efeqtihqondes da meore skolaSi,romelSic diqtatorulimarTvis stilia, SeiZleba mangansxvavebuli daniSnulebaSeiZinos. amitom, upirvelesyovlisa, unda vicodeT, vinda rogor iyenebs kontrolisam meqanizms.didi mniSvneloba aqvs imas,Tu rogor aRiqvamen video-Tvals moswavleebi _ rogorcwesrigis damcav, maTdamxmare obieqts Tu sistemas,romelic mxolod damxolod dasjisTvis arsebobs.Tu igi damTrgunveliobieqti xdeba, maSin misadmimoswavlis damokidebulebaradikalurad icvleba:mozards protestis gancdauCndeba da Sedegic sawinaaRmdegoa.Tu bavSvs davarwmunebT,rom videoTvalissistema mis interess emsaxureba,maSin Sedegic pozitiuriiqneba~.


RKFCBN6, 2009 25praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvissamoqalaqo gakveTili:uflebaTa SezRudvada aiv infeqciasagani: samoqalaqo ganaTlebaTema: uflebaTa SezRudva da aiv infeqciamaswavleblebi: nunu sarjvelaZe, violeta nikoleiSvili (ssip samtrediisraionis, sof. kormaRlis skola)integrirebuli: samoqalaqo ganaTleba, sabunebismetyvelo mecnierebebi, ist,maTematikaswavlebis safexuri: sabazo, IX kl.gakveTilissaswavlo miznebi:moswavleebis mier sakuTariufleba-movaleobebis gacnobierebanacnobi socialuri jgufis(ojaxi, skola, sazogadoeba,megobrebi da a.S.) winaSe;martivi samomxmareblo da janmrTelobisdacvisTvis saWirounar-Cvevebis ganviTareba;adamianis uflebaTa deklaraciisSeswavla; Tavisuflebis pasuxismgeblobisgaziareba;sxvadasxva socialur garemoSiqcevis eTikuri normebis codna;sxvisi mosmenis unarisa da gansxvavebuliazris pativiscemisganviTareba;informaciis mopovebisa da misikritikulad Sefasebis unarisganviTareba, ist-is gamoyenebiscodna.gakveTilis mizania, aseve, xeliSeuwyos moswavleebSi liberalurRirebulebebze dafuZnebuli msoflmxedvelobisCamoyalibebas daeTikuri qcevis, adamianis Rirsebisada uflebebis pativiscemis, tolerantobis,samarTlianobisa dakanonis pativiscemis ganviTarebas.esg-iT gansazRvrulimisaRweviSedegi/indikatorebi:samoqalaqo ganaTleba:mimarTuleba: moqalaqeobamoq.IX.2. moswavle Seiswavlis sazogadoebrivcxovrebaSi moqalaqismonawileobis formebsa da sa-Sualebebs;msjelobs, aris Tu ara klasSidemokratiuli garemo;TanaklaselTa jgufTan erTadgaiTamaSebs iseT situacias, rodesacilaxeba adamianis Rirsebaan Tavisufleba; gamoTqvamsda asabuTebs Tavis mosazrebasam Rirebulebebis mniSvnelobisSesaxeb; gadmoscemssakuTar gancdebs.moq.IX.3. moswavle ikvlevs sazogadoebaSisamarTliani urTierTobebisxelisSemSlel da xelSemwyobfaqtorebs;TanaklaselebTan erTad qmnismSvidobiani garemosTvis saWiroqcevis saxelmZRvanelo dokuments(mag: bukleti, plakati,samaxsovro baraTi).moq.IX.4. moswavle afasebs adamianisada sazogadoebis rols socialuriproblemebis gadawyvetaSi;


26RKFCBpraqtikuli danarTi maswavleblebisaTvisgarsebi, RviZli, temperaturismateba, fagocitebi) da msjelobsmaTi darRvevis savaraudo SedegebisSesaxeb.ist:aRwers im saSiSroebebs, rac mosdevsmozardebis mier Tambaqos,alkoholisa da narkotikebisgamoyenebas; ganixilavs Sesabamisstatistikur monacemebssaqarTvelos, mezobeliqveynebisa da msofliosaTvis;asaxelebs efeqturi prevenciuliRonisZiebebis magaliTebs.maTematika:mimarTuleba: monacemTa analizi,albaToba da statistika.maT.IX.11. moswavle awesrigebs dawarmoadgens monacemebs dasmuliamocanis amosaxsnelad;ajgufebs raodenobriv monacemebsintervalTa klasebSida agebs Sesabamis cxrils/piqtogramas(maT Soris teqnologiebisgamoyenebiT);arCevs dajgufebul raodenobrivmonacemTa Sesaferis grafikulformas, asabuTebs ar-Cevans da qmnis cxrils/diagramas(teqnologiebis gamoyenebiTan maT gareSe).maT.IX.13. moswavle akeTebs monacem-Ta analizs da ayalibebs daskvnebs.iyenebs grafikuli formiT warmodgenilmonacemebs statistikuriSinaarsis mosazrebebis/argumentebis Camosayalibebladan Sesafaseblad.sabunebismetyvelomecnierebebi:mimarTuleba: cocxali samyarobun.IX.1. moswavle msjelobs adamianisorganizmis zogierTi anatomiurida fiziologiuri TaviseburebisSesaxeb;iyenebs gazomvebs, mosmenas, dinamometrs,vizualur dakvirvebasorganizmis fizikuri mdgomareobisSesafaseblad; dakvirvebisSedegebs warmoadgenscdis oqmis saxiT;sakuTar Tavze akvirdeba sxvadasxvasituaciaSi momxdar fizikurcvlilebebs (mag: pulsisaCqareba-Seneleba, gugisgafarToeba-Seviwroeba, oflianoba),msjelobs nervuli daendokrinuli sistemebis moqmedebisSesaxeb.moipovebs informacias organizmisTavdacviT SesaZleblobebze(mag: kani, lorwovaniiyenebs ist-is saSualebebs individualurida jgufuri muSaobisaTvis(eleqtronul formatSibeWdva, komunikacia, sagamomcemloda SemoqmedebiTi saqmianoba,saganmanaTleblo Rirebulebismqone produqtebis Seqmna,rogorc skolis SigniT, asevemis gareT arsebuli auditoriisTvis(literaturuli proeqtebi)(3,4)).gakveTilis msvleloba:aqtivoba 1Sesavali (dro: 5 wT.):maswavlebeli moswavleebs wina gakveTilzemicemuli davalebis warmodgenassTxovs. moswavleebs undamoegrovebinaT statiebi, gamokvlevebi,audio/video masalebi SemdegTemasTan dakavSirebiT: `aivinfeqciis klinikuri gamovlinebebida misi klasifikaciis sistema~.I I . maswavlebeli mokled esaubrebamoswavleebs infeqciebze, imunodeficitisvirusze, gadadebisgzebze, sifrTxilis zomebze, adamianiscnobierebaSi gaCenil stereotipebze(`SidsianTan urTier-Toba, megobroba ar SeiZleba~) daaiv infeqciebis profilaqtikaze.aqtivoba 2jgufebSi muSaoba (dro: 20 wT.):maswavlebeli klass hyofs eqspertTaeqvs jgufad:I. mkvlevarebi;I I . Jurnalistebi;III. mxatvrebi;


N6, 2009 27IV. samarTalmcodneebi;V. statistikosebi;VI. eqspertebi.TiToeul jgufSi 4 moswavlea. jgufiirCevs liders, romelic erToblivnamuSevars warmoadgens.jgufebi sxvadasxva Temasa da sxvadasxvawyaroze muSaoben.I.mkvlevarTa jgufi amuSavebs, ganixilavsmopovebul teqstebs, audio/videomasalebs da amis mixedviTamzadebs prezentacias Temaze:`aiv infeqciis klinikuri gamovlinebebida misi klasifikaciissistema~.I I . Jurnalistebis jgufi amuSavebsamonaridebs sagazeTo statiebidanda amzadebs prezentaciasTemaze: `Sidsis socialuri aspeqtebi;aiv infeqciaze gamokvlevamdeda gamokvlevis Semdeg konsultirebismokle algoriTmi~.V. statistikosTa jgufi awarmoebskvlevas, ajgufebs raodenobrivmonacemebs, agebs cxrils, piqtogramebs;ganixilavs Sesabamisstatistikur monacemebs saqarTvelos,mezobeli qveynebisa da msofliosaTvis;asaxelebs efeqturiprevenciuli RonisZiebebis magaliTebs;amzadebs prezentacias Temaze:„Sidsi!”VI. eqspertTa jgufi ajamebs xu-Tive jgufis mier warmodgenilmasalebs, ganixilavs maT da amzadebsdaskvniT prezentacias: „mzeyvelasTvis anaTebs!”aqtivoba 3jgufebis namuSevarTa prezentacia(dro: 15 wT.)saSinao davaleba (dro: 5 wT.):a) momdevno gakveTilisTvis moswavleebmaunda moamzadon moxsenebada prezentacia: „sisxlisgziT gadamdebi B da C hepatitebi~(informaciis moZiebada kvleva; inficirebuliadamianis uflebebis gansazRvra;internet-resursebis mo-Zieba).b) maT unda gaavrcelon bukletebiskolis sazogadoebaSi.Sefasebis sqemas TiToeuli pedagogiindividualurad adgens.I I I . mxatvrebis jgufi amuSavebs sagazeTo,sastendo fotoebs:amzadebs virusis fotoebs, fotokolaJsSidsis Temaze da emzadeba`posteruli sesiisaTvis~;xatavs plakats Temaze: `giyvardescxovreba! SeaCere Sidsi!”;awyobs naxatebis gamofenas Temaze:„Sidsi megobrobiT ar gadadis!nu gavwiravT erTmaneTs!”;mzaddeba bukletebi.IV. samarTalmcodneTa jgufi ganixilavsadamianis uflebaTa sayovelTaodeklaracias; akeTebsmoxsenebas Temaze: „rogor gesmiTadamianis uflebaTa deklaracia(1948. 10 dekemberi), (muxli:3,25).


28RKFCBpraqtikuli danarTi maswavleblebisaTvisgakveTilis gegma maTematikaSi:marTkuTxa koordinatTa sistema sivrceSizaur papiaSviligakveTili mogvawoda proeqt `aswavle saqarTvelosTvis~ monawilemTema: marTkuTxa koordinatTa sistema sivrceSimizani: moswavleebi SeZleben koordinatebis mixedviT gansazRvron obieqtis(wertilis) adgilmdebareoba sivrceSi da piriqiT, sivrceSi nebismier wertilsSeusabamon koordinatebi.baza: ician marTkuTxa koordinatebis mixedviT wertilis povna sibrtyeze.aqtivoba 1: bazis, anuwinaswari codnis Semowmebadro: 8 wuTimuSaobis forma: klasTan da individualuriSefaseba: individualuri, ganmavi-Tarebeliresursebi: marTkuTxa koordinatTasistema sibrtyeze warmodgeniliplakatis saxiTmoswavleebi gvaZleven am wertilisSesabamis koordinatebs.aqtivoba 2: obieqtis povnasivrceSidro: 17 wuTimuSaobis forma: mTel klasTanSefaseba: ar xdebaresursebi:1. moxuci kacis mier dawerili werilisaslebi (TiTo moswavlesTiTo asli)SeniSvna: werili Znelad ikiTxeba.msvleloba:yovel moswavles vurigeb werilisasls. isini ecnobian mas. masSiaRweril viTarebas plakatis saxiTwarmovadgen: sawyisi wertilimuxis Ziria, muxas vukavSirebT ZRerZs, wyaros _ X RerZs, xolomsvleloba:vixsenebT, rom nebismier wertilssibrtyeze Seesabameba ori koordinati.warmovadgenT marTkuTxakoordinatTa sistemas plakatissaxiT. mocemuli koordinatebiTvpoulobT wertils sibrtyeze. SemowmebismizniT, moswavleebs vaZlevTkoordinatebs da isini poulobenwertils. SesaZlebelia piriqiTac_ vaZlevT wertils da


N6, 2009 29muxis ZirSi gavlebuli X RerZismarTobuli RerZi iqneba Y. CavTvaloT,rom erTi nabijis sigrZeerTi erTeulia. moxucis mier naxsenebiganZis adgilmdebareobisdasadgenad gvWirdeba sawyisi wertili(muxis Ziri) da sami parametri,anu sami koordinati X RerZze(nakadulis gaswvriv), Y RerZze(nakadulidan marjvniv) da Z Rer-Zze (siRrmeSi Txra). amrigad, vaskvniT,rom sivrceSi raime obieqtis(wertilis) mdebareobis dasadgenadgvWirdeba aTvlis saTave(sawyisi wertili) da sami koordinati.Tu saZiebel wertilsaRvniSnavT M-iT, maSin misi koordinatebiiqneba: X=7; Y=-4,5; Z=-1,5.wiTel naWerSi gaxveul werils saklasooTaxis WaRSi SeumCnevladvmalav. mniSvnelovania, rom moswavleebmaes ar icodnen. SemdegmaT jgufebad vyof da veubnebi:`saklaso oTaxis erT-erTi kuTxeCaTvaleT sawyis wertilad, xolomisgan gamomavali sami wibo, Sesabamisad,X, Y, Z RerZebad~. TiToeuljgufs vaZlev koordinatebsda vavaleb, maTi mixedviT gansaz-Rvron damaluli sagnis adgilmdebareoba.amasTan vuTiTeb, romdamaluli sagani wiTel naWerSiagaxveuli. mocemuli koordinatebi,sinamdvileSi, naTuris koordintebia,rac moswavleebma arician. TiToeul jgufs mosafiqreblad5 wuTs vaZlev. Semdeg romelijgufic mzad iqneba, mas SeeZlebasazomi ruletis daxmarebiT`X~, `Y~ da `Z~ RerZebze zustadgadazomos koordinatebi daipovos damaluli sagani. werilisoriginalis povna, vfiqrob, moulodneliiqneba maTTvis, rac, Tavismxriv, STabeWdilebas moaxdensmTel klasze. rac Seexeba jguf-Si moswavleTa raodenobas dajgufebis raodenobas, amis gansaz-Rvra mTeli klasis moswavleTaraodenobis mixedviT SegviZlia.sasurveli iqneba, Tu TiTo jguf-Si sami-xuTi moswavle gveyoleba.rogor warmoadgina problema;ramdenad sworad gadaWra igi.jgufis wevrebs vafaseb kriteriumebiT:ramdenad iyvnen jgufis muSaobaSiCarTuli (aqtiuroba);ra wvlili Seitanes jgufis mu-SaobaSi;rogori urTierToba hqondaTjgufis wevrebs erTmaneTTan.agreTve SesaZlebelia sxva jgufebsSevafasebinoT im jgufis mu-Saoba, romelmac amocana amoxsna.aqtivoba 3: jgufurimuSaoba mdebareobisdasadgenadaqtivoba 4: daskvnada Semowmeba, Tu rogorgaiges masaladro: 12 wuTimuSaobis forma: jgufuriSefaseba: jgufuri, ganmaviTarebeliresursebi: wiTel naWerSi gaxveulimoxucis werilis originalida manZilis sazomi ruletimsvleloba:dro: 8 wuTimuSaobis forma: klasTan da individualuriSefaseba: individualuri da ganmaviTarebeliresursebi: carci da dafamsvleloba:daskvnis saxiT SegviZlia CamovayaliboT,rom sivrceSi nebismierwertils Seesabameba mkacrad gansazRvrulisami koordinati, xolomocemul sam koordinats _ maTiSesabamisi sivrcis gansazRvruliwertili. erT an or moswavles individualuradvkiTxav, rogor gaigesaxsnili masala. maT vaZlevkoordinatebs da isini poulobenwertils, an piriqiT _ wertils Seusabamebensam koordinats.jgufis muSaobas vafaseb SemdegikriteriumebiT:rogor gaigo jgufma problemisarsi;


30RKFCBpraqtikuli danarTi maswavleblebisaTvismaswavlebelTaTviTSefasebaneli nasyidaSvilitreningze erT-erTma maswavlebelmamiTxra, sakuTari Tavi me kiar unda Sevafaso, aramed sxvamunda Semafasoso. vuTxari, rom misazrs ar veTanxmebodi. mas karlrojersis `swavlis Tavisuflebis~wakiTxva SevTavaze. roca ampedagogs vusmendi, Cemi moswavleebigamaxsenda, romlebmac SekiTxvas:`rogor fiqrobT, moswavlemTavad unda Seafasos saku-Tari Tavi Tu maswavlebelma undaSeafasos igi?~ sami gansxvavebulipasuxi gasces. zogi Tvlida, rommoswavleebs Tavad unda SeefasebinaTsakuTari Tavi, radgan maswavleblebimaT obieqturad arafasebdnen. maTi mxridan, es Zaliangabeduli gadawyvetileba iyo.zogi Tvlida, rom moswavleebs arSeeZloT sakuTari Tavis damoukidebladSefaseba da maswavlebel-moswavliserTobliv SefasebasaniWebda upiratesobas. danarCenebisazriT, moswavlem aricoda, rogor unda SeefasebinasakuTari Tavi. me maT, azris SecvlisSemTxvevaSi, erTi jgufidanmeoreSi gadasvlis saSualeba miveci.mesame jgufSi moswavleebisraodenoba TandaTan mcirdebodasxva jgufebSi raodenobis gazrdisxarjze. Tu moswavleTa umravlesobamTviTSefasebas dauWiramxari, maswavleblebs miT ufrogauioldebaT es procesi skolisxelmZRvanelobis mxridan SesabamisimxardaWeris pirobebSi.movusminoT maTematikis maswavlebels,romelic gaxsnilad saubrobssakuTari gakveTilis Zlierda sust mxareebze: `imisaTvis,rom gamego, ramdenad saxalisoda saintereso iyo maTematikisgakveTilebi, gadavwyvite, TavisufaligakveTili Cametarebina,anu moswavleebisTvis SemeTavazebina,is ekeTebinaT, rac moesurvebodaT.kabineti winaswarmovamzade: gamovfine maTematikuriTvalsaCinoebebi, asawyobigeometriuli figurebi, maTematikuriwignebi, enciklopediebi,Wadrakis dafa, feradi qaRaldebi,geometriuli xelsawyoebi, webo,makrateli, didi formatisfurclebi, markerebi da a.S.daiwyo gakveTili. klass vaCvene,romeli maTgani sad ido da gamovucxade,rom SeeZloT is eke-TebinaT, rac surdaT. me TviTSefasebisaRricxvis furclebisxazva daviwye, paralelurad Ti-Toeul moswavles vakvirdebodida Canawerebs vakeTebdi.moswavleTa srulma umravlesobam`qalaqobanas~ TamaSi daiwyo,periodulad qalaqebis, cxovelebisda frinvelebis saxelebsmec mekiTxebodnen. ramdenime moswavlemver gaigo, ra xdebodagakveTilze da maTematikis magaliTebisamoxsnas Seudga. maT Cem-Tvis ar moumarTavT. momeCvena,rom dro gahyavdaT da dakavebulebisimijs iqmnidnen.rogorc mivxvdi, maswavleblebssul sxva molodinebi gvaqvs moswavleebisqcevebTan mimarTeba-Si, sinamdvileSi ki yvelaferisxvagvaradaa. maT erTad yofna daTamaSi siamovnebdaT da ara ma-Tematikis amocanebis amoxsna.gadavwyvite, maTematikis gakve-Tilebi situaciuri TamaSebiT Cametarebina.amgvarad moswavleebsjgufebSi problemebis er-Toblivad gadaWra mouwevdaT.rogorme unda momexerxebina gakveTilebisvideoCanawerebis gakeTebac,raTa ukeTesad SemefasebinasakuTari Tavi da moswavleebsacTviTSefasebis saSualebahqonodaT~.Cveulebriv, direqtori maswavlebelsgakveTilze eswreba (an sxvasgzavnis), iwers SeniSvnebs da Semdegki pedagogTan erTad ganixilavsmaT. gakveTilze pirvelad SesvlisdRidan maswavlebeli mudmivadsxvas ekiTxeba: `rogor midisCemi saqmeebi?~ amgvari kontroliyovelTvis zedapirulia da mniSvnelovnadar aisaxeba pedagogis


N6, 2009 31profesiul ganviTarebaze. imisaTvis,rom srulfasovan profesionaladCamoyalibdes, adamiansdamoukideblobis garkveulixarisxi sWirdeba.mudmivad imaze damokidebuleba,Tu ras ityvian sxvebi Senze, Senssaqcielze, xels uSlis pirovnulzrdas. seriozuli cvlilebebi ma-Sin aris SesaZlebeli, roca kiTxvebzepasuxebis mosaZebnad saku-Tari Tavis SigniT vixedebiT da Cvenisaqmianobis Sefasebas vaxdenT.ratom, ra mizniT keTdeba Sefaseba?ra Tqma unda, imisTvis, romgavaanalizoT axlandeli mdgomareobada vifiqroT imaze, Tu raunda gavaumjobesoT.maswavleblisaTvis sagakveTiloprocesis video an audio CanawerebisgakeTeba gakveTilis Sefasebiskargi saSualebaa. Tu Tqvenmoswavleze orientirebul swavlebasaniWebT upiratesobas daTqveni saubari gakveTilis 60-70%-s ikavebs, es sruliad gaumar-Tlebelia.dameTanxmebiT, rom ioli ar arisimis gansazRvra, gaumjobesda Tuara swavlebis xarisxi. am problemisgadaWra skolebSi sadiskusiojgufebis SeqmniTaa SesaZlebeli.kolegebs Soris azrebis Tavisufaligacvla-gamocvla gulaxdilobisatmosferos qmnis. `warumatebloba~sagakveTilo proces-Si danaSauli ar aris. mTavaria,maswavlebelma problemis identificirebada misi daZlevis gzebisgansazRvra SeZlos. bunebrivia,es midgoma skolis administraciamunda waaxalisos. skolaSiiseTi garemo unda iyos Seqmnili,rom maswavlebels sakuTari praqtikisSefaseba gauadvildes, amas-Tanave SeeZlos rCevisTvis pedagogTagundis kvalificiur wevrsmimarTos.sagakveTilo procesi sakmaod mravalferovania.is sxvadasxva etapsmoicavs. imisaTvis, rom maswavlebelmaTviTSefaseba awarmoos, undaicodes, ris Sefasebas apirebsda ra kriteriumebiT unda Seafasos.mxolod am SemTxvevaSi aRmoCndebaSefaseba Sedegze orientirebuli,Sedegi ki maswavleblisprofesiuli ganviTareba da skolaSiswavla-swavlebis procesisgaumjobeseba iqneba.nimuSi 1urTierToba moswavleebTan gakveTilzeprofesiuli ganviTarebisaTvis ZalianmniSvnelovania, rom maswavlebelssakuTar Tavze muSaobissurvili mudmivad hqondes. misiwarmateba SeuZlebelia jansaRiTviTSefasebis gareSe.mSoblebTan, kolegebsa da moswavleebTankonstruqciuli urTier-Toba xels uwyobs Sedegze orientirebulisaswavlo procesis dagegmvasada ganxorcielebas, rac, Tavismxriv, xels uwyobs maswavleblisTviTrealizacias, warmatebulprofesionalad Camoyalibebas.rubrikebi arasdros iSviaTad xSiraderTpirovnulad viRebgadawyvetilebebs (magaliTad,Tavad SevimuSave klasSi qce-viswesebi, moswavleebs vaZ-levwinaswar SerCeul dava-lebebs, maTar aqvT ufleba, is davalebaairCion, romelsac siamovnebiTSeasrulebdnen da sxva).pasuxismgebeli var moswavleebisorganizebaze davalebisSesrulebis dros.klasSi disciplinis damyarebazepasuxismgeblebi moswavleebi arian.yvela moswavles vaZlev uflebas,monawileoba miiRos klasis marTvaSi.TiToeul moswavles vuqmnigamoxatvis TavisuflebisaTvissaWiro garemos.moswavleebis qcevebs gaviazrebmaTi asakobrivi da individualuriTaviseburebebidan gamomdinare.upiratesobas vaniWebmoswavleebis waxalisebas.moswavleebs Soris ar gamovyof`gansakuTrebul~ moswavleebs.upiratesobas vaniWeb maswavlebel-fasilitatorisrols.mjera moswavleebis SesaZleblobebis.


32RKFCBpraqtikuli danarTi maswavleblebisaTvisSefasebis sqemakolegebTan urTierTobarubrikebi diax arainiciativas viCen, rom kolegebTan ganvixiloswavla/swavlebis saWirboroto sakiTxebi.kaTedraze mxars vuWer gadawyvetilebebis miRebaTanasworobisa da samarTlianobis safuZvelze.vaRiareb yvelas wvlils problemis gadaWraSi.azris gamoxatvisas var koreqtuli da vcdilob,kolegam Tavi Seuracxyofilad ar igrZnos.kolegasTan vkamaTob ideis da ara pirovnebisSesaxeb.mxars vuWer Ria da gamWvirvale urTierTobebs.vusmen kolegas da viTvaliswineb mis azrs.sakuTar gamocdilebs vuziareb sxvebs.Sefasebis sqemaTanamSromloba mSoblebTanrubrikebi 1 2 3 4mSoblebs iSviaTad vibareb skolaSi.vawyob sainformacio Sekrebebs ganaTlebissistemaSi mimdinare cvlilebebis gacnobis mizniT.yvela mSobelTan erTnairad vTanamSromlob.mSoblebs maTive saxlebSic vxvdebi.mSoblebi monawileoben klasgareSe RonisZiebebisTematikis SerCevasa da organizebaSi.mSoblebi monawileoben skolis SefasebisprocesSi.vxvdebi mSoblebs skolaSi danergili swavlaswavlebisada Sefasebis sistemis gacnobis mizniT.


eqspertiN1, 2010 33kvleva,rogorc resursiimisaTvis, rom kargad CamoayaliboTsakvlevi sakiTxi, dafiqlelaCaxaiapraqtikuli saklasokvlevaganaTlebis sferoSi saerTaSorisodoneze SesaZlebelia sxvadasxvaqveynis ganaTlebis sistemebis,an sistemis konkretulimaxasiaTeblebis Sedareba. erovnuldoneze xSirad ikvleven gatarebulireformebis efeqturobas,afaseben ganaTlebisxarisxsa da xelmisawvdomobas daa.S. aseTive kvlevebis CatarebaSesaZlebelia regionis donezec:SegviZlia sxvadasxva regionisSedareba sxvadasxva indikatorismixedviT da a.S.kvlevis Catareba SesaZlebeliaskolis, an Tundac klasis donezec.aseTi tipis kvlevas praqtikulisaklaso kvleva ewodebada misi Catareba SeuZlia rogorcerT maswavlebels, aseveramdenimes erTad. Sesabamisad,aseT kvlevas Tavad pedagogebigegmaven da axorcieleben.praqtikuli kvleva klasSi maswavleblismier garkveuli mizniTinformaciis Segrovebisa da Semdgomigaanalizebis procesia. misumTavres mizans, rogorc wesi,moswavleTa akademiuri moswrebisamaRleba, maTi socialuri da sxvaunarebis gaumjobeseba warmoadgens.am miznebis misaRwevad maswavleblebsSeuZliaT sxvadasxvastrategiis dasaxva da sxvadasxvameTodis gamoyeneba. rogorc wesi,maT xSirad uwevT swavlebis mravalistrategiidan erT-erTisamorCeva, romlis warmatebacdamokidebulia ara-erT faqtorze(moswavleTa raodenobze, saganzeda a.S.) kvleva swored imisTvistardeba, rom axali strategia dameTodebi moswavleTa saWiroebebsmoergos, gaTvaliswinebuli iyosmaTi gamoyenebis mosalodneliriskebi da safrTxeebi. maswavleblebspraqtikuli kvlevis saSualebiTSeuZliaT daadginon, ramuSaobs klasSi da ra _ ara. praqtikulikvleva maT saSualebasaZlevs, swavlebis procesSi safuZvlianida dasabuTebuli, informaciazedafuZnebuli gadawyvetilebebimiiRon.praqtikulikvleva klasSimaswavleblis miergarkveuli mizniTinformaciisSegrovebisa daSemdgomi gaanalizebisprocesia. misumTavres mizans,rogorc wesi,moswavleTa akademiurimoswrebisamaRleba, maTisocialuri da sxvaunarebis,,gaumjobesebawarmoadgens.,,praqtikuli saklasokvlevis miznebisakvlevi sakiTxisidentificireba


34rdiT: ra saxis problemebiayvelaze metad TvalSisacemiTqvens klasSi? risi gaumjobesebagindaT? SegiZliaT CamoweroTaseTi problemebis/gamowvevebis/sustimxareebis sia daSemdeg SearCioT yvelaze prioritetuli.karg sakvlev sakiTxs sami Ziri-Tadi maxasiaTebeli unda hqondes:1. sakiTxi mniSvnelovaniunda iyos Tqveni sagnisaTvis dasaswavlo praqtikisaTvis; 2. kvlevisSedegebma aucileblad undamigiyvanoT konkretul qmedebamde,unda SecvaloT an SeinarCunoTswavlebis arCeuli strategia;3. sakvlevi sakiTxi ise undaiyos Camoyalibebuli, rom kvlevisganxorcieleba SesaZlebeliiyos drois, resursebisa da Zalisxmevisoptimaluri gamoyenebisTvalsazrisiT.sakvlevi sakiTxi SeiZleba aRwerilobiTixasiaTis iyos, magaliTad:`ramdeni moswavle asrulebsmicemul davalebebs regularulad,droulad da xarisxianad?~zogierTi sakvlevi sakiTxiSesaZloa miznad isaxavdes gansxvavebulfaqtorebs Sorisdamokidebulebebis Seswavlas.magaliTad, `is bavSvebi, romlebicklasSi aqtiuroben, iRebenTu ara sakontrolo naSromebsada testebSi pasiur bavSvebzeukeTes niSnebs?~ xSirad maswavleblebismier Catarebulikvleva pasuxobs SekiTxvas: `ragavlenas axdens X faqtori moswavlisakademiur miRwevaze?~ Xfaqtori SeiZleba iyos mecadineobisTvisgamoyofili dro,mSoblis CarTuloba saswavloprocesSi da a.S.kvlevis gamoyeneba, rogorc aRvniSneT,SesaZlebelia ama Tu imswavlebis strategiis, axalimeTodis gamosacdelad. am Sem-TxvevaSi, sakvlevi sakiTxi Sesabamisadunda Camoyalibdes. magaliTad,Tu Tqven ucxo enis maswavlebelixarT da amCnevT, rombavSvebma gramatikuli wesebikargad ician, magram ucxo enazezepir komunikacias ver axerxeben,sakvlevi sakiTxi ase gansaz-RvreT: `rogor SemiZlia moswavleebsganvuviTaro ucxo enazezepiri komunikaciis unar-Cvevebi?~,`aviTarebs Tu ara dialogebiszepirad swavla ucxo enazezepiri komunikaciis unar-Cvevebs?”gansja, ganxilvamas Semdeg, rac sakvlevi sakiTxiCamoyalibebulia, moagroveTinformacia sakvlevi sakiTxisirgvliv. SegiZliaT moifiqroTsavaraudo pasuxi/pasuxebisakvlev SekiTxvaze. magaliTad,Tu Tqveni sakvlevi sakiTxia: `isbavSvebi, romlebic klasSi aqtiuroben,iReben Tu ara sakontrolonaSromebsa da testebSipasiur bavSvebze ukeTes niSnebs?~,moiZieT profesiuli literaturaklasSi aqtiurobasa da testebSimiRebul qulebs SoriskavSirze; SeecadeT, gaarkvioT,Catarebula Tu ara msgavsikvleva saqarTveloSi; hkiTxeTazri kolegebs da gaiziareTmaTi gamocdileba.Tu Tqvens sakvlev interessswavlebis romelime strategiisefeqturobis Seswavla warmoadgens(magaliTad, dialogebisdazepireba ucxo enaze zepirikomunikaciis unar-Cvevebis gasaviTareblad),moiZieT profesiuliliteratura am sakiTxisirgvliv, ganixileT es sakiTxiucxo enis sxva maswavleblebTanerTad. SegiZliaT moiZioT,gamouyenebiaT Tu ara es meTodisxva skolebSi, sxva maswavleblebsda a.S.kvlevis dagegmvaSeadgineT kvlevis gegma, sadacCamoayalibebT sakvlev SekiTxvasda aseve imas, Tu rogor apirebTsasurveli monacemebis Segrovebas.aucileblad dafiqrdiT SemdegkiTxvebze: ramdeni dro dasWirdebamonacemebis Segrovebas? rainstrumentebs gamoiyenebT kvlevisdros? rogor SeinaxavT monacemebs?kvlevis Catarebis araerTi gzaarsebobs. magaliTad, SegiZliaTubralod CaiweroT Tqveni mosazrebebiTiToeuli gakveTilisSemdeg, SeadginoT kiTxvarebi,CaataroT saklaso dakvirveba,CaiweroT audio-masala da a.S.sanam uSualod monacemebis mogrovebazegadaxvalT, aucilebladkargad CamoayalibeT, ra tipismonacemebi gWirdebaT, ra sixSiriTunda SeagrovoT isini da a.S.Tu swavlebis axali meTodis, anstrategiis efeqturobis kvlevagsurT, axali masalis axsnis drosSegiZliaT erTi meTodi erT klas-Si gamoiyenoT, meoreSi ki axsnaZveli meTodiT ganagrZoT. isklasi, sadac axal meTods iyenebT,eqsperimentuli klasi iqneba,xolo is, sadac Zveli meTodiTagrZelebT muSaobas, sakontroloklasad darCeba. axali masalisdamuSavebis Semdeg SeadareTerTmaneTs eqsperimentuli dasakontrolo klasis moswavleTamier masalis aTvisebis done dasaTanado daskvnac gamoiteneT:gaamarTla Tu ara swavlebisaxalma meTodma? unda gaxsovdeT,


N1, 2010 35rom eqsperimentul da sakontroloklasebSi moswavleebsdaaxloebiT erTnairi akademiurimoswreba da motivacia undahqondeT.aseve SegiZliaT axali midgomebisxvadasxva periodSi gamoikvlioT.magaliTad, Tu gindaT, gamoscadoT,ramdenad amarTlebs jgufurimuSaobis principi ama Tuim saganSi, es midgoma erTi TvisganmavlobaSi gamoiyeneT, momdevnoTveSi ki _ ara. Semdeg SedegebierTmaneTs SeadareT.monacemebis Segrovebasaklaso kvlevis dros monacemebiSesaZloa iyos raodenobrivi(mag. testebSi miRebuli niSnebi,gamokiTxvis Sedegebi) an Tvisebrivi(mag. dialogebi, fokusjgufebsaTu klasSi Catarebuliganxilvebis Canawerebi). SegiZliaTkvleva im monacemebiTdaiwyoT, romlebic ukve gaqvT:saSinao davalebebis niSnebi,bavSvTa daswrebis maCveneblebi,saklaso weris niSnebi da a.S. TudamatebiTi informacia gWirdebaT,iseTi monacemebi SearCieT, romelTaSegroveba da gaanalizebacSedarebiT martivia. magaliTad,Tu gindaT, daadginoT, ra gavlenasaxdens ojaxuri pirobebibavSvis akademiur moswrebaze,dausviT SekiTxvebi mSoblebs.Tu gsurT klasSi aqtiurobasa datestebSi miRebul qulebs SoriskavSiris dadgena, SeadgineT bav-Svebze dakvirvebis forma, romlismixedviTac gaarkvevT, ramdenadaqtiurad ebmebian isini saklasoganxilvebSi (moswavlis aqtiurimonawileoba SegiZliaT gazomoTara mxolod imiT, Tu ra sixSiriTpasuxobs igi dasmul SekiTxvebs,an Tavad svams maT, aramed imiT,Tu ra tipis SekiTxvebs svams daramdenad kargad pasuxobs).zogadad, unda SeecadoT, sxvadasxvatipis monacemebi SeagrovoT,raTa darwmundeT, romTanmimdevruli xarT. es saSualebasmogcemT, Sedegi sxvadasxvawyarodan gadaamowmoT,rac Tqvens kvlevas met sandoobasSesZens. magaliTad, TugsurT, gamoikvlioT, ramdenadefeqturi iyo swavlebis esa Tuis meTodi, SegiZliaT daskvnagamoitanoT sagamocdo niSnebze,gakveTilis ganmavlobaSi aqtiurobaze,dasmul SekiTxvebze,moswavleTa qcevaze dakvirvebisSedegad. aseve saintereso informaciasmiiRebT, Tu moswavleebsswavlebis meTodis SefasebassTxovT.monacemebis gaanalizebamonacemTa analizis mizans sainteresotendenciebis aRmoCenawarmoadgens, magaliTad, swavlebisaxali meTodis gamoyenebisSedegad gaumjobesda Tu aramoswavleebis Sedegebi? aris Tuara kavSiri saswavlo procesSimSoblebis CarTulobasa damoswavleTa akademiur moswrebasSoris? monacemTa analizisSedegad Tqven kvlevis dasawyisSidasmul SekiTxvaze pasuxi undamiiRoT.moqmedebamonacemebis analizis SedegadmiRebuli daskvnebi Sesabamisizomebis miRebisas gaiTvaliswineT.gaxsovdeT, kvlevis SedegadmiRebuli daskvnebi aucilebladunda gamoiyenoT praqtikaSi.magaliTad, Tu swavlebis axalimeTodis gamoyeneba moswavleTaakademiur moswrebas zrdis, ganagrZeTam meTodis gamoyenebada ufro farTod danergeT igi.Tu aRmoCnda, rom esa Tu is meTodiar amarTlebs da misi daxmarebiTver aRwevT im mizans,romelic dasaxuli gqondaT,daubrundiT Zvel meTodebs.ganxilva da gaziarebagauziareT Tqveni daskvnebi kolegebs.SegiZliaT kvlevis Sedegebisganxilva moawyoT sagnobrivkaTedrebze, sxdomebze, mSoblebTanda bavSvebTan. am etapzekargi iqneba, Tu sakuTar kvlevasgadaxedavT da naxavT, ram imuSavakargad da ram _ ara. SesaZloa,kvlevis Sedegebdan gamomdinare,sxva, axali kvlevis saWiroebacgaCndes. kvlevis procesi cikluriada yoveli etapis dasrulebisSemdeg, rogorc wesi, axalietapi iwyeba.rac mTavaria, praqtikuli saklasokvlevis Catareba Zalianadvilia. sinamdvileSi, amasbevri maswavlebeli yoveldRiuradakeTebs (moswavleTa akademiurimoswrebis Sesaxeb monacemebisSegroveba da Senaxva,moswavleebze dakvirveba, axalisaswavlo meTodebis gamocda).roca am moqmedebebs organizebulida struqturirebuli saxeaqvs, gacilebiT meti sasargebloinformaciis miReba SeiZleba,romelsac maswavlebeli gaaanalizebsda saswavlo praqtikisgasaumjobeseblad gamoiyenebs.


36 gamocdileba`Cven vcxovrobT davarsebobT erTmaneTisTvis~iaponia da ganaTlebairakli kakabaZemiuxedavad imisa, rom iaponiaSi yofnis SesaZleblobamxolod erTxel mqonda, savsebiT sakmarisi iyo imisTvis,rom uzomod Semyvareboda es qveyana. dauviwyaria Sexvedrebiiaponel bavSvebTan, ganaTlebis eqspertebTan,maswavleblebTan, moswavleebTan da Sexvedra „iaponurifondis” TanamSromlebTan, romelTa wyalobiTac SevZeli,gavcnobodi iaponias da mis saganmanaTleblo sistemas.erTicaa, rac ufro mets da axlos vecnobodi iaponias, miTufro meti mindoda mcodnoda mis Sesaxeb.datvirTviT,iaponeli mSoblebida maswavleblebi,moswavleebsSromismoyvareobasada sizarmacisdaZlevis unarsuviTareben. maTswamT, rom bavSviswarmatebadamokidebuliaswavlasa da mismondomebaze,xolo skolam damaswavlebelma ammondomebas swori,,mimarTuleba undamisces.,,yvelgan, skolebSi, ojaxebSi,oficialur Tu araoficialurSexvedrebze, veZebdi pasuxskiTxvaze, Tu rogor moaxerxa amxalxma ase mcire droSi Seeqmnais saswauli, romelic vnaxe daromelsac Tanamedrove iaponiahqvia da ra adgili uWiravs amwarmatebaSi ganaTlebas?meore msoflio omis SemdgomiaponiaSi, yvelaze prioritetulida aqtualuri ganaTlebisaxali sistemis Seqmna, Camoyalibebada Zireuli reforma iyo.moralurad Tu fizikurad damarcxebulda dazianebul qveyanasmomavlis saimedo bazisebzedaSeneba sWirdeboda. yvelazemyar da saimedo bazisad, axalisaxelmwifo mSeneblobisTvis,ganaTlebis sistema iqna miCneuli,romlis reformirebaSi, politikisgansazRvrasa da ganxorcielebaSiudidesi daxmareba iaponelxalxs amerikis saxelmwifomaRmouCina. ganaTlebis politikaadamianis uflebebis pativiscemasada dacvas, sityvis, Sekrebisada aRmsareblobis TavisuflebasdaefuZna. omis Semdeg ganaTlebissistemaSi gaCnda aseTidevizi: „Cven vcxovrobT da varsebobTerTmaneTisTvis~. am suliskveTebasadamiani TanamedroveiaponiaSi yvelgan igrZnobs.ras warmoadgens iaponuri skoladRes?saswavlo programebsa da ganaTlebisorientirebs skolaSi erovnulisaswavlo gegma gansazRvravs.romlis monitoringsa daganaxlebaze yovel 10 weliwadSizrunavs ganaTlebis saministro.reformis farglebSi xdeba yvelasakiTxisa da problemis damuSaveba,rac, SesaZloa, ramdenime weligagrZeldes, ris Semdegac cvlilebebssakanomdeblo xelisuflebaamtkicebs. erovnulisaswavlo gegmiT gansazRvruliaiaponiis ganaTlebis sistemismiznebi, aRzardos:sicocxlis moyvaruli;fizikurad janmrTeli daganviTarebuli;akademiurad warmatebuli;sulierad ganviTarebuli damoraluri;


N1, 2010 37sazogadoebrivad moazrovneda TviTkritikuli pirovneba.prefeqturebs (regionul mmarTvelobebs),erovnul saswavlo gegmasTanerTad, SeuZliaT, gansaz-Rvron sakuTari saganmanaTleblopolitikac. prefefeqturisgeografiuli, ekologiuri antradiciuli specifikidangamomdinare. aRsaniSnavia, romprefeqturis ganaTlebis departamentebsminiWebuli aqvT maswavleblobissertifikatisgacemis, adamianuri resursebismoZiebisa da dasaqmebis ufleba.maswavlebels iaponiaSi didiavtoriteti aqvs, albaT amasisic ganapirobebs, rom ZalianrTulia, adamianma maswavleblobisufleba moipovos. universitetSi4 wlis swavlis Semdeg,sadac axalgazrdebi konkretulmecnierebasTan erTad, pedagogiurmecnierebebs, fsiqologiasada skolis saswavlo programiszogad kurss euflebian, maswavleblobisuflebis mopovebisada dasaqmebisTvis, abarebensam urTules gamocdas pedagogiurunar-CvevebSi, konkretulsagansa da zogad ganaTlebaSi.ganaTlebis mixedviT xdeba pedagogTaganawileba skolebSic. iaponuriskola dayofilia safexurebismixedviT. dawyebiTi skola(1-6 klasi); sabazo skola (7-9klasi); saSualo skola (10-12 klasi).yvelaze didi moTxovnebi darTuli konkursi saSualo skolismaswavleblebis mimarT xorcieldeba.dawyebiTi da sabazo skolebisgangansxvavebiT, saSualoskolaSi swavlis gasagrZeleblad,moswavleebic 5 gamocdas abareben,raSic gasaubrebac Sedis.saSualo skolaSi swavla fasiania.gadasaxadis odenoba ki ganisaz-Rvreba skolis profilis mixedviT,rasac moswavleebi zogadiganaTlebis paralelurad euflebian.magaliTad, TanamedroveaxalgazrdebSi yvelaze popularuliateqnikis, soflis meurneobisada komerciis profilisskolebi. saSualo skolaSi maTematikurida teqnikuri sagnebigansakuTrebuli sirTuliT iswavleba.sabazo skolaSi ki metidaTvirTva aqvs iaponur enasa daliteraturas, aseve, safuZvlianadiswavleba iaponiisa da msofliosistoria da geografia, politekonomiada esTetikuri mecnierebebi.xolo dawyebiT skolaSimTeli aqcenti gadataniliaieroglifebis Seswavlasa dakaligrafiaze, sayofacxovrebokulturis Camoyalibebasa dafizikur ganviTarebaze.samive safexurze Zalian didiyuradReba eTmoba esTetikuraRzrdasa da fizkulturas. moswavleebisafuZvlianad euflebianxatvas, musikas, Zerwvasa datradiciuli xelovnebis dargebs.saSualod, yvela skolaSi 15 saxeobissportuli wrea, moswavle,sakuTari arCevanis mixedviT,valdebulia, gawevrianebuliiyos romelime sportul wreSi.wris xelmZRvanelebi Cveulebrivimaswavleblebi arian, romlebicgakveTilebis Semdeg iTavsebenam, yvela pedagogisTvissavaldebulo saqmianobas. erTkonkretul sportis saxeobasmaswavleblebi universitetSiswavlisas euflebian. esTetikurida sportuli ganaTlebis kuTxiT,imdenad seriozuli moTxovnebia,rom erT skolaSi, Tavadvixile me-9 klasis yvela moswavlerogor ukravda musikis gakveTilzepersonalur, eleqtropianinoze.xolo iaponuri enismaswavlebeli qalbatoni, gakveTilebisSemdeg, rogor amzadebdaskolis moswavle biWebis nakrebskalaTburTSi, skolebis CempionatSimonawileobis misaRebad.garda imisa, rom yvela skolasaqvs sakuTari tradiciebi, aseve,bevr maTgans aqvs sakuTari meurneoba,saxelosno da maRazia.skolis kuTvnil maRaziaSi moswavleebiyidian TavianT nakeTobebsda nawarms, saidanac mogebasTavadac iReben da mniSvnelovannawils qvelmoqmedebas axmaren.erT-erT aseT maRaziaSi samaxsovrosaCuqrebi mec viyide daCemi gadaxdili Tanxis 50%SidsiT daavadebuli afrikelibavSvebis fondSi gadairicxa.aRsaniSnavia, rom iaponeli moswavleebiZalian bevrs mogzaurobensakuTar qveyanaSi, ris orga-


38nizebasac mSoblebTan erTadskola anxorcielebs. yvela qalaqisaeroportebsa Tu rkinigzissadgurebSi SexvdebiT saskoloformaSi gamowyobil moswavleebs,maswavleblebTan erTad.skolaSi yoveli SabaTi aseTiRonisZiebebiT aris datvirTulida gaTvaliswinebulia saswavloprogramaSi. iaponeli bavSvebizafxulSi sami Tvis nacvlad,40 dRes isveneben. isini 240 dResatareben skolaSi, sadac, gardaimisa, rom swavliT arian dakavebulebi,maswavlebelTa daxmarebiTada meTvalyureobiT, TavadasufTaveben da alageben saklasooTaxebs, derefnebs, ezosa da sapirfareSoebsacki. amitomac aris,rom garSemo yvelaferze da yvelganigrZnoba mzrunveli xeli.drois simciris miuxedavad,bavSvebi skolaSive emzadebiansaxelmwifo gamocdebisTvis,romlebic sxvadasxva sagansa daxelobaSi yovelwliurad tardeba.gamocdebi nebayoflobiTia damoswavleebi cdiloben, bevriamgvari gamocda Caabaron, raTasertifikatebi moipovon. amgvarisertifikatebi momavalSi maTprestiJul universitetebSimosaxvedrad da dasaqmebaSi exmarebaT.magaliTad, arsebobs gamocdaswrafi beWdvis teqnikaSi,buRalteriaSi, kaligrafiaSi, kompiuterulunar-CvevebSi da a.S.amgvari datvirTviT, iaponelimSoblebi da maswavleblebi,moswavleebs Sromismoyvareobasada sizarmacis daZlevis unarsuviTareben. maT swamT, rom bav-Svis warmateba damokidebuliaswavlaze da mis mondomebaze,xolo skolam da maswavlebelmaam mondomebas swori mimarTulebaunda misces. amitomac aris,rom iaponiaSi ar aris musikaluri,maTematikuri an e.w. „niWierbavSvTa~ skolebi. gansakuTrebulisaWiroebis mqone bavSvebicCveulebriv skolebSi swavloben.qalaq fujis skolaSi miRebisas,Cvens sapativsacemod, 500moswavle simReras Jestebis enisparalelurad asrulebda, radganskolaSi yru-munji bavSvebicswavlobdnen.Tumca arsebobs specialuri skolebic,sadac mZimed daavadebulibavSvebi swavloben. aseT bavSvebssaxelmwifo yvela doneze afinansebsda mTeli cxovrebis ganmavlobaSimeurveobs. specialurskolebSi moswavleebi specialuriprogramebiT swavlobenyofiT unarebs, magaliTad: Cacmas,gaxdas, dabanas, Wamas da a.S.Tumca iaponuric, maTematikacda fizkulturac aucilebelisagnebia. am SemTxvevaSi skolismTavari amocanaa, maTTvis damoukidebelicxovrebis swavlebada Sromis unaris ganviTareba.iaponuri specialuri skolebisdidi miRwevaa, rom saSualo skolisasakSi moswavleTa umravlesobasSeuZlia damoukidebladgadaadgileba. aseTi bavSvebi weliwadSiorjer, erTi Tvis ganmavlobaSi,gadian swavlebasa dapraqtikas qarxnebSi, fabrikebSi,saxelosnoebSi, sadac skolisdamTavrebis Semdeg saqmdebiankidec. erT-erTi specialuriskolisan Cemi qarTveli moswavleebisTvis,iaponelma bavSvebmasakuTari xeliT gakeTebuli„origamebi~ gamomatanes. „origami~_ es aris qaRaldis gakeTebisxelovneba; yvelaze popularulifigura ki xeliT gakeTebuliiaponuri weroebia, romelicbednierebis simbolod iTvleba.sainteresoa, rom iaponelebiskolamdeli aRzrdis TvalsazrisiTacgamoirCevian, radganiaponeli bavSvebis 80% sabavSvobaRSi dadis, rac msoflio praqtikaSi,Zalian maRali maCvenebelia.magaliTad, inglisSi 40%-ia,xolo amerikaSi es maCvenebeli30%-mde davida. samagierod, amqveynebSi dRiTidRe izrdebadakveTa ZiZebis institutze.iaponuri saganmanaTleblo politikismixedviT ki, rogorcskolaSi, aseve sabavSvo baRebSibavSvebs aswavlian da uviTarebenjgufuri muSaobisa da sazogadoebaSicxovrebis unarebs.magaliTad, saskolo ganaTlebisyvela safexurze, yvela klasSi,moswavleebs TveSi orjer utardebaTgakveTili adamianis uflebebisSesaxeb, xolo kviraSi 2 gakveTili„saklaso saaTi~ aqvT,romlis drosac moswavleebidiskusiebsa da prezentaciebsmarTaven. amasTan erTad, moswavleebiswavloben „sazogadoebaTmcodneobasa~da „morals~.damerwmunebiT, SemTxveviTi araris, rom iaponur skolas mravaliqveynis mecnieri ikvlevs. uamravifaqti mowmobs, Tu ra did rolsasrulebs ganaTleba iaponiisekonomikur da politikur warmatebaSi.am qveyanaSi, maRali ekonomikuriganviTarebis paralelurad,maRali xarisxis ganaTlebaxorcieldeba da TvalnaTelia,rom „iaponuri saswaulis~saidumlo ganaTlebaSia.


gamocdilebaN1, 2010 39swavlisa da swavlebisSemoqmedebiTiaqtivobebimaswavlebelma klasSi unda Seqmnas iseTi saswavlo garemo,romelic xels Seuwyobs moswavleTa motivaciis amaRlebasada SemoqmedebiTi unarebis ganviTarebas. swavlebisSemoqmedebiTi aqtivobebi moswavleTa sagakveTilo procesSiaqtiuri CarTvisaTvis saWiro efeqturi da mniSvnelovanixerxebia. SemoqmedebiTi aqtivobebi moicavs: TamaSebs,rolebis gaTamaSebas, gamocanebs, kiTxvasa da weras,gonebriv ieriSs, gonebrivi rukebis Sedgenas da sxva.ai-gerl tanimusika, TamaSi, simRera, xatva daTvalsaCinoebebi warmoadgenssakmaod moqnil saSualebebs,romlebic bavSvebs exmarebasamyaros aRqmasa da SeswavlaSi.swavlebis amgvari midgomis mTavariarsi gaxlavT is, rom, sim-Rerisa da sxva aqtivobebis TanxlebiT,swavlis procesi gacilebiTmartivia. garda amisa, aseTiaqtivobebi xels uwyobs bavSvebSiaxali unarebis ganviTarebas,stresisa da daZabulobis moxsnas,maqsimalur koncentraciassagakveTilo procesze da swavlisprocess ufro saxalisosa dasainteresos xdis.TamaSiTamaSi ganixileba, rogorc dinamiurida kvlevis elementebisSemcveli qceva, romelic, aseve,moicavs garTobas. misi saSualebiT,bavSvebi CarTulni arianerTgvar kvlevis processa dasxva TanatolebTan urTierTobaSi.aSkaraa, rom, TamaSis saSualebiT,bavSvi aRiqvams da swavlobsmis irgvliv myof sagnebsada adamianebs. jgufuri TamaSiki xels uwyobs socialuriunarebis ganviTarebas. TamaSisdros, bavSvebi, aseve, swavlobenfsiqosocialur cnebebs, rogoricaa:TanamSromloba, yuradRebiTmosmena da konkurentuloba.ganaTlebis specialistebi didyuradRebas aqceven TamaSis process.TamaSi moswavles ufroTavdajerebulsa da motivirebulsxdis saimisod, rom aqtiuradCaebas swavlis procesSi.sabavSo baRebsa da dawyebiTklasebSi maswavleblebs SeuZliaT,saklaso oTaxSi gamoyon specialuriadgilebi an saswavlokuTxeebi, sadac sxvadasxva saxisTamaSi, kiTxvarebi da TvalsaCinoebebiganTavsdeba.swavlis kuTxeebimsgavsi kuTxeebis arseboba saklasooTaxSi xels uwyobs axalimasalis aTvisebas. magaliTad:Tematurad, maswavlebelma saklasooTaxSi SeiZleba moawyos samzareulo,samkiTxvelo, samuSaokuTxe da sxva.TvalsaCinoebebiTvalsaCinoeba SeiZleba iyosnebismieri sagani, romelic bavSvsTargmani: sofo xvedeliZe


40daexmareba ama Tu im cnebisgagebaSi. magaliTad, saaTi arisTvalsaCinoeba, romlis saSualebiTacbavSvi iwyebs droisaRqmas. mas SeuZlia, sakuTarixeliT gadaaadgilos saaTisisrebi da TviTon daafiqsirosdrois cvlileba.maTematikis gakveTilze, rodesacmaswavlebeli wonis erTeulebsganixilavs, saswori aris TvalsaCinoeba.is aTavsebs fanqarssasworze da moswavleebs urCevs,daakvirdnen sasworis isrismoZraobas. Semdeg fanqars sxvasagniT Caanacvlebs da moswavleebiiweren TiToeuli sagniswonas. am monacemebs ki iyenebenwonis erTeulebis Seswavlis dros.SemoqmedebiTi drama darolebis gaTamaSebapiesebis saswavlo aqtivobadgamoyeneba moswavleebs saSualebasaZlevs, gamoxaton TavianTigrZnobebi da gancdebi rolebisgaTamaSebis dros, rac xelsuwyobs kiTxvis, mosmenis, weris,metyvelebisa da fiqris unarebisganviTarebas. aseT SemTxvevebSiisini gacilebiT Tavdajerebulebixdebian. aRniSnuli aqtivobagansakuTrebiT efeqturia ucxoenis gakveTilze.moswavleebs TavianTi rolebisSesrulebis dros axasiaTebT igiveqceva, rac realur personaJebs.es aris SemoqmedebiTi procesi,romelic moswavleebs exmareba,gamocdilebis saSualebiT iswavlonaxali cnebebi. imisaTvisrom es meTodi efeqturi iyos,aucilebelia, maswavlebelmagaiTvaliswinos Semdegi rCevebi:gamoiyenos moswavlisaTvisnacnobi saswavlo masalebi;gamoiyenos saintereso daTvalismomWreli plakatebi,Jurnalebi da wignebi;gamoiyenos advilad aRsaqmelida martivi TvalsaCinoebebi;CarTos moswavleebi mosamzadebelprocesSi. am SemTxvevaSiisini ufro meti pasuxismgeblobiTmoekidebiansaswavlo process;misces sruli Tavisuflebamoswavleebs da CaerTos mxolodaucileblobis SemTxvevaSi,radgan am procesSi maswavleblisxSirma CarTvamSeiZleba xeli SeuSalosmoswavlis SemoqmedebiTiunarebis gamomJRavnebas.didi wignebis kiTxvaaRniSnuli aqtivoba aqtiuradgamoiyeneba enis Seswavlis procesSi.didi wignebis kiTxvisdros bavSvebi sxedan maswavleblisirgvliv. maswavlebelikiTxulobs teqsts da ganmartavsucxo sityvebsa da frazebs.zogjer bavSvebi Sinaarsidangamomdinare xvdebian ucxosityvebis mniSvnelobebs.maswavlebelma, SesaZloa, SewyvitoskiTxva da sTxovos moswavleebs,gamoicnon moTxrobissavaraudo dasasruli.Lleqsikis ganviTarebis mizniT,mniSvnelovania sxvadasxva saxisteqstebis monacvleobiT kiTxva:mxatvruli, samecniero, dokumenturi,biografiuli da sxva.arsebobs leqsikis ganviTarebissxva saSualebebic: krosvordebi,asawyobi sityvebi, vizualurimasalebi.gonebrivi ieriSigonebrivi ieriSis gamoyeneba erTerTisukeTeso saSualebaa moswavleTasagakveTilo procesSiCarTulobisaTvis. is xels uwyobsaxali da inovaciuri ideebis ga-Cenas. gonebrivi ieriSis mTavarimizania, rac SeiZleba meti azrismogroveba. is moswavleebs saSualebasaZlevs, Tavisuflad gamoxatonTavianTi ideebi da axdensmaTi fiqris procesis stimulirebas.gonebrivi ieriSi SeiZlebaCatardes 5-12 kacisagan SemdgarjgufSi da gagrZeldes, daaxloebiT,20 wuTi. pirvel etapzemaswavlebeli dafaze wers yvelawarmoTqmul ideasa da informacias,xolo meore etapze xdeba amazrebis klasifikacia da organizeba.gonebrivi ieriSis dros dauSvebeliadiskusia, erTmaneTisazrebis ganxilva da gakritikeba.gonebrivi ieriSis teqnikas SeiZlebajgufebSi muSaobis drosacmivmarToT. moswavleebi dayaviTramdenime jgufad da TiToeuljgufSi gamoyaviT lideri, romelicgonebrivi ieriSis droswarmoTqmul azrebs Cawers.aucilebelia gonebrivi ieriSisZiriTadi wesebis dacva:yvela idea aris kargi idea;CainiSneT yvela azri;moerideT Sefasebebs;moerideT uaryofiTkomentarebs;yvela moswavlis CarTulobasavaldebuloa.gonebrivi ieriSi aris verbaluriteqnika, romelic xels uwyobsmoswavleTa CarTvas sagakveTiloprocesSi, magram is SeiZleba naklebadefeqturi aRmoCndes SedarebiTwynari da pasiuri moswavleebisaTvis,romlebic upiratesobasaniWeben TavianTi azrebiswerilobiTi formiT gamoxatvas.aseT SemTxvevaSi, maswavlebelsSeuZlia mimarTos gonebriviieriSis werilobiT formas.mocemul cxrilSi warmogidgenTgonebrivi ieriSis variantebs.orive maTganis mTavari arsigaxlavT is, rom yvela monawilegamoTqvams azrs da isiniwerilobiT fiqsirdeba.


CevaN1, 2010 41rogor vweroT ese`cda bedis monaxevrea~qarTuli andaza"les essais" _ aseTi saxelwodeba SeurCia Tavis gulwrfelwigns qalaq bordos merma miSel montenma. es didi xniswinaT moxda _ XVI saukuneSi. frangi inteleqtualebi wignisgamoqveynebas orWofulad Sexvdnen. zogma aRfrTovanebaver damala, zogma _ faruli agresiada ironiuli damokidebuleba.nikoloz CubiniZeradgan essai _ franguli sityvaada qarTulad cdas niSnavs, montenmacgadawyvita, mtkice nabijigadaedga da yvelaferi ecadasakuTari Tavis Sesacnobad,raTa am gziT mainc amoecnoadamianuri bunebis saidumlo.kacobriobis moRvaweobis TiTqmisyvela sferos Seexo am gamWriaxiadamianis goneba. pedagogikacar gamorCenia da TaviswignSi `bavSvis aRzrdas~ mTeliTavi dauTmo: `me ar msurs, rommxolod maswavlebeli wyvetdesyvelafers, mxolod is saubrobdes_ moZRvarma Tavis Segirdsacunda mousminos~. es azricXVI saukunisa da montenis kuTvnilebaa.SegviZlia vTqvaT, rom montenis`cdebs~ ukvalod ar Cauvlia,radgan Tanamedrove kulturadResac aqtiurad iyenebs mwerlisgakveTilebs.literaturuli teqstebisgan?SegviZlia Tu ara viswavloT davaswavloT kidec eses wera? amkiTxvebze pasuxi iqneb Tavadmontenma gvikarnaxos. logikurigamosavalia, Tanac SeiZlebagaamarTlos kidec am meTodma...vcadoT...ai, montenis pasuxic: `mavanni damavanni adamians qmnian, me ki mxolodmogiTxrobT mis Sesaxeb,mis pirovnebas aRvwer. me rommisi Tavidan gamoZerwva SemeZlos,simarTle giTxraT, sruliadsxvagvarad Sevasrulebdi amsaqmes. magram yovelive ukveaRsrulebulia da amaze fiqricnagvianevia.Cemi naxatis Strixebi WeSmaritebasarafriT amaxinjeben,Tumca gamudmebul cvlilebaski ganicdian.ra ufroarsebiTia, _ weristeqnikis dauflebaTu SemoqmedebiTiazrovneba daTavisufleba? rasvaniWebTupiratesobas,damoukidebel,arastandartulazrovnebas Tuenobriv normebsada eses struqturiscodnas?,,,,swored montenis werisa da azrovnebismaneras ukavSirdeba eses,rogorc literaturuli JanriswarmoSoba.magram ras niSnavs montenis werisada azrovnebis manera? riT gansxvavdebamontenis eseebi sxvaCem mier aRweril sagans iseTadaRvwer, rogorc im wuTSivxedav…... moZraobaSi... undagvaxsovdes, Cemi monaTxrobigarkveul Jams Seexeba – me xomSeiZleba ucbad Sevicvalo...Cems nawerebSi ki sagani zustadise aRinusxeba, rogorc oqmSi _


42cvalebadobis mizezi xanCemSivea, xanac gansxvavebulsituaciaSi _ ris gamoc sxvadasxvagvaradwarmoCndebian sagnebi,anda, im gansxvavebul TvalsazrisebSi,romliTac mivudgebixolme am sagans. da ai, gamodis,rom zogjer Cemsave Tavs vewinaaRmdegebi,WeSmaritebas ki _arasodes... mxolod Cemsave Tavs~.dagveTanxmebiT, rom es pasuxi,erTi SexedviT, sakmaod subieqturia,zogadi. Zalian laRad,msubuqad da Tavisuflad saubrobsmonteni adamianze, Semoqmedebasada WeSmaritebaze.gulwrfelad rom vTqvaT, araakademiuriganmartebaa. Tumca,Tu kargad davukvirdebiT, uTuodaRmovaCenT, rom montenisgamonaTqvami dainteresebulmkiTxvels fiqrisa da azrovnebisTvisganawyobs, Tu kidevufro CavuRrmavdebiT, davinaxavT,rom mwerali, faqtobrivad,sakuTari werisa da azrovnebismanerasac axasiaTebs...montenis `cdebma~, bibliasa damarkus avreliuss Tu ar CavTvliT,saTave daudo evropuli daamerikuli eseistikis ganviTarebas.swored misma araakademiurma_ lakonurma, eqspresiulmada asociaciurma azrovnebamSeqmna literaturulistili, romelsac dRes esesvuwodebT.rac Seexeba SekiTxvas _ rogorvweroT ese? _ martivad SgviZliavupasuxoT _ mivbaZoT montensda ara marto mas! dawvrilebiTSeviswavloT da gavaanalizoTTanamedrove eseistTateqstebis struqtura; davakvirdeTmaTi azrovnebis maneras,weris stils; analizis Semdeg kiSevqmnaT struqturuli sqema,romelsac moswavleebs SevTavazebT;moswavleebi ki, Tavismxriv, mocemuli sqemis mixedviT,advilad SeZleben weristeqnikis dauflebas.arc Tu urigo meTodia, sakmaodpraqtikuli da, pedagogikuriTvalsazrisiTac, erTi SexedviT,srulyofili. mxolod erTiSexedviT, radgan bevri mniSvnelovanidetali gvrCeba uyurad-Rebod. kerZod, ra ufro arsebi-Tia, _ weris teqnikis dauflebaTu SemoqmedebiTi azrovneba daTavisufleba? ras vaniWebTupiratesobas, damoukidebel,arastandartul azrovnebas Tumoswavlem undaicodes, romgansxvavebuliazrisTvis masaravin gakicxavs;misi Tavisufali,zogjer paradoqsuli,magramgul-wrfelimosazrebebi argaxdeba aRSfoTebis,,sagani.,,enobriv normebsa da eses struqturiscodnas? Tu es sakiTxebigadajaWvulia erTmaneTTan dagaumarTlebelia romelimemaTganze aqcentireba?bolo SekiTxva axali msjelobisTemaa, zogadad, literaturisswavlebis Taviseburebas exeba daamitom sxva droisTvis gadavdoT,isedac bevri SekiTxvebi dagvigrovda...montenis Semdeg esem, rogorcliteraturulma Janrma didicvlileba ganicada, gamravalferovndaTematuri da stilisturiTvalsazrisiT, magramyvelaze mTavari _ azrovnebismaneris subieqturoba da Tavi-sufleba ucvlelad SeinarCuna.ras niSnavs es?Cven SemTxvevaSi _ srul SemoqmedebiTTavisuflebas. moswavlemunda icodes, rom gansxvavebuliazrisTvis mas aravingakicxavs; misi Tavisufali, zogjerparadoqsuli, magram gulwrfelimosazrebebi ar gaxdebaaRSfoTebis sagani. monteni xomTavis naSroms gulwrfel wignsuwodebda da gulaxdilobasZalian afasebda.maS ase, moswavle TviTon irCevsmisTvis sasurvel Temas da TavadvegansazRvravs sakuTarinaweris stils.eseSi moswavlem upirvelesadsakuTari individualuri faseulobebiunda warmoaCinos.nawerSi unda Candes misi pirovnulidamokidebuleba samyaros-Tan. swored gamoxatvis es formaganasxvavebs eses tradiciuliTxzulebisagan, romelSic moswavlemobieqturi msjeloba konkretulmoTxovnas _ mocemuliteqstis literaturul analizsunda Seusabamos.cxadia, es imas ar niSnavs, romese iracionaluri teqstia. masaqvs Tavisi subieqturi logika,romelic yovelTvis unda Candeseses avtoris azrebSi, STabeWdilebebsada gancdebSi. moswavlesunda avuxsnaT, rom sruli Tavisuflebaar niSnavs qaosur daekleqtur msjelobas. moswavlemunda icodes, rom aucilebelia:nebismier sakiTze msjelobisas,originaluri mosazrebebisada individualuri poziciisgamoxatva, maSinac ki, Tu esetradiciul Temaze iwereba;gansaxilveli problemisarastandartuli interpretacia,miuxedavad imisa (daswored imis gamo), rom aravin


N1, 2010 43moiTxovs misgan obieqturiWeSmaritebis Ziebas;teqsti gamoirCeodes leqsikurimravalferovnebiTa daxatovanebiT. gamoTqmulimosazrebebi ki _ logikurida stiluri gamarTulobiT.cxovrebiseuli gamocdilebisada istoriul-literaturuliparalelebis gamoyeneba damaTi bunebrivad dakavSirebateqstis ZiriTad ideasTan,avtoris poziciasTan.swored zemoT CamoTvlili kriteriumebiTunda Sefasdes immoswavlis ese, romelic bavSvobisasakidan kiTxulobs, wers, fiqrobsda azrovnebas swavlobs,cxadia, maswavleblis daxmarebiT.praqtikuli rCevebimoswavleebisTvisnebismieri tipis ese Sedgebasami ZiriTadi nawilisagan:I. SesavaliimisaTvis, rom eses Sesavali efeqturida saintereso gamovides,sasurvelia ramdenime martiviwesis dacva:1. teqstis Sesaval nawilSimkafiod gamokveTeT mizani,anu Tavidanve gaacaniT mkiTxvelsgansaxilveli sakiTxi.2. dasviT iseTi SekiTxva,romlis Sesaxebac SeiZlebaisaubroT eseSi;3. Sesavali daiwyeT mkiTxvelisaTvisnacnobi, advilad aRsaqmelisituaciis (faqti; ambavi;informacia) aRweriT,raTa daainteresoT mkiTxveli.II. ZiriTadi nawiliZiriTad nawilSi gadmoeciTTqveni mTavari saTqmeli, ganmarteTda daasabuTeT Tqven miergamoTqmuli debulebebi damosazrebebi.msjeloba aageT logikurad daTanmimdevrulad. warmoaCineTTqveni piradi damokidebulebada pozicia gansaxilvelisakiTxisadmi.III. daskvniTi nawilidaskvniT nawilSi SeajameT eseSigadmocemuli mosazrebebi, mkiTxvelskidev erTxel daukonkreteTTqveni mTavari saTqmeli dadaasabuTeT SerCeuli Temisaqtualoba.formis TvalsazrisiT,gvxvdeba ori saxis ese:1. axsniTi (ganmartebiTi),informaciuli ese;2. argumentirebuli ese.axsniTi eseaxsniTi eses funqciaa ama Tu immovlenis an faqtis aRwera, zogadianalizi an axsna. Sesabamisad,am tipis ese ar gulisxmobs sakiTxissiRrmiseul analizs angarkveuli problemis gadaWras.axsniTi ese awvdis mkiTxvelsgarkveul onformacias, exmarebamas ama Tu im sakiTxze zogadicodnis miRebaSi.argumentirebuli eseargumentirebul eseSi avtoriwarmoaCens Tavis subieqturmosazrebebs, gvTavazobs sakuTarpozicias da konkretuli argumentebiTlogikurad asabuTebsTavis saTqmels.msjelobis erT-erTi yvelazemniSvnelovani nawilia argumentacia,anu poziciis dasabuTebada adekvaturi argumentebiTgamyareba.Sinaarsobrivi TvalsazrisiT,ese ramdenime saxeobad iyofa:literaturul-publicisturi;kritikuli; filosofiuri; istoriuli;samecniero; biografiuli;fsiqologiuri; sociologiurida a.S.detaluri gegmis Sedgenateqstis Sesaqmnelad, detalurigegmis Sedgena gagiadvilebT esesweras, radgan sworad Sedgenilgegmas eyrdnoba mTeli teqsti.detaluri gegma saSualebas mogcemT,mkafiod da gamarTuladCamoayaliboT saTqmeli, logikuradwarmarToT msjeloba daar gadatvirToT igi zedmetiinformaciiT.gegmis pirveli varianti SeiZlebaCaasworoT muSaobis procesSi,daumatoT axali punqtebi anpiriqiT _ amoiRoT an gadaadgiloTmisi Semadgenelinawilebi.


44 problemainkluziuriganaTlebaspecialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqonemoswavleebis ganaTlebas da zogadsaganmanaTleblosivrceSi maT integracias sakmaod xangrZlivi istoria aqvs.Jana knaWaZedRes ganaTlebissistema cdilobs,skolebisorganizeba daswavlebis stiliimgvarad Secvalos,rom moswavleTaindividualobadafasdes da maTigansxvavebulisaWiroebebi,,dakmayofildes,,specialuri saganmanaTleblosaWiroebis mqone moswavle arisyvela is moswavle, romelicxasiaTdeba: 1. fizikuri da gonebriviganviTarebis darRveviT; 2.mxedvelobisa da smenis darRveviT;3. metyvelebis, qcevisa daemociuri ganviTarebis darRveviT;4. romlebsac sWirdebaTgrZelvadiani mkurnaloba/hospitalizacia;5. romlebic warmoadgenenerovnul umciresobas;6. romlebic arian socialuraddaucvelni da 7. romlebsac swavlasTandakavSirebuli sirTuleebisgamo saganmanaTlebloprocesidan gariyva emuqrebaT.arcTu Soreul warsulSi specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone moswavleebi formalurganaTlebas mxolod instituciurdawesebulebebSi, ker-Zod, skola-internatebSi iRebdnen.maTi umravlesoba yovelgvariganaTlebis gareSe rCeboda.Zalian iSviaTi iyo SemTxvevebi,rodesac specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebizogadsaganmanaTleblodawesebulebebSi swavlobdnen.dRes demokratiuli sazogadoebamiznad isaxavs, rom yvela mozardsxarisxiani ganaTleba misces.amasTan mniSvnelovania, romyvela moswavles, maT Sorisspecialuri saganmanaTleblosaWiroebis mqones, hqondes SesaZlebloba,rom ganaTleba zogadsaganmanaTleblodawesebulebeb-Si TanatolebTan erTad miiRos.sxva sityvebiT rom vTqvaT, dResyvela demokratiuli saxelmwifomiznad isaxavs inkluziuriganaTlebis danergvas.inkluziuri ganaTleba xSiradganixileba, rogorc specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone moswavleebis zogadsaganmanaTleblodawesebulebebSiintegracia, rac, sinamdvileSi,inkluziuri ganaTlebis erT-erTi,da ara erTaderTi mimarTulebaa.dRes inkluziur ganaTlebas ganmartaven,rogorc ideas, mrwamssaTu saganmanaTleblo midgomas,romlis farglebSic ganaTlebissistema uzrunvelyofs yvelabavSvis xarisxian ganaTlebaszogadsaganmanaTleblo dawesebulebebSi,miuxedavad maTi fizikuri,SemecnebiTi, socialuri,emociuri, lingvisturi Tu sxvatipis saWiroebebisa. gansakuTrebuliyuradReba maxvildebaim bavSvebze, romlebsac zogadsaganmanaTlebloprocesidan gariyvissafrTxe emuqrebaT. isiniSeiZleba iyvnen specialurisaganmanaTleblo saWiroebismqone moswavleebi: gansakuTrebiTniWieri bavSvebi, usaxlkarobavSvebi; eTnikuri, religiuriTu lingvisturi umciresobiswarmomadgenelebi da a.S.inkluziuri ganaTleba efuZnebamidgomas, romlis centrSicmoswavlea Tavisi SesaZleblobebiTada saWiroebebiT da ara konkretulisagani Tu programa. xarisxianiganaTlebis miReba maSin


N1, 2010 45aris SesaZlebeli, roca swavlebismeTodebi da strategiebi moswavlisSesaZlebloebebsa da saWiroebebzeamorgebuli da arapiriqiT. Sesabamisad, is sirTuleebi,romlebsac bavSvi skolaSiganicdis, skolis da zogadad,saganmanaTleblo sistemis organizebis,swavlebis meTodikisnaklad ganixileba da ara moswavlissisusted.es midgoma arsebiTad gansxvavdebawarsulSi arsebuli midgomisgan,romlis mixedviTac, specialurisaWiroeba individis `naklovanebad~iTvleboda da pedagogTamTeli Zalisxmeva aseTimoswavleebis reabilitaciaze _maTi naklovanebebis aRmofxvrasada unarebis `aRdgenaze~ ixarjeboda.maTi azriT, es yvelaferisaSualebas aZlevda mozards,rom skolis garemos morgeboda daim moTxovnebisa Tu miznebisaTvisepasuxa, rasac zogadsaganmanaTleblosistema usaxavda. mravalwlianmagamocdilebam aCvena,rom amgvari midgoma adamianisuflebebis darRvevaa da Tanaraefeqturia saswavlo SedegebismiRwevis TvalsazrisiTac.dRes ganaTlebis sistema cdilobs,skolebis organizeba da swavlebisstili imgvarad Secvalos, rommoswavleTa individualobadafasdes da maTi gansxvavebulisaWiroebebi dakmayofildes.swored am mizans emsaxurebaindividualuri saswavlo gegmisSemoReba specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebisTvis,kerZod, maTTvis,visac, ama Tu im mizezis gamo,erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebulimiznebis miRwevaar SeuZlia. skola iRebs valdebulebas,Seqmnas individualurisaswavlo gegmebi specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone bavSvebisTvis. aseTi gegmebierovnul saswavlo gegmazedayrdnobiT iqmneba da maTSisaswavlo miznebi gansazRvruliamoswavleebis SesaZleblobebidanda saganmanaTleblo saWiroebebidangamomdinare. individualurisaswavlo gegmis SedgenaSiaucileblad monawileobs moswavlismSobeli, klasis damrigebelida sxva specialistebi.erT-erTi umniSvnelovanesi figura,romelic monawileobas iRebsrogorc individualuri saswavlogegmis SedgenaSi, aseve zogadad,inkluziuri ganaTlebis danergvasada uzrunvelyofaSi, specialurimaswavlebelia. mas aqvsspecialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebisswavlebis kompetencia da aseveSeuZlia daexmaros maT mSoblebs,maswavleblebs da sxva specialistebszogadsaganmanaTleblosivrceSi am mozardebis integraciisprocesSi. specialuri maswavlebeliexmareba klasis damrigebelsada sagnis maswavlebelsmoswavlis saganmanaTleblo saWiroebisSefasebis, misTvis erovnulisaswavlo gegmis morgebisaTu individualuri saswavlogegmis Sedgena-ganxorcielebisdros. is maT rekomendaciebsaZlevs moswavlis ganaTlebasTan,qcevis marTvasa Tu sxvasakiTxebTan dakavSirebiT.dRes bevri sirTulea inkluziuriganaTlebis sferoSi. sakmaodcotaa specialuri maswavlebelida sxva specialisti, visacspecialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleeb-Tan muSaobis codna da gamocdilebaaqvs. ar arsebobs specialurimaswavleblis standartic. esyvelaferi mcire nawilia im problemurisakiTxebisa, romelTagadaWra aucileblia imisTvis,rom specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebisTvisxarisxiani ganaTlebismicema SesaZlebeli gaxdes.aseTi sirTuleebis arsebobamganapiroba maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centrSiinkluziuri ganTlebis calkemimarTulebad gamoyofa. erT-erTiumTavresi sakiTxi, romlzecmaswavlebelTa profesiuliganviTarebis centri muSaobs,specialuri maswavleblis standartida samuSaos aRwerilobaa_ is roli da pasuxismgebloba,romelic specialur maswavlebelsSeiZleba hqondes zogadsaganmanaTlebloskolasa TuklasSi, specialur klassa Tunebismier sxva saganmanaTleblosivrceSi. momavalSi am standartisda samuSaos aRwerilobismixedviT moxdeba rogorc ukvedasaqmebuli specialuri maswavleblebisgadamzadeba, aseve amsferoSi sauniversiteto ganaTlebisdagegmvac.adamianuri resursebis simcirispirobebSi mniSvnelovania, rommizanmimarTulad gamoviyenoTyvela im adamianis codna dagamocdileba, romlebic specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone moswavleebTan wlebismanZilze muSaoben. saqarTveloSispecializebuli profilismqone 13 skolaa. aseTi skolebisganviTareba ise unda moxdes,rom sakuTar regionebSi maTinkluziuri ganaTlebis danergvisxelSemwyobi centris funqciaSeiTavson. maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centrispecialur skolebSi, pedagogTaspecialuri unarebis ganviTarebisxelSewyobis mizniT, treningebsgegmavs. paralelurad am skolebismaswavleblebi momzaddebian,rogorc konsultantebi, romlebicregionSi arsebul zogadsaganmanaTlebloskolebTaniTanamSromleben da daexmarebianmaT sssm moswavleebis Sefasebis,maTTvis individualurisaswavlo gegmebis Sedgenis daklasSi CarTvis procesSi.specialur skolebs SeuZliaTmniSvnelovani roli SeasrulonsakuTar regionis mosaxleobisinformirebis procesSi. inkluziurida specialuri ganaTlebisadmimiZRvnili seminarebiyvela regionSi moewyoba maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebiscentris uSualo xelmZ-RvanelobiT. maTze ganxiluliiqneba, Tu ra gzebs da saSualebebsunda mimarTos zogadsaganmanaTlebloskolam imisTvis,rom specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleTaganaTleba uzrunvelyos.vfiqrob, aRniSnuli aqtivobebixels Seuwyobs saqarTveloSiinkluziuri ganaTlebis danergvasda daexmareba zogadsaganmanaTlebloskolebs TiToeulimoswavlis individualurisaganmanaTleblo saWiroebebisdakmayofilebaSi.


46 Cveni proeqtebieka mamacaSvilimaswavleblobismaZiebloba da mentoroba- pirveli nabiji profesiaSimaswavlebelTa profesiuli ganviTarebis sistemaSi boloperiodSi ori prioritetuli mimarTuleba gamoikveTa. erTimxriv, gaizarda maswavlebelTa profesiuli ganviTarebistreningebis miznobriobis, xarisxis kontroli dadafinanseba. am treningebSi monawileoba maswavlebelTa sulufro mzard raodenobas SeuZlia, meore mxriv, didiyuradReba eTmoba profesiaSi axali, kvalificiuri damomzadebuli kadrebis mozidvas, rac asevemniSvnelovanwilad ukavSirdeba arsebuli, gamocdilimaswavleblebis profesiul ganviTarebas da motivacias.maswavleblobismaZieblobis sapiloteproeqtis mizania,maswavleblis profesiaSiSesvlis regulirebismizniT,moamzados safuZvelisaqarTveloSimaZieblobis institutisdanergva-,,ganviTarebisTvis;,,skolaSi gamocdili maswavleblebidamwyeb kolegebs sxvadasxvaformiT exmarebian. Seqeba, waxaliseba,praqtikuli rCevebi, magaliTebisdemonstrireba, literatura,specialistebTan dakav-Sireba, megobruli SeniSvnebimxardaWeris is magaliTebia,romlebsac gamocdili specialistebidaugegmavad, saxeldaxelodmimarTaven; zogjer ki isini kargaddagegmili sqemis da strategiismixedviT moqmedeben.mentoroba kvalificiuri, gamocdilimaswavleblis mier maZieblisTvis,damwyebi an naklebadgamocdili maswavleblisTvisgaweuli mizanmimarTuli dagaazrebuli daxmarebaa. mentorismizania, daexmaros damwyeb maswavlebelsprofesional pedagogadCamoyalibebaSi, kerZod, xeli Seuwyosmas codnis gaRrmavebasa dapraqtikuli pedagogiuri unar-Cvevebis SeZenaSi, sakuTari pedagogiuripotencialis gamovlena-Si, gamocdilebis miRebasa da profesiulganviTarebaSi. am amocanebisSesruleba Zalian rTulia,Tu mentori zrdasrulTa swavlebiskompetenciebs ar flobs.xarisxi: mentorebi Tavis moswavleebTanaqtiurad iyeneben iseTunarebs, rogoricaa mosmena, SekiTxvebisdasma, rCevebis micema.isini klasis marTvis axleburstrategiebsac mimarTaven.mentorebi aRniSnaven, rom damwyebmaswavleblebTan mWidro Tanam-Sromloba maT axal ideebs STaagonebssaswavlo gegmasa da zogadad,swavlebasTan dakavSirebiT,xels uwyobs sakuTari pedagogiurigamocdilebisa da swavlaswavlebasTandamokidebulebisgaazrebaSi.maZieblobis periodis warmatebamxolod mentorze ar aris damokidebuli.maZieblobis procesSiarsebiTia maZieblis motivacia,sauniversiteto momzadebismaRali done da iseTi faqtorebi,rogoricaa skolis direqtorisada pedagogiuri koleqtivisCarTuloba, resursebisxelmisawvdomoba da sxva.aSS-sa da evropaSi mentorobisinstituti moqmedebs ara martoganaTlebis sferoSi, aramedbiznessa da medicinaSic.ucxour saganmanaTleblo sivrceSiCatarebuli kvlevebis Tanaxmad,mentorobis institutiZalian mniSvnelovania ara mxoloddamwyebi maswavleblis profesiulizrdisTvis, aramed Tavadmentori-maswavleblisTvisac.rogorc wesi, aseTi gamocdilebisSemdeg umjobesdeba swavlebismentoroba-maZieblobis mimarTulebiTmuSaoba maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebis centrma2008 wlis gazafxulze daiwyoda ukve meore welia, igi maswavleblobismaZieblobis sapiloteproeqts axorcielebs.sapilote proeqtis mizania:


N1, 2010 47gamoavlinos maZieblobasTan/mentorobasTandakavSirebuli tendenciebi;maswavleblis profesiaSiSesvlis regulirebis mizniT,moamzados safuZveli saqarTveloSimaZieblobis institutisdanergva-ganviTarebisTvis;xeli Seuwyos damwyebimaswavleblis profesiulganviTarebasa da dasaqmebas.2008-2009 saswavlo wels proeqtispirvel etapze CarTuli iyo 48maZiebeli da 28 mentori 24 sajaroskolidan (Tbilisis, Telavis,goris, axalcixis, quTaisisa dabaTumis, aseve qobuleTis r-nissof. Caisubnisa da Coxataurisr-nis sof. zotis skolebidan).proeqtis ganxorcielebis dawyebamde,intensiuri treningebisSedegad, mentorebma gaacnobieresmentorobis arsi da SeiZinesaucilebeli kompetenciebi.maZieblobis erTwliani periodisganmavlobaSi maZieblebi safuZvlianadgaecnen maswavleblisprofesiasTan dakavSirebulsakanonmdeblo bazas, erovnulsaswavlo gegmas, maswavleblisprofesiul standarts, swavlisada swavlebis Teoriebs; SeiZinessaswavlo procesis dagegmva-warmarTvasada SefasebasTan dakav-Sirebuli praqtikuli unar-Cvevebi.Tavidan isini sagakveTiloprocesSi mentorebTan erTadmonawileobdnen, xolo maZieblobisperiodis bolos ukve damoukidebladatarebdnen gakveTilebs.maT ramdenime sademonstraciogakveTilic Caatares.proeqtis mimdinareobis periodSixorcieldeboda maZieblebisa damentorebis Sualeduri treningebi,monawileTa azris kvleva da monitoringi.proeqtis farglebSimomzadda trening-programa mentorebisTvis,maZieblebisa damentorebis Sualeduri treningprogramebi,gaiwera mentorisa damaZieblis ufleba-movaleobebida SemuSavda mentorissaxelmZRvanelo.saqmianobis warmatebaze SedegebismixedviT msjeloben. aseamaZieblobis sapilote proeqtisSemTxvevaSic. proeqtis SedegicifrebSi ase gamoiyureba: proeqtismonawile 48 maZieblidan15 maswavleblad dasaqmda sxvadasxvaskolaSi. maTi umravlesobadawyebiTi safexuris maswavlebelia.proeqtis pirveli etapis dasrulebisSemdeg dasaqmebulTa ricxvisasurvelze bevrad mcirea, magramisic unda gaviTvaliswinoT,rom didi qalaqis skolebSiTiTqmis ar arsebobs vakansiebi,miT umetes axalbeda,gamoucdeli maswavleblisTvis.maZieblobis periodis dasrulebisSemdeg erT-erTi maZiebelimonawileobs proeqtSi `aswavlesaqarTvelosTvis~ da amJamadwarmatebiT aswavlis dedofliswyarosraionis sof. sabaTlosskolaSi. `aswavle saqarTvelos-Tvis~ centris mier inicirebulikidev erTi proeqtia, romlismizania zogadi ganaTlebisxarisxis gaumjobeseba im skoleb-Si, sadac kvalificiuri maswavleblebisnakleboba SeiniSneba(es gansakuTrebiT maRalmTianregionebs exeba).2009 wlis ivnisSi, wina wlisgamocdilebis safuZvelze,proeqtis meore etapi daigegma.Seiqmna proeqtis monitoringisgegma, daixvewa mentorisa damaZieblisTvis gankuTvnili kiTxvarebi,momzadda skolis direqtoris,pedagogebis, mSoblebisada moswavleebisTvis gankuTvnilikiTxvarebi. daixvewa da ufroSinaarsobrivi gaxda gakveTilzedakvirvebisa da maZieblissaqmianobis Sefasebis forma.proeqtis meore etapis ganxorcieleba2009-2010 saswavlo welsdaiwyo Tbilisisa da saqarTvelossxvadasxva regionis 23 sajaroskolaSi, maTgan 10 skola ukvemeore welia, proeqtSi monawileobs,xolo 13 pirvelad CaerTo.aRsaniSnavia skolebis mxridandidi daintereseba, rac, savaraudod,proeqtis dadebiTma rezonansmagamoiwvia. skolebi motivaciisada centrSi warmodgenilimentorebis kandidaturebiskvalifikaciis mixedviT SeirCa.ZiriTadi aqcenti mentorebis raodenobisgazrdasa da SerCevamomzadebazegakeTda. gaizardakonkursis wesiT SerCeuli maZieblebisraodenobac. amJamad proeqtisme-2 etapze monawileobs30 mentori da Tbilisisa da gorissaxelmwifo universitetebis,Tbilisis ilia WavWavaZis,Telavis iakob gogebaSvilis,quTaisis akaki wereTlisa da ba-Tumis SoTa rusTavelis saxelobissaxelmwifo universitetebis52 maZiebeli.aRsaniSnavia rom proeqtis me-2etapze moxda inkluziuri ganaTlebiskomponentis integrireba.maZieblobis proeqtSi mentorisstatusiT SeirCa ori specialurimaswavlebeli da oTxi maZiebeli.specialur maswavlebels gaaCniakompetencia, aswavlos specialurisaganmanaTleblo saWiroebismqone moswavleebs da daxmarebagauwios maT mSoblebs, maswavleblebsda sxva specialistebszogadsaganmanaTleblo sivrceSisssm moswavleebis integraciisprocesSi.amJamad mimdinareobs muSaobaramdenime mimarTulebiT: mzaddeba2010-2011 saswavlo wlis maswavleblobismaZieblobis mxardam-Weri saxelmwifo programa, maZieblissaxelmZRvanelo da mentorissaxelmZRvanelos ganaxlebuliversia.mentorisa da maZieblis saxelm-ZRvaneloebi maZieblebisa damentorebis yoveldRiuri gzamkvlevi/samagido wignia, romlismizania, daexmaros programismonawileebs maZieblobis procesisefeqturad warmarTvaSi. essaxelmZRvaneloebi uaxloesmomavalSi gamoicema da yveladainteresebuli pirisTvisxelmisawvdomi iqneba.maZieblobis mxardamWeri saxelmwifoprogramis mizania, uzrunvelyosmaZieblobis institutisefeqturad danergva da Sesabamisinormatiuli da instituciuribaza, raTa maZieblobis masStabebigafarTovdes. programisfarglebSi SeirCeva 500-600 maZiebeli_ pedagogiuri ganaTlebismqone piri da sagnis specialisti,romlebsac skolaSi muSaobisgamocdileba ar aqvT. isinimaZieblobis erTwlian periodssaqarTvelos sxvadasxva skolaSigaivlian 120 mentoris xelmZRvanelobiT,romlebic specialuritrening-programismixedviT momzaddebian.


48 Cveni proeqtebiefeqturiskolaTanamedrove ganaTlebis mizani mxolod informaciisgadacema ki ar aris, aramed SemoqmedebiTi TviTganviTarebisxelSewyoba da gacilebiT farTo, praqtikuladgamosayenebeli codnis micema.paata CorgolaSvilimaswavleblobismaZieblobis sapiloteproeqtis mizania,maswavleblis profesiaSiSesvlis regulirebismizniT,moamzados safuZvelisaqarTveloSimaZieblobis institutisdanergva-,,ganviTarebisTvis;,,Tanamedrove gamowvevebis fonzemaswavlebelma mediatoris funqciaunda itvirTos mozardsa dasazogadoebas Soris. man bavSvismoqalaqed CamoyalibebaSic didiroli unda iTamaSos. es erTgvarimisiac aris da pasuxismgeblobac.mogexsenebaT, misiis qonaefeqturi skolis erT-erTiZiriTadi maxasiaTebelia.misia moicavs:a) saerTo faseulobebisCamoyalibebas;b) mkafiod gansazRvrulimiznebiT moqmedebas;g) xelmZRvanelobasa dainstruqciebis micemas.Cveni saganmanaTleblo sistemamoswavles codnas aZlevs calkeulisagnebis mixedviT, magramaRzrdis, pirovnebis ganviTarebismxriv sasurvel Sedegs yovelTvisver aRwevs. amitomaa mniSvnelovani,saswavlo gegmebi maradiulfaseulobebs eyrdnobodes.amavdroulad TanamedroveaRmzrdelobiTi da saganmanaTleblomeTodologiis adaptirebacunda moxdes. ar SeiZleba,skola mowyvetili iyos sazogadoebas.mozards gacnobierebuliunda hqondes, rogori sazogadoebiswevri unda iyos momavalSida ra evaleba mas, rogorcmoqalaqes.Cven cvlilebebisa da gardatexisperiodSi vcxovrobT. yovelicvlileba mtkivneulad aRiqmeba.am dros:saWiroa, mkafio warmodgenagqondes cvlilebebze;saWiroa erTgvari zewola cvlilebisgansaxorcieleblad;cvlileba moiTxovs patarasaqmeebis wamowyebas didiCanafiqriT;Sedegebis molodinSi saWiroamoTmineba daTanmimdevruloba;aseve saWiroa gegmis mixedviTmoqmedeba da Tan moqniloba.cvlileba, rogorc wesi, yvelasazogadoebasa da formirebaSikonfliqts iwvevs, yvelgan arismisi momxrec da mowinaaRmdegec.cvlilebis marTva konfliqtismarTvas gulisxmobs.cvlilebis miuReblobaramdenime formiT gamoixateba:rwmeniT, rom `yvelaferiisedac kargad aris~;


N1, 2010 49interesisa da motivaciis uqonlobiT:`ratom unda gavakeToes zedmeti samuSao?~;kolegebis reaqciis SiSiT:`mesmis, magram es gaaRizianebsCems kolegebs~, an `Cemi skolisdireqtori amas arafriTdaTanxmdeba~;masalebis, wyaroebisa dadrois naklebobis xazgasmiT:`amas ver gavakeTeb, radgansakmarisi masala ar maqvs~;garemoebebis unikalurobisaRniSvniT: `SeiZleba es sxvaskolebSi muSaobs, magram CemsskolaSi (ubanSi, regionSi,qveyanaSi) es ar gamova. aqsul sxva situaciaa~.sasurvelia, nebismieri cvlilebaTu eqsperimenti iseT niadagzeganxorcieldes, sadac mosamzadebelisamuSaoebia Catarebuli.amitom roca siaxleebis danergvazeasaubari, sjobs, am proces-Si Tavad sazogadoeba CaerTos.saganmanaTleblo procesSi kisazogadoeba marTlac didrols asrulebs.efeqturi skolis maxasiaTeblebia:maswavlebelTa profesiuliganviTareba, aqcenti saswavloprogramasa da meTodologiaze,moswavleTa akademiuri moswrebisregularuli monitoringi.miuxedavad imisa, rom msofliosbevr qveyanaSi ganaTlebis sistemadecentralizebulia, kontrolismeqanizmi yvelgan arsebobs. ratomxdeba ase? upirveles yovlisa,imirom rom qveynis momavalimomsaxure personalis aRzrdapolitikur datvirTvas iZens. sa-Wiroa qmediTi koncefcia, romelicdaemyareba ara politikurekonomiuriZalauflebisganawilebaze zrunvas, aramed:1) safuZvlian gagebas imisa, Turogor swavloben bavSvebi darogor iqneboda umjobesi saswavloprocesis warmarTva;2) Tanamedrove moqalaqeTaTvissasicocxlo unar-CvevebisgaTvaliswinebas.unar-Cvevebs Soris yvelaze mniSvnelovaniproblemisadmi SemoqmedebiTimidgoma da inovaciuriazrovnebaa. individis warmatebadamokidebulia axal situaciebSicodnis SeZenis, Senaxvisa da gamoyenebisunarze, gundis wevradmuSaobis unarze. amdenad, moTxovnebiSemdegnairad SeiZlebaCamoyalibdes: gonebis sifxizleda simkvircxle, kritikuli azrovneba,problemis SemoqmedebiTadgadaWris unari, swrafadcvalebad situaciebsa da aramdgradgaremosTan Seguebis unari,gunduri muSaobis unari. erTerTiZiriTadi mizezi imisa, Turatom ver vaRwevT warmatebas,swavlebis is moZvelebuli modelia,romelic moswavleebs ramdenimenakls utovebs, kerZod:codnis nakleboba (maT raRaceebiubralod ar ician);inertuli codna (maT arSeuZliaT miRebuli codnissrulad gamoyeneba);miamituri codna (zogjermaTi codna zedapirulia);ritualuri codna (maTi codnamxolod garkveul situacieb-Si gamoiyeneba).saswavlo procesi, upirvelesad,maRalkvalificiur maswavlebelsmoiTxovs, romelic moswavleTainteleqtualur SesaZleblobebsgansazRvravs da TiToeul maTgansSinaarsiani SemecnebiTikavSirebis damyarebaSi, codnisgaazrebulad gamoyenebaSi daexmareba.pedagogiur praqtikaSi arsebiTiunda iyos swavlebis interaqtiurobisxelSemwyobi xerxebi.interaqtiuri swavlebis drossaklaso oTaxSi xalisiani, xmaurianiatmosfero iqmneba. sworedes aris namdvili saswavlo garemo,rasakvirvelia, im SemTxvevaSi,Tu swavlebis procesi sworadaawarmarTuli.saWiroa agreTve saswavlo kulturisgaRrmavebac. bunebrivia,didi mniSvneloba eniWeba saswavloprocesis warmmarTvel pirebs.Tu maswavlebeli da mSobeliTavad ar swavloben, maSin esprocesi xarvezebiT mimdinareobs.ase rom, ganaTlebis mTelisistema saswavlo organizaciadunda moiazrebodes.am yvelafris fonze, calsaxadaucilebelia maswavlebelTasertificireba da sertifikatisganaxlebis procesi, rac udavodsasurveli Sedegis momtani iqneba.efeqturi skolis kidev erTimaxasiaTebli Sesaferisi saswavloklimatia, romlis Sesaqmneladacsaswavlo procesSi sazogadoebisaqtiuri monawileobaasaWiro. mniSvnelovania skoliscxovrebaSi mSoblebis aqtiuradCarTva, maTi pasuxismgeblobisgazrda, problemuri sakiTxebisgadaWraSi maTi rolis gansazRvra.mizanSewonili iqneba, TumaRali kvalifikaciis mqonepedagogebi monawileobasmiiReben saswavlo masalebisSedgenaSi. maTi saswavlopraqtika, skolis specifikiscodna, gamocdileba namdviladiZleva amis saSualebas.amgvarad, gamovkveTeT Semdegiaspeqtebi: ganaTlebissistemis decentralizacia,cvlilebebis aucilebloba,sazogadoebis mxridan mxardaWera.vfiqrobT, es yvelaferiganaTlebis sistemisreformis warmatebiT ganvi-Tarebas Seuwyobs xels.


50 problemasaskolo biblioTekebi- awmyo da momavalialeko cqitiSvilisaskolo biblioTekebis modernizebis aucileblobissakiTxi dRis wesrigSi ganaTlebis reformis mimdinareobisasdadga, Tumca konkretuli programebis ganxorcielebas xeli2008 wlis agvistos omma SeuSala. amitom sajaro skolebisbiblioTekebi dResac arasaxarbielo mdgomareobaSia.mxolod zogierT kerZo skolaSi SeiZleba naxoT, rogoriunda iyos 21-e saukunis Sesaferisi biblioTeka.saqarTveloSi saskolo biblio-Tekebis ganviTarebaze zrunva _aucileblobaa. winaaRmdeg SemTxvevaSi,skola srulyofilad verSeasrulebs im misias, rasac masbolodroindeli gamowvevebiakisrebs. Tanamedroved mowyobil,teqnikurad gamarTul saskolobiblioTekebs soflebsa da pataramunicipalitetebSi adgilobrivimasStabis kulturul-saganmanaTleblocentris datvirTvacki eqnebaT, Tuki maT ganaxlebasTavi moebmeba.2008 wlidan, Tbilisis meriisa dasakrebulos saganmanaTleblo programisfarglebSi, dedaqalaqissaskolo biblioTekebis axali wignebiTmomarageba daiwyo. kompetenturmajgufma TiToeuli skolis-Tvis 1000 laris Rirebulebis axaliwignebi SearCia. `ukve aTi welia,am skolaSi var da msgavsi daxmarebajer ar migviRia. es Cven-Tvis marTlac Zvirfasi saCuqaria~,_ ganacxada Tbilisis 143-e sajaroskolis direqtorma maia melqaZem,roca biblioTekisaTvis200-mde axali wigni gadasces.„gasul wels 200-mde wigni CvenmabiblioTekamac miiRo. SerCevisaskargad gauTvaliswinebiaTrogorc moswavleebis, ise maswavleblebisinteresebi, agreTve,saprogramo masalac. ZiriTadadSemecnebiTi da mxatvruli literaturamiviReT, maT Soris,inglisurenovani enciklopediurigamocemebic, romlebicbavSvebs Zalian moswonT~, _ gviTxra64-e sajaro skolis biblio-Tekarma cicino maRalTaZem.moZvelebuli aveji, saxeldaxelodSekeTebuli Taroebi, CamoweriliTu Camosaweri gamocemebi,wlobiT gauremontebeli interieri,aranairi teqnika... es mxolodTbilisis 64-e sajaro skolisbiblioTekis xvedri ar aris.saqarTvelos sajaro skolebisumravlesobaSi msgavsi suraTia.„Cveni biblioTekis fondi 14 300wigns moicavs, aqedan 2538 gamzadebuliaCamosawerad, magram ekonomikissaministro am processinventarizacias ukavSirebs daaCerebs. arada, es aris sabWoTaperiodis meToduri saxelmZRvaneloebipedagogebisaTvis _ gasulisaukunis 60-iani, 70-iani, 80-ianiwlebis gamocemebi, romlebicdRes aRaravis sWirdeba, radgansruliad sxva saswavlo programebiada maswavleblebic sxva meTodebiTaswavlian. Tumca yvela amgamocemis or-or egzemplarsmainc vitoveb _ Tuki pedagogsdaWirdeba, sxvagan rom ar daiwyosZebna~, _ ambobs biblioTekarida gvTxovs, mivawvdinoT xmaekonomikis ministrs, drouladgadawyvitos Camosawerad gamzadebulisabWoTa meTodurisaxelmZRvaneloebis sakiTxi.


N1, 2010 51„21-e saukuneSi biblioTekebiaRar ganixileba mxolod wignebissacavad. saskolo biblioTeka,Tanamedrove realobaSi, saganmanaTleblocentria. igi skolismeorexarisxovani danamati ki araris, rogorc bevrs hgonia, aramedavangardi saswavlo frontiswina xazze~, _ ambobs TbilisSi givizaldastaniSvilis saxelobis amerikuliakademiis biblioTekisdireqtori, interdisciplinarulikursis maswavlebeli TamargvaramaZe. misi TqmiT, saklasooTaxebSi dawyebuli swavlis procesiskolis biblioTekaSi grZeldeba.aq moswavleebi da maswavleblebimxolod informacias ki ariReben, aramed rCevebsac aminformaciis moxmarebis Sesaxeb.givi zaldastaniSvilis saxelobisamerikuli akademia TbilisSierT-erTi yvelaze prestiJulizogadsaganmanaTleblo skolaa.miuxedavad imisa, rom swavlebainglisur enaze mimdinareobs,skola qarTulia, qarTveli bavSvebisTvisSemuSavebuli saswavloprogramiTa da garemoTi. akademiaamayobs Tavisi biblioTekiT, romelicsaerTaSoriso standartebiTaris mowyobili. biblioTekisinterieri “Bibliotech Corporation”-iswarmomadgenelma, kerolain markusonmamoawyo. wignebis pirvelikoleqciac man gamoiwera.amerikuli akademiis sawigno fondiamJamad 6000-mde wigns moicavs.wignebi darbazis kedlebze mowyobilTaroebSi diuis sakatalogosistemiT aris dalagebuli.es sistema gulisxmobs wignebisdanomrvas sagnis mixedviT, racmozardebs maT moZebnas uadvilebs.kedlebidan ori metrismoSorebiT, sigrZeze, samkiTxvelomagidebia Carigebuli. es sivrcedarbazis Suagulisgan TxelimijniT aris gamoyofili. mijnismeore mxares kompiuterebiT aR-Wurvili magidebia. darbazisSuagulSi didi ovaluri magidaa,diskusiebisa da treningebisTvis.biblioTekis erT kuTxeSi Zveleburiujrebiani sabaraTea moTavsebuli,romelsac aRaraviniyenebs, radgan wignebis moZebnakompiuterizebuli katalogiTgacilebiT iolia.Tamar gvaramaZe, givi zaldastaniSvilissaxelobis amerikuliakademiis biblioTekis direqtori:„wignebis garda, biblioTekasperioduli Jurnal-gazeTebicsWirdeba. periodikas cal-calkever viwerT, magram samagierodgamowerili gvaqvs internetcifruliresursi _ SIRS Researcher(ProQuest). es aris fasiani eleqtronulibaza, romelic Tavsuyris msoflios sxvadasxva qveynis1800 dasaxelebis JurnalgazeTispublikaciebs da yovedRiuradmdidrdeba axali statiebiT.garda amisa, interneti gvexmareba,moviZioT uamravi sxvamasala, rac Cvens moswavleebssWirdebaT sxvadasxva davalebisSesasruleblad~.„Cvens biblioTekaSi xSiradmodian konsultaciisaTvissxvadasxva saxelmwifo Tu kerZosaganmanaTleblo dawesebulebebSiaxlad daniSnuli biblio-Tekarebi. es ganaTlebuli, Wkvianida mondomebuli adamianebi,umTavresad, sxva dargebis specialistebiarian. isini grZnoben,rom specialuri codna sWirdebaTbiblioTekis saqmeSi daamitomac gvTxoven daxmarebas.vcdilobT, maqsimalurad gavuziaroTCveni codna da gamocdileba,Tumca SezRudul droSiyovlismomcveli da amomwuravikonsultacia SeuZlebelia~, _ambobs Tamar gvaramaZe, romelicTavis droze erT-erTi aseTi`biblioTekari~ iyo, samedicinoinstitutis kursdamTavrebuli.2004 wels ki man aSS-Si, simonskolejis mecnierebaTa magistriswodeba miiRo sabiblioTekosaqmisa da sainformacio mecnierebismimarTulebiT. rogorcTviTon ambobs, mxolod amisSemdeg mixvda, ramdeni ram aricoda da albaT verc iswavlida,specialuri ganaTleba msoflioserT-erT saukeTeso saswavlebelSirom ar mieRo. simonskoleji swored sabiblioTekosaqmis maRal doneze swavlebiTaris cnobili.rogorc Cans, saskolo biblioTekebisgamococxlebasa da kulturul-saganmanaTleblocentrebadgadaqcevas, sul cota, ramdenimeweli mainc dasWirdeba. mTavaria,aRniSnul dargs saxelmwifosxvadasxva specialuri programiTdaexmaros, Tundac _ dasavleTissaswavleblebSi kadrebis momzadebiT.saskolo biblioTekebismtvriani Taroebi mzrunvel xelselis.


52 gamocdilebasaskolo wreebi -cocxali gakveTili daTavisufali azrovnebazogierT sajaro skolaSi erovnuli saswavlo gegmiTgaTvaliswinebuli sagnebis swavlebis pararelurad, teqnikuri,enobrivi, sagnobrivi, mxatvruli Semoqmedebis wreebifunqcionirebs. wreebis Camoyalibebam kiTxvas gadaCveulibavSvebi wignebisken moabruna. siaxlisadmi interesi, cocxaligakveTilebi, Tavisufali azrovneba _ es is mcire CamonaTvalia,ris gamoc moswavleebi aqtiurad wevriandebian sxvadasxvaklubebsa Tu wreebSi.Tamar SveliZees ar aris CveulebrivigakveTilebi,aq fantaziis Tavisufleba,arCevanisufleba gvaqvs.daskvnebs TavadvakeTebT, vmogzaurobTdrosa da,,sivrceSi.,,rusudan megreliSvili, 21-esajaro skolis, qarTuli enisa daliteraturis pedagogi: Cemi wre`civilizaciaTa dialogi, kulturologiada Jurnalistika”xels uwyobs Tanamedrove kulturulsivrceSi yvelaze arsebiTs_ dialogs, komunikaciassxvadasxva drosa da sivrciscivilizaciaTa Soris. sasurveliamozardma sakuTari pirovnebaswored am WrilSi gaiazros. vcdilobT,axalgazrdebs ganvuviTaroTpraqtikuli unar-Cvevebi,gaaanalizon esa Tu is sakiTxi daverbalurad Tu werilobiT azrisgadmocema Tavisuflad SeZlon.Cveni mizania moswavleTa azrovnebisdiapazonis gafarToeba, maTiintegracia Tanamedrove da klasikurliteraturasTan, civilizaciaTaSoris paralelebis gavleba,moswavlem unda SeZlos Tavisidamokidebuleba gamoxatos maradiulRirebulebebsa Tu esTetiurfaseulobebze. am wris Camoyalibebisidea Semecnebis gamdidrebasTanerTad isicaa, rommkiTxveli wigns daubrundes.saskolo sagnis swavlebisas bav-Svi ufro SezRudulia, mas pirov-nebis CamoyalibebisTvis sWirdebaTundac kamius wakiTxva, rasacCveulebriv gakveTilze ver moaswrebsda ver iswavlis. wre gakveTilisgangansxvavebiT didTavisuflebasa da Tavisufaliinterpretaciis saSualebas iZleva.aq ar aris daswavlis momentida bavSvi erTgvari inteleqtualuriTanamSromlobis siamovnebasaciRebs. rac yvelaze sasixaruloaes Taoba iseTi infantiluriar aris, rogoric erTiSexedviT Cans.nino batiaSvili, me-11 klasismoswavle: es ar aris CveulebrivigakveTilebi, aq fantaziis Tavisufleba,arCevanis uflebagvaqvs. daskvnebs Tavad vakeTebT,vmogzaurobT drosa da sivrceSi,Tavad vxdebiT nawarmoebebispersonaJebi. vecnobiT rogorcqarTul da ucxour literaturas.Tumca, ar vswavlobT mxolodliteraturas, aramed cxovrebas,zneobas, morals, adamianururTierTobebs. vpoulobT erTmaneTsda sakuTar Tavs. es wrerom ar arsebobdes Zalian bevrsdavkargavdi. aqedan gasuliarcerTi bavSvi ar Semoalagebs


N1, 2010 53codnas Taroze, am codnascxovrebaSi gamoviyenebT.eka kobiZe, me-11klasis moswavle:pirvel rigSi literaturissiyvaruli da misi sworad aRqmaviswavle. gansxvavaebuli azrisada ideebis mosmena gvexmarebanawarmoebSi arsebuli problemisgaazrebaSi. skolis sagnebi konkretulwignebsa da paragrafebisSeswavlas moicavs, wreze kiarCevanis Tavisufleba gvaqvs.21-e sajaro skolaSi kidev erTi`diskusiebis klubia~ gaxsnili,romelsac istoriis pedagogimagda janeliZe xelmZRvanelobs:wre 2007 wlidan moqmedebs. mindamoswavleebma gaacnobieron, romdiskusia urTierTobis formaa,roca ki ar imarjveb, aramed midixarkonsesusamde. wris ZiriTadimimarTulebebia _ argumentaciisSeqmnis gzebi da strategia;efeqturi komunikacia da uSualodurTierToba sazogadoebasTanda konfliqtebis mogvarebisgzebi da saSualebebi. moswavleswavlobs, Tu ra gansxvavebaadialogsa da debatebs Soris.maia gogiCaiSvili, me-12 klasismoswavle: wre bevrad mets maZlevs,vidre skolis gakveTilebi. aqaramarto Teoriul codnas viZenT,aramed praqtikaSi viyenebT mas.xdeba Cveni rogorc moqalaqispirovnebis Camoyalibeba da interesebisgaRrmaveba. aseve, viswavleTargumentirebulad Cveniazris Camoyalibeba, vmarTavTsaintereso diskusiebs, rasacgakvTilebze moklebuli varT.rac mTavaria vswavlobT erTmaneTSiurTierTobas, mosmenas,risi deficiticaa dRes.aseTive specifikis wre 55-esajaro skolaSic funqcionirebs,romelsac lela maTiaSvilixelmZRvanelobs: `aqtiurobadidia, Tavidan wreze 11 bavSvidadioda, axla 22 moswavlea.vaswavli, rom maTi msjelobakonkretul sakiTxze argumentirebuliunda iyos. es wre xelsuwyobs Tavisufali azrovnebisganviTarebas, aseve enobrivi barierisgadalaxvasac, mxedvelobaSimaqvs winadadebebis gramatikuliTanwyoba. moswavleebs eZlevaTmeti gasaqani TavisufladCamoayalibon azri ama Tu improblemaze. msjelobas, diskusiaseCveva moswavle, aseve exsnebakompleqsi, romelic sakuTariazris gamoTqmis SiSSi gamoixateba.aseTi wreebi skolis cxovrebasgacilebiT sainteresos xdis.53-e sajaro skolis fizikispedagogs, medea metrevels 2008wlidan skolaSi `ekologiuriklubi~ aqvs gaxsnili:klubis mizani moswavlis ekologiuriazrovnebis amaRlebaa.bavSvebma unda icodnen ra garemoSicxovroben da ra zianismotana SeuZlia adamianis moqmedebasgaremoze. klubis wevrebmaician, rom TiTo moWrili xeJangbadis naklebobas niSnavs.klubis egidiT ewyoba dedamiwisdRisadmi miZRvnili bavSvTanamuSevrebis gamofena, sxvadasxvaSexvedrebi, gvinda ekologiurimoZraoba masStaburi gaxdes,raTa TiToeulma moswavlemicodes ramdenad Rirebuliasamyaro, sadac igi cxovrobs.eko-klubis yvela wevrma icis, romquCaSi gasayidad gamotaniliproduqti mavnea da maTi miRebaar SeiZleba imitom, rom mavnenivTierebas _ tyvias Seicavs,radgan quCaSi gamonabolqvibevria. aseve, ician ra safrTxisSemcvelia celofnis parki wvisas.vapirebT seminarebis Catarebassxva skolebSi, raTa maTac gavuziaroTdagrovili codna. 2009wels saqarTveloSi baRis frinvelTasaaTi Catarda daserTifikati mogveniWa.skolebSi xSiria enobrivi wreebic,romelTac saskolo sagnisgangansxvavebuli datvirTva aqvT.50-e sajaro skolaSi `inglisurienis klubi~ funqcionirebs. romelsacpedagogi xelmZRvanelobsnino gudaSvili:klubis Camoyalibebis idea momdinareobsamerikeli da ucxoelimoswavleebis ukeT gacnobissurvilidan. inglisurs gakve-Tilzec vaswavli, Tumca iq araris iseTi Tavisufleba, rogorcklubSi da swavleba absoluturadsxva kuTxiT mimdinareobs.is rom amerikaSi 50 StatiaklubSi gawevrianebamde bevrmaar icoda, anu informaciuliTvalsazrisiTac mdidrdebianbavSvebi. vapirebT gavakeToTTbilisis dagegmareba inglisurad,bavSvebi moipovebeninformaciebs quCebis Sesaxeb,visi saxelobisaa, ra Senobanagebobebiada a. S. garda amisa,inglisur wigns vTargmniTqarTulad, rac maT enasTanmuSaobis gamocdilebas zrdis.erT-erTi moswavle dainteresdamoipovos informacia amerikisprezidentebze.nika fcqialaZe, me-10 klasismoswavle: Zalian sainteresoproeqtebze vmuSaobT, vTargmniTwignebs, rac codnas gviRrmavebs.klubSi bevr saintereso informaciasvigebT, gakveTilis struqturagacilebiT mosawyenia.55-e sajaro skolaSi iranissaelCos iniciativiT iswavlebasparsuli ena, romelsac qeTevanmegreliSvili aswavlis da


54romelic aseve xelmZRvanelobsskolaSi arsebul `sparsul klubs~:klubi iranis saelCos iniciativiTCamoyalibda. iranis saelCo6 Tebervals atarebs bavSvTasamxatvro galereaSi RonisZiebas,sadac monawileobas Cveni wrisbavSvebic miiReben. aq xdebaaramarto enis Seswavla, aramedbavSvebs vacnob iranis kulturas,istorias, moswavleebma ukveician iraneli poetebis leqsebic.skolebSi Cven saxelovnebowreebic vnaxeT. 47-e sajarosajaro skolis esTetikuriaRzrdis kaTedris xelmZRvanels,nino aleqsiZes skolaSi xelovnebissaloni aqvs gaxsnili:salonSi vaswavliT mxatvrulkiTxvas, gvaqvs Sexvedrebi xelovnebiscnobil moRvaweebTan.moswavleebs gakeTebuli aqvTilustraciebiT gaformebuli 5xelnaweri wigni, romlis ydebiTeqiTaa damzadebuli. aRsaniSnavia,rom vTanamSromlobT niuiorkisbadis universitetiskino-xelovnebis fakultetTan.maT mogvawodes filmi `TeTridroSa~, romelic afxazeTidandevnili gogonas erTi dRisistorias aRwers, filmSi gamoyenebuliasoxumis dacemis dokumenturikadrebi da miviReTeqskluziuri ufleba filmisqarTulad Targmnis. Cvenisalonis moswavleebi am filmssinqronSi gaaxmovaneben, rogorcmsaxiobebi, Sedgeba prezentacia.cocxali mecadineoba did stimulsaZlevs bavSvebs. wre didTavisuflebas da bavSvis SemoqmedebiTiunaris warmoCenasuwyobs xels.neli JuJunaSvili, 50-e sajaroskolis qarTuli enisa daliteraturis pedagogi: `Cemi wrissaxelwodeba wignis moyvarulTaklubia~. idea sami wlis win daibada,qarTulis gakveTilebzeviTxovT da vaiZulebT iswavlonda wignebi waikiTxon, magram ojaxebisdid nawilSi es kulturadakargulia. mTavaria bavSvmaigrZnos rom literatura ganyenebuliar aris da rasac waikiTxavsmis cxovrebad unda iqces,anu zneobrivi magaliTi literaturidanunda aiRos da gaizardosmoqalaqed. bavSvebis interesimecadineobis Catarebis pirvelivedRidan wamovida, bednieridRe iyo, roca yvelas antigoneekava xelSi. `moswavleTa sasaxlis“samarTlis wridan mosamarTleda axalgazrda iuristTa asociaciiswarmomadgeneli moviwvie,romlebic diskusiaSi monawileobdnen.am nawarmoebSi zneoba dasamarTali daupirispirda erTmaneTs.axla, vapirebT `hamleti~wavikiTxoT da Tema zneoba dasaxelmwifos marTva iqneba.bavSvebs ufro iseTi nawarmoebebiainteresebT, sadac moqmedebaxdeba, raTa Semdeg imsjelon,saprogramo litaraturaSiaseTi nawarmoebebis naklebobaa.mari gabelia, me-8 klasis moswavle:am klubiT Cemi dainteresebaliteraturis siyvarulma gadamawyvetina,Tanac klubSi yurad-Rebas vamaxvilebT adamianiszneobasa da moqalaqeobaze.maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centris akreditaciiskoordinatori paata papavaambobs rom, saskolo wreebiserT-erTi sakvanZo maxasiaTebeliaam klubebSi gawevrianebisa damonawileobis nebayoflobiToba,saerTo interesis mixedviT.moswavleebs saSualebaeZlevaT:ukeT gaacnobieron sakuTariinteresebi, inteleqtualuriTu SemoqmedebiTimidrekilebebi, profesiuliorientirebi da sxv.gaiCinon axali megobrebi dadaamyaron maTTan saerTointeresebze dafuZnebuliurTierToba.Sexvdnen gansxvavebuliSexedulebebis, poziciebismqone moswavleebs. gauziaronmaT sakuTari mosazrebebi dadamokidebulebebi sxvadasxvasakiTxebis mimarT. gadalaxonurTierTobaSi arsebulibarierebi.Tavad gamoTqvan ideebi dainiciativebi, Seqmnan dasxvebTan erTadganaxorcielon axaliproeqtebi, ganiviTarongunduri muSaobisa daliderobis unar-Cvevebi.nayofierad gamoiyenonTavisufali dro.sasurvelia, skola gulisxmieradmoekidos amgvar iniciativebsda sxvadasxva resursebiTuzrunvelyos wreebisa daklubebis saqmianoba. magaliTad,bevr qveyanaSi klubebis saqmianobanabeWdi an on-lain gamocemebisdamzadebas da gavrcelebasacgulisxmobs, rasac moswavleebididi enTuziazmiT ekidebian.kompiuterisa da internetisgamoyeneba informaciis swrafadda ufasod gamoqveynebissaSualebas iZleva. zogierTqveyanaSi moswavlis ama Tu imklasgareSe programaSi monawileobamis daxasiaTebaSi/portfolioSiaisaxeba da ganaTlebismomdevno safexurze an dasaqmebisdros yuradReba eqceva.


erTi maswavleblis istoriaN1, 2010 5545 weli skolaSisaqarTvelos skolebSi visac ar unda hkiTxoT, moswavles Tumaswavlebels, gipasuxebT, rom dRes yvelaze polularulisaskolo sagani ucxo enaa, gansakuTrebiT ki _ inglisuri ena.bela CekuriSvilimiuxedavad imisa, rom TiTqos ucxoenis swavlaze daZaleba aRaravissWirdeba, saswavlo procesi sainteresoda cocxali rom iyos, skolispedagogebs sxvadasxva meTodismofiqreba uwevT _ kedlis gazeTiTdawyebuli da ucxoenovanimxatvruli saRamoebiTdamTavrebuli.162-e skolis inglisuri enismaswavlebeli eTer TalakvaZe 45welia pedagogiur moRvaweobaseweva da ucxo enis efeqturadswavlebisaTvis Tavisi meTodebiaqvs ukve SemuSavebuli. eTerimaswavlebeli am procesSi udidesmniSnvelobas aniWebs mxatvrulisaRamoebis Catarebas, romelicsaxalisocaa, SemecnebiTic daenis gasawafic.`pedagogobis 45 wlis ganmavlobaSiskola ki ara, Teatri ardarCa, RonisZieba rom ar Cametarebina,_ ambobs eTeri maswavlebelida ixsenebs:rusTavelis Teatri, muskomediis,Tojinebis, Tavisuflebis moedanze,vakis parkSi, somxur skolaSi,azerbaijanul skolaSi,sad ar davatarebdi Cems moswavleebsda sxvadsxva TematikissaRamoebs vmarTavdiT. Cveni programiTmivdiodiT muzeumebSi.gasul wels iakob gogebaSvilisSemoqmedebaze rom Cavatare saRamo,maSin vTqvi, es boloa-meTqi dawels mosawvevebi rom mimqondadasabeWdad, aki bolo iyoo? _miTxres. ara, es ukve namdviladboloa-meTqi. magram Cemi moswavleebiukve axali RonisZiebisaTvisemzadebian, arCevani TavisufaliaqvT, ra Temac undaT, imasairCeven xelovnebaze, iqneba eskino, mxatvroba Tu qandakeba~..morigi inglisurenovani saRamoki, romelic 162 skolaSi Catarda,ingliseli da amerikeli mwerlebisSemoqmedebas eZRvneboda da`Cemi moswavleebisganmec bevrs vswavlob.da swavla siberemdeo,marTali yofila~.,,,,


56masSi me-8-9-10 klasis moswavleebimonawileobdnen. inglisurismaswavlebelma maT misca davaleba,moegrovebinaT masala im mweralTaSesaxeb, vis Semoqmedebasacicnobdnen. eTeri maswavlebelTanerTad maT 8 mwerlis bigrafiada Semoqmedeba daamuSaves. damiwveuli stumrebis _ mSoblebisada maswavleblebis winaSespecialuri programiT wardgnen:Seqspiris biografiaze maridaTusanma isaubra, Semoqmedebaze_ TamTa bregvaZem, xolo `romeoda julietadan~ prologi originalSiwaikiTxa me-10 klasismoswavlem salome fxakaZem.`bregvaZem Tqva, me SeqspirsgavakeTebo. vkiTxe, Seqspiridanra gavarCioT-meTqi? _ `romeoda julieta~ da `hamletio~.moZebna informacia, rogordaidga pirvelad scenaze Sqspiri,vin Seasrules rolebi da a.S.~ _gvixsnis eTeri maswavlebeli.TamTa bregvaZem, mari daTusanma,vova teraSvilma da mari kereseliZemmoamzades oskar ualidisbiografia da moTxroba `varskvlavTbiWuna~.daniel defosbiografia da Semoqmedeba, sadac`robinzon kruzoc~ Sedioda, me-8klaselebma Tiniko TavberiZemda nika sixaruliZem warmogvidgines.movismineT jek londonisbiografia, jonaTan sviftiscxovrebis epizodebi _ amazesalome CilaCavam isaubra. Carlzdikensis Sesaxeb me-9 klaselmaTiniko gubaurma isaubra. marktvenis biografia sandro qvaTaZemgagvacno, Temur maRlakeliZe kimogviyva, rogor Seiqmna tomsoieri. mark tvenis cxovrebidanmoswavleebma sxvadasxvaepizodebi moiZies.eTeri maswavlebeli maT mosawvevibaraTebis Sedgenasac aswavlis,rac aseve RinosZiebis nawilia _imasac xom codna unda, rogormoipatiJo stumari! ingliselida amerikeli mwerlebis SemoqmedebissaRamos inglisurenovanisaxelmZRvaneloebis avtoritatiana bukiac eswreboda, romelmacgulwrfelad gviTxra:`iseTi inglisuriT iyo `inviTeiSeni~Sedgenili, rogor armovidodio~.eTer TalakvaZe: `amiT ara mxolodinglisuri enis, zogadad, inglisurikulturisadmi interesicRvivdeba. rasakvirvelia, inglisuriena aRar aris is sagani,romelsac `ZaliT~ aswavlidnen.moswavleTa interesi Zalian didia,maT ician rom unda iswavlon.`mec momeciT masw, rame, mec viswavli~_ iseTma bavSvma mTxovaes, romelic inglisurs saerTodar swavlobs. me ar Sevdivar me-10klasSi, maswavlebeli SevcvaleSemTxveviT da rom gaiges me-8-9klasebTan erTad ingliseli daamerikeli mwerlebis SemoqmedebiTsaRamos vamzadebdi, nikakalandaZem, Teona Tuxarelma,manana dumbaZem da salomefxalaZem miTxres: `masw, Cvencrom miviRoT monawileoba,SeiZlebao~?dabal klasebSi zepirmetyvelebasvswavlobT leqsebiT, simRerebiTda cekvebiT. iseT leqsebs varCev,sadac Zveli leqsika meordebada axalic emateba. semestrisbolos es yvelaferi mSoblebis damaswavleblebis winaSe gamogvaqvs.sxvadasxva klasSi sxvadasxvastilis RonisZiebas vatarebT,gaaCnia, ra Tematikas gavdivarT~.eTeri maswavlebels axsovs isdroc, roca veropul enebzemetad rusuli enis swavla iyoprestiJuli, Sesabamisad, maSindeliprogramac ioli iyo. dResprogramac garTulda da moTxovnebic.enis swavlebis TanamedrovemoTxovnebis Sesabamisad SeicvalameTodika, saxelmZRvaneloebi dagakveTilis msvlelobac ki.`axla jgufebad sxedan 4-4 da er-Tad arCeven teqsts, aqedan SeiZlebaerTma iaqtiuros da oTxiveseTvleba. maRal klasebSi aseTimeTodi naklebad amarTlebs, gvi-Wirs ase muSaoba. amas dawyebiTiklasidanve unda miCveva. 25 moswavlidan5 swavlobs mxolod, danarCeni20 maswavleblebs Cveninervebis xarjze gviWiravs. axalimeTodiT iTvleba, rom gakveTilzexmamaRali sja-baasi unda iyos,SeiZleba vcdebi, magram CemTvisrTulia amgvari gakveTili,Tundac sityvebis gamokiTxva~ _ambobs Rvawlmosili pedagogi.SesaZlebelia swavlebis TanamedrovemeTodebiT, skolis pirobebSiucxo enis srulyofiladSeswavla?eTeri TalakvaZe Tvlis, rom Tukimoswavle saskolo programaskeTilsindisierad mihyveba, enassrulyofilad iswavlis: `rocayvela aso da bgera damuSavebuligvaqvs, leqsikas daeuflebada kiTxvas ar daizarebs, arSeiZleba ar iswavlos~.xolo imisaTvis rom moswavleebses sizarmace mouxsnas, eTerimaswavlebels maTTvis energiada fantazia uSretad aqvs.asea Tu ise, maswavlebeli undaecados, rom saswavlo procesicocxali da saintereso iyos.moswavleTa dainteresebis sauke-Teso saSualeba ki klasgareSeRonisZiebebis Catarebaa, racbavSvebs Zalian axalisebT.


SeiZineTJurnaliÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉmoikiTxeTgamoiwereTTqveni Jurnali TbilisSi, `macne~-s, `planeta forte~-sa da `elva-servisis~ sacalovaWrobis jixurebSi! saqarTvelos regionebSi ki ss `saqpresas~ jixurebSi!Jurnali `maswavalebeli~ Tbilissa da saqarTvelos regionebSi!Tbilissa da saqarTvelos regionebSiJurnal `maswavlebelze~ xelmoweris gasaformeblad mimarTeT `saqpresas~ da miiReT Tqveni`maswavlebeli~ Tqvens mier miTiTebul misamarTze yovel or TveSi erTxel!angariSsworeba SesaZlebelia rogorc naRdi, aseve unaRdo angarisSwrebiT.xelmowera eqvsi TviT _ 6 lari.saqarTvelos regionebSi Jurnal `maswavleblis~gamowera SegiZliaT ss `saqpresas~ filialebSi Semdeg misamarTebze:baTumimemed abaSiZis #33 (fostis Senoba)aWarpresa, 7 22 42;axalgori Tavisuflebis moedani #8, 4 26 78;adigeni Tamar mefis q. #12, 51 59 05; 877 97 90 20;abaSa Tavisuflebis moedani #56, 9 12 26; 877 97 90 13;ambrolauri m. kostavas q. #2, 2 15 16; 877 97 90 37;aspinZa rusTavelis q. #10, 9 10 26;axalqalaqi miqoianis q. #15, 51 59 05; 877 97 90 20;axalcixe dedaenis q. #3, 2 03 13; 877 97 90 16;axmeta leseliZis q. #3, 2 14 65; 877 97 90 17;bolnisi sulxan-saba orbelianis q. #50, 2 21 50;877 97 90 19;borjomi rusTavelis q. #103, 2 21 15; 877 97 90 28;baRdaTi vaJa fSavelas q. #2, 21 01; 877 97 90 18;gori stalinis gamziri #15, 2 21 41; 877 97 90 22;gardabani daviT aRmaSeneblis q. #74, 877 97 90 21;gurjaani Tavisuflebis q. #7, 2 08 57; 877 97 90 64;dmanisi wminda ninos q. #46, 2 10 61;dedofliswyaro rusTavelis q. #53, 2 29 76; 877 97 90 23;duSeTi stalinis q. #21, 2 16 02; 877 97 90 25;vani WavWavaZis q. #43, 2 15 72; 877 97 90 26;zestafoni daviT aRmaSeneblis q. #21, 5 28 53; 877 97 90 27;zugdidi rusTavelis q. #92, 2 29 11; 2 35 95; 877 97 90 03;Telavi m. kostavas q. #10, 3 12 31; 877 97 90 02;Terjola rusTavelis q. #63, 2 11 12; 877 97 90 71;TeTriwyaro Tamar dedoflis q. #20, 2 29 98; 877 97 90 32;TianeTi laSaris q. #5, 9 18 46; 877 97 90 33;kaspi saakaZis q. #1, 2 27 28; 877 97 90 34;lagodexi 26 maisis q. #6, 2 23 20lanCxuTi zaal mdinaraZis q. #1, 877 97 90 36;lentexi daba lentexi, 51 59 05; 877 97 90 20;martvili Tavisuflebis q. #12, 2 12 26; 877 97 90 38;marneuli rusTavelis q. #43, 877 97 90 62;mestia rusTavelis q. #1, 877 97 90 68;mcxeTa daviT aRmaSeneblis q. #64, 2 09; 877 97 90 39;ninowminda k. marqsis q. #22oni daviT aRmaSeneblis moedani #1, 877 97 90 41;ozurgeTi gogebaSvilis q. #2, 6 59 44; 877 97 90 42;rusTavi megobrobis gamziri #9, 12 01 55; 877 97 90 08;sagarejo daviT aRmaSeneblis q. #15, 4 36 92; 877 97 90 43;samtredia Tamar mefis q. #2, 2 20 52; 877 97 90 44.saCxere Tavisuflebis q. #5, 2 19 65; 877 97 90 69;siRnaRi cotne dadianis q. #2, 899 23 19 28;senaki rusTavelis q. # 253, 877 97 90 46;tyibuli k. gamsaxurdias q. #53, 2 35 30; 877 97 90 47;foTi wminda giorgis q. #16, 2 28 48; 877 97 90 48;quTaisi daviT aRmaSeneblis gamzxiri #24, 7 71 79;877 97 90 06;qareli mgalobliSvilis q. #5, 3 13 45; 899 76 69 81;yazbegi daba yazbegi, 5 20 12; 877 97 90 59;yvareli ilia WavWavaZis q. #150, 877 97 90 51;Coxatauri mSvidobis q. #5, 877 97 90 52;Cxorowyu kostavas q. #5, 2 15 10; 877 97 90 66;cageri rusTavelis q. #12, 25 12; 877 97 90 53;wyaltubo rusTavelis q. #6, 2 23 45; 877 97 90 55;walka leninis q. 68walenjixa Tbilisis q. #2, 20 62; 877 97 90 54;xoni gamarjvebis q. #2, 2 14 29; 877 97 90 58;xobi cotne dadianis q. #86, 22 24; 877 97 90 11;xaSuri rusTavelis q. #2, 4 20 98; 877 97 90 57;xaragauli solomon mefis q. #58, 2 12 88WiaTura ilia WavWavaZis q. #4 5 30 41; 877 97 90 56xelmoweris pirobebze da TqvenTvis saintereso sxva sakiTxebze detaluri informaciis miRebaSegiZliaT zemoaRniSnul misamarTebze, miTiTebuli telefonebis saSualebiT.damatebiTi informaciisTvis mogvmarTeT:ss `saqpresa~: q. Tbilisi, didgoris q. #2 a , xelmoweris samsaxuri: 51-59-05 an 51-60-04;`elva-servisi~: tel: 38-26-73 an 28-26-74.maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centriTbilisi 0102, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 13 95 faqsi: (+995 32) 95 58 36 el. fosta: info@tpdc.gewww.tpdc.ge


venis Zvel kapelmaisterTan mivida ymawvilida gauwoda konverti Tavisi pirveli musikismaswavleblis sarekomendacio weriliT, Tangaubedavad sTxova, kontrapunqti eswavlebinamisTvis.kapelmaisterma gaxsna konverti da waikiTxa:`am werilis momtani sufTa meocnebea, romelicSeiSala, radgan fiqrobs, musikaSi gadatrialebamoaxdinos. mas sruliad ara aqvs talantida, rasakvirvelia, cxovrebaSi ver Seqmnis verafersrigians. misi gvaria iozef haidni~.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!